MODEL UNIWERSUM INDIANB.L. Whorf

BENJAMIN LEE WHORFur. 24 kwietnia 1897, zm. 26 lipca 1941; z wykształcenia: inżynier chemii (MIT);Wiele lat pracował jako inspektor pożarnictwa;Językoznawstwem zajął się pod koniec życia; badał języki natywnych Indian w USA i Meksyku;Studia językoznawcze – od 1931 na Yele (uczeń Sapira); studiował i uczył również antropologii; Język, myśl, rzeczywistość (także tłumaczona na polski)

„Bezzasadne jest twierdzenie, jakoby Indianin Hopi, znający tylko swój własny język i zaplecze kulturowe swojej społeczności, miał te same co

my pojęcia czasu i przestrzeni” (s.436)

„Abstrakcje te bądź występują explicite w języku Hopi w postaci słów – terminów metafizycznych i psychologicznych – bądź są

zawarte implicite w gramatyce i strukturze tego języka, a także dadzą się dostrzec w kulturze i zachowaniach Hopi” (s. 437)

DWIE METAFIZYKIZACHODU INDIAN HOPI

Dwie formy kosmiczne: statyczna, trójwymiarowa, nieskończona przestrzeń; kinetyczny, jednolity, jednowymiarowy, ustawicznie przepływający czas;

Dwie formy: ujawniony, obiektywny; ujawniający się, subiektywny;

FORMYUJAWNIONE UJAWNIAJĄCE SIĘ

było lub jest dostępne zmysłom; cały historyczny świat fizykalny; forma inceptywna

przyszłość; to, co nazywamy mentalnym; to, co przejawia się bądź istnieje w umyśle (w sercu); myślenie, rozumienie, emocje; wszystko to, czego jądro stanowi celowe i intencjonalne pragnienie zamanifestowania, uzewnętrznienia się; przewidywania, pragnienia, intencje; przyczyny sprawcze; forma expektywna

PRZYKŁAD

„Przestano jeść”

czasownik w formie oznaczającej działanie sprawcze mające na celu pewien rezultat + przedrostek inceptywny

ISTOTNY TERMIN

tunátya spodziewać się czegoś, mieć nadzieję, oczekiwać, myśleć o czymś z nadzieją; subiektywne; „mentalno-kauzalny czynnik bezustannie nacierający na rzeczywistość” szczególne natężenie: zbiorowa modlitwa; forma incepntywna: spełnić się, sprawdzić się

KOLOKWIUM

KOLOKWIUM

Do każdego z tekstów:

Podaj trzy informacje, które uważasz za najistotniejsze w

danym tekście. Wybór uzasadnij odwołując się m.in.

do innych informacji w tekście.