Sözlü Sınavlar

Yrd. Doç. Dr. Cenk Akbıyık

Sözlü sınavlarda yanıtlama işlemi sözlü olarak yapılır.

Eğitimde kullanılan en eski sınav türlerinden biridir.

Sözlü sınavlar hedeflere ulaşılma derecesini yoklamak amacıyla yapılabildiği gibi bir işe eleman ya da bir eğitim kurumuna öğrenci seçerken de kullanılmaktadır.

Bunların yanı sıra konuşma becerisinin yoklanılması istendiğinde de sözlü sınavlara başvurulmaktadır.

Sözlü sınavlar okuma yazma bilmeyen yanıtlayıcıların değerlendirilmesinde de kullanılmaktadır.

Sözlü sınavlar ayrılan ayrı bir zaman diliminde yapılabildiği gibi dersin akışı içinde de yapılabilmektedir.

Sözlü sınavların bazı üstünlükleri bulunmaktadır.

Sözlü sınavlar yanıtlayıcıların sözlü anlatım becerilerinin geliştirilmesine katkı sağlamaktadır.

Diğer taraftan sözlü sınavlarda bir miktar etkileşim bulunmaktadır.

Yanıtlayıcının verdiği yanıtı açıklaması, ayrıntılandırması istendiği durumlar için sözlü sınavlar en uygun sınav türüdür.

Sözlü sınavlarda sorunun anlaşılamaması durumunda soru farklı biçimde sorulabilmektedir.

Yüz yüze yapılan bir sınav türü olduğundan sözlü sınavlarda kopya olasılığı çok düşüktür.

Ancak sözlü sınavların bazı önemli sınırlılıkları bulunmaktadır.

Sınıfta yapılan sözlü sınavlarda öğrenciler ne zaman sözlüye kalkacaklarını bilemedikleri ve sınıf önünde sınav olmaktan dolayı kaygılanırlar.

Sosyal fobisi olan öğrenciler için sözlü sınavlar kabusa dönüşebilir.

Sözlü sınavlarda yanıtlayıcının bilgisinin yanında ses tonu, duruşu, giyimi, heyecanı, diğer dinleyicilerin davranışları gibi bir çok değişken değerlendirmeyi etkileyebilmektedir.

Bu sebeple sözü sınavlarda geçerliği düşüren etmenlerin bulunduğu söylenebilir.

Sözlü sınavlar genellikle bireyseldir. Bu sebeple ancak az mevcutlu gruplarda etkin olarak kullanılabilir.

Sözlü sınavlarda her yanıtlayıcıya ayrı sorunun sorulması soruların güçlük düzeyi ve kapsam yönlerinden farklı olmasına yol açabilmektedir.

Sözlü sınavlarda aşağıdaki noktalara dikkat edilmelidir:

Sözlü sınavda sorulacak sorular önceden hazırlanıp yapılandırılmalıdır.

Sorularla ilgili yanıt anahtarı oluşturulmalı, puanlama bu anahtara göre yapılmalıdır.

Yanıtlayıcının heyecanlanmaması için yanıtlayıcılar rahatlatılmalıdır.

Puanlayıcılar ölçülmek istenen özelliğin dışındaki etkenlerin puanlamaya girmemesine çalışmalıdır.

Yalnızca tek bir sözlü sınavlar öğrencilere not verilmemelidir.

Sözlü sınavlarda puanlamanın güvenirliği için bazı önlemlerin alınması gerekmektedir.

Bu önlemlerden başlıcası puanlamanın bir anahtar doğrultusunda yapılmasıdır.

Evet Kısmen Hayır

Konuya uygun giriş yaptı

Anlaşılır bir dil kullandı

Fikirlerini destekleyen kanıtlar sundu

Mantıksal bir akış içinde konuştu

Temel kavramlara değindi

Uygun bir bitiş yaptı

Sözlü Sınav Değerlendirme Anahtarı

Bir diğer önlem de puanlamanın birden fazla kişi tarafından yapılmasıdır.

Puanlayıcıların verdikleri puanların ortalaması alınarak puanlama farklılıkları giderilebilir.

Uygulama

Aşağıdaki örnek durumlardan biri ile ilgili sözlü sınav soruları ve değerlendirme anahtarı oluşturarak bir sözlü sınavı canlandırınız:Öğrencilerin konuşma becerilerinin değerlendirilmesi.Bir işyerine eleman seçilmesi.Okul öncesi öğrencilerin öz bakım becerilerinin

değerlendirilmesi.Bir yurtdışı işbirliği projesine öğrenci seçimi.