KẾ HOẠCH BÀI DẠY

KÍNH THIÊN VĂNDỰ ÁN

VŨ TRỤ TRONG TẦM MẮT

• Vật lý, khoa học và đời sống

Lĩnh vực bài dạy

• Lớp 11 nâng cao/THPT

Cấp/Lớp

• Thời gian hoàn thành dự án là 2 tuần.• Thời gian trình bày là 45 phút.

Thời gian dự kiến

• Nhân dịp Tết thiếu nhi 1/6, công ty thiết bị giáo dục và đồ chơi Thành Đô muốn đưa ra một sản phẩm mới nhằm kích thích niềm đam mê bộ môn Vật lý của các em học sinh Trung học cơ sở và Tiểu học. Với vai trò là các chuyên viên nghiên cứu và phát triển sản phẩm của công ty thiết bị giáo dục và đồ chơi Thành Đô, em hãy tìm hiểu và thiết kế một mô hình kính thiên văn phù hợp nhiều lứa tuổi dựa trên các kiến thức về thấu kính đã học và ấn phẩm quảng cáo cho sản phẩm đó.

Tóm tắt dự án

GOAL: kích thích niềm đam mê bộ môn Vật lý của các em học sinh

Trung học cơ sở và Tiểu học thông qua việc quan

sát bầu trời đêm.

ROLE: chuyên viên nghiên cứu và phát triển sản phẩm của công ty thiết bị giáo dục và đồ

chơi Thành Đô.

AUDIENCE: học sinh Trung học cơ sở và Tiểu

học.

SOLUTION: tìm hiểu và thiết kế một mô hình kính thiên văn phù hợp nhiều lứa

tuổi

PRODUCT: kính thiên

văn

TIÊUCHÍGRASP

CHUẨN HỌC TẬP

• Mô tả được nguyên tắc cấu tạo và công dụng của kính thiên văn.• Viết được công thức tính số bội giác của kính thiên văn khi ngắm chừng ở vô

cực.• Dựng được ảnh của vật tạo bởi kính thiên văn.• Giải được các bài tập về kính thiên văn.

Kiến thức• Học sinh trình bày và giải thích được nguyên tắc cấu tạo, cách ngắm chừng,

công dụng của kính thiên văn.• Thiết lập công thức về độ bội giác của kính thiên văn và vận dụng để giải các bài

tập ngắm chừng ở vô cực.• Dựng được ảnh của vật tạo bởi kính thiên văn.• Phân biệt, so sánh sự giống và khác của kính thiên văn và kính lúp, kính hiển vi.• Thiết kế được một kính thiên văn đơn giản dựa trên kiến thức đã học.

Kỹ năng

• Có kỹ năng làm việc nhóm, sử dụng thành thạo các phần mềm soạn thảo văn bản và trình chiếu, biết cách tìm kiếm và chọn lọc thông tin trên Internet.

• Có kỹ năng giao tiếp xã hội.• Có kỹ năng tổ chức, sắp xếp một bai thuyết trình.

Thái độ, tình cảm

• Học sinh hứng thú và tích cực thực hiện dự án.• Đam mê, yêu thích bô môn Vật lý nhất là lĩnh vực Thiên văn.

MỤCTIÊUBÀIDẠY

+ Kính thiên văn là gì?+ Hãy trình bày cấu tạo của kính thiên văn khúc xạ?+ Hãy trình bày cách ngắm chừng ở kính thiên văn khúc xạ? Cho biết cách điều chỉnh kính khi ngắm chừng ở kính hiển vi và kính thiên văn khúc xạ. Giữa hai cách có điểm gì khác nhau?+ Hãy thiết lập công thức về số bội giác của kính thiên văn khúc xạ trong trường hợp ngắm chừng ở vô cực?

CÂU HỎI NỘI DUNG

+ Con người quan sát, khám phá các thiên thể ngoài Trái Đất bằng cách nào?+ Người ta đã chế tạo và sử dụng kính thiên văn từ khi nào? Kính thiên văn dùng để làm gì? Tại sao kính thiên văn có thể làm được việc đó?

CÂU HỎI BÀI HỌC

+ Điều gì đợi chờ chúng ta đằng sau bầu trời đêm bí ẩn?+ Việc hiểu biết về vũ trụ giúp ích gì cho khoa học và cuộc sống của con người?

CÂU HỎI KHÁI QUÁT

BỘCÂUHỎI

ĐỊNHHƯỚNG

Trước khi bắt đầu dự án

•Bảng đánh giá, tìm hiểu nhu cầu học sinh.•Kế hoạch dự án•Các sổ ghi chép•Biểu đồ K-W-L•Trao đổi với giáo viên

Học sinh thực hiện dự án và hoàn tất công

việc•Các bản tóm tắt kiến thức liên quan.•Bảng kiểm mục quan sát.•Bảng tiêu chí báo cáo, sản phẩm.•Các sổ ghi chép.•Đánh giá nhóm và tự đánh giá.•Trao đổi, thảo luận với giáo viên và các nhóm khác.

Sau khi hoàn tất dự án

•Bảng tiêu chí báo cáo, sản phẩm.•Biểu đồ K-W-L.•Kiểm tra thử sản phẩm.•Báo cáo thu hoạch.•Trao đổi, góp ý và phản biện với giáo viên và các nhóm khác.

LỊCH TRÌNH ĐÁNH GIÁ

TỔNG HỢP ĐÁNH GIÁ

• Giáo viên cho học sinh thực hiện Bảng đánh giá tìm hiểu nhu cầu học sinh và biểu đồ K-W-L ( làm hai cột đầu) rồi thu lại, tổng hợp thông tin và dựa trên đó để điều chỉnh dự án cho phù hợp hơn với trình độ nhận thức, kĩ năng, nhu cầu học sinh. Sauk hi đã điều chỉnh, giáo viên phổ biến kế hoạch dự án cho học sinh. Học sinh dựa trên đó, tự xây dựng cho nhóm mình một kế hoạch thực hiện dự án. Sau đó giáo viên tổ chức 1 buổi trao đổi với học sinh để đánh giá xem các em hiểu dự án như thế nào, nếu cần giáo viên góp ý, định hướng cho các em hiểu chính xác hơn. Qua buổi thảo luận, giáo viên cũng xem qua kế hoạch thực hiện dự án của các em để góp ý chỉnh sửa để các em bắt đầu thực hiện.

• Đồng thời, giáo viên cũng hướng dẫn các em làm một sổ tay ghi chép để theo dõi quá trình thực hiện dự án của mình.

Trước khi bắt đầu dự án

TỔNG HỢP ĐÁNH GIÁTrong quá trình thực hiện dự án

• Học sinh sẽ làm Bản tóm tắt các kiến thức liên quan, tiến hành ghi chép vào sổ tay, thực hiện việc đánh giá nhóm và tự đánh giá dựạ trên mẫu đánh giá giáo viên đã soạn sẵn. Giáo viên định kì kiểm tra để nắm được tình hình và đánh giá quá trình, hơn nữa sẽ góp ý chỉnh sửa cho học sinh nếu cần.

• Về phía giáo viên, ngoài việc soạn một mẫu để học sinh đánh giá nhóm và tự đánh giá thì giáo viên làm một Bản kiểm mục quan sát để đánh giá quá trình làm việc của các em dựa trên việc quan sát của mình. Soạn một Bản tiêu chí báo cáo sản phẩm, gửi đến các em để các em nắm được những yêu cầu của giáo viên đặt ra để thực hiện.

• Giáo viên cũng tổ chức 1, 2 buổi thảo luận nhỏ, trao đổi với một vài thành viên đại diện nhóm để tìm hiểu những gì nhóm học sinh đã làm, những khó khăn học sinh gặp phải, những điều các em cần sự giúp đỡ, hỗ trợ của giáo viên….. Đồng thời cho các em của các nhóm học tập kinh nghiệm của nhau.

Sau khi thực hiện dự án

• Giáo viên tổ chức một buổi báo cáo thu hoạch và kiểm tra sản phẩm của học sinh. Dựa trên bảng tiêu chí sản phẩm đã soạn, giáo viên đánh giá kết quả dự án của học sinh. Đồng thời, cho các em thảo luận, nhận xét, góp ý, phản biện với nhau để hiểu sâu bài học của dự án hơn.

• Sau đó, giáo viên phát lại cho các em biểu đồ KWL các em làm lúc đầu để các em hoàn thành cột cuối, qua đó học sinh tự nhận ra mình đã thu được kiến thức gì, kết quả gì sau khi thực hiện dự án.

Các kỹ năng thiết yếu

Kiến thức về chương khúc xạ ánh sáng và các loại thấu kính mỏng.

Kĩ năng tìm kiếm và đánh giá thông tin. Biết cách thảo luận nhóm. Kĩ năng sử dụng phần mền trình chiếu,

soạn thảo văn bản.

Các bước tiến hành bài dạyTuần 1- Giáo viên: trình

bày kế hoạch dự án cho học sinh, chia nhóm, nêu rõ yêu cầu, mục đích, các phương thức đánh giá. Cho học sinh làm bảng đánh giá nhu cầu học sinh và điều chỉnh dự án cho phù hợp với nhu cầu học sinh. Tổ chức 1 buổi thảo luận với học sinh để hướng dẫn và giải thích cho học sinh những thắc mắc về dự án, hướng dẫn một số kĩ năng mền cho học sinh, đồng thời quan sát, đánh giá, hướng dẫn giúp đỡ học sinh trong quá trình thực hiện dự án.- Học sinh: tìm hiểu dự án, phân công công việc, lên kế hoạch thực hiện dự án, trao đổi dự án với giáo viên. Bắt đầu tiến hành quá trình tự đánh giá.

Tuần 2- Giáo viên: tiếp tục quan sát hướng dẫn, kiểm tra, tổ chức 1 buổi thuyết trình, đánh giá quá trình và đánh giá sản phẩm.- Học sinh: hoàn thành dự án, nộp bản báo cáo, thuyết trình trước lớp và phản biện.

Dạy học phân hóa đối tượngHọc sinh tiếp thu chậm- Chỉnh sửa lại mục tiêu học tập dành cho học sinh tiếp thu chậm: về mặt kiến thức, các em chỉ cần đạt được kiến thức tương ứng với chuẩn học tập do bộ GD đề ra. Về mặt kĩ năng chỉ yêu cầu các em luyện được kĩ năng làm việc nhóm, biết sử dụng các phần mềm soạn thảo văn bản (không cần thành thạo). Về thái độ yêu cầu các em có niềm đam mê đối với môn học. - Chia nhóm: đặc biệt lưu ý xếp các em này chung nhóm với những em khá giỏi, có tinh thần giúp đỡ bạn bè và có mối quan hệ tốt với các em tiếp thu chậm này. Mục đích để những em khá giỏi sẽ giúp đỡ các em tiếp thu chậm đạt được những mục tiêu đã đặt ra.

Dạy học phân hóa đối tượngHọc sinh không giỏi tiếng AnhDự án về kính thiên văn tương đối đơn giản và nguồn tài liệu tiếng Việt cũng tương đối phong phú đầy đủ nên không đòi hỏi các em phải nghiên cứu thêm nhiều tài liệu tiếng Anh. Tuy nhiên do phần mục tiêu về kĩ năng yêu cầu các em sử dụng thành thạo các phần mềm soạn thảo văn bản và trình chiếu, mà trong các phần mềm đó các lệnh, các nút công cụ… đều sử dụng tiếng Anh. Vì vậy giáo viên cần cung cấp danh sách các từ tiếng Anh sử dụng trong phần mềm đó để học sinh có thể sử dụng tốt.Học sinh giỏi tiếng AnhCung cấp các nguồn tài liệu bằng tiếng Anh để các em tham khảo thêm.

Dạy học phân hóa đối tượng

Học sinh giỏi và có năng khiếuNgoài những mục tiêu giáo viên đã đặt ra chung cho tất cả học sinh, đặt ra thêm cho các học sinh khá giỏi yêu cầu tìm kiếm, cập nhật những kiến thức mới nhất hiện nay liên quan đến dự án. Đồng thời đề nghị, hướng dẫn, khuyến khích các em giúp đỡ các bạn yếu trong nhóm. Điều chỉnh phần đánh giá cho những học sinh này, thêm phần điểm cộng cho những nhiệm vụ riêng của các em.

Dạy học phân hóa đối tượngTheo phong cách học tập đa trí tuệ của học sinhSản phẩm học sinh bao gồm 4 phần: văn bản báo cáo nội dung kiến thức, bài trình chiếu, một sản phẩm kính thiên văn, một ấn phẩm giới thiệu sản phẩm. Các sản phẩm học sinh này phù hợp với nhiều phong cách học tập của học sinh, phù hợp với yêu cầu giáo dục phân hóa đối tượng. Để thực hiện trước tiên ta phát phiếu điều tra xem các em thuộc phong cách học tập đa trí tuệ nào. Chia các em đồng đều vào các nhóm. Nói cho các em biết thế mạnh của mình, phần nào mình sẽ làm tốt nhất và hướng dẫn nhóm trưởng phân công công việc phù hợp với từng bạn trong nhóm. Cụ thể: Phần Văn bản: học sinh giỏi về ngôn ngữ học, có xu hướng hướng vào nội tâm Phần Bài trình chiếu và ấn phẩm: học sinh giỏi về nghệ thuật, sáng tạo. Sản phẩm kính: học sinh giỏi logic học, toán học,không gian, xúc giác cơ thể.

Các mẫu đánh giáĐánh giá tìm hiểu nhu cầu học sinh

Đánh giá sản phẩm học sinh

Đánh giá tiến độ công việc

Đánh giá hợp tác trong nhóm

Đánh giá hợp tác với nhóm khác

Tài liệu hướng dẫn – quản lýQuy định thực hiện dự án

Biên bản họp nhóm

Tài liệu hỗ trợ học sinh

Công cụ học sinh tự định hướng

Câu hỏi đánh giá tự định hướng

CÁM ƠN CÔ VÀ CÁC BẠNĐÃ CHÚ Ý THEO DÕI