Sonata "Pathetique"

0 PATETI^NA SONATA

1 PATETI^NA SONATA

PATETI^NA SONATA

@anr: Horor

Likovi:

Ana, 28, manekenka, sopruga na Pjer

Pjer, 28, biolog

@aneta, 56, akademski gra|anin, majka

na Ana

Instruktorkata, 48, psihoterapevt

Fransoa, 60, administrativen

rabotnik

@an, 40, administrativen rabotnik

Rodrigo, 28, begalec vo Francija od

Latinska Amerika

Istite akteri koi gi tolkuvaat

Fransoa, @an i Rodrigo gi tolkuvaat

i likot na stra{iloto, ricarot i

oxa~arot, kako i trite adekvatni

maski (odnosno glasovite na prvoto,

vtoroto i tretoto lice na po~etokot)

koi izviraat od yidot. Koj i kako - po

izbor na reìserot.

Kolet, 62, ìtelka na Pariz, doa|a na

psiho-terapija vo provincijata

Ivon, 32, ìtelka na Pariz, doa|a na

psiho-terapija vo provincijata

Sinot na Ana i Pjer, 5

Rom~e(vo tekstot nare~eno- deteto), 5

Prviot socijalen slu`benik/Prviot

policaec, 30, korpulentno graden tip

Vtoriot socijalen slu`benik/

Vtoriot policaec, 30, korpulentno

graden tip

Tretiot socijalen slu`benik, 39,

korpulentno graden tip

Gaetana, 36, begalec od Latinska

Amerika, majka na tri deca

Anri, 50, ekonomist, so polni~ok stas

Scenografija: Publikata se dviì so

hidraulika gore-dolu vo dvata scenski

prostora. Vo scenata e instalirana

TODAO tehnika; na nekoi mesta

navedov kade treba zadolìtelno da

se koristi (za miris i tresewe na

stol~iwata).

Goren scenski prostor: Luksuzna

dnevna soba od ku}a od Francuskata

provincija. Na yidot koj e frontalen

kon publikata ima dva vrameni crno

beli plakata od krupen plan na Ana

kako manekenka, pod koi na beliot

prostor pi{uva ANIKA na latinica.

Zalepen na yidot e trosed koj moè da

se rasklopuva kako krevet. Od dvete

2 PATETI^NA SONATA

strani na nego ima dve masi~ki so

fioki, koi koga se spie tuka sluàt

kako natkasni. Pred trosedot ima

masi~e za kafe, a od dvete strani ima

dve fotelji. Vlevo vo dlabo~ina ima

hodnik koj zavr{uva so kujna. Dol`

hodnikot (od negovata leva strana)

kon dlabo~ina ima prozorec, vlezna

vrata i u{te eden prozorec. Niz

prozorcite se nadyira luksuznata

gradina, koja ponekoga{ e pokriena so

sneg. Dol` hodnikot vdesno ima vrata

od toalet, koja ne se gleda, bidej}i

hodnikot e zakriven vdesno. Kon

krajno desno na sobava ima izlez, vo

nasoka na yidot, hodnik koj normalno

ne se gleda, a se koristi koga

likovite odat vo podrumot.

Dolen scenski prostor: Ovoj prostor

e betoniran podrum koj sluì kako

improvizirana biolo{ka

laboratorija. Na desniot yid ima

lift so metalni vrati na vle~ewe.

Dol` desniot yid istotaka najblisku

do publikata ima prostor so

perimetar okolu 1.50m, zagraden so

metalni re{etki do gore.

Na yidot frontalno kon publikata

ima od levo kon desno: prazen yid,

metalni polici, prazen yid, metalni

polici. Na krajnoto levo e postavena

golema rabotna metalna masa. Leviot

yid e celiot so metalni polici.

Scenata vo Makedonija e fle{bek i e

opi{ana vo samiot tekst.

Pojasnuvawe: Didaskaliite vo vrska

so mizanscenot i akterite se

napi{ani kurzivno, a opisite na

scenografijata mrsno.

Scena 1

Dnevnata soba na Pjer i Ana, trosedot e spu{ten za spiewe. Prostorijata e

osvetlena samo od mese~evata svetlina koja prodira niz prozorecot od gradinata.

Od levata strana se otvara vleznata vrata od koja izleguva dete na 6godi{na

vozrast, vo bela ko{ula za spiewe, odej}i so racete pred sebe, so temni tragi pod

o~ite nadolu duri do bradi~kata(koi {to se crni dupki) prio|a kon bra~niot

krevet od desna strana. So nenadejno dvièwe go povlekuva ~ar{afot i }ebeto

pod koe leèle Pjer i Ana. Ana sripuva vreskaj}i vo polusede~ka polo`ba. Pjer koj

sega e pokrien za razlika od Ana i koj spiel so glavata kon pernicata, posegnuva

3 PATETI^NA SONATA

kon natkasnata do kreveteot i dosegnuvaj}i go dale~inskoto go pali svetloto

vo prostorijata. Sega deteto go nema.

PJER

(Rasonuvaj}i se.)- Uf pak. A samo {to zaspav. (Vadi od fiokata ap~iwa koi zaedno

so ~a{ata voda koja ja zemal od svojata natkasna ѝ gi podava na Ana.)

ANA

(Sedi na krevetot opfa}aj}i so gi nozete so racete. Gi otturnuva ponudenite

od Pjer ap~iwa i vodata.)

PJER

(Vadi podgotvena injekcija od fiokata od natkasnata.)- Saka{ injekcii~ka?

ANA

Ne... I taka i taka ni{to ne mi pomaga. (Sednuva na krevetot so nozete nadolu.

Potoa stanuva i po~nuva da pravi utrinska gimnastika stoe~ki.)

PJER

Luda si. Ne gleda{ kolku mi se spie? (Si ja pokriva glavata so pernicata.)

ANA

Stani ne se uspivaj. Sega e temnica nautro, si izgubil oset za vreme. Temnicava vo

ova vreme e normalna - za ova vreme od godinata. Samo 10minuti e porano od

vremeto na budilnikot. Gleda{ li kolku ni e umno deteto? Ne budi samo 10minuti

porano od vremeto za stanuvawe. Golem na mama...

PJER

(Opcuva na francuski od pod pernicata. Ja zema injekcijata i ja prinesuva do

svojot vrat.)- Sega ova }e si go opnam vo vrat!

ANA

(Ja udira rakata so injekcijata na Pjer, taa odletuva i se skr{uva udiraj}i od

zadniot yid.)- Ne gi podgotvuvaj ve}e injekciite, nema da mi trebaat. Osven

dokolku ne ti trebaat na tebe... se razbira.

PJER

Ne moè{ da zamisli{ {to mu treba na ma` kako mene! (Se pokriva so pernicata

preku glava.)- Son!

ANA

(Ritmi~no se zadi{uva pravej}i gimnasitika, povremeno kleknuva i sednuva

nazemi. Zboruva niz zazbivtanoto di{ewe.)- Gaetana ne otkaà za denes? ]e

~isti?

PJER

(Od pod pernica.)- Koga se slu{nav so nea posleden pat mi zvu~e{e oraspoloèno.

Ne e ve}e vo depresiite. Se se}avam deka pred tri dena dobiv eden pozitiven imeil

od nea. Taka da skoro sto posto }e dojde. Toa mi e olesnuvawe. Znam deka nema da

moram da te mislam kako odi{ po {umite, so isklu~en mobilen.

4 PATETI^NA SONATA

ANA

Moram da te razo~aram vo vrska so ova. I denes }e bidam na svoeto rabotno mesto.

Vo {umlivata gora! Starata ni e tuka, i taka i taka nema {to da pravi. Ona }e ѝ

pravi dru{tvo na Gaetana.

PJER

Uf... Zo{to?

ANA

Zatoa {to znam deka i tamu }e go sretnam.

PJER

A telefonot...

ANA

Mi kaà deteto, ne moè da dojde do mene ako gi ima tie magnetni zra~ewa. Stalno

se interesisira za nauka. Kolku ni e pameten.

PJER

Sigurno na tebe se metnal za naukata. Majka mu e manekenka.

ANA

Tokmu taka. Sega nè zemaat samo dokolku imame zavr{eno fakultet.

PJER

Ne ti se ~ini deka se metnal i na mene?

ANA

Najiskreno se somnevam vo tvoite perceptivni sposobnosti. Koga ne moè{ da

vidi{ deka e postojano okolu nas.

PJER

[eri toa ti e od inekciite koi gi prima{e vo prvite denovi, tie imaat

zadocnuva~ki halucinogen efekt. Ti treba miruvawe i relaksacija. Vistinski

u{te ne si se odmorila u{te od vremeto koga...

ANA

...koga otide na svoeto istraùvawe vo planinite. Osobeno go interesira pesnata

na senicite. Naskoro }e im go artikulira jazikot i }e moè da im go proizvede na

svojot kompjuter. (Izleguva od levo po hodnikot i se vra}a so ogromen sendvi~ vo

rakata, koj go jade so golemi zalaci.)

PJER

(O~ajno.)- I mene mi nedostiga sin mi. Ne ~ini da jade{ tolku na gladno.

ANA

Mi treba energija. Mislam deka ne zaboraviv da ti kaàm deka ne planiram da se

vratam na modnite pisti.

PJER

Oh kolku ti e ubava formata na teloto vo polusvetlinata... (Stanuva i po~nuva da

ja pregrnuva Ana.)

5 PATETI^NA SONATA

ANA

(Mu nudi da grizne od sendvi~ot.)- Saka{ zalak?

PJER

Ne sega. Sega ne mi se jade. Drugo mi se pravi. (Prodolùva da ja pregrnuva Ana.

Taa grubo go izbutkuva na krevetot i toj pa|a na grb. Razo~arano prostenkuva.)-

Uf koga }e po~neme da ìveeme?

ANA

Se razbira koga }e ni ja napi{e prvata lekcija.

PJER

(So prepraven glas, kako da se spu{ta na nejzino nivo.)- Za {to }e mu bide prvata

lekcija... (Za sebe...)- Ne mi se veruva deka ova go pravi racionalniot Pjer?

(Prodolùva so prepravenata intonacija.)- Sigurno ne{to od oblsta na

prirodnite nauki, taka kako {to ti ni kaùva{... taka kako {to ti go naso~uva{.

ANA

Tokmu taka... Sega gleda kako senicite sekoga{ za svoite gnezda nosat slamki od

isti mesta. Go definira jazikot, glasovite so koi se dogovaraat od kade gi zemaat

slamkite, koi se so odredena golemina, a potoa tie podatoci gi vnesuva vo

kompjuter~eto, gi podreduva po sli~nost... (Se zagrcnuva.)- ...Pravi fajlovi i na

osnova na sli~nostrite i povtoruvawata pravi zaklu~oci koi im go definiraat i

zaokruùvaat govorot... (Se raspla~uva i sednuva na krevetot.)

PJER

Legni, da ti gi izmasiram ramenata. (Ja legnuva Ana nanazad, ѝ ja stava glavata

me|u svoite noze - toj kle~i na krevetot na kolena - i ѝ go masira vratot.)-

Ima{ podo~nici. Sepak mislam deka bi trebala pove}e da spie{.

ANA

Normalno e da imam kesi pod o~ite i vre}i na zadnikot. Sega sè mi izgleda

premnogu te{ko. Gleda{ {to ni se slu~i... Tvoeto lice da ne misli{ deka izgleda

apolonski?

PJER

Niedno lice ne moè da izgleda poubavo od tvoeto {eri.

ANA

Dosta zboruva{ kako za na koktel zabavi. Me deprimira{, neumesno mi e.

PJER

Zlato moe so tebe se stanuva umesno. Terapevtkata mi re~e deka nikoga{ nemala

tolku pristojna grupa kako tvojata. Vistinsko zadovolstvo bilo da se raboti so

tebe... kako pacient.

ANA

Ako e tolku ubavo zo{to i ti ne ni se priklu~i{?

PJER

Zatoa {to ne mi treba.

6 PATETI^NA SONATA

ANA

Dojdi i }e se iznenadi{ kolku ne si znael deka ti treba rabotna grupa.

PJER

[er ne mi treba. Ako na nekoj ne mu treba terapija, a ti mu ja dava{; moè taka i

da go razboli{ ~oveka. Mene me relaksiraat cigarite ili muzikata. Tebe ne?

ANA

Zavisi koi cigari i koja muzika. Taa tvojata - da ti kaàm iskreno - me nervirka.

PJER

E sega, i mojata muzika te nervira.

ANA

Nikoga{ ne bi ja odbral.

PJER

Koj?

ANA

(Go poglednuva v~udonevideno. Navredlivo se ottrgnuva od Pjer, kako da ѝ se

gadi.)

PJER

A... da...

ANA

Ti ne si mislel celo vreme na toa, zatoa si bil OK so zdravjeto. Moram nekako ova

da go sredam bez tebe.

PJER

Zo{to? ne sum li ti od pomo{?

ANA

Pa ~uden si...

Pjer ja prigrabuva Ana, saka da ja natera da se pregrnuvaat na krevetot. Taa go

sru{uva legnuvaj}i go na grb na krevetrot, pri {to toj udira so glavata od

negovata ivica i kriknuva >>Au!<< Pjer povtorno stanuva so namera da ja natera

Ana da se pregrnuvaat, no po~nuva da tre{ti budilnikot. Vo nemarnosta Pjer gi

sru{uva vesnicite na natkasnata do krevetot, ne moè da go najde budilnikot.

Go nao|a, go isklu~uva i po~nuva da pcue na francuski.

PJER

Glavata mi ja probi!

ANA

Sum ti kaàla sto pati, toga{ namesti go na nekoja prijatna melodija.

PJER

Ne moàm. Melodiite ne me budat. (Gi soblekuva pixamite. Ostanuva po ga}i i

7 PATETI^NA SONATA

mai~ka. Legnuva na krevetot umorno, kako odedna{ da mi snemalo sila.)- Ne

moàm pove}e.

ANA

Nema moè{, ne saka{. Mora{! Odi da se izmie{ oti jas }e go zafatam tu{ot.

Pjer pla~livo se upatuva kon toaletot-tu{ot koj e vo hodnikot od levo od

negovata desna strana. Se slu{a te~ewe na voda od tu{. Pjer vika dodeka zboruva

od tamu, Ana ja raskreva sobata. Go podignuva krevetot i go sklopuva vo trosed.

Sega se gleda deka spiele vo dnevnata soba. Ana vadi nabrzina edno toaletno

ogledalo od natkasnata i se zagleduva vo nego.

PJER

Ne te boli glavata od nespiewe?

ANA

(Po izrazot na liceto gledame deka go ~ula Pjer, no saka da go iritira.)- Kako!?

PJER

Ne sme ba{ naspani. Dali u{te ti se spie?

ANA

A toa... Pa me znae{. Mene mi e dovolno i malku spiewe.

PJER

Kako!?

ANA

Dobro mi e i koga malku spijam! (Vadi noìca od natkasnata. Si ja podignuva

kosata nagore i se gleda vo ogledaloto. Pravi pozicija kako da saka da si ja ise~e

kosata.)

PJER

Dali nekoga{ si sakala da se povreduva{?

ANA

(V~udonevideno, gi vra}a ogledaloto i noìcata nazad vo natkasnata.)- [to

zbori{ be!?

PJER

Dali nekoga{ si sakala da se povreduva{?

ANA

Da... koga si gi depiliram nozete! (Po izrazot na liceto gledame deka pomisluva

na ne{to {to mnogu ja zasmejuva. Odi vo kujnata koja e na krajot na hodnikot.

Gledame deka tamu zema plasi~en sad za torti, go polni so voda i led. Doa|a sose

sadot do toaletot.)- Kaì deka me saka{!

PJER

Kako?

8 PATETI^NA SONATA

ANA

Me saka{ li?

PJER

Kolku me saka{?

ANA

Najmnogu! (Vleguva vo toaletot i o~igledno go poleva Pjer so ledeno-studenata

voda, bidej}i toj urla. Izleguva smej}i se. Go vra}a sadot vo kujnata.)

PJER

(Izleguva vo bawarka.)- Au {to li be{e ova?

ANA

Toa e za da ni bide{ silen. Na kraj so studena voda, kako nordijcite.

PJER

Ova }e go zapomnam za koga }e mi re~e{ deka ima{ problemi so tvoeto zdravje.

ANA

Od kade znae{ deka toa istoto ne go primenuvam i vrz sebe. Jas sum ti zdrava

ènska. (Ne`no go pregnuva i baknuva Pjer po ~eloto.)- Saka{ ne{to celo utro da

mi kaè{, ama ne moè{ da sobere{ hrabrost? Gleda{ deka sme dvojka mirakuloz,

ve}e si gi ~itame mislite.

PJER

Vsu{nost navistina sakav ne{to da ti kaàm. [eri dali moè da spijam vo

spalnata, ne moàm ve}e tuka, v~era me vidoa deka dremam na rabota?... Ti

posakuvam sre}a da go vidi{ {to poskoro... Majka ti neka ti pravi dru{tvo. Mnogu

mi e tesen i tvrd tuka krevetot.

ANA

Ne saka{ li da go vidi{? Od site sobi doa|a samo na prviov sprat ako ne si

zabeleàl.

PJER

Da ama sigurno nema da mi zameri nekolku dni da preskoknam.

ANA

Dobro }e te viknam koga }e dojde.

PJER

(Kako {to doktorot mu kaùva na pacientot.)- I kako ti se ~ini, }e doa|a li

denovive? Go nema{e re~isi edna sedmica... sigurno mu e mnogu naporno

istraùvaweto od oblasta na biologijata na pticite...

ANA

Za toa ima posebna disciplina koja on ja poznava sovr{eno.

PJER

A kako se vika?

ANA

Vidi si vo re~nik!

9 PATETI^NA SONATA

PJER

Ako misli{ deka }e doa|a deneska kaì mi, da ne odam na rabota. Zatoa te pra{av.

ANA

Ne, deteto doa|a prikve~er, samo toga{ ima slobodno vreme. Zatoa jas odam kaj

nego vo {umata!

Scena 2

Dnevnata soba e osvetlena so silna son~eva, no zimska svetlina koja prodira od

prozorcite od hodnikot. Trosedot e dignat vo polo`ba za sedewe.

Gaetana bri{e vo hodnikot; so koli~ka so oprema za bri{ewe e, na racete ima

gumeni rakavici. @aneta sedi na trosedot vo garniturata vo dnevnata soba,

razgleduva ènsko spisanie i pu{i cigara. Na sebe ima o~ila-polovinki za

~itawe, koi se so lan~e na koe moè da visat okolu vrat. Dodeka ovaa scena ja

smenuva prethodnata i se osvetluva vo of se pojaviva muzikata koja odi vo of na

ovaa scena- >>Pateti~na sonata<< , po~etokot na vtoriot stav, od Betoven.

@ANETA

(Go podistavuva spisanieto, poglednuva kopne`livo pred sebe.)- Gaetana sednete

malku. Ima vreme. ]e zavr{ite sè. Otkako dojdovte neprestanato rabotite. Dojdete

da se odmorite, da mi pravite dru{tvo.

GAETANA

Da dojdam... (Gi soblekuva narakvicite, sednuva do @aneta.)- Moè li?

@ANETA

(Ѝ dava cigara na Gaetana i ѝ ja zapaluva.)

GAETANA

Zo{to celo vreme odi ovaa muzika? Celo utro. U{ite mi gi probi.

@ANETA

Vo pravo ste. Jas se zanesov so ~itawevo. (Gi soblekuva o~ilata za ~itawe, sega ѝ

visat na vratot.)- Kojznae kako vi bilo seto ova da go slu{ate? êkajte... (Go

bara dale~inskoto. Go zema i pritiska po negovite kop~iwa. Se slu{a tit-tit,

nekoja komanda bila aktiivrana.)- Uf {to napraviv? Sega go aktivirav klima

uredot. ûvstvuvate li studen vozduh? (Prodolùva da titka na dale~inskoto.)

GAETANA

Mi se dopa|a muzikava, ama ba{ celo sabajle da ja slu{am. [to e ova?

@ANETA

Ne znaete {to e ova? >>Pateti~na sonata<< od Betoven.

GAETANA

Zo{to sè ova odi?

10 PATETI^NA SONATA

@ANETA

]erka mi, da vi kaàm, sè ova go naprogramira. Sin ѝ gospod da go prosti mnogu ja

saka{e ovaa sonata. Kolku neobi~no za petgodi{no dete, predose}al kutriot {to

}e go snajde. Kolku e ova ta`no. Na site komandi ja namesti muzikava, koga e sama

samo ova go slu{a. (Muzikata se isklu~uva, kone~no ja pogodila vistinskata

komanda.)- Uf kone~no.

GAETANA

Kako e }erka vi? Utrinava mi izgleda{e neobi~no sveò. Za àl ~esto se slu~uva

da izgledame odli~no, a da ni e mnogu lo{o.

@ANETA

Da i jas se iznenadiv kako izgleda utrinava. Sigurno pie mnogu od tie vitaminite.

I zdebelena e, nikoga{ ne sum videla volku da jade.

GAETANA

Mi kaà deka ve}e nema da se snima?

@ANETA

Zo{to toa i mene ne mi go rekla? Bidej}i celo vreme ja terav da ne se bavi so ovaa

profesija.

GAETANA

Zo{to, toa e najubavata profesija. Kamo sre}a jas da izgledav kako nea i da moèv

da bidam manekenka.

@ANETA

Ne ja pu{tav da si odi od doma dur ne zavr{i fakultet. @ivotot e mnogu

nesigurna rabota. Dovolno e malku da se otpu{ti{ i }e te progolta. Zatoa dobro e

da ima{ zavr{eno {kolo.

GAETANA

Moite deca }e zavr{at {kolo. Jas si ostanav bez. Mi be{e mnogu te{ko doma so

moite; bea alkoholi~ari i morav postojano da ja prifa}am prvata rabota koja ja

nao|av.

@ANETA

Ste ni rabotele, nema pri~ina da se ~uvstvuvate lo{o.

GAETANA

Ne se ~uvstvuvam lo{o, ama nesigurno da, kako site nie vpro~em.

@ANETA

Uf znaete li {to pravi vo memonetov? Ѝ se ~ini deka e so maliot vo planinata,

tamu kaj senicite. Jas ne bi ja pu{tala, ama doktorot re~e na po~etokot sekoga{ da

dozvoluvame da pravi {to misli. ovie ~udni porivi naskoro potpolno }e ѝ

is~eznele. Toa go vikale emocionalno praznewe.

GAETANA

Abe ne se toa doktorite mnogu za veruvawe. Najdobro ~ovek voop{to da si nema

rabota so niv.

11 PATETI^NA SONATA

@ANETA

E da. Ne e mnogu sigurna planinata. Pjer vnajmi ~ovek bez da znae taa, da e pokraj

nea vo planinata.

GAETANA

A i malku e studeno da vi kaàm.

@ANETA

Zo{to li misli deka mora mobilniot telefon da ѝ e isklu~en? Sigurno bidej}i

tuka e opkruèna sè so ovie tehniki. Ne moè ~ovek, a da ne se {vrkne pokraj site

ovie uredi, tie zra~at elektromagnetni branovi, a na{iot mozok tokmu preku niv

funkcionira.

GAETANA

Mislam deka premnogu o~ekuvate od va{ata }erka. Normalno e ~ovek da ne moè

toa da go nadmine. Jas {to sum vi samo ~ista~ka pa kolku se voznemiriv. Treba da

bidete podgotvena deka na izvesen na~in nikoga{ nema da moè toa da go nadmine.

Znam lu|e koi i po 30godini nason gi bladaat imiwata na onie koi gi zagubile.

@ANETA

Da no {to i da se slu~i morame da bideme mnogu silni. Jas da ne bev volku stroga so

}erka mi kojznae {to }e se slu~e{e so nea. Nema mesto za slabosti vo ova na{e

postoewe draga moja Gaetana!

GAETANA

Dobro de. Ne zna~i deka treba da bideme sosema bes~uvstvitelni. Za razbirawe e

deka gospo|ata e malku raseana, toa e normalno za vakva situacija. I jas bi bila. Da

gi nemam moite deca koi mi se raduvaat koga se vra}am doma, kojznae kakov bi mi

bil ìvotot. Imame emocii, imame qubov, normalno e seto toa da ni treba. Zatoa

i tolku ne poga|a koga seto toa }e go zagubime.

@ANETA

Na mesto e toa {to ni go kaùvate, Gaetana. Sepak mislam deka eden seriozen

gra|anin ne smee da si dozvoli da potklekne pred prvata tragedija.

GAETANA

Gospo|o... (Iznervirano.)- Mi treba u{te edna cigara.

@ANETA

(Ѝ dava cigara na Gaetana i ѝ ja zapaluva.)- Vie ènite od dolnata klasa znaete da

bidete, taka da kaàm, neobi~no borbeni.

GAETANA

Pa sme- borbeni, energi~ni. Ne ni e ni nam seedno koga sme soo~eni so ìvotnite

nepravdi. Ova? {to sakav da vi kaàm. Sostojbata za àl ne smee da go skr{i

~oveka. Prava ste toa {to ni go kaùvate. No spored mene u{te ponehumano e taa

da saka da se negira, kako {to toa gledam go promoviraat najmladite generacii.

@ivotot se sostoi od mnogu sloevi koi se eden nad drug naredeni kako lazawa:

lo{o, dobro, lo{o... Za àl nikoj od nas nikoga{ ne moèl da pobegne od

12 PATETI^NA SONATA

tragi~nite ne{ta. Mnogu e va`no nie humanite lu|e da znaeme deka vo takvi

situacii moème da se imame. Deka smee da si pomagame, deka e toa normalno. Da

vi kaàm iskreno koga mi e te{ko mi treba nekoj da mi kaè ponekoj ute{itelen

zbor.

@ANETA

Dobro e {to znaete {to vi treba. Toa dokaùva deka ste oformena li~nost i na toj

na~in bi ste moèle mnogu podobro da im se sprotistavite na ìvotnite

pote{kotii, za razlika od va{ite nedooformeni sopernici. No da znaete - ne bi

trebalo za bolo{to da vi treba bilokoj! Toa e najgolemata stapica. Taka }e

po~nete da se naslonuvate na nekogo na kogo ne treba i toj nekoj toa }e go

zloupotrebi.

GAETANA

Sopernici? zloupotrebi?? Da vi kaàm nie prostite nemame takvi raboti. Ili si

lu| ili ne si. A i za ova vtorovo da vi kaàm iskreno ne bi moèla mnogu da se

soglasam so vas. Nekoj }e me zloupotrebel koga mi e te{ko - pa toa e prastariot

obi~aj, dokolku na toa mislevte. Kako {to na povredeno ìvotno se nastrvuvaat

le{inari taka i ~ovek koj e vo neprilika e napadnat od vagabonti. Toa li sakavte

da mi kaète? Jas sakam da vi kaàm deka {to i da se slu~i ne treba da ja izgubime

humanosta, humanosta e onaa koja navistina sekoga{ go krepi ~ove~kiot duh. Ne bi

moèla da si go zamislam ìvotot bez celata taa humanost i qubov od moite deca

okolu mene.

@ANETA

Ne ste morala, da znaete.

GAETANA

Kako mislite - ne ve razbiram {to sakate da mi kaète - ne sum morala? Sum imala

i jas mnogu te{ki migovi vo koi sum morala da se preispitam dali navistina imam

sila da prodolàm ponatamu so ìvotot; sum ostanuvala bez rabota, bez nikogo i

ni{to, samo so moite de~iwa, i pak ne sum ja gubela verbata vo humanosta. zatoa

sekoga{ pokraj mene ima{e nekoj so ute{en zbor za mene isto kako jas imav za

bli`niot.

@ANETA

(Ironi~no vozdivnuva.)- Hristijanka ste. Da vi kaàm iskreno me potsetuvate na

}erka mi. Mnogu se socijalizirate so nea. Taa sekoga{ taka so site se druì, iako

jas ja u~ev da go odbegnuva kontaktot so slugite i so site onie koi se od poniska

klasa. Pa draga Gaetana, vie ste dosta zblièna so mojata }erka, imate golemo

vlijanie kaj nea.

GAETANA

Jas!?

@ANETA

Da vie. Imate ispieno mnogu kafiwa so }erka mi, imate doseg do nejzinata

13 PATETI^NA SONATA

potsvest kako {to nie bi sme rekle. Jas sum prijatno iznenadena od ovaa mo`nost

koja neodamna ja uvidov, deka vie bi ste moèle da vlijaete na mojata }erka vo

vrska so...

GAETANA

...Vo vrska so {to? [to sakate da kaète?

@ANETA

... vo vrska so nejzinata sudbina. Da ja naterate da ne se zapu{ta ve}e taka, treba

ne{to i da raboti, seto ova ne e dobro za nea. Nekolku pati se javija od agencijata,

ne mora da bide manekaenka, ama ne{to sli~no sigurno bi moèla da im raboti. Gi

pra{av vo vrska so poslednovo i tie potvrdno mi odgovorija.

GAETANA

Gospo|o jas takvi raboti ne pravam. Sekoga{ e najdobro ~ovek za sè samiot da si

odlu~i. Dokolku planirate ne{to takvo odvedete ja na psiholog.

@ANETA

Da razmisluvav za toa, ama znaete kakva e. Ne saka da ~ue za takvo ne{to. A

psiholozite se odli~ni sorabotnici, osobeno dokolku dobro im se plati.

GAETANA

Da zboruvame za ne{to drugo. Ne sum psiholog kako {to gledate.

@ANETA

Toa ne zna~i deka ne bi vi platila.

GAETANA

(Se zamisluva somni~avo.)- Ne, navistina ne. Ne znam kako toa {to go barate od

mene bi go postignala.

@ANETA

]e se iznenadite kako odedna{ sè }e znaete. Gi spomnavte va{ite deca, nemate

dovolno pari za niv. Sè }e vi se razjasni koga }e vi legnat parite. (Od svojata

ta{ni~ka vadi vrzop so ~ekovi i penkalo.)- Gleda{ {to mu se slu~i na male~kiot

gospodin, sega veruvaj mi mene. Dali moèbi imate nekakva odbivnost kon ~ekovi?

GAETANA

Ni najmalku.

Scena 3

Dnevnata soba povtorno. No}. Trosedot pak e rasklopen za spiewe, so ~ar{afite,

pernicite i }ebiwata na nego.

Na krevetot ili rasklopeniot za spiewe trosed se Ana- legnata i @aneta koja

sedi na krajot. Ana e vo ma{ka piàma, @aneta vo no{nica.

14 PATETI^NA SONATA

@ANETA

Pak leguva{ taka.

ANA

Da i {to?

@ANETA

Treba da vnimava{ na sebe.

ANA

(Se pokriva so ~ar{afot i }ebeto.)- Eve ne mislam deka }e nastinam.

@ANETA

Ne se prepravaj deka ne znae{ {to ti zboruvam.

ANA

Ne se prepravam!

@ANETA

Kolku pati ti imam kaàno deka nikoga{ ne se legnuva so pudra?

ANA

I taka i taka utre planirav da ja peram pernicata.

@ANETA

Posle nemoj da mi se àli{ deka ti se mrsela mnogu koàta.

ANA

E sega od edna{ deka }e mi se izmrsi - ne bi rekla.

@ANETA

Ama zaborava{ kade si. Tuka nikoj ne smee da te vidi nepodgotveno.

ANA

Izvini ama me vide samo ti. Od tebe li bi trebalo da se sramam?

@ANETA

[to ti tekna da stava{ pudra koga si vo priroda?

ANA

Otidov do supermarket; liceto mi be{e zacrveneto. Sega se nao|am vo strogiot

Zapad, ne sakam nikoj da me vidi nepodgotveno. Si go napudriv nosot. Taka e kako

ti {to mi kaùva{. OK? Pu{ti me sega da se opu{tam oti kako {to gleda{ edvaj

zaspivam.

@ANETA

A ne ne ne... Odma da si go is~istila liceto!

ANA

(Nervozno stanuva, zema od fiokata od improviziranata natkasna pamuk, mleko

za ~istewe i ogledalce. Ja otstranuva pudrata od liceto so grubi dvièwa.)-

[to me gleda{ taka? Deka imam modrinki po liceto? Ne me tepa Pjer ako na toa

pomisli, padnav vo dupkata kade go snema maliot. Eve sè so red. @aneta koga ti

kaà deka utre ti zaminuva vozot?

15 PATETI^NA SONATA

@ANETA

Nema potreba da znae{. Zet mi }e me odnese rano nautro, ti samo naspij se.

ANA

Ne smee jas da te odnesam; sega ve}e me proglasivte za nesposobna za vozewe!

@ANETA

Pa raseana si, bi moèlo sè da ti se slu~i vo vakva sostojba kako {to gledam.

ANA

[to raseana? Jas sum sega tolku racionalna, pove}e od ova ne ni moè da postoi.

(Ja zatvora so tresnuvawe fiokata od natkasnata.)- Eve i liceto si go izmiv! (Ѝ

se dobliùva na majka si na rastojanie od 1mm lice v lice.)- [to }e ni kaète sega

vie za ovaa rabota? dali e profesionalna? dali e sè sosema ~isto?

@ANETA

(Revoltirano.)- Ne se veli izmiv- ne si miela podovi, nikoga{ ne si miela podovi

zatoa ne vnimava{ na ni{to. Za lice se veli: si go is~istiv liceto!

ANA

Oh izvinete vi se molam {to zgre{iv pred vas! Jas pak mislev deka za podovite se

veli deka se ~istat? Se izvinuvam, ne znaev deka sum tolku nevnimatelna pred vas.

@ANETA

Ana zlato da ti kaàm ti ni samata ne si svesna kolku si stanata nevnimatelna.

Treba{e podolgo da ostanam. Me zagriùva ovaa situacija. Stanata si raspa{ana

komanda. Ne be{e vakva porano.

ANA

A kakva bi trebala da bidam prevozvi{ena gospo|o?

@ANETA

Ovaa piàma tvoja li e?

ANA

Ne na Pjer e! E {o!

@ANETA

Ajde vadi ja. Nemoj da bide{ neumesna.

ANA

E ova nema da se slu~i. [to ti e tolku neobi~no; be{e isprana i ja staviv. ûdo

golemo. Od nego li da se sramam? Ma` mi e. A on koga ja nosi mojata no{nica? Da

ne zboruvam deka i dolniot ve{ si go delime...

@ANETA

(Prvo pocrvenuva, a potoa se rasplakuva. Se gu{nuva so Ana.)- Izvini zlato, jas

samo sakav da ti kaàm ne{to za tvoe dobro. Izvini dokolku bev gruba. Moè

nekoka{ nekomu ne{to kaj nekogo voop{to da ne mu se dopa|a, a toa da ne go

pokaùva. Toa sakav da ti predo~am. Lu|eto se mnogu licemerni.

ANA

Ne i nie dvajcata @aneta. Ne se sekiraj.

16 PATETI^NA SONATA

@ANETA

Sakav da ti kaàm nemoj vo bilo kakva situacija da pomisli{ deka ne si

opkruèna so lu|e koi gledaat {to pravi{.

ANA

Pa gledaat, ama ne demneat - kako ti {to mi kaùva{.

@ANETA

O bidi sigurna deka demneat...

ANA

Bidi sigurna deka ne demneat. Ne se zamoruvaat so takvi raboti, za razlika od nas

primitivnite Balkanci. Ova li saka{e da go ~ue{?

@ANETA

Pa da. Ama zlato sepak nemoj da zaborava{ da misli{ na onie okolu tebe. Eve sega

jas na primer treba cela no} da spijam do tebe, kako }e mi bide cela ve~er da ti ja

di{am pudrata? Mene ne bi mi smetalo zatoa {to sum ti majka, ama na nekoj drug?

ANA

Da - zatoa jas zemam vo obyir, deka si mi majka i ne bi ti smetalo bilo {to od mene.

Zatoa me iznenadi koga mi zameri.

@ANETA

Ana pak ne razbira{ {to sakam da ti kaàm - ne treba da se naviknuva{ da ne ti e

gajle {to drugite mislat. Toa e najgolemata stapica vo ìvotot.

ANA

Dobro ne se sekiraj, nema da se naviknam na ne{to pogre{no. Normalno e da sum

malku raseana vo vakva situacija.

@ANETA

Da ama taka ti misli{ zatoa {to si so humanost. Pomisli samo na onaa

bezgrani~na kolona neranimajkovci koja ~eka pred vrata za da go zgrap~i tvoeto

mesto. Dokolku takvo ne{to se slu~i potoa ve}e nikomu nema da mu bide grià za

tebe.

ANA

Ni tebe?

@ANETA

Bi mi bilo grià dokolku sum seu{te ìva. Sega i jas sum ve}e vo godini, sekoj mig

bi moèla da umram.

ANA

Bi moèla da umre{ zatoa {to tolku pu{i{. Prestani da pu{i{ i }e se

iznenadi{ kako }e po~ne{ podobro da se ~uvstvuva{.

@ANETA

Dobro mi kaà; jas }e prestanam da pu{am, a ti }e prestane{ da pravi{ gluposti.

ANA

Dogovoreno. (Si gi dopiraat pesnicite kako skauti.)

17 PATETI^NA SONATA

@ANETA

(Pla~no ja pregrnuva }erka si.)- Uf kolku mi e àl, niz {to sè pomina moeto dete,

tolku daleku od doma, bez nikoj svoj.

ANA

(Grubo ja ottrgnuva majka si.)- A Pjer i negovite? Da ti kaàm na tolku topli i

razbrani lu|e te{ko deka }e naide{ vo Makedonija. Samo Francizite imaat

perni~iwa na stopalata. Nikoga{ ne gi boli grbot. Znam bidej}i sum manekenka.

@ANETA

Da verojano si vo pravo, ama sepak te mislev- {to sè ti se slu~uva.

ANA

Promeneta si mi nekako, porano ne mi izgleda{e volku pla~liva. Sè samo za mene

zboruva{, a maliot voop{to ne go ni spomna.

@ANETA

Prosti. Kolku neumesno od moja strana. Jas taka... bidej}i psihologot taka mi

sovetuva{e; da ne ti gi ot{ivam zarasnatite rani. Da navistina toa mora da e

mnogu stra{no. Kojznae kako mu bilo koga go rastrgnuvale volcite? A zo{to ti ne

go spomnuva{?

ANA

(Gnevno.)- Zatoa {to e ìv!

@ANETA

Sepak mislam deka treba da prodolì{ da gi zema{ onie tvoi ap~iwa. Zo{to

misli{ deka e ìv?

ANA

(Rezignirano.)- Ne li ti rekov sto pati? zatoa {to doa|a tuka sekoja no}!

@ANETA

Prestani!

ANA

Ajde kaì mi zo{to misli{ deka e umren!

@ANETA

Zatoa {to mu ja najdoa iskrvavena mai~kata iskinata od vol~i zabi, tragi na

vle~ewe na teloto vo kalta, izgrizeno ~evli~e... negovite zabi, kosi~ka, mevca...

ANA

(Ѝ ja zatnuva grubo ustata na majka si.)

@ANETA

Ana! Zlato!! Gledaj me vo o~i! Maliot ti e umren, si go pu{tila onde do

{umi~kata kako i sekoja no} da gi gleda pticite, koga si go viknala na ve~era ne ti

se odzoval. Posluìl kako hrana na ìvotnite. Ima{ sre}a {to javniot obvinitel

zema v obyir deka si bila od druga kultura. Inaku tuka onie koi gi pu{taat decata

taka sami na opasno gi stavaat vo zatvor!

18 PATETI^NA SONATA

ANA

Kako moàm da ne go pu{tam? Ako dojdam i jas so nego pticite }e pobegnat. I Pjer

mi sovetuva{e da go pu{tam dur ne mu pomine }ejfot; da ti ja osveàm memorijata

i ti be{e na istoto mnenie; si zaboravila li deka i tebe te pra{av po telefon?

Taka {to dokolku be{e pokrenato obvinenie }e im go kaèv ova - deka dvajcata

najbliski okolu mene taka me sovetuvaa i }e me pu{tea - a vas dvajcata }e ve

zatvorea... (Se smee so vampirski smev.)- ...taka {to bidi ti sre}na {to vas javniot

obvinitel ne ve stavil vo zatvor!

@ANETA

Ima{ dobra ~ista~ka; {to ti pravi?

ANA

Zo{to taka naglo menuva{ tema na razgovor? Sega misli{ deka sum vsu{nost

mnogu racionalna, a ne mahinalna? ili ne ti se dopadna {to ti kaàv?

@ANETA

Ni{to ne mi se dopa|a od sè ova, ama za sre}a ima{ dobra ~ista~ka - ete {to sakav

da ti kaàm. Pominuvaj pove}e vreme so nea, so lu|e, se spobudaluva{ koga si sama.

Veruvaj mi, majka sum ti, majka rodena ne moè lo{o da ti misli.

ANA

Zo{to ne dojde po mene koga bev sama vo {umata? Neli tamu imalo volci. Moè{e

ne{to lo{o da mi se slu~i i mene, kako {to mu se slu~i na vnuk ti.

@ANETA

Ma ajde ti se molam. Ti si ni golema ènska, {to bi ni rekla ti? Sega u{te }e me

obvini{ za nekov zagovor. (Si pripaluva cigara.)

ANA

Ne mi smrdi{ ve}e so onie tvoite evtini?

@ANETA

Ne stignav da kupam dovolno. Zemav od na{iot... zet... od ma` ti.

ANA

Ne ti be{e sram da mu pobara{?

@ANETA

Sram ne sram - mi se pu{i. Po ova vreme ne bi moèla da odam do ma{inata sred

selo.

ANA

Vie pu{a~ite o~igledno sekoga{ se solidarizirate. Ne sum znaela za taa rabota.

@ANETA

Kade ima pepelnik?

ANA

Kade i sekoga{ koga spie{ do mene.

@ANETA

A da... (Vadi pepelnik od pod krevetot od nejzinata strana.)- Ne mi se veruva

19 PATETI^NA SONATA

deka si se setila da mi go stavi{ kako u{te od vremeto koga odevme na letuvawe

zaedno. Malo moe devoj~e. (Se obiduva da ja pogali }erka ѝ po kosata.)

ANA

(Grubo se ottrgnuva.)

@ANETA

[to ti e? samo sakav da te pogalam?

ANA

Ne mi se pipka. Treba prvo da me pra{a{ ako saka{ da napravi{ ne{to so mene.

Takvi sme nie zapadwacite, imame ~ovekovi prava i egalitarizam. Ne pravime

ni{to so sila. Plus toa u{te od pladne se nemam istu{irano. Se ose}am gadno.

@ANETA

Ne znaev jas deka tolku si naprednala... Da ne mi smrdi{? ako ne si odamna bawata.

Toga{ nema da moàm da zaspijam.

ANA

OK @aneta mislam deka se dogovorivme. Ti se budi{ na sred no} zaradi cigarite,

jas zaradi ko{marite; nemam namera da zemam i ponatamu od onie ap~iwa bidej}i se

ose}am od niv kako da sum kamena grobnica. Mislam deka se dogovorivme.

@ANETA

OK - jas cigari, ti ko{mari.

Ana i @aneta si gi udiraat pesnicite kako skauti i legnuvaat sekoja na svojata

strana od krevetot i se pokrivaat. Ana go izgasnuva svetloto so dale~inskiot

upravuva~.

Scena 4

Scenata e zatemneta, kako i vo prvata scena, o~igledno dejstvieto se slu~uva sred

no}. Ana i @aneta spijat. Isto kako i vo prvata scena od dlabo~inata na hodnikot

od levata strana se dobliùva dete so crni dupki namesto o~ite i crna iste~ena

materija na podo~nicite. Vo of doa|a po~etokot od prviot stav na >>Pateti~nata

sonata.<<

Deteto sonorno izgovoruva nekolku pati : >>Mamo, dojdi kaj mene, poseti me!

Simni se dolu, podolu, najdolu.<< Ana mumla i proceduva niz pqunka izgovoreno:

>>Doa|am... odma... kaj nas si...<<, potoa po~nuva da urla: >>Ne propa|aj! Neeee...<<

Ana sripuva istovremeno so @aneta vo sedee~ka polo`ba na krevetot. @aneta

go vklu~uva svetloto so dale~inskiot. Deteto go nema. Muzikata e stopirana.

@aneta povtoruva: >>Smiri se<< i odi dol` hodnikot do kujnata i ottamu

donesuva ~a{a so voda. Ѝ ja podava na Ana. Taa nabrzina ja ispiva.

20 PATETI^NA SONATA

@ANETA

Smiri se. Sega vedna{ }e zaspie{. (Ja pokriva preku glava }erka si, a potoa i

samata taa se pokriva.)

Scenata se zatemnuva. Do preminot vo narednata dopiraat poslednite taktovi

od >>Pateti~nata sonata<< od prviot stav.

Scena 5

Utro, Ana spie pokriena na krevetot, otvoren trosed vo dnevnata soba. Ova e utro

po no}ta od minatata scena.

Gaetana stoi do krevetot na koj spie Ana, vo rakata ja drì cevkata od

pravosmukalkata koja ja pu{ta i isklu~uva.

ANA

Saka{ da me razbudi{? Me razbudi ve}e, isklu~i go... monstrumot...

GAETANA

Da, vedna{ stanete. Ima ne{to mnogu ubavo za vas, prijatno iznenaduvawe. Brzo da

raskreneme, sega site }e dojdat. Oble~ete se. Jas }e go suredam krevetot.

ANA

Sigurna li si deka e ne{to mnogu va`no? Ako e nekoja glupost, }e te ubijam. Mi se

spie mi se pla~e. Mnogu sum umorna. (Sednuva na krevetot i preku sila se

oblekuva.)

GAETANA

(Dodeka se soblekuva Ana, Gaetana ja zagleduva.)

ANA

(Zabeleùva deka e gledana od Gaetana, Ana ja poglednuva prekorno Gaetana.

Gaetana se preprava kako da ne ja zagleduvala. Ana se zakikotuva i ja plesnuva so

~ar{afot Gaetana po liceto.)- Ye.

GAETANA

Ubavo izgledate! (Otkako Ana stanala sosema oble~ena, Gaetana go spakuva

krevetot vo trosed, zaedno so ~ar{afite i }ebiwata.)

ANA

Misli{ ubavo izgledam so ogled na toa niz {to sè pominav!

GAETANA

Mislam voop{to ne se poznava na vas niz {to ste pominala. Tolku ste cvrsta,

izgleda kako da ste izlegle od sportska sala.

ANA

Se {etam po {umata. Dojdi nekoga{ zaedno da se pro{etame. ]e ti godi. Ubavo e za

21 PATETI^NA SONATA

tenot. ]e se zarumeni{ od studeniot vozduh.

GAETANA

...

ANA

[to se za}ute?

GAETANA

Ni rekovte deka mora da se {etate sama, inaku nema da ve poseti.

ANA

Da rekov ama ti ne treba toa tolku bukvalno da go razbira{. Ako po~uvstvuva deka

mu doa|a nekoj so dobra namera nema da se ispla{i. Aj ba{ dojdi da vidime. Sin mi

e mnogu umen, nikoga{ ne procenuva pogre{no. Sekoga{ znae koj misli dobro, a koj

e katiq.

GAETANA

(Se rasplakuva, ja gu{nuva Ana.)- Jas sakav da vi kaàm deka bi ste trebalo da

prodolìte da rabotite. So izgled kako va{iot sigurno }e dobiete mnogu ponudi.

ANA

Abe ba{ nekoj deka manekenstvoto go smeta za seriozna profesija...

GAETANA

Kako ne e seriozna. Najubava profesija spored mene, celo vreme sè so sè. Kamo

sre}a jas da izgledav kako vas ili nekoe od moite deca da e kako vas, vedna{ }e im

prepora~av da otidat vo nekoja agencija. A ne vie, ve baraat, a gi ignorirate.

ANA

êkaj malku... (Ѝ plesnuva blaga {lakanica na Gaetana.)- Od kade znae{ za

agencijata!? Si zboruvala za ova so @aneta. U{te na po~etok ti kaàv deka ne

podnesuvam fusti koi praat zad grb!

GAETANA

(Prvo pokajni~ki kako da e fatena na delo...)- Izvinete gospo|o... (...potoa ostro

i re{itelno kako da nema ni{to so ova.)- ...slu~ajno dojdov porano toj den,

slu{nav deka zboruvate so majka vi. Re{iv da ve ostavam da se doprikaète so

ogled na situacijata. Stoev nadvor i ve slu{nav {to zboruvate.

ANA

Koj den be{e toa?

GAETANA

... Petok.

ANA

To~no. Izvini, }e te ~astam Crn Baron vo selskiot Pab koga saka{, i }e se

raspra{am koj den e na {ank onoj so zelenite o~i.

GAETANA

Uuuu... Edvaj ~ekam da mu gi vidam. (Se rassmejuva niz solzi, ja fa}a prijatelski

22 PATETI^NA SONATA

Ana za ramoto.)- Ve razbiram {to ste tolku napnata. I jas razbiram nekoi raboti.

Imam ~itano po spisanija. Koga nekoj }e vi umre...

ANA

(So vikawe.)- Nikoj ne mi umrel - neli ti rekov!

GAETANA

Koga nekoj vi nedostiga, duri nekoj predmet moè da predizivika ~uvstvo deka e toj

nekoj do vas. Toa se takanare~eni elektromagnetski paketi. Na{iot mozok e kako

bateriska lampa i bidej}i i samiot e so elektromagnetski napon moè od drug

mozok da pro~ita ne{to.

ANA

Zna~i od drug mozok moè da pro~ita ne{to, a ne od predmet...

GAETANA

Da, toa e i nau~no dokaàno. Pred nekoj den sednav da jadam vo sendvi~arnica i

navistina super se ~uvstvuvav. Tuku sedna eden debel do mene i po~na da me boli

glavata. Potoa i kaà na èna mu do nego deka pak {e}erot mu bil visok i deka od

toa go bolela glavata. Zna~i jas toj paket go prefativ od nego. Potoa toj si zamina

i mene prestana da me boli glavata.

ANA

A taka, sega te sakam. (Ja pregrnuva Gaetana i ja baknuva vo ~elo.)- Zna~i se

soglasuva{ deka e toj ìv i do mene. Zatoa znam {to i kako ~uvstvuva.

GAETANA

Da ama... (Mnogu ispla{eno.)- Ne mi go kaùvajte toa mene tuku na doktorot. Jas

sum... ~ista~ka, ne sum stru~na.

ANA

Od koga ti Gaetana ne saka{ da zboruva{ za sè so mene? Porano be{e mnogu

otvorena.

GAETANA

Ne biva nekoj da mu dava la`na nade` na ~ovek so maka, nekoj propadnat kako mene.

ANA

Sega pak me nervira{. Kakva la`na nade`? Znam mnogu jasno kogo go gledam i

slu{am. Sin mi!

GAETANA

Da dobro samo ne na mene. Razberete me, mi e strav da ne ve posovetuvam ne{to

pogre{no. Treba da odam vo kujna da podgotvam nekoi sneks. Gospodinot mi kaà

deka }e dojde so kolegite, za da te iznenadi.

ANA

Ne ti kaà li zo{to }e doa|a? Navistina ~udno.

GAETANA

Ne mi kaà. Ama dobro e {to ne mi kaà... kako {to kaàv, bidej}i jas ne sum

stru~na. Ima koj da misli na va`nite raboti.

23 PATETI^NA SONATA

Vo of dopira - kako od nadvor - zvuk od pristignuvawe na avtomobil. Ana se

upatuva kon hodnikot i poglednuva niz negoviot prozorec koj e od leva strana na

vratata. Gaetana se str~uva kon kujnata.

ANA

Zo{to taka brza{? Odma mi prenesuva{ panika.

GAETANA

Ne brzam. Taka vi se ~ini.

ANA

(Sednuva na trosedot, so dale~inskoto ja pu{ta >>Pateti~nata sonata<<,

po~etokot od tretiot stav. Se prekrstuva. Go vperuva pogledot studeno kon

plafonot.)

PJER

(Vleguva oble~en vo zimska vindjakna i zimska kapa na glavata. Ѝ prio|a na Ana,

taa seu{te gleda vo plafonot. Ja fa}a za ramena, ja pregrnuva, ja baknuva vo

vrat.)- Mon {er.

ANA

(Duri sega znae koj vlegol, se stresuva.)- Uf ti li si? Me smrzna, ne me pipaj,

nadvor e sigurno minus sto. Jas se po~udiv kako toa nekoj vleguva bez da zayvoni.

Zo{to ne odi{ so na{iot avtomobil? Ovoj od rabota li e? koga ja odnese @aneta

na stanica? pak li otide so brzawe?

PJER

Aret... (Vadi od vindjaknata kutiv~e za kola~iwa. Ѝ go podava na Ana.)- Por tua.

ANA

(Ja otvara pandelkata od kutiv~eto, kutijata se otvara i se

pojavuva kola~e od marcipan.)- Oh mon amur, mojot omilen fondan. @ tem.

PJER

Man` prvo, imam ne{to mnogu va`no da ti kaàm. ]e ti treba {e}er.

ANA

(Brzo lapa i xvaka i zboruva edvaj drèj}i ja ustata zatvorena.)- Uf se obiduvam

da pro~itam niz tvoite o~i {to e toa tolku va`no {to }e mi kaè{. Mi kaùva{

deka }e mi soop{ti{ ne{to ubavo. Ama celiot si bled, kako ne{to najstra{no da

}e se slu~i. Sigurno si vakov od studeniloto? Ima{ li ne{to novo za mene, osven

kola~evo? Znae{ samo na {to mislam.

PJER

Ezat1. Mon {eri... (Ja baknuva dolgo v usta Ana, dodeka ѝ e seu{te polna.)- Go

najdoa, ìv e, sega }e go donesat.

1 Franc. ezat - to~no

24 PATETI^NA SONATA

ANA

(Vreska freneti~no, tro{ki i letaat od ustata.)

GAETANA

(Dotr~uva so posluàvnik so gricki i mali sendvi~i.)- [to e, eve vedna{ doa|am!

Jas sum sosema podgotvena, samo ~ekav da se pomuabetite. (Go ostava

posluàvnikot na masi~eto vo dnevnata, se str~uva nazad vo kujnata od kade

dobutkuva koli~ka so alkoholni pijaloci, kristalni ~aì i sad za led ozgora.)

ANA

Kako? kade?

GAETANA

(Na Ana.)- Sakate li da vo go napolnam va{iot kowak so led? Napijte se, }e ve

strese. (Na Pjer.)- Dobivte sloboden den? Zo{to ne ste na rabota?

PJER

(Kon Gaetana niz solzi.)- Mi se javija deka }e go donesat. Go na{le. Ni{to ne mu e,

samo nogata mu se skr{ena.

GAETANA

(Ja zjapnuva ustata za da po~ne da urla, brzo ja zatvora so obete race.)- Koj go

na{ol?

PJER

I bez nekolku zabi ostanal. Padnal pokraj potokot tamu ima strmnina od 4metri.

Zatoa mu gi na{le zabite, ja odral koàta. Potoa oblekata ja vle~elo nekoe

ìvotno. Imal amnezija, ne moèl na ni{to da se seti. nekoi deca go na{le i go

vle~ele, od toa se tie tragi. Go pribrala edna baba od seloto i viknala brza

pomo{, mislele deka e od sosednoto selo, deka e od selsko semejstvo, bidej}i go

donele skoro bez obleka. Viknala brza pomo{ i go gipsirale, ama go evidentirale

na drugata op{tina, bidej}i toj vo buniloto potvrdil deka e od tamu i deka nema

kade da spie. Mislele deka e od onie so ciganite. Babata nemala deca i mnogu se

privrzala, arno ama koga mu zarasnala nogata po~nal da se se}ava na nas. Tie od

socijalnata slu`ba po~nale po~esto da gi posetuvaat bidej}i trebalo da po~ne da

odi na u~ili{te. Im kaàl, go fotografirale i go na{le.

ANA

Tie nikakveci, tolku li ne moèle da pretpostavat deka vo blizina ima nekoe

is~eznato dete?

PJER

Ne bidej}i im kaàl deka e od kaj ciganite. Glupo bilo taka {to go pra{ale

bidej}i sigurno mu bilo strav da ne ostane da spie na ulica, a i babata taka mu

sugerirala, zapla{uvaj}i go deka dokolku ne kaè taka }e ostane da spie na ulica,

a ne kaj nea. Prakti~no go ucenila da izlaè. Padnal na glava i imal totalna

amnezija, ne znael {to zboruva.

25 PATETI^NA SONATA

Vo of dopira zvuk od avtomobil koj pristignuva.

ANA

Kone~no }e go vidam na dnevna svetlina. (Si ja griznuva pesnicata prepla{eno,

dodeka Pjer ja pregrnuva za{titni~ki.)

GAETANA

(Se upatuva kon prozorecot vo hodnikot koj e od leva strana, gleda niz nego.)- Oh

eve go, izleguva od xipot. Kolku e ubav, samo mu gi nema zap~iwata. I zdebelen e,

taa babata po sè izgleda bila dobra gotva~ka.

Zayvonuva yvon~eto na vratata.

ANA

(Se ottrgnuva od pregratkata na Pjer i povtorno zdrveno se zagleduva kon

plafonot.)

GAETANA

Dru{tvo da znaete otvaram. (Ja otvara vratata. Vleguva edno dete, koe ne e

deteto koe go sonuva{e Ana.)- Ejjjj, mi se raduva{ li? od koga ne sme se videle...

(Go pregrnuva deteto, go podignuva, se gu{kaat. Gi vnesuva trojcata socijalni

slu`benici oble~eni vo slu`beni vetrovki nad vindjaknite. Ja zatvora

vratata.)- Posluète se gospoda, dokolku vi treba ne{to, slobodno kaète mi.

(Go spu{ta deteto nazemi.)- Odi gu{ni go tatko ti.

DETETO

(Odi kon Pjer, sosema mu se dobliùva.)

ANA

(Seu{te gleda vo plafonot i izgleda kako da se moli vo sebe. Gi zatvora o~ite.)

PJER

(Se raspla~uva. Go gu{nuva deteto.)- Oh gospod od vi{noto nebo ni te vrati.

Kolku si ubav, kosi~kata ti sveti. Babata redovno te bawala.

DETETO

Ne me bawa{e taa, tuku samiot jas.

PJER

Noxeto ne li te boli, ne krivi{ koga odi{? Odi gu{ni ja majka ti?

DETETO

(Odi do kaj Ana. Zastanuva sosema pred nea.)

ANA

(Duri sega gi otvara o~ite.)

DETETO

(Go stava ra~eto na ramoto od Ana, Ana grubo go ottrgnuva.)

26 PATETI^NA SONATA

ANA

Koja e ovaa muzika?

DETETO

Ne{to mnogu zdodevno, za stare~ki dom... (Po~nuva da se smee.)

ANA

Ova ne e sin mi!

Eden od slu`benicite koi piele alkohol se zagrcnuva.

ANA

Gluvi ste? Ova ne e sin mi!

PJER

Sega si vo apstinencijalna kriza, samo {to prestana da gi pie{ ap~iwata, toa

be{e edno naglo prestanuvawe...

ANA

Kade e majka mi?

GAETANA

(Naleva kowak i stava led vo ~a{ata potoa ѝ ja donesuva na Ana.)- Napijte se i sè

}e dojde na svoe mesto. Va{iot omilen...

ANA

(Ja plesnuva Gaetana po rakata so ~a{ata koja{to odletuva i se kr{i.)- Ma

slu{a{ li ti {to ti kaùvam - ova ne e sin mi!

GAETANA

Gospo|o ne pravete taka, sega treba da gi sobiram sr~ite i sin vi moè da se ise~e.

Ova e sin vi! Sosema jasno se se}avam!

DETETO

(Se raspla~uva.)- Mamo gu{ni me, mi nedostiga{e, kolku sakav da te vidam. (Ja

gu{nuva Ana.)

ANA

Kade e majka mi? viknete ja...

GAETANA

(Poglednuva kon Pjer, a potoa kon socijalnite slu`benici.)- Majka vi utrinava ja

odnese na èlezni~ka stanica Pjer i sega e na pat za doma. Dokolku sakate }e i se

javime po mobilen. Vidov deka na telefonot ima podesuvawe za strim, ako tolku

insistirate }e i pratime poraka so snimka od sin vi. Samo podobro nemojte.

Bidete sigurna deka }e vi go kaè istoto.

ANA

Donesi go albumot od kujnata, vo fiokata do priborot za jadewe e.

GAETANA

(Se str~uva kon kujnata i od tamu se vra}a so album. Ѝ go podava na Ana.)

27 PATETI^NA SONATA

ANA

(Grubo se ottrgnuva od pregratkata na deteto. Go otvara albumot i go

razgleduva.)- Izvinete ama ova e kompjuterska montaà. Plus toa se gleda deka

slikite se skoro zalepeni.

PJER

Da gi pu{time rabotnicive da si odat, ti }e se relaksira{ i sè }e se sredi.

ANA

Ni pod razno. (Na socijalnite slu`benici/rabotnici.)- Vratete go ova dete tamu

od kade ste go zele! Tuka o~igledno ne mu e mestoto.

DETETO

(Raspla~eno ja gu{nuva Ana.)- Mamo gu{ni me!

ANA

(Se ottrgnuva grubo od pregratkata na deteto.)- Ne mi se dobliùvaj! Smrdi{!

Vie Ciganite za malku pari na sè }e se soglasite. (Kon Pjer.)- Kade vide deka e

~ist ìti sè, ne se}a{ deka smrdi kako samiot ad!

PJER

Mislam deka e dosta! (Kon socijalnite slu`benici.)- Moè da si odite, samite }e

se sredime.

Slu`benicite stojat stameno kako da se smrznati.

DETETO

(Se privlekuva kon Ana i ja gu{nuva.)- Mamo...

ANA

(Grubo go ottrgnuva i go pluknuva deteto vo lice.)- Da ne si mi rekol u{te

edna{ mamo, ti cigansko izmamni~e!

DETETO

Ne me vre|aj ku~ko! (Ѝ udira boks na Ana po vilica.)

ANA

(Go odbutnuva nazae~ki tolku silno deteto {to toa pa|a nanazad, udira so

glavata od podot i po~nuva silno da pla~e.)

DETETO

(Pcue ne{to na romski.)

ANA

(Gi ga|a slu`benicite so albumot, potoa zema od zemja od ostatokot od

skr{enata ~a{a i so nego gi ga|a.)- ]e ve tuàm! kopiliwa! ]e ve ubijam! Vratete

go sin mi! Kade e sin mi!?

PRVIOT SLU@BENIK

Kako sega pcue na ciganski?

28 PATETI^NA SONATA

GAETANA

Sigurno koga bil so niv nau~il. Inaku ne znae{e. Eve videte deka e navistina sin

ѝ. Jas vi garantiram deka ova ne e fotomontaà. (Go podignuva albumot od zemja i

im go predo~uva na slu`benicite.)

Slu`benicite somni~avo gledaat.

VTORIOT SLU@BENIK

Ova? Gospo|ata e poznatiot fotomodel?

GAETANA

Da... Da ne ima{ ne{to protiv manekenki?

VTORIOT SLU@BENIK

Ne samo me interesira dali gospo|ata zemala nekoi supstanci, za da izgleda

poubavo na pista? (Strogo kon Ana.)- Dali nekoga{ ste zemale nekakvi drogi?

GAETANA

Ne treba{e toa da ja pra{ate. Gospo|ata duri nikoga{ ne jade meso ili bilo {to

ìvotinsko...

ANA

(Stanuva i se upatuva kon vtoriot slu`benik bavno, no kako da saka da go ubie.)-

Vedna{ po glasot poznav deka ne e sin mi, no setilata mi se umoreni od premnogu

stres denovive. Sakav da vidam, ne samo da slu{nam!

VTORIOT SLU@BENIK

Zna~i priznavate deka nervite vi se popu{teni i deka ne ste so navistina zdrava

svest.

ANA

(Zema {i{e od koli~kata i go skr{uva na polovina i so ostricata mu go

prinesuva na vtoriot slu`benik do vrat. Ovoj ispla{eno se podistavuva

nanazad.)- Najdete go sin mi goveda ili }e ve zakolam! Koj ve pla}a? Zo{to

laète?

TRETIOT SLU@BENIK

(Se obiduva da ja oddale~i rakata od vratot na vtoriot slu`benik.)- Poleka

gospo|o nemojte taka, nie ne sme sudii nitu policija. Nie sme socijalna slu`ba -

izvr{iteli. Ne sme nitu doktori, kako medicinski sestri sme. Nemame kapacitet

da razre{ime volku kompleksna situacija. (Kon deteto.)- Majka ti mnogu pati ni

kaàla deka si ja sakal ovaa melodija, a sega ne znae{ koja e.

DETETO

>>Pateti~na sonata<< od Ludvig van Betoven.

TRETIOT SLU@BENIK

Zo{to taka pravi{?

29 PATETI^NA SONATA

DETETO

Sakav da se po{eguvam. Stalno me gwave{e da ja slu{am za da sum stanel kako

konte. Koe dete bi sakalo da ja slu{a ovaa muzika?

PRVIOT SLU@BENIK

Pokaì gi prednite zap~iwa!

DETETO

(Gi pokaùva prednite zabi so manir kako da progoltal polovina lajm sose kora.

Se gleda deka gore i dolu ima praznini namesto zabi.)

Tretiot i prviot slu`benik se poglednuvaat kobno, potoa istovremeno ja

poglednuvaat prekorno Ana.

DETETO

(So vikawe.)- Uapsete ja, luda e! Me tera{e da ~itam literatura koja i za vozrasni

e prete{ka! ]e dobiev rak na mozok! Site ѝ rekoa da ne me tera da go ~itam toa!

Zatoa begav stalno od doma! Vo zatvor }e ѝ dojde du{ata na mesto!

ANA

(Go dobliùva se~iloto do liceto na vtoriot slu`benik i pravi mala

posekotina na negoviot obraz.)- Goveda ova ne e sin mi!

Vtoriot slu`benik kriknuva, go fa}a laktot na Ana so rakata od kaj stranata

na Ana so {i{eto. No Ana se zaletuva i zamavnuva kon negoviot biceps.

Vetrovkata e rase~ena. Duri sega svesna {to napravila vo agonija go frla

{i{eto nazemi. Ana vo uàs si ja pokriva ustata so dvete race za da ne krikne.

Vtoriot slu`benik go ra{iruva rase~enoto mesto od bicepsot na vetrovkata,

bliknuva krv. Im dava znak so dvièwe na glavata na drugite dva slu`benici,

ovie istr~uvaat niz vratata nadvor. Vtoriot slu`benik ja zgrap~uva Ana i ѝ gi

svitkuva racete nazae~ki.

ANA

(Vika najglasno {to moè.)- Pomo{! Pomo{! Go krijat sin mi! Me pravat luda!

]e vidite {to }e vi napravam! ]e gniete po zatvori! ]e vidite koja sum!

Ostanatite dvajca slu`benici se vra}aat so luda~ka ko{ula i nasila ѝ ja

oblekuvaat na Ana. Ana prodolùva da urla, no i stavaat tampon vo ustata i go

pokrivaat so samolepliva lenta. Gaetana odi vo kujnata i od tamu se vra}a so

{i{e so alkohol i pamuk. Mu go prinesuvanatopeniot so alkohol pamuk na

vtoriot slu`benik na liceto, ovoj ѝ se zablagodaruva so dvièwe na glavata.

Potoa nasila ѝ stavaat uspokoitelna injekcija na Ana. Pjer ja gali po glavata i

ja baknuva vo kosta. Ana postojano se trga vo spazmati~ni dvièwa. Potoa

30 PATETI^NA SONATA

opiraweto pod vlijanie na injekcijata oslabnuva, dodeka seu{te se gr~i ja

iznesuvaat niz vratata. Site izleguvaat nadvor. Pjer ja zatvora vratata zad

sebe.

Scena 6

Scenata e pak dnevnata soba, no sega e zatemneta se gleda deka e no}. Ima sve}i na

masi~eto kako i na natkasnite/dnevni mebeli vo slu~ajov. Na masi~eto ima

{i{iwa alkohol so kristalni ~a{i za piewe do niv, kako i mali sendvi~i,

par~iwa pica i otvorena bomboniera. Na videobim kako proekcija na zadniot yid,

onoj koj e paralelen so publikata odi proekcijata od recitiraweto na poezija. Toa

e krupen plan na deteto so crni dupki/crni kozmeti~ki le}i kakvi {to se nosat za

no}ta na ve{terkite. Na glavata deteto ja ima adekvatnata ka~ulka za stra{ila

koja se nosi vo vakvi priliki, a pod o~ite ima nacrtano petna vo crna boja kako

o~ite da mu se iste~eni. Ostavam sloboden izbor za koja da bide pesnata koja ja

recitira, najdobro bi bilo ne{to od Bodler.

Koga zavr{uva proekcijata svetloto se zasiluva. Anri sedi na trosedot, Pjer na

foteljata do nego. Koga zavr{uva proekcijata, Pjer aplaudira. So dale~inskoto

ja pu{ta >>Pateti~nata sonata<< vtoriot stav.

PJER

Ajde aplaudiraj mu na sin mi! Kaì kakov e a!?

ANRI

Eve. (Bezvolno aplaudira.)- Uf ne moàm da go prepoznaam. [to }e mu e taa maska?

PJER

@ena mi seto toa go suredila. Toa e za da bide podramati~en, kako teatarski

nastap, razbira{? I sekade vo ku}ava stavi ise~oci so negovite nastapi od nego,

duri i na programata za pu{tawe na tu{ ili za otvarawe na {pajzot. Opasna e!

ANRI

Saka{ da kaè{ pred da ja pu{ti{ mikrobranovata, prvo ti se pu{ta nekoj stih

izrecitiran od sin ti?

PJER

Taka nekako. Ajde da se napieme za nego. (Naleva vo ispraznetata ~a{a za kowak

na Anri. Se ~uknuvaat so ~a{ite i se napivaat.)- Abe zlatni se i dvajcata.

ANRI

Zna~i da kaàm deka èna ti imala nerven slom i zaradi toa dva dena nema da

moè{ da dojde{ na rabota? Da gi prodolàm istraùvawata taka kako {to mi

kaà. Klu~ot od laboratorijata e pod maserot za Ärbeten stolb na tvoeto stol~e.

31 PATETI^NA SONATA

PJER

Taka e. (Si naleva na sebe kowak i se obiduva da mu doturi na Anri. Ovoj so raka ja

pokriva ~a{ata. Pjer otpiva pogolema koli~ina.)

ANRI

Nemoj da se zapu{ta{ mon ami2, nemoj ve}e da pie{. Postojano javuvaj mi se, ` sui

ton3. Mislam deka najdobro bi ti bilo pove}e da se odmori{, spoj si gi denovite so

vikendot.

PJER

Da ne ni se nalutat investitorite za tolkavo otsastvo? Edvaj gi nateravme da

priloàt.

ANRI

Pa imame na{i sekade, imame koj da ne pokriva. Plus toa tie od administracijata

sega postojano gi kritikuvaat zo{to ni{to ne investiraat vo razvoj na naukata, a

toa im e obvrzno. Mislam deka sega e vistinskiot moment da gi zabrzame i

privr{ime istraùvawata.

PJER

Se nadevam. Ama kako {to gleda{ - ti kaàv u{te na po~etokot - istraùvawata

od oblasta na prirodnite nauki se mnogu kompleksni. Nikoga{ ne znae{ u{te

kolku vreme }e ti treba. Koga }e naide{ na nekoja karpa ti se ~ini deka zad nea se

krie samo poljana, a toa tamu imalo cela dolina. Taka i so molekulite...

ANRI

Dobro ne mi go zamoruvaj sega stariov mozok, znae{ deka sum ekonomist. Nemam

poim od prirodni nauki. Jas voo~uvam samo promeni vo cifrite, parite i vo

~ovekovata priroda. Kako na ekonomist mi e mnogu va`no da moàm to~no da ja

procenam ~ovekovata priroda, bidej}i tokmu vo nea se krijat celi nerazjasneti

dolini. A za prirodata voop{to dovolno mi e samo da znam koe godi{no vreme e

sega. Prirodata e prirodna i spontana, dodeka ~ovekovata priroda e nepredvidliva

i impulsivna. Prirodata ne zakriluva, ~ovekovata priroda nè pla{i.

PJER

Iako si ekonomist sepak si se razbiral vo filozofija.

ANRI

Ne, ova e psihologija. Nie ekonomistite morame da se razbirame od ovaa oblast,

osobeno koga sorabotuvame so tolku golemi sumi. Neverojatno e kolku drasti~no

~ovekovata psiha se menuva pod vlijanie na golemi koli~ini na pari. Pri {to od

site ìvi su{testva ~ovekot e edinstvenoto koe moè svesno od koristoqubie da

go ubie svoeto potomstvo. Ima slu~ai i kaj ìvotnite, no tie se nesvesni za ova

bidej}i se rakovodeni od mnogu silen nagon.

2 Franc. mon ami - moj prijatel-e 3 Franc. @ sui ton - Jas sum tvoj

32 PATETI^NA SONATA

PJER

Zo{to mi go kaùva{ ova?

ANRI

Zo{to? Za{to razgovarame, kako {to ti kaùvam i za sè drugo. Navistina mislam

deka se prepi. Nema da ima{ sila da mi gi pokaè{ novite dostignuvawa.

Navistina si mnogu bled. Moèbi bi bilo najdobro sè da izblue{?

PJER

(Re{itelno stanuva, no se zateteravuva. Re{itelno plesnuva so rakata od

naslonot na foteljata.)- Ne sega }e odime!

ANRI

Siguren li si? (Stanuva.)- Toga{ odime imediatalmon4. (Go fa}a Pjer za struk so

obete race.)

PJER

Zo{to taka me drì{?

ANRI

Mnogu si ni oslabel, naglo si oslabel. Si se sekiral?

PJER

Ne. Od moda.

Izleguvaat od izlezot od desnata strana. Publikata se spu{ta vertikalno

nadolu so hidraulika vo scenata koja pretstavuva betoniran podrum. Od desnata

strana e eden prostor koj e so perimetar 1.50m i opkruèn so metalni cevki do

tavanot. Zad nego vo dlabo~ina e metalna vrata na razdvojuvawe koja e vrata od

lift. Paralelno so publikata e betoniraniot yid, so polici i karakteristi~ni

elementi/pribor/instrumenti za hemiska i biolo{ka labaratorija, golema

metalna masa, kako i lamarineni polici so niza od neobjasnivi metalni i

plasti~ni predmeti koi li~at na laserski pi{toli od nau~nofantasti~ni

filmovi. Koga liftot se spu{ta scenata e vo kompleten mrak. Koga se otvora

vratata od liftot se palat neonskite svetilki vo laboratorijata.

Metalnata vrata od liftot se otvora, od nea izleguvaat Anri i Pjer.

ANRI

Uau ama e studeno. Minatiot pat koga dojdov tuka ne be{e volku studeno. Zatoa

{to toga{ bevme vo drugo godi{no vreme?

PJER

Ne, za{to toga{ u{te gradevme, seu{te nemavme nikakvi bio materii. Sega e

neophodno da e vaka za da ne{to ne po~ne da trulee.

4 Franc. imediatalmon - vedna{

33 PATETI^NA SONATA

ANRI

Sigurno li èna ti ne znae seu{te ni{to za ova?

PJER

Sigurno kako smrt...

ANRI

Gledaj taka i da ostane. Koj u{te znae?

PJER

Monterite, se razbira i... ~ista~kata.

ANRI

îsta~kata? kako??

PJER

Pa ne moàm ve}e sè sam da odrùvam. Kapnat sum. Plus toa siguren sum deka }e

mol~i. Ja imam so nesreden status od Latinska Amerika i so decata kako nivna

samohrana majka. Istotaka e i krajno prosta, ne veruvam deka bilo {to od seto ova

bi moèla da razbere.

ANRI

Ama sigurno li èna ti ni{to ne doznala od sevo ova? Znae{ kade e sega, da ne

istrese ne{to?

PJER

Ne moè da istrese, samo normalno znae deka ima nekakva moja rabotilnica vo

na{iot podrum, ama ne moè da pretpostavi deka e toa ne{to nadvor od zakonot...

ANRI

Se dogovorivme za vokacijata. Ova e ne{to kontroverzno, a ne nadvor od zakonot.

(Stiska na kop~eto od liftot, zvu~niot signal signalizira deka liftot e

tuka, ama vratata ne se otvora.)- Ajde gore }e mi objasni{, se smrznav.

PJER

(Mu go pokaùva elektronskiot klu~ koj si go pika vo xebot.)- Ne moè{ da

izleze{ dur jas ne ti otvoram. Samo jas imam elektronski klu~. Ima i mehanizam

za samouni{tuvawe kako {to znae{ koj moè da se programira kako tempirana

bomba za vo slu~aj na racija. Zna~i prvo }e sè strpi{ sè da ti objasnam i pokaàm, a

ne potoa samo da me somni~i{ - kako i {to.

ANRI

Ti be nekogo i }e ubie{ tuka?

PJER

Od kade znae{ deka ve}e i nemam ubieno? (Se smee vampirski.)

ANRI

(Zema eden predmet od policata koj li~i na gigantski {ilec.)- [to e ova?

îsta~ za rektum?

PJER

Trgni se na strana.

34 PATETI^NA SONATA

Anri se trgnuva. Pjer go zema {ilecot, pritisnuva nekakvo kop~e na nego, se

slu{a nekakvo zuewe. Vertikalno go postavuva na masata i od ivicata kon

navnatre pravi dvièwe od 5sm. Potoa zema od policata tefter. Kine list

hartija i go vovira na pominatoto so {ilecot mesto, listot hartija ostanuva

da stoi vertikalno.

ANRI

(Aplaudira.)- Uau. Priznavam impresioniran sum. Zna~i ova e ~ista~narektumi-

seka~namasi?

PJER

Ve molam kolega, ova se vika laserskiseka~.

ANRI

(Se trie po rakavite i se trese od stud.)- Ima{ li moèbi

laserskizagrejuva~nabankarskislu`beniksozapek?

PJER

Ve molam kolega, kakvi vi se tie izrazi? Vie ste

diplomiranvisokoobrazuvanekonomist! Za greewe nemam ni{to, no eve imam

ne{to za proteruvawe. (Zema od policata edna mizura so te~nost vo {afran

boja.)

Anri ja zema mizurata v raka i qubopitno ja razgleduva. Pjer povtorno go zema

{ilecot i stisnuva nekavo kop~e na negovata dr{ka, o~igledno drugo od ona

prethodnoto. Izletuvaat od obete strani na {ilecot dve se~iva so golemina i

forma na sredna kama.

ANRI

Uau, nemoj da misli{ deka mislam deka ti e mnogu golem, ama ti go gledam... noòt.

Ako nema{ ni{to protiv samo drì go toa podaleku od mene! Navistina ubavo {to

ova si go usovr{il, no za {to bi moèlo ova da se upotrebi?

PJER

Za zabava se razbira! (@onglira so {ilecot i nesakaj}i se secnuva na prstot. Go

ostava {ilecot na masata i si go cica prese~eniot prst.)

ANRI

Ne me gledaj taka - jas sum Francuz , no ne sum sado-mazo.

PJER

Vo smislol {to so ovoj alat sekoja rabota se pretvora vo zabava. Kako na primer

mesarskata. Zamisli kolku lesno }e im bide na mesarite da nase~kaat cel vol so

ova, za razlika od porano.

ANRI

Do nekakvi olesnuvawa so {ilecov bi moèle da se setat da dojdat i vojnicite.

35 PATETI^NA SONATA

PJER

E toa ne. Ako se setat oni se setile, ne nie nau~nicite. Nie nau~nicite sme

miroqubivi.

ANRI

Jas velam mnogumina vedna{ }e se setat da go iskoristat ova za ne{to opasno.

PJER

Zavisi kakva e civilizacijata vo koja pronajdokot se nao|a. Na primer barutot bil

pronajden vo Kina i so vekovi nikoj ne se setil deka bi moèl da se koristi kako

oru`je, tuku site go koristele za zabava, za petardi. Nie Francuzite sme

miroqubivi.

ANRI

Zavisi koi od nas se razbira! Dobro! (Predo~uvaj}i ja mizurata so rakata...)-

Po~ituvan kolega }e ni objasnite li za kakov pronajdok stanuva zbor?

PJER

Ova e te~nost za podvodno di{ewe.

ANRI

Dobro toa i jas znam ne{to za ova. @ivotot poteknuva od voda, sme izlegle od nea,

zatoa 70% od na{eto telo e voda. Vo stomakot od na{ite majki di{eme vo te~nosta

od matkata.

PJER

Anri ova e mojot najgolem pronajdok. I porano bea praveni eksperimenti, no

neuspe{no. Samo operativno moè{e ~ovekovite drobovi da di{at, iako ja imaa

sintetizirano istata materija kako i jas. Problemot e vo toa {to otkako bebeto

}e ja isfrli te~nosta od svoite beli drobovi, tie zarasnuvaat so edna cipa koja e

sosema srasnata. Isto kako i so prstot, dokolku ti go otse~at i vedna{ pri{ijat

toga{ }e ti ostane, dokolku pak se pri{ie podocna toga{ organizmot go tretira i

otfrla kako stransko telo. Zatoa potoa nov prst moè da se pri{ie samo so

celosna operacija. Jas dodadov specijalni aditivi koi ja razgraduvaat ovaa cipa za

dve minuti, taka {to ~ovekot potopen vo nea }e ja ispluka vedna{. Koga }e isleze

na suvo dva dena te{ko di{e, a potoa ovaa cipa se regenerira.

ANRI

Ooooo dobro, dobro Pjer, dobra rabota si napravil. Samo ne razbiram zo{to ova

mi go dade za proteruvawe?

PJER

Go zabeleàv toj efekt na sebe koga se napiv od te~nosta.

ANRI

Saka{ da kaè{ koga se pie, a ne vdi{uva toga{ dejstvuva kako diuretik?

PJER

Tokmu taka... Ovaa te~nost izobiluva so vitamin E. Toa e edinstveniot vitamin koj

moè da gi zameni site drugi. 90% od vodniot ìv svet ne moè da postigne

36 PATETI^NA SONATA

fotosinteza, barem ne onakva kakva ja imame na zemjata. Zatoa sè ona {to ja ima

ovaa boja naj~esto izobiluva so vitamin E, kako algite na primer ili mnogu ribi,

ili te~nosta od matkata-bidej}i tamu nema dovolno svetlina koja e neophodna za

fotosinteza. I taa e vo ovaa boja.

ANRI

Dobro, dobro-ti veruvam... Se razbira }e ti veruvam do kraj koga }e go vidam ova

kako funkcionira. Samo sakav da ti kaàm deka si lud, koga si moèl da ja proba{

te~nosta na sebe. Si moèl da se otrue{ sebe ili nekoj drug. Se nadevam deka ne si

kako onoj lud nau~nik koj eksperimentiral na svoite deca, kako se vika{e- Luj

Paster?

PJER

(Pani~no.)- Toa se izmislici, ozboruvawa. Mu zaviduvale na Paster, za{to gledaj

kakvi pronajdoci ni ostavil. Ni ja zadolìl celata civilizacija!

ANRI

Dobro Pjer ti veruvam. Samo da znae{ deka e vistina deka mnogu od nau~nicite se

bolni fanatici. Bi napravile bukvalno sè za da dojdat do svojot pronajdok. Ova ti

go kaùvam za da vnimava{ so kakvi kolegi sorabotuva{, iako moèbi nema{e

potreba ova da ti go kaàm. Tvojata rabota kako {to gledam e mnogu osamena, da ne

re~am zatvorska. Ti mi objasni deka e toa za da ne ti go ukradat istraùvaweto,

{to e za voqa na vistinata fakt. Biznisot na kradewe intelektualna sopstvenost

vo momentov cveta. Dobro, dobro... Jas sum siguren deka samo na osnova na ova {to

sega go vidov tebe }e ti bide odobren grantot. Taka {to moè{ da se po~esti{ (no

ne so alkohol!). I da }e moè{ da si dozvoli{ da si go zadrì{ ku}i~evo vo koe si

so tvojata preubava...

PJER

Ne stanuva zbor za toa deka sakam da ìveam vo ovoj luksuzen ambient, tuku da im

kaè{ deka na drugo mesto ne bi moèl da prodolàm so moite eksperimenti, koi

za àl se{te se smetaat za kontroverzni.

ANRI

I ilegalni... Da vnimavaj na toa. Envajormentalistite, mentalistite,

za{titnicite na pravata na ìvotnite se sega mnogu jaki. Tuka li gi prave{e

eksperimentite?

PJER

Da, onde vo onoj }o{ot zad re{etkite. Sobirav ìvotni od okolinata, koga nikoj

ne me gleda, gi stavam zad re{etkata, potoa ja aktiviram podlogata i ìvotnoto

pa|a vo te~nosta. Drugo }e be{e da imam primati?

ANRI

[to im fali na stavorcite?

PJER

Glodarite kako na primer stavorcite se na{ite dale~ni predci. Kako {to gleda{

37 PATETI^NA SONATA

~esto se ispravaat na zadnite noze i gi koristat racete kako nas. Pred toa spored

nekoi sme bile ~lenkonogi (rakovi, krleì...) spored nekoi mekoteli. Taka {to

korisni se eksperimentite so ìvotni, no najkorisni se so na{ite najbliski

predci. Zatoa site eksperimenti vo polza na lu|eto se pravat na glodari ili

majmuni, a ne na ku~iwa na primer. Na primer ververicata e vsu{nost eden majmun.

ANRI

Oh navistina, kolku genijalno, nikoga{ ne sum razmisluval vaka. Da opa{ot na

ververicata e identi~en so onoj na majmunot-lemur.

PJER

Da, a praseto e glodar koj razvil kopita. Zatoa mnogu religii ne prepora~uvaat

svinsko meso, bidej}i zabeleàle deka ima sli~en vkus so na{eto.

ANRI

Misli{ so ~ove~koto?! Skandal! Koj zabeleàl? (Pocrvenuva.)

PJER

Na{ite predci, vo nekoi jazici kako na primer vo Makedonskiot seu{te nema

razli~en zbor za ~ove~ko i meso od ìvotno. Vsu{nost i vo skore{nite vojni na

tlo na Evropa znaeme deka se ima jadeno ~ove~ko meso. Do neodamna vrskata izme|u

glodarite i primatite se smeta{e za neverojatna, iako eden nau~nik odamna ja

ima{e otkrieno- Indoneziskata Vazirovka ili U{uaija. Taa e kako stavorec, no

so majmunski race i u{i. Sega ve}e so sigurnost moème ova da go potvrdime

bidej}i ova ni e dokaàno so genetskata analiza koja e dostapna ve}e nekolku

godini.

ANRI

(Seu{te e neprijatno zacrvenet vo liceto.)- Slu{aj me sega dobro garson, tuka

bilo kakvi eksperimenti so lu|e se zabraneti. Nie zatoa {to sme i so humanite ti

dozvolivme da pravi{ nekoi ne taka prifatlivi eksperimenti. No samo so

ìvotni! Kler? Nemoj da doznaeme deka si pravel tuka ne{to nehumano, toga{ }e

si ima{ rabota so nas.

PJER

Nikoga{ ne bi vi zgre{il bidej}i otsekoga{ sum bil i }e ostanam so vas. To~no

taa va{a humanost i me stimulira svoite pronajdoci da gi prilagoduvam kon

va{ata doktrina.

ANRI

Nemame doktrina! Kler? Demokrati sme, civilizirani sme, humani sme. Zna~i i

vie ste znaele za na{iot pakt, u{te od studentskite denovi. I {to ste sega so nas -

lup ili volp?

PJER

Volk?

ANRI

(Neo~ekuvano eufori~no, presre}no se zasmejuva.)- Taka! Pravilno znae{! Ne gi

38 PATETI^NA SONATA

sakame mnogu lisicite, tie ni se prevrtlivi. Nie sme so maèstveno i sigurno!

Nosi me odovde, sledniot pat }e dojdam so termafor na moive zape~eni creva.

(Poglednuva kon mizurata koja e na masata.)- Ova }e si go pie{ ti, arno ne si se

otrul. Ne sum eden od tvoite primati. (Se zasmejuva, se ~e{a pod mi{ka so racete i

gropka kako {impanzo.)

PJER

(Za sebe.)- Smej se, ama da vidi{ {to }e napravam so svojot pronajdok. (Go stava

elektronskiot klu~ vo ~ita~ot do lifotot, no namesto da se otvori vratata,

se isklu~uva svetloto.)

Na yidot se pojavuva proekcija od krupen plan na sin mu, oble~en i na{minakan za

no}ta na ve{terkite isto kako i vo prethodnata proekcija, koj gi recitira

pasusite od Sodoma i Gomora, koga Gospod gi uni{tuval. Vo of se slu{a

rakopleskaweto i vikaweto >>bravo<< od Ana. Ozgora na proekcijata ima edna

crvena lenta koja odbrojuva so titkawe i se smaluva.

ANRI

Merd? [to e sega ova? Od ovaa ma{ina mi popu{tija nervite.

PJER

Po |avolite go vklu~iv samouni{tuvaweto nesakae~ki!

ANRI

Pobrzajte, ne sakam da me donesat na èna mi vo forma na pe~eno meso! Dali vi

kaàv deka taa ne jade ~ove~ko meso?

PJER

(Se spletkuva ne{to so elekromagnetniot klu~ piknuvaj}i go vo dup~eto do

liftot. Pcue.)- Gospodi pomagaj! (Titkaweto sopira, iz~eznuva proekcijata na

yidot, svetloto stanuva normalno kako i pred toa.)- Uf dobro e! Sum go klal

klu~ot vo gornoto namesto dolnoto dup~e po gre{ka. Izvini za ovaa glupava

proekcija, kako {to ti kaàv èna mi go naprogramirala sin ni vo sè!

ANRI

(Vadi maram~e i si ja bri{e olesnuva~ki studenata pot od ~eloto.)- ]e ѝ re~am

na èna mi da mi napolni topla kada so mirizliva sol. (Go pregrnuva Pjer

olesnuva~ki okolu ramoto.)- E mon ami te{ko bilo da se doprinesuva za

civilizacijata. Toa e tolku neblagodarno. Ve prekolnuvam pu{tete me da izlezam

odovde, me lazat mornici.

PJER

(Sosema bled vo liceto...)- ]e ve pu{tam ako me baknete!

ANRI

Zo{to taka ne mi kaà u{te vedna{ mon ami. Jas tokmu za toa me~taam cela ve~er.

(Se navednuva kon Pjer za da go bakne v usta, no Pjer se izmestuva i ovoj go baknuva

39 PATETI^NA SONATA

po ~eloto.)- Mnogu smrdi{... mirisa{ na alkohol, dodu{a skap. Ti sovetuvam da se

napie{ od {afranot za da si gi pro~isti{ crevata. Otkako }e zaminam se razbira,

ne sega.

PJER

(Go pridviùva elektromagnetniot klu~, vratata od liftot se otvara.)

Pjer i Anri vleguvaat vo lifotot, svetloto na scenata sosema zgasnuva,

ostanuva samo ona svetlo koe doa|a od liftot. Metalnata vrata na lizgawe se

zatvora. Sega scenata e sosema temna.

Scena 7

Scenata e sosema temna.

Se slu{a glasot na Ana kako mumla, vsu{nost pridu{eno kriknuva, u{islu{no

seu{te go ima tamponot vo ustata. Zvu~i kako da go xvaka. Potoa kako da go

isplukala. Po~nuva da se slu{a celiot nejzin glas.

ANA

Kade si? Ubav na mama. Znam deka si tuka vo blizinata. Te ~uvstvuvam. Izdrì

u{te malku, mama }e dojde da te spasi!

Svetloto se pali, Ana e so prekinuva~ot do vratata na liftot v usta. Luda~kata

ko{ula e na nea. Na sredinata na scenata se gleda izxvakaniot tampon so

prexvakanata samolepliva lenta do nego. Scenata e istata kako od pred toa, samo sè

e sosema prazno. Nema nitu eden od predmetite na policite, tie se sosema prazni.

Samo golemata rabotna masa e prekriena so prekrivka od debelo, crveno kadife

koe sosema ѝ gi zatskriva nogarkite bidej}i e dolgo do zemja.

Ana podgrbaveno odej}i vo luda~kata ko{ula, se dobliùva do ivicata na edna

polica. Svrtena so grb kon ivicata se obiduva da ja skine luda~kata ko{ula

triej}i ja od ivicata konvulzivno se pobrzo i pobrzo.

ANA

Pukni bedna krpo!

Premaleno, o~ajno pa|a bidej}i ne uspeala. Pla~e beznade`no.

GLASOT NA PRVOTO LICE

[{{{... Ne vikaj! ]e si go odere{ grloto! Ako ostane{ bez glas nema da moè

40 PATETI^NA SONATA

nikoj da te slu{ne! Da dojde da ti pomogne! [{{{{{... Samo tivko... Nie sme so

tebe... Smiri se... Nie }e te izvle~eme... Ni zna~i da se spasi{, bidej}i i nie

nastradavme kako...

ANA

Koi ste vie? Kade ste?


Okolu tebe sme... Nie sme tie {to sakaat da ti pomognat... Nie sme dobrite

duhovi... Nie sme tvoite male~ki prijatel~iwa od gradinata... Ti si na{eto

male~ko devoj~e...

ANA

Ne glea{ deka sum èna?


Da si, ama za nas si devoj~e... Mnogu si ni mila... Slu{aj vnimatelno {to }e ti

kaàm... Stani vnimatelno, bez nervoza, bez {ok, sosema smireno, ispravi se kolku

moè{... Namesti se taka {to krajot na ko{ulata da ti bide ozdola na agolot na

vtorata polica - broeno ozdola. Na taa polica lamarinata na toa mesto ne e

izramneta. ]e moè{ da ja ise~e{ ko{ulata na toa mesto.

Ana se pribira i nedoverlivo se namestuva tamu kade {to ѝ kaà liceto. Se

trie.

ANA

Au stvarno! Ama dali e dovolno ostro za da gi prese~e krpive. ]e te ubijam ako me

mafta{! (Se pobrzo i iznemo{teno se trie od agolot na policata. Kriknuva od

bolka.)- Aaaa si gi presekov racete! (Pa|a iznemo{teno nazemi, ko{ulata se

odmotuva od nea. Ana se rasplakuva. Racete ѝ se krvjosani.)


Dosta ne leì nazemi, }e te udri damla, ne si svesna kolku e studeno, a ti leì{ na

betonot. Stani i razmrdaj se. Ne go ~uvstvuva{ studot, taka toj }e te sovlada. Trij

se, ve`baj. Gore dolu, en dva, ras dva tri ~etiri...

Ana po~nuva da ve`ba, da cupka vo mesto, se trie, kleknuva i gi pravi site onie

ve`bi za zagrevawe. Nesakaj}i udira so zadnikot vo yidot. Se aktivira muzikata

>>Pateti~nata sonata<< tretiot stav.

ANA

Da vidam {to e ova ili u{te da ve`bam? Se zagreav li? Se opraiv li?


Ne si opraena {tom moè{ mene da me ~ue{. Jas sum tvojata halucinacija. Zapomni

li? Ima{ mnogu povi{ena temperatura. Si go slu{a{ li brm~eweto vo u{ite?

41 PATETI^NA SONATA

Ana potvrduva so vertikalno dvièwe na glavata.


Jas sum materijalizacija na tvojot nagon za preìvuvawe. Mora{ da mi veruva{.

Jas ti mislam dobro. Toa zad tebe e prekinuva~ot, so nego moè{ da izleze{

odovde, iako da znae{ deka ti si doma. Doma ne ti e doma. Tie okolu tebe ne ti se

prijateli. Treba da gi mrazi{. Treba da saka{ da gi ubie{. Zapomni li? Te dràt

vo zalo`ni{tvo. Svetot okolu tebe e laèn svet.

Ana se svrtuva i posegnuva po mestoto kade dopre so zadnikot baraj}i go

spomnatiot prekinuva~. No rakata i propa|a vo siviloto na yidot.

Scenografski betonskite yidovi se od onie rastegnati tkaenini - paneli koi se

sosema elasti~ni i koi koga }e se osvetlat frontalno izgledaat kako cvrsti

yidovi.


Ne sega Ana. Potoa }e go bara{ prekinuva~ot. Neli ti rekov deka seu{te ne si

opraena. Gleda{ deka seu{te halucinira{?

ANA

A kako toga{ na tebe da ti veruvam koga i ti si halucinacija?


Zatoa {to ne sum samo eden. Nè ima pove}e. Ima koj da potvrdi za mene.

GLASOT NA VTOROTO LICE

(Dopira od pod masata.)- Eve i jas sum tuka za tebe. Ti treba li u{te edno

prijatel~e?

ANA

Zavisi kakvo? (Se vovira so glavata pod prekrivkata. Potoa brzo se isprava.)-

Tuka nema nikoj!

GLASOT NA VTOROTO LICE

(Dopira od zad yidot.)- Se premestiv!

Ana go bara so pogled niz prostorijata. Na krajnata leva strana yidot se

deformira i od nego reqefno izvira (deformiraj}i ja sivata elasti~na materija

od yidot) edna raka. Ana se upatuva kon rakata. Se rakuva so nea. Rakata ja

povlekuva kon yidot. Odnenade` Ana po~nuva da se opira. No rakata ne ja pu{ta.

Ana pani~no po~nuva da vreska. Vleguva so celata glava do polovinata i izgleda

kako yidot da saka da ja progolta. Potoa se slu{a vreskawe na ma{ki glas.

42 PATETI^NA SONATA

GLASOT NA TRETOTO LICE

Me grizna za nos. Mameto tvoe.

ANA

Jas sum ti opasna ènska da znae{. Neli mi re~e deka mi misli{ dobro?


Nemoj da im veruva{ na site. Ne site ti mislat dobro. Jas ne ti rekov deka ti

mislam dobro. Jas sum tretoto lice. Ni toj pred mene ne ti kaà deka ti misli

dobro, a toj e vtoroto lice. Prvoto lice ti go kaà toa.

ANA

(Se rasplakuva.)- Mi treba prvoto lice! Kade e toj {to mi misli dobro? Kade e

vtoroto lice so nego treba{e da se slu{nam? Zo{to upadna ti?


Za{to mi se svi|a{! Go iskoristiv tvoeto nevnimanie i upadnav!

ANA

Nema da se povtori, sega sum so site ~etiri na {trek! Ako ti se svi|am }e me

pu{ti{ da izlezam.


[to ima da te pu{tam jas? Snajdi se samata, ti si snaodliva ènska. Vsu{nost }e

te pu{tam ako dobijam ne{to za vozvrat.

ANA

(Koja e svrtena so grb kon yidot...)- A toa e?


Bakne`.

ANA

Ajde! Ili si od onie koi samo zboruvaat, a koga treba ne{to da napravat se ìvi

kukavici.

Na mestoto na yidot kade pred malku se pojavi rakata sega reqefno se pojavuva

lice na sredove~en ma`, so napr~ena usta za baknuvawe i zatvoreni vo ekstaza

o~i. Ana se svrtuva nazae~ki kon nego, doa|a do nego, go fa}a so obete race liceto

za obrazite, go baknuva v usta dolgo. Liceto ispu{ta sladostrasen zvuk

>>mmmmmm.<< Dodeka liceto go ispu{ta ovoj zvuk, pokrivkata od masata se

erektira 1.50m prugore, no seu{te sè e pokrieno do dolu so pokrivkata. Taka {to

izgleda kako sega na scenata da ima eden golem crven konus, elka. Liceto go

snemuva od yidot. Ana bara bilo kogo so pogled niz prostorijata.


Pogledni pod elkata. Ima{ podaroci.

Ana ja podignuva prekrivkata. Od tamu izleguva eden oxa~ar.

43 PATETI^NA SONATA

OXAÂROT

(So glasot na prvoto lice.)- Eve sme.

Od pod pokrivkata izleguvaat edno stra{ilo (koe zboruva so glasot na

vtoroto lice) i eden lamarinen ricar (koj zboruva so glasot na tretoto lice).

STRA[ILOTO

Na kogo ti li~ime nie?

RICAROT

Moè{ li da se seti{?

ANA

Na... Na... (Se ma~i da se seti.)

OXAÂROT

Ajde brzo misli, u{te malku }e se osvesti{ i }e nè nema{!

ANA

Na li~nosti od slikovnici, {to sum gi gledala koga sum bila devoj~e. Na

animirani filmovi.

OXAÂROT

Taka e. U{te si ni devoj~e, seu{te te imame. U{te sme so tebe, taka da im kaè{.

Na >>Meri Popins!?<<

STRA[ILOTO I RICAROT

Ili na >>Vol{ebnikot od Oz!?<<

TROJCATA ISTOVREMENO, BEZ ANA

Ili na >>Meri Popins<< i >>Vol{ebnikot od Oz<< istovremeno!?

ANA

(So voodu{evuvawe...)- Daaaaa!

Neonskoto osvetluvawe treperi. Se praznat iskri od elektri~nite kabli

prikovani za yidovite, kako da ima kratok spoj. âs snemuva potpolno svetlina,

~as se pojavuva. Ana vreska ispla{eno.

OXAÂROT

Brzo skrij se tuka so nas! Doa|a lo{iot duh od Jugot na Evropa, ne smee tuka da te

vidi. Zastani na masata i nie }e te pu{time.

Ana zaedno so ostanatite trojca se krie pod pokrivkata. Elektri~nite

praznewa i pukawa kulminiraat. Vo eden moment >> elkata<< se otpu{ta, pa|a

nadolu, vrvot i otpa|a, a tamu se pojavuva glavata na Ana. Sega svetloto e

stabilizirano kako i pred praznewata. Bidej}i crvenata prekrivka e od

44 PATETI^NA SONATA

rastegliv materjal, Ana gi vadi racete nadvor, taka sega izgleda kako na sebe da

ima srednovekoven fustan. Bidej}i e mnogu dolg koga odi Ana odnapred go diga, a

odzadi ѝ se vle~e dolga opa{ka. Ana se simnuva od masata. Od desnata strana na

yidot, tamu kade nema polici, reqefno se pojavuvaat licata na oxa~arot,

stra{iloto i ricarot. Klepkite im se zatvoreni, izgledaat hibernirano ili

kako da spijat. Koga }e dojde slednava replika tie ne gi otvoraat usnite.

GLASOVITE NA OXAÂROT, STRA[ILOTO I RICAROT

ISTOVREMENO, SE POJAVUVAAT VO OF SO FON KAKO DA SE

SNIMENI NA RAZGLAS

Ti moè da izleze{ draga Ana.

Metalnata vrata od liftot se otvoruva. Ana vleguva vo liftot. Svetlinata

vo prostorijata sosema ja snemuva, ostanuva samo svetlinata koja doa|a od

liftot. Vratata od liftot se zatvora, sega scenata e vo potpolna temnina.

Scena 8

Publikata se kreva prugore vo dnevnata soba. Te{kiot mebel e trgnat nastrana.

Ima 6+1 stol~iwa naredeni kru`no za sesijata koja vo moentov se odviva. Ima

3ènski (od koi ednata e Ana) i 3 ma{ki pacienti. Vo }o{ot sveti so elektri~ni

svetilki nakitenata elka.

Site pacienti, no ne i instruktorkata imaat na liceto plasti~ni,

novogodi{ni maski igra~ki (ve{ter, xuxe, pul~inela itn). Vo momentov se

nazemi i pravat ve`ba za opu{tawe. Trojca kle~at na kolena, trojca se legnati

na grb i im gi dràt glavite. Ana e vo par so druga èna, koja nosi crn angorski

xemper (koj pu{ta vlakna celo vreme), a dolu trenerki; Ana e vo bela trenerka i

celo vreme gi trga vlaknata od xemperot od sebe. Instruktorkata stoi.

Ostanatite istotaka se oble~eni vo lesna obleka so koja moè da se ve`ba.

ANA

(Se zaka{luva i ja vadi maskata.)- @e{ko mi e.

IVON

(Koja e partnerkata na Ana istotaka ja vadi maskata.)- I jas istotaka ne moàm

pove}e so ova.

INSTRUKTORKATA

(Plesnuva so racete.)- Site stanati! Sega ve`bata za doverba, so pa|awe.

45 PATETI^NA SONATA

Vo parovi se vrtat edniot na drugiot kon racete so grb; edniot od niv

slobodno pa|a, drugiot go zadrùva da ne padne. Potoa ja povtoruvaat istata

ve`ba ama so razmeneti pozicii. Veguva Gaetana niz hodnikot od kujnata

butkaj}i koli~ka so gricki i mali sendvi~i pred sebe, kako i alkoholni i

bezalkoholni pijaloci i pribor za jadewe i piewe.

INSTRUKTORKATA

(So {epot kon Gaetana.)- Donesovte i vegetarjansko neli? Tuka pove}eto ne

jademe meso.

GAETANA

(So {epot.)- Se razbira. (Zastanuva do koli~kata i qubopitno ja gleda

grupata.)

INSTRUKTORKATA

Sega so slepo vodewe. Sega najmnogu zaradi studentiloto ovaa najmnogu }e ve

opu{ti.

Pri ovaa ve`ba nekoi si gi vrzuvaat o~ite vadej}i temni lenti od xebovite,

nekoi samo miàt. Ve`bata se sostoi od toa {to odat vo krug vo parovi eden

zad drug site vo ista nasoka. Toj odnapred gleda, a onoj zad nego go drì onoj pred

sebe za ramena i e so zatvoreni o~i. Vo momentov Ana e so otvoreni o~i.

PJER

(Vleguva vnimatelno niz hodnikot od kujnata, vo salonski vle~ki, bez da pravi

bilo kakva vreva. Zastanuva do Gaetana i i toj qubopitno ja gleda grupata.

Instruktorkata mu e svrtena so grb.)

Vo eden moment pogledite na Ana i Pjer se sretnuvaat. Ana ohrabruva~ki mu se

nasmevnuva na Pjer i mu namignuva. I toj istotaka so nasmevka na liceto ѝ

namignuva, no koga gleda deka taa mu se svrtela so grb, nenadejno se voozbiluva i

prosolzuva.

INSTRUKTORKATA

(Obra}aj}i ѝ se niz {epot, sugestivno na grupata so bavno zboruvawe i dolgi

pauzi me|u zborovite.)- Sega site ste... malku pove}e napnati... od voobi~aeno...

{to e i normalno... za ovoj del od godinata... Vo dlaboka zima sme... No ajde da ne

mislime na ovoj fakt... Kako i na sè drugo {to bi moèlo da ne voznemiri... vo ovie

~asovi koga sme na zasluèniot odmor... Nikoga{ ne smee... ne smee da mislime deka

ne{to ne sme zasluìle... Na{ata napnatost sekoga{ ima psihosomatska osnova...

Zatoa e i mnogu bitno da vnimavame na teloto... Teloto sega ni studenuva od

zimava... A psihata- du{ata od sè ona {to sega ni se slu~uva... i vo izminatiot

46 PATETI^NA SONATA

period... Mnogu e va`no da umeeme da gi potisneme tie tenzii od na{eto telo... I

najmalata rabota moè mnogu da ne voznemiri dokolku ne umeeme da ja potisneme

taa tenzija... Kako na primer nequbezna prodava~ka vo supermarketot... Ili

najobi~na vest vo televiziskiot dnevnik... Duri i mene koja sum od ovaa profesija

toa moè da mi se slu~i... Na primer denes se potresov... Ne znam dali gledavte za

smrtniot slu~aj vo na{ata najgolema blizina... Ekonomist, najverojatno ubien... Vo

lokalnoto zelenilo...

Ana go poglednuva vko~aneto Pjer, a toj nea bledo i ispla{eno. Instruktorkata

bidej}i mu e svrtena so grb na Pjer ni{to ne zabeleùva. Pjer so nervozni

dvièwa si naleva kowak. Gaetana pani~no go poglednuva Pjer. Instruktorkata

sepak zabeleùva ne{to i se vrti nazae~ki i poglednuva kon Pjer. Pjer pani~no

izleguva niz hodnikot. Gaetana ispla{eno pali cigara.

INSTRUKTORKATA

(So {epotewe, no mnogu strogo kon Gaetana.)- Ne tuka. Pove}eto sme nepu{a~i!

Gaetana zabrzano i zasrameno izleguva.

INSTRUKTORKATA

Sekoj e predisponiran za voznemiruvawe... Zatoa sekoj treba da umee istoto da go

kanalizira... Kako i posledniov slu~aj {to vi go spomnav... [okot se slu~uva koga

ne{to }e go naru{i na{iot koncept za op{ta kultura... Ne ni se veruvalo deka vo

na{a blizina moè da se slu~i takvo ubistvo... Sakame da veruvame deka sme vo

sigurna naselba... Toa e civilizaciski {ok... Imame civilizacija... Lu|eto ne se

isto kako i ìvotnite... Lu|eto imaat civilizacija, za razlika od ìvotnite koi

imaat nagon... Civilizacijata, sigurnosta, ~ovekoviot dom, potoa lu|eto koi gi

sakame, semejstvoto e normalno da ni se va`ni... (Odedna{ glasno i re{itelno;

plesnuva so racete.)- Sega krajna so istegnuvawe, so bo~no istegnuvawe.

Site ja pravat ve`bata za bo~no istegnuvawe, nekoi vedna{ sednuvaat, nekoi

bo~no se istegnuvaat sede~ki.

INSTRUKTORKATA

Zemete si ne{to za kÄsnuewe dokolku sakate.

Ana gi mesti stol~iwata vo kruk~e. Dvajca maì odat do koli~kata, edniot od

niv polni dve ~inii, edniot samo edna. Instruktorkata sednuva malku

oddale~ena od drugite. Ivon i Ana sednuvaat edna do druga. Ivon sosema ja vadi

plasti~nata maska (koja sè dosega i bila na tilot kako sombrero, a lastikot-

47 PATETI^NA SONATA

drà~ na vratot odnapred) i se ladi so nea kako so ladalo. Ostanatite

istotaka sednuvaat. Dvajcata maì so ~iniite sednuvaat do niv. Onoj so dvete

ѝ ja podava ednata ~inija na Ivon.

IVON

Blagodaram Rodrigo. Sekoga{ si miwon5. Mojata omilena torta so avokado.

RODRIGO

(Koga }e po~ne da zboruva znaeme deka e glasot na oxa~arot.)- Jas taka - sè za

yvezdata na grupata - Ivon!

Ana pani~no go zavlekuva rakavot od xemperot na Ivon i vresnuva. Ivon se

obiduva da i go ottgne od racete na Ana.

RODRIGO

(Ja stava maskata na glava, pri {to nejzinot lastik mu e pod brada. Zema edna

kifli~ka od svoeto ~inij~e, ja otvara ustata so namera da grizne. No ustata mu

ostanuva otvorena bidej}i e prekinat od vreskaweto na Ana.)- [to?

Ana sega go poglednuva vo lice i u{te pove}e se prepla{uva. Stanuva i vresnuva,

sosema go deformira i vle~e xemperot na Ivon. Ivon ѝ gi fa}a prstite na Ana i

saka da ja natera da ѝ go pu{ti xemperot.

IVON

Ana zlato, pu{ti te molam. Ova e angora ne lastik. Ova mi e posledniot neiznosen

xemper.

Onoj koj sedi do Rodrigo ѝ go podava svoeto polno ~iniv~e na Ana. Toj e @an.

@AN

(Koga }e prozbori znaeme deka e toa glasot na ricarot.)- KÄsni, na! }e te smiri,

sega od ve`bite ti e padnat {e}erot, zatoa si napnata, eve i jas }e zemam. (I toj ja

podignuva maskata na glava isto kako Rodrigo, zema edna kifli~ka od svoeto

~iniv~e ja otvara ustata so namera da grizne, ama ostanuva so otvorena usta

zaradi povtornoto vrisnuvawe na Ana.)

INSTRUKTORKATA

Ana {to e? @an?

ANA

Te znam od nekade!

5 Franc. miwon - mil

48 PATETI^NA SONATA

@AN

Da jas sum @an, odime zaedno na rabotnava grupa so meseci.

INSTRUKTORKATA

(Smiruva~ki kon @an.)- Na grupna terapija @an.

ANA

Sakav da kaàm ne od tuka.

@AN

Poznat sum ti od nekade i od porano?

ANA

Ne samo ti... I toj do tebe... I Rodrigo...

RODRIGO

Toga{ sigurno gre{i{. Dvajcata tuka prv pat se zapoznavme.

Tretiot ma` so maskata koj e Franosoa posegnuva po ~iniv~eto na @an od koe

zema edna kifli~ka.

FRANSOA

(Koga prozboruva znaeme deka e toa glasot na stra{iloto. Ja podignuva i toj

maskata. Xvakaj}i ja kifli~kata...)- Dvajca se karaat, tretiot koristi.

ANA

(Kon Fransoa.)- Ti si stra{iloto!

FRANSOA

Ne sum osobeno ubav koga ne sum gol, ama vaka nikoj dosega ne me narekol!

RODRIGO

Dosta so ova, site tuka prv pat se zapoznavme!

ANA

Moèbi so nas, no ne i so Gaetana!

RODRIGO

Kako!? Kakva e sega ovaa paranoja?... Dobro da, no samo preku imejl...

Preostanatata maska, ènata Kolet ja soblekuva sosema i go poglednuva

obvinuva~ki Rodrigo.

KOLET

Dali e ova vistina mon ami?

RODRIGO

[to ste zjapnale? Na sekogo moè da mu se slu~i? Toa vo dene{no vreme ~esto se

slu~uva. I so drugi mi se ima slu~eno. ]e ostavam podatoci na Internet, na nekoja

socijalna mreà, potoa slu~ajno, ili ne taka slu~ajno so nekogo }e se sretnam vo

grad - preku mreàta. I o la la - znaeme sè eden za drug.

49 PATETI^NA SONATA

KOLET

I {to znaete vie dvajca eden za drug? Kako {to znae{ ova moè da bide opasno ako

ne e pod izvesni standardi...

INSTRUKTORKATA

Dosta, za ova jas sum tuka. Sè ova treba da odi preku mene. Jas poedine~no potoa }e

ve raspra{am i }e utvrdam dali imalo nekakvi naru{uvawa. Ne moè taka za

najprivatni raboti da zboruvame pred site. Toa ne e civilizirano. Nie sme vo

Francija, a ne vo nekoj drug del od svetot kako...

ANA

Kako tamu od kaj sum jas! (Go zema dale~inskiot i ja aktivira vo of >>Pateti~na

sonata<< po~etokot od vtoriot stav.)

REÎSI SITE REÎSI ISTOVREMENO

O ne... Ne pak... Dobra doma}inka si ama otupe so ova... Kolku morbidno... Pogreben

mar{...

ANA

(Urla gnevno.)- Koj re~e pogreben mar{? Toj ve}e za mene ne postoi! Ova e

najubavata muzika na svet slu{ana od sin mi!

IVON

Ako ba{ saka{ da znae{ jas! I nie sme lu|e ako ne sme bogati kako tebe! Te molam

ne ni nametnuvaj ne{to {to ne ni se slu{a. Moèbi od nekoi pri~ini ova tebe ti e

interesno...

INSTRUKTORKATA

Dosta! (Stanuva energi~no i doa|a do stol~eto na Ana, ja gu{nuva.)- Rekovme }e

diskutirame samo so krevawe na raka, inaku terapijata ima {teten namesto

korisen efekt. Ne obrnuvaj vnimanie na poslednoto od Kolet - razbirame i go

po~ituvame faktot deka ovaa muzika ti e pri srce, znaej}i gi pri~inite za toa, na

{to ti ima{ potpolno pravo. Ana du{o kaì ni zo{to pak ni ja pu{ti muzikata

iako mnogu pati sme ti rekle deka ne sakame ve}e da ni ja pu{ta{?

ANA

Vsu{nost vedna{ sakav da ja isklu~am ama vie ne pu{tate ~ovek bilo {to da vi

objasni. Sakav samo da ja pu{tam dve minuti kolku da mi pomogne to~no da se setam

od kade mi se poznati prijatelive. Vsu{nost znaev i bez nea ama koga ja slu{am

nekako po~nuvam da se se}avam na detalite. Gi vidov koga mi ja mavnaa injekcijata

denta koga sakaa da go posinam ona cigani{te. Zna~i dodeka spiev od injekcijata gi

sonuvav niv kako likovi od crtani i slikovnici. (So dale~inskiot upravuva~ ja

isklu~uva muzikata.)- Vsu{nost sigurna sum deka bi vi bilo interesno da gi

slu{nete detalite od ova. Na sè se se}avam kako navistina da se slu~ilo. Ama nema

da vi kaàm bidej}i ste zanikade, kolku ste sebi~ni i ma` mi go isteravte.

Tuku{to se ponadevav deka }e saka i toj da ni se priklu~i.

50 PATETI^NA SONATA

INSTRUKTORKATA

(Sednuva na drà~ot za race na stol~eto na Ana, ja pregrnuva i ja baknuva po

~elo.)- Ne se sekiraj du{o ima{ potpolno pravo da ni se luti{. (Se poglednuva

nastrana so ostanatite i im namignuva bez Ana toa da go vidi.)- Ti si ni

najdobra doma}inka, zatoa sakame kaj tebe da se sobirame. Go pra{a li ma` ti vo

vrska so negovoto sponzorstvo za na{ata ekskurzija vo Lurd? Za na{eto nama~eno

zdravje odli~no bi do{ol malku sve` vozduh.

ANA

Ne ve zaboraviv, ama priznavam nekako ne sakav da go pra{am. No }e vidam {to

moàm da napravam. Ve molam potrudete se da bidete dobri so mene. Taka kako {to

ste eden so drug. Zo{to samo so mene ste neprijatni? Toa {to sum pobogata od vas

ne zna~i deka sum |ubre. Sakate li sega da vi raskaàm za sonot?

IVON

Sakame ama ne sega. Za toa imame nekakov red. Denes rekovme deka prvo }e go

razgledame slu~ajot so ènata na Fransoa.

INSTRUKTORKATA

(Kon Ana.)- Ubavo e i }e te ~ueme ama podocna ili nekoj drug pat. (Stanuva i

sednuva na nejzinoto stol~e.)- Za ubavi prikazni sekoga{ imame dovolno vreme.

Nau~no e dokaàno deka e korisno za zdravje da se slu{aat ubavi ne{ta.

IVON

Plus toa iako prikaznata na Fransoa ne e ni odblisku taka atraktivna kako ovaa

na Ana, sepak negovata e mnogu pourgentna ako taka moè da se kaè. Treba da

gledame sega da mu pomogneme na ~ovekot...

INSTRUKTORKATA

Ivon dosta! Sega mi ja ukradovte profesijata! Zna~i ve molam za diskusija so

podignuvawe na race!

FRANSOA

(Podignuva raka.)

INSTRUKTORKATA

Fransoa?

FRANSOA

Neli jas treba{e da po~nam? Pa eve digam raka.

INSTRUKTORKATA

A da... Se izvinuvam, i jas se zanesov. Vie imavte nekakov problem so soprugata?

FRANSOA

(Po podolga pauza, mnogu srame`livo...)- Da.

INSTRUKTORKATA

Kakov problem?

FRANSOA

[to sum seu{te ìv! (Se rasplakuva.)

51 PATETI^NA SONATA

Site stapisano ~ekaat polovina minuta toj da se sozeme.

INSTRUKTORKATA

Kako toj problem se manifestira? [to vi veli sakanata sopruga?

FRANSOA

Ni{to ne mi veli. Mi pravi.

INSTRUKTORKATA

Vi pravi? Kako taka? Zo{to?

FRANSOA

Neli vi rekov. Za{to sum seu{te ìv. Ne sum bil ona {to sum bil nekoga{. Sega

odam na hemoterapija i zra~ewe, mi pa|a kosata, smrdam na mo~na kiselina, so

te{kotii i bolki vo zglobovite se dviàm. Zatoa mnogu malku se dviàm, a koga se

dviàm celo vreme stenkam. I se gadam, ednostavno zatoa {to i pokraj sè seu{te

imam volja za ìvot.

INSTRUKTORKATA

Ne ni kaàvte kako vi pravi? Po zakon ne smee da vi pravi!

FRANSOA

Sorabotuva so socijalnata mreà okolu nas, onaa za koja nikoj ne zboruva, a site

znaat deka postoi, popularno nare~ena >>neverojatno zlo.<< Osobeno so onie koi

ni pravat so mirisite. U{te ne sum go ni stapnal doma{niot prag, a ve}e vo

hodnikot od zgradata go ~uvstvuvam onoj gaden miris od zastoena urina, koj moeto

bedno telo go la~i. Taka èna mi sakala da mi kaè deka se solidarizirala so

mene, deka me pre~ekuvala so ona {to sum, a ne so ona {to ne sum.

INSTRUKTORKATA

A vie {to ѝ velite?

FRANSOA

Isto {to i site drugi na moi godini i vo mojata situacija - se prepravam deka

ni{to ne zabeleùvam. A vsu{nost sè zabeleùvam i milioni pati vo sebe mu se

molam na gospoda ne da me izbavi od mojata bolest tuku èna mi da pcoisa!

INSTRUKTORKATA

A!? va{ata sakana sopruga?

FRANSOA

(Niz zabi.)- Ne ja narekuvajte sakana, bidej}i ja mrazam. A ne e ni moja. Ne moè da

bide. Taa e èna na satanata i kraj! Namerno mi gotvi te{ka i nesoodvetna hrana

za da me spasela od maki, zabrzuvaj}i ja mojata smrt. Postojano mi ostava

nedoprèni lep~iwa za da se po~uvstvuvam nedobredojdeno.

RODRIGO

(Dignuva raka. Otkako instruktorkata mu dala zbor so potvrdno klatewe na

glavata...)- Zo{to ne ja prijavuvate?

52 PATETI^NA SONATA

FRANSOA

Kade? vo policija? Na koja osnova - u{te jas }e platam kazna za izli{no

prijavuvawe. Vo socijalno? Koga ne sum doma èna mi cel den pie kafiwa so niv,

se odoma}ija kaj nas. Mi veli: Toa bilo za moe dobro, }e ni se najdele! Ne smeam da

ja nalutam so ni{to, ne znae kolku ja mrazam, vedna{ preku niv }e mi ja ukine

socijalnata pomo{. Duri toga{ navistina ekpeditivno }e go napu{tam ovoj svet.

ANA

Od ovoj moment va{ite problemi ne postojat, bidej}i stanaa i na{i. Nie }e

napravime peticija do socijalnoto, ako treba i skandal po mediumite ili sajt za

poddr{ka. Od sega vie ste notr! Kako toa? va{ata sopruga e netokmu, treba da odi

na terapija.

Site egzaltirano potvrduvaat i skandiraat.

FRANSOA

Blagodaram mili ama se pla{am deka pri prvata pote{kotija }e se otkaète.

Bratu~ed ѝ so kogo se mnogu bliski e zamenik minister za trudova i socijalna

za{tita i na site }e vi go ukine socijalnoto i zdravstvenoto osiguruvawe. Potoa

celata plata }e mora da ja potro{ite na patuvawata do okru`nite edinici na

samouprava.

Ivon i Kolet se polednuvaat kobno.

RODRIGO

Vsu{nost nekoi od nas ne ni imaat plata. Taka {to nemame {to da izgubime. Jas

velam da ja rasturime taa ìrafa.

KOLET

êkaj ~ekaj mon ami, ne e sè taka lesno i naivno kako {to ti izgleda. Imam

prijatelka koja se rasprava{e vo vesnici so ènata na gradona~alnikot bidej}i ne

ѝ se dopa|ale trotoarite i cve}nicite. Od toa ostana bez rabota, nabrgu ogrde

bidej}i bea so 4 deca i mora{e da {tedi na ishrana. Od evtinata hrana liceto ѝ

stana kako izgu`van vesnik, za razlika od pred toa koga ѝ be{e kako od alabaster.

Potoa soprugot ja ostavi vo polza na bogatata metresa i go zadrà celosnoto

staratelstvo bidej}i sudot ne dodeluva deca na èni bez sredstva za ìveewe.

Nabrgu go izgubi i maliot imot {to ѝ ostana...

INSTRUKTORKATA

Vedna{ prestanete, pak upadnavte bez digawe raka! I dosta so tie depresivni

razgovori...

@AN

Izvinete nè interesira {to ponatamu se slu~ilo so gospo|ata, poto~no sega ve}e

53 PATETI^NA SONATA

gospo|icata. Humani sme, sakame da znaeme {to im se slu~uva na takvite kako nas,

a ne kako vas - sè {to ni davate primeri samo od buròazijata!

KOLET

[to se slu~ilo so mojata razvedena prijatelka koja se rasprava{e so soprugata na

gradona~alnikot za grdite cve}arnici? Umre od glad na sred ulica! Nikoj ne re~e

ni eden dobar zbor za nea po toj povod iako ni gi sredi trotoarite! Duri ni jas!

[to da pravam, ne moèv da si dozvolam.

INSTRUKTORKATA

Dobro no zapra{ajte se dali navistina bilo kako {to ni kaùvate? Sepak

ìveeme vo demokratija kade mnogu u{i slu{aat mnogu usti, a mnogute usti se

upravuvani od mnogu mozoci.

IVON

(Diga raka.)

INSTRUKTORKATA

Poveli du{o.

IVON

Dali smeeme da vi aplaudirame za ovaa mudrost koja ni ja kaàvte? Mozoci, u{i,

ne~isti u{i?

SITE OSTANATI BEZ INSTRUKTORKATA REÎSI ISTOVREMENO

Nad sè ne~isti usti... Najne~isti mozoci... Valkano slu{aat... Valkano mislat...

(Aplaudiraat.)

INSTRUKTORKATA

Prestanete. Taka samo }e se zamerime edni na drugi. Taka e premnogu otvoreno.

Ve}e vi imam kaàno deka ne se diskutira taka...

IVON

Ti }e kaè{ kako se diskutira! A ne nie koi ti pla}ame.

INSTRUKTORKATA

(Zbuneto.)- Ne mi pla}ate vie tuku socijalnoto. Poto~no zavisi kako za kogo...

RODRIGO

Poto~no zavisi koj kolku ima!

KOLET

Gleda{ du{o i nie ne{to sme znaele. Veruvaj mi, postara sum znam kako se

slu~uvaat ovie raboti. Ova sè e od takanare~enata socijalna programa. Znaeme deka

sè ova {to go zboruvame so tebe potoa se koristi za razni drugi raboti. Poto~no se

reciklira. Ama vivi-vidi nie ne sakame da bideme |ubre pa nekoj da nè reciklira.

Razmisli i samata koj e toj koj bi sakal nekoj da go gleda v lice celo vreme i da go

laè?

FRANSOA

Tokmu taka! Ne sme site sado-mazo instruktorke. Vo zabluda ste!

54 PATETI^NA SONATA

IVON

I jas zabeleàv deka ne sè {to ni prepora~uvate e dobro za nas. Kako na primer

proteinskata dieta. Imav vrtoglavici celo vreme. I jas se posomnevav deka

moèbi pravite nekakvi eksperimenti so nas. Deka nekoj za toa vi pla}a... dodatno.

Deka nekoj ima interes od va{ite lo{i naso~uvawa za na{eto zdravje. (Po~nuva da

vika.)- Pa instruktorke dali nekoj bi imal interes da umreme? Dali go koristite

faktot {to pove}eto sme so nesreden status, edvaj imame kade da jademe i kade da

spieme? Koj vi pla}a za da ne laète? Dali i vie ste so kopurcija?

ANA

Prestanete! Jas sum doma}inka, instruktorkata mi e gostinka. Nema da dozvolam

nekoj kaj mene da ja napa|a. I jas se posomnevav vo nekoi raboti, ama ne se re{iv

toa da ѝ go soop{tam na vakov na~in. Ve molam koga ste kaj mene sè {to sakate da

kaète kaète so ubavo. Nema ne{to {to ne moè da se kaè so ubavo.

RODRIGO

Lesno ti e na tebe seto ova da ni go sovetuva{. Koga go ima{ seto ova!

FRANSOA

Da navistina ~udno. Od kade si, a seto ova go ima{. Bidej}i si imala so kogo da go

pravi{ ova... (Se mrda so kolkovite aludiraj}i na seks.)- Bes...

ANA

(Se raskikotuva od sè srce.)- Toa... Nikoga{ so nikogo...

Site se kikotat opu{teno.

@AN

Toga{ sigurno ova... (Pravi gest so rakata i jazikot vnatre vo ustata

aludiraj}i na felacio.)

INSTRUKTORKATA

(Go ga|a @an so edno vo top~e zgu`vano salvet~e vo lice.)- Ama gleda{ li sega

{to }e ti napravam ako prodolì{ vaka?

@AN

Sakam da prodolàm ama ne vaka! Toa li sakavte da ~uete. Zatoa doa|am na ovaa

sesija.

INSTRUKTORKATA

Tokmu vo ovaa nasoka sakav da vi potenciram ne{to. Ona {to go vospriemame tuka

ne e za da ostane samo me|u ovie yidovi. Toa treba i ponatamu da reperkuira vo nas.

Ova vi go spomnav u{te na prvata sesija mili moi.

@AN

Pa brz ni e ìvotot. Ne moème da si dozvolime da mislime samo na toa {to sme

go usvoile so vas. Morame nekako da preìveeme. Zatoa postojano ni treba nova i

nova... i nova sesija.

55 PATETI^NA SONATA

INSTRUKTORKATA

Vistina e @an toa {to ni go zboruvavte. Koga zapo~nav so ovaa rabota nekade pred

15godini saniraweto se odviva{e mnogu pobrgu. Toga{ moèv da gi opravam

pacientite... klientite za tri pati pokratko vreme. Sega sum kako yidar koj nekomu

mu go ru{i sè ona {to go izgradil prethodniot den. @ivotot stanuva mnogu pobrz,

posurov, mora dvojno pove}e da se raboti za da se preìvee. Lu|eto nemaat voop{to

vreme nitu energija za da se posvetat edni na drugi. I taka seto ova se slu~uva. Od

globalizacijata e, {to bi rekle.

@AN

Zo{to ne moème da ja otflime, globalizacijata?

INSTRUKTORKATA

Dobro pra{awe... No ve molam nemojte samo vie da zboruvate, digajte raka za zbor.

Ne moème da ja otflime, poto~no e sè pote{ko da ja otfrlime bidej}i sè pove}e

zavisime od nea. Na{ata egzistencija zavisi od globalizacijata, so drugi zborovi

postojano sme pod egzistencijalen sindrom. Kompjuterite, internetot, ve}e i

na~inot na komunikacijata koj ni e naloèn od brzinata na tehnologijata,

stanuvaat premo}ni, predominatni vo ìvotot na eden prose~en ~ovek. Morame da

se soobrazime so mo}nata, dehumanizira~ka ma{ina za sè ona {to sakame da go

postigneme. Taka taa ma{ina stanuva del od na{ata najdlaboka intima. Site nie

mislime deka sme silni, deka sme borci, no retko koj ima navistina sila da ne

stane del od nea. Toa rezultira so budewe na arhai~niot, primitiven del od

na{ata persona, onoj koj rasuduva brzo, konvulzivno, studeno, ìvotinski, po~nuva

da ni se ~ini deka morame da im se prepu{time na pravilata na igra. Pravilata na

igra koi se vo sprotivnost so na{eto vrodeno i so godinite na edukacija i

vospituvawe usvoeno ~uvstvo za odgovornost i humanost. Za àl naivnite koi

seu{te veruvaat deka humanosta postoi nastraduvaat. Od druga strana pak svedoci

sme deka najdolnite izmamnici i kriminalci stanuvaat mediumski ili

intelektualni yvezdi.

IVON

(Diga raka. Otkako instruktorkata ѝ dala zbor...)- Kriminalci sum videla kako

stanuvaat pop-yvezdi; javna tajna e deka pove}eto od niv karierata ja izgradile vo

soglasnost so narko-biznisot. No intelektualci?

INSTRUKTORKATA

Da i intelektualcite istotaka. Nemojte da bidete naivni. Da znaete deka sè se

pravi i na ovoj plan istotaka. Biznisot so kradewe na intelektualnata

sopstvenost cveta. Osobeno podatni za ova se na{ite elktronski nosa~i na

podatoci, komjuterite; re~isi sekoe i najmalo dete moè da vleze vo niv. Se kradat

avtorski trudovi, nau~ni istraùvawa; deceniski nau~ni trudovi sostaveni od

decenisko nadgleduvawe na prirodnite fenomeni, vselenata, ~ovekovata okolina,

~ovekoviot organizam. Ne ste li se posomnevale nekoga{ koga ste videle ne~ija

56 PATETI^NA SONATA

faca na nau~nik, a toj vi li~i na izme}ar? Sakate da se poàlite nekomu vo vrska

so ova, no vzaludno- nemate komu, koj bi vi veruval; koga }e kaète site }e ve

smetaat za ludi. [to ima eden intelektualec da krade od svoite kolegi ili

studenti? Tolkmu tie nau~nicite, univerzitetskite profesori, onie nau~ni

rabotnici sponzorirani od golemite korporacii, brzaat so svoite trudovi, ne

moàt da im stignat na svoite bosovi na vreme, pa pa|aat vo isku{enie da go

ukradat trudot. Kako {to vi rekov ne retko se posegnuva po mnogu nehumani

metodi, so ekperimenti vrz lu|e. Naj~esti `rtvi se neintegriranite grupi,

malcinstvata, stranskite studenti od Tretiot Svet, Latinska Amerika...

RODRIGO

(Diga raka, otkako instruktorkata mu dala zbor...)- A dali i vie nekoga{ so

nekoj pot~inet ste napravile nehuman eksperiment, samo zatoa {to toa dobro se

pla}a. Za da si platite so toa struja i voda.

INSTRUKTORKATA

E sega i ti - koj e toj koj napravil takvo ne{to pa toa }e go priznae pred site?

Prvo instruktorkata se zasmeva vampirski, potoa i ostanatite se sme{kaat.

INSTRUKTORKATA

Ne - se {eguvam se razbira. Zarem misli{ deka bi moèla jas da napravam takvo

ne{to? Zna~i da povtoram ne smeeme da gi potisnuvame problemite, da si

kaùvame deka tie navistina ne postojat. Deka se plod na na{iot somne`. Taka gi

zatvoruvame vo plakar, tie se nataloùvat, po izvesno vreme po~nuvaat da truleat

i da smrdat. Zna~i kolku pootvoreno }e se soo~ime so problemot tolku podobro }e

go sovladame. Naj~esto imame tendencija za sè da se obvinuvame samite sebe, a

naj~esto problemot e nadvor od nas. Naj~esto na{iot neprijatel e nadvor od nas,

nekoj vo kogo sme imale najgolema doverba, iako tradicionalnoto semejno

vospituvawe ne u~i tokmu na sprotivnoto. Zna~i treba da vnimavame, u{te edna{

povtoruvam na sekogo; nema grupi na lu|e ili vrednosni kategorii koi se imuni na

korupcijata. Toa moàt da bidat intelektualci, dràvni slu`benici, slavni

poedinci, lekari, medicinski sestri, popovi... biolozi...

Pauza. Site nenako poglednuvaat kon Ana.

ANA

Mi se ~ini ili site gledate kon mene. Ne razbiram {to sakate da mi kaète so

ova?

IVON

(Se zaletuva ne{to da kaè, ama e prekinata od strogiot pogled i Ärèweto na

instruktorkata.)

57 PATETI^NA SONATA

INSTRUKTORKATA

Nnnnnn... So digawe raka. Jas ova }e go objasnam. Ana ne se sekiraj, ova e nare~eno

slu~ajnost par ekselans. Bidej}i sme site malku napnati, zboruvavme za biolog,

pomislija na ma` ti bidej}i e takvo ne{to.

IVON

(Niz {epot, zarazno zasmejuva~ki poglednuva kon Ana.)- Takvo ne{to...

Ana i Ivon se raskikotuvaat do besvest.

INSTRUKTORKATA

(Plesnuva re{itelno so racete.)- Dosta! Koj }e ni kaè sega za svoite problemi?

RODRIGO

(Kreva raka, instruktorkata mu dava zbor.)- Eve jas, samo bidej}i do sega ne sum

nastapil nikoga{ so moite problemi, tuku samo gi komentirav onie na ostanatite

~lenovi na grupava, bi sakal da znam {to mislite vie? koi se moite problemi? Mi

se ~ini deka mnogu mi se poznavaat, deka ne ni ima potreba da kaùvam koi se.

INSTRUKTORKATA

Ponekoga{ e taka kako {to kaùva{. No vo site slu~ai e polezno da spodeluvame

so ostanatite. [to se odnesuva do mene navistina nemam poim {to bi moèlo da te

ma~i. Iako mnogumina mi imaat kaàno deka sum lo{ psiholog, no izvonreden

terapevt. Moèbi toa e i nekoe nepi{ano pravilo, ednoto da go isklu~uva drugoto.

îsto profesionalno bi rekla deka toa moè da se prokomentira od nekoj drug

koga postojat nekoi izvesni psihosomatski-karakteristiki kaj individuata. Vakvi

karakteristika kaj vas ne postojat, zna~i ne e o~igledno deka imate nekoi

problemi. Ova veruvam }e vi go potvrdat i ostanatite ~lenovi na grupava.

IVON

(Diga raka, instruktorkata ѝ dava zbor...)- Da, da go vidam na ulica i jas bi

pomislila deka nema nikakvi problemi, bidej}i izgleda mnogu sveò. No vo senka

na ona {to go znaeme za nego, gi razgleduvame negovite postapki, dvièwa, govor

na teloto, vzaemniot odnos so ostanatite...

INSTRUKTORKATA

Interesno. Poso~ete ni {to ste zabeleàle.

IVON

Snishoditelen e. Sekoga{ ~eka prvo ostanatite da sednat, sekoga{ sednuva

posleden.

INSTRUKTORKATA

Interesno...

IVON

Toa ni ukaùva deka e nekakov dojdenec koj donekade se ~uvstvuva kako da ni e na

tovar, kako da go zema na{eto. Na primer sekoga{ koga nè posluùvate zema ne{to

58 PATETI^NA SONATA

najskromno. Toa e podzasileno i od faktot deka znaej}i nekoi raboti za nego, se

drìme na distanca.

INSTRUKTORKATA

Raboti?koi?

IVON

Pa sega ne bi moèla da se setam na sè ama toa mi ostanalo kako vpe~atok. Ne bi ni

bilo normalno da se se}avam na sè, ni za samata sebe ne znam sè. Nemojte ve molam

vedna{ site taka prekorno da me gledate. Poto~no kaj Rodrigo stanuva zbor za

ne{ta koi ne gi znaeme za nego, poto~no koi ne smeeme da gi znaeme. Pa normalno e

da sme malku distancirani. Na primer ne znaeme, ne smeeme da znaeme kako

navistina se vika. Ostanatoto se podrazbira.

INSTRUKTORKATA

Se podrazbira {to?

IVON

Pa deka mnogu godini ne se videl so semejstvoto, decata, deka se krie kaj nas. Lesno

e da pretpostavime deka toa go ma~i, deka mu nedostigaat.

INSTRUKTORKATA

Drug?

KOLET

(Diga raka, instruktorkata ѝ dava zbor...)- ôvekot e daleku od negovite, bidej}i

toa bi bilo opasno za niv, zatoa nie sme mu kako novo semejstvo, mnogu e privrzan

so nas.

FRANSOA

(Diga raka, intruktorkata mu dava zbor...)- Nikoga{ nekoj ne moè da ti gi

zameni bliskite. No potsetete me bidej}i zaboraviv - kako be{e ona so narko-

kartelite?

KOLET

Se zaka~il tamu so niv i sega se krie tuka pod drugo ime! Edna{ i mu gi

kidnapirale negovite... Taka?... Edvaj gi spasile, sega se trudi da e {to podaleku od

niv za da ne gi vnese vo opasnost.

FRANSOA

Da sega se setiv. Imale imot, plantaà. Na kartelite im trebal toj prostor za

sadewe na koka ili taka ne{to. Rodrigo ne sakal da im go prodade iako imale

odli~na ponuda bidej}i so decata bile privrzani za nego, vo smisla {to tamu se

~uvstvuvale kako doma.

KOLET

Do{lo do vooruèn sudir so policijata i tie od kartelite i za sè bil obvinet

gospodin Rodrigo. Zo{to ne me prekinavte? Upadnav bez da dignam raka?

INSTRUKTORKATA

Vie Kolet ste ni najstara? Vas ve tolerirame.

59 PATETI^NA SONATA

KOLET

Moa najstara? Ova i ne e nekoj kompliment. Neli ni rekovte deka vo edno

civilizirano op{testvo pravilata vaàt za site ednakvo.

INSTRUKTORKATA

Tokmu taka. Zakonite da, no ne i pravilata. Kulturata ni nalaga da imame pravila,

ne zakonot. Kulturata ni nalaga osobeno da gi po~ituvame i tolerirame postarite

bidej}i... samite eden den }e bideme eden od niv.

KOLET

Zo{to vi izgledam postara? Mislev deka toa ne se poznava. Dotolku li masaìte

na lice protiv br~ki mi se neefikasni?

RODRIGO

Moment... mi go zaboravivte problemot.

INSTRUKTORKATA

So pravilno ni zamerivte Rodrigo. Gledate kako site edvaj vi se se}avaat na

problemot koga ne e niven? Treba postojano da bideme svesni deka ìveeme vo eden

surov svet vo koj sekoj si go gleda svojot air.

RODRIGO

I drugo sakav da kaàm. Ne mi e egzaktno toa {to go navedovte mojot problem. Go

nadminav, vsu{nost go nadminav postojano kaùvaj}i si deka nema da izdràm ako

postojano mislam na nego. Taka si napraviv red - ednostavno ne mislam na toa, a

bidej}i znam deka e nemo`no sosema da go nadminam, i deka toa na izvesen na~in

zasekoga{ }e bide nemo`no, re{iv da si napravam raspored. Imam denovi vo

nedelata i opredelena koli~ina na ~asovi koga si dozvoluvam da mislam na toa,

naj~esto pred spiewe na krajot od sekoja sedmica. A potoa mislam na moite samo

dokolku mi telefoniraat. Navistina e taka kako {to ni kaùvate instruktorke,

nikomu nema da mu e grià za ova dokolku samiot ne si racionaliziram. No mi se

javija drugi psihi~ki problemi i eve re{iv so vas da gi nadminam. Tie se sostojat

vo toa {to zapo~nuva psihi~ki da mi bide mnogu te{ko {to site zabeleùvaat deka

ne sum od tuka, duri i pred da mi go po~uvstvuvaat akcentot. Samo na baza na toa

kako izgledam.

IVON

(Podignuva raka, instruktorkata ѝ dava zbor...)- Imate malku ten i ve|ite vi se

malku pogusti za eden prose~en Francuz, no ste ni ste tre {ik. Da ne bevte so nas

vo grupa }e se zagleduvav po vas na sred ulica. Sigurna sum deka ni maì ni èni

ne vi zamerile ni{to za izgledot.

RODRIGO

Naprotiv nikoj mi nema prere~eno ni{to. No postojano ~uvstvuvam kako nekoj

saka da mi pomogne kako na kutar stranec. A jas sum naviknat da sum sosem

samostalen. Bev gospodar na tolkav imot, site gi gledav odozgora. Sega se ~ini jas

sum dolu, toa soznanie me deprimira.

60 PATETI^NA SONATA

IVON

Pu{tete im brada, ili napravete se so pankerski imix. Taka }e deluvate

poodbivno i nikoj nema da se interesira za vas. Imixot moè da pomogne za mnogu

raboti. Ne im se dezodorirajte, smrdete im...

INSTRUKTORKATA

Da no ne koga sme so grupata...

IVON

...i }e se iznenadite kolku nikoj nema da vi obrnuva vnimnie. Interesot kon nekogo

iako na{ata instruktorka verojatno }e mi oponira, sekoga{ se zasnova na nekavo

libido kon taa li~nost. Moèbi najdobar sovet koj bi moèla da vi dadam e da

nosite postojano zatemneti o~ila... ili od onie so titanium vo stakloto. Da ne vi

se gledaat o~ite. Mislam deka ne va{iot latinski izgled tuku tokmu o~ite vi se

tie koi privlekuvaat vo momentov najgolemo vnimanie. Ta`ni vi se, da znaete. Tie

ve izdavaat deka vo du{ata nosite nekoja neizmerna taga, a toa kaj va{ite

sogovornici predizvikuva soàluvawe.

Rodrigo depresirano se zagleduva vzemi. Ostanatite od grupata istotaka

deprimira~ki prostenkuvaat.

INSTRUKTORKATA

Prepu{tete mi dokolku potrebno vakvi raboti jas da kaùvam. Preotvorena ste

Ivon. Rodrigo soàluvaweto ne e lo{o i ne zboruva za lo{i nameri kaj bilo kogo,

osven se razbira dokolku ne e la`no. No prav ste koga mislite deka pre~estoto

soàluvawe predizvikuva iritacii.

RODRIGO

Kaj mene predizvikuva depresija. Kako da sum poniò bitie. Kako da ne sum na isto

ramni{te so ostanatite lu|e.

INSTRUKTORKATA

[to ste po religija?

RODRIGO

Katolik?

INSTRUKTORKATA

Postojano velam deka najdobra terapija e religijata. Bi ste moèle po~esto da se

molite, vi prepora~uvam redovno da odite na misa. Dali toa go pravite?

RODRIGO

Ne no razmisluvav. Od istite pri~ini od koi ne odam na bilo kakvi grupni

nastani, ne odam ni vo crkva. Me ti{ti pomislata deka tamu }e vidam lu|e koi }e

me gledaat soàlivo. Od ovie pri~ini gi zapostaviv site kulturni i socijalni

nastani. Samo na kino odam na proekciite po 22~asot, koga salata e re~isi prazna.

61 PATETI^NA SONATA

INSTRUKTORKATA

Pravilno razmisluvate i za ova, iako sosema intuitivno. Lekan ni kaùva deka

filmskata proekcija na du{evnoto zdravje moè da deluva kako misa. Vo

osamenosta na salata edinkata se ~uvstvuva pre~isteno kako dete, veli toj, i

ottamu ona ~uvstvo na ~ista sre}a po krajot na proekcijata.

RODRIGO

Da vo sekoj slu~aj va`no e ne{to da se pravi vo vakov slu~aj ne samo da se sedi.

Zabeleàv kako toa se odrazuva na moeto zdravje.

INSTRUKTORKATA

Mon dju zdravje? Vedna{ spodelete; toa moè da bide seriozno. Dali ~uvstvuvate

deka go gubite apetitot ili tahikardii?

RODRIGO

Ne taka drasti~ni posledici... Za sre}a jas seu{te gi nemam, no znam lu|e so

sli~ni problemi kako mene ~ie zdravje seriozno popu{ti. Ili se oddadoa na

poroci: alkohol, drogi... Kaj mene posledicite se sostojat vo toa {to nemam volja

za bilo {to, nitu pak energija. Ponekoga{ edvaj imam sila da se ka~am po skali, i

sum presre}en dokolku tamu kade odam naidam na lift. Ne moèv da zamislam deka

fizi~koto zdravje moè da mi e sosem normalno, a kako posledica na gubeweto na

psihi~koto da imam vakvi posledici. No mislam deka sosem dobro se dràm, kako

{to rekov vo sporedba so ostanatite so sli~ni problemi kako moite. Mislam deka

problemot e vo toa {to na ~ovek vo mojot slu~aj mu treba socijalizirawe i vo taa

smisla ovaa grupa navistina mnogu mi zna~i, mi pomognuva. Sega stavam eden plus

na naukata, na medicinata, deka pravilno zaklu~ile {to ni treba. Bidej}i ne e

samo deka jas gi odbegnuvam lu|eto zatoa {to ne me gledaat besprekorno, tuku i tie

me odbegnuvaat mene. ûvsvuvam kako razmisluvaat za mene: Ovoj e ~ovek so mnogu

problemi, a toa e zarazno; da se ~uvame od zarazata. A eve vie i vakov me sakate.

KOLET

(Podignuva raka, instruktorkata ѝ dava zbor...)- Zo{to misli{ deka te sakame?

RODRIGO

...

INSTRUKTORKATA

(Prekorno kon Kolet.)- Kolet! Ve}e na site vi rekov deka ste mnogu otvoreni.

osobeno ve~erva. Mon dju - da ne e ve~erva polna mese~ina.

KOLET

Ne tuku realno razgovaravme deka ne e dobro ~ovek vo situacii kako na{ite da go

gleda svetot koj go opkruùva so rozovi o~ila. Taka gubime imunitet, stamenost.

Ne bi mu sovetuvala da misli deka go sakame tuku deka go prifa}ame bidej}i

momentalno si trebame edni na drugi. Imame zaedni~ki interes - ne gledam ni{to

perfidno vo toa.

62 PATETI^NA SONATA

INSTRUKTORKATA

Rodrigo dali razbra {to ti kaà Kolet? Bliski sme, no nemoj da razviva{

sentimentalen odnos so nas. Nitu pak so bilo koj so koj ima{ odnos od poinakva

priroda. Toa moè da bide opasno i da te zaslepi na razni na~ini. Na primer

pravilo broj eden za eden psihoterapevt e da ima distanciran odnos so svojot

pacient. Sekoj pacient kako i sekoj ~ovek ima tendencija da go izvrti pogledot na

ne{tata deka tokmu toj e centarot na univerzumot. A vsu{nost nitu eden ~ovek ne e

centar bidej}i e celiot univerzum.

ANA

(Podignuva raka, instruktorkata ѝ dava zbor...)- Sme univerzum i kako takvi sme

zaslepeni, bidej}i mislime deka sme tolku prostrani {to takvo ne{to (kako

zaslepuvaweto) ne bi moèlo da ni se slu~i nam. Navistina ova mnogu ubavo,

poeti~no ni go objasnivte. No {to da pravime dokolku toa ve}e ni se slu~ilo - sme

bile zaslepeni i nè izmanipulirale? Za nekoi raboti e ve}e docna; docna sme

razbrale deka e docna?

INSTRUKTORKATA

Kako i za sè drugo toa treba da go sfatime kako neminovnost i da ne si dozvolime

celata vina da ja prefrlime vrz sebe, kako {to ve}e vi kaàv. Toa samo }e ne

inhibira. Dodeka pak onoj koj i najsurovata realnost ja gleda hrabro i direktno, }e

iznajde sila da ja smeni vo svoja polza, kolku i da e taa surova.

ANA

[to dokolku ne znaeme koe e zloto, samo ~uvstvuvame deka e nasekade okolu nas?

INSTRUKTORKATA

Toa }e ѝ go soop{tite na va{ata rabotna grupa i taa problemot }e vi go re{i

vedna{ kako so magi~no stap~e; se razbira deka se {eguvav. No ova e interesna

nasoka za razmisluvawe. Pove}eto lu|e mislat deka imaat problemi bidej}i

nemaat so kogo da razgovaraat. U{te pove|e - pove}eto lu|e mislat deka ne moàt

da si gi re{at problemite bidej}i nemaat so koga da razgovaraat za niv. No eve

gledate deka vo ovaa grupa za sè si kaùvame, a problemite za àl seu{te ni

postojat. No su{tinata e vo toa {to koga imame komu da mu kaème za ona {to nè

ma~i toga{ psihi~ki sme mnogu posilni pa samite imame pove}e energija da se

spravime so te{kotiite.

ANA

A komu vie mu kaùvate koga vi e te{ko?

INSTRUKTORKATA

Ana zlato mene ne mi treba terapija. Ponekoga{ i mene mi e te{ko, no vo

normalni granici.

ANA

Nam vo ovaa grupa ni e te{ko vo nenormalni granici?

63 PATETI^NA SONATA

INSTRUKTORKATA

Ne se kaùva taka, no sepak op{testvoto procenilo deka zasluùvate posebno

vnimanie, nega od nego. Zatoa ova se organizira. Ne ste zgre{ile so ni{to, a ste se

na{le vo nevoqa. Zna~i op{testvoto e vinovno {to ne ve za{titilo navremeno.

Razbereto go ova kako op{testveno oddolùvawe, a zo{to da ne i za{tita. Vaka se

za{tituvaat ostanatite gra|ani od {irewe na nesigurnosta.

ANA

Ili pak nie se izolirame od toa da moème za ova {to ni se slu~uva da im kaème

na site? Ponekoga{ mi se ~ini deka koga bi moèla da mu kaàm vo vrska so moite

pote{kotii nekomu i nadvor od ovaa grupa, duri toga{ bi imalo koj da mi pomogne.

No nemam komu.

INSTRUKTORKATA

Dokolku taka mislite toga{ nie }e vi najdeme nekoj nadvor.

ANA

Postoi mo`nost toj nadvor da e pak vnatre {tom e od vas!

INSTRUKTORKATA

Pak ste paranoi~na. Ajde kaète ni za va{iot problem.

ANA

Kolku pati u{te da vi go povtoram? Go slu{am sin mi kako me dovikuva da go

izbavam, a ne moàm da go najdam bidej}i nikoj ne mi pomaga.

Site od grupata se poglednuvaat vxa{eno me|usebno.

IVON

(Diga raka.)

INSTRUKTORKATA

Saka{ ne{to da ja pra{a{ Ana? Samo kratko.

IVON

(Otkako instruktorkata ѝ dala zbor, se svrtuva kon Ana bidej}i sedi do nea i

ute{itelno ja fa}a za laktot...)- Ana zlato dali ~ita{ vesnici?

ANA

Da, no ne so osobeno zadovolstvo. Mi zdodea da se gledam gola, ve}e ne poziram, a

vesnicite seu{te mi gi objavuvaat fotografiite. Preferiram da ~itam novosti

na Internet bidej}i sum ekologist.

IVON

Mislev vo vrska so va{iot slu~aj?

ANA

Imam sorabotuvano - kako {to znaete - so vesnicite i znam deka kaj niv rabotat

isklu~ivo izmamnici. Zo{to da im veruvam na tie lagi?

64 PATETI^NA SONATA

IVON

Da laàt za da gi zgolemat tiraìte. No sepak ne smeat da gi prenebregnuvaat

faktite. Treba da znae{ deka pove}eto ne{ta objaveni za vas se vistiniti.

ANA

Koi ne{ta? Deka sum vrkolak? Deka sorabotuvam so ekstra-prirodni mo}i,

dovikuvam demoni od {umata, deka sum ~len na nekoja okultisti~ka sekta? deka vie

ste taa sekta?? Deka vrkolacite go izele sin mi, a seu{te nikoj ne mi go pokaàl

teloto?

@AN

(Podignuva raka, otkako instruktorkata mu dala zbor...)- Ne samo toa, deka si

natepala do smrt nekoe cigan~e koe vi se motalo vo okolina, za{to ste mislela

deka sakalo da vi se vovle~e vo ku}ata i da go zavzeme mestoto na sin vi.

ANA

Toa e... Toa bea izmislici na onie od socijalnata slu`ba za da dojdat do pove}e

dnevnici; ve}e se sankcionirani. Kako i nemarnost na mojot premnogu leèren

soprug. Naredniot pat }e vi raskaàm podrobnosti dokolku sakate, mnogu vreme }e

mi treba za ova. Go nadminav incidentot vedna{. Nemam trauma ako na toa

mislite? Sakavte da mi se ponudite da razgovarate so mene za toa za da mi olesni?

Blagodaram, nema potreba. Sega treba da ja ~uvam seta moja energija za potragata na

sin mi. Ne znam dali veruvate vo takvi ne{ta, no imam najsigurno pret~uvstvo deka

nabrgu }e go najdam.

Site od grupata povtorno me|usebno se poglednuvaat v~udonevideno.

ANA

I Gaetana be{e zame{ana vo taa cigan{tina. Ne zaludno taka se vikala. ]e vidi

ubavo {to }e ѝ napravam.

@AN

Da ne si sonuvala ne{to pak zlato? Ne bila i Gaetana tamu koga ova se slu~uvalo

vo va{iot dvor.

INSTRUKTORKATA

Ej! Dosta...

ANA

(Kon @an.)- Ti im veruva{ na vesnicite? zna~i si kako niv peti volor6!

INSTRUKTORKATA

Gledate li kako vi kaà koga se javuvate bez da vi dadam zbor?

@AN

Ve}e mi imavte dadeno, nema sega za sekoja re~enica da digam raka!

6 Franc. peti volor - mal kradec

65 PATETI^NA SONATA

INSTRUKTORKATA

(Kon Ana.) Za ova }e pozboruvame po sesijata, jas }e vi posvetam malku pove}e

vreme otkako site }e si zaminat.

ANA

A zo{to ne sega? Ova e del od mojot problem - go imam sekoe pravo kako i site

drugi da go iznesam pred vas.

INSTRUKTORKATA

Da ama znae{ du{o tuka razgleduvame samo realni problemi, ne i onie koi sme gi

sonuvale. Toga{ toa ve}e ne se problemi, tuku... patologija.

ANA

A zo{to da ne - korupcija!? Toa li saka{e da ni kaè{? Dali nekoj ti pla}a

namesto da me le~i{ u{te pove}e da me razboli{? Dali i na ostanatite nekoj im

pla}a za vaka da se odnesuvate so mene? vie kutrite siroma{ni?? Kako vie spiete

mili moi? Jas sum od jugot na Evropa, ne e va`no {to sum izgubila dete, nie od

tamu sme mnogu plodni, }e si rodam u{te tolku deca kolku mi trebaat!

Site se poglednuvaat me|usebno mnogu voznemireno.

@AN

(Diga raka.)

INSTRUKTORKATA

(Sega e mnogu voznemirena, edvaj se sozema.)- Ve}e vi dadov zbor. [to e?

@AN

Jas taka eve za sekoj slu~aj da ne re~ete deka ne sum se prijavil...

INSTRUKTORKATA

[to? Ajde brgu kaète {to imate. Nemame u{te mnogu vreme.

@AN

Kako i site drugi da kaàm koj mi e problemot...

ANA

A ne da mi kaè{, da me ute{i{ deka za sè bi moèla so vas da spodelam, deka ste

mi prijateli?

INSTRUKTORKATA

Ana! Toa {to ni go prezentira{e se sublimacii. Sublimacijata e karakteristi~en

na~in na izrazuvawe vo soni{tata. Sonuvame samo desetina minuti pred da

zaspieme i koga se budime. Na{iot mozok nema vreme da gi dooformi ne{tata pa

zatoa gi spojuva-sublimira. Ti od toa {to ti se slu~uvalo si go oformila svojot

son. Kako i site drugi. Na primer ako treba da sonuvam ~ovek koj ~ita kniga }e ja

sonuvam knigata so likot na ~ovekot na nejzinata korica. Ne sega za toa du{o. ]e

razgovara{ nasamo so mene po sesijava, za tvoite soni{ta, za tvoeto minato.

66 PATETI^NA SONATA

ANA

A ne idnina? Izvini ama jas imam sonuvano i idni nastani, imam ~itano za ova,

znam deka ova postoi, ne sum tolku glupava.

INSTRUKTORKATA

Toa du{o e nau~na fantastika! @an povelete! (Povtorno kon Ana.)- Ne mu

zameruvajte nekomu dokolku ne moè da vi bide prijatel zaradi okolnostite.

Sepak nie tuka doa|ame zaradi na{ite problemi, a ne zaradi tu|ite. Taka ova

funkcionira.

@AN

Zna~i mojot problem se sostoi vo toa {to sum na apanaà vo javnata

administracija, a {eficata na na{ata kancelarija (taa na pot zasmrdena debela

sviwa) postojano se izìvuva so mene davaj}i mi da pravam prepisi na isti

dokumenti po sto pati. Znam deka se istite, no moram da se prepravam deka ni{to

ne zabeleùvam bidej}i bi moèla da mi ja skrati apanaàta. Vsu{nost ova e

glavnata pri~ina zaradi koja mi se sozdava ~uvstvoto na anksioznost. Znam {to ѝ e

celta, da mi se zgadi od celata situacija, jas revoltirano da si zaminam i da go

oslobodam rabotnoto mesto. Za potoa na nego da dojde nejziniot vnuk, istotaka

debelo smrdlivo |ubre...

INSTRUKTORKATA

Dosta! ]e prodolìme za ova naredniot pat. Denes odamna go potro{ivme

vremenskiot rok. Posluète se pred da zaminete.

Trojcata maì zabrzano odat kon koli~kata so mali sendvi~i, alkoholni i

bezalkoholni pijalaci. Se posluùvaat i zabrzano xvakaat.

INSTRUKTORKATA

Obvrzno site posluète se. Sega vi e padnat {e}erot, a nadvor e mnogu studeno.

Damite nevolno stanuvaat i se upatuvaat kon koli~kata.

KOLET

Samo {to se naviknav na dietata. (Nevolno zema eden mal sendvi~ i go xvaka.)

ANA

Toga{ zemi su{eno ovo{je, toa nitu edna dieta ne ja naru{uva. (Prinesuva edno

par~e su{eno kivi kon ustata na Kolet.)

KOLET

(Ja poglednuva prezrivo Ana, odmavnuva so glavata i zastanuva od drugata strana

na koli~kata.)

Instruktorkata doa|a do mestoto kade stojat trojcata maì. Gleda {to

pijat, tie dràt plasti~ni ~a{i so bezalkoholni pijaloci.

67 PATETI^NA SONATA

INSTRUKTORKATA

Izvinete {to vi gledam vo ~a{ite, ama toa mi e rabota. Sre}na sum {to kone~no

imam grupa vo koja nema alkoholi~ari.

RODRIGO

Ni vie ne ste za sè vo pravo. Site stavivme i kowak vo ~a{ite. Za da ne ni se stegne

èludnikot.

INSTRUKTORKATA

(Vxa{eno gi gleda. Potoa saka da se izvadi od situacijata i deli komplimenti.)-

Da ne ve fati èludnik, so gazirano? Kako nikoga{ ne sum se setila deka moè i

taka da se pie?

@AN

(Go poglednuva maèstveno Rodrigo, potoa kon instruktorkata.)- Gleda{ i nie

sme znaele ne{to? (Ja {tipnuva instruktorkata za nos.)

INSTRUKTORKATA

(V~udonevideno se ottrgnuva od prstite na @an i zastanuva do Kolet.)

RODRIGO

(Kon Ana.)- Imate pravo da ne im veruvate na mediumite. Jas znam sè za toa, vo

Latinska Amerika seto toa e kupeno ili od vladata ili od gerilata. Site oni

pravat ne{to {to ne smee, trguvaat so drogi, oru`je, mali deca, a potoa gi perat

parite preku mediumite.

ANA

(Prepla{eno vresnuva.)- Mali deca!?

INSTRUKTORKATA

(Go prekinuva Rodrigo koj otvara usta ne{to da kaè.)- Pu{ti ja sega. Mnogu e

umorna i treba odmor...

KOLET

(Glasno i vletuva vo zbor na instruktorkata.)- Lele kako ni kaà! (Prodolùva

u{te poglasno bidej}i instruktorkata boèm pra{alno zjapa vo nea, kako da ne

znae za {to Kolet ѝ se obra}a.)- Deka sme |ubre! Deka site nie sme so korupcija!

(Gnevno i pla~livo si go zema kaputot od zaka~alkata do vratata.)- Bon soare

mes ami7! (Izleguva tresnuvaj}i ja vratata zad sebe.)

INSTRUKTORKATA

Treba{e da ѝ kaàm da se nagrne okolu vratot. Navistina e studeno.

FRANSOA

Ne se sekirajte vie, vie imate kade da spiete i {to da jadete. Toa bi moèlo da se

promeni dokolku nie od grupava napravime peticija protiv vas. Imam lozinka od

sajtot na op{tinata, vie ve}e ste osomni~ena deka ste kupuvale avtomobili so

osloboden porez za invalidizirani lica, a potoa ste gi preprodavale vo Isto~na

Evropa. 7 Franc. bon soare mes ami - prijatna ve~erinka moi prijateli

68 PATETI^NA SONATA

INSTRUKTORKATA

Kako?

FRANSOA

Imam lozinka od sajtot na op{tinata i go vidov va{iot fajl! Ste zaboravile da

mu kaète na serverot da go blokira... ili da go preina~i vo va{a polza, kako {to

vie socijalcite ~esto pravite... ili ste zaboravile navremeno da mu platite?

@AN

(Pokaùvaj}i go onoj gest so racete i ustata koj go napravi pred malku, so koj

aludira na felacio.)- Ili ste zaboravile...

INSTRUKTORKATA

(Ja zgrabuva energi~no ~a{ata od rakata na @an, prvo gledaj}i go soblaznitelno,

a potoa mu ja plesnuva te~nosta vo lice.)

Site zamol~uvaat, zabrzano se oblekuvaat i izleguvaat, pove}eto bez da kaàt

ni{to.

IVON

âo! (Taa prva izleguva.)

ANA

(Gleda deka site izleguvaat i saka da gi zadrì za da ѝ ja ~ujat u{te ovaa

replika.)- Sega gledam zo{to ste Oxa~arot, Ricarot i Stra{iloto! Ne moèv da

ve poznaam vedna{ bidej}i licata vi be{e: kalno, dimno i vo {lem. Edniot ~isti,

drugiot brani, tretiot pla{i.

FRANSOA

(Kon Ana kako da e nedovetna.)- Ama koj e koj?

ANA

(Ѝ se sretnuva pogledot so onoj na instruktorkata; voo~uva deka

instruktorkata mnogu strogo ja gleda; zatoa gleda da skrati.)- Drug pat }e vi

objasnam. Aj dogledawe.

Site izleguvaat; ostanuvaat samo instruktorkata i Ana.

INSTRUKTORKATA

(Pokaùvaj}i umor na liceto pie kowak.)- Da ti objasnam za sublimaciite.

O~igledno nikoga{ ne si morala da ~ita{ za toa. Zatoa sakav da ti kaàm na

strana, da ne pomislat deka si {traknata. Znam deka ne si zlato, gledam deka ne si,

ne si pove}e luda otkolku {to sme site nie vpro~em. Samo ti sovetuvam nikoga{

pred bilo kogo da ne kaùva{ deka nekoga{ si sonuvala idni nastani. I jas imam

~itano nekoi novi istraùvawa i znam deka e toa i nau~no mo`no, no prose~niot

slu{a~ ako te slu{ne deka kaùva{ takvo ne{to }e misli za tebe znae{ {to. Na

69 PATETI^NA SONATA

primer vo ovoj slu~aj ti si gi sonuvala kako ne{to {to ne se, a kako ne{to {to ti

treba. Zatoa nemoj mnogu da gi idealizira{ soni{tata.

ANA

Na osnova na ova {to vi go raskaàv {to mislite deka mi treba?

INSTRUKTORKATA

Zlato site soni{ta se za toa deka ti trebaat nekakvi ~uvstva. Sonot e sekoga{

reakcija na na{iot organizam deka mu nedostigaat emocii. (Na eks go ispiva

kowakot, brzo se oblekuva i trgnuva da izleguva.)

ANA

Mislev deka mnogu }e zboruvame?

INSTRUKTORKATA

I jas. Ama ne po ova. I jas nekoga{ ne moàm da zboruvam. Do gledawe du{o. (Ja

baknuva Ana i izleguva.)

ANA

Dogledawe.

Scenata se zatemnuva. Vleguva samo svetlina od mese~ina niz otvorenata vrata

kako i sneg. Potoa sè se zatemnuva.

Scena 9

Scenata i mizanscenski i svetlosno e postavena isto kako i vo vtorata scena, samo

{to tuka e novogodi{nata elka.

Ana sedi na trosedot i pu{i, a Gaetana go bri{e hodnikot.

ANA

(îta ènsko spisanie i pu{i, kako da ja nema onaa postojana zagriènost od

nejzinoto lice. Gleda pred sebe dodeka se dovikuva so Gaetana.)- Gaetana ne se

brzaj tolku. Moè ne{to da ostavi{ i za utre. Gostite sè so ~isti ~evli ni vlegoa

zaradi snegot. Ne e valkano. Sedni malku odmori se.

GAETANA

Da eve sega, u{te malku.

ANA

Zemav edna od tvoite cigari; nema problem?

GAETANA

Au {o taka? Neli i~ ne pu{evte? (La`no strogo.)- Ako e samo edna ne e problem!

(Potoa se kikoti.)- Abe zemaj tamu ne pra{uvaj. Kolku saka{ zemi! Ako ti e }ejf

celata soba zapu{i ja!

70 PATETI^NA SONATA

ANA

(So v~udoneviden izraz na liceto, kako samo ova da go ~ekala. Od kutijata za

cigari na Gaetana koja e na male~koto masi~e pred nea zema 4cigari i si gi stava

vo xebovite.)- Gaetana koga go donesoa cigan~eto ti be{e vo dvor?

GAETANA

Da. Kade na drugo mesto bi moèla da bidam toga{?

ANA

(So {okiran izraz na liceto.)- Ako nema{ ni{to protiv mnogu sum stanata

izvetreana... od ap~iwata... postojano potsetuvaj me za sè ... }e ti kaàm koga ovaa

faza }e mi pomine.

GAETANA

Ha ha - nie samostalnite èni imame mnogu fazi. Samo vie ne se sekirajte! Moè

za sè da mi kaète!

ANA

Mislev da ja pu{tam onaa muzikata ama na site vi omrzna.

GAETANA

Blagodaram. Navistina mi treba malku odmor za u{ive.

ANA

Ajde dojdi. Te ~ekam. Donesi go kafeto od kujna sose priborot.

Gaetana so brzawe gi soblekuva rakavicite i od kujnata se vra}a so posluàvnik

so kafetiera i pribor za piewe. Go ostava na masi~eto. Potoa sednuva na edna

fotelja, i po~nuva da pie.

GAETANA

Ima nekoja poraka na telefonskata sekretarka, da znaete.

ANA

[tom ne dobiv titka kaj mene sigurno e za tebe. (Si naleva kafe i pie.)- Ne{to ti

bara padron8 kako i sekoga{ zad moj grb. Aj pa bidi izdaica kaì mi {to.

GAETANA

O siwora, krastaica jas nikoga{.

ANA

Zabeleàv deka mnogu si zafatena so podrumot denovive. A tolku mala prostorija.

GAETANA

Mala, no ima mnogu ivici.

ANA

Ivici?

GAETANA

Ivici-polici. (Odnenade` zamol~uva kako da kaàla ne{to {to ne smee.)

8 [pan. padron - gazda

71 PATETI^NA SONATA

ANA

A jas celo vreme mislev deka e podrum samo ona do garaàta, kade go ostavame

priborot za gradinata. Toa ti {to go narekuva{ podrum, tamu nikoga{ nemam

otideno. Mislev deka e toa samo kontrolen centar za elektronskata tehnika. Taka

mi kaà padron.

GAETANA

(Somni~avo.)- Pa toa i e!

ANA

(Ja tresnuva {oqata so kafe pred sebe.)- Dali nekoga{ padron ti kaàl ne{to da

ne mi kaùva{?

GAETANA

Da... Da ne vi spomnuvam raboti koi sega vo ovoj kriti~en period bi moèle da ve

potsetat na ne{to {to ne treba, da ve rastaàt i sli~no. Spored mene sosem

normalno pobaruvawe.

ANA

I ni{to drugo?

GAETANA

...

ANA

Da ne me laè{ ne{to?

GAETANA

Kako {to znaete jas sum vi najgolem fen. Pred da dojdam kaj vas gi imav site va{i

modni editorijali po spisanija. Imam razvieno izvesen kulten status kon vas.

ANA

Ima{ komplimenti za mene. Mene pak mi trebaat informacii od nadvore{niot

svet bidej}i momentalno padron mi ja isklu~i seta televizija i internet. Na radio

pak nemam nervi da gi baram lokalnite stanici koi mi se nepoznati. [to }e mi

kaè{?

GAETANA

Zo{to vaka mi pravite? Neli vi rekov deka va{iot soprug }e mi se luti ako vi

zboram mnogu... Dobro eve gledav na lokalnata televizija deka go na{le teloto na

onoj kolegata na va{iot soprug vo obli`noto mo~uri{te i deka se somnevaat deka

ne e samoubistvo ili nesre}en slu~aj.

ANA

Onoj koj vo podrumot se dogovara{e za biznis so ma` mi?

GAETANA

Od kade znaete za ova, toga{ ne bevte tuka?

ANA

Jas? ne znaev. Pogodiv, ti sega mi kaà. Ova se vika advokatski trik.

72 PATETI^NA SONATA

GAETANA

(Tmurno.)- Polna ste so trikovi. Vie od Balkanot ste kako nas.

ANA

A ti od kade znae{e?

GAETANA

Za{to padron mi re~e da zabri{am dolu i vo lifotot pred da se simnat! Tuuu i

vie! [to ste volku somni~ava?

ANA

Lift? Jas ne sum znaela deka do tamu ima i lift? Toa dolu bilo ne{to golemo. I

{to ima tamu?

GAETANA

Mnogu vlakna i izmeti od stavorci! Znam po toa {to moram da ~istam.

ANA

Mrtva èdna sum od cigarava. Donesi mi te molam edno {i{ence San Pelegrino od

friìderot.

Zabrzano se upatuva kon kujnata. Ana, dodeka Gaetana ne e vo blizina gi sreduva

spisanijata na masi~eto, nekoi gi stava vo pregradata ozdola. Gaetana se vra}a

so plasti~noto {i{ence mineralna voda koe ѝ go podava na Ana zaedno so eden

plasti~en èton vo forma na pravoagolnik.

ANA

[to e ova?

GAETANA

Kakva koincidencija? Padron mi ostavil poraka da ti go dadam klu~ov od

podrumot, bidej}i ste sakale da go vidite. Fala bogu ve}e nema mene da me

raspra{uvate.

Ana najbrgu {to moè go zema elektronskiot klu~, go stava {i{enceto vo xeb,

so dale~inskoto ja pu{ta >>Pateti~nata sonata<< koja sega po~nuva od

prviot stav, no bez onoj del na po~etokot koj e iskoristen i vo pettata

simfonija i izleguva od desnata strana. Gaetana ja zema kutijata so cigari koja

e na masata. Ja protresuva i pokaùva razo~aran izraz na liceto bidej}i

kutijata e re~isi prazna. Pali edna cigara.

GAETANA

(Za sebe.)- Pak ovaa muzika! Da ja nema{e, da ja sti{e{e moèbi }e moè{e ne{to

i da ~ue vo toa podrumot. (Vdi{uva od cigarata i go ispu{ta dimot.)- Glupa e, ne

sfa}a.

73 PATETI^NA SONATA

Scena 10

Publikata se spu{ta nadolu so hidraulika vo podrumot. Toj e sega isto ureden

kako vo vtoriot del od scena 6. Samo pod masata kako tepih e onoj prekriva~ od

crveno kadife kako vo scena 7 (vo scena 7 istiot be{e kako ~ar{af na masata).

Prodolùva istata muzika vo of kako od prethodnata scena i kako trae scenava,

taka taa stanuva sè podramati~na. Se otvoruva liftot, Ana vleguva vo podrumov, se

palat neonskite svetla (koga publikata se spu{tila, a vratata od liftot seu{te

ne bila otvorena, toga{ scenata bila sosema temna!). Vratata zad Ana se zatvoruva.

Ana razgleduva v~udonevideno.

ANA

(Za sebe.)- Ne mi se veruva. Ova e onaa gadost koja ja sonuvav. Kakvi se ovie

trakatanci? Detski igra~ki. Zo{to mi se ~ini kako da ima tuka u{te nekogo?

(Poglednuva pod masata, tamu nema nikogo.)- Nema nikogo, osven onie stavorcite

na Gaetana.

Vo of se slu{a cvi~ewe na stavorci koe e mnogu silno bidej}i ja natsiluva

muzikata. Ana si gi trie racete bidej}i ѝ e studeno. Si go pipka nosot.

ANA

Uf mi smrzna nosot. (Nervozno pali cigara. Gi razgleduva predmetite postaven

i na policite i na masata. Od policata podignuva eden sprej vo srebreno

pakuvawe. Go promatuva, potoa {prica so nego horizontalno. Vo vosduhot se

pojavuva rozov fluorescenten oblak.)- Uf rozov oblak, a svetot vo koj ìveeme ne

e ni najmalku rozov. (Se zagleduva vo prazniot yid.)- Pojavete se maski moi.

Pojavete se! (Go udira so tupanica yidot. Si ja udrila rakata, se previtkuva od

bolka. Niz zabi...)- Se utepav! Mislev deka si elasti~en moj yidu! Sledniot pat }e

bidam pone`na. (Doa|a do masata. Go podignuva laserskiot {ilec. Se slu{a

{traknuvawe, go vklu~ila laserot. Ne znae deka e vklu~en i mahinalno pominuva

po agolot od masata. Masata ostanuva bez agol, agolot pa|a nazemi.)- Au ova

bilo opasno! Tuka sè e opasno, zatoa Pjer ѝ kaàl na Gaetana ni{to da ne pipka

tuka. (Se obiduva da go deaktivira laserskiot {ilec, no go stisnuva pogre{noto

kop~e i se pojavuvaat strani~nite noòvi.)- Ova e sigurno skalpel za carski rez

za slon. (Go ostava ispla{eno noòt na masata.)- Dobro, zna~i tuka nema nikogo!

(Triej}i si gi pani~no racete od stud doa|a do liftot, go stava elektronskiot

klu~ vo pregradata/klu~arnik do liftot. Dodeka ~eka da se otvori vratata od

liftot - vo of dopira elektronskiot zvuk od programata - odnenade` se

dobliùva do prostorot vdesno koj e opkruèn so vertikalni metalni {ipki.

74 PATETI^NA SONATA

Tuka ima i metalni {ipki koi li~at na metalni planinarski bastuni koi se

potpreni na yidot. Zema eden bastun, udira so nego od re{etkite, go razgleduva

prostorot zad re{etkite obiduvaj}i se da si ja protne glavata niz re{etkite.

Vratata od liftot se otvara. Svetlinata vo podrumot se gasne, ostanuva samo

onaa koja doa|a od liftot. Go frla >>bastunot<< nazemi. Zabrzano vleguva vo

liftot.)- Brrrr... (Vratata od liftot se zatvora. Scenata e vo kompleten

mrak, muzikata vo momentot koga vratata e zatvorena prestanuva.)

MNOGU TIVKO SE SLU[A OÂJNO I PREMALENO DOVIKUVAWE

NA DETSKI GLAS

Mamo tuka sum... Dolu sum... Izvadi me... ]e se zadu{am... Znam deka si ti... Te

sakam... Mamo... Spasi me...

Scena 11

Ovaa scena e fle{bek. Vo of dopira zvuk od intenziven soobra}aj. Scenata se

osvetluva na sredina samo so eden reflektor, sè okolu e temno. Scenografskite

elementi koi se osvetluvaat se luksuzno masi~e za piewe kafe i dve skapi fotelji

od te{ko drvo (kako i masi~eto) od obete strani. Na ednata sedi Pjer, na drugata

@aneta. Pijat ~aj od skap porcelanski servis, ~ajnikot e na masata. Na masata

istotaka ima i kristalna ~inija so kola~iwa. Na masi~kata e poslano ra~no

pleteno miqe vo krem boja.

Pjer oble~en vo odelo i so kravata so vnimatelni dvièwa go pie ~ajot. @aneta

istotaka e doterana vo skap komplet so svilena ko{ula so vrzuvawe okolu

vratot. Kosata ѝ e sveò fenirana, a okolu vratot ѝ visat o~ilata.

PJER

Na navistina ubavo mesto ste vo gradov. Ne ste premnogu vo Centar, a sepak sekade

ste blisku.

@ANETA

Ovaa garsoniera e ostanata od majka mi. Mebelot e od Avstrija kako {to moète da

vidite. Sè e odli~no so~uvano. Navistina se gordeam na ovoj mebel, na ovoj parket.

Vo ovaa dràva sè e podloèno na brza devastacija. Se ~ini site odbivaat da imaat

bilo kakva kultura na odnesuvawe. Za maniri da ne zboruvame. Pred nekoj den bev

vo teatar. Teatrite tuka samouvereno gi narekuvaat institucii od oblasta na

kulturata. Navistina ~udno za mesto kade nikoj ne mi kaà dobra ve~er.

PJER

(Se smee od srce.)- Ve sakam vas Balkancite. Navistina imate zdrava ironija.

75 PATETI^NA SONATA

@ANETA

Se obiduvame da bideme zdravi samo zavisi kolku e toa mo`no.

PJER

Da navistina zagaduvaweto tuka e stra{no. Nikoga{ ne sum videl volku

prepolneti ulici.

@ANETA

Da, a nekoj tuka ni kaùva deka {tom imalo volku vozila toa bilo dobro za

ekonomijata. Vistinata e deka preku soobra}ajot se perat pari od gorivo koi potoa

se upotrebuvaat za raznovidni aktivnosti koi se nadvor od zakonot. Terorizam,

uli~no nasilstvo, uli~ni ìvotni...

PJER

Vo pravo ste. Nikade ne sum videl volku opasni ku~iwa na sred ulica. Tie se

istrebeni vo golemite gradovi duri i vo orjentalniot svet u{te pred 200godini, a

vie seu{te gi imate.

@ANETA

E mon ami taka e, ama nema koj da kaè. Poto~no nema koj da nè slu{ne. Taka i

ìvurkame. Pred nekoj den nekoj dneven vesnik (~udno bidej}i tuka dnevnite

vesnici se site kupeni od nekogo i naj~sto ne objavuvaat vakvi raboti) objavi deka

na nekoe devoj~e gladno ku~e mu go odgrizalo ra~eto vo centarot na gradot.

Naredniot den ve}e site go zaboravija nastanov. Toa bilo nekakvo cigan~e.

PJER

Da ìvotot tuka e mnogu gr~ovit. Lu|eto mora postojano da gledaat samo za sebe,

dokolku ne sakaat da ostanat bez ni{to. Tamu kade ima siroma{tija lu|eto

stanuvaat mnogu sebi~ni.

@ANETA

Sebi~ni i opasni. Nalikuvaat na onie ku~iwa, sekade odat vo glutnica i go

demneat svojot plen.

PJER

Vistina e toa {to go kaàvte za soobra}ajot. Jas imam zabeleàno deka vo

najbogatite zemji ulicite vo golemite gradovi se sekoga{ prazni. Duri i

najbogatite sekoga{ se vozat so javen transport za da ne go prezagadat vozduhot.

Dodeka pak vo siroma{nite zemji koi se pred gra|anska vojna ulicite se postojano

zakr~eni. Kako onie vo Afrika. Od soobra}ajot se perat pari, a toa moè najbrgu

da se napravi dokolku treba da se kupi oru`je.

@ANETA

Da da, gledate kako vie bidej}i ste od Francija lucidno razmisluvate. Jas sum

zadoena so sè ova od tuka i ne moàm nekoi raboti da gi voo~am. Zaslepena sum od

lokalnata nekultura, prenaviknata sum na nea, taka da se kaè. Iako ne{to i

samata zabeleàv u{te pred vie da mi spomnete. Za ova ne mi treba{e da napravam

bilokakva istraga, tuku samo poglednav niz prozorec. Vsu{nost koga sum vo

76 PATETI^NA SONATA

garsowerava ~esto gledam niz prozorecot, toa me relaksira. I vidov deka istoto

vozilo minuva pod prozorec i po dvaesetina pati na den. Zna~i nekoj gi kruì

avtomobilite so cel da ispere pari, a ne da se vozi.

PJER

Duri ne ste ni trebala da poglednete niz prozorec. Samiot fakt {to ste volku

mala zemja, a imate tolku vozila dava povod za somne`.

@ANETA

Au da, pak prijatno me iznenadivte so va{ata lucidnost. Kako ne se setiv i jas na

ova? Da, moàm da se setam deka na televizija imam gledano snimki od Luksemburg

ili [vajcarija koi se edni od najbogatite zemji i tamu re~isi deka i nema

parkirani avtomobili po ulicite.

PJER

Ne samo zakonot tuku i op{tata kultura pomaga za toa. Nekoj koj ima nekolku

avtomobili nema da moè da ostane vo ubav kvart. Tamu javnoto mislewe

funkcionira navistina kako {to treba.

@ANETA

Kako mislite?

PJER

Prvo na nekoj koj e neekolo{ki orjentiran nema da mu dozvolat da kupi imot vo

nekoj ubav arondisman bidej}i toa im aludira na ìtelite deka toj nekoj e so niska

kultura. Deka }e ima naru{uvawa i vo drugi domeni, }e pie itn. Dokolku ve}e ima

imot vo blizina na elitnite gra|ani toga{ }e mu pravat pritisok so ukinuvawe na

beneficiite - da re~eme evtin parking prostor, dostavi, energija...

@ANETA

Da, ne prestanuvajte, prodolète, kolku mi e ubavo da ve slu{am. Vie doa|ate od

nekoja sredina kade odnesuvaweto vo civilizaciski ramki navistina zna~i ne{to.

Ne i tuka, da znaete. Ova vi go kaùvam zatoa {to ve smetam za ami. Tuka site

gledaat da se snajdat, ne e va`no kako. Mene na primer me smetaat za izrod. Jas sum

edna od retkite so evropski maniri.

PJER

(Nedoverlivo, zlokobno.)- Vie ste od tuka, a ste so evropski maniri?

@ANETA

(Indikativno ja tresnuva {oqata od tacnata.)- Da kako {to gledate! Kako

napreduva va{eto istraùvawe? Gi evidentiravte li site ìvotinski formi?

U{te kolku vreme }e ostanete tuka? Jas taka da vi kaàm }erka mi mi e edinstveno

dete, ama ja imam odgledano sosema sama, tatko ѝ po~ina koga be{e male~ka...

PJER

Navistina ne bi moèl to~no da kaàm. Va{ata zemja e moèbi najbogata vo

celiot svet so endemi~ni formi na ìvot. Postojano koga mislam deka sum go

prona{ol posledniot vid na ovoj prostor, mi se javuva ne{to novo. Treba da

77 PATETI^NA SONATA

bidete sre}na {to ìveete vo edna volku neobi~na i biolo{ki diversibilna

sredina.

@ANETA

Blagodaram, no site Makedonci, pa ni jas, ne sakaat komplimenti...

PJER

Zo{to...

@ANETA

Zo{to!? Pa {to }e ni se? Zad niv naj~esto se krie nekakva nedoverba, nekakva

komplikacija. Kompliment se kaùva samo koga nekoj od nekogo saka ne{to da

dobie. Sme se nau~ile da vnimavame na sè, ìvotot ni bil mnogu teòk.

PJER

Vam?

@ANETA

Da i na mene. Sega me gledate vaka napravena, ama pra{ajte me kako sum

preìveala za vreme na komunizmot? Ni samata ne znam kako. So ni{to i so }erka.

PJER

Sekoj sistem bi trebalo da bide sre}en da ima dama kako vas.

@ANETA

Sistem, dràva da; {utka ne! Koga sum vo {utka jas izgledam kako da sum nekoj koj e

na niven tovar, kako bez niv da ne sum moèla da otidam po nadvor.

PJER

Nemojte taka mra~no da gledate na sè; ubavo e koga lu|eto si trebaat edni na drugi.

@ANETA

Lu|eto, a ne humanoidite! Gledam deka ne razbirate {to sakam da vi kaàm

ednostavno bidej}i nikoga{ ne ste ìveele na vakvo tlo. Zna~i kaète mi ne{to

za va{eto istraùvawe. Ne sum biolog, no }e ve razberam; iako pove}e se razbiram

od zoologija otkolku od botanika, so ogled na toa deka imam }erka. (Se smee.)

PJER

U{te }e pomislam deka se somnevate deka sum {pion... Zna~i pronajdeni se mnogu

ìvotinski i rastitelni vidovi od koi endemi~nite ìveat samo na nekoe

ograni~eno podra~je i sintetriziraat nekoi odredeni supstancii koi ostanatite

ìvi vidovi ne gi la~at. Nekoi se podobro, nekoi pomalku istraèni. Va{ite se

navistina malku. Ovie supstancii bile konsumirani i od ~ovekot, no so tek na

vreme odumrele na nekoi prostori. Zatoa se somnevame deka tamu kade seu{te gi

ima na primer nema nekoi vidovi na rak. Nekoi od ovie supstancii moè da se

sintetiziraat vo labaratorija, a nekoi se{te moè da gi sozdade samo majkata

priroda.

@ANETA

Vie sakate da najdete lek za rak? Nemojte da me pla{ite, zvu~ite kako lud nau~nik.

78 PATETI^NA SONATA

PJER

Sum nau~nik, no ne sum lud. eden endemi~en rak ima supstancija koja dava povolni

rezultati za nekoi ~ove~ki virusi, edna endemi~na glacijalna treva vlijae

povolno na regeneracijata na o{tetenite tkiva...

@ANETA

Zavisi koj {to pod lud podrazbira! Imam ~itano za mnogu nau~nici, fanatici, koi

se sosem zaslepeni od nivnata ambicija. I vsu{nost se mnogu opasni.

Se {eguvam, znam deka vie ne ste eden od niv. Poln ste so qubov.

PJER

I za ova bi ve predizvikal. Nau~no e dokaàno deka qubovta ne e vakcina protiv

zloto. Nekoi od najgolemite nelu|e sakale... kako ludi. No ne se sekirajte, ne sum

jas eden od niv.

@ANETA

Najdovte li ne{to? Izraduvajte me.

PJER

Ni{to porazli~no od sè, no siguren sum deka so analizite }e dojdam do nekoi

vpe~atlivi rezultati...

@ANETA

Go upotrebuvate terminot vpe~atlivi, a ne novi. Vnimavate za ona {to drugite go

mislat za vas. Ova e tolku netipi~no za vas nau~nicite...

PJER

Od kade znaete deka navistina sum nau~nik? Moèbi sum samo francuski

izmamnik.

@ANETA

Od kade znaete deka ne sum {pion? Znaete kakva reputacija ne bie nas

Makedoncite - deka site sme {pioni. Sekoga{ si ja pla}ate rentata navremeno.

PJER

Pedanten sum kako i site Francuzi.

@ANETA

Vi se dopa|a ova smestuvawe vo centarot, mnogu vi e {ik. Vi se dopa|a zemjava,

qubeznosta?

PJER

Zemjata ne znam dali mi se doapa|a; ne moàm da zavzemam stav vo vrska so ova

bidej}i ne stanuva zbor za èna. Qubeznosta... mi se dopa|a iako ova ne zna~i deka

bi moèla da bide i poizrazena.

@ANETA

Toga{ {to vi se dopa|a tuka; zo{to si go oddolìvte prestojov? Zatoa {to ima za

kogo. (Go naveduva Pjer fraerski da se ~uknat so {oqite kako da se alkoholni

pijalaci.)- Zatoa {to me imate mene koja vi kaùvav kade moète da ja najdete

}erka mi. Pomnite na no}ta vo diskotekata?

79 PATETI^NA SONATA

PJER

Da, a }erka vi za seto ova ne znae. Moram da vi priznaam deka ova ne e vo francuski

stil; da im pravime na lu|eto ne{to zad grb. Osobeno ne na na{ite deca. Prostete,

no ova e malku nehristijanski.

@ANETA

Moèbi Francuzite se isklu~ok, no definitivno ovaa aktivnost e tradicionalna

i vo Evropa. Ne ste go ~itale >>Pelikan<< od Strindberg? Gledate deka

roditelite si gi jadat sopstvenite deca?

PJER

Ne mislam kako vas. U{te ve~erva }e ѝ kaàm na Ana. Ova e tolku ne~esno... i

nasilno.

@ANETA

Nema da ѝ kaète za{to nema da smeete. Sakate da ja izgubite?

PJER

Ne sakam. Ne znaev deka vie Makedoncite umeete da bidete volku rasipani.

@ANETA

Zo{to ne sakate da ja izgubite?

PJER

Zo{to sakam da se oènam so nea!

@ANETA

O la la. Ova e ubava novost. A za ova me|u nas ne griète se, ~ovekot se naviknuva

na sè ona na {to mora da se navikne. (Povtorno saka da go navedne Pjer da se

~uknat so {oqite kako tie da se ~a{i so alkoholen pijalok.)

Najposle Pjer popu{ta, tie se ~uknuvaat. Reflektorite se gasnat, publikata

so hidraulika se ka~uva nagore vo dnevnata soba. Koga svetlinata e izgasnata vo

of po~nuva da odi od po~etok vtoriot stav od >>Pateti~na sonata.<<

Scena 12

Povtorno trosedot e spu{ten za spiewe, ozgora na nego e namesteno sè za spiewe.

Prodolùva vo of da odi muzikata od prethodnata scena.

Ana e vo {lafrok za pred spiewe. Ponekoga{ izleguva dodeka zboruva so Pjer od

toaletot i gledame deka ~etka zabi. Pjer leì vo krevetot pokrien do brada i

zamisleno ~ita nekakvo spisanie.

ANA

Blagodaram {to me udostoi da spie{ kaj mene ve~erva.

80 PATETI^NA SONATA

PJER

Koj re~e deka }e spijam!

ANA

[o!?

PJER

Si zaboravila deka sum ti soprug mon peti?

ANA

A da. (Proizveduva zvuk na pravewe gara-gara i isplukuvawe. Izleguva pred Pjer.)

PJER

Pak si mnogu oslabnata. Ve~era{e li?

ANA

Da.

PJER

[to?

ANA

Ma~kan leb.

PJER

So {to?

ANA

So iscedok od tvojata nastinata genitalija. Sum ti rekla sto pati vo zima se nosat

debeli ga}i.

PJER

(Ja trgnuva prekrivkata od sebe, sosema e gol.)- Jas sum podgotven kako {to

gleda{, a ti?

ANA

(Go pokriva Pjer so prekrivkata.)- I jas isto. Kako {to vide samo {to izmiv zabi.

Lele kolku mi se spie.

PJER

Ne mislev na toa dali si podgotvena za spiewe! Zo{to plakatite ne se pokrieni?

Sekoga{ im stava{ krpi ozgora koga...

ANA

A toa. êkaj sega. (Odi pak kon toaletot.)

PJER

Te ~ekam {eri. (Go tresnuva spisanieto na natkasnata.)- Zo{to postojano ja

pu{ta{ ovaa muzika? Voo{to ne mi e feti{. (Si ja zatnuva brzo ustata so raka,

se setil deka kaàl ne{to {to ne smee.)

ANA

Da ne si me pra{al u{te edna{ vakvo ne{to!

PJER

Mislev zo{to tokmu ovaa muzika ja odbra da mu ja pu{ta{ na na{iot sin?

81 PATETI^NA SONATA

ANA

Zatoa {to e prekrasna. Zatoa {to e kako mene tre emocionel. Tolku e normalno da

se bide emocionalen, dene{nata muzika e {izofreni~na. Vsu{nost kompozicijava

e rondo ama Betoven ja narekol sonata bidej}i sakal da potencira deka se izrazuva

so emocii, a ne so intelekt. Sonatata kako muzi~ka forma poteknuva od poezijata,

od sonetot. Ima dva vida na sonet, italijanski i angliski, i i dvata vida se mnogu

emocionalni.

PJER

Sigurna li si deka e rondo? Jas mislam deka sonatata poteknuva od zborot sonuva.

ANA

Da i mi se ~uvstvuva i mi se sonuva. [to se slu~i so tvojot kolega? Anri? Andre?

Kako se vika{e?

PJER

[to sega volku se zainteresira za nego? Neli re~e deka go mrazi{ za{to imal

gadni vlakni{ta vo nosot?

ANA

Uf da, zaboraviv deka imam fobija od takvi vlakni{ta vo takvi nosovi! I?

PJER

Znam za toa isto kolku i ti. Nemam vreme da gledam televizija. Majka ti znae

pove}e od mene; imam vpe~atok deka samo toa i pravi - ~ita non-stop za slu~ajot

Anri. Zo{to ne ѝ se javi{; mi kaà deka ne si ѝ telefonirala ve}e dve sedmici?

ANA

Mnogu ste mi somnitelni vie dvajcata; ne znaev deka tolku ~esto se slu{ate!

PJER

Da ne misli{ deka zaedno go ubivme Anri?

ANA

Od kade znae{ deka e ubien? Kolku {to znam takva informacija nikoj do sega nema

objaveno?(Izleguva od toaletot so siva kozmeti~ka maska na liceto, vo istata

siva nijansa kako maskite na yidot od podrumot, koga be{e elasti~en.)

PJER

(Gnevno.)- [to e sega ova? Maskata?

ANA

Protiv mozol~iwa i za podobra potko`na cirkulacija!

PJER

Merd!

ANA

A toa? Kako {to znae{ mi e gadno da si go gledam mojot odraz vo stakloto na

plakatite koga me ebe{. Jas moram da sum ozgora bidej}i kako i site Francuzi

saka{ povisoka èna. Re{iv da bidam kreativna ovoj pat, namesto da stavam krpi

na plakatite, si go pokriv liceto. Gleda{ li kolku sum kreativna. (Rezignirano

82 PATETI^NA SONATA

veselo.)- Gleda{ li? Gleda{ li?? (Odnenade` glasot ѝ stanuva suptilno

zloben.)- Dali uìva{e koga se nadeva{e deka }e se prepoznaam vo ona cigani{te?

PJER

Ne moàm da se setam. Sega uìvam vo tvojata maska. Kako srednoevropski buf si!

ANA

(Mra~no.)- Dali gi potplatuva{ site okolu mene za da gi pravi{ tvoite bedni

eksperimenti, vklu~uvaj}i gi majka mi i Gaetana? Dali pravi{ eksperimenti so

na{iot sin?

PJER

Da mu presadiv o~i od bafalo! (Se smee potsme{livo. Nenadejno prestanuva.)-

Zarem seriozno misli{ deka pravam eksperimenti?

ANA

Da. Mislam. Nau~nik si. Pravi{. (Mra~no.)- Nema ve}e da pravi{! (Vadi od xeb

cigara i si ja stava vo usta.)

PJER

Zo{to nema?

ANA

Za{to ova! (Go soblekuva {lafrokot koj pa|a nazemi i ostanuva samo po

prekrasen crn dolen ve{ so àrtieri.)- Ne si moral da legne{ gol. Kako {to

gleda{ ne gi nosam ve}e tvoite pixami.

PJER

Pu{i{? Od koga?

ANA

Ne znam {to mi stana. Onaka. Se grebam od Gaetana. Sakam da me gledaat koga

pu{am. (Pravi nekoja seksi poza so cigarata.)- Izvini {to sum vakva. Slaba sum

kako i site èni, slab mi e organizmot, zaradi onie mese~ni ~istewa.

PJER

Suma sumarum nema nikakva razlika da znae{; i na nas maìte ni e mnogu te{ko.

[to misli{ kako ni e so ezerce polnoglavci vo nas koe morame postojano da go

odgleduvame? Ne ni go razburkuvaj ezerceto! A vie samo se ~istite. Umoren sum od

polnoglavcite. Mi se prijade. Dokolku ja nema{ maskata ova bi bilo primamlivo.

Toga{ zo{to ja stavi?

ANA

Zatoa {to }e te ubijam! Znam deka tuka sè snima{ so sigurnosnite kameri; vaka

nema da znaat koj te upukal.

PJER

[to ti e toa na leviot àrtier?

Ana vadi male~ok ènski pi{tol od leviot àrtier, go vperuva vo Pjer i go

drì taka 10sekundi. Do publikata dopira smdea od izmeti.

83 PATETI^NA SONATA

ANA

Samo ton merd smrdi volku mra~no. Misle{e deka navistina }e te ubijam! Zna~i ti

si go ubil Anri? zatoa {to sakal da ti go prekine istraùvaweto? (Go povlekiva

orozot.)

PJER

(Prostenkuva prepla{eno.)

ANA

(Od cevkata na pi{tolot se pojavuva ogon~e; pi{tolot bil zapalka. Si ja

zapaluva cigarata.)- Ova majka mi mi go dade za vakvi prigodi. Ne znae{ deka nie

Makedoncite sme site {pioni? Ova e seksi ama gleda{ i doznav nekoi polezni

raboti. Navistina si bil gad. [tom se posra; misli{ deka ti znam za

zlostorstvata.

PJER

(Prostenkuva olesnitelno.)- Da stvarno mislev deka }e me ubie{! Saka{ da

vidi{ kolkav mi e sega?

ANA

Fecesot?

PJER

Drug pat koga planira{ da napravi{ vakvo ne{to pra{aj me mene. Jas sum nau~nik,

gi znam site fenomeni. Sekoga{ pukaj mu nekomu od zad grb, oti ako toj te gleda v

o~i kako sega tebe jas, potoa treba da mu puka{ i vo o~ite. Mrtovecot vo

ro`nicata kako fotografija gi zadrùva konturite na onoj koj go ubil dokolku

gleda vo nego. Mnogu ubijci se taka fateni. (Ja podignuva prekrivkata so namera

da stane od krevetot.)

ANA

(Gnevno.)- Kade? da ne si mrdnal! (So dale~inskiot ja menuva muzikata, sega sviri

po~etniot stav od Pettata simfonija od Betoven, onoj del koj e upotreben i

vo >>Pateti~na sonata.<<)

PJER

Da se isperam.

ANA

Ne veruva{ deka }e umre{? (Pomestuva nekoj del vo dr{kata na pi{tolot so

prstot.)- Toga{ slu{ni go ova! (Puknuva so pi{tolot.)

PJER

(Gleda kon plafonot i na yidot zad krevetot.)- [eri nemoj da ni go o{teti{

yidot, kre~evme so skapa emajlirana boja. (Ja trgnuva levata raka koja ja drèl na

gradite. Protnuva prst niz dup~eto od ~ar{afot. Go pritiska ~ar{afot na

mestoto kaj srceto kade e pogoden. âr{afot na toa mesto stanuva crven.

84 PATETI^NA SONATA

Vko~eneto so zjapnati o~i gleda pred sebe. Taka vo polusede~ka/poluleè~ka

polo`ba zamol~uva. Zasekoga{.)

Muzikata vo of monta`no se preleva so drugi delovi od Pettata simfonija,

koi stanuvaat sè podramati~ni i postepeno se dobliùvaat do kulminacija. Ana

po~nuva da pla~e. Se dobliùva so pi{tolot do okoto na Pjer, no nema hrabrost

da pukne.

ANA

(Niz solzi.)- Izvini ` sui fraìl9. Kolku se sakavme. A sega sè zavr{i. Mora{e

vaka sè da zavr{i. Morav da te trgnam, mon amur. Za da dojdam do tvoite smetki. Za

taka da moàm da go najdam maliot. Znam deka ne si lo{ ~ovek. Napadnat si od

lo{i duhovi. Izvini. Izvini. Ne moàm da te gledam. Sega }e go izgasnam

svetloto. (So dale~inskiot upravuva~ go izgasnuva svetloto. Ostanuva samo

svetlinata od kujnata. Edvaj se gleda bilo {to. Mnogu glasno urla.)- Aaaaaaaa...

(Prosvetluva istrel vo temninata. Mnogu glasno urla.)- Aaaaaaa...

(Prosvetluva istrel vo temninata. Go zavitkuva Pjer vo ~ar{afot sose

negovite izmeti, go fa}a pod mi{ka od zad grb i po~nuva da go vle~e kon kujnata.

Koga glavata na Pjer se nao|a vo anfas kon publikata, a odzadi pod prav agol so

svetlinata od kujnata, moème da vidime deka o~ite mu svetat, poto~no deka na

mestoto na o~ite svetlinata mu probiva niz ~erepot.)

Po~nuva da vrne i grmi, ovoj {um doa|a vo of zaedno so muzikata koja kulminira

vo svojata dramati~nost. Od prozorcite vo hodnikot dopira svetlina od

molskavici. Ana prodolùva spazmati~no da urla dodeka go vle~e Pjer.

ANA

Aaaaaaaaa... Aaaaaaaaa...

Scenata se zatemnuva. Vreskaweto na Ana prodolùva.

Scena 13

Koga scenata postepeno se osvetluva (vo of odi zvuk od grmewe, a od prozorecot od

hodnikot dopira svetlina od molskavici) vreskaweto na Ana prodolùva, no taa

spie vo krevetot i po sè izgleda deka sonuva ko{mari. Do nea stoi Gaetana so

gumenite rakavici i cevkata od pravosmukalkata v raka; postojano ja vklu~uva i

isklu~uva pravosmukalkata. Vo of istotaka odi i Pettata simfonija

prodolùvaj}i onamu od kade zastanala vo prethodnata scena.

9 Franc. ` sui fraìl - jas sum slaba

85 PATETI^NA SONATA

Ana koja spiela na stomak, gi otvara naglo o~ite.

Molskavicite i grmeweto naglo prestanuvaat. Sega od prozorecot dopira svetlina

od mese~ina i senki od pa|awe na sneg na yidot od sprotiva.

GAETANA

(Ja isklu~uva pravosmuka~kata. Olesnitelno...)- Uf blagodaram gospode,

stanavte.

ANA

(Za{emeteno.)- Ne stanav. Se razbudiv.

GAETANA

Stanete. Ajde ve molam stanete. Spiete re~isi 48~asa. Kako moète da spiete na

vakva vreva? (Go zema dale~inskiot koj bil kaj Ana pod pernica i ja isklu~uva

muzikata.)- Se zagriìv. Ispravete se. Da donesam krpa i ~inija so studena voda?

ANA

Studena voda. Brrrr... Ne. Eve sega }e stanam. (Se isprava, no tolku e premalena

{to pak pa|a vo krevetot. Glasot ѝ e tolku umoren {to edvaj se slu{a.)- @an

otide li na rabota? Da ne zaboravil da go vklu~i greeweto vo garaàta? Ne mu

pali xipot.

GAETANA

@an? Dali mislevte na va{iot soprug?

ANA

A da. @an.

GAETANA

Va{iot soprug se vika{e Pjer, kutriot! Pretpostavuvam ste go sme{ale so @an od

grupnata terapija. Rasonete se mila gospo|o. Ne gledate li deka e ve~er? U{te

spiete... Seu{te du{ata vi spie.

ANA

(Potsme{livo.)- Seu{te mi zboruva{ za @an? Ups, sakav da kaàm Pjer! Uf da.

Perdona me te molam. Izvini ne znam {to zboruvam od ap~iwava.

GAETANA

Ajde rasonete se, zaedno }e ja gledame va{ata omilena serija.

ANA

Od koga gledam televizija?

GAETANA

Samo vie sednete, jas }e go raskrenam krevetot.

Brzo, inaetlivo, no se gleda mnogu premaleno se isprava i sednuva na agolot od

krevetot. Gaetana i ja ponuduva kutijata so cigari. Ana zema edna cigara i ja

stava v usta.

86 PATETI^NA SONATA

ANA

Od koga pu{am?

GAETANA

(Ѝ ja pali so zapalka cigarata na Ana.)- Imate li sila da sednete na foteljata? Jas

vedna{ }e go raskrenam trosedot.

ANA

Donesi jako kafe!

Gaetana otr~uva vo kujnata. Ana edvaj, teteravej}i se go raskreva trosedot,

~ar{afite ostanuvaat vnatre, perni~iwata se rasturaat nazemi. Sednuva na

trosedot i pu{i. Doa|a Gaetana so posluàvnik so kafetiera, {oqi, {e}ernica

i mlekce.

GAETANA

O bravo siwora, vie ste mojot heroj. Sè samata sredivte.

Gaetana sednuva na foteljata i po~nuvaat i dvete da pijat kafe. Gaetana se

rasplakuva i po~nuva da si gi bri{e solzite.

GAETANA

Prostete. Ja proveruvav telefonskata sekretarka i mu go slu{nav glasot,

poslednata poraka do mene.

ANA

Onaa kade ti kaùva da mi go dade{ klu~ot od podrum? (Otkako Gaetana

potvrdno ѝ zaklatila so glavata...)- Donesi mi ja karti~kata.

Gaetana se str~uva kon kujnata. Se vra}a so telefonskata karti~ka. Ѝ ja podava

na Ana. Ana ja zema zapalkata od xebot na Gaetana, ja zapaluva i ja ostava vo

pepelnikot na masi~eto da doizgori.

GAETANA

(Pla~ej}i.)- Zo{to go storivte ova? Toa mi be{e posledniot spomen od Pjer!

ANA

Ne ti be{e od Pjer ovco!

GAETANA

(Prepravaj}i se deka ne go ~ula zborot >>ovco...<<)- Padron be{e sekoga{ tolku

qubezen so site. Nikoga{ ne zaborava{e da im kaè na lu|eto da imaat ubav den.

ANA

A zo{to toa ne go kaùva i vo ovaa poraka? Zatoa {to ne e od nego, tuku od mene.

87 PATETI^NA SONATA

Da znae{ deka ni jas ve}e ne sum od v~era. Na komjuterot go prepraviv mojot glas da

li~i kako negoviot za da moàm da dojdam do klu~ot.

GAETANA

Ste se izloìle na opasnost. Nemalo koj da vi kaè, tamu dolu ima opasni

instumenti. Zatoa padron mi naredi ni{to da ne ~epkam. Kolku be{e mil kutriot.

Go izedoa ìvotnite za koi tolku se griè{e.

ANA

Se grièl za ìvotni? Ne razbiram. Ti mi spomna stavorci, koi gi ima vo sekoj

podrum.

GAETANA

Stavorci da, no eksperimentalni. Ima{e tamu i drugi ìvotni. Ververici,

orel~iwa, edna{ zad re{etkite vidov i volk... Mi kaà deka za ekperimentite gi

sobira site ìvotni koi moè da gi najde vo okolina. Kutriot Pjer, tolku be{e

genijalen, negovite kolegi ne znaele deka e pred epohalno otkritie.

ANA

Ne... Ne... Ne go àli taka... Ne znae{ nekoi raboti... Ne go izgovoruvaj toa taka,

isto kako majka mi... Dali nekoga{ nekoj za ne{to te potplatil?

GAETANA

Mene? Nikoga{!

ANA

Duri ni koga go donesoa cigani{teto da mi ja zasmrdi sobava?

GAETANA

Nemojte da gre{ite du{a siwora. Imate problemi so se}avaweto. Jas vo

potpolnost ve razbiram. Niz {to sè pominavte. Kako {to vi kaàv sto pati, toa se

slu~uva{e vo dvorot, a ne vo sobava. Se soglasuvam deka gospodin Pjer malku

nevkusno se po{eguva; misle{e deka so toa }e vi ja trgne depresijata. No i jas znam.

Vakvite traumi nie ènite nikoga{ ne moème da gi nadmineme. Tie ostanuvaat

zasekoga{ zakopani vo nas. Mojata pusta Latinska Amerika e prepolna so èni vo

traur. Maìte ne moàt da ne razberat kolku e toa nenadminlivo za nas. Maìte

samo gledaat da prodolàt ponatamu. Eve sega sè ova e samo va{e. Vie }e kaùvate

koj moè, a koj ne da doa|a.

ANA

Ni majka mi nikoga{ ne te potkupila? Ni Pjer?

GAETANA

Me potkupil vo smisla {to mi kaàl {to da pravam, no toj mi e padron, moram da

go slu{am.

ANA

Oh vie kutrite begalci od Latinska Amerika, tolku ste dobri i naivni. Sekoga{

za sè ste vo pravo. Bi trebalo site da ve proglasat za svetci.

88 PATETI^NA SONATA

GAETANA

(Prepravaj}i se deka ne ja razbira ironijata na Ana, ѝ go gali obrazot.)- Draga

Ana sekoga{ imate qubezen zbor za nas bednite. Gospod }e ve nagradi.

ANA

(So gadewe se trgnuva od dopirot na Gaetana.)- Takvi sme nie Hristijanite,

znaeme {to e pravdina. Donesi mi silna ve~era! Omlet so slanina i kromid i crn

leb. Zna~i omlet, ne jajce na oko!

GAETANA

(Si ja zatvora ustata so ednata raka kako deka }e povrati.)

ANA

[to?

GAETANA

Pa se potsetiv na toa... so o~ite... koga rekovte jajce na oko...

ANA

Kakvi o~i?

GAETANA

Deka pticite mu gi iskolvale o~ite na gospodinot, bidej}i koga padnal bil svrten

na grb. Anri padnal na stomak, moèa vedna{ da go identificiraat. Ne go ni

jadele tolku ìvotnite nego. Kolku be{e debel, a se ednoli~na hrana jade{e. Kaj

nas od cela ve~era jade{e samo polovina leb so puter so luk. Sigurno mesoto mu

bilo krajno nevkusno... za ìvotnite.

ANA

Ne zagina Anri pred nekolku sedmici?

GAETANA

Pak na ni{to ne moète da se setite. Mnogu lo{o mi spiete, celo vreme vreskate...

Padnale zaedno koga bea na lov na erebiici. Kone~no ja najdoa taa provalija od

20m. Skriena e me|u grmu{ki, a {iroka samo 2m. Najdoa nekoi ~ove~ki trupovi

stari 40godini. Site se pra{uvaa kade is~eznale tie kutri du{i...

ANA

Dobro dobro... Treba{e da mi donese{ ve~era?

GAETANA

Vedna{! ]e donesam i vino. ]e se napieme vino zaedno. Dosta taàlenki. Kolku

sme sli~ni nie Latinite so Makedoncite. Nie velime basta, vie dosta - dosta so

depresii.

Gaetana se str~uva kon kujnata. Ana vedna{ se upatuva kon izlezot za podrumot

vdesno. Gaetana se vra}a so korpi~ka so crn leb.

GAETANA

(Doa|aj}i od hodnikot vo dnevnata soba...)- Gospo|o moè li da otvoram edno Suvo

89 PATETI^NA SONATA

Roze? (Koga gleda deka nema nikogo zbuneto ja ostava korpata na masi~eto.)

Scena 14

Publikata se spu{ta dolu vo podrumot so hidraulika. Sè e isto kako i vo scena 10,

no sega kadifenata prekrivka ja pokriva masata do dolu. No koga publikata e

spu{tena scenata e sosema temna.

Se palat neonskite svetla nekolku sekundi pred da se otvori vratata od

liftot kako i sekoga{. Prekrivkata na masata se trese, kako nekoj da se krie

pod masata. Vratata od liftot se otvora Ana zabrzano se upatuva kon

prostorot so re{etkite, zema edna od metalnite {ipki potpreni na yidot vo

blizina na prostorot so re{etkite, ja razgleduva so prou~uva~ka fizionomija

na liceto. Svrtena e so anfas kon publikata. Naglo izrazot na liceto ѝ se

menuva i izgleda kako nekoj da ja pipka od zad grb. Nedoverlivo se vrti nazae~ki i

se izmestuva malku vlevo; vdesno od nea moème da vidime deka yidot stanal

reqefen - edna siva raka izvira od nego i so pokazalecot ѝ poso~uva kon masata.

ANA

(Poglednuva kon masata, gleda deka prekrivkata mrda. Poglednuva kon rakata i

potvrdno zaklatuva so glavata. Rakata ja snemuva. Ne~ujno se dobliùva do

masata nosej}i go v raka metalniot stap vo pozicija da udri nekogo. Oddale~eno

samo so ednata raka ja podignuva prekrivkata. Go pika stapot navnatre. Za

sebe.)- Izgleda nema nikogo. (Vnimatelno se navednuva so namera da pogledne pod

masata.)

So molskavi~na brzina nekoj koj kle~el zad masata istr~uva kon re{etkite, ja

otklu~uva nivnata vrati~ka so elektronski klu~, vleguva zad niv i gi zatvora.

Sega ovaa li~nost e svrtena kon publikata so grb, no koga }e prozbori znaeme

deka e @aneta.

ANA

(Si ja drì rakata na srceto prebledena vo liceto.)- Neli si doma? Ti

telefonirav vo Makedonija.

@ANETA

Plativ za prenaso~uva~. Zarem misli{ deka nekoj koj se dovle~kal do tuka bi se

vra}al nazad?

ANA

Da ama ti ne si bilo koj. Ti si golemata dama. Me prepla{i. [to bara{ tuka?

90 PATETI^NA SONATA

@ANETA

Mu dràm pomen na zet mi koga nema bilo koj drug. Kako ne ti e sram vedna{ da

zaboravi{ volku fin ~ovek }erko?

ANA

Ne me vikaj taka! Samo {to sakav da ti kaàm deka ne li~am kako da sum ti }erka

bidej}i ne sum kako tebe. Ne sum go zaboravila i ne be{e fin. Moè li da mi

objasni{ za ova? (Ja pipa kadifenata prekrivka.)

@ANETA

ôvekot ima{e slabi noze, ovaa materija mu drè{e toplo. Ne e lesno vo ova

studenilo da izdrì{ so saati, so ìvotni, a da ne ti popu{ti zdravje.

ANA

(Podbivno.)- Saka{ da kaè{ Pjer bil zdrav? (Se upatuva kon liftot, go stava

klu~ot vo pregradata.)- Otidov da gi viknam cajkanite. Tuka nikoj ne te vikna.

(Go izmestuva klu~ot vo negovoto leì{te, no vratata ne se otvora.)- Zo{to

ne se otvora?

@ANETA

Taka ja programirav so mojot kod. Pret~uvstvuvav deka }e se simne{. Im titnav na

onie od zavodot za mentalni bolesti da te odnesat. Ne si zdrava dete! [to }e

pravi{ sega sama?

ANA

(Pak se obiduva so nejziniot klu~ da otvori.)

@ANETA

Vnimavaj, taka moè{ da go vklu~i{ samouni{tuvaweto. Vo toj slu~aj i dvete }e nè

iznesat vo forma na pe~eno meso. Toa edna{ mu se slu~i i na kutriot Pjer, potoa

doa|a{e kaj mene da pie ~aevi za smiruvawe. Kutriot Pjer. Mu propadna

pronajdokot, site ìvotni mu se udavija. A kolku posveteno rabote{e.

ANA

êkaj ~ekaj {o zbori{? Ti vsu{nost u{te od po~etok si bila tuka vo moja blizina,

a ne vo Makedonija? Pjer pak mi kaà deka mu go prodolìle grantot, a vsu{nost

sè mu propadnalo...

@ANETA

Da kutriot Pjer kolku ima{e sekiracii moèa i da ve iselat.

ANA

Zna~i site okolu mene ste me mamele.

@ANETA

Ana zlato turi pepel na toa! Ti otsekoga{ ni be{e glupo dete! Ako ne si silna

roditelite }e te izedat, ne si go ~itala >>Pelikan<< od Strindberg?

ANA

(Za sebe.)- Sega znam kade treba da go baram... Sigurno go pratil vo Makedonija...

Pu{ti me da izlezam. (Optimisti~ki.)- ]e go najdam maliot! Ima{ klu~.

91 PATETI^NA SONATA

@ANETA

Imav, no ne ve}e. (Go progoltuva klu~ot.)- Pri~ekaj malku i }e te odvedat tamu

kade }e ti bide navistina ubavo. Veruvaj mi, majka sum ti, moàm li da ti mislam

lo{o? Dete luda si! Ti ima{e soprug od tuka. Obi~no ne sakaat da se me{aat so

nas. Toa li saka{ da ni kaè{?

ANA

Kade se udavile ìvotnite?

@ANETA

(Tropnuva na podot so peticata, se ~uvstvuva deka ima {uplina ozdola.)

ANA

Zna~i stapovite bile za butkawe na ìvotnite. (Za sebe, imitiraj}i go glasot na

sin ѝ, prise}avaj}i se.)- Mamo spu{ti se dolu, izvadi me... Pod tebe e! Trgni se!

@ANETA

Luda li si? Dolu ima samo koski od ìvotni potopeni so ovie stapovi. Se udavile.

Nikoj ne moè da di{e pod voda.

Od yidot reqefno se pojavuva edno lice. Ana poglednuva kon liceto; koga go

snemuva, potvrdno zaklatuva so glavata i kaùva...

ANA

Eve sega }e zavr{am so ova.

@ANETA

Dete, so kogo razgovara{? Ti si luda!

ANA

(êpka so nejziniot klu~ vo pregradata na yidot i go aktivira

samouni{tuvaweto. Na yidot se pojavuva proekcijata so recitiraweto od sin ѝ

na Sodoma i Gomora od Stariot zavet, so crvenata linija koja se smaluva

odozgora.)

@ANETA

Ne smeev da ti kaàm za ova! Zaboraviv deka si luda! Ne moè majka lo{o da ti

misli! Mora{ da me slu{a{! Jas ubavo te nau~iv!

ANA

[to si me nau~ila? Deka koga vremeto e nikakvo, tie od {alterite ne se

{a{ardisani? Toga{ smee da se odi vo banka! Samo toga{ nikoj ne saka da nè ubie!

Ubavi soveti me nau~i majko!

@ANETA

Da znae{ deka koga crvenata linija }e stane zelena programata ve}e ne moè da se

stopira! ]e izgorime ìvi! Nema kako da izlezeme! Nema na~in!

ANA

Misli{?

92 PATETI^NA SONATA

Vo of po~nuva da odi po~etokot od Pettata simfonija od Betoven, delot koj e

iskoristen od Pateti~nata sonata.

ANA

(Odi kon masata.)

@ANETA

(Dodeka Ana ѝ e svrtena so grb zema eden metalen stap i go krie zad sebe.)

ANA

(Go zema laserskiot {ilec od masata.)

@ANETA

So toa noènce? (Se kikoti potsme{livo.)

ANA

Pu{ti go da izleze! (Go vklu~uva, ja trgnuva prekrivkata od masata, otsekuva

agol od masata i go predo~uva laserot kon majka ѝ.)

@ANETA

(Prepla{eno.)- Ne misli{?

ANA

Mislam! (Go stisnuva kop~eto na dr{kata i od laserskiot {ilec izleguvaat

dvete strani~ni mesarski se~iva.)- Kade e sin mi? Vrati mi go! Mi treba sin

mi!Zo{to si gi zemala tie isplati od Pjer u{te koga ne bevme vo brak, a ne se samo

od rentata?

@ANETA

Za{to... I jas sakam da imam podobra idnina, ne samo ti. Te prodadov, nie od

Istokot sme mnogudetni, }e imam i drugi deca, taka si kaùvam. I ti taka treba. A

da ti se rode{e mrtvo? Si pomislila li kolku ima mrtvorodeni na ovoj svet? ûdo

golemo. Mrtov ti e. Pogledni kon idninata.

ANA

Ili za{to kako i site kurvi saka{ sekoga{ da bide{ so pobogatiot? So

posilniot. So pomo}niot. Iskakaj go toa |ubre orospijo ili }e te rase~am od pi~ka

do vrat!... Ne?... Ne ti se kaka? Damata nikoga{ ne kaka? (Se upatuva kon

re{etkite, doa|a na polovina metar od majka ѝ.)

@ANETA

Hristijani sme. Pu{ti da si ja kaàm molitvata!

ANA

Ajde.

Edno neonsko svetlo zatreperuva.

93 PATETI^NA SONATA

@ANETA

Vnimavaj, }e ti padne vrz glava!

Ana poglednuva nagore. @aneta ja udira so stapot po glava. Ana pa|a nazemi.

@aneta proveruva dali Ana e mrtva pipkaj}i ja so stapot.

@ANETA

Glupo devoj~e be{e, a ne saka{e da nè slu{a{.

Ana naglo gi otvara o~ite. Muzikata vo of stanuva dramati~na i po~nuva da se

dobliùva kon svojata kulminacija, izmontirana so drugi delovi od Pettata

simfonija. Ana go zgrap~uva stapot i go frla zad sebe. Stanuva i zamavnuva so

laserot kon majka ѝ, no @aneta zatskriena zad re{etkite postojano odbegnuva

drèj}i se so prstite za re{etkite.

@ANETA

Prestani vedna{! Majka sum ti! Sin ti tuka hibernira{e so meseci, toa li saka{

da ~ue{!? Sum te izgledala, od edno par~e meso sum te izrasnala! ]e gnie{ po

ludnici! Turi mu pepel, umren ti e! dete!

Laserot udira po re{etkite pri {to prosvetluvaat iskri i elektri~ni

praznewa. Ana ja zasekuva majka ѝ po eden prst, @aneta se zdrvuva vo mesto

drèj}i si ja rakata. Ja poglednuva }erka ѝ vo o~i, Ana so brzo dvièwe so

laserot ѝ go presekuva vratot na @aneta. @aneta svrtena so grb kon publikata

ja zafrla glavata nanazad- zna~i kon publikata; od ustata kon ~eloto po~nuva

da ѝ te~e gusta krv. Ana go resekuva so se~ilata stomakot na majka ѝ, krv blika

od dvete strani. Ana buri~ka po hranoprovodot na majka si so rakata i go vadi

klu~ot. So nego ja otklu~uva vrati~kata od re{etkite i ja izvlekuva @aneta

nadvor od niv. Potoa zema eden metalen stap i so nego ja otkornuva

platformata zad re{etkite. Se vovlekuva do polovina vo dupkata pod

platformata. Se isprava sosema mokra do polovina so sin ѝ v racete, koj e

istotaka sosema mokar, vo bela ko{ula za spiewe. Toj ima vrz glavata nekakva

gumena kapa so crevo koe visi na zadniot kraj. Ana ja povlekuva kapata i se

pojavuva liceto na sin ѝ koe e isto kako na proekcijata zad nea, so crni le}i i

crni fleki pod o~ite, a gumata seu{te mu e na ~eloto i sevkupno izgleda kako

ka~ulkata od proekcijata ili od nejziniot son- koga go sonuva{e nego. Go

protresuva, mu udira {lakanica, sosema mu ja vadi kapata, mu dava ve{ta~ko

di{ewe. Sin ѝ isplukuva voda i po~nuva da pla~e, Ana so svojata sukwa mu gi

bri{e crnite petna okolu o~ite i vo o~ite koi kako talog se vadat. Go

gu{nuva.

94 PATETI^NA SONATA

ANA

Najubavoto dete. Kolku te sakam. Nikoga{ nema da te napu{tam. (Se svrtuva kon

proekcijata zad niv. Crvenata linija koja titka so odbrojuvawe stanala

zelena.)- Sega }e si odime od tuka. (So sin ѝ v race Ana ottr~uva do liftot i so

elektronskiot klu~ od majka ѝ go otvora. Vleguvaat vnatre. Vratata od

liftot se zatvoruva.)

Scenata e sosema zatemneta ostanuva samo proekcijata. Maliot zavr{il so

recitacijata, ~itaweto na uni{tuvaweto na Sodoma i Gomora. Se slu{a vo of

deka majka mu koja go snimala mu rakopleska i mu vika bravo. Zelenata linija na

odbrojuvawe doa|a do kraj i ve}e ne titka. Potoa na ekranot se pojavuva natpis -

>>uni{tuvawe.<< Scenata e vo totalna temnina. Se javuvaat elektronski

praznewa po kablite na instalaciite i neonskite svetilki. Potoa odeknuva

eksplozija, stol~iwata na gleda~ite se tresat so Todao tehnika. Muzikata

dostignuva kulminacija dodeka publikata se ka~uva nagore so hidraulika.

Scena 15

Krevetot vo dnevnata soba e spu{ten, Ana spie vo nego legnata na stomak. Gaetana

stoi do krevetot vklu~uvaj}i ja i isklu~uvaj}i ja pravosmukalkata. Vo of odi

po~etokot na tretiot stav od Pateti~nata sonata. Svetlinata koja dopira od

prozorcite e dnevna, no mra~na.

Ana gi otvora o~ite, ja dosegnuva pravosmukalkata i ja isklu~uva.

ANA

Izvini {to te isklu~iv budilniku moj! (Se svrtuva vo krevetot i prostenkuva

sre}no.)

GAETANA

Gospo|o! Vedna{ stanete! Ne znaete kolku dolgo imate spieno, }e vi popu{ti

srceto!

ANA

Otide li maliot na u~ili{te?

GAETANA

...

ANA

Slu{na li {to te pra{av?

GAETANA

(Mahinalno.)- Ne... Ne saka{e da otide, bez da ve baci... Stanete pobrgu za da ne

izgubi mnogu ~asovi. (So dale~inskiot upravuva~ ja stopira muzikata.)

95 PATETI^NA SONATA

ANA

Ne! Sum ti kaàla sto pati da ne ja gasne{! (Se ispravuva, sednuva na krajot od

krevetot.)- Ne smee da zadocni!

GAETANA

Vi go napraviv omileniot omlet! (Se str~uva kon kujnata. Koga e vo hodnikot

kamen vletuva niz prozorecot. Gaetana go podignuva.)

ANA

U{te eden. [to pi{uva ovoj pat?

GAETANA

>>Odete si doma smrdlivi Balkanci! Site ste kriminalci, sledbenici na

Satanata.<< Ima pod ova nacrtan okrvaven krst.

ANA

A {to pi{uva{e v~era potseti me?

GAETANA

Mislite pred dva dena - bidej}i spievte 48~asa?... >> ]e te someleme vo ma{ina za

melewe meso Balkanska kurvo zaedno so tvoeto kopile!<< (Gaetana odi vo kujnata;

ottamu po~nuva da dopira miris na prèni jajca so kromid i slanina i glasen

zvuk na prèwe vo of.)- Zamislete denes objavija deka ve~erta majka vi viknala

ambulanta namesto poàrnikari. Ne moàt da ja najdat, sigurno kutrata ne ni znae

{to sè se slu~uva tuka?

ANA

Se razotidoa li novinarite od dvor? Paparacite? Bi moèla li da se pro{etam

malku da me fati vozduh?

GAETANA

Da dojdoa onie od op{tinata i site gi rasteraa. Postavija i lu|e na trotoarite.

Toga{ spievte. Ama i da ne spievte sè zaboravate.

ANA

Toa ti taka misli{! Jas duri znam i {to planira{ da mi kaè{! Deka nema da me

pu{ta{ da se simiwam dolu vo podrum sama, u{te ne znaat od {to nastanal

poàrot. Imalo tamu i ~ove~ki koski.

GAETANA

Kako? Kako znaevte za ova??

ANA

Vikni poglasno, ne te slu{am. Mnogu glasno prì{.

GAETANA

(Vika glasno.)- Ne e glasno pr`weto, tuku pak vam vi se poremeteni setilata.

Moèbi treba pak da se napiete od ap~iwata? Vi kaùvam deka tie od op{tinata

stavija obezbeduvawe na trotoarite!

ANA

Toga{ kako ni frlaat kamewa, i toa toga{ koga sum jas rzbudena?

96 PATETI^NA SONATA

Gaetana ne odgovoruva, samo se slu{a glasno prèwe.

ANA

(Tivko, za sebe.)- Ti si edna la`liva fusta Gaetana. Da vidi{ {to }e ti napravam!

Prvo me izlaà za omletot, neli re~e ve}e go isprìla? Garant e vo dosluh so tie

od op{tinata, tie koi ~maat tamu po tradicija se sekoga{ komunisti. Mislat deka

i Gaetana e edna od niv. Ne mi gi frlaat kamewata desnite ekstremisti kako {to

bi sakala taa da mislam, tuku tie nejzinite komuwari koi sakaat da ni gi zafatat

mestata.

Gaetana doa|a so ~inija omlet i sve` buket od francuski magonos odozgora, i

laìca vo ~inijata.

ANA

Ve}e sto pati ti kaàv deka ne sum manekenka, ne ve}e. Sega mi trebaat

jaglehidrati. Tolku li ne moè{ da zapomni{? Vrati ja laìcava i donesi mi

vilu{ka i dve kri{ki crn leb. Anri e ubien. [to ima{ da kaè{ vo vrska so toa?

GAETANA

Ne e ubien Anri tuku i dvajcata. OK. (Se str~uva vo kujnata i se vra}a so dve

kri{ki leb koi gi nosi v raka so salfeta.)

ANA

(Ja zema vilu{kata od racete na Gaetana, ja bri{e so salfetata, ja stava vo

~inijata. Ѝ ja podava laìcata na Gaetana; gi zema kri{kite od racete na

Gaetana i gi stava vo svojata ~inija. Jade brzo so otvorena usta, bradata ѝ se

zamrsuva.)- Vaka li se nosat priborite?

GAETANA

(Fraerski.)- Uf se razbira deka da bea tuka nekoi od onie zapadwaci nema{e vaka

da vi donesam. Ama bidej}i sme si na{i moàm sè da si dozvolam pred vas. Vie od

Balkanot ste kako nas. Kolku ni e ubavo zaedno. Potoa }e ja pu{time onaa va{ata

poloneza i }e tancuvame zaedno. Ve sakam Ana. (Ѝ gi {tipnuva obrazite na Ana i

ja gu{nuva.)

ANA

(Se rasplakuva.)- Zo{to celo vreme me laè{? Misli{ deka sum glupava? Misli{

deka zakonot ne vaì za mene zatoa {to ne sum od tuka? Mi re~e deka deka omletov

ti bil ve}e isprèn.

GAETANA

Jas? Nikoga{ ne sum rekla ne{to takvo! Ili, a da... Sum zgre{ila vo vreme. EskuzÄ

moa. Francuskiot seu{te ne mi e najdobar.

97 PATETI^NA SONATA

ANA

Gaetana zlato, tvojot francuski e podobar od mojot. Da ti kaàm ne{to! Gledaj me

v o~i! Gledaj!! Mi dozvolija da vi gi proveram smetkite, si imala pogolemi

isplati od majka mi i Pjer? Kako sekoga{ frlaat kamewa koga sum razbudena?

Kako }e mi gi objasni{ ovie raboti?

GAETANA

(Ѝ ja predo~uva laìcata na Ana. Veselo...)- Otidov da ja vratam! (Se str~uva vo

kujnata.)

Ana poglednuva kon vrameniot plakat, toj se deformira i se pojavuva reqefno

ma{ka faca koja so ma{ki glas pro{epotuva:>>Ne veruvaj nikomu Ana.<< Yvoni

yvon~e na vleznata vrata vo hodnikot. Ana se upatuva kon vratata. Ja otvora.

ANA

Bon ùr!

SERIOZEN MA[KI GLAS

Bon ùr! Gaetana di Santjago?

ANA

Ui. Gaetana dojdi, te baraat.

Gaetana doa|a so vesel izraz do vleznata vrata. Poglednuva nadvor. Naglo

izrazot na liceto ѝ stanuva pani~en. Se str~uva kon vnatre{nosta na dnevnata

soba. Zad nea tr~aat dvajca policajci so za{titni obvivki i temni o~ila-

za{titnici za demonstranti. Taa se sopnuva i pa|a vo brzaweto nanapred,

edniot policaec ja fa}a za nozete, Gaetana gi gi vpletkuva racete vo nogarkite

na natkasnata.

GAETANA

Zo{to? Vi bev tolku dobra? Odvedete ja i nea, i taa ne e od tuka?

PRVIOT POLICAEC

Gospo|ata ima na{i dokumenti za razlika od vas. Treba vedna{ da ve vratime

nazad.

GAETANA

Ana re~ete im da me pu{tat, deka garantirate za mene.

ANA

Mila moja jas im isprativ email so informacija deka si so nereguliran status,

kako i za tvoite somnitelni isplati od Pjer i @aki.

GAETANA

Imajte milost. Ma` mi se bore{e protiv gerilata. Ako nè vratite }e me ubijat

mene i decata vedna{. ]e ne ma~at do besvest.

98 PATETI^NA SONATA

ANA

Dosta laè{! Gospodata ne se isto {to i jas i za razlika od mene nema da te trpat!

Ne se laàm deka ne e to~no deka gi ma~at protivnicite na gerilata. îtav vo

vesnik. Samo gi vrzuvaat za drvo so ostra ìca za vratot i racete; taka stojat

dodeka moàt, a potoa ìcata postepeno im se zariva vo vrat. Ne e li toa fino!

(Se smee vampirski.)- Da ne si se dogovarala nekoga{ za ne{to vo vrska so mene so

Padron i majka mi? Nie nikoga{ ne se dogovarame!

GAETANA

Ne stignav da gi izvadam site dokumenti, so tri deca sum. Dajte mi u{te malku

vreme. Ni{to ne sum zgre{ila!

ANA

Za {to ti bea onie isplati od Pjer i @aneta?

GAETANA

A ti na baza na {to si go dobila seto ova Balkanska prostitutko? Mislev deka }e

sakate da mi pomognete bidej}i i vie ne ste odovde! Gospodi napravi da se

razbudam, ova e ko{mar, samo ti moè{ da me spasi{. I jas treba da imam nekakva

idnina! Ne znaev deka situacijata e tolku seriozna! ]e im re~am deka ne im go

razbiram u{te jazikot!

PRVIOT POLICAEC

Te{ko toa. Sega imame kameri na reverite.

Policajcite se obiduvaat da ѝ gi otpletkaat racete na Gaetana od

natkasnata, no taa pak gi zapletkuva. Prviot policaec vadi pendrek i saka da ja

udri @aneta po raka, no prvo poglednuva vo negoviot kolega.

VTORIOT POLICAEC

(Odmavnuva negativno gledaj}i go prviot policaec.)- Taka }e ѝ gi skr{i{

prstite potoa... (Vadi instrument za elektro-{ok, i dava eden udar na Gaetana.)

Gaetana po~nuva da se gr~i. Dvajcata policajci ja podignuvaat Gaetana za ramena

i za noze i ja iznesuvaat. Koga se kaj vratata...

PRVIOT POLICAEC

Sega moète ne{to da ѝ kaète, nema da vi vra}a.

ANA

(Kon Gaetana.)- Se nadevam deka }e ti gi ma~at do smrt rodenite deca na yverski

na~in prokleto |ubre! (Sonlivo se zagleduva kon prviot policaec, mu gi

podignuva o~ilata na ~elo, toa e prviot socijalen slu`benik od scena5.

Istotaka gi podignuva i o~ilata na vtoriot policaec- toa e vtoriot

slu`benik od scena5. Radosno...)- Ve poznav. Vie dojdovte tuka i so socijalnata

99 PATETI^NA SONATA

slu`ba, ste mi do{le ova da go ispitate, se griìte za mene. Moite angeli! (Go

pogaluva senzualno po obrazot prviot policaec.)

PRVIOT POLICAEC

Vo {ok ste madmoazel. Odmorete se. Koga ste vo {ok site vi li~at eden na drug.

Znaeme bidej}i i nie sme bile vo vakva situacija.

Prviot i vtoriot policaec si gi vra}aat temnite o~ila na o~ite.

PRVIOT POLICAEC

Griète se za sebe. Orevua madmoazel.

Prviot i vtoriot policaec otpozdravuvaat digaj}i si gi kapite. Ja iznesuvaat

Gaetana.

ANA

Orevua. (Ja zatvoruva vratata.)

Sobata odedna{ stanuva prekrasno osvetlena so sonce koe prodira od

prozorecot. Celata dnevna soba e izbawata so portokalovo osvetluvawe. Sin ѝ

(oble~en vo bela ko{ula za spiewe) se ispravuva od kupi{tata perni~iwa i

~ar{afi na krevetot. Ana dotr~uva do nego, go gu{nuva.

ANA

[to }e pravime sega?

SINOT NA ANA I PJER

]e se skokotkame!

ANA

I {to u{te?

SINOT NA ANAI PJER

]e se ~e{lame kako i sekoga{!

ANA

(Legnuva do sin ѝ, zavrtena mu e so grb. Sin ѝ vadi nekade od krevetot ~etka za

kosa i ja ~e{la majka si. Ana zboruva sonlivo.)- Mmmmmmmm... Kolku mi e prijatno

vaka koga me ~e{la{. Vedna{ }e zaspijam i so ~asovi }e te sonuvam. Samo ova i

sakam da pravam. Da se gu{kam so tebe cel den. I ni{to drugo. Gleda{ li kolku

beli vlakna mi se pojavija? Ako, taka i mi treba koga se oddale~iv od tebe. Sega

ve}e ne mi te pu{tam! Ti si mi najslatkoto detence. Gili gili... (Se vrti nazae~ki

i go zaskokotkuva sin ѝ. Ovoj se kikoti.)- A taka. Smej se. Da znae{ smeeweto e

najzdrava rabota. Pet minuti smeewe e ramno na dvaeset minuti gimnastika.

100 PATETI^NA SONATA

Masiraj mi go grbot. So dr{kata od ~etkata. (Sin ѝ se zatskriva zad grbot na Ana.

Ne moème ve}e da go vidime.)- E tamu... Posilno pritisni so dr{kata, sum stanala

kako stara baba. Celata sum zdrvena. Sega }e se stavam na reìm. Sekoj den

gimnastika. Za da bidam odmorna za tebe, moe male~ko detence. (Svetloto se

smenuva, vo sobata stanuva mra~no. Ana ova ne go zabeleùva bidej}i padnata vo

ekstaza od masiraweto na sin ѝ, gi zatvorila o~ite. Naglo gi otvora o~ite.)-

Prodolì, zo{to prestanuva{? Oblaci go zatskrile sonceto. Uf kolku stanalo

mra~no. Kade si?

Vo of po~nuva da se slu{a grmewe. Po~nuva da odi vo muzi~ki of delot od

Pateti~nata sonata od Pettata simfonija. Niz prozorecot od hodnikot

dopira svetlina od molskavici. Ana se piknuva pod kebeto kade bara. Dvièwata

ѝ stanuvaat sè po pani~ni. Miksot od dramati~ni mesta od Pettata

simfonija po~nuva da odi vo of; muzikata stanuva sè podramati~na.

ANA

(Naglo ja vadi glavata od pod delot na }ebeto koj e kon publikata; liceto ѝ e so

istite onie temni petna kako {to e liceto na sin ѝ na proekciite i koga go

sonuva. Vo momentot koga ja vadi glavata nadvor po~nuva vo of mnogu silno da

grmi i da svetka. Ana urla...)- Te nemaaaaa! Kade siii!? (Odedna{ sred krevetot

se pojavuva dupka, Ana po~nuva da propa|a vo nea, o~ajno obiduvaj}i se da se zadrì

za ivicite i za ~ar{afite. Pani~no vreska dodeka propa|a. Istovremeno dodeka

Ana propa|a publikata so hidraulika se spu{ta nadolu. Stolicite na

publikata postojano se tresat so Todao tehnika vo ritam na grmeweto.)

Scena 16

Podrumot e osvetlen so neonskite svetilki dodeka Ana se spu{ta od dupkata na

tavanot visej}i na ~ar{afot. So nea se istura i cel kup perni~iwa i }ebiwa od

krevetot. Vo krajniot desen agol potprena na re{etkite e @aneta so naopaku

prevrtenata glava i prese~en vrat kon publikata isto kako vo scena 14. Koga Ana

}e se spu{ti muzikata prestanala da odi vo of. Scenata e ednoli~no osvetlena so

neonskite svetilki. Celiot rekvizit e identi~en kako na krajot od scena 14.

Ana ~u~i vo kup~eto ~ar{afi, perni~iwa i }ebiwa, o~ajno go bara sin ѝ vo niv.

Kone~no go nao|a i go vadi od ~ar{afite. Mokar e, a belata ko{ula za spiewe mu

e vo {afran-boja. Sosema nataknata na glavata mu e onaa gumena kapa so crevo koe

visi odzadi(kako i vo scena 14), taka {to liceto ne moè da mu se vidi. Ana go

gu{ka i baknuva vrz gumata.


ANA

O kolku se ispla{iv deka nema da te najdam. Sto pati vo sebe mu se molev na

gospoda da mi te vrati. Eve si pak vo moite race, dete najubavo na svet. Te

pregrnuvam, za nikoga{ da ne te pu{tam povtorno. Nikoga{! Prosti mi, prosti

mi... milioni pati prosti mi. Kolku sum glupa. Ne sfativ kade si, a ti ubavo mi

re~e: Mamo izvadi me odozdola, }e se zadu{am! Kolku }e se griàm za tebe, kako i

sekoga{ do sega vpro~em. Sekoga{ te najaduvav so me{unki, ne kako lokalnite deca

so kroasan, vo kroasanot ima samo glutan, pa potoa im se anemi~ni. Kolku si stanal

silen od taa hrana. Kako rezultat na ova sekoga{ be{e sveò iskakan, dodu{a

stoma~eto ti be{e malku nate~eno... (Poglednuva nazae~ki.)- Gospodi blagodaram

{to gi isprati volcite da gi izedat! Uapsete me, ubiv nedolèn ~ovek! Nikoj ne

znae deka postoite.(Zlobno.)- Uapsete me ako moète! Morav da go suredam i Anri,

bidej}i inaku }e be{e somnitelno toa so Pjer. Sin mi e nedolèn, sin mi nema

maska! (Kon sin ѝ koj celo vreme go drì v race.)- Sega }e zapalam edno ~kor~e i

celata prosorija }e se osvetli kako vo bajkata na Andersen >>Momi~eto so

~kor~iwa.<<

Ana po~nuva da ja tegne gumenata kapa, no taa e nekako zaglavena. Se ma~i,

dvièwata i stanuvaat pani~ni. Neonskite svetilki se izgasnuvaat. Otvorot

od koj padnala Ana na plafonot e jaj~est, zad nego po~nuvaat da se gledaat yvezdi

nivnata svetlina pa|a vo snop vrz Ana. Od otvorot istotaka po~nuva da pa|a

sneg. Vo of po~nuva da dopira viewe od volci. Istotaka po~nuva vo of da odi

vtoriot stav od Pateti~nata sonata, otprilika od sredina. Zad Ana e

kompletna temnina i se pojavuvaat tri para od vol~e{ki o~i koi svetat vo

temninata. Ana kone~no ja soblekla kapata, svetlinata od yvezdite go osveluva

liceto na sin ѝ koe e sosema pocrneto, mu se nadyira ~erep~eto. Ana se vrti kon

vol~e{kite o~i.

ANA

Ne doa|ajte da me jadete. Gledajte kolkav sin imam, kolku e silen, site }e ve otepa.

(Gi zatvora o~ite, po mrdaweto na bradata moème da vidime deka se moli.

Potoa prodolùva na glas...)- Presvetol gospode, najmo}en vo celiot univerzum,

bleska sonceto na tvoeto ime za site nas, napravi koga }e gi otvoram o~ite pak da

bide ìv. (Gi otvara o~ite. Se svrtuva kon vol~e{kite o~i.)- Sekoga{ bev so

vas. Pomognete mi u{te edna{. (Kon sin ѝ.)- Moè da sonuva{. So sonata si. (Kon

vol~e{kite o~i povtorno.)- Za sè }e moè da smetate na mene. Va{a sum. (Gi

zatvora o~ite.)

Vieweto na volcite stanuva poglasno. Naedna{ prestanuva, a vo istiot mig

svetlinata od jaj~estiot otvor stanuva posilna. Taka {to sega plafonot li~i


na plafonot od Partenon, bidej}i rasporedot na neonkite potsetuva na

negovite plastiki. Se osvetluva zadniot yid i se gleda deka vol~jite o~i se

o~ite na trite sivi maski koi izviraat od yidot. Zvukot od zavivaweto na

volcite prestanuva da odi vo of.

ANA

(Gi otvara o~ite.)- Gledaj sine kolku e ubavo. Ni sneì ajde razbudi se. Za mama.

Pokaì {to }e napravi{ za mama.

Maskite od yidot se ispaknuvaat kon publikata, potoa sosema izleguvaat

nanapred, postaveni na glavite na: oxa~arot, ricarot i stra{iloto. Yidot zad

niv se zatvora so onaa elasti~na materija od koja e napraven. Bavno odat kon

Ana. Potoa ve}e stojat nad nea, bidej}i taa sedi nazemi. Ana prepla{eno gleda

kon niv.

ANA

Kolku sme osameni na ovoj svet. Nema koj da nè slu{ne. No jas sum za tebe. Me ima{

sine moj.

Oxa~arot, ricarot i stra{iloto gi stavaat dvete race od dvete strani kako

da sakaat da gi pritisnat kon sredina maskite na svoeto lice.

ANA

(Vadi edna glavnica od pernica i mu go pokriva liceto na sin ѝ. Po mrdaweto na

bradata moème da vidime deka se moli vo sebe. Ja vadi glavnicata, gleda deka sin

ѝ e seu{te mrtov. Se raspla~uva, go gu{ka i go ni{a kako da e ìv, a taa saka da

go zaspie.)- Sigurno vi be{e te{ko so mene. Izvinete {to ve laèv i vas so cel da

dojdam do nego. Oìvejte go. I sega }e napravam sè za da go vratam. (Povtorno mu go

pokriva liceto na sin ѝ so glavnicata. Zamiùva.)- Koga }e gi otvoram o~ite ti

}e bide{ ìv! Koga }e go trgnam perni~eto ti }e bide{ ìv! (Gi otvara o~ite, ja

trgnuva glavnicata, sin ѝ e seu{te mrtov, so }umorosano lice.)- Kolku sum glupa,

zgre{iv. Toj bil celo vreme tuka i se gu{el. Gospodi prosti mi, vrati mi go, nema

ve}e da gre{am. Znam zo{to me kazni, za{to bev lo{a so Gaetana. (Go poglednuva

sin ѝ intenzivno vo lice.)- Toj gad mu gi izvadil prednite zap~iwa. Kolku mu bea

ubavi. ]e se iskupam. Nema ve}e da gre{am. Sè }e pravam samo so pravilno. ]e

odime samo od tamu kade {to e lesno za odrùvawe, kade ima ednostavni trevnici,

oivi~eni so trotoari od katran, dovolno e so edno crevo da gi polee{ i sè e gotovo.

Toa e da se odmorime, da se naspieme. Eve mrda{, ìv si, se slu~i ~udo. Gospodi ti

ovozmoì bezgre{no za~nuvawe, Marijo, svetice, sega pak }e se slu~i ~udo... (Go


protresuva sin ѝ, toj ne dava znaci na ìvot. Mu go pokriva glav~eto so

glavnicata. Po~nuva da lipa.)

Vo of zavr{uvaat poslednite taktovi od vtoriot stav od Pateti~nata

sonata. Oxa~arot, ricarot i stra{iloto gi pritisnuvaat maskite i tie

eksplodiraat na par~enca. Sega trojcava nemaat: izcrneto od sa| lice, metalen

{lem i kallivo lice. Toa se licata na @an, Fransoa i Rodrigo. Po momentot

koga maskite se raspadnale scenata e osvetlena samo tri sekundi, a potoa

potonuva vo totalen mrak.

.................................................................................................................................................

Documents

Sonata "Pathetique"