Upload
others
View
1
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Sleutelmomenten
Welkom op
Sleutelmomenten
Caroline Vrijens, Kinderrechtencommissaris
Welkom op Sleutelmomenten
• Afzondering en isolatie vanuit de ervaringen
van jongeren
• Het Kinderrechtencommissariaat
• De Vlaamse Jeugdraad
• Cachet vzw
Welkom op Sleutelmomenten
• Een gevoelig maar belangrijk thema
• Alternatieven voor afzondering?
• Debat in verschillende sectoren
• Vandaag het perspectief van kinderen en
jongeren
Welkom
Wouter Beke, Vlaams minister van
Welzijn, Volksgezondheid, Gezin en
Armoedebestrijding
‘Muren van mousse’
Wat vertellen kinderen en
jongeren over afzondering?
Caroline Vrijens, Kinderrechtencommissaris
Eveline Meylemans, Jongerenadviseur Vlaamse
Jeugdraad
• TAVA (Totale
Afzondering Van Alles)
• Time-Out
• Afzondering
• Isolatie
• PAR (Prikkelarme
Ruimte)
• Iso
• …
Waarover spreken we?
• Leren van elkaar over
sectoren heen
• Wisselwerkingen
tussen jongeren en
begeleiders
• Overtuiging dat sectoren van elkaar
en van jongeren kunnen leren
• Afzondering als pedagogische
tussenkomst?
• Afzondering als straf?
• Kinderrechtenperspectief: integriteit
en inspraak
- Het Kinderrechtencommissariaat
- De Vlaamse Jeugdraad
- Vzw Cachet
- Prikkels, project ‘Van overprikkeld naar
geborgen’: in samenwerking met
Kopergietery, Gezinsbond, Agentschap
Jongerenwelzijn, Mediawijs en
Museum Dr. Guislain
Samenwerking
Trajecten
Kinderrechtencommissariaat
- Multifunctioneel Centrum Sint Jozef
- Kinder- en jeugdpsychiatrie De Kade
- Onthaal-, Oriëntatie- en Observatiecentrum in de
jeugdhulp De Potgieter
- Aanpak:
- Partners: mixtories, artforum en pieter malfliet
- Tijd nemen, luisteren en creatief werken
- Gesprekken in het buitengewoon onderwijs
Wat vertellen jongeren over
afzondering en isolatie?
1. Jongeren hebben meer informatie en
communicatie nodig
2. Moeilijke ervaringen in de
afzonderingskamer
3. Nabijheid en contact zijn heel
belangrijk
4. Help ons om tot rust te komen
5. Het belang van een goed gesprek
1. Meer informatie
en communicatie
nodig
Wat is Afzondering?
Wanneer moet je in
afzondering?
Hoe kan je uit
afzondering komen?
Hoelang moet je daar
blijven?
Hangt er een camera?
Wie kan de
camerabeelden zien?
‘Voor iets dat zo
uitzonderlijk is, krijg
je uitzonderlijk weinig
uitleg’
‘Je gaat in
afzondering, maar
je weet niet voor
hoe lang. Je weet
niet aan welke
voorwaarden je
moet voldoen om er
weer uit te mogen.
Je wordt gewoon
weggestopt’
2. Moeilijke
ervaringen in de
afzonderingskamer
“Alleen zijn
maakt me net nog
meer onrustig.”
3.Contact en
nabijheid zijn
belangrijk
‘Als je in de
begeleiderskamer
komt, dan zie je
dat scherm. Dan zie
je die jongere die
daar zit’
‘Als je alleen bent,
escaleren je gedachten. Als
er iemand zou zijn om je even
rustig te maken en je
gedachten te verzetten dan
zou je het piekeren beter
kunnen stoppen’
4. Help ons om tot
rust te komen
‘Gewone’ alternatieven om
tot rust te komen
- Wat doet u als u zich niet goed voelt?
- Vrienden, muziek, een bad nemen, sporten…
- Versus leefregels en vaste kamermomenten
- ‘In het gewone leven is geen afzondering’
“Een prikkelarme
ruimte kan je
helpen om je betere
zelf terug te
vinden”
5. Het belang van
een goed gesprek
Openheid
Gesprek
Betrokkenheid
5. Het belang van een goed
gesprek
We trappen
af!
Wat mag u vandaag
verwachten?
Insteek Sleutelmomenten
1. De praktijk van afzondering en
isolatie: dialoog met hulpverleners en
beleidmakers
2. Hoe we afzondering kunnen voorkomen en
jongeren op andere manieren kunnen
helpen om tot rust te komen
3. Hoe we jongeren zoveel mogelijk kunnen
betrekken bij het vormgeven van hun
eigen hulpverlening
‘Ze hebben mij op
pauze gezet’
Kristien Spooren, podiumdichter, doctorandus,
ervaringsdeskundige
Gedicht
‘Ze hebben mij
op pauze
gezet’
Wat houdt de nieuwe richtlijn voor
de preventie en toepassing van
afzondering en fixatie in de
geestelijke gezondheidszorg
precies in? En voor de andere
sectoren?
• Dr. Kathleen De Cuyper, coördinator Steunpunt
Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, Lucas KU
Leuven, Centrum voor Zorgonderzoek en Consultancy
• Dr. Tim Opgenhaffen, instituut voor Sociaal Recht,
KU Leuven
Presentatie
Koffiepauze
15’
Programma
11.25u: Koffiepauze
11.45u: Kunnen we in België lessen trekken uit de vernieuwde
visie op afzondering en isolatie in Nederland?
• Frederique Coelman, directeur De Koppeling, Jeugdzorg Plus
Amsterdam
12u10: ‘Die ene kamer’, Dagboekfragment
• Mieke Van Cauwenberg, jongerenvertegenwoordiger en
ervaringsdeskundige
12.20u: Afzondering is een uitzondering (?) Panelgesprek onder
leiding van Xavier Taveirne (VRT):
• Frederique Coelman, directeur De Koppeling
• Evi Verbeke, psychologe in het psychiatrisch centrum Caritas,
praktijkassistent Ugent
• Katrien Sel, orthopedagoge in het Buitengewoon onderwijs,
vormingsmedewerker over het omgaan met agressie
13u: Een creatieve terugblik door Naadia
13.05u: Lunch
Kunnen we in België lessen trekken
uit de vernieuwde visie op
afzondering en isolatie bij
jongeren
in Nederland?
Frederique Coelman, directeur jeugdzorgvoorziening
De Koppeling (Nederland)
Key Note
Studiedag SleutelmomentenBrussel
15 oktober 2019
Radicaal stoppen met dwang en drang?!
Dwang en repressie, waarom een onderwerp?
• IGJ: dwang en vrijheidsbeperking moet zoveel mogelijk worden voorkomen
• Dwang wordt veelal als negatief ervaren door zorgontvangers. Slecht voor de therapeutische relatie. (Haw et al., 2011)
• Een bijkomend probleem: institutionele repressie (harde en oneerlijke controle, geen flexibiliteit,strengere regels, verveling, vernedering - Van der Helm et al., 2011)
Dwang en repressie, waarom een onderwerp?
• De Valk, 2019: Repressie bedreigt de effectiviteit van de behandeling. Wanneer ervaren jongeren repressie: ‘jongeren accepteren de structuur, regels, dwang en straffen wel en verwachten dat medewerkers hun macht tot op zekere hoogte gebruiken om orde en veiligheid te creëren. Als jongeren echter denken dat het handelen van het personeel oneerlijk of overdreven is, ervaren ze repressie’.
Nederlandse context
• Voor 2006: kwetsbare kinderen die bescherming nodig hebben en kinderen die straf nodig hebben bij elkaar in een JJI
• In 2007 wetsvoorstel aangenomen: geen kwetsbare kinderen meer bij daders in een JJI
• 2007 Start JeugdzorgPlus (gesloten jeugdzorg)
• In volwassen GGZ al 10 jaar terugdringen dwang en drang
Nederlandse contextDrie landelijke initiatieven:
1.In 2018 het Actie Plan Zorg voor de Jeugd met 6 actielijnen
1.In 2019 Landelijk project “ Ik laat je niet alleen”
3.In 2019 Plan Best Passende Zorg voor Kwetsbare
kinderen
Nederlandse context• Actie Plan Zorg voor de Jeugd met 6 actielijnen:
1. Betere toegang tot jeugdhulp voor gezinnen
2. Meer kinderen zo thuis mogelijk laten opgroeien
3. Alle kinderen de kans bieden zich te ontwikkelen
4. Kwetsbare jongeren beter op weg helpen om zelfstandig te worden
5. Jeugdigen beter beschermen als hun ontwikkeling gevaar loopt
6. Investeren in vakmanschap
Nederlandse contextActielijn 2:
Meer kinderen zo thuis mogelijk laten opgroeien
Waaronder:
• Minder gesloten plaatsingen, verkorten duur en uitstroom bevorderen
• Stoppen met separeren, overige tijdelijke afzondering zoveel mogelijk terugdringen
Nederlandse context• Landelijk project “ Ik laat je niet alleen”
Een gezamenlijk onderzoeksproject naar het
verminderen van gedwongen afzonderingen in de
JeugdzorgPlus
- in kaart brengen van gedwongen afzondering
- leren van elkaar en samen zoeken
• Plan Best Passende Zorg voor Kwetsbare kinderen
- landelijk plan met commitment van alle partners
- geschreven door inhoudelijke professionals
Nederlandse context• Definitie afzonderen:
“gedwongen afzonderen betreft het tegen de
wil van de jongere plaatsen in een ruimte die
hij of zij niet mag of kan verlaten”
De KoppelingBehandelcentrum Jeugdzorg Plus
Amsterdam
JeugdzorgPlus
• Zeer intensieve vorm van jeugdhulp
• Jongeren van 12 tot 18 jaar met oa vaak ernstige gedragsproblemen die zich (dreigen te) onttrekken aan noodzakelijke behandeling
• OTS
• Machtiging gesloten jeugdzorg door kinderrechter nodig
• Hierdoor kan dwang en drang worden toegepast als veiligheid in het geding is of jongere zich onttrekt aan behandeling
Capaciteit 2019
• 2 meisjes groepen met 14 meisjes
• 5 gemengde groepen van 36 jongeren
• kleinschalige groep in de wijk van 4 jongeren
• Aantal jongeren JeugdzorgPlus op jaarbasis
- Landelijk: 2254 (2017)
- Amsterdam: 120
Integraliteit
• Vanaf de start in 2007: langdurige integrale samen-werking opgebouwd met partners uit psychiatrie, onderwijs, verslaving en LVB
Uitgangspunten
• Van opsluiten en exclusie wordt niemand beter!
• Het opnieuw participeren in de samenleving leert een jongere in die samenleving
• Dit gebeurt met vallen en opstaan en bij voorkeur in de omgeving waar de jongere na behandeling gaat wonen met behulp van de mensen om hem of haar heen
Uitgangspunten
• We bieden maatwerk voor elke jongere
• We richten ons op de bedoeling: jongere en gezin weer tot groei brengen!
• We houden vast, geven niet op en blijven in contact (niet ontkoppelen)
• Zo kort als mogelijk en zo lang als nodig
Ambitie
Ambitie de Koppeling
• Sinds 2013 directie
• Ambitie sinds 2013: we gaan onszelf opheffen! Geen kind meer gesloten!
• Running the business: verbeteren van de zorg aan jongeren die nu nog in de Koppeling zitten
• Changing the business: transformeren en opheffen JeugdzorgPlus in Amsterdam
Openheid over geslotenheid
• Arnon Grunberg gevraagd om zich te laten opnemen en hierover te schrijven
Running the business
• Training in de-escalerende technieken
• Aantrekken trainer leefklimaat
• Ontwikkelen Training Vakmanschap
• Inzet Koppelaars
• Topsport in de hulpverlening
• Dagprogramma
• Kleinere groepen waar mogelijk
Running the business
• Project Nabije Zorg in complexe situaties (terugdringen dwang en drang)
• Inspiratiebijeenkomsten
Succes:
• 31 oktober sluiten we de separeerruimtes!
Changing the business
• Helder zijn in visie en ambitie
• Kleinschalige groep in de wijk
• PINQ
• Samen Krachtig Thuis
• VR en YUNO
• Dwangreductie “Nabije zorg in complexe situaties”
• Beweging Radicaal stoppen met dwang en drang
• Maatwerk
• De Tafelberg, oudbouw transformeren naar een campus voor jongeren
Figuur 1: Factoren die rol spelen in het voorkomen van separaties
= research en development
Literatuur: Jij heb de sleutel, van Uffelen en Dijkshoorn
Startsituatie 0 separaties
Besluit en
overtuiging
Financier
Trauma van de
ouder
Doelen van jongeren
en ouders
Risicoweging
Analyses aanleiding
separaties
CGT
campagne
Erkennen
wat we
niet
weten
Maatschappij
TIJD!
…………
….
Vragen?
Afzondering is een
uitzondering (?)
• Frederique Coelman, directeur
jeugdzorgvoorziening De Koppeling (Nederland)
• Evi Verbeke, psychologe in het psychiatrisch
centrum Caritas, praktijkassistent Ugent
• Katrien Sel, orthopedagoge in het buitengewoon
onderwijs, vormingsmedewerker over omgaan met
agressie
Panelgesprek
‘Die ene kamer…’
Mieke Van Cauwenberg, jongerenvertegenwoordiger
en ervaringsdeskundige
Dagboekfragment
‘Die ene
kamer’
Panelgesprek
Een creatieve terugblik door
Naadia
Naadia Roeland
Programma
13.45u: De Kracht van Gevoelsplekken
• Lut Celie, coördinator therapiecentrum De Bleekweide
14.05u: Arno rapt ‘rustig blijven’
• Arno Weets, student, vzw Cachet
14.10u: Sleutels tot preventie. Panelgesprek onder leiding van Xavier Taveirne (VRT):
• Lut Celie, coördinator therapiecentrum De Bleekweide
• Kristof Das, Docent zorgverbreding en conflicthantering in het buitengewoon
onderwijs, onderzoeker
• Willem De Muer, zorgmanager opnameafdeling voor geestelijke gezondheidszorg
Multiversum
• Stef Lodewijckx, coördinator jeugdhulpvoorziening Oranjehuis
14.50u: Wat betekent de kracht van ervaringskennis? Hoe betrek je ervaringskennis van
jongeren in de praktijk?
• Tijs Van Steenberghe, wetenschappelijk medewerker expertisecentrum Quality-of-life,
HoGent
15.10u: een creatieve terugblik door Naadia
15.15u: Wat nemen jullie mee? Panelgesprek o.l.v. Xavier Taveirne (VRT)
• Dr. Daniel Neves Ramos, Kinder- en jeugdpsychiater, netwerkpsychiater
• Inge Van Trimpont, Permanente Ondersteuningscel voor Leerlingenbegeleiding, GO!
• Maya Van de Velde, Jongerenadviseur Vlaamse Jeugdraad
• Jole Louwagie
16u: Woord van dank en afsluiting