sofam & jam & scam & sacd 2008 - alle rechten voorbehouden1

Digitalisering en commercialisering van (pers)archieven:

Sofam, Jam, Scam* en Sacd innoveren ten bate van de auteurs, en de gebruikers van hun repertoire.

De zwarte gaten verdwijnen!

Bij de start van de digitalisering…

2http://pagesperso-orange.fr/jean-jack.micalef/index.html

• Kon je zien hoe verschillende zwarte gaten ontstonden: dat van de creative commons, van de P2P, van de «googelisering», … Grote en kleine zwarte gaten.

• Voorstellen uit het universum van de promotoren van de archivering en van het «on line» ter beschikkking stellen, die erin slaagden om de scheppers en zelfs de uitgevers van de werken te laten verdwijnen...als actieve economische gesprekspartners.

Het Googleiaanse universum in den beginne

Adverteerder

gebruiker

Google

werken

3

de enige zone zonder acteurs!

Het «vereenvoudigde» universum van de «gratis» toegang voor iedereen

4

Gebruikers on line

Cinematheek

Wettelijke licentie

Ziedaar het origineelste universum, volledig

gebaseerd op het auteursrecht... Behalve misschien ’s nachts!

5

Beter aangepast aan de informatica dan aan de cultuur

6

Is zoiets mogelijk en ook duurzaam?

een universum zonder plaats voor de scheppers

De auteurs hebben hun lot in eigen handen genomen

7

• Een beetje zoals in Wall-e, hebben zij zich in een soort dol avontuur gestort om hun rechten te (her)overen: (beslissing NYT USA 2005, central station 2006, uitspraak google/tegen de Belgische Pers 2007, scenaristen US 2007, enz …)

• Ze hebben vooral geluisterd, gekeken, geanalyseerd, voorgesteld (seminarie First), gepleit, zich georganiseerd, kortom, deelgenomen aan het debat.

• Zij hebben zelfs de eerste experimentele akkoorden overwogen en onderhandeld (Jam & Rossel, & Ed. De l’avenir, & Concentra, & Sanoma (sites), Sofam-Scam & Google, sacd-Scam & Dailymotion, sacd-scam-sofam & RTBf, enz ...)

© Pixar / Walt Disney

De digitalisering is zoiets als een melkweg

• digitalisering van archieven van openbare diensten

• digitalisering in het onderwijs (universiteiten)

• digitalisering door bedrijven (Concentra, Rossel)

• digitalisering door de journalisten auteurs (persoonlijke sites, blogs, …)

• digitalisering door andere bedrijven (clipping diensten, Google, …)

• digitalisering door particulieren (thuiscopie, reprografie, P2P)

Iedere dag worden er Nieuwe ontdekt.

8

In ieder van de sterrennevels ontstaan er ook oplossingen (snel), (voorbeelden) • Books: akkoord Google & Authors

guild/AAP(auteursrecht, collectief beheer, academische licenties, distributie Google, «out-of-print»)

• Google news, cache: Akkoord Google & Scam/Sofam(auteursrecht, collectief beheer, experimentele vergunningen)

• Openbare archieven: Europese kaderovereenkomst EBLIDA/Rechthebbenden – EC (auteursrecht, collectief beheer, richtlijnen en typecontracten, orphan works )

9

Die zich (waarschijnlijk) zullen vermenigvuldigen(Belgische voorbeelden)

• CONCENTRA & JAM? (125 jaar het Belang van Limburg -> 2004)

• RTBF/SONUMA & SACD/SCAM/SOFAM?(geluids- en audiovisuele archieven)

• KONINKLIJKE BIBLIOTHEEK & een consortium van auteurs en andere rechthebbenden? (Belgische pers in de XXste eeuw)

10

11

Waarom collectief beheer?Drie belangrijke redenen:1. De operatoren hebben zelden de middelen om de auteurs volledig te

vergoeden op het moment van de productie. Dat is bijzonder het geval bij de digitalisering. Hun risico zou daarbij te groot zijn. De vergoeding van de auteurs wordt ruim gespreid naargelang de ontvangsten door de exploitatie. Het collectief beheer garandeert deze gespreide vergoeding.

2. Het operationele leven van de productiehuizen, uitgevers, verkopers en distributeurs is vaak korter dan dat van de auteurs (en hun erfgenamen) en dus de duur van de wettelijke bescherming van hun werken. De ketting van het recht breekt vaak en dat benadeelt de auteurs zwaar; vandaar het beheer door de beheersvennootschappen.

3. De exploitatiewaarde van de werken kan niet bepaald worden op het moment van de digitalisering, maar wordt duideljk tijdens de vaak lange duur van consultatie door het publiek, en door zijn succes (long tail model).

Andere redenen voor een partnership (van bij het begin)

• Identificatie van de werken en de auteurs• Historische waardering en plaatsing in hun context• Beheer van de rechthebbenden, hun rechten en hun vergoeding• Partnership voor het repertoire (ISTC, DOI,...)• Morele rechten, portretrecht, ....

12

Deze partnerships hebben een verschillend juridisch kader• «Zuiver» exclusief recht:Iedere rechthebbende moet zelf op voorhandtoelating geven of verbod uitvaardigen (met inbegrip van CC)• Exclusief recht + Collectief beheer(cfr kabel)

• Uitgebreide collectieve licenties(= class action US) of (= Skandinavisch model) (op out?)• Wettelijke licentie met of zonder recht op vergoeding, met of zonder verplicht collectief beheer

13

a

De noodzakelijke algemene kenmerken

voor redelijke oplossingen worden duidelijk

• Een tijdige en zo diepgaand mogelijke dialoog• Een gemeenschappelijke definitie van een economisch en

professioneel model (moreel recht), specifiek voor ieders project, volgens zijn auteursrechterlijk kader, met ruimte voor ieder van zijn actoren (auteurs, auteursverenigingen, uitgevers, operatoren in de digitalisering, gebruikers)

• Een collectief beheer, erkend en gesteund door de partijen en indien mogelijk ondersteund door de wet (collectieve overeenkomst naar Skandinavisch model of verbeterde kabelwetgeving)

14

a

Laat ons

We moeten het eens worden over één of ander irriterend detail

De berekeningsmodaliteiten en het niveau van de vergoeding van de auteurs en de rechthebbenden (forfait, gegarandeerd minimum, percentage)

De wettelijke en deontologische modaliteiten van het morele recht, het recht op beeld (bv. recht van antwoord) en van het recht op respect voor het privéleven (persoonljke gegevens).

15

We moeten het eens worden over één of ander irriterend detail

De berkeningsmodaliteiten en het niveau van de vergoeding van de auteurs en de rechthebbenden (forfait, gegarandeerd minimum, percentage)

De wettelijke en deontologische modaliteiten van het morele recht, het recht op zijn betekenis (bv. Recht van antwoord) en van het recht op respect voor het privéleven (persoonljke gegevens).ernstig

blijven

Sommigen bedenken andere wegen (min of meer autoritair)

Het juridisch conflict: WERKTUIG VAN DE CONFRONTATIE, VAN DE WEIGERING VAN DE TEGENPARTIJ, BRENGT GEEN OPLOSSING OP ZICH, MAAR LAAT TOE TIJD TE WINNEN.De wettelijke licentie: EEN ONVOLMAAKT WERKTUIG, ONZEKER, WEINIG AANGEPAST AAN DE EIGENHEID VAN IEDERE OPERATOR OF VAN IEDER PROJECT.

16

De hoop bestaat (altijd) om nutteloze conflicten te

vermijden

17Dank aan Amnesty International (en andere organisaties) die werken aan de vrijheid

van meningsuiteng, en aan de auteurs die ten onrechte overal ter wereld vervolgd worden.

4 auteursrechtenvennootscha

ppen innoveren

• Om beter te kunnen antwoorden op de uitdagingen van de digitalisering van werken en van nieuwe exploitatievormen die eruit voortvloeien, hebben Sofam, Jam, Sacd en Scam gekozen voor een gezamenlijke ontwikkeling van oplossingen die tegemoet komen aan de noden van de gebruikers van hun uitgebreide repertoire, en dat doen ze met het onmisbare respect voor de auteurs en hun rechten.

18

SOFAM © SAJ © SCAM © SACD

JAM - SAJ

• Auteursvennootschap, opgericht in 1995

• Marktleider in het repertoire van journalisten

• Raming 2008:

2 miljoen ontvangen, 70 % verdeeld, 10% onverdeeld in

afwachting, beheerskosten ongeveer 20 %

• expertise in onderhandeling van rechten, bemiddeling,

opvolging

19

Sofam

Auteursvennootschap voor de visuele kunsten, opgericht in 1979 om in te

kunnen gaan op de specifieke noden van de auteurs van de visuele kunsten

(schilders, beeldhouwers, fotografen, illustratoren, cartoonisten, tekenaars

en striptekenaars, infografisten en grafici, designers, stylisten,

textielontwerpers, architecten, reporters-cameralui, videasten, etsers, enz.)

• Marktleider in het repertoire van fotografen (pers en kunst), grafici,

technische tekenaars en architecten

• Sofam telt meer dan 4.000 auteurs, 50/50 nederlandstalig/franstalig

• Raming 2008:

1,8 miljoen ontvangen, 2,1 miljoen verdeeld, netto werkingskosten ongeveer

20 %

• Expertise in onderhandeling van rechten, bemiddeling, opvolging van de

wetgeving

20

21

Scam* La Société civile des auteurs multimedia

• Auteursvennootschap, opgericht in 1981 om de Société des Gens de

Lettres te moderniseren

• Eén van de belangrijkste auteursverenigingen, voor tekst en

beeld/illustraties en strips,

• marktleider in geluids- en audiovisuele documentaires

• Meer dan 24.000 auteurs in 4 landen

• Naar schatting 4,4 miljoen ontvangen in 2007, 2,4 miljoen verdeeld in

België

• Werkingskosten ongeveer 13 %

• Expertise in het beheer van reprografie (beheer Reprobel gedurende 10

jaar), multimedia,

opgedragen werken, en digitale rechten (eerste akkoorden voor

collectiefbeheer met Google)

• Expertise in het onderhandelen van rechten, bemiddeling, opvolging van

wetgeving en culturele politiek

22

SACDLa Société des auteurs et compositeurs

dramatiques

• Auteursvennootschap, opgericht in 1777 door Beaumarchais

• Twee eeuwen beheer van individuele en collectieve rechten,

de eerste met internationale ervaring in collectief beheer met Agicoa

• Marktleider in het repertoire van auteurs van theater, lyrisch theater,

geluid en cinema/audiovisuele kunst

• Het meest gebruikte repertoire in Europa, tesamen met het Britse

audiovisuele repertoire

• 44.000 fictieauteurs in 4 landen

• Raming 2008: 12,6 miljoen ontvangen, 4,1 miljoen verdeeld in België,

werkingskosten 13 %

• Europese expertise en een internationaal netwerk

• Expertise in het onderhandelen van rechten, bemiddeling, opvolging van

wetgeving en culturele politiek

Zonder de andere beheersvennootschappen te

vergeten• de leden van Reprobelwww.reprobel.be

• de leden van Auvibelwww.auvibel.be

23