Socijalni pristup u psihijatriji

1

SOCIJALNI PRISTUP U PSIHIJATRIJI

Prof dr Marko Munjiza, e-mail: marko. [email protected]

[email protected] stranica na Internetu: www.munjiza.com

mailto:[email protected]







http://www.munjiza/

http://www.munjiza/

2

SADRŽAJ

I Istorijski osvrtII Sociodinamski aspekti socijalnog pristupaIII Važniji izvori socijalnog pristupa 1.Uži psihijatrijski izvori 2. Nepsihijatrijski izvoriIV Preventivno orijentisana psihijatrija kao izvor socijalnog pristupaV Socijalni pristup u preventivnim aktivnostima 1. Pojedini oblici prevencije (primarna,

sekundarna i tercijarna)

3

SADRŽAJ

VI Sociodinamski koncept organizacije psih.službe

1. Terapijski značaj organizacije službe

1.1. Socioterapijski klubovi

VII Sociokulturni činioci u socijalnom pristupu

VIII Druga područja psihijatrije značajni za

sociodinamski pristup

IX Zaključak

X Literatura

4

U V O D

Socijalni pristup u psihijatriji nije ni izdaleka jasno određen kao što je to slučaj sa biomedicinskim i/ili psihodinamskim modelima koji inače, imaju i znatno dužu istoriju.

5

U V O D-nastavak

• Ta neodređenost predmeta i ciljeva uslovljena je nedovoljnom jasnoćom položaja u odnosu na veći broj društvenih disciplina i naučnih oblasti koje savremena psihijatrija koristi

6

U V O D-nastavak

• Danas se koristi više termina vezanih za ovu oblast; sociodinamski, socijalni i preventivni pristup, psihijatrija u zajednici, sociologija mentalnih poremećaja i slično.

7

Istorijski osvrt

• Socijalni pristup u psihijatriji svoj početak duguje bar dvema veoma važnim fazama razvoja psihijatrije u celini i to pre svega moralnom tretmanu krajem 18. i tokom 19. veka.

• Kasnije se nadovezuje tzv. kulturna i socijalna faza, posebno tokom proteklog 20. veka sa radikalnom reorganizacijom i većom humanizacijom u psihijatrijskim bolnicama širom sveta.

8

Istorijski osvrt/nastavak

• Poslednjih pola veka idu i nastojanja za što celovitiju integraciju psihijatrijskih pacijenata u socijalni sistem i društvenu zajednicu u celini. Socijalni pristup obogatio je psihijatriju u celini. Njemu dugujemo fleksibilnu i solidnu organizovanu službe, organizaciju epidemioloških istraživanja, uvođenje grupne terapije, razvoj više savremenih modela prevencije, manju stigmatizaciju i etiketiranje obolelih i njihovih porodica, bolju pravnu zaštitu pacijenata i drugo.

9


• Institucionalna faza ovog pristupa u psihijatriji pojavljuje se od 50-tih godina prošlog veka.

• To dovodi do boljeg definisanja sadržaja aktivnosti u okviru socijalnog pristupa u psihijatriji.

• Sve više se uvažava sociokulturna implikacija dijagnostičkih pristupa, tretman i prevencija psihijatrijskih poremećaja

10


• Sve ove faze mogu da se sažmu u četiri grupe aktivnosti:

1) sociološke i antropološke; 2) epidemiološke i antropološke; 3) preventivnu i 4) terapijsku aktivnost.• Sadržajno određenje pomenutih tematskih

okvira pojma socijalnog pristupa u psihijatriji može se iskazati i u dve glavne hipoteze i to: a) sociodinamski orijentisanu aktivnost i b) preventivne aktivnosti.

11

SOCIODINAMSKI ASPEKT SOCIJALNOG PRISTUPA

• Sociodinamska dimenzija socijalnog pristupa u psihijatriji prvenstveno se ogleda se u različitim socioterapijskim postupcima, rehabilitaciji i poboljšanju kvaliteta života psihijatrijskih bolesnika.

12

SOCIODINAMSKI ASPEKT SOCIJALNOG PRISTUPA/nastavak

• U ovaj oblik aktivnosti uvode još: • grupno vođenje, savetovanje, neki oblici

organizacije psihijatrijske službe kao na primer ustanove za parcijalnu hospitalizaciju, tretman u porodičnoj sredini, zaštitne radionice, socioterapijske klubove.

• Ovde je karakteristična vremenska, prostorna i funkcionalna povezanost, međuzavisnost i važan dinamični odnos.

13

SOCIODINAMSKI ASPEKT SOCIJALNOG PRISTUPA/nasavak

• Za razliku od drugih pristupa u psihijatriji kao npr. biološki, psihodinamski, gde su jedini nosioci aktivnosti lekari, u socijalnom pristupu kao nosioci aktivnosti pored lekara značajnu ulogu igraju brojni profili koji čine multidisci-plinarni tim stručnjaka.

• Tu mogu da spadaju i članovi bolesnikove porodice, njegove radne i socijalne sredine i značajne osobe iz pacijentovog okruženja

SOCIODINAMSKI ASPEKT SOCIJALNOG PRISTUPA/nastavakSOCIODINAMSKI ASPEKT SOCIJALNOG PRISTUPA/nastavak

14

VAŽNIJI IZVORI SOCIJALNOG PRISTUPA Uži psihijatrijski izvori

Uži psihijatrijski izvori za ovaj koncept psihijatrije su veoma brojni. Kao najvažniji mogu se navesti sledeći činioci i postupci:

15

VAŽNIJI IZVORI SOCIJALNOG PRISTUPA Uži psihijatrijski izvori

• psihijatrijska praksa u celini i

• posebno psihijatrijske bolnice,

• psihodinamski pokret koji je začetnik principa psihodinamike psihijatrije,

• uvodjenje pojedinačnih i grupnih postupka

u tretman sve većeg broja psihijatrijskih pacijenata

16

VAŽNIJI IZVORI SOCIJALNOG PRISTUPA-nastavak

• Oni pružaju bolji uvid u različite socijalne uloge koje se događaju.

• Za bolje određenje socijalnog modela u psihijatriji veoma je važna teorija psihologije malih grupa i to naročito kohezija grupe, uticaji i aktivnosti unutar grupa, njena struktura i podela vlasti u grupi.

17

VAŽNIJI IZVORI SOCIJALNOG PRISTUPA-nastavakNepsihijatrijski izvori

• Takozvani nepsihijatrijski izvori socijalne dimenzije u psihijatriji, takođe su veoma brojni.

• Tu su pre svega institucionalni vidovi međuljudskih odnosa, teorije socijalne komunikacije i polja, psihologija malih grupa.

• Ovi stavovi proističu iz brojnih socioloških i socijalnopsiholoških studija i istraživanja.

18


• Njihova osnovna koncepcija svodi se na stav o važnosti interpersonalnih odnosa i socijalnih interakcija i relacija u kojima se rađa i formira ličnost.

• Tako objekti psihijatrijskog interesovanja postaju interpersonalni, međuljudski odnosi u svim oblicima i okolnostima u kojima postoje.

• Sve to dovodi do razvoja grupne terapije, koja je i bogat izvor za socijalni koncept u psihijatriji

19


• Psihofarmakoterapija je veoma važan faktor za unapređenje socijalnog pristupa u psihijatriji.

• Primenom savremenih psihofarmaka značajno je omogućen vanbolnički tretman velikom broju psihijatrijskih bolesnika

20


• Pojam i razvoj grupne terapije kao načina lečenja izraz je sve veće afirmacije u psihijatriji da je pacijent ne samo biološko i psihološko, već i socijalno biće

21


• Kao mogući zaključak može se naglasiti da je nezaobilazno međusobno približavanje i dopunjavanje socijalnog modela sa

• biološkim,

• psihodinamskim,

• bihevioralnim i

• drugim konceptima u psihijatriji

22

PREVENTIVNO ORJENTISANA PSIHIJATRIJA KAO DEO SOCIJALNOG PRISTUPA

U najširem smislu reči preventivno usmerena psihijatrija obuhvata nekoliko značajnih oblasti koja su relativno nova polja delatnosti u savremenoj psihijatriji.

23

PREVENTIVNO ORJENTISANA PSIHIJATRIJA KAO DEO SOCIJALNOG PRISTUPA-nastavak

• Danas psihijatrija raspolaže velikom lepezom direktnih i indirektnih mera u prevenciji velikog broja psihijatrijskih poremećaja

24

PREVENTIVNO ORJENTISANA PSIHIJATRIJA KAO DEO SOCIJALNOG PRISTUPA-nastavak

Postoji dosta argumenata za tvrdnju da zadovoljavajućim merama primarne prevencije je moguće uspešno sprečiti čak dve trećine psihijatrijskih poremećaja i oboljenja

25

Socijalni pristup u preventivnim aktivnostima u psihijatriji

Ovaj spektar aktivnosti u psihijatriji ne odnosi se samo na tri klasična oblika prevencije primarne, sekundarne i tercijarne već poslednjih nekoliko decenija obuhvata koncept psihijatrije u društvenoj zajednici i epidemiologiju psihijatrijskih poremećaja.

26

Pojedini oblici prevencije1. Primarna prevencija

- Nedovoljna teorijska znanja i iskustvo lekarima predstavljaju problem u radu na polju zaštite i unapređenja opšteg mentalnog zdravlja.

- Ovo po pravilu treba da bude multiprofesionalna timska aktivnost.

Postoje kritične tačke u planiranju mera primarne psihijatrijske prevencije.

27

1. Primarna prevencija/nastavak

• Danas je još uvek teško odrediti prirodu tzv. pozitivnog mentalnog zdravlja koje je podjednako biološki, psihološki i socijalno kulturni fenomen, a ne samo blagostanje i odsustvo određenih simptoma.

• Njegovo određenje je izvan psihijatrije, čak i mentalne higijene u spletu složenih interakcija sredine i individualnih ljudskih potreba.

28


- Specifična zaštita mentalnog zdravlja predstavlja preventivno-medicinsku i psihološku zaštitu u užem smislu reči, ono se bavi merama za sprečavanje bolesti.

- Realizuje se otklanjanjem uzroka bolesti pre nego što deluju na čoveka i/ili primenom lične zaštite i jačanjem odbrambenih snaga pojedinca.

29


- Uspeh mera primarne prevencije meri se dostignutim stepenom, kvalitetom zdravlja stanovništva.

Postepeno se fokus procesa pomera sa borbe protiv bolesti na borbu za bolje zdavlje.

- Mere primarne prevencije mogu se podeliti na opšte, nespecifične i specifične.

30


• Opšte mere imaju za cilj da uklone ili ublaže štetne činioce i da podstiče one pozitivne koji unapređuju mentalno zdravlje. To su pre svega:

• osiguravanje uslova za normalan rast i razvoj,

• borba za zdravu sredinu, zdrave uslove i stilove življenja i

• pomoć u stresnim i kriznim situacijama.

31

Specifične mere primarne prevencije

• Specifične mere primarne prevencije uključuju veći broj ekoloških i drugih faktora koji utiču na više psihijatrijskih poremećaja i oboljenja koji se mogu uspešno prevenirati.

• Tu je pre svega velika grupa mentalnih retardacija, psihoorganskih sindroma, gde su mogućnosti za uspešnu prevenciju relativno velike.

32

Specifične mere primarne prevencije

• Znatno manje mogućnosti postoje za endogene psihoze.

• Složeno delovanje brojnih, prvenstveno spoljašnjih psihosocijalnih činilaca u pojavi neurotskih, psihosomatskih, somatoformnih poremećaja, poremećaja ličnosti i bolesti zavisnosti omogućava primenu uspešnih mera prevencije.

33

Specifične mere primarne prevencije/nastavak

• Programi primarne prevencije često se usmeravaju na pojedince i grupe sa povećanim rizikom razvoja psihičkih poremećaja.

• Da bi bili kompletniji i uspešniji, takvi programi treba da obuhvate porodičnu i socijalnu sredinu.

34

Sedundarna prevencija-rano otkrivanje, dijagnostikovanje i lečenje

• Kada se uzme u obzir da su mere primarne prevencije još uvek nedovoljno efikasne, onda značaj sekundarne prevencije postaje još veći.

• Poznato je da se i u lečenju psihijatrijskih poremećaja postižu bolji rezultati ako se oni što ranije otkriju i započne što je moguće ranije lečenje.

• Primera za to ima veoma mnogo.

35

Sedundarna prevencija-rano otkrivanje, dijagnostikovanje i lečenje-nastavak

1) Rano otkrivanje, dijagnostikovanje i lečenje treba da je usklađeno sa aktuelnim dostignućima psihijatrije i medicine uopšte i drugih stručnih i naučnih disciplina koje se bave čovekom;

2) Dobroj koordinaciji i povezanosti psihijatrijske službe sa drugim zdravstvenim službama i društvenim sektorima koji brinu o mentalnom zdravlju stanovništva i

36


3) Zdravstveni i socijalni segmenti službe treba da nauče da prepoznaju mentalne poremećaje i zajedničkim radom pomažu njihovo lečenje.

Sam izbor tretmana zavisi od prirode psihijatrijskog poremećaja, ali i drugih okolnosti.

37


• Najočigledniji su poremećaji u ranom detinjstvu kada se u tom uzrastu može mnogo više postići nego u adolescentnom i pogotovu u srednjem i kasnijem životnom dobu.

• Uspešno sprovođenje mera sekundarne prevencije moguće je ukoliko je ispunjeno nekoliko uslova:

38


• Prednost imaju one metode i mere koje zahtevaju manje angažovanje kadra i vremena, zatim gde je moguće uključiti porodicu i užu socijalnu sredinu, jer često od njihovog učešća zavisi konačan uspeh tretmana.

39

Tercijarna prevencija-rehabilitacija i kvalitet života

Tercijarna prevencija, rehabilitacija u psihijatriji i poboljšanje kvaliteta života ima za cilj da otkolni i/ili ublaži posledice poremećaja ili bolesti, da ponovo uspostavi izgubljenje sposobnosti i razvije nove.

Osnovni cilj je da se bolesnik osposobi za što zdraviji život u porodičnoj, socijalnoj i radnoj sredini

40


• Tercijarna prevencija mora da počme od samog početka tretmana. Time se značajno ublažava ili otklanja alijenacija pacijenata i pojava sekundarnih posledica invaliditeta i hendikepiranosti.

• Izbor ciljeva, programa, rehabilitacionih tehnika i procedura zavisi od vrste i stadijuma bolesti, vrste simptoma, poremećaja ponašanja i stepena oštećenja koje je bolest izazvala.

41


• Ove ciljeve određuje stepen izgubljene i očuvane sposobnosti i rehabilitacioni potencijali bolesnika. Mora se voditi računa o pozitivnim i negativnim faktorima vezanim za ličnost bolesnika, njegovu porodičnu i radnu sredinu.

• Savremeni program teži da pacijent postigne veće i pouzdanije funkcije za život i rad nego što su postojali pre bolesti.

42

PSIHOSOCIJALNI I SOCIODINAMSKI KONCEPT ORGANIZACIJE RADA NA ZAŠTITI I U NAPREĐENJU MENTALNOG ZDRAVLJA

• Današnja organizacija i funkcionisanje psihijatrijske službe doživela je svoju ekspanziju tokom dvadesetog veka.

• Viševekovni oblik psihijatrijske zaštite odvijao se isključivo u okviru psihijatrijskih bolnica.

• Tokom poslednjih sedamdeset godina i naročito posle drugog svetskog rata osnivaju se prve institucije za delimičnu, parcijalnu hospitalizaciju u psihijatriji.

43

PSIHOSOCIJALNI I SOCIODINAMSKI KONCEPT ORGANIZACIJE RADA NA ZAŠTITI I U NAPREĐENJU MENTALNOG ZDRAVLJA-

nastavak

• U okviru psihosocijalnog koncepta sledi široko otvaranje brojnih vanbolničkih ustanova i razvoj koncepta psihijatrije u društvenoj zajednici.

• Nasuprot ranijih velikih psihijatrijskih bolnica danas se prednost daje manjim psihijatrijskim odeljenjima u okviru opštih bolnica. Time se velikoj meri otklanjaju brojni nepovoljni aspekti same psihijatrijske hospitalizacije.

44

Prednosti sociodinamskog koncepta u psihijatriji

Stacionarni oblik lečenja i tretmana u psihijatriji još uvek ima dosta negativnih aspekata u odnosu na parcijalnu hospitalizaciju i vanbolničko lečenje.

45

Prednosti sociodinamskog koncepta u psihijatriji-nastavak

• U prvom redu to je šok za pacijenta kada treba da bude primljen u psihijatrijsku bolnicu.

• Na zatvorenim odeljenjima javljaju se sekundarni problemi koji nisu direktno u vezi sa oboljenjem i poremećajem kao što je pojava hospitalizma

46


• Štetne posledice se javljaju i zbog dužeg odvajanja pacijenata iz njihovog svakodnevnog socijalnog okruženja i ambijenta.

• Isto tako prisutan je strah od naknadnog etiketiranja pacijenta i njegove porodice.

47

• Sve to ukazuje da je vanbolnički oblik tretmana prihvatljiviji, a istovremeno je značajno i jeftiniji.

• Međutim i kod ove kategorije pacijenata takođe se javljaju određeni problemi.

48


• U prvom redu to je priroda samog mentalnog poremećaja koji zahteva intenzivniji tretman, duže odsustovanje iz svakodnevnih profesionalnih i drugih psihosocijalnih aktivnosti, značajno je povećan rizik od novog recidiva bolesti.

• Ovaj oblik lečenja ne omogućava primenu svih dostupnih metoda i vrsta tretmana.

49


• Svi navedeni negativni aspekti bolničkog i vanbolničkog tretmana mogu se uspešno otkoniti primenom prelaznih institucija u kojima se obavlja parcijalna, delimična hospitalizacija. Tu spadaju:

• dnevne,• noćne i • vikend bolnice. • Njihova je uloga u dvostruka.

50


• Kao prelazne ustanove omogućavaju postepen prelaz pacijenata sa bolničkih odeljenja u zajednicu.

• U njih se ne primaju samo pacijenti sa bolničkih odeljenja nego mnogima to biva i prvo psihijatrijsko lečenje za mnoge dispanzerske pacijenente.

• Time se značajno umanjuju negativni aspekti potpune hospitalizacije

51

Terapijski značaj organizacije psih. službe

• Neki organizacioni oblici psihijatrijskih institucija deluju terapijski u organizacionom pogledu i putem tretmana koji se u njima provodi.

• Tipičan primer su Socioterapijski klubovi lečenih pacijenata.

• Tretman u njima najviše se približava relativnim životnim uslovima.

52

Terapijski znaćaj organizacije psih. službe-nastavk

• Sem socioterapijskog kluba u ovu grupu tretmana spadaju terapija u sopstvenoj ili tuđoj porodici, kućno lečenje, posebne stambene jedinice za psihijatrijske pacijente, zaštitne i radionice za invalide

53

Terapijski znaćaj organizacije psih. službe-nastavak

• Tretman u klubovima omogućen je velikim terapijskim potencijalima zdrave socijalne sredine koja se u psihijatrijskim bolnicama mora veštački stvarati.

• Što se tiče užih indikacija za uključivanje u klub prednost se daje pacijentima sa hroničim poremećajima sa čestim recidivima koji predstavljaju problem za život u zajednici i opterećuju bolničke institucije, čineći tzv. sindrom okretnih vrata.

54

Terapijski znaćaj organizacije psih. Službe/nastavak

U savremenoj psihijatriji postoji veliki broj različitih oblika institucionalne organizacije službe.

U našoj zemlji centralno mesto u ovoj organizaciji zauzima Dispanzer za mentalno zdravlje.

Terapijski znaćaj organizacije psih. službe

55

Terapijski znaćaj socioterapijskog kluba/nastavak

• Preko njega ostvarena je koordinacija sa službama primarne zdravstvene i socijalne zaštite.

• To čini istovremeno i savremeni model sveobuhvatne psihijatrijske službe ili psihijatriju u društvenoj zajednici

56

Značaj organizacije služe u socoodinamskom pristupu u psihijatriji

• Pri organizaciji ovakvog koncepta psihijatrijske službe treba voditi računa o teritoriji koju ona pokriva, dostupnost njihovim korisnicima, kontinuitet u radu i sveobuhvatnost za sve vrste poremećaja i potreba mentalnog zdravlja u celini.

• Za razliku od tradicionalne vanbolničke psihijatrijske službe, centar ili dispanzer treba da raspolaže multidisciplinarnim timom stručnjaka.

• Time se prelazi i barijera tradicionalnog kabinetskog specijalističkog tretmana u osnovnoj zdravstvenoj zaštiti.

57

Značaj organizacije služe u socoodinamskom pristupu u psihijatriji-nastavak

Posmatranjem mentalnog zdravlja i psihijatrijskih poremećaja u socijalnom kontekstu omogućavaju da se preventivne, terapijske i rehabilitacione mere i aktivnosti izvode uz aktivno učešće i saradnju drugih segmenata primarne zdravstvene zaštite i socijalnih službi.

58


• Multiprofesionalna struktura stručnjaka treba da čini mobilnu ekipu koja smo jedan deo vremena provodi u dispanzeru, a mnogo više „pokriva teren” lokalne društvene.

• U realizaciji programa zaštite i unapređenja mentalnog zdravlja, vanbolničke institucije u osnovnoj zdravstvenoj zaštiti predstavljaju najvažniju kariku u socijalnom konceptu organizacije psihijatrijske službe

59

Značaj organizacije služe u sociodinamskom pristupu u psihijatriji-nastavak

- Ovaj segment zaštite mentalnog zdravlja u svoj svakodnevni rad sve više uključuju različite oblike neinstitucionalnog tretmana i pomoći: volontere, terapeute laike, značajne osobe

- Oni predstavljaju važan pokret koji „obogaćuje” svakodnevnu psihijatrijsku praksu.

Taj veliki ljudski potencijal potvrđen je u brojnim organizovanim humanitarnim asocijacijama uključujući i one organizacije koje se bave pružanjem pomoći potencijalnim pacijentima.

60


• Značajne vrednosti neinstitucionalnih oblika pomoći su realna mogućnost da se zadovolji veliki deo ljudskih potreba i razrešavanje brojnih problema kojima se bave psihijatrijske institucije.

61

• Najčešće forme i oblici koji se koriste u svakodnevnoj praksi su:

• klubovi za uzajamnu pomoć,

• udruženja građana sa ciljevima i namenama pomoći drugim osobama na jednoj teritoriji i određenim grupama stanovništva (oboleli schizofrenije, starije osobe, usamljeni i sl.).

• Tu spadaju i savetovališta koja se bave emocionalnim i psihosocijalnim problemima.

62


• Ove aktivnosti treba da funkcionišu u većoj funkcionalnoj povezanosti i koordinaciji sa ustanovama primarne zdravstvene zaštite i psihijatrijskih vanbolničkih službi.

• Na taj način povećan je stručni i društveni značaj ovog vida pomoći u psihijatriji.

• Poseban problem predstavlja tradicionalna, alternativna medicina kojoj narod veruje i uživa značajnu popularnost. Da bi se otklonili brojni štetni efekti potrebno je i ove aktivnosti uključiti u primarnu zdravstvenu zaštitu.

63

• Poseban problem predstavlja tradicionalna, alternativna medicina kojoj narod veruje i uživa značajnu popularnost.

• Da bi se otklonili brojni štetni efekti potrebno je i ove aktivnosti uključiti u primarnu zdravstvenu zaštitu.

64

2. Sociokulturni faktori

Danas se pridaje veliki značaj delovanju sociokulturnih činilaca na mentalno zdravlje, javljanje i raširenost psihijatrijskih poremećaja.

Vremenom se u ovoj oblasti izdiferenciralo nekoliko različitih pristupa koji se mogu grupisati u tri osnovne podgrupe:

65

2. Sociokulturni faktori-nastavak

• Proučavanje kvalitativnih razlika za pojedine psihijatrijske poremećaje u različitim sociokulturnim sredinama.

• Zajednička osnova nepovoljnog delovanja sociokulturnih činilaca i kulture na mentalno zdravlje svodi se na sledeće negativne aspekte: određivanje modela određenog broja specifičnih mentalnih poremećaja, formiranje posebne strukture ličnosti sa večim rizikom od dekompenzacije, pojave psihijatrijskih poremećaja.

66


a) Ispitivanje kvantitativnih aspekata duševnih poremećaja u jednoj ili više sociokulturnih sredina;

b) proučavanje kvantitativnih aspekata mentalnih poremećaja u pojedinim sociokulturnim sredinama i

67


c) Studije koje se bave ispitivanjem specifičnih oblika psihijatrijskih poremećaja koji su karakteristični za geografski ograničene sociokulturne sredine.

68


• Ovde spada i proučavanje kvalitativnih razlika za pojedine psihijatrijske poremećaje u različitim sociokulturnim sredinama.

69

• Zajednička osnova nepovoljnog delovanja sociokulturnih činilaca i kulture na mentalno zdravlje svodi se na sledeće negativne aspekte: određivanje modela određenog broja specifičnih mentalnih poremećaja, formiranje posebne strukture poremećaja i sl.

70

DRUGA PODRUČJA PSIHIJATRIJE U KOJIMA JE ZNAČAJAN SOCIJALNI PPRISTU

Psihijatrija u zajednici, komunalna, socijalna psihijatrija

Ovaj koncept psihijatrije datira od polovine 60-tih godina prošlog veka u Francuskoj i SAD.

Nešto kasnije ovaj princip prihvaćen je i u našoj sredini.

Osnovni cilj je da se smanji broj psihijatrijskih pacijenata u zajednici i broj osoba koje su onesposobljene zbog emocionalnih poremećaja.

71

Psihijatrija u zajednici, komunalna, socijalna psihijatrija/nastavak

• Radi se o prevenciji psihijatrijskih poremećaja savremenom konceptualizacijom mentalnog zdravlja.

• Za ovo je potrebna bolja koordinacija svih psihijatrijskih institucija u zajednici, drugih zdravstvenih i socijalnih ustanova i službi. To praktično znači da se radi o primeni principa preventivno orjentisane psihijatrije u društvenoj zajednici.

72

Psihijatrija u zajednici, komunalna, socijalna psihijatrija/nastavak

Kliničke psihijatrijske službe u zajednici vrše praktično dosadašnju ulogu, tj. obezbeđivanje dijagnostičkih i terapijskih postupaka u psihijatrijskim ustanovama za potpunu i parcijalnu hospitalizaciju.

Nekliničke službe treba da osiguraju maksimalnu podršku zajednici u zaštiti mentalnog zdravlja stanovništva.

Sadašnja praksa preventivne psihijatrije ima dobru perspektivnu u bućnosti.

73

DALJNJI PRAVCI SOCIODINAMSKOG PRISTUPA U PSIHIJATRIJIUMESTO ZAKLJUČKA

• U ovom izlaganju nisu obuhvaćeni svi aktuelni socijalni pristupi u psihijatriji.

• U bliskoj budućnosti može se očekivati veći značaj trnaskulturalne psihijatrije, bolje sagledavanje socijalnog ponašanja i psihijatrijskih poremećaja, jasnije definisanje psihosocijalnih faktora u tretmanu i prevenciji psihijatrijskih poremećaja.

74

UMESTO ZAKLJUČKA

• Isto tako su aktuelne i psihosocijalne posledice velikog broja mentalnih poremećaja.

• Važnu oblast predstavljaju ispitivanje dužine lečenja, stavovi prema resocijalizaciji otpuštenih pacijenata, smenjenje sigmatizacije i etiketiranja, prevencija suicida i dr.

75

UMESTO ZAKLJUČKA

• Očekuje se veći doprinos socijalne epidemiologije pojedinim poremećajima, pre svega u proučavanju depresija, nepovoljnog delovanja životnih događaja na mentalno zdravlje, sveobuhvatnije proučavanje mentalnih poremećaja u primarnoj zdravstvenoj zaštiti i porodičnoj medicini.

76

UMESTO ZAKLJUČKA

• Pouzdanija evaluacija korisnosti i efikasnosti psihijatrijskih institucija, omogućiće bolju i funkcionalniju organizaciju ustanova i institucija u psihijatriji i njihov daljnji razvoj.

77

LITERATURA

• Bebington, P. E. ed by Social psychiatry (Theory, metodology and practice) Transaction Publisher, 1991, 247-264,

• Bhugra, D and Leff, J. (eds by): Principles of Social Psychiatry, Blackwell Sientific Publications, 1993, 530-545,

• Freeman C and Turer, P. (eds by): Research Methods in Psychiatry, 2-ed, Gaskell, London, 1992, 183-208,

78

LITERATURA-nastavak

• Henderson A. S. and Burrows G. D.( eds by): Handbook oh Socijal Psychiatry, Elsevier, Amsterdam, 1988, 33l-339,

• Kaličanin, P. Etologija i patogeneza psihičkih poremećaja - Opšti osvrt, U Kaličanin, P (ur.) Psihijatrija - Etiopatogeneza, Medicinski fakultet, Beograd,2002, 1-24,

• Tyrer, P and Francis, C ( eds by): Community psychiatry in action (Analisis and prospects), Cambridge University Press, 1995, 111-148.

Documents

Socijalni pristup u psihijatriji