SolidWorks2007 - Dosya Yöneticisiuygulama.ybalbasi.com/explorer/mak2/MandrenSolidWorks.pdf · 2 Şekil:3 3. Açılan SolidWorks editörü araç çubukları hemen parça modelleme

PARÇA MODELLEME

MONTAJ

TEKNİK ÇİZİM

SolidWorks2007

ÖZGÜN BİR

ÇALIŞMA

Yaşar Balbaşı

Mayıs 2007

ANTALYA

1

Modelleme İşlemleri Gövde

1. SolidWorks programı çalıştırıldığında açılan ön editörde Satandart araç çubuğundan New butonunu tıklayınız. Şekil:1-a Açılan New SolidWorks Document penceresinde Şekil:1-b Part butonunu seçerek pencereyi onaylayınız.

a b Şekil:1

2. SolidWorks editörü Şekil:2 de olduğu gibi açılacaktır. Çok kullanılan araç çubuklarıyla açılan editörün sol tarafında Browser bulunmaktadır. Burada parça adı diğer anlamda dosya adı Part1 olarak görülmektedir. Bunu değiştirmek için dosyayı belirli bir klasöre Gövde olarak kaydediniz. Kayıt işlemi sonunda dosya adı ve Browser da parça adı Gövde olarak değişecektir. Şekil:3

Şekil:2

Yaşar BALBAŞI Akdeniz Üniversitesi Teknik Bilimler MYO

2

Şekil:3

3. Açılan SolidWorks editörü araç çubukları hemen parça modelleme işlemi yapılacakmış gibidir. Ancak biz önce modelleyeceğimiz parçanın kesitini (taslak - sketch) çizmeliyiz. Bunun için Sketch araç çubuğunu açmalıyız. Browser üzerinde bulunan araç çubuğundan Sketch butonunu tıklayıp ilgili araç çubuğunu açınız. Şekil:4 Sağ tarafa taslak çizimi için gerekli olan butonlar açılacaktır.

Şekil:4

4. Taslak çizimi için gerekli olan komutları Sketch butonu sağındaki oku tıkladığınızda açılan menü listesinden de alabilirsiniz. Şekil:5

Şekil:5

5. Araç çubuğundan Şekil:6-a yada komut listesinden Şekil:6-b Sketch tıklandığında, grafik alanda

çalışma düzlemleri ve önceden Browser da açılan işlemler ağaç yapılandırması görünecektir. Burada çalışma düzlemi olarak Front’u ağaç listesinden veya düzlemi temsil eden dikdörtgen kenar çizgisinden seçebilirsiniz. Şekil:7

a b Şekil:6-a


3

Şekil:7

6. Çalışma düzlemini seçtiğinizde editör 2 boyutlu görünüme geçip, düzleme dik bakış konumuna gelecektir. Browser listesine de Sketch1 eklenecektir. Şekil:8

Şekil:8

7. Gövde parçasının kesit (Sketch - Taslak) çizimine başlamadan önce 2 boyutlu çizimi daha kolay yapabilmek için bazı düzenlemeler yapmamız gerekebilir. Bunun için ya çek menü (pull-down) Tools>Options adresinden yada Standart araç çubuğu Option Şekil:9 butonunu tıklayıp Option penceresini açınız.

Şekil:9


4

8. Option penceresi Document Properties sekmesinde, sol taraftaki listeden Units seçip sol bölüm düzenlemelerini Şekil:10 gibi yapınız.

Şekil:10

9. Option penceresi Document Properties sekmesinde, sol taraftaki listeden Grid/Snap seçip sağ bölüm düzenlemelerini Şekil:11 gibi yapınız.

Grid/Snap bölümünde yaptığımız düzenlemede; kalın grid çizgileri aralığı (Major grid spacing:) 20 mm dir. Bu aralıkta 5 ince grid (Minor lines per major:) çizgisi olursa, bu ince çizgiler aralığı 20 mm / 5 = 4 mm olacaktır. İnce grid çizgileri arasında imleç 2 sekme (Snap points per minor:) yaparsa, sanap adımı 4 mm / 2 = 2 mm olacaktır. Şayet Snap points per minor: değeri 1 olursa, imleç ince girid çizgileri arasına 1 sekme yapacak ve snap adımı 4 mm / 1 = 4 mm olacaktır. Buna göre sanap adımlarını küçültmek için, ince grid çizgileri arasındaki sakme sayısını (Snap points per minor:) çoğaltmalıyız. Örneğin sanap adımını 1 mm yapmak için Snap points per minor: değeri 4 olmalıdır. Şekil:11


5

10. Gövde parçası kesitini, (Taslak - Sketch) çizgi komutunu kullanarak çok hassas olamayan ölçülerde çizeceğiz. Çizgi komutunu klavyeden L tuşuna basarak, Sketch araç çubuğundan Line butonunu Şekil:12-a tıklayarak veya Command Manager araç çubuğunda Sketch butonu sağındaki oku tıkladığımızda açılan listeden Şekil:12- b seçerek girebiliriz.

a b Şekil:12

11. Komut girildiğinde sol taraf Browser üzerinde bir pencere açılır. Burada çizeceğiniz çizginin özelliklerini önceden düzenleyebilirsiniz. Çizginin grafik alanda çizdiğimiz gibi olmasını istersek seçenek As sketched olmalıdır.

Not: Browser listesinin grafik alan sol üst bölümünde olmasına dikkat ediniz.

12. Gövde parçası kesitini 0,0 noktasından başlayarak Şekil:13 de olduğu gibi çiziniz. Bu çizgiler yaklaşık boyutlu, yatay, düşey ve yaklaşık açısal konumda olmalıdır.

0,0 Şekil:13 Sonraki adımda boyutlandırma yapacağız. Ancak boyutlandırmada işlemini yapmadan önce boyutlandırma yazı yüksekliği, ok tipi vb elemanların düzenlenmesi gerekir.

13. Yukarıda 7. bölümde olduğu gibi Options penceresinde Documents Preporties sekmesini açınız. Burada sol taraftaki listeden Annotations Fonts seçiniz. Daha sonra Annotations Type listesinden Dimension seçiniz. Şekil:14

Şekil:14

14. Açılan Choose Font penceresinde boyutlandırma yazısı ile ilgili değişiklikler yapılabilir. Height bölümünde Units listesinden yazı yüksekliğini 3 yapınız. Burada isteğinize göre diğer yazı unsurlarını değiştirebilirsiniz. Şekil:15 Ok tipi değişikliğini sol taraftaki listeden Dimensions seçtiğinizde açılan pencereden yapabilirsiniz.


6

Şekil:15

15. Artık boyutlandırma yapabiliriz. Parça kesitinde yapacağımız boyutlandırma için Smart Dimension komutunu kullanmalıyız. Bu komutu grafik alan altındaki araç çubuğundan Şekil:16-a veya Tools menüsü altından Şekil:16-b alabiliriz.

a b Şekil:16

16. Yapılan boyutlandırma kesitin kalıcı bir unsuru olacaktır. Bu nedenle belli bir sıraya göre yapılmalıdır. Yapılan bir boyutlandırma diğerini etkilememelidir. Burada sol kenardan başlayabilirsiniz. Komutu girip boyutlandırma yapacağınız çizgiyi seçtiğinizde, program boyutu ölçüp Modify penceresinde boyutu gösterecektir. Bu boyut olması gereken değilse değiştirerek pencereyi onaylayınız. Şekil:17

Şekil:17

17. Bu şekilde sola doğru diğer boyutlandırmaları da yapınız. Boyutların bir üretim teknik resminde olduğu gibi standartlar uygun olması gerekmez. Sadece doğru ve biri diğerini bozmayacak sırada verilmelidir. Daha sonra iç köşe yuvarlatmaları Filet ve sol üst köşe kırmasını da Fillet resimdeki ölçülere göre yapınız. Sonuç Şekil:18 gibi olmalıdır.


7

Şekil:18

18. Böylece boyutlandırma ile birlikte Gövde parçası kesiti (taslak - Sketch) tamamlanmış oldu. Grafik alan sağ üst köşesinden dönüş okunu tıklayıp modelleme sayfasına dönünüz. Bu durumda boyutlandırmalar görünmeyecektir.

19. Kesiti model yapmadan önce ön görünüş Front bakışından izometrik bakışa geçmemiz iyi olacaktır. Bunun için, grafik alan sol altındaki bakış listesinden Isometrik Şekil: 19-a veya View araç çubuğudan Isometric Şekil: 19-b seçiniz.

b a Şekil:19

20. Gövde parçası silindirik bir parça olması nedeniyle modelin ana unsurunu döndürerek yapacağız. Bunun için Features araç çubuğundan Revolved Boss/Base, Şekil:20-a veya Insert>Boss/Base> adresinden Revolve Şekil:20-b seçiniz.

a b Şekil:20

21. Komutu girdiğinizde Browser da açılan mesaj penceresinde kesitin bulunduğu Sketch Plan (taslak düzlemi) seçilmesi istenecektir. Hem plan hem de döndürme ekseni için kesitin 60 mm boyundaki eksen olacak çizgisini seçiniz. Şekil:21-a

22. Seçim sonrası kesit (taslak - Sketch) ve döndürme ekseni algılanacak ve Browser üzerindeki pencere değişirken Model de oluşacaktır. Şekil:21-b


8

a b Şekil:21

23. Revolve penceresinde parametreler sırasıyla döndürme ekseni, döndürme yönü ve döndürme açısı görülmektedir. Açı 360 derece seçildiği için yön önemli değildir. Revolve penceresi çek butonunu tıkladığınızda model oluşacaktır. Browser da Revolve unsuru listelenip önceden oluşturduğumuz Sketch1 (kesit - taslak) bu unsur altında listelenecektir. Şekil:22

Şekil:22 Bundan sonra Mandrenin Gövde parçası arka tarafına mors koniği bir delik deleceğiz. Bu delik, sapın, mandrene mors koniği vasıtasıyla takılmasını sağlayacak.

24. Fareyi, tekerini basılı tutarak hareket ettirirseniz parça boşlukta serbest dönecektir. (3D Orbit) Fareyi, Ctrl tuşu basılı haldeyken yine tekerini basılı tutarak hareket ettirirseniz, parça düzlemde kayacaktır. (Pan) Bu işlemleri yaparak parçaya Şekil:23-a da olduğu gibi bakınız.

25. Sketch araç çubuğunu açarak buradan Sketch butonunu Şekil:23-b tıklayınız. Daha sonra parçanın alın yüzeyini göstererek burayı çalışma düzlemi Sketch Plan yapınız. Sketch Plan orijini (0,0) olarak, parça alın yüzeyi merkezinin alındığına dikkat ediniz.

b a c Şekil:23

26. Çalışma düzlemine dik bakmak isterseniz. Grafik alan sol alt köşesinden bakışlar View açınız ve Normal to seçiniz. Ancak konik delik için kullanacağımız çemberi Şekil:23-c bakışında da çizip boyutlandırabilirsiniz.

27. Çember komutunu kullanarak merkezi orijin (0,0) olan bir çember çiziniz. Çemberin boyutlandırmasını Browser üzerinde açılan Circle penceresi Parameters bölümünde yarıçap olarak 8 girerek yapabilirsiniz. Boyutlandırma işlemini gövde taslağı çiziminde kullandığımız Smart Dimension ile de yapabilirsiniz. Şekil:24


9

Şekil:24

28. Features araç çubuğundan veya Insert menü başlığı altından Cut–Extrude komutunu seçiniz. Browser üzerinde Cut-Extrude penceresi açılacak ve sizden taslak (Sketch-kesit) seçmeniz istenecektir. Biraz önce çizdiğimiz çemberi seçiniz. Delik derinliği olarak 27 açı olarak da 1.5 (bu açı mors koniği açısıdır) girip pencereyi onaylayınız. Şekil:25

Şekil:25

29. View araç çubuğundan Front bakışı seçip Wirefrema görüntüyü aldığınızda parça modeli ve Browser Şekil:26 gibi olacaktır.

Şekil:26 Bundan sonraki aşamada Gövde parçasında matkap ucunu bağlamada kullanılacak ayakların hareket ettiği Gövde eksenine 15 derece açılı delikleri deleceğiz.

30. View araç çubuğundan Isometric bakışı seçip Shade yapınız. Sketch araç çubuğundan Sketch butonunu tıklayınız. Browser üzerinde açılan pencerede sizden bir çalışma düzlemi seçmeniz istenmektedir. Bu arada Browser grafik alan sol üst bölümüne geçmiştir. Buradan Front 8önden bakış düzlemi) seçiniz. Şekil:27-a Seçim sonunda parçanın ekseninden geçen bir kesit (taslak-Sketch) çizme düzlemi oluşacaktır. Şekil:27-b


10

a b Şekil:27

31. Bu düzleme Normal to ile dik bakarak başlangıçı orijin aynı zamanda parça alın yüzeyi merkezi olan noktadan bir çizgi çiziniz. Çizgi komutunu bitiriniz. Bu çizgiyi tekrar seçtiğinizde Browser üzerinde açılan pencerede özellikleri listelenecektir. Parameters bölümünde açıyı 165, uzunluğunu 45 yaparak pencereyi onaylayınız.. Bu çizgi açılı delik oluşturmada Path (iz/yol) olarak kullanılacaktır. Şekil:28

Şekil:28

32. Isometrik bakışa geçiniz ve parçanın alın yüzeyini çalışma düzlemi yapınız. Daha sonra bu alın yüzeyi düzleminde Y ekseni yönünde -üst bölüme- bir çember çiziniz. Çemberin çapını 8.3 ve merkezinin orijine uzaklığını 4.3 Smart Dimension komutu ile boyutlandırınız. Şekil:29

Şekil:29

33. Sketch ( kesit – taslak çizim) işlemini bitirmek için grafik alan üst köşesindeki modele dönüş okunu

tıklayınız. Deliği delmek için Insert>Cut>Sweep komutunu seçiniz. Şekil:30 Şekil:30


11

34. Browser yerinde açılan pencerede sizden sırasıyla sizden Sweep yapılacak kesit ve Path (iz/yol) istenmektedir. Kesit için çemberi Path için önceden çizdiğimiz açılı çizgiyi seçiniz. Şekil:31

Şekil:31

35. Cut-Sweep penceresini onayladığınızda modelde açılı delik delinecektir. Shade yaptığınızda model ve Browser Şekil:32 gibi olacaktır.

Şekil:32

36. Açılı deliği çevreye 3 adet dizmek için önce döndürme eksenini oluşturmalıyız. Bunun için Features araç çubuğundan Referance geometry butonunu açarak buradan Axis seçiniz ve modelde ön silindirik yüzeyi gösteriniz. Şekil:33

Şekil:33

37. Features araç çubuğundan Circular Pattern butonunu tıkladığınızda Browser yerinde açılan pencerede sizden önce eksen istenmektedir. Biraz önce oluşturduğumuz ekseni seçiniz.Bu seçimi model üzerinde yapamazsanız grafik alan sol üst köşesine taşınan unsur ağacını açarak oradan Axis1 i seçebilirsiniz. Tüm çevreye dizileceği için açı 360 kalmalıdır. Sayı olarak 3 giriniz. Sonra Features to Pattern bölümü boşluğunu tıklayıp çevreye dizilmesi gereken unsur olarak açılı deliği seçiniz.Şekil:34 Pencereyi onayladığınızda delikler çevreye dağıtılmış olur.


12

Şekil:34 Alın yüzeyinde, matkap ucu sapının bulunacağı bir delik bulunmaktadır. Bu deliği delmek için Hole Wizard özelliğini kullanacağız. Ancak delik merkezi olması gereken nokta, daha önce Gövde parçası kesitini çizerken kullandığımız başlangıç noktası ve aynı zamanda 0,0 noktası olduğundan, delik merkezi olarak kabul edilmemektedir. Delik merkezi için, alın yüzeyine paralel ve 1 mm uzaklıkta bir düzlem oluşturup, merkezine nokta koyacağız.

38. Alın yüzeyine paralel bir düzlem oluşturmak için, Command Manager araç çubuğunda Referance Geometry butonu altından Plane butonunu tıklayınız. Şekil:35-a Plane penceresi açılacak ve sizden bir yüzey seçmeniz istenecektir. Parça alın yüzeyini seçiniz. Alın yüzeyine paralel bir düzlem oluşturulacaktır. Plane penceresinde Distance olarak 1 mm girip pencereyi onaylayınız. Şekil:35-b

a Şekil:35 b

39. Plane1 seçili olduğu halde, bu düzlemi kesit (Sketch-taslak) düzlemi yapmak için Sketch butonunu tıklayınız. Daha sonra Sketch araç çubuğundan Point butonunu tıklayıp parça alın yüzeyi merkezini gösteriniz. Nokta, parça alın yüzeyi merkezi hizasında, alın düzlemine paralel ve 1mm dışarıda olan Plan1 üzerinde olacaktır.

a b

Şekil:36


13

40. Artık delik delmek için Features araç çubuğundan Hole Wizard butonunu tıklayabiliriz. Şekil:37-a Browser üzerine açılan Hole Wizard penceresi Type sekmesinde, Hole Specification bölümünde Legacy Hole, Type listesinden Simple Drilled ve Section dimension bölümünde değerleri çift tıklayıp delik çapını 10,6 mm, boyunu 25 mm yapınız. Şekil:37-b Positions sekmesini tıkladığınızda sizden deliklerin yerleştirileceği noktalar istenecektir. Bir önceki adımda oluşturduğumuz noktayı seçiniz. Şekil:37-c Delik ön izlemesini gördüğünüzde pencereyi onaylayınız. a c b

Şekil:37

Gövde parçasında oluşturacağımız son unsur, silindirik yüzeye dik olarak yerleşen delik olacaktır. Bu deliğe daha sonra mandren anahtarının takılacağı sertleştirilmiş burç yerleştirilecektir.

41. Oluşturacağımız delik, ayakların çalışacağı açılı deliğin karşısına yerleşeceğinden, parçaya alttan

paralel bakmalıyız. Bunun için View araç çubuğundan Bottom seçmelisiniz. Şekil:38 Şekil:38

42. Delik delmek için Features araç çubuğundan Hole Wizard butonunu tıklayınız. Şekil:39-a Browser üzerine açılan Hole Wizard penceresi Type sekmesinde, Hole Specification bölümünde Legacy Hole, Type listesinden Simple Drilled ve Section dimension bölümünde değerleri çift tıklayıp delik çapını 9 mm, boyunu 7 mm yapınız. Şekil:39-b Positions sekmesini tıkladığınızda sizden deliklerin yerleştirileceği noktalar istenecektir. Parça üzerinde imleci gezdirdiğinizde, hem bulunduğunuz yüzey seçili konumda olacak hem de delik merkezi belirleme durumunda olacaksınız. Sağ taraftaki silindirik


14

yüzeyde, orijin (0,0) hizasında yaklaşık 11 mm uzaklıkta bir noktayı tıklayınız. Bu nokta silindirik yüzey üzerinde bir noktadır. Buraya delik yarleştirilecektir. Şekil:39-c Delik ön izlemesini gördüğünüzde pencereyi onaylayınız.

a c

b Şekil:39

43. Oluşturulan delik merkezinin yerini belirlemek için Browser listesi Hole2 altından (-)

3DSketch2 unsuru üzerinde sağ tuş menüsünden Edit Sketch seçiniz. Şekil:40-a Daha sonra delik yerleştirme noktasını seçiniz. Browser üzerinde açılan Point penceresinde bu noktanın özellikleri listelenecektir. Parameters bölümünde x için -11.5 (bu ölçü alın yüzeyi merkezinden olan uzaklıktır) y için -15.4 (bu ölçüde silindirik yüzeyin yarıçapıdır) z için de 0 giriniz. Şekil:40-b Pencereyi onaylayıp Sketch ortamıdan çıkınca delik istenilen noktaya taşınacaktır.

a b

Şekil:40


15

Son olarak mors koniği deliğe havşa açacağız.

44. Fare tekerine basılı tutarak parçaya arkadan bakınız. Features araç çubuğundan Camfer butonunu tıklayınız. Açılan pencerede Distance bölümüne 0.5 mm giriniz. Daha sonra delik kenarını seçerek pencereyi onaylayınız. Şekil:41

Şekil:41 Sonuçta Gövde parçası modeli ve Browser da listelenen unsurları Şekil:42 gibi olacaktır.

Şekil:42


16

Ayak1

1. Standart araç çubuğundan New butonunu tıkladığınızda açılan pencereden, Part butonunu tıklayıp yeni bir parça modelleme işlemine başlayınız. Şekil:1

Şekil:1

2. Dosyayı, daha önceki Gövde parçasını kayıt ettiğiniz klasöre Ayak1 adı ile kaydediniz. Not: Mandrende kullanacağımız 3 ayağı, ayrı ayrı modellemeliyiz. Ayaklar aynı gibi görünse de, gövde içindeki hareketini sağlayan vida, başlangıç noktası bakımından farklıdır. Not: Bundan sonra yapacağımız işlemlerde, daha önce ayrıntılı olarak açıkladığımız işlemeler açıklanmayacaktır. Gerekirse önceki işlemlere bakınız.

3. Sketch araç çubuğunu açıp buradan Sketch butonuna tıklayıp Front düzlemini çalışma düzlemi yapınız. Daha sonra merkezi 0,0 olan bir çember çizerek çapını 8,3 mm olarak boyutlandırınız. Şekil:2

Şekil:2

4. Sketch sayfasını onaylayınız. Features araç çubuğunu açarak buradan Extrude/Boss butonunu tıklayınız. Browser üzerine açılan pencerede sizden Sketch seçmeniz istenecektir. Çemberi seçiniz. Açılan Extrude penceresinde Distance D1 bölümüne 44 giriniz. Pencereyi onayladığınızda Ayak1 modeli oluşacaktır. Şekil:3

Şekil:3


17

5. Ayak1 mili alın yüzeyine (orijin) bir punta deliği deleceğiz. Bunun için önce parçayı döndürüp (fare tekerini basılı tutarak) Şekil.4 de olduğu gibi bakınız.

Not: Oluşturulan nokta, orijin noktası üzerinde olacağından ve iki noktanın olduğu noktaya delik unsuru atanamayacağından Browser da Orijin üzerinde sağ tuş menüsünden Hide tıklayıp orijin noktasını görünmez yapınız.

6. Alın yüzeyini Sketch Plane (çalışma düzlemi) yapınız ve yüzey merkezine nokta koyunuz. Şekil:4

Şekil:4

7. Sketch Plane den çıkınız. Features araç çubuğunda Hole Wizard butonunu tıklayınız. Browser üzerine açılan Hole Specification penceresi Type sekmesini Şekil:5-a gibi düzenleyiniz. Positions sekmesinde alın yüzeyi merkezindeki noktayı gösteriniz. Şekil:5-b Pencereyi onayladığınızda Browser ve model Şekil:5-c gibi olacaktır.

b a c

Şekil:5

8. Oluşturulan delik istenilen ölçülerde değilse düzeltme yapılabilir. Bunun için Browser Hole unsuru altındaki Sketch3 üzerinde sağ tuş menüsünden Edit Sketch seçiniz. Şekil:6-a Delik kesitinin çizildiği Sketch3 düzlemine dik bakmak için View araç çubuğunda Normal To bakışını seçerek düzleme dik bakınız. Delik kesitini Şekil:6-b de olduğu gibi boyutlandırınız.

Not: Boyutlarda değişiklik yapmak için, boyutu çift tıklayıp açılan pencereye yeni boyutu yazınız.


18

a b Şekil:6

9. Aynı alın yüzeyi kenarına pah kırmak için Features araç çubuğunda Chamfer butonunu tıklayınız. Şekil:7-a Açılan pencerede pah ölçüsünü 0,3 mm giriniz. Şekil:7-b

a b Şekil:7 Bundan sonraki adımda Ayak1 üzerindeki vida kanallarını oluşturacağız. Kanalın bir kesiti oluşturulup bir eksen etrafında döndürülecek. Daha sonrada istenilen sayıda dizilecek.

10. Kanal kesitini ve döndürme eksenini oluşturmak için bir çalışma düzlemi kullanmalıyız. Modele izometrik bakınız. Sketch butonunu tıklayıp grafik alan ağaç yapısından Right seçiniz. Şekil:8-a Bu çalışma düzlemi parçanın ekseni üzerindeki düzlemdir ve orijin başlangıçtaki orijindir. Bu düzleme dik bakmak için View araç çubuğundan Normal To bakışını seçiniz. Şekil:8-b

b a Şekil:8

11. Diş kanalı kesitini yaklaşık boyutlarda çiziniz ve Şekil:9 da olduğu gibi boyutlandırınız. Döndürme ekseni çizgisini de yatay konumda çizip, kanal kesiti üst kenarı arası boyutu 75 yapmayı unutmayınız.


19

Şekil:9 Not: Daha öncede belirtildiği gibi taslağın boyutlandırılması bir sıraya göre yapılmalıdır. Öncelikle 26 ve 1.5 boyutlarını yapabilmek için orijin (0,0) noktasından bir çizgi çizilmeli ve bu boyutlandırmalar yapılmalıdır.

12. Sketch penceresini onaylayınız. Isometrik bakış yapınız. Insert menüsünde Cut altında Revolve seçiniz. Döndürme ekseni olarak 75 uzaklıktaki çizgiyi seçiniz. açılan pencereyi Şekil:10-a gibi düzenleyiniz. Selected Contours için kanal kesitini seçmelisiniz. Pencereyi onayladığınızda kanalın eksen etrafında döndürülerek kesilme işlemi yapılamış olacaktır. Şekil:10-b

a b Şekil:10

13. Kanalın punta deliği tarafına 13 adet dizilebilmesi için Features araç çubuğundan Lineer Pattern butonunu tıklayınız. Şekil:11-b Browser üstünde açılan pencerede Drection1 bölümünde sizden dizme doğrultusu istenmektedir. Kanal üzerinde silindir eksenine paralel bir kenar seçiniz. Şekil:11-b Daha sonra D1 bölümüne adım olarak 2.1 mm, Instance bölümüne sayı olarak 13 giriniz. Features to Pattern bölümünde boşluğu tıklayıp, grafik alan üzerindeki unsur ağaç yapısını açarak, en alttaki en son oluşturduğumuz kanal unsurunu Cut-Revolve1 seçiniz. Şekil:11-c Dizilme gösterilecektir. Yön sağ tarafa (punta deliği tarafı) değilse, soldaki pencerede Direction1 altındaki butonu tıklayınız.


20

a b c Şekil:11 Son olarak Ayak1 in diğer ucundaki 15 derece açılı 240 derece açı kapsamında kesilmesi işlemini yapacağız.

14. Isometrik bakışta, Sketch Plane (çalışma düzlemi) olarak Right düzlemini seçiniz. Şekil:12-a Bu düzleme dik bakmak için View araç çubuğunda Normal To bakışı seçiniz. Sol alın yüzeyi merkezinden başlayan Şekil:12-b deki gibi bir çizgi çiziniz.

a b Şekil:12

15. Çizginin özellilerini düzenlemek için. Çizgi komutundan çıkınız ve çizgiyi tekrar seçiniz. Browser yerinde açılan pencerede çizginin özellikleri listelenmektedir. Parameters bölümünde uzunluk olarak 25, açı olarak 345, Additional Parameters bölümünde başlangıç noktası x koordinatı için -44, y koordinatı için 0 girmelisiniz. Pencereyi onayladığınızda çizgi istenilen gibi olacaktır. Şekil:13

Şekil:13

16. Sketch Plane onaylayınız ve tekrar Isometric bakışa geçiniz. Alın yüzeyini Sketch Plane (çalışma düzlemi) yapınız. Normal To ile düzleme dik bakıp Şekil:14 deki taslağı çiziniz. Taslakta, önce alın yüzeyi merkezinden başlayan 5 mm 30 derce açılı çizgiyi, sonra 5 mm 150 derce açılı çizgiyi, daha sonra Centerpoint arc komutu ile yayı çiziniz. 0.5 mm çaplı yayı çizebilmek için önce çemberi, alın yüzeyi merkez olacak şekilde çiziniz daha sonra bu çemberi 0.1 mm aşağıya taşıyınız. Son olarak istenmeyen yay ve çizgi parçalarını Trim yapınız. Çizgilerin boyutlandırılması için, çizgileri boyutsuz çiziniz sonra çizgileri ayrı ayrı seçerek Browser üstünde açılan pencerede doğru boyut ve açıları giriniz.


21

Şekil:14

17. Sketch işlemini bitirip Isometrik bakışa geçiniz. Insert>Cut> adresinden Sweep komutunu giriniz. Browser üzerine açılan Cut- Sweep penceresinde önce Path olarak 15 derece açılı çizgiyi, sonra Profile olarak bir önceki adımda çizdiğimiz taslağı seçiniz. Şekil:15 ön izlemeye bakarak pencereyi onaylayınız.

Şekil:15

Ayaklar, Gövde eksenine 15 derece açılı konumda çalışacağından, alın yüzeyleri yatay düzleme paralel olmalıdır. Bu nedenle Ayak1 modeli alın yüzeyinden 15 derecelik bir kesme yapmalıyız.

18. Sketch araç çubuğundan Sketch butonuna basıp, çalışma düzlemi olarak, grafik alan üzerine geçen

Browser ağaç yapısından Right seçiniz. Çalışma düzlemine dik bakmak için Views araç çubuğundan Normal To yapınız. Şekil:16 da oladuğu gibi alın yüzeyinden başlayan bir dik üçgen çiziniz. Üçgenin hipotenüsü 75 derece açılı ve 5 mm olmalıdır.

Şekil:16


22

19. Features araç çubuğundan Cut-Extrude butonunu tıklayıp pencereyi Şekil:17 deki gibi düzenleyiniz ve onaylayınız.

Şekil:17

20. Sonuç olarak Ayak1 modeli ve Browser unsur ağaç yapısı Şekil:18 deki gibi olacaktır.

Şekil:17

Not: Ayak2 ve Ayak3’ün modelleme işlemleri, vida kanalı kesitinin 0,0 noktasına göre yerleşim ölçüsü dışında diğerleri Ayak1 işlemleri ile aynıdır. Bu nedenle Ayak1 modelleme adımlarını takip ediniz.

21. Ayak2 için vida kanalı yerleşim boyutunu Şekil:18-a de olduğu gibi yapınız. Kanalı Cut-Revolve komutu ile kesip daha sonra Lineer Pattern komutu ile diziniz. Daha sonra vida kanalı kesitini çizmek için kullandığınız düzlemi Skecth Plane yaparak Şekil:18-b deki dikdörtgeni önceki kanalın köşesinden başlayarak çizip, 75 mm lik eksen çevresinde Cut-Revolve yapınız.

a b Şekil:18

22. Ayak3 için vida kanalı yerleşim boyutunu Şekil:19-a gibi yapınız. Kanalı Cut-Revolve komutu ile kesip daha sonra Lineer Pattern komutu ile diziniz. Daha sonra vida kanalı kesitini çizmek için kullandığınız düzlemi Skecth Plane yaparak Şekil:19-b deki dikdörtgeni önceki kanalın köşesinden başlayarak çizip, 75 mm lik eksen çevresinde Cut-Revolve yapınız.


23

a b Şekil:19


24

Bilezik

1. Standart araç çubuğundan New butonunu tıkladığınızda açılan pencereden, Part butonunu tıklayıp yeni bir parça modelleme işlemine başlayınız.

2. Dosyayı önceki dosyaları kaydettiğiniz klasöre Bilezik olarak kaydediniz. Kayıt işlemi sonunda dosya adı ve Browser da parça adı Bilezik olarak değişecektir.

3. Bilezik kesitini çizmek için Sketch komutunu tıklayıp, Front düzlemini çalışma düzlemi yapınız. 4. Bilezik kesitini ve döndürme esenini Şekil:1 de olduğu gibi çizip boyutlandırınız.

Not: Pah kırma işlemlerini Chamfer komutu ile, köşe yuvarlatma işlemini Fillet komutu ile, boyutlandırma işleminden sonra yapınız. Şekil:1

5. Sketch penceresini kabul ediniz. Features araç çubuğunu açarak buradan Revolve Boss Base butonunu tıklayınız. Browser üstündeki pencere açıldığında kesitin döndürme eksenini seçmelisiniz çünkü Revolve penceresinde ilk seçilmesi gereken döndürme eksenidir. Nitekim Revolve penceresi açıldığında Revolve Parameters bölümünde Line12@Sketch1’nin (Sketch1’in 12. çizgisi) eksen olarak seçildiği görülecektir. Revolve penceresinde Selected Contours bölümü boşluğunu tıklayıp grafik alanda kesiti seçiniz. Şekil:2 Ön izlemeyi kontrol edip pencereyi onayladığınızda model oluşturulacaktır.

Şekil:2 Sonraki aşamada Bilezik dış yüzeyine tırtıl açacağız. Makine parçaları silindirik yüzeylerinde bulunan, tırtıl kanallarının, unsur olarak gösterilmesi hem teknik hem uygulama açısından gerekli değildir. Ancak silindirik bir yüzeye, herhangi bir profilde, helisel kanal açma uygulaması yapmak için bu parçaya bir adet V profilli helisel kanal açıp çevreye dizerek tırtıl oluşturacağız. Daha sonra da diğer yönde kanal açıp çevreye dizeceğiz. Böylece çapraz tırtıl unsuru oluşturmuş olacağız.

6. Isometric bakışa geçiniz. Features araç çubuğundan Curves butonunu tıklayıp açılan listeden Helix and Spiral komutun seçiniz. Şekil:3-a Browser üzerinde açılan pencerede bizden silindirik bir kenar ya da bir yüzey seçilmesi istenmektedir. Henüz alın yüzeyinde seçilebilecek bir kenar olmadığından alın yüzeyini seçerek bu yüzeyi çalışma düzlemi yapınız. Şekil:3-b Daha sonra alın yüzeyine eş merkezli 22.3 yarıçaplı (bilezik dış yüzeyi yarıçapında) bir çember çiziniz. Şekil:3-c


25

a b c Şekil:3

7. Sketch yani taslak çizim işlemini bitirip pencereyi onayladığınızda, Browser üzerinde Helix/Spiral penceresi açılacak ve modelde helisel bir çizgi (iz - path) oluşacaktır. Pencereyi Şekil:4 de olduğu gibi düzenleyiniz. Defined By bölümünde helisel iz tipi istenmektedir. Burada Pitch and Revolution (adım ve dönme sayısı ) seçiniz. Pramaters bölümünde Constant Pitch (sabit adım) seçili olmalıdır. Pitch ( adım) olarak 150 giriniz. Revolutions (dönme sayısı) olarak 0.2 giriniz. 1 dönüşün 1/5’i kadar dönecektir. Start angle (başlama açısı) olarak 90 girerseniz çemberin üst Quadrant’ı başlangıç olacaktır. Yön olarak Clockwise seçili olmalıdır.

Şekil:4

8. Helisel kanal için iz oluşturduk. Şimdi kanal profili çizmek için bir çalışma düzlemi yapmalıyız. Bunun için Features araç çubuğundan Referance geometry butonunu tıklayıp listeden Plane seçiniz. Şekil:5-a Browser üstünde açılan Plane penceresinde sizden, üstteki kırmızı bölümde Referance entities (düzleme referans olacak nesne) istenmektedir. Biraz önce oluşturduğumuz Helisel izi (path) ön taraf son noktası yakınından seçiniz. Sol taraftaki Plane penceresinde Normal to curve butonu seçili ve Set orijin on curve işaretli olmalıdır. Bu helisel izin başlangıcına ve ize dik bir çalışma düzlemi yapacaktır. Aynı zamanda orijin (0,0) de helisel izin başlangıcı olacaktır.Şekil:5-b

a Şekil:5 b


26

9. Helisel izin başlangıcına dik yaptığımız çalışma düzlemine, merkezi orijin (0,0) olan bir eşkenar üçgen çiziniz. Çizmek için Tools>Sketch Entities> adresinden Polygon seçiniz. açılan pencereyi Şekil:6 gibi düzenleyip, çokgen merkezi olarak orijini 0,0 seçiniz.

Şekil:6

10. Insert>Cut> adresinden Sweep komutunu seçiniz. Browser üzerine açılan pencerede önce profil olarak üçgeni, daha sonra iz olarak helisel çizgiyi seçiniz. Ön izlemeyi kontrol edip pencereyi onaylayınız. Şekil:7

Şekil:7

11. Helisel kanalı çevreye dizmek için önce döndürme ekseni belirlemeliyiz. Bunun için Featuers araç çubuğu Referance Geometry butonu listesinden Axis seçip modelde silindirik bir yüzey gösteriniz. Eksen Axis1 olarak oluşacaktır.

12. Dizme işlemi için Features araç çubuğundan Circular Pattern butonunu tıklayınız. Açılan Circular Pattern penceresinde önce eksen seçilmelidir. Bunun için grafik alan üzerindeki ağaç yapısını açıp, en sondaki Axis1’i seçiniz. daha sonra Features to pattern bölümünü tıklayıp helisel kanalı seçiniz. Açıyı 360 sayıyı 150 yapıp, ön izlemeyi kontrol edip pencereyi onaylayınız. Şekil:8-a

Not: Bilgisayarınızın işlemcisi ve hafızasının kapasitesine göre işlem uzun sürebilir. Daha az süre ve dosya kapasitesi olması için 22° ye 10 adet dizebilirsiniz. Şekil:8-b

13. Diğer yöndeki helisel kanal için yukarıda yaptığımız işlemeleri 6. adımdan itibaren tekrarlayınız. Ancak Şekil:4 deki Helix/Spiral penceresinde Clockwise yerine Counterclockwise seçili olmalıdır.

14. Bu parça için Browser ve modelin son durumu Şekil:9 gibi olacaktır. V kanalların birbirini kestiği bölgeye yaklaşarak bakarsanız sonuç Şekil:10 gibi olacaktır.


27

a Şekil:8 b Şekil:9 Şekil:10


28

Bu aşamada Mandrenin bağlayabileceği matkap çapı aralığını belirleyen yazının yazılması işlemlerini yapacağız.

15. Yazı yazmak için, yazının yazılacağı silindirik yüzeye teğet bir çalışma düzlemi yapmalıyız. Bunun için Features araç çubuğundan Referance geometry butonunu tıklayıp listeden Plane seçiniz. Browser üstünde açılan Plane penceresinde sizden, üstteki kırmızı bölümde Referance entities (düzleme referans olacak düzlem) istenmektedir. Referans düzlem olarak, grafik alan içine geçen Browser listesinden Front düzlemini seçiniz. Daha sonra soldaki Plane penceresinde At angle butonunu tıklayıp açıyı 90 giriniz. Bu yapacağımız düzlemin Front düzlemine dik olmasını sağlayacaktır. Şekil:11

Şekil:11

Düzlem için diğer koşul için soldaki Plane penceresinden On Surface butonunu tıklayıp model üzerinden küçük çaplı ortadaki silindirik yüzeyi seçiniz. Şayet oluşan düzlem silindirik yüzeye alt kısımdan teğet oluyorsa Plane penceresi altındaki Other Solutions butonunu tıklayıp üst kısımdan teğet olmasını sağlayınız. Şekil:12

Şekil:12

Plane penceresini onayladığınızda düzleme teğet olan bir çalışma düzlemi oluşacaktır. Standart View araç çubuğundan Normal To butonunu tıkladığınızda oluşturduğumuz düzleme dik bakmış olacağız. Artık yazı yazabiliriz. Şekil:13


29

Şekil:13 16. Sketch butonuna tıklayıp biraz önce oluşturduğumuz Plane’yi çalışma (2 boyutlu çizim) düzlemi

yapınız. Şimdi bu düzleme yazı yazabiliriz. Ancak yazı düzlemin Orijininden yazılmaya başlar. Bu nedenle yazıyı istediğimiz yeden başlatmak ve konumunu belirleyebilmek için bir referans çizgisi çizmeliyiz. Bu çizgiyi soldan başlayıp sağa doğru Şekil:14 de olduğu gibi çiziniz. Çizgiyi çizmeden önce bunun bir referans çizgisi olması için, Browser üzerindeki Line penceresinden For construction kutusunu işaretlemeyi unutmayınız. Aksi taktirde yazıyı modele eklerken (girinti/çıkıntı) çizgiyi de Sketch algılar ve hata mesajı verir.

Şekil:14

17. Yazıyı yazmak için ya Sketch araç çubuğundan Text butonunu tıklayınız Şekil:15-a yada Tools>Sketch Entities> adresinden Text komutunu giriniz. Browser üzerinde açılan Sketch Text penceresinde hemen yazı yazmaya başlayabilirsiniz. Ancak yazıyı yazmadan önce bazı düzenlemeler yapmalıyız. Önce Curve olarak (yazının hizalanacağı nesne) bir önceki adımda çizdiğimiz çizgiyi seçiniz. Daha sonra Text bölümüne geçerek Şekil:15-b deki yazıyı yazınız. Yazı yüksekliğini 4.5 mm yapmak için Use document font çekini kaldırıp Font butonuna tıkladığınızda açılan pencereyi kullanınız. Yazının diğer özeliklerini değiştirmek isterseniz Sketch Text penceresindeki butonları kullanabilirsiniz. Ø (Alt+157)

a B Şekil:15


30

18. Sketch Text penceresini ve Sketch penceresini onaylayınız. Modele izometrik bakınız. Features araç

çubuğundan Extruded Cut butonunu tıklayınız. Yazı otomatik olarak seçilmemişse grafik alan üzerine geçen Browser listesinden son yaptığımız Sketch’i (Sketch6) seçiniz. Daha sonra Cut-Extrude penceresini Şekil:16 da olduğu gibi düzenleyiniz. Burada Direction 1 olarak yazının yazılacağı silindirik yüzeyi seçiniz. Yazı derinliğini 1 mm giriniz. Dışarıya doğru kesilmesi için de Reverse offset kutusunu işaretleyiniz.

Şekil:16

Bilezik parçası modeli ve Browser Şekil:17 gibi olacaktır.

Şekil:17


31

Konik Dişli


2. Dosyayı önceki dosyaları kaydettiğiniz klasöre KonikDişli olarak kaydediniz. Kayıt işlemi sonunda dosya adı ve Browser da parça adı KonikDişli olarak değişecektir.

3. Konik Dişli kesitini çizmek için Sketch komutunu tıklayıp, Front düzlemini çalışma düzlemi yapınız. 4. Konik Dişli kesitini ve döndürme esenini Şekil:1-a de olduğu gibi çizip boyutlandırınız. 5. Daha sonra Sketch işlemini bitirip Features araç çubuğundan Revolve butonunu tıklayınız. Açılan

Revolve penceresinde döndürme ekseni olarak orijindeki çizgiyi (construction line) seçiniz. Pencereyi Şekil1-b deki gibi düzenleyip modeli oluşturunuz.

b a Şekil:1 6. Dişleri açtıktan sonra yapılması mümkün olmayacağından Şekil:2 de gösterilen konik yüzey kenarına

0.2 mm pah (Chamfer) kırınız. Şekil:2 Bu aşamada konik delik içine özel profilli (Ayaklarda olduğu gibi) bir konik vida açacağız.

7. Konik delik küçük çapı tarafındaki yüzeyi çalışma düzlemi yapınız. Daha sonra bu yüzeye konik delik küçük çapı ölçüsünde bir çember çiziniz. Şekil:3

Şekil:3


32

8. Fetures araç çubuğunda Curves butonunu tıklayıp buradan Helix and Spiral seçiniz. İlk açılan Helix /Spiral penceresindeki mesajda sizden helis iz’e (path) esas olacak çemberin seçilmesi istenmektedir. Bir önceki adımda çizdiğimiz çemberi seçiniz. Şekil:4

Şekil:4

9. Çemberi seçtiğinizde Browser üzerinde açılan Helix/Spiral penceresi değişecektir. Bu pencereyi Şekil:5 deki gibi düzenleyiniz. Burada konik helis iz (path) Pitch and Revolutions’a göre düzenlenecektir. Pitch (2 mm) vida adımı, Revolutions (5) dönme sayısı, Start angle (0) başlangıç açısı (teğet okun olduğu yer) ve Taper Helix (15) koniklik açısıdır.

Şekil:5

10. Şimdi konik vida parofilini çizmek için helisel iz başlangıcına bir çalışma düzlemi yapacağız. Bu düzlem aynı zamanda iz’e dik olacaktır. Features araç çubuğundan Reference Geometry butonu tıklayıp buradan Plane yi seçiniz. Açılan Plane penceresinde helisel iz’i başlangıç tarafından seçiniz. Helisel iz otomatik olarak algılanacak ve başlangıcına dik bir düzlem oluşturulacaktır. Şekil:5-a Pencereyi onaylayınız. Oluşturduğumuz bu Plane2 düzlemini çalışma düzlemi yapınız ve bu düzleme dik bakınız. Normal to Şekil:5-b

a b Şekil:5


33

11. Daha sonra Şekil:6-a daki konik vida kanalı profilini çiziniz. Daha sonra bu profili 2 mm lik kenarının ortasından tutarak helis iz başlangıcına taşıyınız. Şekil:6-b

a b Şekil:6

12. Sketch işlemini onaylayıp Features araç çubuğundan Swept Cut butonunu tıklayınız. Profil olarak biraz önce çizip helisel iz başlangıcına taşıdığımız vida kesitini, Path (iz) olarak da helisel çizgiyi seçiniz. Şekil:7

Şekil:7

13. Pencereyi onayladığınızda konik vida kanalı oluşacaktır. Model ve Browser Şekil:8 deki gibi olacaktır. Şekil:8 Sonraki aşamalarda konik diş kanalını oluşturup çevreye dizeceğiz.


34

14. Fetures araç çubuğundan Reference Geometry butonunu tıklayıp buradan Plane’yi seçiniz. grafik alana geçen Browser listesinden Front düzlemini referans düzlem olarak seçiniz. Plane penceresinde On Surface butonunu tıklayıp modelin dış silindirik yüzeyinin üst bölümünü seçiniz. Bu silindirik yüzeye teğet bir düzlem (Plane) oluşacaktır. Düzlem alt tarafa teğet olursa Plane penceresinden Other Solution butonuna tıklayınız. Şekil:9

Şekil:9

15. Sketch araç çubuğundan Sketch butonunu tıklayıp biraz önce oluşturduğumuz Plane3’ü çalışma düzlemi yapınız. Daha sonra bu düzleme dik bakıp, Şekil:10-a daki konik dişli kanalı profilini boş bir alanda çiziniz. Daha sonra bu profili, 1.24 ölçülü çizginin alt noktasından tutarak modelde konik yüzey Quadrant’ına taşıyınız.Şekil:10-b

b a Şekil:10

16. Fetures araç çubuğundan Reference Geometry butonunu tıklayıp oradan Plane seçiniz. Referans düzlem olarak önceki adımda oluşturduğumuz Plane3’ü seçiniz. Plane penceresini Şekil:11-a da olduğu gibi düzenleyip Plane3’e paralel, modelin iç tarafında, 6 mm uzaklıkta bir düzlem (Plane4) oluşturunuz. Şekil:11-b

17. Bir önceki adımda Plane3’e çizdiğimiz diş profilini, Plane4’e de çizmeliyiz. Bunun için önce Plane3’ü çalışma düzlemi yapınız ve diş profilini pencere yöntemi ile seçerek klavyeden Ctrl+C (Windows da kopyalama) yapınız. Daha sonra Plane4’ü çalışma düzlemi yapınız. Şimdi klavyeden Ctrl+V yaparak diş profilini yeni çalışma düzleminde model dışında herhangi bir yere yapıştırınız. Şekil:12-a Diş kesiti önceki diş kesiti konumunda değilse Tools>Sketch Tools adresinden Rotate (döndürme) komutunu kullanabilirsiniz.


35

a b Şekil:11

18. Plane4 üzerindeki diş kesiti ile Plane3 üzerindeki diş kesiti birbirine paralel ancak 1.24 uzunluğundaki çizgi alt noktaları, konik dişli koni açısı çizgisi üzerinde olmalı. Bunu sağlamak için Plane4 çalışma düzlemine Plane3 deki 1.24 uzunluğundaki çizginin hizasından dik bir çizgi (For costruction) çizip bu çizginin alt noktasını dişli modeli tabanına göre 12.74 öçülendiriniz. Şekil:12-b Diş kesiti önceki diş kesiti konumunda değilse Tools>Sketch Tools adresinden Rotate komutunu kullanarak döndürünüz. Konumu düzeltilmiş diş kesitini, 1.24 uzunluğundaki çizginin alt noktasından tutarak, dişli tabanına 12.74 uzaklıktaki çizginin alt noktasına taşıyınız. Şekil:12-c

c a b Şekil:12 Şimdi diş boşluğunu kesebiliriz.

19. Features araç çubuğundan Lofted Cut butonunu tıklayınız. Şekil:13-a Açılan Cut-Loft penceresi alt bölümünde Sketch Tools olarak Chain Contour Select butonunu tıklayınız. Şekil:13-b Bu bize diş profillerini seçmemizi sağlayacaktır.

a b Şekil:13


36

20. Şimdi önceki adımlarda oluşturduğumuz diş kesit profillerini üst kenarlarından ( seçim noktası önemlidir) seçiniz. Şekil:14-a Pencereyi onayladığınızda diş profili oluşacaktır. Şekil:14-b

b a Şekil:14

21. Diş kesitinin çevreye dizilmesi için önce modelin eksenini oluşturmalıyız. Bunun için Features araç çubuğundan Reference Geometry butonunu tıklayıp buradan Axis seçiniz. Oluşturulacak eksen için silindirik yada konik bir yüzey istenmektedir. Bir yüzey seçiniz. Model ekseninde bir Axis oluşacaktır.

22. Diş kesitini çevreye dizmek için Features araç çubuğunda Circular Pattern butonunu tıklayınız. Açılan Circular Pattern penceresinde dizme ekseni olarak biraz önceki adımda oluşturduğumuz Axis1’i Fetures to Pattern olarak Cut_Loft1’i seçiniz. (bu seçimleri grafik alandaki Browser listesinden yapabilirsiniz) Sayı olarak da 30 girerek dişleri oluşturunuz. Şekil:15

Şekil:15


37

Konik dişli modeli ve Browser Şekil:16 gibi olacaktır.

Şekil:16

Not: Bir işlem için (Sketch, Features, Plane vb) birden fazla deneme yaptıysanız SolidWorks her işlem için Browser ağaç listesinde bir numara verir. Bu numaraları sıralı yapmak isterseniz. Browser üzerinde işlemi seçip tekrar tıkladığınızda (F2) düzeltmeyi yapabilirsiniz.


38

Mors Sap


2. Dosyayı önceki dosyaları kaydettiğiniz klasöre MorsSap olarak kaydediniz. Kayıt işlemi sonunda dosya adı ve Browser da parça adı MorsSap olarak değişecektir.

3. Mors Sap kesitini çizmek için Sketch komutunu tıklayıp, Top düzlemini çalışma düzlemi yapınız. 4. Mors Sap yarım kesitini Şekil:1 de olduğu gibi çizip boyutlandırınız.

Şekil:1

5. Daha sonra Sketch işlemini bitirip Features araç çubuğundan Revolve butonunu tıklayınız. Açılan Revolve penceresinde döndürme ekseni olarak yatay uzun çizgiyi (orijinden başlayan) seçiniz. Pencereyi Şekil:2 deki gibi düzenleyip modeli oluşturunuz.

Şekil:2

6. Modelin kısa konik kısmı alın yüzeyine punta deliği açmak için önce modele izometrik bakınız. Daha sonra Features araç çubuğundan Hole Wizard butonunu tıklayınız. Açılan Hole Specification penceresinde Type sekmesinde açılı havşalı delik tipini seçiniz. End Condition bölümünde Blind seçerek derinliği 4 mm giriniz. Custum Sizing bölümünde delik çapını 2.5 mm, havşa çapını 4 mm, havşa açısını 60 ve uç açısını 118 giriniz. Positions sekmesini tıkladığınızda, grafik alanda model üzerinde özellikleri belirlenen deliğin yerleştirileceği noktaların seçilmesi istenmektedir. Alın yüzeyleri merkezlerini göstererek punta deliklerini oluşturunuz. Şekil:3

Not: Mors Sap modeli kesitini orijin (0,0) noktasından başlayarak çizdiyseniz, düz kısım alın yüzeyinde nokta (orijin noktası) üzerine nokta olmayacağından delik oluşmayacaktır. Kesiti bir miktar kaydırmak için, Browser üzerinde Revolve unsurunda sağ tuş menüsünden Edit Sketch yaparak, kesiti Move komutu ile taşıyınız.

Şekil:3

7. Alın yüzeyleri kenarlarına pah kırabilmek için Features araç çubuğundan Chamfer butonunu tıklayıp Distance olarak 0.3 mm girip alın yüzeyleri kenarlarını seçiniz.


39

8. Mors Sap’ın Matkap tezgahı mili mors deliğinden çıkarılması için, düz kısmın iki taraflı kesilmesi gerekmektedir. Bunun için Sketch araç çubuğundan Sketch butonuna tıklayıp Browser listesinden Front’u çalışma düzlemi yapınız. Bu düzleme View araç çubuğundan Normal to butonuna basarak dik bakınız. Daha sonra Şekil:4 deki taslağı çiziniz.

Şekil:4

9. Kesme işlemi için Features araç çubuğundan Extrude Cut butonunu tıklayınız. Browser üzerine açılan pencereyi Şekil:5-a de olduğu gibi düzenleyiniz. Pencereyi onayladığınızda kesme işlemi gerçekleşecektir. Şekil:5-b

a b Şekil:5

10. Bu kesme işlemini diğer tarafta da yapmak için. Silindirik yada konik yüzeylerden birini seçerek bir Axes oluşturunuz. Daha sonra yaptığımız kesme unsurunu, Circular Pattern komutu ile eksen çevresine 2 adet diziniz. Son durum Şekil:6 gibi olacaktır.

Şekil:6


40

Anahtar


2. Dosyayı önceki dosyaları kaydettiğiniz klasöre Anahtar olarak kaydediniz. Kayıt işlemi sonunda dosya adı ve Browser da parça adı Anahtar olarak değişecektir.

3. Anahtar kesitini çizmek için Sketch komutunu tıklayıp, Top düzlemini çalışma düzlemi yapınız. 4. Anahtar yarım kesitini Şekil:1 de olduğu gibi çizip boyutlandırınız.

Şekil:1

5. Features araç çubuğundan Revolwe butonunu tıklayıp 65 boyutlu çizgiyi eksen olarak belirleyiniz ve modeli oluşturunuz. Şekil:2

Şekil:2

6. Şimdi konik diş profilini oluşturacağız. Bunun için önceden modellediğimiz KonikDişli.SLDPRT dosyasını da açmalısınız. Anahtar modelinde konik bölüm küçük çap tarafındaki yüzeyi çalışma düzlemi yapınız ve bu düzleme dik bakınız. KonikDişli modeline geçerek (Ctrl+tab) burada Cut-Loft1 unsuru altındaki Sketch4’ü sağ tuş menüsünden Edit Sketch yapınız. Diş kesitini seçip Ctrl+C ile kopyalayınız. Anahtar modeline geçerek Ctrl+V ile diş profilini yapıştırınız. Diş profili Şekil:3 konumunda değilse döndürünüz. Diş profili dış çizgilerini dışarıya 0.2 mm Offset yapınız ve önceki profili siliniz. 1.24 boyutlu çizgiyi yeni profil üst çizgisine uzatınız. Son olarak diş profilini (1.24) boyutlu çizginin alt noktasından tutarak Anahtar modeli konik bölüm küçük konik çap çizgisi quadrant’ına Move komutu ile taşıyınız. Şekil:3-a

7. Aynı işlemi konik bölüm arka yüzeyindeki diş profili için de yapınız. Şekil:3-b 8. Features araç çubuğundan Lofted Cut butonunu tıklayınız. Açılan Cut-Loft penceresi alt bölümünde

Sketch Tools olarak Chain Contour Select butonunu tıklayınız. Bu bize diş profillerini seçmemizi sağlayacaktır.

9. Şimdi önceki adımlarda oluşturduğumuz diş kesit profillerini üst kenarlarından ( seçim noktası önemlidir) seçiniz. Pencereyi onayladığınızda diş profili oluşacaktır. Şekil:3-c

a b c Şekil:3


41

10. Oluşturduğumuz diş profilini çevreye dizmek için önce Axis oluşturunuz. Daha sonra Circular Pattern komutu ile diş kanalını eksen çevresine 11 adet diziniz. Şekil:4

11. Keskin olan dış köşelere 0.3 mm Chamfer (pah) yapınız. Keskin olan iç köşeleri de 0.3 mm Fillet (yuvarlatma) yapınız. Şekil:4

Şekil:4

Not: Şekil:4 deki modelde diş kenarlarında pahlar görülmektedir. Bunu biz daha önce yapmadık. Dişler oluşturulduktan sonra bu pahların yapılaması zaman alacaktır. SolidWorks yazılımında sonradan araya işlem eklenebilir. Yani yapılmış işlemler sanal olarak geri alınıp araya işlem eklenebilir. Bunu yapmak için Browser da işlemler (Features) listesi sonundaki çizgiyi tutarak Revolwe unsuru altına kadar kaydırınız. Model dişler açılmamış gibi görünecektir. Şimdi konik kenarlara 0.2 mm pah kırabilirsiniz.

12. Anahtar da yapılması gereken son işlem, çevirme kolunun takılacağı deliğin oluşturulması olacaktır. Bunu daha önce yaptığınız işlemlerden yararlanarak siz yapacaksınız. Delik çapı 4.6 mm ve merkezinin alın yüzeyi eksenine uzaklığı 5 mm olacaktır.

Not: Anahtarın üretim işlem sırasını göz önünde bulundurduğunuzda, gerek tornalama sırasında gerekse dişlerin açılması sırasında, bağlama işlemleri aynı eksenli olması için, iki punta arasında bağlanmalıdır. Bu bağlama işlemleri için de punta deliği gereklidir. Anahtarın her iki alın yüzeyine daha önce MorsSap parçasında olduğu gibi 1 mm delik, 1.6 mm havşa çaplı 3 mm derinlikli punta deliği açınız.

13. Anahtar modeli ve Browser son durumu Şekil:5 gibi olacaktır. Şekil:5


42

Ödev Mandren için modellenecek iki parça kaldı. Birisi, Gövde parçasında 9 mm çaplı yan deliklere sıkı geçecek Burç. Burç’un deliği biraz önce modellediğimiz Anahtar da 6 mm çaplı bölümün girebileceği ölçüde olmalı. Şekil:6 Şekil:6 Diğer parça da, Anahtar’a takılacak çevirme Kol’u ve kol uçlarına takılacak Halka’lar olacaktır. Çevirme kolu Anahtar deliğinden çıkmayacak ancak hareket edebilecektir. Halka’lar ise Kol uçlarındaki faturaya sıkı geçecektir. Bu parçaları siz modelleyeceksiniz. Şekil:7 Şekil:7


43

Montaj İşlemleri Not: Montaj işlemlerine başlamadan önce kullanılacak parçaların (*.SLDPRT) bir klasörde toplanması gerekir. Bir alt montaj varsa bu montaj dosyası ve parçaları da aynı klasörde olmalı. Parça sayısı ve bilgisayarınızın donanımına göre montajda kullanacağınız parça dosyalarını da açmalısınız.

1. Satandart araç çubuğundan New butonunu tıklayınız. Şekil:1-a Açılan New SolidWorks Document penceresinde Şekil:1-b Assembly butonunu seçerek pencereyi onaylayınız.

b a Şekil:1 Not: Montaj dosyasını parçaların bulunduğu klasöre Mandren adı ile kayıt etmeyi unutmayınız.

2. Browser üzerinde açılan Insert Component penceresi Part/Assembly to insert bölümünde açık parça ve montaj dosyalarınız (open document) listelenecektir. Şekil:2 Buradan Gövde parçasını tıklayınız. Montajda kullanacağınız dosyalar açık değilse Browse butonuna tıklayıp bulunduğu yerden de açabilirsiniz. Gövde parçası grafik ekranda gezer biçimde açılacaktır. Grafik alanda bir nokta tıkladığınızda parça kendi konumunda yerleşecektir.

b a Şekil:2

3. Browser listesinde montaja alınmış parçalar listelenecektir. Listedeki Gövde önündeki (f) işareti montajın bu ilk parçasının fix sabit/yerleşik (yeri/konumu değiştirilemez) olduğunu gösterir.

4. Gövde, diğer parçaların montajını kolaylaştırmak için değiştirilip dik konuma getirilmelidir. Bunun için önce fix (yeri/konumu değiştirilemez) özelliği değiştirilmelidir. Parça üzerinde yada Browser listesi Gövde üzerinde sağ tuş menüsünden Float yapınız. Şimdi Assemblies araç çubuğundan Rotate Component butonuna basınız. Şekil:3

Şekil:3


44

5. Gövde parçasını Browser listesinden yada parça üzerine tıklayıp seçiniz. Rotate Component penceresinde Rotate bölümünde ∆Z yi -90° yapınız. Bu, seçili parçayı döndürüp dik konuma getirecektir. Şekil:4 Pencereyi onaylayınız. Bu parça diğer parçaların montaj yapılacağı ana parça olduğundan, sağ tuş menüsünden tekrar Fix yaparak yeri ve konumunu sabitleyiniz.

Şekil:4 Artık sırasıyla parçaları yerleştirip Gövde’ye montaj yapabiliriz.

6. Assemblies araç çubuğundan Insert Component butonuna basınız. Şekil:5-a Açılan pencerede açık olan dosyalarınızın listesinden Burç’u seçiniz grafik alanda boş bir yerde bir nokta tıklayarak yerleşmesini sağlayınız. Şekil:5-b

a b Şekil:5

7. Burç’u Gövde yan deliğine koşullu olarak montaj yapmak için Assemblies araç çubuğundan Mate butonunu tıklayınız. Şekil:6-a Açılan Mate penceresinde sizden önce montajı yapılacak parçadaki koşul, daha sonra ana parçadaki koşul seçilmelidir. Burç’da silindirik dış yüzeyi, Gövde’de delik silindirik yüzeyini seçiniz. Şekil:6-b

a b Şekil:6

8. Seçim işlemi sonunda silindirik yüzeyler eş eksenli (Concentric) olarak hizalanacak ve grafik alanda koşullar listesi onay araç çubuğu açılacaktır. Şekik:7-a Grafik alanda açılan koşullar araç çubuğunu çek butonundan onaylayınız. Koşullandırma işlemi bitmediğinden Mate penceresi hala açık olacaktır. İkinci koşul olarak Burç’un dış alın yüzeyini, Gövde’nin dış silindirik yüzeyini seçiniz. Seçilen yüzeyler teğet (Tangent) olarak hizalanacaktır. Şekik:7-b Araç çubuğunu çek butonundan onaylayınız. Burç için kuşulandırmalı montaj işlemi tamamlandı. Mate penceresini onaylayabilirsiniz.


45

a b Şekil:7 Bu aşamada Montaj ve Browser Şekil:8 gibi olacaktır. Şekil:8

9. Yukarıda yapılan Burç montajı işlemlerini diğer burçlar için de tekrarlayınız. Montaj sonunda model ve Browser Şekil:9 gibi olacaktır. Browser deki Mates unsuru altındaki montaj koşullarına dikkat ediniz.

Şekil:9

10. Insert Componenet penceresi listesinden Ayak1 parçasını grafik alana yerleştiriniz. Mate penceresini açarak önce Ayak1’in dış silindirik yüzeyini sonra Gövde da açılı deliklerden birisinin iç yüzeyini seçiniz. Bu yüzeyler paralel olarak koşullandırılır. Şekil:10-a Koşullandırma araç çubuğunu onaylayınız. Ayak1 Gövde açılı deliğine hizalanır. Bu koşul Ayak1’in delik içine girmesi için yeterli değildir. Mate penceresi açık olduğu halde tekrar Ayak1 silindirik yüzeyini seçip sonra Gövde delik içini seçiniz. Koşullandırma araç çubuğundan Tangent butonunu tıklayınız. Şekil:10-b Ayak1 dış


46

yüzeyi ile delik yüzeyi dıştan teğet olabilir. Bu durumda Mate penceresinde Mate Alignment bölümünde Anti-Alignment butonunu tıklamalısınız.

a b Şekil:10

Bu koşullandırmalar ile Ayak1 delik içerisinde eksenel olarak hareket edebilir ve dönebilir. İstediğimiz bir yerde ve konumda durmasını istiyorsak bir koşul daha belirlemeliyiz. Mate penceresi açık olduğu halde Ayak1’in üst alın yüzeyi pah kenarı orta noktasını gösteriniz. Daha sonra Gövde de delik üst kenarı orta noktasını gösteriniz. Şekil:11-a

Not: Delik kenarı orta noktasını seçmek için komuttan çıkmadan Ayak1’i tutup yukarı kaydırabilirsiniz. Delik kenarı orta noktasını seçmek için önce boşta bir nokta tıklamalısınız.

Noktalar seçilince Ayak1 hizalanacak ve koşullandırma araç çubuğu Coincident seçili olarak açılacaktır. Şekil:11-b Araç çubuğunu onaylayınız. Mate penceresini de kapatarak bu parça için koşullandırmaları tamamlayınız.

a b Şekil:11

11. Ayak1 için yaptığımız yerleştirme (Insert Componenet) ve koşullu montaj (Mate) işlemlerini Ayak2 ve Ayak3 parçaları içinde yapınız. Bu işlemler sonunda Browser ve model Şekil:12 de gibi olacaktır.


47

Şekil:12

12. Inset Component butonuna basarak açık olan parçalar listesinden yada Browse ile ilgili dizinden KonikDişli parçasını grafik alana yerleştiriniz. Daha sonra Rotate Companent butonuna basarak bu parçayı Şekil:13-a deki konumuna döndürünüz.

13. Şimdi Mate butonuna basınız ve ilk montaj koşulu için KonikDişli parçasının konik vida küçük çapı tarafındaki alın yüzeyini seçiniz. Gövde parçasında da Burçların takıldığı silindirik yüzeyin üst alın yüzeyini seçiniz. Şekil:13-a Koşullar araç çubuğundan Coincident butonuna basarak bu yüzeylerin hizalanmasını sağlayınız. Şayet konik dişler aşağı yönlü değilse koşullar araç çubuğundan çift ok butonuna basarak yönü değiştirebilirsiniz. Şekil:13-b

a b Şekil:13

14. Bu parçanın ikinci koşulu için önce KonikDişli’nin dış silindirik yüzeyini seçiniz. Gövde de Burçların takıldığı silindirik yüzeyi seçerek koşullar araç çubuğundan Consantric (Eşeksenli) butonuna tıklayınız. Şekil:14-a Mate penceresini de kapatarak montajı bitiriniz.

a Şekil:14 b


48

15. Inset Component butonuna basarak açık olan parçalar listesinden yada Browse ile ilgili dizinden Bilezik parçasını grafik alana yerleştiriniz. Önce Bilezik ve KonikDişli parçasını Coincident yapınız. Şekil:15-a Sonra silindirik yüzeyleri seçerek Consantric yapınız. Şekil:15-b

a b Şekil:15 Not: Montajı kontrol ettiğinizde (önden bakış) Bilezik ve KonikDişli arasında çap farkı olduğunu göreceksiniz. Bu farkı ölçünüz ve açık olan KonikDişli parçasına dönerek Revolve unsurunda Edit Sketch yaparak 5.41 ölçüsünü 6.7 yapınız. Şekil:16 Daha sonra Plane3 (Cut-Loft unsurundan önce içteki diş profili düzlemi) mesafesini de 7.5 yapınız. Ayrıca diş sayısını da 32 yapmalısınız. İşlemleri bitirip montaja döndüğünüzde değişiklikler gerçekleşecektir. Şekil:16

16. Yukarıda yaptığımız montaj işlemlerini MorsSap için siz yapacaksınız. MorsSap parçasının küçük konik bölümünü Gövde parçasının konik deliğine koşullu olarak montaj yapınız. Şekil:17

Şekil:17


49

Bundan sonraki aşamada alt montaj işlemini yapacağız. Yani Anahtar parçalarını ayrı bir montaj dosyası yapıp Mandren montajına yerleştireceğiz.

17. Anahtar parçalarını (Anahtar, Kol ve Halka) açınız. 18. New butonuna bastığınızda açılan pencereden yeni bir montaj (Assembly) dosyası açınız. Açılan Insert

Component penceresinde Open Documents listesinden Anahtar parçasını seçerek grafik alana yerleşmesini sağlayınız.

19. Bu montaj dosyasını AnahtarMon adı vererek diğer tüm dosyalarınızın olduğu klasöre kaydediniz. Şekil:18

Şekil:18

20. Inset Component butonuna basarak açık olan parçalar listesinden yada Browse ile ilgili klasörden Kol parçasını grafik alana yerleştiriniz. Halka için de aynı işlemi yapınız. Önce Halka parçasını Kol’a takacağız. Bunun için Halka’yı tutarak Kol’a yakın bir yere taşıyınız. Mate butonuna basınız ve Halka’nın delik yüzeyini seçiniz. Şimdi Kol ucundaki küçük çaplı silindirik yüzeyi seçiniz. koşullandırma araç çubuğu açılacak ve Concentric butonu aktif olacaktır. Şekil:19-a Araç çubuğunu onaylayınız. İkinci koşul için önce Halka’da Kol tarafı alın yüzeyindeki delik kenarını seçiniz. Kol da küçük çap iç kenarını seçiniz. Şekil:19-c Koşullandırma araç çubuğunda Coincident butonu aktif olacaktır. Şekil:19-c Araç çubuğunu onaylayınız. Mate penceresini de onaylayıp işlemi bitiriniz.

a b c Şekil:19

21. Kol’u Halka ile Anahtar deliğine takmak için Mate butonunu tıklayınız ve Kol büyük çap silindirik yüzeyini seçiniz, daha sonra Anahtar delik yüzeyini seçiniz. Koşullandırma araç çubuğunda Concentric aktif olacaktır. Araç çubuğunu ve Mate penceresini onaylayıp işlemi bitiriniz. Şekil:20

Not: Yaptığımız koşullu montaja göre, Kol’u önceden montajı yapılmış Halka ile beraber Anahtar deliğinde eksenel olarak kaydırabilirsiniz. Şekil:20


50

22. Diğer Halka’yı da Insert Component ile yerleştirip yukarıda yaptığımız koşullandırmalar ile montajını yapınız. Bu alt montajın son durumu Şekil:21 gibi olacaktır.

Şekil:21

23. AnahtarMon alt montajını Mandren montajına yerleştirmek için, (bu dosyalar açık olmalı) Mandren dosyasında Insert Component butonunu tıklayınız. Açılan pencerenin Part/Assembly to Insert bölümü listesinde AnahtarMon dosyasını seçiniz ve grafik alanda uygun bir nokta tıklayıp yerleşmesini sağlayınız. Şekil:22

Şekil:22

24. Montaja önden bakınız ve anahtar montajını tutarak Şekil:23 deki pozisyona taşıyınız. Koşullandırma için Mate butonunu tıklayınız. Önce AnahtarMon da konik dişli önündeki milin silindirik dış yüzeyini, daha sonra Mandren’de Burç delik yüzeyini seçiniz. Şekil:23-a Anahtar alt montajı ekseni mandren montajı Burç eksenine hizalanacak ve koşullandırma araç çubuğunda Concentric butonu aktif olacaktır. Şekil:23-b Bu aşamada isterseniz anahtar alt montajını tutarak eksende kaydırabilirsiniz. Koşullandırma araç çubuğunu onaylayınız.

a b Şekil:23

25. İkinci koşullandırma için önce AnahtarMon konik dişlisi küçük çap tarafı alın yüzeyini, daha sonra Mandren de Burç dış alın yüzeyini seçiniz. Şekil:24-a Koşullandırma araç çubuğu, Coincident aktif olarak açılacak ve AnahtarMon alt montajı, Burç alın yüzeyine hizalanacaktır. Şekil:24-b Araç çubuğunu ve Mate penceresini onaylayıp işlemi bitiriniz.


51

a b

Şekil:24 Not: Montaja yandan baktığınızda Anahtar konik diş uzunluğu ile Mandren konik diş uzunluğunun aynı olmadığını göreceksiniz. Bunu düzeltmek için Anahtar parçasına geçerek yukarıda KonikDişli de yaptığımız gibi Sketch’i gerektiği gibi düzeltiniz. Son durum Şekil:25 gibi olacaktır. Şekil:25 Not: Mandren montajında kullanılan parça dosyaları (Gövde, Ayak1…) açık olmadığından Browser listesi simgelerinde işaret bulunmaktadır. İlgili parça dosyaları açarsanız bu işaretler silinecektir.


52

Hareketlendirme (Animasyon) İşlemleri Bu bölümde, Mandren’e matkabın bağlanması/sökülmesi sırasında Anahtar’ın döndürülmesi ile KonikDişli, Bilezik ve Ayakların hareketlerini sağlayacağız.

1. Hareketlendirme işlemlerini yapabilmek için SolidWorks Animation modülünün açık olması gerekir. Açmak için Tools>Add-Ins… adresinden ilgili pencereyi açınız. Bu pencerede SolidWorks Animator satırı başında ve sonunda bulunan kutuları işaretleyiniz. Sadece solundaki kutuyu işaretlerseniz bu modülü her seferinde yüklemek durumunda kalırsınız. Her ikisi de işaretli olursa SolidWorks bu modülü açılışta otomatik yükleyecektir. Şekil:1-a Bundan sonra SolidWorks her açılışta Animator menüsü ve grafik alan altında Animation1 sekmesi açılacaktır. Şekil:1-b

b a

Şekil:1

2. Animation1 sekmesini tıklayıp bu moda geçmeden önce montajın ilk konum ve görünüşünü belirlemeliyiz. Animasyon başlangıcı için bu gereklidir. Modele Şekil:2 de olduğu gibi yaklaşarak paralel bakınız. Gerekiyorsa parçaları (Anahtar, KonikDişli, Bilezik) tutarak döndürmelisiniz.

Şekil:2


53

3. Animation1 sekmesini tıkladığınızda grafik alan altında yeni bir pencere açılacaktır. Bu pencerede de iki bölüm vardır. Birisi montaj unsurlarının listelendiği animasyaon Browser’i diğeri 0.5 saniye aralıklı zaman çizelgesidir. Zaman çizelgesinde montajdaki her parçayı temsil eden ♦ biçiminde işaretler vardır. Bu işaretler parçaların ve diğer görsel ve konumsal unsurların hareket dilimlerinin belirlenmesinde kullanılır. Başlangıç 0 saniyedir. Şekil:3 Bitiş, zaman çizgisi -Şekil:3 de 00:00:05 (5 saniye dilimi) de bulunan çizgi- kaydırılarak belirlenir. Animasyon için yapılması gereken üç işlem vardır. Birincisi, parça yada montajın tamamı ilk konuma taşınır, sürüklenir veya döndürülür. İkincisi zaman çizelgesinde zaman çizgisi istenilen süreye taşınır. Üçüncüsü de parçaya veya montaja istenilen hareketin verilmesidir. Bu işlem genellikle tutup sürükleyerek (drag) yapılır. Yapılan hareket belirlenen zaman dilimi içine kayıt edilir. Kayıt edilen hareketin gösterimi Browser üzerindeki oynatma butonları ile yapılabilir. Disket butonuna basılarak hareket *.avi olarak kayıt edilebilir.

Şekil:3 Mandren’in açılması için gerekli olan hareketleri 2.5 saniye zaman dilimli 3 periyot da gerçekleştireceğiz. Toplam süre 7.5 saniye olacak. Bu süre içinde Anahtar, KonikDişli, Bilezik ve Ayaklar birlikte hareket edeceklerdir. Ancak biz bu parçaların hareketlerin ayrı ayrı düzenleyeceğiz.

4. Parçalara hareketlerin yaptırılması sırasında bizi engellememesi için Animation1 penceresi Browser’i üzerinde AnahtarMon altından Kol ve Halka’ları seçerek sağ tuş menüsünden Hide (görünmez) yapınız. Şekil:4

Not: Bu işlemi yaparken zaman bandı son çizgisinin 00 da olmasına dikkat ediniz. Aksi taktirde son çizgi hangi saniyede ise o süre içine yapılan işlem (Hide) kayıt edilecektir.

Şekil:4 5. Bileziğe 2.5 saniyelik üç periyot da bir tur döndürmek için önce Animation1 penceresinde Bilezik

hizasındaki ♦ işaretini tıklayınız. Daha sonra zaman çizgisini 2.5 saniye çizgisi üzerine taşıyınız. Sonra grafik alanda Bizliği bir noktasından tutup sağa doğru döndürünüz. Şekil:5

Şekil:5


54

6. Aynı işlemi 5 ve 7.5 saniyeler için de yapınız. Her seferinde zaman çizgisi yerini belirleyip Bileziği sol tarafından tutarak sağa doğru döndürmelisiniz. Sonuçta zaman çizelgesi Şekil:6 gibi olmalıdır.

7. Dönme hareketini görmek için Play from start butonuna basarak başlangıçtan bitişe Bileziğin dönme hareketini izleyebilirsiniz. Şekil:6

Şekil:7

8. KonikDişli parçasını 2.5 saniyede 5.5 diş döndürmek için önce zaman çizgisini 2.5 saniyeye taşıyınız. Sonra KonikDişli’yi sol tarafındaki bir diş üzerinden tutarak (Şekil:8-a) 5.5 diş sağa doğru döndürünüz. Yarım diş için, KonikDişli diş dolusu ortasını, sabit duran anahtar dişine hizalayınız. Şekil:8-b

, a b Şekil:8

9. AnahtarMon parçasını KonikDişli gibi döndürmek için önce zaman çizgisini 2.5 saniyeye getiriniz. Sonra AnahtarMon parçasını sağ üst tarafındaki bir dişten tutarak (Şekil:9-a ) 5.5 diş döndürünüz.

a Şekil:9 b


55

10. Aynı işlemi 5 ve 7.5 saniye dilimleri için de tekrarlayınız. Bu üç parça için son durum Şekil:10 gibi olacaktır.

Not: Anahtarı her 2.5 saniyelik dilimlerde aynı diş kenarından tutarak saat yönünde döndürmelisiniz. Aksi takdirde -özellikle son dilimde- ters dönme olabilir. Şekil:10 Bundan sonraki adımda Ayakların delik ekseninde hareket ettirilerek açılması işlemini yapacağız.

11. Bunun için önce Ayakları, Gövde alın yüzeyinden biraz daha dışarı çıkararak matkabın bağlanmış durumunu sağlamalıyız. Yukarıda Ayakların montajı sırasındaki Coincident koşullandırması buna engel olacaktır. Öncelikle bu koşullandırmayı geçersiz kılmalıyız. Browser da Mates altından Coincident(Gövde,Ayak1), Coincident(Gövde,Ayak2) ve Coincident(Gövde,Ayak3) koşullandırmalarını seçerek sağ tuş menüsünden Suppress (koşullandırmayı etkisizleştirme) yapınız. Şekil:11

Şekil:11

12. Yeni bir koşullandırma yapmak için Model bölümüne geçiniz. Mate butonuna basarak Ayak1’in uç alın yüzeyini, arkasından Gövde alın yüzeyini seçiniz. Açılan koşullandırma araç çubuğundan Distance’yi tıklayıp yüzeyler arasındaki mesafeyi 12 giriniz. Şekil:12-a Aynı işlemin diğer ayaklar için de yapınız. Şekil:12-b

b a Şekil:12


56

13. Animasyon moduna geçtiğinizde buradaki Browser’i incelerseniz alt kısımda ayaklar için yaptığımız koşullandırmaları (Distance) görebilirsiniz. Şekil:13

Şekil:13

14. Şimdi Animasyon modu Browser’inde Distance4(Gövde<1>),Ayak2<3>) koşullandırmasını seçerek zaman çubuğunu 7.5 saniye ye kaydırınız. Şekil:14-a Daha sonra Distance4(Gövde<1>),Ayak2<3>) koşullandırmasını çift tıklayınız. Bu koşullandırmaya ait 12 mm mesafesini gösteren araç çubuğu açılacaktır. Buraya 4 yazınız. Şekil:14-b Böylece 12 mm lik mesafe 7.5 saniye içinde 4 mm ye gelecek ve Ayak2 bir miktar açılmış olacaktır. Şekil:14-c

b c a Şekil:14

15. Aynı işlemleri diğer ayaklar için de yaptığınızda sonuç Şekil:15 gibi olacaktır.

Şekil:15 Ödev: Animasyonun bu aşamasında bir eksiğin olduğunu düşünebilirsiniz. Bence de bir eksiklik var. MatkapUcu. Bu parçayı siz modelleyip montajını ve ayaklar açıldığında aşağı kayacak şekilde animasyonunu yapacaksınız. Matkap ucu çapı 2.7 mm (mandrende şu andaki ayak açıklığı çapı) boyu da 40 mm olacaktır. Parçadaki helisel kanal profili, zırhı ve sırt açısını oluşturacak şekilde çizilmelidir. Şekil:16


57

Şekil:16

16. Matkap ucu montajı ve animasyonu tamamlandığında animasyon başlangıcı (00 saniye) Şekil:17-a ve bitişi (7.5 saniye) Şekil:17-b gibi olacaktır

a b Şekil:17 Şimdiye kadar yaptığımız animasyonlarda parçalara dinamik unsurlar ekledik. SolidWorks’ün Animation modülünde istenilen zaman dilimlerine görsel unsurlar da (büyütme, küçültme, döndürme, görünmez yapma vb.) eklenebilir. Bundan sonradaki aşamada montaja ve bazı parçalara görsel unsurlar ekleyeceğiz.


58

17. Animasyon modunda zaman çizgisini başa alınız. Daha sonra Browser’da Orientation and Camera Views satırında sağ tuş menüsünden Disable View Key Creation çekini kaldırarak bundan sonra yapılacak bütün görsel işlemlerin belirlenen zaman dilimine kayıt edilmesini sağlayınız. Şekil:18

Şekil:18 Not: Bu kısıtlamayı kaldırdığınızda grafik alanda yaptığınız bütün görsel işlemler, varsa zaman aralığına kayıt edilip animasyonun bir parçası olacaktır. Bu nedenle önceden planlamadığınız bir işlemi rasgele yapmayınız. Animasyon işlemi bitince Disable View Key Creation satırını tekrar çeklemeyi unutmayınız.

18. Birinci görsel hareket için zaman çizgisini 2.5 saniyeye getiriniz. Grafik alana geçerek imleç montajın sol tarafında olduğu halde fare tekerini kullanarak iki kademe büyütme yapınız. Şekil:19

Şekil:19

19. İkinci görsel hareket için zaman çizgisini 5 saniyeye getiriniz. Grafik alana geçerek, yön tuşlarından sağ ok tuşuna üç kere basıp montajı düşey eksende sağa doğru döndürünüz. Şekil:20


59

Şekil:20

20. Üçüncü görsel hareket için zaman çizgisini 7.5 saniyeye getiriniz. Grafik alana geçerek imleç montajın ortasında olduğu halde fare tekerini kullanarak iki kademe küçültme yapınız. Şekil:21

Şekil:21

21. Yukarıda 17. adımda yaptığımız işlemin tersini yaparak grafik alanda yaptığımız görsel işlemlerin kayıt edilmesini engelleyiniz. Yukarıda yapılan üç görsel hareketin doğruluğunu animasyonu oynatarak kontrol ediniz. Görsel işlemlerde yanlışlık varsa geri alabilir yada zaman düğmesi üzerinde sağ tuş menüsünden dilimi Delete yapıp işlemi yeniden yapabilirsiniz. Şekil.22

Şekil.22


60

22. Son bir görsel işlem daha yapacağız. 2.5 ile 5 saniye zaman dilimi arasında KonikDişli ve Bilezik parçalarının alt unsuru olan Appearance (görüntü) lerini Hide (Görünmez) yapacağız. Bunun için ilgili parçaların alt unsurlarını açınız. Appearance zaman düğmeleri 00 saniyede olan başlangıcını tutarak 2.5 saniyeye taşıyınız. Bitiş çizgisini de 5 saniyeye getiriniz. Daha sonra Appearance unsuru üzerinde sağ tuş menüsünden Hide yapınız. Şekil:23

Şekil:23

23. Animasyanu izlediğinizde Bilezik ve KonikDişli parçalarının görünmezliği 5. saniyeden de sonra devam etmektedir. Bu parçaların 5. saniyeden sonra görünür hale gelmesini sağlamak için, zaman çizgisini 7.5 saniyeye taşıyıp ilgili parçaların Appearanc’lerini Show yapınız. Şekil:24

Şekil:24 Not: Yukarıda yaptığımız animasyon örneğini yaptıktan sonra bir senaryo yazarak kendinize ait yeni bir animasyon yapabilirsiniz. Bu bölümdeki son işlem animasyonun *.avi dosyası olarak kayıt edilmesi olacaktır.

24. Animasyon penceresi araç çubuğundan disket simgeli Save butonunu tıklayınız. Şekil.25 Açılan Save Animation to a File penceresinde dosyanın kayıt edileceği yeri ve adını belirtiniz. Kaydet butonuna bastığınızda açılan Video Sıkıştırma penceresini de onaylayıp dosyayı oluşturunuz.

Şekil.25


61

Teknik Çizimler Bu bölümde modellediğimiz parçaların ve montajın, üretim aşamasında kullanılacak olan 2B teknik çizimlerinin modellerden ve montajdan elde edilmesini, ölçülendirilip düzenlenerek çıktılarının alınmasını göreceğiz. Gövde

1. SolidWorks’ü Gövde parçası ile açınız. 2. Standart araç çubuğundan New butonuna basarak açılan pencereden Drawing butonunu tıklayınız.

Şekil:1 Şekil:1

3. Sol tarafta Model View penceresi ile birlikte grafik alanda Sheet1 kağıt formatı açılacaktır. Sheet1 kağıt formatı, hem boyutlarının hem de antet düzenlemesinin bizim çizim sayfamıza uyumlu olmadığından hemen görünüşlerin almaya geçemeyiz. Bu nedenle bu kısmı Esc tuşuna basarak geçeceğiz.

4. Kağıt boyutlarını düzenlemek için Sheet1 sekmesi üzerinde Sağ tuş menüsünden Properties’i seçiniz. Şekil.2-a Açılan Sheet Preporties penceresini Şekil:2-b de olduğu gibi düzenleyiniz.

a b Şekil:2

5. Bu çizim dosyasını diğer dosyalarımızın da bulunduğu klasöre Mandren adı ile kaydediniz. 6. Grafik alan altındaki Sheet1 sekme adını da sağ tuş menüsünden Gövde olarak değiştiriniz. 7. Oluşturduğumuz kağıt formatı (çevre çizgileri, antet vb.) bize uygun değildir. Bu formatı iptal etmek

için Browser üzerinde Gövde altındaki Sheet Format1’i sağ tuş menüsünden Delete yapınız. Şekil:3 Şekil:3


62

8. Dik A4 sayfası iç çerçevesini çizmek için Sketch Şekil:4-a araç çubuğunu açarak buradan Rectangle butonunu tıklayıp Şekil:4-b bir dikdörtgen çiziniz. Şekil:4-c

a b c Şekil:4

9. A4 kağıdı iç çerçevesinin boyutlandırması için dikdörtgen noktaları koordinatlarını kullanacağız. Bunun için önce sol alt köşe noktasını seçiniz. Browser yerinde açılan Point penceresinde bu noktanın koordinatlarını x için 20, y için 5 giriniz. Şekil:5-a Dikdörtgenin sağ üst köşesi koordinatlarını da Şekil:5-b de olduğu gibi x için 205, y için 292 giriniz.

a b Şekil:5

10. Tek parça antetini Line ve Offset komutlarını kullanarak çizip Şekil:6 da olduğu gibi boyutlandırınız. Şekil:6


63

11. Antet yazılarını yazmadan önce yazı tipi (Font) ve diğer özelliklerini belirlemeliyiz. Bunun için Options penceresini açınız. Buradan Document Properties sekmesinde listeden Annotations Font seçiniz. Annotations type listesinden Note seçiniz. Şekil:7-a Açılan pencereyi Şekil:7-b de olduğu gibi düzenleyiniz.

a b Şekil:7

12. Antet yazılarını yazmak için, Annotations araç çubuğundan Note butonunu tıklayınız. Şekil:8-a Browser yerine açılan Note penceresinde Leader bölümünde No Leader butonunu tıklayınız. Şekil:8-b Bu yazının bir gösterme çizgisi (oklu/oksuz) kullanmadan yazılmasını sağlayacaktır.

a b Şekil:8

13. Bu düzenlemeleri yaptığınızda imlecin ucuna sol üst noktasından tutulmuş bir dikdörtgen yazı alanı takılacaktır. Yazı alanı sol üst noktasını dikkate alarak yazı yazmayı düşündüğünüz alanın sol üst köşesini tıklayınız. Şekil:9-a Bir yazı alanı ile Formatting araç çubuğu görünecektir. Araç çubuğunda yazı özelliklerini Şekil:9-b de olduğu gibi düzenleyerek yazıyı yazınız.

a b Şekil:9 14. Boşta bir nokta tıkladığınızda belirlenen özeliklerde ilgili alana yazı yazılacak ve bu yazı imlece

takılarak çoklu kopyalama durumuna dönecektir. Diğer yazı bölümlerine de bu yazıyı başlangıç noktasını hizalayarak kopyalayıp Note penceresini onaylayınız. Daha sonra her kelimeyi çift tıklayıp olması gereken yazıyı Şekil:10 olduğu gibi yazınız.

Şekil:10 Not: SolidWorks’ün bu yazı editörü oldukça kullanışlıdır. İstediğiniz gibi düzeltme düzenleme işlemlerini yapabilirsiniz. Her yazı unsurunu tutarak yerini değiştirebilirsiniz.


64

Artık Gövde parçasının görünüşlerini alabiliriz.

15. Drawing araç çubuğunu açarak buradan Model View butonunu tıklayınız. Şekil:11-a Açılan Model View penceresinde Part/Assembly to Insert bölümünde Gövde parçası listelenmiştir. (bu parça dosyasının açık olması nedeniyle) Şekil:11-b

a b Şekil:11

16. Gövde parçası seçili olduğu halde Model View penceresinde Next butonuna basınız. Şekil:12-a Model View penceresinin sonraki adımında Orientation bölümünde alınacak paralel görünüş için Top butonuna basınız. Şekil:12-b Bu bize Gövde parçası modelinin, üst görünüşünün alınmasını sağlayacaktır. Çizim sayfasında uygun bir nokta tıklayıp görünüşün yerleşmesini sağlayınız. Şekil:12-c

a b c Şekil:12

17. Model View penceresi açık olduğu halde diğer görünüşleri de alabiliriz. Ancak bu ilk görünüşü, parçanın montajda olduğu konumda olması için döndüreceğiz. Bu nedenle Model View penceresini onaylayınız.

18. Kağıt düzleminde görünüş üzerine geldiğinizde, görünüş kırmızı kesik çizgi çerçevesi içine alınacaktır. Bu çerçeve içinde bir noktayı tıkladığınızda görünüş seçilecek ve çerçeve çizgileri yeşil olacak aynı zamanda Browser yerinde Drawing View1 penceresi açılacaktır. Görünüş seçiliyken View araç çubuğundan Rotate View butonunu tıklayınız. Şekil:13-a Açılan Rotate Drawing View penceresini Şekil:13-b de olduğu gibi düzenleyip görünüşün dik konuma gelmesini sağlayınız.

b a Şekil:13


65

19. Elde ettiğimiz bu Model View’e (esas görünüş) bağlı diğer görünüşleri elde etmek için Drawings araç çubuğundan Prejected View butonunu tıklayınız. Şekil:14-a Çizim sayfası üzerine geldiğinizde imlecin bulunduğu yerde bir görünüş otomatik olarak belirecektir. Esas görünüşün altına geldiğinizde üst görünüş, üstüne geldiğinizde alt görünüş, sağına geldiğinizde yan görünüş, açılı hizalama yaptığınızda izometrik görünüş oluşturulacaktır.

20. Esas görünüşün hizasında ve alt kısımda uygun bir yer tıklayıp üst görünüşü, üst kısımda uygun bir yer

tıklayıp alt görünüşü elde ediniz. Şekil:14-b Projected View penceresi açık olduğu halde istediğiniz kadar paralel ve izometrik görünüş alabilirsiniz.

Not: Görünüşlerin yerleşimi Şekil:14-b gibi olabilmesi için esas görünüşü uygun yere taşımalısınız. Bunun için esas görünüşü çerçevesinden seçip tutarak istediğiniz yere taşıyabilirsiniz. Aynı yöntemi diğer görünüşlerin taşınması için de kullanabilirsiniz. a b Şekil:14

21. Parçanın içini görebilmek için yan görünüşü tam kesit olarak almalıyız. Bunun için önce Drawings araç çubuğundan Section View butonunu tıklayınız. Şekil:15-a Açılan pencerede sizden kesme düzlemini temsil eden bir çizgi çizmeniz istenecektir. Esas görünüşün üst kenarı üzerine giderek bir süre bekleyiniz. Bu kenarın orta noktası yakalandığında, düşey hizasından ve biraz dışından çizgi çizmeye başlayınız. Şekil:15-b Çizgiyi eksen çizgisi de olacak şekilde alt kenarın dışında bitiriniz. Şekil:15-c

a b c Şekil:15

22. Kesit görünüş yeri olarak sağ tarafta uygun bir yer tıklayıp Browser yerinde açılan Section View

penceresini Şekil:16 de olduğu gibi düzenleyiniz. Burada Flip direction bakış yönünü belirler.


66

Şekil:16

23. Şayet kesit düzlemini de temsil eden çizgi eksen çizgisi biçiminde değilse, Standart araç çubuğundan Options butonunu tıklayıp açılan pencereden Document Properties sekmesinde Line Font’u seçerek Type of edge listesinden Section line seçip Style olarak Center belirleyiniz. Şekil:17

Şekil:17

24. Gerek kesit almada gerekse boyutlandırmada kullanılacak oklar ile yazıların boyut ve biçimleri, SolidWorks’ün standartları ile uyumlu olamayacaktır. Düzenlemek için Options butonu ile açılan Document Properties penceresi kullanılacaktır. Bu pencerede yazılar için listeden Annotations Font seçiniz. Daha sonra Annotations Type listesinden Section View Label (kesit görünüş harfleri) seçiniz. Şekil:18 Açılan Choose Font penceresinde Şekil:19 deki düzenlemeleri yapınız. Aynı düzenlemeyi Section View (kesit çizgisi yazıları) ve Note (kesit görünüş yazıları) için de yapınız.

25. Yeri gelmişken Dimension (boyutlandırma rakamları) için de bu düzenlemeyi yapalım. Annotations Type listesinden Dimension seçtiğinizde açılan Choose Font penceresinde önceki düzenlemeleri yapınız sadece Heigt (yazı yüksekliği ) bölümüne 3 giriniz.

Şekil:18


67

Şekil:19

26. Benzer düzenlemeyi oklar için de yapmalıyız. Bu kez Document Properties sekmesinde listeden Arrows seçiniz. Şekil:20 Sağ tarafta size bölümünde gerek boyutlandırmada gerekse diğer işlemlerde kullanılacak ok büyüklükleri belirlenir. Burada rakamsal değerler de girilebilir. Ancak Scale with dimension height işaretlenirse ok büyüklüğü yazıya göre ayarlanacaktır. Her ikisi için de bunu yapınız. Bu seçimde boyutlandırma ve kesit oklarının uygun büyüklükte olması için yukarıda yaptığımız gibi yazı yüksekliklerini kullandığımız kağıt boyutuna uyumlu olması gerekir. Aksi takdirde resmin okunmasında zorluk çekilebilir.

Şekil:20 Not: Gerek kesit düzlemi çizgisi ve yazısını gerekse kesit görünüş yazısını tutup sürükleyerek yerini değiştirebilirsiniz. Bu aşamada görünüşler ve Browser Şekil:21 gibi olacaktır. Şekil:21


68

27. Görünüşlerde eksen çizgilerinin olmadığını görüyoruz. Eksen çizgilerini çizmek için Annotations araç çubuğunu açarak Şekil:22-a buradan silindirik görünüşler için Center Mark Şekil:22-b butonunu tıklayıp silindirik bir kenar seçiniz. Eksen çizgileri çizilecektir. Şekil:22-c

28. a b c Şekil:22

29. Aynı araç çubuğundan Centerline butonunu Şekil:23-a tıklayıp yan görünüş dış çizgilerine seçiniz. Şekil:23-b Eksen çizgisi seçilen kenar boyutu kadar çizilecektir. Çizgileri uçlarından tutarak gerekli büyüklüğe uzatınız. Şekil:23-c

a b c Şekil:23

30. İzometrik görünüşler için Drawings araç çubuğundan Projected View butonunu tıklayınız. Çizim sayfasından esas görünüşü seçerek sağa yukarı doğru yaklaşık 45 açılı yönleniniz. Uygun bir yere görünüşü yerleştiriniz. Şekil:24 Drawing View penceresinde Display Style bölümünde Shaded With Edges butonunu tıklayıp görünüşün gölgelendirilmesini (boyanmasını) sağlayınız.

Şekil:24 Bundan son aşamalarda görünüşlerin üretim için gerekli olan boyutlandırmalarını yapacağız. Not: Boyutlandırma yazıları için yukarıda 11.,24. ve 25. adımlarda anlatıldığı gibi Annotation Type listesinden Dimension (Height=3), Section view (Height=4) ve Section view label (Height=4) olup olamadığını kontrol ediniz. Değilse yeniden düzenleyiniz. Yazı font adı hepsi için Arial olacaktır.

31. Annotations araç çubuğunu açarak buradan Smart Dimension butonunu tıklayınız. Şekil:25-a Dimension penceresi Smart Dimension butonu seçili olduğu halde açılacaktır. Şekil:25-a Şimdi esas görünüş üzerinde boyutlandırma yapacağınız iki noktayı seçiniz. Şekil:25-b Şimdi ölçü çizgisi ve dolayısıyla yazısını koyulacağı yeri belirleyiniz. Şekil:25-c Dimension penceresini onayladığınızda boyutlandırma tamamlanacaktır.


69

a b c Şekil:25

32. Yukarıda yaptığımız boyutlandırma yazısı parantez içinde kalmıştır. Bunu gidermek için Options penceresini açınız. Burada Document Properties sekmesinde Dimension seçiniz ve sağ taraftaki seçeneklerden Add parentheses by default çekini kaldırınız. Şekil:26

Şekil:26

33. Söz konusu boyut silindirik olması nedeniyle, rakam başında çap simgesinin olması gerekir. Bunun için boyutu herhangi bir unsurundan seçiniz. Açılan Dimension penceresinde Dimension Text bölümünde Diameter butonunu tıklayınız. Şekil:27

Şekil:27

34. Esas ve kesit görünüşe ait boyutlandırmaları Şekil:28 de olduğu gibi tamamlayınız. Açı boyutlandırma için iki çizgi seçmeniz yeterlidir. Oklar sınır çizgilerinin dışında kalırsa boyut seçiliyken ok üzerini tıkladığınızda içeri alınacaktır. Boyut çizgileri yerlerinin belirlenmesi sırasında bir önce yaptığınız boyutlandırmaya hizalama yapabilirsiniz

Şekil:28


70

35. Yukarıdaki görünüşlere koyamadığımız bazı boyutlandırmaları da alt görünüş üzerinde verebiliriz. Şekil:29

Şekil:29

36. Görünüşlere bazı notlar (açıklama) eklememiz gerekirse. Annotations araç çubuğundan Note butonunu tıklayınız. Şekil:30-a Açılan Note penceresinde Leader bölümünde Leader butonunu tıklayınız. Şekil:30-b Bu oklu bir çizgi devamına yazı yazılmasını sağlayacaktır. Şimdi kesit görünüşe giderek konik delik iç kenarını seçiniz. Daha sonra yazı kutusunun yerini belirleyip kutu içine Mors No:2 yazınız. Şekil:30-c

a c b Şekil:30

37. Alt görünüşe de Şekil:31 da olduğu gibi not ekleyin. Gerekirse yazıyı seçerek özelliklerini değiştirebilirsiniz.

Şekil:31 Görünüşlerin boyutlandırılmış hali Şekil:32 deki gibi olacaktır.


71

Şekil:32 Bu aşamada çizim sayfasının çıktısını alacağız. Bunun için öncelikle işletim sistemi (Windows) bir yazıcı/printer kullanıyor olması gerekir.

38. File menüsü altından Print… seçiniz. Açılan pencerede sistemin kullandığı yazıcı algılanmış durumdadır. Şekil:33-a Buradan Page Setup… butonunu tıklayıp sayfa düzenleme penceresini açınız ve bu pencereyi Şekil:33-b de olduğu düzenleyiniz.

a b

Şekil:33

39. Page Setup penceresini onayladığınızda tekrar Print penceresine dönülür. Buradan Line Weights butonunu tıklayınız. Açılan pencerede çizim sayfasında kullanılan çizgilerin kağıda kaç mm kalınlığında çizileceği belirlenecektir. Şekil:34-a Çizgilerin Thin (ince), Normal, Thick (kalın), Thick2 (daha kalın)… değerlerde olması, Options penceresinde Document Properties sekmesi listesinde Line Font değerlerine bağlıdır. Örneğin burada Visible Edges (görünen çizgiler/kenarlar) Thick kalınlıktadır. Şekil:35 Bu durumda Visible Edges (görünen çizgiler/kenarlar) kağıda 0.35 mm kalınlıkta çizilecektir. Görünen çizgilerin (Visible Edges) ya da diğerlerinin kalınlıklarını değiştirmek isterseniz ya çizime başlarken Document Properties penceresinden çizginin tipini (Line Font) Tick, Thin vb olarak düzenlersiniz ya da çıktı alırken Line Weights penceresinde önceden belirlenmiş çizgi tiplerine kağıda çıkış kalınlığını (mm olarak) atarsınız.


72

Şekil:34 Şekil:35

40. Line Weights penceresini onaylayınız. Print penceresini de onaylayıp çıktıyı alınız. Gövde’ye ait yazıcı çıktısı sonraki sayfada olduğu gibidir. Not: Diğer parçalara ait teknik çizimleri de yukarıda Gövde çiziminde olduğu gibi, gerekli görünüş ve boyutlandırmayı, üretim aşamalarını dikkate alarak, operatörün soru sormasına gerek kalmayacak şekilde yapmalısınız


73

Burada teknik resim çıktısı olacaktır.


74

Montaj Bir çizim dosyasında -Mandren.SLDDRW- birden fazla parça, montaj ve alt montaja ait modellerin teknik çizimlerini alabilirsiniz. Bir makine, alet, cihaz vb projelere ait teknik çizimleri bir dosya altında yapabilirsiniz. Bu aşamada Mandren montajının teknik çizimini oluşturacağız. Mandren.SLDASM montaj dosyasını açınız.

1. Grafik alan altında önceki Gövde çizimine ait sekmede sağ tuş menüsünü açarak buradan Add sheet seçiniz. Şekil:1-a Standart antetli bir dik A4 sayfası açılacaktır. Şekil:1-b

a b Şekil:1 2. Montajın görünüşleri ve parça anteti düşünülecek olursa A4 sayfası yeterli olmayacaktır. Sheet..

sekmesi üzerinde sağ tuş menüsünden Properties… seçiniz. Şekil:2-a Açılan Sheet Properties penceresini Şekil:2-b de olduğu gibi düzenleyiniz. Name: bölümüne çizim sayfası adını Montaj yazınız. Standart sheet size listesinden A3-Landscape (yatay A3) seçiniz. Display sheet format çekini kaldırınız. Böylece yeni sayfada sınır çizgileri ve antet olmayacaktır.

a b Şekil:2


75

3. A3 çizim sayfası iç çerçeve çizgilerini çizmek için Sketch araç çubuğundan Rectangle seçerek iç çerçeve olabilecek bir dikdörtgen çiziniz. Şekil:3

a b c Şekil:3

4. İç çerçeve dikdörtgeninin çizim sayfası dışına göre (dış çerçeve) soldan 20 mm diğer taraflardan 10 mm içeride olabilmesi için, sol alt köşe noktası koordinatlarını 20,10 Şekil:4-a sağ üst köşe noktası koordinatlarını 410,287 Şekil:4-b yapınız.

a b Şekil:4

5. Görünüşleri almak için Drawings araç çubuğundan Model View butonunu tıklayınız. Şekil:5-a Model view pencersinde Open Documents listesinde Mandren seçili olduğu halde Next ok tuşuna basınız. Şekil:5-b Daha sonra Orientation bölümünde Standard views olarak Left butonuna basınız. Şekil:5-c Bu durumda Montaj modelinin solundan bakışı ön görünüş olarak almış oluyoruz. A3 çizim sayfasında bir nokta tıklayıp görünüşü yerleştiriniz. Şekil:5-d

a b c d Şekil:5


76

6. Montaj’ın içini de görebilmek için yan görünüşü tam kesit almalıyız. Bunun için Drawings araç çubuğunan Section View araç çubuğunu tıklayınız. Şekil:6-a Açılan pencerede sizden kesit düzlemini temsil edecek çizginin çizilmesi istenmektedir. Ön görünüş de MorsSap parçası üst çizgisi ortasını hizalayıp biraz üst noktadan çizgi çizmeye başlayınız. Şekil:6-b Çizginin son noktası için MatkapUcu’nun biraz altından bir nokta tıklayınız. Şekil:6-c Böylece kesit çizgisini (Section Line) oluşturmuş olduk.

a b c Şekil:6

7. Section View penceresini Şekil:7 de olduğu gibi düzenleyerek grafik alanda kesit görünüş için sağda bir nokta tıklayınız.

Şekil:7

8. Montajın izometrik görünüşünü almak için Drawings araç çubuğundan Projected butonunu tıklayıp grafik alanda ön görünüşü seçiniz. Daha sonra sağ üst tarafa 45 derce açılı yönlenip bir nokta tıklayınız. Bu görünüşün yerini daha sonra taşıyarak değiştirebilirsiniz. Şekil:8

Bu aşamada görünüşler ve Browser Şekil:8 gibi olacaktır.


77

Şekil:8

Şimdi kesit görünüşte bazı düzenlemeler yapmalıyız. Çünkü tarama işlemeleri teknik resim standartlarına uygun değildir. Örneğin miller (MorsSap ve MatkapUcu) eksenel kesmelerde taranmazlar. Yan yana parçalar farklı yönde taranmalı küçük parçalarda sık, büyük parçalarda seyrek tarama çizgiler olmalıdır.,

9. Kesit görünüşte MorsSap parçası tarama çizgilerini seçiniz. Açılan Area Hatch/Fill pencersinde None seçerek taramayı kaldırınız. Aynı işlemi MatkapUcu parçası için de yapınız.. Şekil:9

Şekil:8

10. Bilezik parçası taramasını seçerek Area Hatch/Fill penceresini Şekil:9 da olduğu gibi düzenleyiniz. Şekil:9


78

11. KonikDişli parçasının taramasını da Şekil:10 da olduğu gibi düzenleyiniz.

Şekil:10

12. Ayak parçasının taramasını da Şekil:11 da olduğu gibi düzenleyiniz. Şekil:11

13. Anahtar parçasının taramasını da Şekil:12 da olduğu gibi düzenleyiniz. Şekil:12

14. Dikkat ederseniz Burç parçasının taraması adımı büyük olduğundan görünmemektedir. Burç parçasına yakınlaşarak taramayı seçip pencereyi Şekil:13 da olduğu gibi düzenleyiniz.

Şekil:13


79

15. Kesit görünüşün eksenin çizmek için Annotation araç çubuğundan Centerline butonu tıklayınız. Şekil:14-a MorsSap parçasının konik kenarlarını seçiniz. Bu parça için eksen çizgisi çizilecektir. Eksen çizgisinin son noktalarından tutup uzatarak kesit görünüşün eksenini oluşturunuz. Bu işlemi Ayak ve Anahtar için de yapınız. Şekil:14-b

a

b Şekil:14

Bundan sonraki aşamalarda montaj parçalarını numaralandırıp parça anteti oluşturacağız.

16. Parçaların numaralandırılması Annotation araç çubuğundan AutoBalloon butonuna tıklayıp gerekli

düzenlemeler yapılıp ilgili görünüş seçilerek otomatik olarak da yapılabilir. Ancak biz parçaları tek tek seçerek numaralandıracağız. Bunun için Annotation araç çubuğundan Balloon butonuna tıklayınız. Şekil:15-a Balloon penceresi açılacak ve sizden numaralandırılacak parçayı seçmeniz istenecektir. Grafik alana geçip Gövde parçası üzerinde uygun bir nokta gösterdiğinizde Şekil:15-b parça numarasının koyulacağı yer istenecektir. Dışarıda bir nokta tıklayıp numaranın Şekil:15-c de olduğu gibi yerleşmesini sağlayınız. Program parçaya montaj sırasına göre bir numara verecektir.

a b c Şekil:15


80

17. Balloon komutundan çıkmadan diğer parçaları da numaralandırınız. Sonuç Şekil:16 gibi olacaktır. Şekil:16 Not: Parça numaraları elemanları (nokta, çember ve rakam) boyut ve biçimlerinde anormallik olursa bunu Options penceresi Document Properties sekmesinde Annotitations Font seçerek Balloon tıkladığınızda açılan pencerede gerekli düzenlemeyi yapmalısınız. Bu işlem için yukarıda yapılan benzer işlemlerden yararlanabilirsiniz. Bu çizim sayfasının antetini yukarıda Gövde çizim sayfasında yaptığımızdan farklı bir yöntemle yapabiliriz. Ancak Annotitations araç çubuğunda Tables butonuna tıkladığınızda açılan listeden General Table seçip, satır ve sütun sayısını belirleyerek bir tablo oluşturduğunuzda, tablo hücrelerinde düzenleme yapmak (hücre birleştirmek vb) mümkün olmamaktadır. Bu nedenle kendimiz çizerek bir tablo yapacağız.

18. Montaj antetini Line, Ofset ve Trim komutlarını kullanarak çizip Şekil:17 da olduğu gibi boyutlandırınız. Daha sonra antet yazılarını yazınız. Yazı ile ilğili düzenlemeler ve yazı yazma işlemi yukarıda anlatılmıştı.

Şekil:17

19. Parça anteti oluşturmak için Annotitations araç çubuğunda Tables butonuna tıkladığınızda açılan listeden Bill of Materials (malzeme/parça listesi) seçiniz. Şekil:18-a Liste için bir görünüş seçmeniz istenmektedir. Ön görünüşü seçiniz. Şekil:18-b

a Şekil:18 b


81

20. Bill of Materials penceresi açılacaktır. Şekil:19-a Burada parça listesi tablosunun düzenleme işlemlerini yapabiliriz. Ancak tabloyu görmeliyiz. Pencerenin Ok butonuna tıklayıp geçerli tabloyu alınız. Tabloyu çizim sayfasında antet üzerine yerleştirebiliriz. Ancak tabloda düzeltme düzenleme işlemleri yapacağımızdan ve seçim sırasında görünüşlerle karıştırmamak için dışarıda bir yere yerleştiriniz. Şekil:19-b

b a

Şekil:19 Şimdi tablo üzerinde bazı düzenlemeler yapacağız.

21. Tablo üzerinde herhangi bir hücreyi tıkladığınızda hücre seçilerek ilgili Cell penceresi açılacaktır. Bu arada tabloda satır sayıları ve sütun harfleri de geçici olarak görüntülenecektir. Tablonun tamamını seçip ilgili Bill of Materials penceresini açmak için tablonun sol üst köşesindeki hücreyi tıklayınız. Şekil:20

Şekil:20

22. Standartlarda parça listesi montaj sırasına göre aşağıdan yukarıya olmalıdır. Bunu yapmak için Bill of Materials listesi altındaki Table Format butonunu tıklayınız. Şekil:21-a Açılan Table penceresi Header bölümünde Pozition’u Table Header Bottom butonunu tıklayınız. Şekil:21-b

a Şekil:21 b


82

23. Tablo başlığı (Table Header) yazılarını Türkçe olarak yazmak için yazı üzerinde çift tıklama yapınız ve açılan Formatting araç çubuğunda yazı yüksekliğini 3.5 mm ve Bold yaparak Parça No yazısını yazınız. Şekil:21-a Daha sonra başlıktaki diğer yazıları Şekil:22-b de olduğu gibi düzeltiniz

a b Şekil:22 Montajda ve parça listesinde numaralandırmaya dikkat ederseniz Anahtar grubu numarası 9 olarak gösterilmekte ve Anahtar grubu tek parça gibi algılanmaktadır. Oysa alt montaj ayrıca numaralandırılmalı ve bu parça listesinde de gösterilmelidir.

24. Alt montaj parçalarının montaj çiziminde ve parça listesinde görünmesi için, Bill of Materials penceresini açarak oradan BOM Type bölümünü Şekil:23-a da olduğu gibi düzenleyiniz. Montaj çiziminin de Şekil:23-b de olduğu gibi değiştiğini göreceksiniz.

a b Şekil:23

25. Tabloda Sayı sütununun yerini değiştirmek için, tabloyu bir Excel tablosu gibi düşünerek en sağdaki Sayı sütununu seçiniz. Açılan Column penceresinde sola yönlü ok butonuna basarak sütunu Şekil:24 de olduğu gibi bir kademe kaydırınız.

Şekil:24

26. Bu sütun yanına bir sütun daha eklemek için Sayı sütunu içindeki bir hücre seçili olduğu halde sağ tuş menüsünden Insert>Column Right seçiniz. Şekil:25-a Daha sonra aynı şekilde bir sütun daha oluşturunuz. Bu sütunların en alt hücrelerini çift tıklayıp başlık yazılarını Şekil:25-b de olduğu gibi yazınız. Yazı yüksekliği 3.5 mm ve Bold olacaktır.

Not: Sütun genişliklerini, ilgili çizgileri tutup kaydırarak yapabilirsiniz. Ayrıca tablo ile ilgili bazı düzeltme düzenleme işlemlerini tablo seçili olduğu halde, açtığınız sağ tuş menüsünden yapabilirsiniz.


83

b a Şekil:25

27. Son olarak parça listesi tablosunda hücrelerin içini Şekil:26 da olduğu gibi yazınız. Daha sonra da tablonun genişliğini, sağ tarafından tutarak, çizim sayfasındaki önceden yaptığımız antet genişliğine ayarlayınız. Tabloyu sol üst köşesinden tutarak çizim sayfasına yerleştiriniz. Şekil:26

Şekil:26

28. Montaj teknik resimlerinde boyutlandırma yapılmamasına rağmen bazı genel boyutların paketleme, depolama açısından verilmesinde yarar vardır. Kesit görünüşteki boyutlandırmaları yapınız.

29. Montaj resim sayfasının çıktısını almak için File menüsünden Print seçiniz. Açılan Print sayfasından

Şekil:27-a Page Setup seçerek burada Scale to fit işaretleyiniz. Şekil:27-b Bu A3 boyutlarında bir çizim sayfasını A4 kağıdına (yazıcı kağıt kapasitesi) sığdıracaktır. Scale %72 olursa daha iyi olur. Yatay yerleşim için Landscape seçili olmalıdır. Gerekli düzenlemeleri yaparak çıktıyı alınız.

a Şekil:27 b


84

Burada teknik resim çıktısı olacaktır.
