SMJERNICE ZA REVIZIJU GODIŠNJIH FINANSIJSKIH … za reviziju Godišnjih finansijskih izvještaja... · finansijskog izvještaja i revizije pravilnosti poslovanja političkih subjekata,

1

Na osnovu člana 38 stav 1 tačka 9 Zakona o Državnoj revizorskoj instituciji

("Sl. list RCG", br. 28/04, 27/06, 78/06, "Sl. list Crne Gore", br. 17/07, 73/10, 40/11, 31/14, 70/17) i člana 8 stav 1 tačka 2 Poslovnika Državne revizorske institucije ("Sl. list Crne Gore", br. 03/15), Senat Državne

revizorske institucije, na sjednici održanoj 12.01.2018. godine donosi:

SMJERNICE ZA REVIZIJU GODIŠNJIH FINANSIJSKIH IZVJEŠTAJA POLITIČKIH

SUBJEKATA

UVOD

Cilj Smjernica je obezbjeđivanje standardizacije, kvaliteta i usklađenosti

vršenja finansijske revizije i revizije pravilnosti godišnjih finansijskih izvještaja političkih subjekata sa Zakonom o Državnoj revizorskoj instituciji, internim aktima Institucije i Međunarodnim standardima vrhovnih

revizorskih institucija (ISSAI).

Zakonom o finansiranju političkih subjekata i izbornih kampanja propisano je da Državna revizorska institucija vrši reviziju godišnjih konsolidovanih

finansijskih izvještaja političkih subjekata čiji ukupan prihod prelazi 10.000 eura, kao i da na osnovu izvršene revizije daje mišljenje i preporuke za

otklanjanje nepravilnosti i preduzima druge mjere u skladu sa ovim zakonom i zakonom kojim su utvrđena prava, obaveze i način rada Institucije.

Zakon o finansiranju političkih subjekata i izbornih kampanja uređuje način

sticanja i obezbjeđivanja finansijskih sredstava za redovan rad i izbornu

kampanju političkih subjekata, zabrane i ograničenja raspolaganja državnom imovinom i javnim ovlašćenjima u toku kampanje i kontrolu, nadzor i reviziju finansiranja i finansijskog poslovanja političkih subjekata u cilju ostvarivanja zakonitosti i javnosti njihovog poslovanja.

Politički subjekti shodno Zakonu su: političke partije, koalicije, grupe birača i kandidati za izbor predsjednika Crne Gore.

Politička partija je organizacija slobodno i dobrovoljno udruženih građana radi ostvarivanja političkih ciljeva demokratskim i mirnim sredstvima.

Uslovi i način osnivanja, organizovanja, registracije, udruživanja i prestanka

rada političkih partija su uređeni Zakonom o političkim partijama, dok za

ostale oblike političkog organizovanja (koalicije, grupe birača i sl.) nema posebne regulative.

2

Izborna kampanja predstavlja skup aktivnosti političkog subjekta od dana raspisivanja izbora do dana proglašenja konačnih rezultata izbora.

Politički subjekti sredstva za redovan rad i izbornu kampanju mogu sticati iz javnih i privatnih izvora u skladu sa Zakonom.

Navedena sredstva mogu se koristiti isključivo za ostvarenje ciljeva utvrđenih programom i statutom.

Politički subjekat je dužan da vodi računovodstvenu evidenciju o prihodima, imovini i rashodima po porijeklu (posebno za sredstva iz javnih i privatnih

izvora), visini i strukturi prihoda, imovine i rashoda u skladu sa propisima Ministarstva.

Politički subjekat završni račun i godišnji konsolidovani finansijski izvještaj podnosi Državnoj revizorskoj instituciji najkasnije do 31. marta tekuće za prethodnu godinu, a shodno Pravilniku o obrascu Godišnjeg izvještaja o

prihodima, imovini i rashodima političke partije dužan je da isti dostavi na sledećim obrascima:

Bilans uspjeha - na obrascu BU,

Bilans stanja - na Obrascu BS,

Iskaz o novčanim tokovima - na obrascu INT,

Iskaz o promjenama neto imovine (kapitala) – na obrascu IPK, i

Statistički Aneks.

Prilikom dostavljanja izvještaja politički subjekat je dužan da, kao prateća dokumenta, dostavi Državnoj revizorskoj instituciji i izvještaje o imovini svih pravnih lica i privrednih društava koje je osnovao ili u kojima ima vlasnički

udio.

Revizija političkih subjekata čiji su prihodi veći od 10.000,00€ se vrši svake

tekuće godine za prethodnu godinu. U vršenju finansijske revizije godišnjeg finansijskog izvještaja i revizije pravilnosti poslovanja političkih subjekata, primjenjuje se ista metodologija i postupci kao i kod revizija drugih subjekata

revizije, kao i Smjernice za kontrolu kvaliteta vršenja revizije.

Postupak revizije obuhvata sljedeće faze:

pripremna faza i izrada detaljnog plana revizije;

vršenje revizije ( terenski rad i pisanje zapisnika);

izvještavanje o rezultatima revizije.

3

I PRAVNI OSNOV

Pravni osnov za vršenje revizije godišnjih finansijskih izvještaja političkih subjekata sadržan je u:

Zakonu o Državnoj revizorskoj instituciji

Zakonu o finansiranju političkih subjekata i izbornih kampanja

Godišnjem planu revizije Državne revizorske institucije

Odluci Kolegijuma nadležnog za vršenje predmetne revizije

Revizija Godišnjeg finansijskog izvještaja političkog subjekta vrši se u skladu sa:

Poslovnikom Državne revizorske institucije

Uputstvom o metodologiji vršenja finansijske revizije i revizije pravilnosti

Smjernicama za kontrolu kvaliteta vršenja revizije;

Međunarodnim standardima (ISSAI).

II VRSTA, PREDMET I CILJ REVIZIJE

Državna revizorska institucija vrši finansijsku reviziju i reviziju pravilnosti.

Predmet revizije je Godišnji konsolidovani finansijski izvještaj političkog

subjekta za prethodnu godinu.

Cilj finansijske revizije je izražavanje mišljenja da li su:

1. finansijski izvještaji u svim materijalnim aspektima pripremljeni u skladu

sa važećim okvirom finansijskog izvještavanja i da li su

2. finansijski izvještaji u svim materijalnim aspektima prezentovani na fer i

objektivan način u skladu sa datim okvirom.

Cilj revizije pravilnosti je izražavanje mišljenja o tome da li su finansijske i

druge radnje subjekta revizije, u svim materijalnim aspektima usklađene sa

zakonima, drugim propisima i aktima koji su identifikovani kao kriterijumi za

predmetnu reviziju.

III KRITERIJUMI ZA REVIZIJU PRAVILNOSTI

Kriterijumi za ocjenu pravilnosti finansijskih izvještaja i finansijskog poslovanja

političkog subjekta predstavljaju mjerila sa kojima se upoređuju stvarni pokazatelji poslovanja, a na temelju ocjene usklađenosti sa istim se izražava mišljenje o finansijskim izvještajima i finansijskom poslovanju. Kriterijumi

proizilaze iz zakonskih i drugih propisa i internih akata političkog subjekta (Statut, Pravilnici, godišnji plan i program rada i sl).

Zadatak revizije je provjeriti da li je politički subjekt postupao u skladu sa

4

propisima koji su identifikovani kao kriterijumi za vršenje predmetne revizije,

te jesu li finansijska sredstva korištena za osvarivanje ciljeva utvrđenih programom i statutom političkog subjekta.

Kriterijumi za ocjenu pravilnosti poslovanja političkih subjekata su sljedeći propisi i interni akti:

Zakon o političkim partijama;

Zakon o finansiranju političkih subjekata i izbornih kampanja;

Zakon o radu;

Zakon o računovodstvu;

Zakon o obligacionim odnosima;

Zakon o doprinosima za obavezno socijalno osiguranje;

Zakon o porezu na dohodak fizičkih lica;

Uredba o naknadi troškova zaposlenih u javnom sektoru (shodna

primjena);

Pravilnik o kontnom okviru i sadržini računa u kontnom okviru za

privredna društva i druga pravna lica;

Pravilnik o obrascu Godišnjeg izvještaja o prihodima, imovini i rashodima

političke partije;

o načinu i rokovima za vršenje popisa imovine i obaveza Pravilnik

pravnog lica;

Statut političkog subjekta;

Godišnji Program rada;

Godišnji finansijski plan i

druga interna akta političkog subjekta.

Nakon što se odrede ciljevi revizije, kriterijumi za ocjenu pravilnosti i područja revizije, obavlja se uvid u dokumentaciju vezanu za svako područje revizije radi

utvrđivanja činjenica jesu li poslovni događaji i transakcije izvršene u skladu s propisima i programima rada, kao i davanja ocjene da li su podaci iskazani u

finansijskim izvještajima tačni te pružaju li objektivnu i realnu sliku finansijskog poslovanja političkog subjekta.

IV METODE REVIZIJE

Revizija se vrši kombinovanjem postupaka dokumentacione i terenske revizije.

U pripremnoj fazi revizije vrši se identifikovanje i procjena rizika kroz razumijevanje subjekta revizije i njegovog okruženja uključujući i interne

kontrole. Informacije o subjektu revizije pribavljaju se iz sledećih izvora: zakona i propisa kojima je utvrđeno poslovanje subjekta revizije, finansijskih izvještaja subjekta

revizije, programa rada, finansijskog plana i sl. Procjena funkcionisanja

5

internih kontrola vrši se na osnovu dostavljene dokumentacije (internih akata i

računovodstvenih evidencija) i komunikacije sa subjektom revizije.

1. Identifikovanje i procjena rizika revizije

U skladu sa Uputstvom o metodologiji vršenja finansijske revizije i revizije

pravilnosti vrši se identifikovanje inherentnog, kontrolnog i detekcionog rizika. Procjena se vrši, na osnovu prikupljene dokumentacije i informacija o

subjektima revizije, kao i na osnovu profesionalnog revizorskog prosuđivanja.

Inherentni rizik procjenjuje se kroz razumijevanje poslovanja političkog subjekta. Na određivanje inherentnog rizika utiču način obrade podataka, pouzdanost računovodstvenih evidencija, organizacija političkog subjekta, broj

zaposlenih, iskustvo upravljačke strukture i zaposlenih u finansijsko računovodstvenoj službi, informacije i utvrđene nepravilnosti iz revizije koja je vršena prethodne godine, izmjene propisa, saznanja iz sredstava javnog

informisanja o subjektu revizije i sl.

Kontrolni rizik utvrđuje se kroz procjenu pouzdanosti funkcionisanja sistema unutrašnjih finansijskih kontrola političkog subjekta i to: da li je politički

subjekt internim aktima uredio način vršenja unutrašnje kontrole finansijskog poslovanja i da li je odredio lice odgovorno za finansijsko poslovanje, da li je utvrdio način ostvarivanja uvida člana subjekta u prihode i rashode subjekta,

da li je donio finansijski plan i program rada do kraja tekuće za narednu godinu, da li je u zakonom propisanom roku dostavio godišnji finansijski

izvještaj nadležnim institucijama i sl. Detekcioni rizik je rizik da državni revizor u postupku vršenja revizije i

sprovođenja revizorskih radnji neće otkriti materijalne greške i neusklađenosti u radu političkog subjekta. Isti se procjenjuje najčešće kao srednji ili nizak, iz

razloga što se planirani segmenti revidiraju u cjelosti ili uzorkom oko 80%.

Na osnovu iskustva iz prethodnih revizija političkih subjekata identifikuju se

rizična područja što dalje ima uticaja na određivanje veličine uzorka.

2. Planirani prag materijalnosti

U postupku vršenja revizije vodi se računa o pragu utvrđene materijalnosti kao

najvećem iznosu dozvoljene greške koja postoji u finansijskim izvještajima. Kod određivanja materijalnosti po vrijednosti, koristi se stopa materijalnosti u rasponu od 0,5% do 2%.

Materijalnost se utvrđuje za svaki politički subjekat posebno.

Na izražavanje mišljenja po okončanju revizije utiču ukupne nepravilnosti u poslovanju koje po svojoj prirodi imaju značaj, bez obzira na njihovu vrijednost

i sadržaj.

6

3. Planirani segmenti revizije

Nakon upoznavanja s poslovanjem subjekta revizije, uvida u finansijske

izvještaje za predmetnu godinu i određivanja planiranog praga materijalnosti, planiraju se segmenti revizije:

opšti podaci o političkom subjektu i unutrašnja organizacija;

organi upravljanja i njihove aktivnosti;

sistem unutrašnjih kontrola;

Finansijski plan i Godišnji program rada;

finansijski izvještaji i računovodstvene evidencije;

imovina;

obaveze;

vlastiti izvori;

prihodi i

rashodi.

Pored kontrole planiranih segmenata predmetnom revizijom vrši se i provjera

dosljednosti primjene zakona i drugih propisa, pravila, procedura i drugih internih akata, kao i provjera realizacije preporuka DRI koje su date u Izvještaju o reviziji Godišnjih finansijskih izvještaja političkih subjekata za

prethodnu godinu.

V PRIPREMNA FAZA REVIZIJE I IZRADA DETALJNOG PLANA REVIZIJE

Pripremna faza revizije, osim donošenja odluke Kolegijuma o otpočinjanju predmetne revizije i upućivanja pisma političkom subjektu za dostavu dokumentacije neophodne za izradu Detaljnog plana, obuhvata i pripremu

državnog revizora i saradnika državnog revizora za vršenje terenskog rada kod predmetnog subjekta. Priprema državnog revizora i saradnika državnog revizora podrazumijeva

upoznavanje sa dostavljenom dokumentacijom političkog subjekta (finansijski izvještaj, Statut, Pravilnici, Godišnji finansijski plan i Program rada) i bazom

podataka, upoređivanje podataka iskazanih u finansijskim izvještajima sa istim podacima evidentiranim u glavnoj knjizi, utvrđivanje rizičnih područja imajući u vidu i utvrđene nepravilnosti iz izvještaja o reviziji za prethodnu godinu i sl.

Nakon sprovedenih aktivnosti u pripremnoj fazi planiranja revizije načelnik u

sektoru izrađuje Prijedlog detaljnog plana revizije i dostavlja ga nadležnom Kolegijumu na razmatranje i usvajanje.

7

VI VRŠENJE REVIZIJE

Vršenje revizije obuhvata sprovođenje revizorskih postupaka koji su definisani

u Detaljnom planu revizije u cilju prikupljanja i vrednovanja revizorskih dokaza, a rad državnog revizora se verifikuje sačinjavanjem revizorskog zapisnika, koji se dostavlja načelniku u sektoru ili rukovodiocu odjeljenja radi

provjere da li su u istom prezentirane sve radnje predviđene Detaljnim planom revizije.

Revizorski zapisnik treba da sadrži sljedeće osnovne elemente: 1) Opšti dio (naslov, datum, naziv subjekta revizije, predmet revizije i obuhvat

revizije, metodi revizije, segmenti detaljnog plana za koje je zadužen shodno Detaljnom planu, potpis državnog revizora); 2) Utvrđeno činjenično stanje, po segmentima shodno Detaljnom planu za

predmetnu reviziju; 3) Konstatacije po utvrđenim nepravilnostima sa prijedlogom preporuka.

Prilikom vršenja revizije, državni revizor prikuplja podatke i prezentira rezultate

revizije po segmentima utvrđenim Detaljnim planom revizije: 1. Osnovni podaci o političkom subjektu

Potrebno je prezentirati:

- naziv političkog subjekta; - datum registracije; - programsko opredjeljenje;

- organizacionu strukturu; - ko su organi odlučivanja i njihova nadležnost

- i druge opšte podatke o subjektu koji su od značaja za vršenje predmetne revizije.

2. Djelokrug rada i unutrašnja organizacija

U postupku revizije potrebno je:

- provjeriti da li je politički subjekt donio Zakonom propisana opšta

akta; - provjeriti da li su donešeni i drugi opšti akti (pravilnici, odluke ....),

kojima je uređeno poslovanje subjekta;

- provjeriti da li je organizacija političkog subjekta u skladu sa opštim aktima;

- navesti organe političkog subjekta, način njihovog izbora, mandat i

nadležnosti u pogledu finansijskog izvještavanja; - utvrditi broj zaposlenih u političkom subjektu na kraju godine koja

8

je predmet revizije;

- utvrditi ko predstavlja i zastupa politički subjekt u predmetnom periodu;

- utvrditi odgovorno lice za obavljanje materijalno-finansijskog poslovanja političkog subjekta.

3. Sistem unutrašnjih kontrola

Potrebno je provjeriti:

- da li je politički subjekt Statutom utvrdio način vršenja kontrole

finansijskog poslovanja shodno članu 38 Zakona o finansiranju

političkih subjekata i izbornih kampanja;

- ko vrši kontrolu materijalno-finansijskog poslovanja subjekta;

- aktivnosti organa upravljanja (broj održanih sastanaka, zapisnici,

donijete odluke, zaključci i sl.) vezano za finansijsko poslovanje i

- da li je uspostavljen odgovarajući informacioni sistem.

4. Godišnji Program rada i Finansijski plan


- provjeriti da li je politički subjekt donio program rada za

predmetnu godinu;

- provjeriti da li Program rada sadrži opis glavnih aktivnosti subjekta

i da li su sprovedene planirane aktivnosti koje su imale efekte na

finansijske izvještaje;

- provjeriti da li su sprovođene i aktivnosti koje nijesu planirane

Programom rada;

- provjeriti da li je donesen Finansijski plan subjekta u skladu sa

Statutom za predmetnu godinu;

- provjeriti da li su Finansijskim planom obuhvaćene sve vrste

prihoda i rashoda;

- provjeriti da li su u Finansijskom planu prezentirani rashodi i izvori

finansiranja po planiranim aktivnostima, shodno Godišnjem

programu rada;

- provjeriti iznos planiranih prihoda i rashoda subjekta za

predmetnu godinu;

- provjeriti da li su usklađeni iznosi planiranih i ostvarenih prihoda i

rashoda (objelodaniti odstupanja);

9

- tabelarno prezentirati uporedne preglede izvršenih sa planiranim

prihodima i rashodima, a u slučaju značajnih odstupanja, pribaviti

objašnjenja odgovornih osoba.

5. Finansijski izvještaji

Revizijom se provjerava:

- da li je subjekt revizije u zakonskom roku dostavio DRI završni račun

i godišnji konsolidovani finansijski izvještaj i da li su isti sastavljeni na propisanim obrascima;

- da li je politički subjekt sastavio Godišnji finansijski izvještaj u skladu sa važećom regulativom;

- da li podaci iskazani u finansijskim izveštajima odgovaraju podacima

evidentiranim u poslovnim knjigama; - da li finansijski izvještaji obezbjeđuju tačan pregled sredstava, izvora

sredstava, prihoda i rashoda.

6. Poslovne knjige


- da li su politički subjekti vodili poslovne knjige (glavne i pomoćne) u skladu sa važećom regulativom;

- da li su u knjigovodstvenim evidencijama obezbijeđeni podaci za politički subjekt kao cjelinu;

- da li su poslovni događaji u poslovnim knjigama evidentirani prema

odgovarajućim računovodstvenim načelima; - da li je evidentiranje poslovnih promjena u poslovnim knjigama

vršeno na osnovu vjerodostojnih knjigovodstvenih isprava.

7. Popis imovine i obaveza


- da li je subjekt revizije izvršio popis imovine (stalne i obrtne) i obaveza sa stanjem na dan 31.12. tekuće godine;

- da li je popisom obuhvaćena sva imovina, podaci o depozitima na računima, gotovina u blagajni, potraživanja i obaveze;

- da li je knjigovodstveno stanje imovine, obaveza i vlastitih izvora

usklađeno sa stvarnim stanjem utvrđenim popisom; - da li su podaci o popisu unešeni u popisne liste, pojedinačno u

naturalnim, odnosno novčanim izrazima;

- da li je usvojen Godišnji izvještaj o popisu i donesena Odluka o priznavanju i evidentiranju eventualno utvrđenih manjkova, viškova,

10

otpisu nenaplaćenih i zastarjelih potraživanja i obaveza, rashodu

sredstava, opreme i sitnog inventara i sl; - i prezentira struktura stalne imovine po vrijednosti. U slučaju

značajnijeg povećanja odnosno smanjenja imovine u odnosu na početno stanje, utvrditi i pojasniti razloge povećanja ili smanjenja.

8. Blagajničko poslovanje i depoziti na žiro računima


- provjeriti da li subjekt revizije obezbjeđuje evidenciju blagajničkog poslovanja kroz blagajnički dnevnik;

- provjeriti da li za svaku uplatu i isplatu postoji odgovarajuća

knjigovodstvena isprava i da li je ista ovjerena od strane ovlašćenog lica;

- sačiniti pregled isplaćenih troškova iz blagajne po vrsti troška; - provjeriti kod kojih poslovnih banaka politički subjekt ima otvorene

žiro račune kao i stanje depozita na tim računima na početku i

kraju revidirane godine; - provjeriti da li stanje depozita koje je evidentirano u poslovnim

knjigama odgovara stanju koje je iskazano u izvještajima o kretanju

sredstava na računima poslovnih banaka (bančini izvodi) na pomenuti datum.

9. Potraživanja i obaveze

Potrebno je utvrditi:

- strukturu potraživanja političkog subjekta sa stanjem na dan 31.12. revidirane godine kao i osnov evidentiranja istih;

- da li politički subjekt vrši evidentiranje potraživanja od lokalnih samouprava i da li su ista evidentirana na osnovu usaglašene dokumentacije;

- strukturu obaveza političkog subjekta na dan 31.12. kao i osnov

evidentiranja istih;

- da li su potraživanja i obaveze u poslovnim knjigama evidentirani na

osnovu vjerodostojne dokumentacije;

- iznos pasivnih i aktivnih vremenskih razgraničenja kao i njihovu

strukturu.

11

10. Kapital


- da li je subjekt revizije iskazao kapital u poslovnim knjigama i

finansijskom izvještaju;

- strukturu iskazanog kapitala.

11. Prihodi


- da li su prihodi za finansiranje redovnog rada i izbornih kampanja

političkog subjekta ostvareni u skladu sa Zakonom o finansiranju

političkih subjekata i izbornih kampanja;

- da li politički subjekt obezbjeđuje u svojim poslovnim knjigama

evidenciju prihoda po porijeklu, visini i strukturi prihoda u skladu sa

propisima Ministarstva;

- tabelarno prezentirati uporedne preglede prihoda iz tekuće i iz prethodne

godine po vrsti;

- da li je politički subjekt ostvarivao prihode od članarina u skladu sa članom 6 Zakona i svojim internim aktima;

- da li su politički subjekti za nenaplaćene prihode iskazali potraživanja od članova, te da li su preduzimali mjere za naplatu potraživanja od članova

u skladu s internim propisima; - da li je politički subjekt donio Odluku o članarini za revidiranu godinu;

- da li su prihodi za redovno poslovanje i za finansiranje izbornih

kampanja uredno dokumentovani i tačno proknjiženi;

- da li su prihodi iz privatnih izvora za finansiranje troškova izborne

kampanje prikupljani samo u vrijeme trajanja izborne kampanje;

- da li su u poslovnim knjigama evidentirani i u finansijskim izvještajima

iskazani prihodi ostvareni od priloga;

- da li su za priloge date u obliku proizvoda ili usluga, fizička i pravna lica

ispostavila račune na kojima je naznačena tržišna vrijednost tog

proizvoda ili usluge, kao i da isti ne podliježe naplati;

- da li su iznosi priloga fizičkih lica prelazili 2.000,00€;

- da li su iznosi priloga pravnih lica prelazili 10.000,00€ u kalendarskoj

godini;

- da li je politički subjekt finansiran od strane subjekata, kojima je to

zabranjeno članom 24 Zakona;

12

- da li evidentirana sredstva za finansiranje izbornih kampanja odgovaraju

istim iskazanim u izvještajima o porijeklu, visini i strukturi prikupljenih i

utrošenih sredstava;

- da li je politički subjekt prihode od djelovanja (izdavačke djelatnosti,

prodaje propagandnog materijala, organizacije stranačkih manifestacija) i

izdavanja i prodaje imovine, kao i drugih dozvoljenih izvora ostvario i

evidentirao u skladu sa zakonskim propisima;

- da li su prihodi za redovno poslovanje i za finansiranje izbornih

kampanja uredno dokumentovani i tačno proknjiženi;

- da li su političkom subjektu doznačena na žiro-račun sva sredstva koja

mu pripadaju iz Budžeta CG i iz Budžeta jedinica lokalne samouprave,

shodno članu 11 Zakona.

12. Rashodi


- da li su se troškovi za redovan rad političkog subjekta po vrsti, odnosili

isključivo na troškove iz člana 10 Zakona i da li su se troškovi izbornih

kampanja odnosili na troškove iz člana 13 Zakona, kao i da li su troškovi

kampanja prešli Zakonom utvrđen limit;

- tabelarno prezentirati uporedne preglede rashoda iz tekuće sa rashodima

iz prethodne godine po vrsti;

- da li su svi rashodi za finansiranje redovnog rada i finansiranje izbornih

kampanja evidentirani u poslovnim knjigama;

- da li su rashodi evidentirani na osnovu vjerodostojne dokumentacije;

- da li se rashodi za zaposlene (zarade i naknade) obračunavaju i isplaćuju

u skladu sa važećom regulativom;

- strukturu naknada po ugovorima, osnov za isplatu i dokumentovanje,

kao i da li je izvršen obračun i uplata poreskih obaveza;

- da li evidentirani troškovi izbornih kampanja u poslovnim knjigama

odgovaraju istim iskazanim u Izvještajima o porijeklu visini i strukturi

prikupljenih i utrošenih sredstava i konstatovati razlike.

13. Praćenje realizacije preporuka iz Izvještaja o reviziji

Revizija godišnjih finansijskih izvještaja političkih subjekata se vrši svake godine, pa se subjektu revizije ne nalaže da DRI dostavlja izvještaj o

realizaciji preporuka i ne vrše se predmetne kontrolne revizije, već je obaveza državnog revizora da izvrši provjeru realizacije preporuka datih u

Izvještaju o reviziji za prethodnu godinu i isto konstatuje u zapisniku.

13

14. Izjava subjekta revizije

Državni revizor će pribaviti od subjekta revizije pisanu izjavu o činjenicama

koje su od značaja za predmetnu reviziju (npr. prezentiranje dokumentacije i sl.).

VII IZVJEŠTAVANJE O REZULTATIMA REVIZIJE

Rezultati sprovedene revizije godišnjih finansijskih izvještaja političkih subjekata prikazaju se u Izvještaju o reviziji.

Nakon sprovedenih radnji državnih revizora i saradnika državnih revizora na

terenu, načelnik priprema Preliminarni izvještaj o reviziji koji se nakon usvajanja od strane Kolegijuma dostavlja političkom subjektu na izjašnjenje. Po dostavljenom izjašnjenju državni revizor koji je vršio predmetnu reviziju

priprema odgovor na izjašnjenje političkom subjektu obrazlažući koje sugestije subjekta se prihvataju a koje neće biti prihvaćene uz navođenje

razloga za isto.

Faza izvještavanja okončava se izradom, razmatranjem i usvajanjem

Konačnog izvještaja o reviziji od strane nadležnog Kolegijuma i objavljivanjem izvještaja na sajtu Institucije.

VIII PRELAZNE I ZAVRŠNE ODREDBE

Na pitanja koja nijesu regulisana ovim Smjernicama primjenjivaće se

Uputstvo o metodologiji vršenja finansijske revizije i revizije pravilnosti.

Program rada revizora u postupku vršenja revizije i Izjava subjekta revizije su sastavni dio Smjernica i dati su u prilogu.

Ove Smjernice stupaju na snagu osmog dana od dana objavljivanja na oglasnoj tabli Državne revizorske institucije.

PREDSJEDNIK SENATA dr Milan Dabović

14

Program rada u postupku vršenja revizije

Podaci o subjektu revizije i unutrašnja organizacija

Redni

broj Postupci revizije

1. Provjeriti je li subjekt donio Zakonom propisana opšta akta. Provjeriti je su li donešeni i drugi

opšti akti (pravilnici, odluke i drugo), kojima je uređeno poslovanje subjekta.

2. Provjeriti je li subjekt organizovan u skladu s opštim aktima.

3. Utvrditi organe subjekta, način izbora, njihov mandat i nadležnosti.

4. Utvrditi broj zaposlenih u subjektu krajem godine koja se revidira.

5. Utvrditi ko predstavlja i zastupa subjekt, odnosno ko je bio predsjednik subjekta u predmetnoj

godini.

Sistem unutrašnjih kontrola

Redni


1. Provjeriti da li je politički subjekt odredio odgovorno lice za finansijsko poslovanje shodno

Zakonu.

2.

Provjeriti da li je politički subjekt svojim aktom utvrdio način vršenja kontrole finansijskog

poslovanja shodno članu 38 Zakona o finansiranju političkih subjekata i izbornih kampanja.

3. Utvrditi na koji se način sprovodi kontrola u dijelu ovjeravanja dokumentacije, plaćanja

izdataka i sprovođenja drugih aktivnosti.

4. Utvrditi ko vrši kontrolu materijalno-finansijskog poslovanja subjekta.

5. Provjeriti je li uspostavljen odgovarajući informacioni sistem.

6. Provjeriti aktivnosti organa upravljanja u toku revidiranog perioda.

15

Program rada i finansijski plan

Redni


Program rada

1. Provjeriti da li je subjekt donio program rada za predmetnu godinu.

2. Provjeriti da li program rada sadrži opis glavnih aktivnosti subjekta, te provjeriti jesu li sprovedene

aktivnosti u skladu s programom rada.

Finansijski plan

3. Provjeriti je li donesen finansijski plan subjekta u skladu sa Statutom.

4. Provjeriti jesu li finansijskim planom obuhvaćene sve vrste prihoda i rashoda. Takođe utvrditi

iznos planiranih prihoda i rashoda subjekta za predmetnu godinu.

Računovodstveno poslovanje

Redni


Poslovne knjige

1. Provjeriti da li je politički subjekt u predmetnoj godini vodio računovodstvene evidencije u

skladu sa čl 37 Zakona o finansiranju političkih subjekata i izbornih kampanja.

2. Utvrditi na osnovu kojih propisa je politički subjekt vodio poslovne knjige i sastavljao

finansijske izvještaje.

3. Provjeriti da li su poslovni događaji u poslovnim knjigama evidentirani prema odgovarajućim

računovodstvenim načelima.

4. Provjeriti da li se evidentiranje u poslovnim knjigama vršilo na osnovu vjerodostojnih

knjigovodstvenih isprava.

Finansijski izvještaji

5.

Provjeriti da li je politički subjekt Državnoj revizorskoj instituciji podnio tačan, potpun i u

propisanom roku godišnji završni račun shodno članu 37 Zakona o finansiranju političkih

subjekata i izbornih kampanja.

6. Provjeriti da li je subjekt revizije sastavio finansijske izvještaje u skladu sa važećom

16

regulativom.

7. Provjeriti da li podaci iskazani u finansijskim izveštajima odgovaraju podacima evidentiranim u

poslovnim knjigama?

8. Provjeriti da li finansijski izvještaji obezbjeđuju istinit, pouzdan i tačan pregled sredstava, izvora

sredstava, prihoda i rashoda?

Popis imovine i obaveza

Redni


1. Provjeriti da li je izvršen popis imovine i obaveza.

2. Provjeriti da li je popisom subjekta revizije obuhvaćena cjelokupna imovina i obaveze.

3. Provjeriti da li je knjigovodstveno stanje imovine, obaveza i vlastitih izvora usklađeno sa stvarnim

stanjem utvrđenim popisom.

4. Provjeriti da li je usvojen Godišnji izvještaj o popisu i donesena Odluka o priznavanju i

evidentiranju eventualno utvrđenih manjkova, viškova, otpisu nenaplaćenih i zastarjelih

potraživanja i obaveza, rashodu sredstava, opreme i sitnog inventara i sl.

Imovina (stalna i obrtna) i obaveze

Redni


1. Utvrditi strukturu stalne imovine, u slučaju značajnijeg povećanja odnosno smanjenja imovine

u odnosu na početno stanje, utvrditi i pojasniti razloge povećanja ili smanjenja.

2.

Provjeriti obavlja li se blagajničko poslovanje u skladu s propisima koji uređuju uslove i način

plaćanja gotovim novcem (postoji li za svaku uplatu i isplatu odgovarajuća knjigovodstvena

isprava i da li je ista ovjerena od strane ovlašćenog lica).

3.

Utvrditi kod kojih poslovnih banaka politički subjekt ima otvorene žiro račune kao i utvrditi

stanje depozita na tim računima na dan na kraju revidirane godine. Takođe je potrebno

provjeriti da li stanje gotovine koje je evidentirano u poslovnim knjigama odgovara stanju

koje je iskazano u izvještajima o kretanju sredstava na žiro računima poslovnih banaka

(bančini izvodi) na pomenuti datum.

17

4. Utvrditi iznos potraživanja subjekta sa stanjem na dan 31.12..XXXX godine za koju se vrši

revizija i po kom osnovu su ista evidentirana.

5. Utvrditi iznos obaveza subjekta na dan 31.12.XXXX.godine i po kom osnovu su ista

evidentirana.

6. Provjeriti jesu li potraživanja i obaveze u poslovnim knjigama evidentirane na osnovu

vjerodostojne dokumentacije.

7. Utvrditi iznos pasivnih i aktivnih vremenskih razgraničenja kao i utvrditi njihovu strukturu.

Prihodi

Redni


1. Utvrditi da li su sredstva za finansiranje rada političkog subjekta obezbijeđena u skladu sa

Zakonom o finansiranju političkih subjekata i izbornih kampanja.

2. Provjeriti da li politički subjekt obezbjeđuje u poslovnim knjigama evidenciju prihoda za redovno

poslovanje i prihoda za izborne kampanje po porijeklu, visini i strukturi prihoda u skladu sa

propisima Ministarstva.

3. Provjeriti da li je politički subjekt ostvarivao prihode od članarina u skladu sa Statutom.

4. Provjeriti da li su uplate po osnovu priloga od fizičkih i pravnih lica prelazile Zakonom utvrđeni

limit (član 12 Zakona o finansiranju političkih subjekata i izbornih kampanja).

5. Provjeriti da li je politički subjekt prihode od djelovanja (izdavačke djelatnosti, prodaje

propagandnog materijala, organizacije stranačkih manifestacija) i izdavanja i prodaje imovine, kao

i drugih dozvoljenih izvora ostvarivao i evidentirao u skladu sa zakonskim propisima?

6. Provjeriti da li politički subjekt obezbjeđuje evidenciju dobrovoljnih priloga (donacija i članarina), i

da li izdaje potvrde o prijemu istih.

7. Utvrditi iznos i broj fizičkih i pravnih lica koji su dali dobrovoljne priloge političkom subjektu.

8. Utvrditi da li su političkom subjektu doznačena na žiro-račun sva sredstva koja mu pripadaju iz

Budžeta CG i iz Budžeta jedinica lokalne samouprave, shodno članu 11 Zakona o finansiranju

političkih subjekata i izbornih kampanja.

9. Utvrditi da li je politički subjekt finansiran od strane subjekata, kojima je to zabranjeno članom 24

Zakona o finansiranju političkih subjekata i izbornih kampanja.

18

Rashodi

Redni


1. Da li su finansijska sredstva korištena isključivo za ostvarivanje ciljeva utvrđenim programom i

statutom političkog subjekta, odnosno programom rada i godišnjim finansijskim planom?

2. Uporediti izvršene rashode s planiranima, te rashodima iz prethodne godine. U slučaju

značajnih odstupanja, pribaviti odgovarajuću dokumentaciju ili objašnjenja odgovornih lica.

3. Da li su na računima za pravdanje izdataka navedene aktivnosti u vezi kojih su isti nastali i da

li su te aktivnosti predviđene godišnjim programom rada subjekta?

4. Da li se rashodi za zaposlene (zarade i naknade) obračunavaju i isplaćuju u skladu sa

važećom regulativom?

5. Da li su rashodi evidentirani na osnovu vjerodostojne dokumentacije.

Realizacija preporuka iz prethodne godine

1. Provjeriti da li je subjekt realizovao preporuke date u Izvještaju o reviziji za prethodnu godinu i

prezentirati statističke podatke o realizovanim, nerealizovanim i djelimično realizovanim

preporukama.

19

Crna Gora DRŽAVNA REVIZORSKA INSTITUCIJA

br: Podgorica,

U postupku vršenja revizije __________________________________________(naziv

političkog subjekta), na zahtjev državnog revizora, odgovorno lice subjekta

revizije daje sledeću

IZJAVU

Pod punom moralnom, materijalnom i krivičnom odgovornošću, izjavljujem da

sam državnim revizorima, u toku vršenja revizije, prezentirao svu

dokumentaciju koju subjekt revizije posjeduje, a odnosi se na predmetnu

reviziju.

Izjava se ne može upotrijebiti u druge svrhe.

Subjekt revizije

_________________________

Odgovorno lice

_________________________

Documents

SMJERNICE ZA REVIZIJU GODIŠNJIH FINANSIJSKIH … za reviziju Godišnjih finansijskih izvještaja... · finansijskog izvještaja i revizije pravilnosti poslovanja političkih subjekata,