Embed Size (px)
Citation preview
Tadeusz Górecki
Słownik Biochemiczny
i Biotechnologiczny
angielsko-polski
TRADOVIUM
Kraków 2013
Słownik Biochemiczny i Biotechnologiczny angielsko-polski Autor: Tadeusz Górecki Korekta specjalistyczna: Rita Tarnowska Redaktor: Dr Teofil Turecki © Copyright by Tadeusz Górecki, Kraków 2013 Wszystkie prawa zastrzeŜone. Przedruk, reprodukcja lub powielanie ksiąŜki w jakiejkolwiek postaci, w tym m. in. w formie elektronicznej, w całości lub w części, lub tłumaczenie na inne języki bez uprzedniej pisemnej zgody wydawnictwa i autora są zabronione. ISBN: 978-83-937605-0-3 Księgarnia internetowa: www.tradovium.pl Druk i oprawa: KNOW-HOW ul. Chełmońskiego 255 31-348 Kraków tel. 012 622-85-60 www.dkh.com.pl Wydawca: TRADOVIUM ul. Majora Nuszkiewicza 3 lok. 3/III 31-423 Kraków tel. 012 420 1400, 694 132 364 [email protected] www.tradovium.pl
WSTĘP
Słownik zawiera 30 000 haseł, około 40 000 tłumaczeń na język polski oraz 2500 akronimów i skrótów. Jest obecnie największym w Polsce słownikiem angielskim z zakresu biochemii, biotechnologii i dziedzin pokrewnych: biofizyka, biologia molekularna, biomedycyna, chemia organiczna, genetyka, immunologia, metody instrumentalne (m.in. chromatografia i elektroforeza), mikrobiologia, nauki biologiczne itp. Kilkanaście tysięcy dodatkowych haseł znajduje się w słowniku internetowym na stronie www.tradovium.pl/biochemia Treść słownika jest owocem kilkunastoletniego opracowywania słownictwa i glosariuszy biochemicznych przez biuro tłumaczeń Tradovium i tłumaczy z nim współpracujących: biochemików, biotechnologów, biologów, chemików, lekarzy itd. Hasła słownikowe pochodzą z oryginalnych artykułów naukowych, literatury specjalistycznej, podręczników akademickich, kart charakterystyki substancji i materiałów marketingowych. Nomenklatura biochemiczna jest w niektórych przypadkach często nieustabilizowana, nie tylko w Polsce, lecz takŜe w krajach anglojęzycznych. Dlatego oprócz rekomendowanego słownictwa zamieszczono terminy stosowane powszechnie przez biochemików. Dla substancji chemicznych podano nazwy tradycyjne, które do dzisiaj są najczęściej uŜywane w naukach biochemicznych, a dodatkowo dla wielu związków nazwy systematyczne zalecane przez IUPAC. Układ alfabetyczny
W słowniku zastosowano układ alfabetyczny bezwzględny (letter-by-letter system). W sortowaniu pominięto spacje, lokanty liczbowe i literowe, np. N, O, S (azot, tlen, siarka), oraz oznaczenia konfiguracji, np. L, D. Dla liter greckich są uŜyte pełne nazwy (m. in. α = alpha, β = beta, γ = gamma, δ = delta, ε = epsilon, ω = omega) i są one uwzględnione w układzie alfabetycznym. Przykład: 6-O-β-D-glucopyranosyl-D-glucopyranose naleŜy szukać dla betaglucopyranosylglucopyranose Pisownia
W słowniku zastosowano pisownię amerykańską. Przykładowe róŜnice: angielski brytyjski angielski amerykański anaemia anemia analogue analog centre center haem heme hybridise hybridize labelled labeled leucocyte leukocyte neighbour neighbor sulphur sulfur
A acetophenetidin acetyl group
12
acetophenetidin 1. acetofenetydyna; fenacetyna; p-N-acetylofenetydyna 2. acetofenetydynowy
acetopine 1. acetopina 2. acetopinowy
acetoxy steroid steroid acetoksylowany
acetyl 1. acetyl; etanoil; grupa acetylowa 2. acetylowy
acetylaminobenzene acetyloaminobenzen
acetylase 1. acetylaza; acetylotransferaza 2. acetylazowy
acetylate acetylować; wprowadzać grupę acetylową
acetylated acetylowany
acetylated cellulose celuloza acetylowana
acetylation acetylacja; acetylowanie
N-acetyl-beta-alanine deacetylase deacetylaza N-acetylo-beta-alaninowa
acetylcarnitine 1. acetylokarnityna 2. acetylokarnitynowy
acetylcellulose 1. acetyloceluloza; ester octowy celulozy; octan celulozy 2. acetylocelulozowy
acetylcholine 1. acetylocholina; ACh 2. acetylocholinowy
acetylcholine antagonist antagonista acetylocholiny
acetylcholine chloride chlorek acetylocholiny
acetylcholine esterase acetylocholinoesteraza; esteraza acetylocholinowa; AChE
acetylcholinergic acetylocholinergiczny
acetylcholinergic synapse synapsa acetylocholinergiczna
acetylcholinesterase 1. acetylocholinoesteraza; esteraza acetylocholinowa; AChE 2. acetylocholinoesterazowy
acetylcholinesterase inhibitor inhibitor acetylocholinoesterazy
acetyl-CoA acetylo-CoA; acetylokoenzym A; octan aktywny
acetyl-CoA C-acetyltransferase C-acetylotransferaza acetylo-CoA
acetyl-CoA carboxylase karboksylaza acetylo-CoA; karboksylaza acetylokoenzymu A; ACC
acetyl-CoA hydrolase hydrolaza acetylo-CoA
acetyl-CoA ligase ligaza acetylo-CoA
acetyl-CoA synthetase syntetaza acetylo-CoA
acetyl coenzyme A acetylokoenzym A; acetylo-CoA; octan aktywny
acetylcysteine 1. acetylocysteina 2. acetylocysteinowy
N-acetylcytidine 1. N-acetylocytydyna 2. N-acetylocytydynowy
N-acetylcytosine 1. N-acetylocytozyna 2. N-acetylocytozynowy
N-acetyl-D-glucosamine N-acetylo-D-glukozamina
acetylene 1. acetylen; etyn 2. acetylenowy
acetylene hydrocarbon alkin; węglowodór acetylenowy
acetylene tetrachloride 1,1,2,2-tetrachloroetan; tetrachlorek acetylenu
acetylenic acetylenowy
acetylesterase 1. acetyloesteraza 2. acetyloesterazowy
acetylgalactosamine 1. acetylogalaktozamina 2. acetylogalaktozaminowy
N-acetylgalactosamine N-acetylogalaktozamina; GalNAc
N-acetylgalactosamine-4-sulfatase N-acetylogalaktozamino-4-sulfataza
acetylgalactosaminyltransferase acetylogalaktozaminylotransferaza
acetylglucosamine 1. acetyloglukozamina 2. acetyloglukozaminowy
N-acetylglucosamine N-acetyloglukozamina; GlcNAc
N-acetylglucosaminidase N-acetyloglukozaminidaza
N-acetylglucosaminyltransferase N-acetyloglukozaminylotransferaza
acetylglutamate 1. acetyloglutaminian 2. acetyloglutaminianowy
acetylglutamate kinase kinaza acetyloglutaminianowa
N-acetylglutamate synthase syntaza N-acetyloglutaminianowa; (enzym katalizujący tworzenie N-acetyloglutaminianu)
acetyl group acetyl; etanoil; grupa acetylowa
B biocatalyst biofilter
62
biocatalyst biokatalizator; katalizator biochemiczny
biocatalyst immobilization immobilizacja biokatalizatora
biocatalytic biokatalityczny
biocatalyzer biokatalizator
biocenology biocenologia; biocenotyka
biocenose biocenoza
biocenosis biocenoza
biochemical 1. produkt biochemiczny 2. biochemiczny
biochemical analysis analiza biochemiczna
biochemical catalyst biokatalizator; katalizator biochemiczny
biochemical engineering bioinŜynieria; inŜynieria biochemiczna
biochemical euthyreosis eutyreoza biochemiczna
biochemical genetics genetyka biochemiczna
biochemical mapping mapowanie biochemiczne
biochemical marker biomarker; marker biochemiczny
biochemical oxidation utlenianie biochemiczne
biochemical oxygen demand biochemiczne zapotrzebowanie tlenu; BOD
biochemical pathway szlak biochemiczny
biochemical pharmacology farmakologia biochemiczna
biochemical process proces biochemiczny
biochemical reactor bioreaktor
biochemical resolution rozdzielanie biochemiczne
biochemist biochemik
biochemistry biochemia
biochip biochip
biochore biochora
biocidal biobójczy; biocydowy; zabójczy dla organizmów Ŝywych
biocide biocyd; środek biobójczy; środek zabójczy dla organizmów Ŝywych
bioclimatology bioklimatologia
biocolumn biokolumna
biocompatibility biokompatybilność; biozgodność; kompatybilność biologiczna; zgodność biologiczna
biocompatible biokompatybilny; biozgodny
bioconcentration biokoncentracja; biowzbogacanie; koncentracja biologiczna
bioconcentration factor czynnik biokoncentracji; współczynnik koncentracji biologicznej
biocontrol zwalczanie szkodników środkami biologicznymi
bioconversion przemiana biologiczna
biocybernetics biocybernetyka; cybernetyka biologiczna
biocytin 1. biocytyna; (amid biotyny z L-lizyną) 2. biocytynowy
biodegradability biodegradowalność; podatność na rozkład biologiczny
biodegradable biodegradowalny; ulegający biodegradacji
biodegradation biodegradacja; degradacja biologiczna; rozkład biologiczny
biodegrade biodegradować; poddawać biodegradacji
biodesulfurization biodesulfuryzacja; odsiarczanie biologiczne
biodiversity bioróŜnorodność; róŜnorodność biologiczna
biodynamic biodynamiczny
biodynamics biodynamika
bioecology bioekologia
bioelectric current prąd bioelektryczny
bioelectricity bioelektryczność
bioelectronics bioelektronika
bioelement biopierwiastek; pierwiastek biogenny; pierwiastek tworzący Ŝyjący organizm
bioenergetics bioenergetyka
bioengineering bioinŜynieria; inŜynieria biochemiczna; inŜynieria biologiczna
bioenrichment biowzbogacanie
bioethics bioetyka
biofeedback biologiczne sprzęŜenie zwrotne
biofilm biofilm; błona biologiczna; warstwa biologiczna
biofilm growth wzrost warstwy biologicznej
biofilter biofiltr; filtr biologiczny
C centromere distance CETP
84
centromere distance odległość centromeru
centromere DNA DNA centromerowy
centromere DNA element element DNA centromerowego; CDE
centromere interference interferencja centromeru
centromere-linking protein białko wiąŜące centromery
centromere protein białko centromerowe; CENP
centromeric centromerowy; centromeryczny
centromeric sequence sekwencja centromerowa
centroplasm centroplazma
centrosome 1. centrosom 2. centrosomowy
centrosphere centrosfera
CEP wrodzona porfiria erytropoetyczna
CEP ang. congenital erythropoietic porphyria
cephaeline 1. cefelina 2. cefelinowy
cephalexin 1. cefaleksyna 2. cefaleksynowy
cephalin 1. kefalina 2. kefalinowy
cephalodium cefalodium
cephalosporanic cefalosporanowy
cephalosporanic acid kwas cefalosporanowy
cephalosporin 1. cefalosporyna 2. cefalosporynowy
cephalosporinase 1. cefalosporynaza 2. cefalosporynazowy
cephalosporin-C deacetylase deacetylaza cefalosporyny C
cephradine 1. cefradyna 2. cefradynowy
Cer ceramid
Cer ang. ceramide
ceramidase 1. ceramidaza 2. ceramidazowy
ceramide 1. ceramid 2. ceramidowy
ceramide cholinephosphotransferase cholinofosfotransferaza ceramidowa
ceramide glucosyltransferase glukozylotransferaza ceramidowa
cerasin cerezyna
ceratin 1. keratyna 2. keratynowy
cerebellin 1. cerebelina; (związek z grupy peptydów heksadekamerowych) 2. cerebelinowy
cerebral mózgowy
cerebral metabolism metabolizm mózgowy
cerebrocystatin 1. cerebrocystatyna 2. cerebrocystatynowy
cerebrodiene 1. cerebrodien; 2-aminooktadeka-3,14-dien-1-ol 2. cerebrodienowy
cerebroglycan 1. cerebroglikan; glipikan 2; GPC2 2. cerebroglikanowy
cerebron 1. cerebron; frenozyna 2. cerebronowy
cerebronic cerebronowy
cerebronic acid kwas cerebronowy
cerebrosidase 1. cerebrozydaza 2. cerebrozydazowy
cerebroside 1. cerebrozyd 2. cerebrozydowy
cerebroside-sulfatase sulfataza cerebrozydowa; arylosulfataza A
cerebroside sulfuric ester ester cerebrozydowy kwasu siarkowego
cerebrospinal mózgowo-rdzeniowy
cerebrospinal fluid płyn mózgowo-rdzeniowy; CSF
ceresin 1. cerezyna 2. cerezynowy
ceresin wax cerezyna
cerin cerezyna
cerosin cerezyna
cerotic cerotynowy
cerotic acid kwas cerotynowy; kwas heksakozanowy
cerulenin 1. cerulenina; (antybiotyk przeciwgrzybiczy) 2. ceruleninowy
ceruloplasmin 1. ceruloplazmina 2. ceruloplazminowy
cerumen woskowina
ceryl alcohol alkohol cerylowy; heksakozanol
cesium cez; Cs
cetin 1. cetyna; heksadekanian heksadecylu; palmitynian cetylu 2. cetynowy
CETP białko przenoszące estry cholesterolu
CETP ang. cholesteryl ester transfer protein
DMABA DNA profiling D
Dodatkowe hasła: www.tradovium.pl/biochemia 131
DMABA 4-(dimetyloamino)benzaldehyd
DMABA ang. 4-(dimethylamino)benzaldehyde
DMD lek modyfikujący przebieg choroby
DMD ang. disease-modifying drug
DMDCS dimetylodichlorosilan
DMDCS ang. dimethyldichlorosilane
DMF 1. dimetyloformamid 2. główna dokumentacja leku
DMF 1. ang. dimethyl formamide 2. ang. drug master file
DMH 1. dimetylohydantoina 2. dimetylohydrazyna
DMH 1. ang. dimethylhydantoin 2. ang. dimethylhydrazine
DMP ftalan dimetylu
DMP ang. dimethyl phthalate
DMSO dimetylosulfotlenek
DMSO ang. dimethyl sulfoxide
DMT 1. dimetoksytrytyl 2. dimetylotryptamina 3. tereftalan dimetylu
DMT 1. ang. dimethoxytrityl 2. ang. dimethyltryptamine 3. ang. dimethyl terephthalate
DNA kwas deoksyrybonukleinowy
DNA ang. deoxyribonucleic acid
DNA amplification amplifikacja DNA; powielanie DNA
DNA bank bank DNA; repozytorium DNA
DNA-binding wiąŜący DNA
DNA-binding domain domena wiąŜąca DNA; DBD
DNA-binding protein białko wiąŜące DNA; DBP
DNA-binding protein inhibitor inhibitor białkowy wiąŜący DNA
DNA chip chip DNA; mikromacierz DNA
DNA cloning klonowanie DNA
DNA-containing virus wirus zawierający DNA
DNA cyclobutadipyrimidine cyklobutadipirymidyna w DNA
DNA damage uszkodzenie DNA
DNA-dependent protein kinase DNA-zaleŜna kinaza białkowa; kinaza białkowa zaleŜna od DNA; DNA-PK
DNA-directed kierowany przez DNA
DNA double helix dwuniciowa helisa DNA; podwójna helisa DNA
DNA duplex DNA dwuniciowy
DNA elongation elongacja DNA; wydłuŜanie DNA
DNA enzyme deoksyrybozym
DNA fingerprint genetyczny odcisk palca
DNA fingerprinting daktyloskopia DNA; profilowanie genetyczne
DNA fragment fragment kwasu deoksyrybonukleinowego; fragment DNA
DNA glycosylase glikozylaza DNA
DNA gyrase gyraza DNA
DNA helicase helikaza DNA
DNA helix helisa DNA
DNA hybridization hybrydyzacja DNA
DNA labeling znakowanie DNA
DNA library biblioteka DNA
DNA ligase ligaza DNA
DNA-like podobny do DNA
DNA marker marker DNA; znacznik DNA
DNA methylase metylaza DNA
DNA methylation metylacja DNA; metylowanie DNA
DNA methyltransferase metylotransferaza DNA; DNMT
DNA microarray mikromacierz DNA; chip DNA
DNA modification modyfikacja DNA
DNA nucleotidylexotransferase nukleotydyloegzotransferaza DNA
DNA nucleotidyltransferase nukleotydylotransferaza DNA
DNAP polimeraza DNA
DNAP ang. DNA polymerase
DNA photolyase fotoliaza DNA
DNA-PK kinaza białkowa zaleŜna od DNA
DNA-PK ang. DNA-dependent protein kinase
DNA polymerase polimeraza DNA; DNAP
DNA polymorphism polimorfizm kwasu deoksyrybonukleinowego
DNA primase prymaza DNA
DNA probe sonda DNA
DNA profiling daktyloskopia DNA; profilowanie DNA; profilowanie genetyczne
E enzyme inactivation epigenome
146
enzyme inactivation deaktywacja enzymu; inaktywacja enzymu
enzyme inducer induktor enzymatyczny
enzyme induction indukowanie enzymu
enzyme inhibition hamowanie enzymu; inhibicja enzymu
enzyme inhibitor inhibitor enzymu
enzyme-inhibitor complex kompleks enzymu z inhibitorem
enzyme isoform izoforma enzymu
enzyme kinetics kinetyka enzymów
enzyme-linked immunosorbent assay test immunoenzymosorbcyjny; ELISA
enzyme-linked immunosorbent test test immunoenzymosorbcyjny
enzyme membrane membrana enzymatyczna
enzyme mismatch cleavage metoda EMC
enzyme modification modyfikacja enzymu
enzyme protection ochrona enzymatyczna
enzyme protein białko enzymatyczne
enzyme reactor reaktor enzymatyczny
enzyme replacement therapy enzymatyczna terapia zastępcza; ERT
enzyme repression hamowanie syntezy enzymu
enzyme specificity specyficzność enzymu; swoistość enzymu
enzyme stabilization stabilizacja enzymu
enzyme-substrate complex kompleks enzym-substrat
enzyme support nośnik enzymu
enzyme technology technologia enzymów
enzyme therapy terapia enzymatyczna
enzyme unit jednostka aktywności enzymu; jednostka enzymatyczna; jednostka enzymu; U
enzymic enzymatyczny
enzymology enzymologia
enzymolysis rozkład enzymatyczny
enzymopathy enzymopatia; choroba związana z niedoborem enzymu
eobiogenesis eobiogeneza
EOF przepływ elektroosmotyczny
EOF ang. electroosmotic flow
eosin 1. eozyna 2. eozynowy
eosinophil 1. eozynofil 2. granulocyt kwasochłonny 3. eozynofilowy
eosinophil chemotactic factor eozynofilowy czynnik chemotaktyczny; ECF
eosinophilic eozynofilowy
eotaxin 1. eotaksyna 2. eotaksynowy
ep czystość enancjomeryczna
ep ang. enantiomeric purity
EP epoksyd
EP ang. epoxide
EPA kwas eikozapentaenowy
EPA ang. eicosapentaenoic acid
EPC śródbłonkowa komórka progenitorowa
EPC ang. endothelial progenitor cell
ependymal cell komórka wyściółki
ephapse efapsa
ephedrine 1. efedryna; 1-fenylo-2-(metyloamino)propan-1-ol 2. efedrynowy
ephetonin efetonina
ephrins efryny
epiblast ektoderma; epiblast
epicatechin 1. epikatechina 2. epikatechinowy
epicatechin gallate galusan epikatechiny; ECG
epichlorohydrin 1. epichlorohydryna; chlorometylooksiran; ECH 2. epichlorohydrynowy
epicotyl epikotyl
epidermal cell komórka naskórka
epidermal growth factor czynnik wzrostu naskórka; EGF
epidermal growth factor receptor receptor czynnika wzrostu naskórka; EGFR
epidermis naskórek
epigenesis epigeneza
epigenetic epigenetyczny
epigenetics epigenetyka
epigenetic variation zmienność epigenetyczna
epigenome epigenom
feline sarcoma virus F factor F
Dodatkowe hasła: www.tradovium.pl/biochemia 157
feline sarcoma virus wirus mięsaka kotów; FeSV
FeLV wirus białaczki kotów
FeLV ang. feline leukemia virus
female 1. osobnik płci Ŝeńskiej 2. samica 3. Ŝeński
female hormone hormon Ŝeński
female pronucleus przedjądrze Ŝeńskie
female sex hormone Ŝeński hormon płciowy
ferment 1. enzym; ferment 2. fermentować
fermentation fermentacja
fermentation broth poŜywka fermentacyjna
fermentation medium poŜywka fermentacyjna
fermentation nutrient poŜywka fermentacyjna
fermentation substrate substrat do fermentacji; substrat fermentacyjny
fermentative fermentacyjny
fermentative pathway szlak fermentacji
fermented 1. fermentowany 2. sfermentowany
fermenter 1. czynnik powodujący fermentację 2. fermentor; zbiornik fermentacyjny
fermenting 1. fermentowanie; poddawanie fermentacji 2. fermentujący
fermentor fermentor; zbiornik fermentacyjny
ferredoxin 1. ferredoksyna; Fd 2. ferredoksynowy
ferredoxin-nitrate reductase reduktaza ferredoksyna-azotan
ferredoxin-nitrite reductase reduktaza ferredoksyna-azotyn
ferredoxin-reducing redukujący ferredoksynę
ferric Ŝelazowy
ferric ion jon Ŝelazowy; jon Ŝelaza(III)
ferricyanide Ŝelazicyjanek
ferritin 1. ferrytyna 2. ferrytynowy
ferritin heavy chain łańcuch cięŜki ferrytyny
ferritin light chain łańcuch lekki ferrytyny
ferrochelatase 1. ferrochelataza; FECH 2. ferrochelatazowy
ferrocyanide Ŝelazocyjanek
ferrocytochrome ferrocytochrom
ferroprotein ferroproteina
ferrous Ŝelazawy
ferrous gluconate glukonian Ŝelazawy; glukonian Ŝelaza(II)
ferrous ion jon Ŝelazawy; jon Ŝelaza(II)
ferrous sulfate siarczan Ŝelazawy; siarczan Ŝelaza(II)
ferroxidase 1. ferroksydaza 2. ferroksydazowy
fertile 1. płodny 2. Ŝyzny
fertility 1. płodność 2. Ŝyzność
fertility factor czynnik płodności; czynnik F; czynnik płciowy
fertility vitamin witamina płodności; witamina E
fertilization 1. nawoŜenie 2. uŜyźnianie 3. zapłodnienie
fertilize 1. nawozić 2. uŜyźniać 3. zapłodnić
fertilizer nawóz
fertilizin 1. fertylizyna 2. fertylizynowy
ferulic ferulowy
ferulic acid kwas ferulowy; kwas 4-hydroksy-5-metoksycynamonowy
FES koci onkogen mięsaka
FES ang. feline sarcoma oncogene
FeSV wirus mięsaka kotów
FeSV ang. feline sarcoma virus
fetal płodowy
fetal antigen antygen płodowy
fetal bovine serum płodowa surowica bydlęca; FBS
fetal calf serum płodowa surowica cielęca; FCS
fetal hemoglobin hemoglobina płodowa
fetal protein białko płodowe
fetal serum surowica płodowa
fetoprotein 1. fetoproteina 2. fetoproteinowy
fetus płód
FF frakcja filtracyjna
FF ang. filtration fraction
FFA wolny kwas tłuszczowy
FFA ang. free fatty acid
F factor czynnik F; czynnik płciowy; czynnik płodności
G gene fragment genetic code
170
gene fragment fragment genu
gene frequency częstość genów; frekwencja genów
gene fusion fuzja genowa; fuzja genów
gene gun armatka genowa; pistolet genowy; strzelba genowa
gene imprinting imprinting genowy
gene insertion insercja genów
gene interaction interakcja genów; wzajemne oddziaływanie genów
gene knockdown zmniejszanie ekspresji genów
gene knockout knockout genowy; rozbicie genu; wyłączenie genu
gene library biblioteka genów
gene locus locus genu; miejsce genu w chromosomie
gene manipulation manipulowanie genami
gene map mapa genowa; mapa genów
gene mapping mapowanie genów
gene migration przechodzenie genów; przepływ genów
gene modification modyfikacja genu
gene mutation mutacja genowa; mutacja genów
gene overexpression nadekspresja genu
gene pair para genów
gene polymorphism polimorfizm genu
gene pool pula genowa; pula genów
gene probe sonda genowa
gene product produkt genu
gene quelling wyciszanie genów
genera rodzaje
general environmental variance ogólna wariancja środowiskowa
general recombination rekombinacja ogólna
general transcription factor główny czynnik transkrypcyjny; podstawowy czynnik transkrypcyjny; GTF
generation 1. generacja 2. generowanie 3. pokolenie 4. wytwarzanie
generation time czas Ŝycia pokolenia
generative 1. generatywny 2. rozrodczy
generative cell komórka generatywna; komórka rozrodcza
generative nucleus jądro generatywne; jądro komórki generatywnej
gene rearrangement rearanŜacja genu
gene recombination rekombinacja genowa; rekombinacja genów
gene regulation regulacja genów
gene replacement wymiana genów
gene repression represja genu
gene repressor represor genu
gene resource conservation ochrona zasobów genowych
gene segregation segregacja genu
gene sequencing sekwencjonowanie genów
gene silencing wyciszanie genów
gene-silencing wyciszający geny
genesis 1. geneza 2. pochodzenie 3. początek 4. powstawanie
gene splicing składanie genów; splicing genów
genet 1. genet 2. osobnik genetyczny
gene targeting celowanie genowe
gene therapy terapia genowa
genetic genetyczny
genetical genetyczny
genetically genetycznie
genetically engineered 1. zmodyfikowany genetycznie; GE 2. zmodyfikowany za pomocą inŜynierii genetycznej
genetically engineered organism organizm zmodyfikowany genetycznie
genetically modified zmodyfikowany genetycznie
genetically modified food Ŝywność modyfikowana genetycznie; GMF
genetically modified organism organizm zmodyfikowany genetycznie; GMO
genetically modified tumor vaccine genetycznie modyfikowana szczepionka nowotworowa; GMTV
genetic analysis analiza genetyczna
genetic assimilation asymilacja genetyczna
genetic carrier nosiciel genów
genetic code kod genetyczny
genetic code degeneracy degeneracja kodu genetycznego
H hormonal HR
198
hormonal hormonalny
hormonal imbalance nierównowaga hormonalna
hormonally-dependent zaleŜny od hormonów
hormonal receptor receptor hormonalny
hormonal response odpowiedź hormonalna
hormone hormon
hormone blocker bloker hormonów
hormone breakdown rozkład hormonów
hormone chemical substancja o działaniu hormonalnym
hormone chemistry chemia hormonów
hormone-dependent hormonozaleŜny; zaleŜny od hormonów
hormone imbalance nierównowaga hormonalna
hormone-like hormonopodobny; podobny do hormonu
hormone release uwalnianie hormonu
hormone response odpowiedź na hormon
hormone-response element element odpowiedzi na hormon; HRE
hormone-sensitive hormonowraŜliwy; wraŜliwy na hormony
hormone-sensitive lipase lipaza wraŜliwa na hormony; lipaza hormonowraŜliwa; HSL
hormonogen prekursor hormonu; prohormon
hormonogenesis hormonogeneza
horny layer warstwa rogowa
horseradish peroxidase peroksydaza chrzanowa; HRP
horticulture ogrodnictwo
HOS struktura wyŜszego rzędu
HOS ang. higher-order structure
host 1. gospodarz 2. Ŝywiciel
host cell komórka gospodarza
host-parasite interaction oddziaływanie gospodarz-pasoŜyt
host range zakres gospodarzy; zakres Ŝywicieli
host-specific specyficzny dla gospodarza
host strain szczep gospodarza
host-vector system system gospodarz-wektor
housekeeping genes geny podstawowego metabolizmu
HOX kaseta homeo
HOX ang. homeobox
HOX gene gen homeoboksowy; gen homeotyczny
Hp haptoglobina
Hp ang. haptoglobin
HPA ludzki antygen płytkowy
HPA ang. human platelet antigen
HPCE wysokosprawna elektroforeza kapilarna
HPCE ang. high-performance capillary electrophoresis
HPETEA kwas hydroperoksyeikozatetraenowy
HPETEA ang. hydroperoxyeicosatetraenoic acid
hPG ludzka gonadotropina przysadkowa
hPG ang. human pituitary gonadotropin
HPI izomeraza heksozofosforanowa
HPI ang. hexose phosphate isomerase
hPL ludzki laktogen łoŜyskowy
hPL ang. human placental lactogen
HPLC 1. wysokociśnieniowa chromatografia cieczowa 2. wysokosprawna chromatografia cieczowa
HPLC 1. ang. high-pressure liquid chromatography 2. ang. high-performance liquid chromatography
hPRL prolaktyna ludzka
hPRL ang. human prolactin
HPRT fosforybozylotransferaza hipoksantynowa
HPRT ang. hypoxanthine phosphoribosyltransferase
HPTLC wysokosprawna chromatografia cienkowarstwowa
HPTLC ang. high-performance thin layer chromatography
HPV wirus brodawczaka ludzkiego
HPV ang. human papillomavirus
HR rekombinacja homologiczna
HR ang. homologous recombination
I immunoglobulin immunosuppressive agent
210
immunoglobulin 1. immunoglobulina; Ig 2. immunoglobulinowy
immunoglobulin-binding factor czynnik wiąŜący immunoglobuliny; IBF
immunoglobulin heavy chain cięŜki łańcuch imunoglobuliny; IgH
immunoglobulin superfamily nadrodzina immunoglobulin
immunohistochemical immunohistochemiczny
immunohistochemistry immunohistochemia
immunoincompetence immunoniekompetencja
immunologic immunologiczny
immunological immunologiczny
immunological barrier bariera immunologiczna
immunological deficiency niedobór immunologiczny; niedobór odporności
immunological deviation odchylenie immunologiczne
immunological effect efekt immunologiczny
immunologically competent kompetentny immunologicznie
immunological memory pamięć immunologiczna
immunological method metoda immunologiczna
immunological reaction odczyn odpornościowy
immunological response odpowiedź immunologiczna; odpowiedź odpornościowa; reakcja immunologiczna; reakcja odpornościowa; IR
immunological tolerance tolerancja immunologiczna
immunologic competence immunokompetencja
immunologic incompetence immunoniekompetencja
immunologic memory pamięć immunologiczna
immunologic suppression immunosupresja
immunologic tolerance tolerancja immunologiczna
immunologist immunolog
immunology immunologia; nauka o odporności
immunomodulation immunomodulacja
immunomodulatory immunomodulacyjny
immunomodulatory protein białko immunomodulacyjne
immunopathogenesis immunopatogeneza
immunopathology immunopatologia
immunopharmacology immunofarmakologia
immunophenotype immunofenotyp
immunophenotyping fenotypowanie immunologiczne; immunofenotypowanie
immunopotentiation immunopotencjacja
immunoprecipitation immunoprecypitacja; IP
immunoproliferative immunoproliferacyjny
immunoprotein białko odpornościowe
immunoradiometric assay test immunoradiometryczny; IRMA
immunoradiometry immunoradiometria
immunoreactive immunoreaktywny
immunoreceptor immunoreceptor
immunoregulation immunoregulacja
immunoselection immunoselekcja
immunosensor czujnik immunologiczny; immunosensor
immunosorbent immunosorbent
immunosorption immunosorpcja
immunostaining barwienie immunologiczne
immunostimulant czynnik pobudzający odporność; immunostymulator
immunostimulation immunostymulacja; pobudzenie układu odpornościowego
immunostimulator czynnik pobudzający odporność; immunostymulator
immunosuppressant 1. czynnik tłumiący odporność; immunosupresant 2. środek immunosupresyjny 3. immunosupresyjny
immunosuppression immunosupresja; supresja immunologiczna
immunosuppressive immunosupresyjny
immunosuppressive agent środek immunosupresyjny
IVF juvenile J
Dodatkowe hasła: www.tradovium.pl/biochemia 225
IVF 1. płyn śródnaczyniowy 2. zapłodnienie in vitro
IVF 1. ang. intravascular fluid 2. ang. in vitro fertilization
IVM dojrzewanie in vitro
IVM ang. in vitro maturation
J
J leucyna lub izoleucyna
J ang. leucine or isoleucine
JA kwas jasmonowy
JA ang. jasmonic acid
JAK kinaza Janusa; po prostu inna kinaza
JAK ang. Janus kinase; just another kinase
Janus kinase kinaza Janusa; kinaza JAK; po prostu inna kinaza; JAK
jararhagin 1. jararagina; (endopeptydaza w
jadzie Bothrops jararaca) 2. jararaginowy
jasmonate 1. jasmonian 2. ester kwasu jasmonowego 3. sól kwasu jasmonowego 4. jasmonianowy
jasmonic jasmonowy
jasmonic acid kwas jasmonowy; JA
jelly 1. galareta 2. galaretowacieć
JH hormon juwenilny
JH ang. juvenile hormone
JHE esteraza hormonu juwenilnego
JHE ang. juvenile-hormone esterase
JNK kinaza fosforylująca N-terminalną część białka Jun
JNK ang. c-Jun N-terminal kinase
joining chain łańcuch łączący
joining peptide peptyd łączący; JP
JP peptyd łączący
JP ang. joining peptide
J segment segment łączący
juglone 1. juglon; 5-hydroksynaftaleno-1,4-dion 2. juglonowy
jumping gene gen skaczący; gen wędrujący; transpozon
junk DNA DNA niekodujący
just another kinase po prostu inna kinaza; kinaza Janusa
juvenile 1. dojrzewający 2. juwenilny 3. młodzieńczy
K ketonic decarboxylation kynurenine hydrolase
228
ketonic decarboxylation dekarboksylacja z utworzeniem ketonu
ketonization ketonizacja; przekształcanie w keton
ketopentose 1. ketopentoza 2. ketopentozowy
ketoplastic ketoplastyczny
ketoprofen ketoprofen
ketose 1. ketoza 2. ketozowy
ketosteroid 1. ketosteroid; ketosteryd; KS 2. ketosteroidowy
ketosuccinic acid kwas ketobursztynowy; kwas szczawiooctowy; kwas 2-oksobutanodiowy
ketotetrose-phosphate aldolase aldolaza ketotetrozofosforanowa
ketothiolase 1. ketotiolaza 2. ketotiolazowy
ketoxime 1. ketoksym 2. ketoksymowy
kexin 1. keksyna 2. keksynowy
KGF czynnik wzrostu keratynocytów
KGF ang. keratinocyte growth factor
kidney 1. nerka 2. nerkowy
KIF protein białko z rodziny kinezyn; białko KIF
killed vaccine szczepionka inaktywowana
killer cell komórka zabójca; komórka cytotoksyczna; komórka K
killer T cell zabójczy limfocyt T
kin altruism altruizm krewniaczy
kinase 1. kinaza 2. kinazowy
kinase substrate substrat kinazy
kinesin 1. kinezyna 2. kinezynowy
kinesin family protein białko z rodziny kinezyn; białko KIF
kinesin-like protein białko kinezynopodobne; KLP
kinesis 1. kineza 2. kinezowy
kinetensin 1. kinetensyna 2. kinetensynowy
kinetics kinetyka
kinetin 1. kinetyna 2. kinetynowy
kinetochore 1. kinetochor 2. kinetochorowy
kinetoplast kinetoplast
kinetosome kinetosom
kingdom królestwo
kinin 1. kinina 2. kininowy
kininase 1. kininaza 2. kininazowy
kininogen 1. kininogen 2. kininogenowy
kininogenase 1. kininogenaza 2. kininogenazowy
kinomere kinomer; centromer
kin selection dobór krewniaczy
KIR immunoglobulinopodobny receptor komórek NK
KIR ang. natural killer cell immunoglobulin-like receptor
klendusity odporność
KLP białko kinezynopodobne
KLP ang. kinesin-like protein
knock out 1. usunąć 2. wyeliminować 3. wyłączyć
knockout 1. nokaut 2. wyłączenie 3. nokautowy 4. z wyłączonym genem
knockout animal zwierzę z wyłączonym genem
knockout gene gen wyłączony
knockout organism organizm z wyłączonym genem
kojic kojowy
kojic acid kwas kojowy
kokusaginine 1. kokusaginina 2. kokusagininowy
Krebs cycle cykl Krebsa; cykl kwasów trikarboksylowych; cykl kwasu cytrynowego
KS 1. siarczan keratanu 2. ketosteroid; ketosteryd
KS 1. ang. keratan sulfate 2. ang. ketosteroid
KSP proteoglikan keratanosiarczanowy
KSP ang. keratan sulfate proteoglycan
kynuramine 1. kinuramina; 3-(2-aminofenylo)-3-oksopropyloamina 2. kinuraminowy
kynurenic kinurenowy
kynurenic acid kwas kinurenowy; kwas 4-hydroksychinolino-2-karboksylowy
kynureninase 1. kinureninaza 2. kinureninazowy
kynurenine 1. kinurenina; kwas 2-amino-4-(2-aminofenylo)- 4-oksobutanowy 2. kinureninowy
kynurenine formamidase formamidaza kinureninowa
kynurenine hydrolase hydrolaza kinureninowa; kinureninaza
leucine levogyrous L
Dodatkowe hasła: www.tradovium.pl/biochemia 233
leucine 1. leucyna; kwas 2-amino-4-metylopentanowy; L; Leu 2. leucynowy
leucine aminopeptidase aminopeptydaza leucynowa; LAP
leucine aminotransferase aminotransferaza leucynowa
leucine dehydrogenase dehydrogenaza leucynowa
leucine residue reszta leucyny
leucine-rich bogaty w leucynę
leucine-rich proteoglycan proteoglikan bogaty w leucynę
leucine transaminase transaminaza leucynowa
leucine zipper suwak leucynowy; zamek leucynowy
leucine zipper protein białko z suwakiem leucynowym; białko z zamkiem leucynowym
leucinopine leucynopina
leucyl 1. leucyl; grupa leucylowa 2. leucylowy
leucyl aminopeptidase aminopeptydaza leucylowa; aminopeptydaza leucynowa
leucyltransferase leucylotransferaza
leuenkephalin leuenkefalina
leukemia białaczka; leukemia
leukemia inhibitory factor czynnik hamujący białaczkę; LIF
leukemia virus wirus białaczki
leukoanthocyanidin leukoantocyjanidyna
leukoanthocyanin leukoantocyjanina; flavan-3,4-diol
leukoblast leukoblast
leukocidin leukocydyna; leukocydyna
leukocyanidin leukocyjanidyna
leukocyte 1. leukocyt; białe ciałko krwi; krwinka biała 2. leukocytowy
leukocyte acid phosphatase leukocytowa fosfataza kwaśna; LAP
leukocyte-activating factor czynnik aktywujący leukocyty; LAF
leukocyte alkaline phosphatase leukocytowa fosfataza zasadowa; LAP
leukocyte antigen antygen leukocytarny
leukocyte count liczba krwinek białych; liczba leukocytów
leukocyte elastase elastaza leukocytowa
leukocyte esterase esteraza leukocytarna; esteraza leukocytowa
leukocyte interferon interferon leukocytarny
leukocyte migration inhibitory factor czynnik hamujący migrację leukocytów; LMIF
leukocyte selectin selektyna leukocytarna; L-selektyna
leukocytogenesis leukocytogeneza; powstawanie leukocytów
leukocytoid 1. leukocytoid 2. leukocytoidowy
leukocytopenia leukocytopenia
leukocytopoiesis leukocytopoeza
leukocytosis leukocytoza
leukokinesis leukokineza
leukokinin leukokinina
leukopenia leukopenia
leukoplast leukoplast
leukopoiesis leukopoeza
leukoprotease 1. leukoproteaza 2. leukoproteazowy
leukosulfakinin 1. leukosulfakinina 2. leukosulfakininowy
leukotaxine leukotaksyna
leukotaxis leukotaksja
leukotoxic leukotoksyczny
leukotoxin leukotoksyna
leukotriene 1. leukotrien; LT 2. leukotrienowy
leukovorin kwas folinowy; leukoworyna
leumorphin 1. leumorfina; dynorfina B-29 2. leumorfinowy
leupeptin 1. leupeptyna 2. leupeptynowy
leuprolide 1. leuprolid 2. leuprolidowy
levan lewan
levanase lewanaza
levansucrase lewanosacharaza
levarterenol 1. lewarterenol 2. lewarterenolowy
levodopa lewodopa; L-3,4-dihydroksyfenyloalanina; L-DOPA
levogyral lewoskrętny
levogyration lewoskrętność
levogyrous lewoskrętny
M
melanocyte-stimulating hormone memory trace
248
melanocyte-stimulating hormone release-inhibiting factor czynnik hamujący uwalnianie hormonu stymulującego melanocyty
melanocytic melanocytowy; (dotyczący
melanocytów)
melanoderma melanoderma
melanogenesis melanogeneza
melanogenic melanogeniczny
melanoid 1. melanoid 2. melanoidowy
melanoma antigen antygen czerniaka
melanoma cell adhesion molecule cząsteczka adhezyjna komórek czerniaka; MCAM
melanophage melanofag
melanophore melanofor
melanophore hormone hormon melanoforowy
melanophoric hormone hormon melanoforowy
melanosome melanosom
melanostatin 1. melanostatyna 2. melanostatynowy
melanotic melanotyczny
melanotrope melanotrop
melanotrophic melanotropowy
melanotropic melanotropowy
melanotropin 1. melanotropina; hormon melanotropowy; hormon stymulujący melanocyty; MSH 2. melanotropinowy
melanotropin-releasing factor czynnik uwalniający melanotropinę; MRF
melatonin 1. melatonina 2. melatoninowy
MELC niezbędny łańcuch lekki miozyny
MELC ang. myosin essential light chain
melezitose 1. melezytoza 2. melezytozowy
melibiase 1. melibiaza 2. melibiazowy
melibiose 1. melibioza 2. melibiozowy
melilotoside melilotozyd
melissic melisowy
melissic acid kwas melisowy; kwas triakontanowy
melitose 1. melitoza; rafinoza 2. melitozowy
melitriose 1. melitrioza; rafinoza 2. melitriozowy
melizitose 1. melizytoza 2. melizytozowy
mellitin 1. melityna 2. melitynowy
melphalan melfalan
melting point temperatura topnienia
melting temperature temperatura topnienia
membrane 1. błona 2. membrana 3. przepona 4. błonowy 5. membranowy
membrane-anchored zakotwiczony w błonie
membrane attack complex kompleks atakujący błonę; MAC
membrane bioreactor bioreaktor membranowy
membrane-bound związany z błoną
membrane-bound molecule cząsteczka związana z błoną
membrane-bound protein białko związane z błoną
membrane channel kanał błonowy
membrane cofactor protein błonowe białko kofaktorowe; MCP
membrane component składnik błony
membrane current prąd błonowy
membrane domain domena błonowa
membrane glycoprotein glikoproteina błonowa
membrane immunoglobulin immunoglobulina błonowa
membrane lipid lipid błonowy
membranelle membranella
membrane organizing extension spike protein moezyna
membrane potential potencjał błonowy; potencjał błony
membrane protein białko błonowe; białko błony
membrane receptor receptor błonowy; MR
membrane skeleton szkielet błony
membrane structure budowa błony
membrane system układ błonowy
membrane transport transport błonowy; transport przez błonę
membrane-type matrix metalloproteinase macierzowa metaloproteinaza typu błonowego
membranous 1. błoniasty 2. błonowy
memory cell komórka pamięci
memory trace engram; ślad pamięciowy
nuclear factor of activated nucleoplasmic N
Dodatkowe hasła: www.tradovium.pl/biochemia 277
nuclear factor of activated T cells jądrowy czynnik aktywowanych komórek T; NFAT
nuclear fission rozszczepienie jądra
nuclear genome genom jądrowy
nuclear import import jądrowy
nuclear lamina blaszka jądrowa; NL
nuclear lamina filament filament blaszki jądrowej; NLF
nuclear localization lokalizacja jądrowa
nuclear localization sequence sekwencja lokalizacji jądrowej; sygnał lokalizacji jądrowej; NLS
nuclear localization signal sygnał lokalizacji jądrowej; NLS
nuclear magnetic resonance magnetyczny rezonans jądrowy; NMR
nuclear matrix macierz jądrowa; NM
nuclear membrane błona jądrowa; osłonka jądrowa; otoczka jądrowa
nuclear pore por jądrowy
nuclear pore complex jądrowy kompleks porowy; NPC
nuclear protein białko jądrowe; NP
nuclear receptor receptor jądrowy
nuclear ribonucleic acid jądrowy kwas rybonukleinowy; RNA jądrowy; nRNA
nuclear ribonucleoprotein rybonukleoproteina jądrowa; nRNP
nuclear RNA RNA jądrowy; jądrowy kwas rybonukleinowy; nRNA
nuclear scaffold macierz jądrowa
nuclear spindle wrzeciono mitotyczne
nuclear transfer przeniesienie jądra; transfer jądra
nuclear translocating protein jądrowe białko przenoszące
nuclear transport transport jądrowy
nuclease 1. nukleaza 2. nukleazowy
nucleate 1. nukleinian 2. sól kwasu nukleinowego 3. nukleinianowy 4. tworzyć zarodki krystalizacji
nucleated jądrzasty
nuclei jądra
nucleic nukleinowy
nucleic acid kwas nukleinowy; NA
nucleic acid-binding protein białko wiąŜące kwas nukleinowy; NABP
nucleic acid hybridization hybrydyzacja kwasu nukleinowego
nucleic acid sequence sekwencja kwasu nukleinowego
nucleic base zasada nukleinowa; NB
nuclein 1. nukleina 2. nukleinowy
nucleobase 1. nukleozasada; zasada nukleinowa 2. zasada kwasu nukleinowego 3. zasada nukleotydu 4. zasada nukleozydu
nucleobindin 1. nukleobindyna; NUCB 2. nukleobindynowy
nucleocapsid 1. nukleokapsyd 2. nukleokapsydowy
nucleocytoplasmic ratio stosunek jądrowo-cytoplazmatyczny
nucleofilament 1. nukleofilament 2. nukleofilamentowy
nucleohistone 1. nukleohiston; NH 2. nukleohistonowy
nucleoid 1. nukleoid 2. nukleoidowy
nucleolar jąderkowy
nucleolar component składnik jąderka
nucleolar organizer organizator jąderka; region organizujący jąderko; NOR
nucleolar protein białko jąderkowe; NOP
nucleolar RNA RNA jąderkowy; noRNA
nucleolin 1. nukleolina 2. nukleolinowy
nucleolus 1. jąderko 2. jąderkowy
nucleolus-associated chromatin chromatyna zasocjowana z jąderkiem; NAC
nucleolus organizer region region organizujący jąderko; organizator jąderka; NOR
nucleolytic nukleolityczny
nucleolytic enzyme enzym nukleolityczny
nucleophile nukleofil
nucleophilic nukleofilowy
nucleophilicity nukleofilowość
nucleophilic reagent odczynnik nukleofilowy
nucleophilic substitution podstawienie nukleofilowe; substytucja nukleofilowa
nucleophosmin 1. nukleofosmina; numatryna 2. nukleofosminowy
nucleoplasm nukleoplazma; karioplazma
nucleoplasmic nukleoplazmatyczny
oleoyl one-carbon O
Dodatkowe hasła: www.tradovium.pl/biochemia 281
oleoyl 1. grupa oleoilowa; oleoil 2. oleoilowy
oleyl 1. grupa oleilowa; oleil 2. oleilowy
olfactomedin 1. olfaktomedyna 2. olfaktomedynowy
olfactory cell komórka węchowa
olfactory epithelium nabłonek węchowy
olfactory gland gruczoł węchowy
olfactory marker protein węchowe białko znacznikowe; OMP
olfactory receptor receptor węchowy
oligodendrocyte 1. oligodendrocyt 2. oligodendrocytowy
oligodendrocyte glycoprotein glikoproteina oligodendrocytowa
oligodendroglia oligodendroglej
oligodendroglial oligodendroglejowy
oligodeoxyribonucleic oligodeoksyrybonukleinowy
oligodeoxyribonucleic acid kwas oligodeoksyrybonukleinowy; oligoDNA
oligodeoxyribonucleotide 1. oligodeoksyrybonukleotyd 2. oligodeoksyrybonukleotydowy
oligoDNA kwas oligodeoksyrybonukleinowy
oligoDNA ang. oligodeoxyribonucleic acid
oligo-1,6-glucosidase alfa-1,6-glukozydaza oligosacharydowa; oligo-1,6-glukozydaza
oligoglucosidase 1. oligoglukozydaza 2. oligoglukozydazowy
oligolecithal oligolecytalny
oligomer oligomer
oligomeric oligomerowy; oligomeryczny
oligomeric protein białko oligomeryczne
oligomorphic oligomorficzny
oligomycin oligomycyna
oligonucleotide 1. oligonukleotyd 2. oligonukleotydowy
oligonucleotide ligation ligacja oligonukleotydów; łączenie oligonukleotydów
oligonucleotide ligation assay badanie ligacji oligonukleotydów; OLA
oligonucleotide probe sonda oligonukleotydowa
oligonucleotide synthesis synteza oligonukleotydów
oligopeptidase 1. oligopeptydaza 2. oligopeptydazowy
oligopeptide 1. oligopeptyd 2. oligopeptydowy
oligosaccharide 1. oligosacharyd; oligocukier 2. oligosacharydowy
oligosaccharins oligosacharyny; (oligosacharydowe cząsteczki regulatorowe)
oligotrophic oligotroficzny
O-linked przyłączony do atomu tlenu
omega-amidase omega-amidaza
omega carbon ostatni atom węgla w łańcuchu; węgiel omega
omega-3 fatty acid kwas tłuszczowy omega-3
omega oxidation utlenianie ostatniego węgla łańcucha
omeprazole omeprazol
OMP 1. białko błony zewnętrznej 2. orotydynomonofosforan 3. węchowe białko znacznikowe
OMP 1. ang. outer membrane protein 2. ang. orotidine monophosphate 3. ang. olfactory marker protein
oncofetal antigen antygen nowotworowo-płodowy; OFA
oncogene 1. onkogen 2. onkogenowy
oncogenesis onkogeneza
oncogenic onkogenny
oncogenic virus onkowirus; wirus onkogenny
oncological onkologiczny
oncology nauka o nowotworach; onkologia
oncolysis onkoliza; rozpad komórek nowotworowych
oncolytic onkolityczny
oncomodulin 1. onkomodulina 2. onkomodulinowy
oncomouse onkomysz
oncornavirus onkornawirus
oncostatin 1. onkostatyna; OS 2. onkostatynowy
oncostatin M onkostatyna M; (cytokina naleŜąca do grupy interleukin 6); OSM
oncovirus onkowirus
one-carbon jednowęglowy
P proteic protein metabolism
322
proteic białkowy
proteic substrate substrat białkowy
proteid 1. proteid 2. proteidowy
protein 1. białko; proteina 2. białczanowy 3. białkowy; proteinowy
proteinaceous 1. białkopodobny 2. białkowy
proteinaceous infectious particle 1. prion 2. białkowa cząstka zakaźna
proteinaceous particle cząstka białkowa
proteinase 1. proteinaza; enzym proteolityczny; peptydaza; proteaza 2. proteinazowy
proteinase complex kompleks proteinazowy
proteinase inhibitor inhibitor proteinazy
proteinate białczan
protein backbone szkielet białka
protein balance równowaga białkowa
protein binding wiązanie z białkiem
protein-binding wiąŜący białko
protein biosynthesis biosynteza białka
protein-bound iodine jod związany z białkiem; PBI
protein breakdown rozkład białek
protein buffer bufor białczanowy
protein catabolic rate wskaźnik katabolizmu białka
protein channel kanał białkowy
protein chip chip białkowy; mikromacierz białkowa
protein coat płaszcz białkowy
protein coding kodowanie białka
protein-coding kodujący białko
protein complex kompleks białkowy
protein concentrate koncentrat białkowy
protein conformation konformacja białka
protein core rdzeń białkowy
protein-coupled receptor receptor sprzęŜony z białkiem
protein crystallization krystalizacja białek
protein data bank bank danych białkowych; PDB
protein degradation degradacja białek; rozpad białek
protein denaturation denaturacja białek
protein designing projektowanie białek
protein diet dieta białkowa
protein dispersibility index współczynnik rozproszenia białek; PDI
protein display ekspozycja białka
protein disulfide-isomerase disulfidoizomeraza białek; PDI
protein domain domena białkowa
protein drug lek białkowy
protein efficiency ratio współczynnik wydajności wzrostowej białka; PER
protein electrophoresis elektroforeza białek
protein engineering inŜynieria białek
protein error błąd białkowy
protein expression ekspresja białka
protein factor czynnik białkowy
protein fiber włókno białkowe
protein folding fałdowanie białka
protein fraction frakcja białkowa
protein-free bezbiałkowy
protein-free diet dieta bezbiałkowa
protein-glutamate methylesterase metyloesteraza białkowo-glutaminianowa
protein glycosylation glikozylacja białek
protein hormone hormon białkowy
protein hydrolysate hydrolizat białka
protein hydrolysis hydroliza białek
proteinic białkowy; proteinowy
protein immunoprecipitation immunoprecypitacja białek; PIP
protein inhibitor inhibitor białkowy
protein inhibitor of activated STAT białkowy inhibitor aktywowanego STAT; PIAS
protein intolerance nietolerancja białka
protein intron intron białkowy
protein in urine białko w moczu
protein isoform izoforma białka
protein isolate izolat białkowy
protein kinase kinaza białkowa; PK
protein kinase kinase kinaza kinazy białkowej; PKK
protein malabsorption nieprawidłowe wchłanianie białek
protein metabolism metabolizm białek
Q quinone reductase Q
Dodatkowe hasła: www.tradovium.pl/biochemia 329
Q
Q 1. chinon 2. glutamina
Q 1. ang. quinone 2. ang. glutamine
QA kwas chinolinowy
QA ang. quinolinic acid
QH2 dihydrochinon
QH2 ang. dihydroquinone
Q-PCR PCR ilościowa
Q-PCR ang. quantitative PCR
QR reduktaza chinonowa
QR ang. quinone reductase
QTL locus cechy ilościowej
QTL ang. quantitative trait locus
quadridentate ligand ligand czterodonorowy; ligand czterofunkcyjny; ligand czterokleszczowy
quadrinucleate czterojądrowy; czterojądrzasty
quadrivalent 1. kwadriwalent 2. czterowartościowy; tetrawalentny
quadruple knockout knockout poczwórny; QKO
quadruplex kwadrupleks
qualitative jakościowy
qualitative analysis analiza jakościowa
qualitative trait cecha jakościowa
quantitative analysis analiza ilościowa
quantitative genetics genetyka ilościowa
quantitative inheritance dziedziczenie cech ilościowych
quantitative PCR PCR ilościowa; Q-PCR
quantitative trait cecha ilościowa
quantitative trait locus locus cechy ilościowej; QTL
quarantine 1. kwarantanna 2. poddać kwarantannie
quasidominant quasi-dominujący
quasidominant inheritance dziedziczenie quasi-dominujące
quaternary 1. czteroskładnikowy 2. czwartorzędowy
quaternary ammonium compound czwartorzędowy związek amoniowy
quaternary ammonium salt czwartorzędowa sól amoniowa
quaternary structure struktura czwartorzędowa
queen substance substancja mateczna
quercetin 1. kwercetyna; 3,3',4',5,7-pentahydroksyflawon 2. kwercetynowy
quercetin-3-rutinoside rutozyd; rutyna
quercitol 1. kwercytol; kwercyt; 5-deoksyinozytol 2. kwercytolowy
quercitrin 1. kwercytryna 2. kwercytrynowy
quiescence stan spoczynku; uśpienie
quiescent spoczynkowy
quinacrine 1. chinakryna 2. chinakrynowy
quinate 1. chinian 2. ester kwasu chinowego 3. sól kwasu chinowego 4. chinianowy
quinhydrone 1. chinhydron 2. chinhydronowy
quinic chinowy
quinic acid kwas chinowy; kwas 1,3,4,5-tetrahydroksycykloheksano- karboksylowy
quinidine 1. chinidyna 2. chinidynowy
quinine 1. chinina 2. chininowy
quininic chininowy
quininic acid kwas chininowy; kwas 6-metoksychinolino-4-karboksylowy
quinoid 1. chinoid 2. chinoidowy
quinol hydrochinon; 1,4-dihydroksybenzen
quinolinate 1. chinolinian 2. ester kwasu chinolinowego 3. sól kwasu chinolinowego 4. chinolinianowy
quinoline 1. chinolina; benzo[b]pirydyna 2. chinolinowy
quinolinic acid kwas chinolinowy; kwas pirydyno-2,3-dikarboksylowy; QA
quinolizidine 1. chinolizydyna 2. chinolizydynowy
quinolizidine alkaloid alkaloid chinolizydynowy
quinolone 1. chinolon 2. chinolonowy
quinone 1. chinon 2. benzochinon 3. chinonowy
quinone reductase reduktaza chinonowa; QR
reciprocal inhibition regulatory R
Dodatkowe hasła: www.tradovium.pl/biochemia 333
reciprocal inhibition hamowanie wzajemne
reciprocal translocation translokacja wzajemna
recognition rozpoznanie
recognition domain domena rozpoznająca; RD
recognition sequence sekwencja rozpoznawana
recognition site miejsce rozpoznania; miejsce rozpoznawane
recognize rozpoznawać
recognized by T-cells rozpoznawany przez limfocyty T
recombinant 1. produkt rekombinacji; rekombinant 2. rekombinowany; zrekombinowany
recombinant DNA DNA rekombinowany; rDNA
recombinant DNA technology technika rekombinacji DNA
recombinant protein białko rekombinowane
recombinant RNA RNA rekombinowany
recombinant vaccine szczepionka rekombinowana
recombinant virus wirus rekombinowany
recombinase 1. rekombinaza 2. rekombinazowy
recombination 1. łączenie ponowne 2. rekombinacja 3. rekombinacyjny
recombination activating gene gen aktywujący rekombinację
recombinational rekombinacyjny
recombination frequency częstość rekombinacji
recombination repair naprawa rekombinacyjna
recombination signal sequence sekwencja sygnałowa rekombinacji; RSS
recombination variability zmienność rekombinacyjna
recon 1. rekon 2. rekonowy
recoverin 1. rekoweryna 2. rekowerynowy
red blood cell czerwone ciałko krwi; erytrocyt; RBC
red blood cell count liczba krwinek czerwonych
redifferentiation odróŜnicowanie; redyferencjacja
redoxin redoksyna
reduced 1. zmniejszony 2. zredukowany
reduced flavin mononucleotide zredukowany mononukleotyd flawinowy; FMNH2
reduced glutathione glutation zredukowany; GSH
reduced hemoglobin hemoglobina zredukowana
reduced leukocyte number zmniejszona liczba leukocytów
reduced platelet number zmniejszona liczba płytek
reducing 1. redukowanie 2. zmniejszanie 3. redukujący
reducing enzyme enzym redukujący; reduktaza
reducing sugar cukier redukujący
reductant reduktor; środek redukujący
reductase 1. reduktaza; enzym redukujący 2. reduktazowy
reduction 1. redukcja 2. redukowanie 3. zmniejszenie 4. redukcyjny
reduction division podział redukcyjny
reductionism redukcjonizm
reduction phase faza mejotyczna
reductive stress stres redukcyjny
reductoisomerase reduktoizomeraza
redundant code kod nadmiarowy; kod redundancyjny
redundant genes geny nadmiarowe
reduplication 1. podwojenie 2. reduplikacja
reference protein białko wzorcowe
regeneration 1. odtworzenie 2. odzyskiwanie 3. regeneracja; regenerowanie
region 1. obszar 2. okolica 3. przestrzeń 4. region 5. rejon
regioselectivity regioselektywność
regiospecific regiospecyficzny
regucalcin 1. regukalcyna 2. regukalcynowy
regulator regulator
regulator gene gen regulacyjny; gen regulatorowy
regulatory 1. regulacyjny 2. regulatorowy
S serum albumin SG
348
serum albumin albumina surowicy
serum amyloid amyloid surowiczy
serum creatinine kreatynina w surowicy
serum globulin globulina surowicy
serum glutamate oxaloacetate transaminase surowicza transaminaza glutaminoszczawiooctanowa; SGOT
serum glutamate pyruvate transaminase surowicza transaminaza glutaminopirogronianowa; SGPT
serum gonadotropin gonadotropina surowicza
serum protein białko surowicy
serum prothrombin conversion accelerator 1. prokonwertyna; czynnik VII 2. SPCA
serum response factor czynnik odpowiedzi na surowicę; SRF
serum thymic factor surowiczy czynnik grasiczy; tymulina
seryl 1. seryl; grupa serylowa 2. serylowy
seryl-tRNA synthetase syntetaza serylo-tRNA; SerRS
sesquisulfate 1. seskwisiarczan 2. seskwisiarczanowy
sesquisulfide 1. seskwisiarczek 2. seskwisiarczkowy
sesquiterpene 1. seskwiterpen 2. seskwiterpenowy
sesquiterpene alkaloid alkaloid seskwiterpenowy
sesquiterpenoid 1. seskwiterpenoid 2. seskwiterpenoidowy
sesterterpenoid 1. sesterterpenoid 2. sesterterpenoidowy
seston seston
set of genes zestaw genów
severe combined immunodeficiency disease cięŜki złoŜony niedobór odporności; SCID
sewage treatment oczyszczanie ścieków
sex 1. płeć 2. płciowy
sex attractant atraktant płciowy
sex cell komórka płciowa
sex chromatin chromatyna płciowa
sex chromosome chromosom płciowy
sex determination 1. determinacja płci 2. określanie płci
sex-determining region region determinujący płeć; SDR
sex-determining region Y region determinujący płeć na chromosomie Y; SRY
sexduction seksdukcja
sexed segregowany według płci; seksowany
sex hormone hormon płciowy
sex hormone-binding globulin globulina wiąŜąca hormony płciowe; SHBG
sex-influenced będący pod wpływem płci
sex-influenced character cecha uwarunkowana płcią
sexing segregowanie według płci; seksowanie
sex-limited ograniczony płcią
sex-limited character cecha ograniczona płcią
sex linkage sprzęŜenie z płcią
sex-linked sprzęŜony z płcią
sex-linked dominance dominacja sprzęŜona z płcią
sex-linked gene gen sprzęŜony z płcią
sex-linked heredity dziedziczenie sprzęŜone z płcią
sex-linked trait cecha związana z płcią
sex pheromone feromon płciowy
sex ratio proporcja płci
sex reversal odwrócenie płci; rewersja płci
sexual cycle cykl płciowy
sexual dimorphism dymorfizm płciowy
sexually płciowo
sexually active period okres aktywności płciowej
sexually transmitted disease choroba przenoszona drogą płciową; STD
sexual reproduction rozmnaŜanie generatywne; rozmnaŜanie płciowe
sexual selection dobór płciowy
SF 1. czynnik składania 2. czynnik stabilizujący 3. włókno napręŜeniowe
SF 1. ang. splicing factor 2. ang. stabilizing factor 3. ang. stress fiber
SFC chromatografia nadkrytyczna
SFC ang. supercritical fluid chromatography
SG glikoproteina powierzchniowa
SG ang. surface glycoprotein
transcortin transferring enzyme T
Dodatkowe hasła: www.tradovium.pl/biochemia 381
transcortin 1. transkortyna; globulina wiąŜąca kortykosteroidy; CBG 2. transkortynowy
transcribe kopiować; przepisywać; transkrybować
transcribed przepisany; skopiowany; transkrybowany
transcribed sequence sekwencja transkrybowana
transcribed spacer transkrybowana sekwencja rozdzielająca; TS
transcribed strand nić transkrybowana
transcribing 1. transkrybowanie 2. transkrybujący
transcript transkrypt
transcriptase 1. transkryptaza 2. transkryptazowy
transcript editing edycja transkryptu
transcription 1. transkrypcja 2. transkrypcyjny
transcription-activating domain domena aktywująca transkrypcję
transcription activator aktywator transkrypcji
transcriptional transkrypcyjny
transcriptional activation aktywacja transkrypcyjna
transcriptional activator aktywator transkrypcji
transcriptional antitermination antyterminacja transkrypcji
transcriptional antiterminator antyterminator transkrypcji
transcriptional attenuation atenuacja transkrypcji
transcriptional factor czynnik transkrypcji; czynnik transkrypcyjny; TF
transcription antitermination protein białko Tat
transcription apparatus aparat transkrypcyjny
transcription bubble bąbel transkrypcyjny
transcription factor czynnik transkrypcji; czynnik transkrypcyjny; TF
transcription initiation inicjacja transkrypcji
transcription initiation factor czynnik inicjacji transkrypcji
transcription product produkt transkrypcji
transcription start site miejsce startu transkrypcji; TSS
transcription termination terminacja transkrypcji
transcription termination factor czynnik terminacji transkrypcji
transcription terminator terminator transkrypcji
transcription unit jednostka transkrypcji
transcription vector wektor transkrypcyjny
transcriptome transkryptom
transduce 1. przenieść 2. przetworzyć
transducin 1. transducyna 2. transducynowy
transducing transdukujący
transducing phage fag transdukujący
transduction 1. przekazywanie 2. przenoszenie 3. przetwarzanie 4. transdukcja
transesterification transestryfikacja; reakcja transestryfikowania; transestryfikowanie
transesterifying 1. transestryfikowanie 2. transestryfikujący
transesterifying enzyme enzym katalizujący transestryfikację
transfection transfekcja
transfer 1. przekazywanie 2. przemieszczenie 3. przenoszenie 4. transfer 5. transport 6. przekazywać 7. przenosić 8. transportować
transferase 1. transferaza 2. transferazowy
transfer factor czynnik przenoszenia; TF
transfer potential potencjał przenoszenia
transfer protein białko przenoszące; białko transportujące
transfer rate szybkość przenoszenia
transferred DNA DNA przenoszony; T-DNA
transfer ribonucleic acid przenoszący kwas rybonukleinowy; transferowy kwas rybonukleinowy; transportowy kwas rybonukleinowy; tRNA
transferrin 1. transferyna 2. transferynowy
transferring 1. przenoszenie 2. przenoszący
transferring enzyme enzym przenoszący; transferaza
U ubiquitin-like protein uncontaminated
390
ubiquitin-like protein białko ubikwitynopodobne
ubiquitin-mediated protein degradation degradacja białek z udziałem ubikwityny
ubiquitin-protein ligase ligaza ubikwityna-białko; E3
UCE element konserwatywny leŜący powyŜej miejsca startu transkrypcji
UCE ang. upstream conserved element
UCH hydrolaza C-końcowa ubikwityny
UCH ang. ubiquitin carboxy-terminal hydrolase
UCP białko rozprzęgające
UCP ang. uncoupling protein
UDP urydynodifosforan
UDP ang. uridine diphosphate
UDPG urydynodifosfoglukoza
UDPG ang. uridine diphosphate glucose
UDP-Gal urydynodifosfogalaktoza
UDP-Gal ang. uridine diphosphate galactose
UDP-Glc urydynodifosfoglukoza
UDP-Glc ang. uridine diphosphate glucose
UDP-glucose urydynodifosfoglukoza
UDP-glucose ang. uridine diphosphate glucose
UDP-glucuronate 4-epimerase 4-epimeraza UDP-glukuronianowa
UDP-glucuronic acid kwas UDP-glukuronowy
UDP-glucuronyl transferase UDP-glukuronylotransferaza; UDP-GT
UDP-GT UDP-glukuronylotransferaza
UDP-GT ang. UDP-glucuronyl transferase
UF ultrafiltracja
UF ang. ultrafiltration
UFA 1. nienasycony kwas tłuszczowy 2. niezestryfikowany kwas tłuszczowy
UFA 1. ang. unsaturated fatty acid 2. ang. unesterified fatty acid
UG glikozylaza uracylowa
UG ang. uracil glycosylase
UGA kodon opal
UGF nieznany czynnik wzrostowy
UGF ang. unidentified growth factor
UGI inhibitor glikozylazy uracylowej
UGI ang. uracil glycosylase inhibitor
UK urokinaza
UK ang. urokinase
ulosonic ulozonowy
ulosonic acid kwas ulozonowy
ultracentrifugation ultrawirowanie
ultracentrifuge ultrawirówka
ultrafiltrate ultrafiltrat
ultrafiltration ultrafiltracja; UF
ultra-long telomere telomer ponadprzeciętnie długi
ultramicroscope ultramikroskop
ultramicroscopic ultramikroskopowy
ultra performance liquid chromatography ultrasprawna chromatografia cieczowa; UPLC
ultrasonic naddźwiękowy
ultrasonication działanie ultradźwiękami
ultrasound ultradźwięk
ultrastructure ultrastruktura
ultraviolet 1. nadfiolet; promieniowanie nadfioletowe; UV 2. nadfioletowy
ultraviolet light nadfiolet; promieniowanie nadfioletowe; UV
ultraviolet radiation nadfiolet; promieniowanie nadfioletowe; UV
ultraviolet rays promienie nadfioletowe
ultraviolet spectrum widmo w nadfiolecie; widmo UV
ultravirus wirus przesączalny
umbelliferone umbeliferon; 7-hydroksykumaryna
UMP urydynomonofosforan
UMP ang. uridine monophosphate
UN azot mocznikowy
UN ang. urea nitrogen
unary jednoskładnikowy
unbalanced translocation translokacja niezrównowaŜona
uncompetitive niekompetycyjny; niewspółzawodniczy
uncompetitive inhibition hamowanie niekompetycyjne; inhibicja niekompetycyjna
uncompetitive inhibitor inhibitor niekompetycyjny
uncontaminated 1. nieskaŜony 2. niezanieczyszczony
vincamine vitality V
Dodatkowe hasła: www.tradovium.pl/biochemia 397
vincamine 1. winkamina 2. winkaminowy
vincoside 1. winkozyd 2. winkozydowy
vincristine 1. winkrystyna 2. winkrystynowy
vinculin 1. winkulina; VCL 2. winkulinowy
vindesine 1. windezyna 2. windezynowy
vindoline 1. windolina 2. windolinowy
vinegar 1. ocet 2. octowy
vinegar bacteria bakterie octowe
vinyl 1. winyl; etenyl; grupa winylowa 2. winylowy
vinyl acetate octan winylu; etanian etenylu
vinyl chloride chlorek winylu; chloroeten
vinyl ether eter winylowy
vinyl reductase reduktaza winylowa
viologen wiologen
viomycin wiomycyna
viosterol wiosterol
VIP wazoaktywny peptyd jelitowy
VIP ang. vasoactive intestinal peptide
viral wirusowy
viral antigen antygen wirusowy
viral coat płaszcz wirusowy
viral deoxyribonucleic acid wirusowy kwas deoksyrybonukleinowy; DNA wirusowy
viral disease choroba wirusowa
viral envelope otoczka wirusa
viral enzyme enzym wirusowy
viral genome genom wirusowy
viral hepatitis wirusowe zapalenie wątroby
viral interference interferencja wirusowa
viral oncogene onkogen wirusowy
viral particle cząstka wirusowa; wirion
viral pathogen patogen wirusowy
viral protein białko wirusowe
viral replication replikacja wirusa
viral ribonucleic acid wirusowy kwas rybonukleinowy; RNA wirusowy
viral vaccine szczepionka wirusowa
virion 1. wirion 2. wirionowy
viroid 1. wiroid 2. wiroidowy
virological wirusologiczny
virology nauka o wirusach; wirologia; wirusologia
virucidal wirusobójczy
virucide 1. środek przeciwwirusowy 2. wirusobójczy
virulence 1. wirulencja 2. zjadliwość
virulence factor czynnik zjadliwości
virulent 1. wirulentny 2. zjadliwy
virulent bacteriophage bakteriofag zjadliwy
virulent phage fag zjadliwy
viruliferous przenoszący wirusy
virus wirus
viruscidal wirusobójczy
virus-encoded kodowany przez wirusa
virus-free wolny od wirusów
virus hepatitis wirusowe zapalenie wątroby
virus isolate izolat wirusów
virus-like wirusopodobny
virusoid 1. wirusoid 2. wirusoidowy
virus oncogene onkogen wirusowy
virus replication replikacja wirusa
virustatic hamujący rozwój wirusów; wirusostatyczny
virus-tested testowany pod kątem wirusów
viscera trzewia; wnętrzności
visceral trzewny
viscid 1. lepki 2. zawiesisty
viscosity lepkość
viscotoxin wiskotoksyna
visible light światło widzialne
visible spectrum widmo widzialne
visinin 1. wizynina; (białko w czopku siatkówki) 2. wizyninowy
vision 1. widzenie 2. wzrok
visual wzrokowy
visual cell komórka wzrokowa
visual cycle cykl widzenia
visual pigment barwnik wzrokowy; pigment wzrokowy
visual purple purpura wzrokowa; rodopsyna
visual receptor receptor wzrokowy
vitagonist antagonista witaminy
vital 1. witalny 2. Ŝyciowy 3. Ŝywotny
vitalism witalizm
vitality 1. witalność 2. Ŝywotność
