specjalność dodatkowa: edukacja kulturalnaifp.univ.rzeszow.pl/dokumenty/ects/modul4.pdf · 2 Numer 1. 1. Nazwa przedmiotu: Antropologia kultury 2. Kod przedmiotu: 3. Formuła przedmiotu:

1

CZĘŚĆ 2.C

specjalność dodatkowa: edukacja kulturalna

MODUŁ IV

spis przedmiotów:

Numer 1: Antropologia kultury …………………………………………..………… 2

Numer 2: Problemy historii kultury ………………………………..……….............. 5

Numer 3: Komunikacja językowa a media ……………………………...………….. 8

Numer 4: Regionalizm i lokalizm w Unii Europejskiej ............................................. 10

Numer 5: Ochrona prawna dziedzictwa kultury .....……………………………........ 11

Numer 6: Specyfika językowa regionu …………………..………............................ 12

Numer 7: Historia języka polskiego ........................................................................... 14

Numer 8: Kultura języka (rozszerzona).....................…………….……….............. 16

Numer 9: Literatura pośród sztuk ………………………………………………….. 18

Numer 10: Analiza dzieła sztuki ………………………………………………......... 22

Numer 11: Kultura audiowizualna ………………………………………………….. 25

Numer 12: Kultura mniejszości narodowych i etnicznych ………………………… 27

Numer 13: Europejskie dziedzictwo kultury polskiej .......……………………….. 29

Numer 14: Warsztaty krytycznoliterackie lub reżyserskie (do wyboru)…………… 30

Numer 15: Literatura dla dzieci i młodzieży ............................................................. 31

Numer 16: Historia sztuki...................…………………………………………….. 35

2

Numer 1.

1. Nazwa przedmiotu: Antropologia kultury

2. Kod przedmiotu:

3. Formuła przedmiotu: wykład

4. Typ przedmiotu: obowiązkowy, zakończony egzaminem

5. Rok i semestr: rok III, semestr 5

6. Liczba punktów ECTS: 1

7. Poziom przedmiotu: podstawowy

8. Liczba godzin w tygodniu: 1

9. Liczba godzin w semestrze: 15 [15]

10. Język nauczania: polski

11.Wykładowca (wykładowcy): pracownicy Zakładu Teorii i Antropologii Literatury

12. Wymagania wstępne: wiedza o kulturze na poziomie programu realizowanego w liceum

ogólnokształcącym

13. Cel nauczania:

Student poznaje najważniejsze szkoły i metody badań antropologicznych. Powinien stać

się świadomym uczestnikiem procesów tworzenia wspólnot znakowych i

komunikacyjnych we współczesnym świecie.

Otrzymuje podstawowe przygotowanie do aktywnego i twórczego odbioru tekstów

kultury.

Uczy się rozumieć zjawiska występujące w innych kręgach kulturowych i brać udział w

globalnym systemie wymiany wartości.

14. Program nauczania:

Antropologia kultury. Główne pojęcia. Problemy tożsamości. Dyskursy międzykulturowe.

Antropologia słowa. Etnografia mowy.

Wartość, norma, wzór kultury. Obrzędy, rytuały, obyczaje.

Kultura w perspektywie ujęć komunikacyjnych. Informacja. Język. Kod. Sytuacje

komunikacyjne. Gry językowe. Interpretacje. Procesy odbioru. Przenikanie kultur. Media.

Kultura i społeczeństwo: struktury, zróżnicowania, hierarchie. Statusy. Role. Instytucje

totalne. Communitas. Liminalność - „ludzie progu”. Społeczeństwa wielokulturowe

(otwarte i zamknięte). Wspólnoty znakowe. Feminizm, Subkultury.

Przestrzeń jako odległość, opór, bariera, organizacja, wartość, znak etc. Układ kultury.

Kultury miejsc i kultury mediów. Ośrodek. Region. Centrum i peryferie. Kresy. „Duże” i

„małe ojczyzny”. Globalizacja. Kultura narodowa. Kultura ludowa - folklor i

folkloryzacja. Nacjonalizm. Wykorzenienie.

15. Metody i formy oceny pracy studenta: egzamin ustny.

16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze: w załączniku

(bibliografia uzupełniająca – pięć pozycji do wyboru)

17. Uwagi dodatkowe: egzamin łącznie z problemami teorii i historii kultury

3

Wykaz lektur

(zakres: Antropologia kultury)

Benedict R., Wzory kultury. Warszawa 1966.

Birket-Smith K., Ścieżki kultury. Warszawa 1974.

Bogatyriew P. G., Semiotyka kultury ludowej, przekł. I. Klinger, Warszawa 1975.

Bolter J. D., Człowiek Turinga. Kultura Zachodu w wieku komputera, Warszawa 1990.

Bourdieu P., Reguły sztuki, przekł. A. Zawadzki, Kraków 2001.

Brozi K. J.: Antropologia wartości, Lublin 1994.

Buber M., Problem człowieka, przekł. R. Reszke, Warszawa 1993.

Buchowski M. (wyb.), Amerykańska antropologia kognitywna, Warszawa 1993;

Buchowski M., Burszta W. J., O założeniach interpretacji antropologicznej, Warszawa 1991.

Burszta W. J., Antropologia kultury, Poznań 1998;

Burszta W. J., Wymiary antropologicznego poznania kultury, Poznań 1992;

Burszta W. J., Piątkowski K., O czym opowiada antropologiczna opowieść, Warszawa 1994.

Cassirer E.: Esej o człowieku, wstęp do filozofii i kultury, przekł. A. Staniewska, Warszawa 1971.

Cocchiara G., Dzieje folklorystyki w Europie. Warszawa 1971.

Dobek-Ostrowska B. (red.), Nauka o komunikowaniu. Podstawowe orientacje teoretyczne. Wrocław

2001.

Dobek-Ostrowska. B. (red.), Współczesne systemy komunikowania. Wrocław 1997.

Duszak A., Tekst, dyskurs, komunikacja międzykulturowa. Warszawa 1998.

Eliade M., Sacrum, mit, historia, przekł. A. Tatarkiewicz, Warszawa 1974.

Firth R., Społeczności ludzkie, przekł. J. Dunin, Warszawa 1965.

Fiske J., Wprowadzenie do badań nad komunikowaniem, Wrocław 1999.

Freud Z., Człowiek, religia, kultura, Warszawa 1967.

Freud Z., Poza zasadą przyjemności. Warszawa 1975.

Freud Z., Kultura jako źródło cierpień, Warszawa 1992.

Głowiński M. (red), Symbole i symbolika. Warszawa 1990.

Godzic W., Oglądanie i inne przyjemności kultury popularnej, Kraków 1996.

Golka M., Kultura jako system, Poznań 1992.

Greimas A., Leach E., Rytuał i narracja, przekł. M. Buchowski i in. Warszawa 1989.

Gwóźdź A., Krzemień-Ojak S.(red.), Intermedialność w kulturze końca XX wieku, Białystok 1998.

Gwóźdź A., Obrazy i rzeczy. Film między mediami, Kraków 1997.

Habermas J., Teoria działania komunikacyjnego. Warszawa 1999.

Hall E. T., Ukryty wymiar, Warszawa 1997.

Hauser A., Społeczna historia sztuki i literatury, Warszawa 1974.

Hopfinger M., Kultura współczesna - audiowizualność. Warszawa 1985.

Janus E., Mayenowa M. R. (wyb., oprac.), Semiotyka kultury, Warszawa 1977.

Jung C. G., Archetypy i symbole, przekł. J. Prokopiuk, Warszawa 1981.

Kalaga W., Mgławice dyskursu, Kraków 1997.

Kapciak A., Korporowicz L., Tyszka A. (red.), Komunikacja międzykulturowa, Warszawa 1996.

Kempny M., Antropologia bez dogmatów - teoria społeczna bez iluzji, Warszawa 1994.

Kempny M., Nowicka E. (red.), Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, Warszawa 2003.

Kempny M., Nowicka E. (red.), Badanie kultury. Elementy teorii antropologicznej, Kontynuacje,

Warszawa 2004.

Kluszczyński R. W., Film -wideo - multimedia. Sztuka ruchomego obrazu w erze elektronicznej,

Warszawa 1999.

Kluszczyński R. W., Społeczeństwo informacyjne. Cyberkultura. Sztuka multimedialna, Kraków 2001.

Kłoskowska A. (red.), Pojęcia i problemy wiedzy o kulturze, Wrocław 1991 [Encyklopedia Kultury

Polskiej XX wieku].

Kłoskowska A., Kultura masowa, Warszawa 1964.

Kłoskowska A., Socjologia kultury, Warszawa 1983.

Kołakowski L., Cywilizacja na ławie oskarżonych. Warszawa 1990.

4

Krąpiec M. A., U podstaw rozumienia kultury. Lublin 1991.

Kroeber A. L., Istota kultury, przeł. P. Sztompka, Warszawa 1973.

Kuper A., Między charyzmą i rutyną. Antropologia brytyjska 1922-1982, przekł. K. Kaniowska. Łódź

1987.

Lévi-Strauss C., Antropologia strukturalna, przekł. K. Pomian. Warszawa 1973.

Lévi-Strauss C., Myśl nieoswojona, przekł. A. Zajączkowski. Warszawa 1968.

Linton R., Kulturowe podstawy osobowości, przekł. A. Jasińska-Kania, Warszawa 1975.

Lipski A., Łęcki K., Perspektywy socjologii kultury artystycznej, Warszawa 1992.

Lyotard J.-F., Kondycja ponowoczesna, Warszawa 1997.

Malinowski B., Szkice z teorii kultury, Warszawa 1958.

McLuhan M., Wybór pism, przekł. K. Jakubowicz, Warszawa 1975.

Miczka T., O zmianie zachowań komunikacyjnych. Konsumenci w nowych sytuacjach

audiowizualnych, Katowice 2002.

Nowicka E., Świat człowieka - świat kultury, Warszawa 2002.

Ong W.J., Oralność i piśmienność, Warszawa 1992.

Paluch A., Mistrzowie antropologii społecznej. Warszawa 1990.

Pietraszko S.(red.), Przedmiot i funkcje teorii kultury, Wrocław 1982.

Polony L.(red.)., Muzyka w kontekście kultury. Warszawa 1978.

Preis-Smith A.(red., przekł.), Kultura, tekst, ideologia. Kraków 2004.

Rosner K., Hermeneutyka jako krytyka kultury, Warszawa 1991.

Sapir E., Kultura, język, osobowość, przekł. B. Stanosz, Warszawa 1978.

Sokolewicz Z., Wprowadzenie do etnologii, Warszawa 1974.

Strinati D., Wprowadzenie do kultury popularnej, przekł. W. J. Burszta, Poznań 1998.

Suszczyński Z., Słowo w kulturze mediów, Białystok 1999.

Szacki J., Tradycja, Warszawa 1971.

Wilkoszewska K., Piękno w sieci. Estetyka a nowe media, Kraków 1999.

Wysłouch S., Literatura a sztuki wizualne, Warszawa 1994.

Zamiara K. (red.), O kulturze i jej badaniu, Warszawa 1985.

Żółkiewski S., Hopfinger M. (red.), Kultura, komunikacja literatura, Wrocław 1976.

Żółkiewski S., Teksty kultury, Warszawa 1988.

Kartę przedmiotu oprac. pracownicy Zakładu Teorii i Antropologii Literatury.

5

Numer 2

1. Nazwa przedmiotu: Problemy historii kultury 2. Kod przedmiotu:



5. Rok i semestr: rok II, semestr 4 i rok III, semestr 5

6. Liczba punktów ECTS: 2+2


8. Liczba godzin w tygodniu: 2+2

9. Liczba godzin w semestrze: 20+10*+20+10* [15+15*]


11.Wykładowca (wykładowcy): pracownicy Zakładu Teorii i Antropologii Literatury

12. Wymagania wstępne: opanowanie wiadomości z historii kultury na poziomie

programu szkoły średniej.

13. Cel nauczania:

Student poznaje najważniejsze fakty z dziejów kultury.

Uzyskuje podstawowe kompetencje w zakresie problematyki uniwersaliów kulturowych,

tradycji, procesów rozwoju kultur narodowych i zjawisk globalizacji.

Zajęcia przygotowują słuchaczy do świadomego uczestniczenia w życiu kulturalnym

wspólnoty europejskiej.


Podstawowe pojęcia i kategorie opisu świata ludzkiej kultury. Socjografia, demografia i

geografia kultury, komunikacja społeczna. Kultura w perspektywie historii

wydarzeniowej i wobec zjawisk „długiego trwania”. Społeczne funkcje literatury i sztuki

w ujęciu antropologii kultury.

Kosmogonie, teogonie, mit, magia, religia.

Rytuały, obrzędy, obyczaje, ceremonie.

Dzieje życia codziennego: praktyki publiczne i prywatne.

Wspólnota znakowa – społeczność – audytorium – publiczność. Przemiany : od

antycznych wspólnot i średniowiecznej republica christiana (christianitas) poprzez

monde (société) aż do republiques de lettres. Publiczność w ujęciu socjologicznym i

semiotycznym.

Publiczność – problemy więzi, integracji i akulturacji. Aksjologie i normy. Problemy

zmiany, innowacji i homeostazy. „Drugie życie” zbiorowości kulturowych – komunikacja

sekretna, konflikty kompetencji . Intersemiotyczność i wielosystemowość . Style odbioru

tekstów kultury. Przypadki graniczne - muzyka i literatura.

Publiczność w czasach nowożytnych. Publiczność a instytucje władzy. Publiczność a

rynek . Rozpad homogenicznych wspólnot znakowych. Narodziny masowych

publiczności. Publiczność „aktywna”. Nowe media i zjawiska dyfuzji procesów kultury.

Instytucje kultury. Pojęcie instytucji kultury – teorie antropologiczne, socjologiczne,

koncepcje teorii organizacji, stanowiska teorii i historii kultury. Instytucje inicjacji

kulturowej, instytucje upowszechniania, produkcji, wymiany opinii etc. Problemy

tożsamości, obrony przed rozpadem, sprawy więzi i struktury instytucjonalnej zachowań

kulturowych. Rzeczowe i symboliczne formy integracji.

Problemy kontroli kultury. Zjawisko kontroli społecznej. Kultura lęku i kultura wstydu.

Tabu. Przemoc symboliczna i semiotyczna. Filozofie wolności słowa. Cenzura i

6

autocenzura. Indoktrynacja życia kulturalnego i praktyki emancypacyjne. Kultury

alternatywne. Mecenat jako zjawisko pograniczne między kontrolą i kultem.

Problemy kultu literatury i sztuki. Systemy aksjologiczne i kategorie smaku. Dzieło i

arcydzieło. Problemy oryginalności i naśladowania [„lęk przed wpływem”]. Procesy

wyboru wartości i mechanizmy selekcji. Prawa pamięci i prawa zapominania. Symbole

sławy i znaki odrzucenia. Sukces. Kanon literatury i sztuki. Semiotyczne i

psychoanalityczne interpretacje funkcjonowania dzieła sztuki słowa.

Trwanie i zmiana układu kultury. Przestrzenny układ kultury i jego przeobrażenia.

Ośrodki kultury. Dyfuzja międzykulturowa. Subkultury lokalne i procesy

uniwersalizacyjne. Regiony. Folklor. Poziomy i obiegi komunikacji.

15. Metody i formy oceny pracy studenta: obowiązkowe uczęszczanie na wykłady.

Egzamin w sesji letniej.

16. Zalecane lektury uzupełniające: (5 pozycji do wyboru):

Antropologia słowa. Zagadnienia i wybór tekstów, oprac. G. Godlewski, A. Mencwel, R. Sulima,

Warszawa 2004.

Ariès Ph., Historia dzieciństwa: dziecko i rodzina w dawnych czasach. Gdańsk 1995.

Banniard M., Geneza kultury europejskiej. V-VIII w., Warszawa 1995.

Benedyktowicz D., Benedyktowicz Z., Dom w tradycji ludowej, Wrocław 1992.

Bogucka M., Życie codzienne w Gdańsku. Wiek XVI-XVIII, Warszawa 1967.

Burkhard J., Kultura odrodzenia we Włoszech, Warszawa 1991.

Bystroń J. S., Dzieje obyczajów w dawnej Polsce, t.1-2, Warszawa 1960.

Chaunu P., Cywilizacja wieku oświecenia, Warszawa 1989.

Clifford J., Kłopoty z kulturą, Warszawa 2000.

Czas w kulturze, oprac. A. Zajączkowski, Warszawa 1988.

Dawson C., Tworzenie się Europy, Warszawa 1961.

Delumeau J., Grzech i strach. Poczucie winy w kulturze Zachodu, Warszawa 1994.

Delumeau J., Cywilizacja Odrodzenia, Warszawa 1987.

Duby G., Czasy katedr. Sztuka i społeczeństwo 980–1420, Warszawa 1986.

Duby G., Mandrou R., Historia kultury francuskiej. Wiek X–XX, Warszawa 1965.

Eliade M., Historia wierzeń i idei religijnych, Warszawa 1964.

Elias N., Przemiany obyczajów w cywilizacji Zachodu, Warszawa 1980.

Foucault M., Historia szaleństwa w dobie klasycyzmu, Warszawa 1987.

Génicot L., Powstaje nowy świat. Studium o kulturze i cywilizacji wieków średnich. Warszawa 1964.

Górski K., Zarys dziejów duchowości w Polsce, Warszawa 1986.

Guriewicz A., Kategorie kultury średniowiecznej, Warszawa 1976.

Historia kultury materialnej Polski, t.1-6, Warszawa 1978–1979.

Historia życia prywatnego. t. 1-5, red. P. Ariés i G. Duby, Wrocław 1998-2000.

Huizinga J., Jesień średniowiecza, Warszawa 1974.

Jedlicki J., Jakiej cywilizacji Polacy potrzebują, Warszawa 1968.

Kłoskowska A., Kultura masowa, Warszawa 1964.

Kłoskowska A., Socjologia kultury, Warszawa 1981.

Kultura żywego słowa w dawnej Polsce. red. H. Dziechcińska, Warszawa 1989.

Kumaniecki K., Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu, Warszawa 1986.

Literatura i instytucje w dawnej Polsce, red. H. Dziechcińska, Warszawa 1994.

Miasto i kultura doby przemysłowej: przestrzeń, człowiek, wartości, red. H. Imbs, t. 1-3, Wrocław

1988-1993.

Minois G., Historia starości. Od antyku do renesansu, Warszawa 1995.

Nowicka E., Świat człowieka – świat kultury, Warszawa 2002.

Olszewska-Dyoniziak B., Człowiek – kultura – osobowość, Wrocław 2003.

Publiczność literacka i teatralna w dawnej Polsce, red. H. Dziechcińska, Warszawa 1985.

7

Publiczność literacka, red. S. Żółkiewski i M. Hopfinger, Wrocław 1982.

Sennett R., Ciało i kamień. Człowiek i miasto w cywilizacji Zachodu, Gdańsk 1996.

Simon M., Cywilizacja wczesnego chrześcijaństwa, Warszawa 1979.

Stomma L., Antropologia kultury wsi polskiej XIX w., Warszawa 1986.

Tradycje szlacheckie w kulturze polskiej, red. Z. Stefanowska, Warszawa 1976.

Vigarello G., Historia zdrowia i choroby od średniowiecza do współczesności, Warszawa 1997.

Wojtowicz J., Miasto europejskie w epoce Oświecenia i Rewolucji Francuskiej, Warszawa 1972.

Z dziejów życia literackiego w Polsce XV i XVI wieku, zbiór, Wrocław 1980.

Zajączkowski A., Główne elementy kultury szlacheckiej w Polsce, Wrocław 1961.

Żółkiewski S., Kultura. Socjologia. Semiotyka literacka, Warszawa 1979.

Żółkiewski S., Wiedza o kulturze literackiej, Warszawa 1980. 17. Uwagi dodatkowe: egzamin łącznie z antropologią kultury


8

Numer 3.

1. Nazwa przedmiotu: Komunikacja językowa a media

2. Kod przedmiotu:



5. Rok i semestr: rok I, semestr 2






11. Wykładowcy: pracownicy Zakładu Współczesnego Języka Polskiego

12. Wymagania wstępne: znajomość zagadnień językowych na poziomie maturalnym

13. Cel nauczania:

Zapoznanie studentów z podstawowymi zagadnieniami komunikacji językowej, jak: 1.

pojęcia teorii komunikacji, 2. bariery i pomosty w komunikacji językowej, 3. zachowania

komunikacyjne we współczesnej kulturze.

Kształcenie umiejętności poprawnego zachowania się językowego w różnych sytuacjach

komunikacyjnych.

Uświadomienie potrzeby sprawnego posługiwania się polszczyzną do osiągania celów

komunikacyjnych.


Proces komunikacji. Podstawowe pojęcia.

Komunikacja językowa: Partnerzy komunikacji i ich intencje.

Funkcje języka w komunikacji.

Strategie nadawczo-odbiorcze w komunikacji.

Współczesny dyskurs Polaków: ekspansja języka potocznego, wulgaryzacja języka.

Bariery komunikacji: indywidualne, grupowe, społeczne.

Kultura języka w komunikacji

15. Metody i formy oceny pracy studenta:

Wiedza zdobyta na wykładzie będzie wymagana podczas zaliczania ćwiczeń

16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze:

Lektury obowiązkowe:

Bariery i pomosty w komunikacji językowej Polaków, pod red. J. Batmiń-skiego, Lublin 2005.

Seria Język a kultura, t. 4, Funkcje języka i wypowiedzi, pod red. J. Bartmińskiego, Wrocław

1991.

Żydek-Bednarczuk U., Wprowadzenie do lingwistycznej analizy tekstu, Kraków 2005.

Lektury uzupełniające:

Grabias J., Język w zachowaniach społecznych, Lublin 1994.

Habrajska G. (red.), Język w komunikacji, t. I, II, III, Łódź 2001.

Lubaś W., Społeczne uwarunkowania współczesnej polszczyzny. Szkice

socjolingwistyczne, Kraków 1979. 17. Uwagi dodatkowe: –

Kartę przedmiotu oprac. pracownicy Zakładu Języka Polskiego.

9

3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia audytoryjne

4. Typ przedmiotu: obowiązkowy, zakończony zaliczeniem z oceną

5. Rok i semestr: rok I, semestr 2






11. Wykładowcy: pracownicy Zakładu Współczesnego Języka Polskiego

12. Wymagania wstępne: jak przy wykładzie

13. Cel nauczania: jak przy wykładzie


Różne aspekty komunikacji językowej.

Komunikacja w mediach (prasa, radio, telewizja).

Reklama jako komunikat językowy.

Komunikacja urzędowa. Polityka jako sfera komunikowania.


Obecność na zajęciach (usprawiedliwione nieobecności do zaliczenia w trybie

indywidualnym).

Pisemna praca kontrolna.

Aktywność na zajęciach (m.in. rozwiązywanie ćwiczeń, referowanie zadanych

artykułów).

16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze: jak przy wykładzie

17. Uwagi dodatkowe: –


10

Numer 4.

1. Nazwa przedmiotu: Regionalizm i lokalizm w Unii Europejskiej

2. Kod przedmiotu:



5. Rok i semestr: rok II, semestr 3.




9. Liczba godzin w semestrze: 20+10+ [20+10*]


11. Wykładowcy: dr Kazimierz Surowiec

12. Wymagania wstępne: posiadanie podstawowej wiedzy o Unii Europejskiej

13. Cel nauczania:

zaznajomienie studentów z podstawowymi problemami integracji terytorialnej

i politycznej Europy;

zapoznanie z zasadami polityki regionalnej Unii Europejskiej;

formowanie świadomości intelektualnej służącej rozumieniu procesów rozwoju

regionalnego i lokalnego społeczności.


Współczesny regionalizm europejski.

Region jako element struktury w UE.

Podstawowe zasady i instrumenty europejskiej polityki regionalnej.

Perspektywy rozwoju polityki regionalnej UE.

Regionalizm a lokalizm.

Kryteria lokalności.

Charakterystyka rozwoju lokalnego.

Regionalizm współczesny a kultura.

Kulturowy wymiar lokalizmu.

15. Metody i formy oceny pracy studenta: uczestnictwo w zajęciach, kolokwium zaliczeniowe

16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze: Głąbicka K., Grewiński E., Europejska polityka regionalna, Warszawa 2003

Gorzelak G., Regionalizm i regionalizacja w Polsce na tle europejskim [w:] Czy Polska będzie

państwem regionalnym?, red. G. Gorzelak, B. Jałowiecki, Warszawa 1993.

Jałowiecki B., Szczepański M.S., Rozwój lokalny i regionalny w perspektywie socjologicznej, Tychy

2002.

17. Uwagi dodatkowe: – Kartę przedmiotu oprac. dr Kazimierz Surowiec.

11

Numer 5.

1. Nazwa przedmiotu: Ochrona prawna dziedzictwa kultury

2. Kod przedmiotu:



5. Rok i semestr: rok III, semestr 6.






11. Wykładowca: mgr Sławomir Uliasz

12. Wymagania wstępne: student winien posiadać wiadomości, jakie zdobył w trakcie nauki

przedmiotu Wiedza o społeczeństwie na poziomie szkoły ponadgimnazjalnej

13. Cel nauczania:

uzyskanie przez studentów podstawowych wiadomości na temat obowiązujących norm

prawnych w zakresie ochrony dziedzictwa kultury,

zapoznanie się z metodami wykładni (interpretacji) tekstów prawnych oraz z

podstawowymi pojęciami z zakresu prawa,

uzyskanie informacji na temat organów władzy publicznej właściwych w sprawach

ochrony dziedzictwa kulturalnego,

zdobycie wiadomości o szczególnych obowiązkach państwa, samorządu oraz obywateli w

odniesieniu do dóbr kultury.


pojęcie dziedzictwa kulturalnego, dziedzictwa narodowego, dóbr kultury,

zadania organów władzy publicznej w zakresie ochrony dziedzictwa kulturalnego,

ochrona zabytków,

ochrona zbiorów bibliotecznych,

ochrona materiałów archiwalnych,

szczególne obowiązki właścicieli dóbr kultury,

zadania instytucji kultury,

dostęp do dóbr kultury.

15. Metody i formy oceny pracy studenta: ćwiczenia praktyczne, ocenianie ciągłe w czasie

trwania zajęć


Drela M., Własność zabytków, Warszawa 2006.

Pruszyński J.P., Dziedzictwo kultury Polski: jego straty i ochrona prawna, t.1 i 2, Kraków

2001.

Ustawa z dnia 23 lipca 2003 r. o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami (Dz. U. Nr 162,

poz. 1568 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 21 listopada 1996 r. o muzeach (Dz. U. z 1997 Nr 5, poz. 24 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 27 czerwca 1997 r. o bibliotekach (Dz.U. Nr 85, poz. 539 z późn. zm.).

Ustawa z dnia 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach (T.j. Dz.

U. z 2006 Nr 97, poz. 673 z późn. zm.).

17. Uwagi dodatkowe: – Kartę przedmiotu oprac. mgr Stanisław Uliasz.

12

Numer 6.

1. Nazwa przedmiotu: Specyfika językowa regionu

2. Kod przedmiotu:



5. Rok i semestr: rok I, semestr 2.






11. Wykładowcy: pracownicy Zakładu Historii Języka i Dialektologii

12. Wymagania wstępne: znajomość podstaw dialektologii polskiej, posiadanie

podstawowych wiadomości z geografii Polski

13. Cel nauczania:

zapoznanie z terytorialnym zróżnicowaniem polszczyzny;

przedstawienie stanu badań dialektologicznych prowadzonych w przeszłości i

współcześnie na terenie Rzeszowszczyzny;

wykazanie wzajemnych zależności pomiędzy badaniami etnograficznymi i

dialektologicznymi;

ukazanie zróżnicowania językowego Rzeszowszczyzny.


Zróżnicowanie dialektalne i regionalne polszczyzny.

Rzeszowszczyzna – definicja pojęcia.

Badania etnograficzne i dialektologiczne Rzeszowszczyzny w perspektywie historycznej.

Zróżnicowanie językowe Rzeszowszczyzny w aspekcie diachronicznym i

synchronicznym, np.: zróżnicowanie językowe Rzeszowszczyzny wg M. Karasia; gwara

lasowiacka; F. Kotula dokumentatorem zjawiska zwanego folklorem (w aspekcie

językoznawczym); socjolingwistyczna analiza języka mówionego regionu krośnieńskiego.

Wpływy wschodniosłowiańskie w języku mieszkańców Rzeszowszczyzny (ze

szczególnym uwzględnieniem fonetyki i leksyki).

15. Metody i formy oceny pracy studenta: pisemne kolokwium zaliczeniowe.


Dejna K., Dialekty polskie, Wrocław-Warszawa-Kraków 1993.

Handke K., Polszczyzna regionalna – problematyka i stan badań, [w:] Polszczyzna

regionalna Pomorza, t.1, Wejherowo 1986.

Handke K., Terytorialne odmiany polszczyzny, [w:] Encyklopedia kultury polskiej XX wieku,

t.2, Współczesny język polski, red. J. Bartmiński, Wrocław 1993, s. 191-211.

Karaś M., O ludowych gwarach Rzeszowszczyzny, [w:] Z dziejów kultury i literatury Ziemi

Przemyskiej, red. S. Kostrzewska-Krotochwilowa, Przemyśl 1969.

Kotula F., Folklor słowny osobliwy Lasowiaków, Rzeszowiaków i Pogórzan, Kraków 1969.

Kucała M., Gwary i regionalne odmiany polszczyzny w XX wieku, [w:] Polszczyzna XX wieku.

Ewolucja i perspektywy rozwoju, red. S. Dubisz, S. Gajda, Warszawa 2001, s.193-198.

13

Kurek H., Przemiany językowe wsi regionu krośnieńskiego. Studium socjolingwistyczne,

Kraków 1995.

Kurek H., Przemiany leksyki gwarowej na Podkarpaciu, Kraków 2003.

Kwaśnicka A., Polsko-ukraińskie związki leksykalne w zakresie obrzędowości weselnej w

gwarach okolic Przemyśla, Kraków 2005.

Oronowicz E., Cechy kresowe w gwarze wsi Munina, „Język Polski” LII, 1990, s.208-211.

Oronowicz E., Uwagi o wpływach wschodniosłowiańskich w języku mieszkańcow dawnego

powiatu jarosławskiego, [w:] Teoretyczne, badawcze i dydaktyczne założenia

dialektologii, red. S. Gala, Łódź 1998, s.177-183.

Oronowicz-Kida E., Rzeszowszczyzna w polskich badaniach etnograficznych i

dialektologicznych, [w:] Literatura i język wczoraj i dziś, red. E. Błachowicz, J. Lizak,

Rzeszów, 2007, s.41-56.

Ożóg K., Język polskiej wsi na tle przemian współczesnej polszczyzny, [w:] Teoretyczne,

badawcze i dydaktyczne założenia dialektologii, red. S. Gala, Łódź 1998, s.119-125.

Ruszel K., Lasowiacy. Materiały do monografii etnograficznej, Rzeszów 1994.

Ruszel K., Leksykon kultury ludowej w Rzeszowskiem, Rzeszów 2004.

Sierociuk J., Przyczyny przemian dialektów ludowych, [w:] Język-kultura-społeczeństwo.

Wybór studiów i materiałów, red. S. Dubisz, Warszawa 1990.

Węgier J., Oronowicz E., Język mówiony mieszkańców wsi Polski południowo-wschodniej.

Teksty i omówienia, Rzeszów 1992.

Rzeszów-Rzeszowszczyzna. Przeszłość daleka i bliska, red. S. Czopek, Rzeszów 2000.



14

Numer 7.

1. Nazwa przedmiotu: Historia języka polskiego

2. Kod przedmiotu:





7. Poziom przedmiotu: zaawansowany




11. Wykładowcy: dr Małgorzata Kułakowska, dr Agnieszka Myszka,

dr Ewa Oronowicz-Kida

12. Wymagania wstępne:

Opanowana w stopniu co najmniej dostatecznym wiedza z zakresu gramatyki historycznej

języka polskiego, opanowana w stopniu co najmniej dostatecznym wiedza z zakresu

historii Polski.

13. Cel nauczania:

Utrwalenie i synteza wiadomości zdobytych przez studentów podczas zajęć z gramatyki

historycznej i historii Polski.

Kształcenie umiejętności obserwacji rozwoju języka polskiego pod wpływem bodźców

pozajęzykowych na tle przemian państwa i społeczeństwa polskiego.

Zapoznanie studentów z wiadomościami na temat rozwoju języka polskiego od epoki

przedpiśmiennej do doby współczesnej.

Kształcenie umiejętności analizy i interpretacji historycznych zjawisk językowych

w zabytkach piśmiennictwa i w innych tekstach kultury polskiej.


Zapoznanie studentów z programem, omówienie celów studiowania

przedmiotu. Periodyzacja dziejów polszczyzny. Miejsce języka polskiego wśród innych języków indoeuropejskich i słowiańskich.

Rozpad wspólnoty prasłowiańskiej, grupa lechicka, proces plemiennego, terytorialnego i

politycznego scalania się i powstania państwa polskiego, znaczenie organizacji

państwowej i chrystianizacji dla rozwoju języka polskiego.

Główne tendencje rozwojowe w systemie fonologicznym i fleksyjnym języka polskiego

epoki przedpiśmiennej, charakterystyka słownictwa polszczyzny przedpiśmiennej,

najstarsze zapożyczenia.

Początki ortografii polskiej: kształtowanie się pisowni polskiej – grafia prosta, złożona I i

II stopnia, wierszowany traktat Jakuba Parkoszowica. Rozwój trzech stylów językowych

doby staropolskiej.

Zagadnienie pochodzenia polskiego języka ogólnego i jego odmiany literackiej w świetle

badań językoznawczych.

Charakterystyka polskiego systemu fonologicznego, fleksyjnego i leksykalnego doby

staropolskiej: system wokaliczny i konsonantyczny – najważniejsze tendencje

rozwojowe, zmiany w systemie fleksyjnym.

Zabytki językowe doby staropolskiej – analiza historycznojęzykowa z uwzględnieniem

kontekstu literackiego i kulturowego.

15

Czynniki wpływające na rozwój języka w dobie średniopolskiej. Społeczno-polityczne i

wyznaniowe podłoże rozwoju języka, rola książki, drukarzy i wydawców w rozwoju

języka. Problem normalizacji pisowni i gramatyki. Oficyny wydawnicze działające w

dobie średniopolskiej.

Grafia i ortografia doby średniopolskiej: traktaty ortograficzne: Zaborowskiego,

Januszowskiego, Murzynowskiego. Słowniki i gramatyki doby średniopolskiej: słownik

Mączyńskiego, Knapskiego, Trotza, podręczniki pisane przez cudzoziemców.

Wpływy języków obcych na system leksykalny polszczyzny – zapożyczenia

z poszczególnych języków.

Archaizmy w pieśniach kościelnych i innych tekstach kultury: analiza

historycznojęzykowa.

Przeszłość w językowym obrazie świata.

13. Kolokwium zaliczeniowe.


Studenci są oceniani na podstawie aktywnego udziału w zajęciach: wypowiedzi

w dyskusjach, krótkich wystąpień referujących wybrane zagadnienia, pisemnych

i ustnych ćwiczeń praktycznych z analizy historycznojęzykowej tekstów staropolskich

oraz kolokwium zaliczeniowego.


Podręczniki:

Borawski S., Wprowadzenie do historii języka polskiego, Warszawa 2002.

Długosz-Kurczabowa K., Dubisz S., Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa

2001.

Dubisz S., Język. Historia – Kultura. Warszawa 2002.

Klemensiewicz Z., Historia języka polskiego, Warszawa 1974 (lub wyd. nast.).

Klemensiewicz Z., Lehr-Spławiński T., Urbańczyk S., Gramatyka historyczna języka

polskiego, Warszawa 1955 (lub wyd. nast.).

Lehr-Spławiński T., Język polski. Pochodzenie, powstanie, rozwój, Warszawa 1947 (lub wyd.

nast.).

Moszyński L., Wstęp do filologii słowiańskiej, Warszawa 1984.

Rospond S., Gramatyka historyczna języka polskiego, Warszawa 1971 (lub wyd. nast.).

Rzepka W. R., Wydra W., Chrestomatia staropolska. Teksty do roku 1543, Ossolineum 1984

(lub wyd. nast.).

Słoński S., Historia języka polskiego w zarysie, Lwów-Warszawa 1934 (lub wyd. nast.).

Walczak B., Zarys dziejów języka polskiego, Wrocław 1999.

Materiały pomocnicze:

Bajerowa I., Kształtowanie się systemu polskiego języka literackiego w XVIII wieku, Wrocław

1964.

Bańkowski A., Etymologiczny słownik języka polskiego, t.1-2, Warszawa 2000.

Borejszo M., Boże Narodzenie w polskiej kulturze, Poznań 1986.

Brückner A., Początki i rozwój języka polskiego, Warszawa 1974.

Brückner A., Słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 1970 (lub wyd. nast.).

Długosz-Kurczabowa K., Słownik szkolny. Etymologia, Warszawa 1998.

Długosz-Kurczabowa K., Nowy słownik etymologiczny języka polskiego, Warszawa 2003.

Jodłowski S., Losy polskiej ortografii, Warszawa 1979.

Karpluk M., Mowa naszych przodków, Kraków 1993.

16

Kucała M., Modlitwę Pańską napisał prawdopodobnie Jan Kochanowski, „Język Polski”,

LXIV, 1984, s. 273 - 275.

Kucała M., Ortografia Kochanowskiego a traktat Parkoszowica, Prace Filologiczne 32, 1985,

s. 169- 174.

Kułakowska M., Staropolski gospodzin jako synonim leksemów Bóg i pan. Na podstawie

badań I części Psałterza floriańskiego i Psałterza puławskiego, „Zeszyty Naukowe

Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie”, nr 17, Językoznawstwo 2, Rzeszów

1995, s. 59-73.

Kułakowska M., O zmianach wyrazów mających znaczenie symboliczne i metaforyczne w

Psałterzu puławskim w porównaniu z Psałterzem floriańskim, „Zeszyty Naukowe

Wyższej Szkoły Pedagogicznej w Rzeszowie”, nr 20, Językoznawstwo 3, Rzeszów

1996, s. 99-115.

Kułakowska M., O rzeczownikach odprzymiotnikowych z przyrostkiem -ik, -nik w Psałterzu

puławskim na tle wybranych dawnych tłumaczeń Psałterza, [w:] Język. Teoria –

dydaktyka, red. B. Greszczuk, Rzeszów 1999, s. 113-121.

Kuraszkiewicz W., Polski język literacki, Warszawa – Poznań 1986.

Kwiek-Osiowska J., Miłośnicy i obrońcy języka polskiego w dziejach narodu, „Poradnik

Językowy”, 1978, s. 106-121.

Milewski T., Z zagadnień językoznawstwa ogólnego i historycznego, Warszawa 1969.

Miodek J., Przez lata ze Słowem Polskim, Wrocław 1991.

Przeszłość w językowym obrazie świata, red. A. Pajdzińska, P. Krzyżanowski, Lublin 1999.

Reczek S., Słowo się rzekło, czyli monolog o kulturze języka, Rzeszów 1998.

Reczek S., W rzecz polską wstąpić, Wrocław 1988.

Rospond S., Kościół w dziejach języka polskiego, Wrocław 1985.

Skubalanka T., Historyczna stylistyka języka polskiego, Wrocław 1984.

Sławski F., Słownik etymologiczny języka polskiego, t. 1-5, Kraków 1952-1982.

Słownik staropolski, red. S. Urbańczyka, t. 1-11, Ossolineum 1953-2003.

Słownik polszczyzny XVI wieku, , pod red. M. R. Mayenowej i F. Pepłowskiego, t. 1-27,

Ossolineum 1966-1999.

Tysiąc lat polskiego słownictwa religijnego, red. B. Kreja, Gdańsk 1999.

Urbańczyk S., Periodyzacja dziejów języka polskiego, [w:] S. Urbańczyk, Prace z dziejów

języka polskiego, Wrocław 1979.

Urbańczyk S., Rozwój ortografii polskiej, „Język Polski” 35, s. 81-93.

Urbańczyk S., Prekursorzy słowiańskiego językoznawstwa porównawczego, Wrocław 1987.

Wielkanoc w polskiej kulturze, red. M. Borejszo. Poznań 1998.

15. Uwagi dodatkowe:

Warunkiem uzyskania zaliczenia z przedmiotu jest udział w zajęciach oraz uzyskanie

pozytywnej oceny z kolokwium zaliczeniowego. Dopuszcza się jedną nieobecność podczas

zajęć. W przypadku większej liczby nieobecności obowiązuje kolokwium absencyjne.


Numer 8.

1. Nazwa przedmiotu: Kultura języka (rozszerzona)

2. Kod przedmiotu:





7. Poziom przedmiotu: średnio zaawansowany

17




11. Wykładowcy: prof. dr hab. Jadwiga Lizak, dr Ewa Błachowicz, dr Bożena Taras

12. Wymagania wstępne: zyskanie zaliczeń z przedmiotów nauki o języku realizowanych

wcześniej: gramatyka opisowa, leksykologia i leksykografia

13. Cel nauczania:

Kształtowanie samoświadomości językowej studentów poprzez ćwiczenie umiejętności

posługiwania się wzorową polszczyzną w mowie i piśmie.

Zapoznanie studentów ze stanem wiedzy w dziedzinie kultury języka współczesnej

polszczyzny.


18

Numer 9.

1. Nazwa przedmiotu: Literatura pośród sztuk

2. Kod przedmiotu:









11. Wykładowcy: pracownicy Instytutu Filologii Polskiej UR

12. Wymagania wstępne: dobra znajomość literatury,

podstawowa znajomość historii kultury europejskiej.

13. Cel nauczania:

nabycie przez uczestników podstawowych wiadomości z historii sztuki oraz historii

muzyki;

zapoznanie studentów z problemami wzajemnego oświetlania się sztuk;

kształcenie umiejętności opisu różnych dzieł sztuki (malarstwa, rzeźby, architektury,

muzyki, literatury) oraz dostrzegania pokrewieństw między nimi;

kształcenie umiejętności analizy porównawczej;

dostrzeganie ciągłości kultury europejskiej.


wyobraźnia tekstu literackiego;

klasyfikacja sztuk pięknych;

łagodne i ostre wartości estetyczne;

obrazy kosmosu w literaturze i sztukach plastycznych;

ekfrazy, czyli o metodach literackich opisów obrazów malarskich;

alegoria i symbol w literaturze oraz sztukach pięknych;

związki literatury i architektury (na przykładzie gotyku).

związki literatury i sztuki w dobie średniowiecza;

związki literatury i sztuki w dobie renesansu;

związki literatury i sztuki w dobie baroku;

związki literatury i sztuki w dobie oświecenia;

związki literatury i sztuki w dobie romantyzmu;

związki literatury i sztuki w dobie pozytywizmu;

literatura i sztuki piękne u końca XIX, w XX oraz na początku XXI wieku

(impresjonizm, postimpresjonizm, symbolizm, secesja, surrealizm, ekspresjonizm,

dadaizm, kubizm, abstrakcjonizm, socrealizm, pop-art, postmodernizm);

Jak słuchać muzyki? Elementy dzieła muzycznego;

barokowa polifonia; fugi muzyczne i literackie;

muzyka absolutna, muzyka programowa (klasycyzm, romantyzm);

muzyka XX w. i jej związki z literaturą;

jak czytać eseje o malarstwie?

19

15. Metody i formy oceny pracy studenta: zaliczenie z oceną (wymagania: czynne

uczestnictwo w zajęciach oraz lektura co najmniej 2 pozycji z różnych działów spisu

lektur); specjalność „Wiedza o kulturze” – egzamin (wymagania: problematyka zajęć oraz

szczegółowa znajomość co najmniej 5 pozycji ze spisu lektur, w tym co najmniej 3

pozycji z działów II i III).

16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze: zob. wykaz lektur


Wykaz lektur

Zagadnienia ogólne (estetyka, historia sztuki, muzyki, teoria wyobraźni poetyckiej). Albumy prezentujące twórczość wybranych artystów lub poszczególne prądy w historii sztuki.

Monografie wybranych kompozytorów lub kierunków w historii muzyki.

Alegoria, red. J. Abramowska, Gdańsk 2003.

Ałpatow Michał W., Historia sztuki, t. 1-4 (dowolne wydanie).

Bachelard Gaston, Wyobraźnia poetycka. Wybór pism, Warszawa 1975.

Białostocki Jan, Sztuka cenniejsza niż złoto. Opowieść o sztuce europejskiej naszej ery, Warszawa

2004 (lub wyd. wcześniejsze).

Cirlot Juan Eduardo, Słownik symboli, przeł. Ireneusz Kania, Znak, Kraków 2000.

Curtius Ernst Robert, Literatura europejska i łacińskie średniowiecze, tłumaczenie i opracowanie A.

Borowski, Kraków 1997.

Eco Umberto, Historia piękna, przeł. Agnieszka Kuciak, Poznań 2005.

Eco Umberto, Historia brzydoty, Poznań 2007.

Encyklopedia muzyczna. Część biograficzna, t. 1-8, Kraków 1986-2004.

Encyklopedia muzyki, red. A. Chodkowski, Warszawa 2006 (lub wyd. wcześniejsze).

Estreicher Karol, Historia sztuki w zarysie (dowolne wydanie).

Gołaszewska Maria, Estetyka pięciu zmysłów, Warszawa 1997.

Gołaszewska Maria, Zarys estetyki (dowolne wydanie).

Janicka Krystyna, Surrealizm, Warszawa 1985 (lub wyd. wcześniejsze).

Juszczak Wiesław, Postimpresjoniści, Warszawa 1985 (lub wyd. wcześniejsze).

Kępiński Zdzisław, Impresjonizm, Warszawa 1986 (lub wyd. wcześniejsze).

Kotula Adam, Krakowski Piotr, Sztuka abstrakcyjna, Warszawa 1977 (lub wyd. wcześniejsze).

Nowakowski Andrzej, Arnold Böcklin. Chwała i zapomnienie, Kraków 1994.

Poprzęcka Maria, Akademizm, Warszawa 1989 (lub wyd. wcześniejsze).

Poprzęcka Maria, Galeria. Sztuka patrzenia, Warszawa 2004.

Porębski Mieczysław, Kubizm. Wprowadzenie do sztuki XX wieku, Warszawa 1986.

Ripa Cesare, Ikonologia, przeł. I. Kania, Kraków 2002 (lub wyd. wcześniejsze).

Rynck Patrick de, Jak czytać malarstwo? Rozwiązywanie zagadek, rozumienie i smakowanie dzieł

dawnych mistrzów, przeł. P. Nowakowski, Kraków 2005.

Rzepińska Maria, Historia koloru w dziejach malarstwa europejskiego, t. 1-2, Warszawa 1989 (lub

wyd. wcześniejsze).

Stern Henri, Sztuka bizantyńska, Warszawa 1975.

Sztuka dzisiaj. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Warszawa, listopad 2001, red. M.

Poprzęcka, Warszawa 2002.

Świechowski Zygmunt, Nowak Lesław, Gumińska Bronisława, Sztuka romańska, Warszawa 1976.

Tatarkiewicz Władysław, Historia estetyki, t. I-III (dowolne wydanie).

Thompson Jon, Jak czytać malarstwo współczesne? Rozwiązywanie zagadek, rozumienie i

smakowanie dzieł mistrzów od Courbeta do Warhola, przeł. J. Holzman, Kraków 2006.

Tomkiewicz Władysław, Rokoko, Warszawa 2005 (lub wyd. wcześniejsze).

Wallis Mieczysław, Wybór pism estetycznych, wprowadzenie, wybór i oprac. T. Pękala, Kraków 2004.

Willet John, Ekspresjonizm, Warszawa 1976.

Wölfflin Heinrich, Podstawowe pojęcia historii sztuki. Problem rozwoju stylu w sztuce nowożytnej,

przeł. D. Hanulanka, Gdańsk 2006.

20

Literatura a sztuki plastyczne. Arnheim Rudolf, Sztuka i percepcja wzrokowa. Psychologia twórczego oka, przeł. J. Mach, Gdańsk

2004.

Awierincew Sergiej, Kolor w systemie średniowiecznego symbolizmu, „Literatura na Świecie” nr

12/1980.

Bałus Wojciech, Figury losu, Kraków 2002.

Bałus Wojciech, Mundus melancholicus. Melancholiczny świat w zwierciadle sztuki, Kraków 1996.

Baranowska Małgorzata, Surrealna wyobraźnia i poezja, Warszawa 1984.

Białostocki Jan, Refleksje i syntezy ze świata sztuki, Warszawa 1978.

Białostocki Jan, Malarstwo romantyczne w Polsce i w Europie, „Twórczość” 1976, nr 3 (368).

Białostocki Jan, Płeć śmierci, Gdańsk 1999.

Cieślak Robert, „Oko poety”. Poezja Tadeusza Różewicza wobec sztuk wizualnych, Gdańsk 1999.

Cieślak Robert, Poezja wobec kryzysu władzy wzroku. Studia o słowie, obrazie i percepcji, Szczecin

2006.

Citko Katarzyna, Wodnica, narcyz, studnia. Antropologiczna interpretacja wybranych symbolicznych

przedstawień z filmu Andrzeja Wajdy „Brzezina”, [w:] Idee, słowa, obrazy, Łódź 1992.

Czermińska Małgorzata, Ekfrazy w poezji Wisławy Szymborskiej, „Teksty Drugie” 2003, nr 2/3, s.

230-242.

Czermińska Małgorzata, Gotyk i pisarze. Topika opisu katedry, Gdańsk 2005.

Dziadek Adam, Obrazy i wiersze. Z zagadnień interferencji sztuk w polskiej poezji współczesnej,

Katowice 2004.

Guriewicz Aron, Kategorie kultury średniowiecznej, Warszawa 1976.

Herbert Zbigniew, Barbarzyńca w ogrodzie (dowolne wydanie).

Herbert Zbigniew, Martwa natura z wędzidłem (dowolne wydanie).

Herbert Zbigniew, Labirynt nad morzem (dowolne wydanie).

Hocke Gustav René, Świat jako labirynt. Maniera i mania w sztuce europejskiej w latach 1520-1650 i

współcześnie, przeł. M. Szalsza, Gdańsk 2003.

Ikonografia romantyczna. Materiały Sympozjum Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk,

Nieborów, 26-28 czerwca 1975 r., red. M. Poprzęcka, Warszawa 1977.

Intersemiotyczność. Literatura wobec innych sztuk (i odwrotnie), red. S. Balbus, A. Hejmej, J.

Niedźwiedź, Kraków 2004.

Kowalczykowa Alina, Józef Bachórz, Wiek XIX. Romantyzm-realizm. Materiały z dziejów sztuki – dla

liceów i gimnazjów, Warszawa 2001.

Kowalczykowa Alina, Obraz a literatura – oczami polonisty. Objaśnienia, Warszawa 1995.

Królikiewicz Grażyna, Terytorium ruin. Ruina jako obraz i temat romantyczny, Kraków 1993.

Kudelska Dorota, Juliusz Słowacki i sztuki plastyczne, Lublin 1997.

Łukasiewicz, Jacek, Grochowiak i obrazy, Wrocław 2002.

Mazurkiewicz Roman, Deesis. Idea wstawiennictwa Bogarodzicy i św. Jana Chrzciciela w kulturze

średniowiecznej, Kraków 2002.

Mazurkiewicz Roman, Kultura średniowiecza i renesansu. Materiały z dziejów sztuki – dla liceów,

Warszawa 1998.

Melbechowska-Luty Aleksandra, Sztukmistrz. Twórczość artystyczna i myśl o sztuce Cypriana

Norwida, Warszawa 2001.

Miczka Tadeusz, Inspiracje plastyczne w twórczości filmowej i telewizyjnej Andrzeja Wajdy, Katowice

1987.

Mocarska-Tycowa Zofia, Tropy przymierzy. O literaturze dziewiętnastowiecznej i miejscach jej

zbliżeń z malarstwem, Toruń 2005.

Mrowcewicz Krzysztof, Kultura baroku i klasycyzmu. Materiały z dziejów sztuki – dla liceów,

Warszawa 2000.

Mrowcewicz Krzysztof, Świat Biblii i kultura antyku. Materiały z dziejów sztuki – dla liceów,

Warszawa 1998.

Panofsky Erwin, Studia z historii sztuki, oprac. J. Białostocki, Warszawa 1971.

Pater Walter, Renesans. Rozważania o sztuce i poezji, Warszawa 1998.

Pelc Janusz, Słowo i obraz na pograniczu literatury i sztuk plastycznych, Kraków 2002.

Pogranicza i korespondencje sztuk. Studia, red. T. Cieślikowskiej i J. Sławińskiego, Wrocław 1980.

21

Poprzęcka Maria, Pochwała malarstwa. Studia z historii i teorii sztuki, Gdańsk 2000.

Praz Mario, Mnemosyne. Rzecz o powinowactwie literatury i sztuk plastycznych, przeł. W. Jekiel,

Warszawa 1981.

Purc-Stępniak Beata, Kula jako symbol vanitas. Z kręgu badań nad malarstwem XVII wieku, Gdańsk

2004.

Romantyzm. Studia nad sztuką drugiej połowy wieku XVIII i wieku XIX, [pr. zbior.], Warszawa 1967.

Słowo i obraz. Materiały Sympozjum Komitetu Nauk o Sztuce Polskiej Akademii Nauk, Nieborów, 29

września - 1 października 1977 r., red. A. Morawińska, Warszawa 1982.

Stanisz Marek, Korespondencje sztuk w teorii i praktyce, „Zeszyty Naukowe Uniwersytetu

Rzeszowskiego, nr 10: Seria Filologiczna. Dydaktyka 2”, red. Z. Sibiga, Rzeszów 2003, s. 9-

22.

Surrealizm. Teoria i praktyka literacka. Antologia, wybór i przekład A. Ważyk, Warszawa 1973.

Starzyński Juliusz, O romantycznej syntezie sztuk. Delacroix, Chopin, Baudelaire, Warszawa 1965.

Starzyński Juliusz, Romantyzm i narodziny nowoczesności. Stendhal, Delacroix, Baudelaire,

Warszawa 1972.

Śniecikowska Beata, Słowo – obraz – dźwięk. Literatura i sztuki wizualne w koncepcjach polskiej

awangardy 1918-1939, Kraków 2005.

Treści dzieła sztuki, materiały sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki, Gdańsk, grudzień 1966,

Warszawa 1969.

Ut pictura poesis, red. M. Skwara i S. Wysłouch, Gdańsk 2006.

Walzel Oskar, O wzajemnym oświetlaniu się sztuk, przeł. E. Feliksiak, „Przegląd Humanistyczny”

1966, nr 4, s. 83-100.

Włodarski Maciej, Obraz i słowo. O powiązaniach w sztuce i literaturze XV-XVI wieku na przykładzie

„ars moriendi”, Kraków 1991.

Woźniakowski Jacek, Góry niewzruszone. O różnych wyobrażeniach przyrody w dziejach nowożytnej

kultury europejskiej, Kraków 1995 (lub wydania wcześniejsze).

Wyobraźnia średniowieczna, red. T. Michałowska, Warszawa 1996.

Wysłouch Seweryna, Literatura a sztuki wizualne, Warszawa 1994.

Wysłouch Seweryna, O malarskości literatury, [w:] tejże, Literatura i semiotyka, Warszawa 2001, s.

75-94.

Wysłouch Seweryna, Paradoksy reifikacji w literaturze i sztuce, [w:] tejże, Literatura i semiotyka,

Warszawa 2001, s. 142-160.

Z pogranicza literatury i sztuk, red. Z. Mocarska-Tycowa, Toruń 1996.

Zieliński Jan, Prolegomena do wirtualnego muzeum romantycznego poety, „Pamiętnik Literacki”

2001, z. 2, s. 79-107.

Zmysł wzroku, zmysł sztuki. Prywatna historia sztuki Zbigniewa Herberta. Materiały z Warsztatów

Herbertowskich w Oborach (jesień 2005), red. J. M. Ruszar, cz. I-II, Lublin 2006.

Literatura a muzyka. Borkowska-Rychlewska Alina, Poema muzykalne. Studia o operze w Polsce w okresie romantyzmu,

Kraków 2006.

Einstein Alfred, Muzyka w epoce romantyzmu, przeł. M., S. Jarocińscy, Kraków 1983.

Golianek Ryszard Daniel, Muzyka programowa XIX wieku. Idea i interpretacja, Poznań 1998.

Hejmej Andrzej, Muzyczność dzieła literackiego, Wrocław 2002 (lub wyd. wcześniejsze).

Muzyka w literaturze. Antologia polskich studiów powojennych, red. A. Hejmej, Kraków 2002.

Poeci i ich muzyczny rezonans. Od Petrarki do Tetmajera. Studia, red.M.Tomaszewski, Kraków 1994.

Tomaszewski Mieczysław, Muzyka i literatura, [w:] Słownik literatury polskiej XIX wieku, red. J.

Bachórz i A. Kowalczykowa, Wrocław 1991, s. 579-588.

Tomaszewski Mieczysław, Muzyka w dialogu ze słowem. Próby, szkice, interpretacje, Kraków 2003.

Tomaszewski Mieczysław, Nad pieśniami Karola Szymanowskiego. Cztery studia, Kraków 1998.

Zakrzewski Bogdan, Bluszcz Tyrteusza i wawrzyn Leonidasa. O „Warszawiance” Delavigne’a,

Sienkiewicza, Kurpińskiego, Wrocław 1987.

Żak Stanisław, O kompozycji „Cudzoziemki” Marii Kuncewiczowej, „Ruch Literacki” 1970, z. 1. W porozumieniu z prowadzącymi zajęcia można również uzgodnić inne lektury.

Kartę przedmiotu oprac. pracownicy Zakładu Literatury Romantyzmu i Pozytywizmu.

22

Numer 10.

1. Nazwa przedmiotu: Analiza dzieła sztuki

2. Kod przedmiotu:



5. Rok i semestr: rok II, semestr 3. i 4, rok III, semestr 5

6. Liczba punktów ECTS: 1 + 1 + 1 [3+1]


8. Liczba godzin w tygodniu: 2 + 1 +1

9. Liczba godzin w semestrze: 30 (sem. 3), 15 (sem. 4 i 5) [30+15*+10+5*]


11. Wykładowcy: dr Magdalena Rabizo-Birek, pracownicy Zakładu Literatury XX Wieku

oraz pracownicy Instytutu Sztuki i Muzyki

12. Wymagania wstępne: wiedza o sztukach plastycznych i muzyce w zakresie szkoły

średniej

13. Cel nauczania:

zdobycie przez studentów wiedzy w zakresie odbioru, opisu i interpretacji dzieł sztuki

plastycznej i muzycznej;

znajomość odmian rodzajowych i gatunkowych;

klasyfikacja sztuk;

opis technik plastycznych;

zarys historii sztuki współczesnej;

praktyczna umiejętność opisu i analizy formy i treści dzieł plastycznych i muzycznych,

ukazanie ich powinowactw i związków z literaturą, teatrem i filmem.


elementy eseistyki: definicja sztuki, klasyfikacja sztuki, kategorie wartości estetycznych:

groteska, tragizm, komizm, piękno, brzydota;

język i środki wyrazu w sztukach plastycznych i w muzyce;

odmiany rodzajowe plastyki i muzyki;

tradycyjne i nowe gatunki i tematy plastyki i muzyki;

symbol, alegoria i mit w plastyce i w muzyce;

synestezja i synkretyzm gatunkowy;

pojęcie awangardy w sztukach plastycznych;

o pochodzeniu formy w sztuce;

pojęcie formy otwartej;

zagadnienie dehumanizacji sztuki w wieku XX;

antynomie sztuki „dionizyjskiej” i „apollińskiej”;

Stuka Południa i Sztuka Północy;

teatralizacja i „mediatyzacja” w sztukach plastycznych drugiej polowy XX wieku:

happening, performance, video-instalacja, grafika komputerowa;

wybrane kierunki sztuki XX wieku: kubizm, ekspresjonizm, dadaizm i surrealizm,

konstruktywizm, informel, action painting, sztuka zwana naiwną, abstrakcja

geometryczna, organiczna i ekspresjonistyczna;

relacje sztuki wysokiej z elitarną w sztuce XX wieku na przykładzie Pop-artu;

nowe formy i kierunki w muzyce XX wieku: dodekafonia, blues, jazz, rock, muzyka

elektroniczna.

23

15. Metody i formy oceny pracy studenta: frekwencja i aktywny udział w zajęciach,

przygotowywanie referatów i prezentacji, czytanie i omawianie wybranych lektur,

oglądanie filmów, albumów, słuchanie muzyki, zajęcia w galeriach, muzeach (np.

BWA w Rzeszowie, Galeria Fotografii, Muzeum Okręgowe, Szajna galeria, Muzeum

Etnograficzne), wspólne oglądanie wystaw, udział zaproszonych gości – malarzy i

plastyków, omawiających arkana rzemiosła, wizyta w pracowni plastycznej (np. na

wybranych zajęciach w Instytucie Sztuk Plastycznych czy Muzyki), oglądanie filmów

o sztuce. Mile widziane własne pomysły studentów.

Forma zaliczenia: praca pisemna lub prezentacja o skonsultowanej z wykładowcą

tematyce związanej z tematyką przedmiotu.

16. Zalecane lektury i materiały pomocnicze: Abramowska J., Alegoreza i alegoria w dawnej kulturze literackie,j, [w:] tejże, Powtórzenia i wybory,

Poznań 1995, s. 53-87

Adorno T., Sztuka i sztuki, Czy sztuka jest zabawą? [w:] tegoż, Sztuka i sztuki. Wybór esejów, przeł. K.

Krzemień-Ojak, Warszawa 1990.

Banach W., Przeżycie estetyczne i kiczowe, Istotne cechy dzieła kiczowego, [w:] tegoż, O kiczu,

Kraków 1968.

Boruta T., Cień niewidzialnego. Caravaggio; Noc zmysłów. La Tour, [w:] tegoż, Szkoła patrzenia,

Kielce 2003, s. 103-110, 167-174.

Eco U., Poetyka dzieła otwartego, [w:] tegoż, Dzieło otwarte. Forma i nieokreśloność w poetykach

współczesnych, przeł. J. Gałuszka i inni, wyd. dowolne.

y Gasset J.O., Dehumanizacja sztuki, [w:] tegoż, Dehumanizacja sztuki i inne eseje, Warszawa 1980,

s. 278-322.

Gazda G., Awangarda, [w:] tegoż, Słownik europejskich grup i kierunków literackich, Warszawa

2000.

Gołaszewska M., Klasyfikacja sztuk, Definicja wartości estetycznej, Kategorie wartości estetycznych,

[w:] tejże, Zarys estetyki, wyd. dowolne.

Hejmej A., Muzyczność dzieła literackiego, Wrocław 2002.

Hofstätter H., Formy stylowe symbolizmu, [w:] tegoż, Symbolizm, przeł. S. Błaut, Warszawa 1980,

s. 81-164.

Holländer H., Literatura – malarstwo – grafika. Interakcje, funkcje i konkurencja, przeł. K. Lukas,

[w:] Ut pictura poesis, red. M. Skwara i S. Wysłouchowa, Gdańsk 2006 , s. 188-244.

Jaspers K., O tragiczności, przeł. A. Wołkowicz, [w:] tegoż, Filozofia egzystencji, wybór S.

Tyrowicz, Warszawa 1990.

Jennings Lee Byron, Termin „groteska”, przeł. B.M. Fedewicz, [w:], Groteska, p. M. Głowińskiego,

Gdańsk 2003, Studia z teorii literatura t. II, red. K Bartoszyński, M. Głowiński, H. Markiewicz.

Ingarden R., Utwór muzyczny i sprawa jego tożsamości, [w:] tegoż, Studia z teorii estetyki, t. 2.

Joczowa M., Literatura Północy i literatura Południa, [w:], Słownik literatury polskiej XIX wieku,

praca zbiorowa, Wrocław – Warszawa – Kraków 1991.

Kierunki i tendencje w sztuce nowoczesnej, zebrali: T. Richardson i N. Stangos, przeł. H.

Andrzejewska (tam: Fowizm, Ekspresjonizm, Futuryzm, Konstruktywizm, Pop-art), Warszawa

1980.

Krakowski P., O sztuce nowej i najnowszej (tam rozdz.: Happening, fluxus, performance; Nowa sztuka

a film i video), Warszawa 1981.

Kuźma E., Mit w literaturze, mitotwórstwo, [w:] Słownik literatury polskiej XX wieku, praca zbiorowa,

Wrocław – Warszawa – Kraków 1993.

Kuźma E., Dekonstrukcja mitu, [w:] Mity, mitologie, mityzacje nie tylko w literaturze, red. L.

Wiśniewska, Bydgoszcz 2005, s. 25-31.

Lissa Z., Szkice z estetyki muzycznej, Kraków 1965.

Lissa Z., Nowe szkice z estetyki muzycznej, Kraków 1975.

24

Muecke D. S., Ironia: podstawowe klasyfikacje, [w:] Ironia, red. M. Głowiński, Gdańsk 2002,

s. 43-74.

Muzyka w literaturze: antologia polskich studiów powojennych, red. A. Hejmej, Kraków 2002.

Nietzsche F., Narodziny tragedii z ducha muzyki, czyli hellenizm i pesymizm, przeł. L. Staff,

(fragment: cz. 1-10).

Nowicka E., Romantyczna i poromantyczna korespondencja sztuk, [w:] Polonistyka w przebudowie, t.

I, zespół p. przew. M. Czermińskiej, Kraków 2005, s. 352-363.

Passi I., Powaga śmieszności (fragmenty), przeł. K. Minczewa-Gospodarek, Warszawa 1980.

Pociej B., Z perspektywy muzyki. Wybór szkiców, Warszawa 2005.

Podraza-Kwiatkowska M., Pojęcie symbolu w: tejże, Symbolizm i symbolika w poezji Młodej Polski,

Kraków 1994, s. 15-45.

Przybylski R. K., Literatura awangardowa wobec sztuk plastycznych, [w:] Polonistyka w

przebudowie, t. I, zespół p. przew. M. Czermińskiej, Kraków 2005, s. 364-378.

Read H., Jasne Południe i mroczna Północ. Koncepcja formy w filozofii Jose Ortegi y Gasseta, [w:]

tegoż, O pochodzeniu formy w sztuce, przeł. E. Życieńska, s. 154-166.

Ripa C., Ikonologia, przeł. I. Kania, Kraków, bdw.

Sobolewska A., Jak sen jest zrobiony? Poetycka materia snu, [w:] Oniryczne tematy i konwencje w

literaturze polskiej XX wieku, red. I. Glatzel, J. Smulski i A. Sobolewska, Toruń 1999.

Stróżewski W., O metafizyczności w sztuce, O pięknie, [w:] tegoż, Wokół piękna, Kraków 2002.

Tatarkiewicz W., Definicja sztuki, [w:] tegoż, Droga przez estetykę, Warszawa 1972, s. 11-39.

Todorov T., Symbolizm i interpretacja, przeł. J. Nowicka, „Literatura na Świecie” 1983, nr 12, s.

273-279.

Wygotski L., Sztuka jako katharsis, [w:] tegoż, Psychologia sztuki, przekł. M. Zagórska, Kraków

1980, s. 276-301.

Zieliński J.A., Widzenie artystyczne, Warszawa 1999.

Zubal I., Encyklopedia obrazu – jak rozumieć obraz (Środki artystyczne i środki wyrazu w

obrazie, Ocena i interpretacja obrazu), przeł. J. Bakalarz, Bratysława –Warszawa 2004.

17. Uwagi dodatkowe: zajęcia w części będą się odbywały z użyciem środków

audiowizualnych: odbiornik TV, odtwarzacz DVD, komputer, projektor

multimedialny – w odpowiednio przystosowanej i wyposażonej sali.

Sztuki plastyczne oprac. dr Anna Steliga

Wymagania wstępne: minimum wiedzy z zakresu kultury i sztuki oraz aktywności twórczej

Cele przedmiotu:

Aktywność twórcza to jeden z podstawowych elementów kształtujących osobowość

twórczą człowieka. Istnieje wiele teorii dotyczących rozwoju oraz znaczenia aktywności

twórczej (Lehman, Helsen, Nęcka). Kultura plastyczna zaś to ogół duchownego i

materialnego dorobku ludzkości wytworzony na kolejnych etapach rozwoju historycznego,

nieustannie utrwalany i wzbogacany. To kultura dziedziny sztuk obejmujących twórczość

odbieraną wizualnie: malarstwo, rysunek, grafikę, fotografikę, rzeźbę, architekturę i

rzemiosło artystyczne. Przedmiot ten ma na celu nauczenie, jak postępować, by

spopularyzować, rozpowszechnić dzieła sztuki, w tym także dzieła własne studentów. Jak

wykształcić u siebie i innych postawę estetyczną czyli rozwinąć wszystkie jej sfery:

poznawczą, emocjonalną, działania.

Ogólna wiedza o sztuce ma ułatwić studentom świadome korzystanie z dorobku kultury

ogólnoludzkiej i narodowej oraz samokontrolę własnych poczynań mających charakter

twórczości plastycznej.

Opis założonych osiągnięć studentów na kursie metody upowszechniania kultury plastycznej:

Orientacja (z rzeczywistym odczuciem) w wielorakich funkcjach sztuki- plastyki i

muzyki jako źródła przeżyć estetycznych, religijnych, intelektualnych, jako

25

czynników stabilizujących duchową równowagę i integrujących ludzkie zbiorowości

we współdziałaniu (sale koncertowe, wystawy);

Trwały nawyk kontaktu ze sztuką przez muzea, galerie, koncerty

Umiejętność analizy dzieł plastycznych ze szczególnym uwzględnieniem dzieł

malarskich

Rozpoznawanie wielkich dzieł sztuki europejskiej i polskiej z umiejętnością

określenia epoki, w której powstały. W przypadku sztuki współczesnej: podstawowe

umiejętności subiektywnego wartościowania jej dzieł.

Wykształcenie zdolności pełnej percepcji wizualnej – zdolności skupienia uwagi na

strukturach świadomie zorganizowanych (dziełach człowieka) i niezorganizowanych

(tworach natury) dla pełnego, wyposażonego w refleksję i zdolność oceny

przeżywania świata.

Patriotyzm lokalny: szacunek dla artystycznych tradycji i współczesności własnego

środowiska- znajomość tu powstałych i powstających dzieł.

Treści merytoryczne przedmiotu:

Zajęcia wstępne. Zapoznanie z celami realizacji przedmiotu: Analiza dzieła

plastycznego. Literatura przedmiotu.

Wrażenia i spostrzeżenia. Rodzaje percepcji. Oko i widzenie – procesy

psychofizjologiczne i ich rozwój (co to jest światło, dlaczego widzimy, budowa oka,

co to jest barwa).

Podstawowe kategorie wartości dzieł sztuki;

- Wartości literackie (tematyka dzieła)

- Wartości formalne

- Wartości estetyczne

- Wartości artystyczne

Dokładna analiza wartości formalnych języka plastyki:

- układy kompozycyjne (rytmiczne, statyczne, dynamiczne, otwarte, o charakterze otwartym,

zamkniętym, symetrycznym, asymetrycznym)

- linia (kreska konturowa, jako sposób określania przestrzeni, sposób określania faktury,

środek wyrazu artystycznego)

- plama barwna (obwiedzione konturem, plamy ostre, plamy miękkie)

- barwa (podstawowa, pochodna, trzeciorzędowa, spektralna, czysta, złamana, dopełniająca,

graniczna, chromatyczna, achromatyczna, lokalna, gamy barw, gamy monochromatyczne,

temperatura barw, relatywizm barw, walor, względność barw, dominanta)

- faktura (powierzchniowa, wklęsła, wypukła, błyszcząca, matowa, półmatowa, płaska)

- światłocień

- bryła (pełna, ażurowa, półpełna, zwarta, rozczłonkowana, asamblaż)

- przestrzeń (perspektywa) – topograficzna, kulisowa, aksonometryczna, pasowa, zbieżna (z

jednym punktem zbiegu, z dwoma punktami zbiegu, z lotu ptaka, żabia), malarska,

powietrzna, inwersyjna (odwrócona), rozbieżna

- ruch (postępowy, obrotowy, prostolinijny, krzywolinijny, zmienny, jednostajny, mobile)

- znak plastyczny (jednoelementowy, wieloelementowy)

- kanon, proporcje i moduł

Ekspresja plastyczna i jej rodzaje (spontaniczna, swobodna i kierowana).

26

Etapy rozwoju ekspresji plastycznej (bazgrota, stadium przedschematyczne, stadium

schematyczne). Analiza prac dzieci. Etapy rozwoju ekspresji plastycznej (początki

realizmu i realizm). Prace dzieci i ich analiza. Etapy rozwoju ekspresji plastycznej (kryzys

i regres w twórczości plastycznej). Psychologiczne i pedagogiczne uwarunkowania

kryzysów w twórczości plastycznej dzieci i młodzieży oraz możliwości przezwyciężenia

tych zjawisk w praktyce szkolnej. Zadania rodziców i nauczycieli w stymulowaniu

rozwoju plastycznego dziecka.

Rysunek jako rodzaj terapii (rysunek jako narzędzie kliniczne do diagnozowania,

historia terapii sztuka, zastosowanie w procesie oceny osobowości, w psychoterapii

indywidualnej, w systemowej terapii rodzinnej, w terapii grupowej) oraz konwencje

prac plastycznych osób przewlekle chorych a poziom ich funkcjonowania

psychospołecznego.

Analiza dzieł współczesnych – tworzenie recenzji do artykułów o sztuce z „ARTeon”

i „Art.&Business”, „sztuka”. „Sztuka.pl”, „Artluk”, „modern art.”

Analiza dzieł malarskiego wg poznanych kryteriów podziału dzieł malarskich (pomoc

dydaktyczna „Wielcy Malarze”)

Analiza dzieła abstrakcyjnego. Poznanie metody mind mapping. Praca w grupach nad

podjęciem dialogu z dziełami Miro, Rothko, Klee, Mondrian, Malewicz…

Obserwacja pracy instruktorów terapii w Warsztacie Terapii Zajęciowej przy ul.

Załęskiej w Rzeszowie (zapoznanie ze sztuką chorych przewlekle niepełnosprawnych

psychicznie – chorych na schizofrenię). Sztuka chorych psychicznie – sztuka

dewiantów czy sztuka przez duże S? Prezentacja prac twórców chorych na

schizofrenię, wywiady, wyjazd do Warsztatów Terapii Zajęciowej w Załężu.

Podsumowanie i ocena pracy studentów. Zaliczenie semestru.

Metody oceny: warunki zaliczenia przedmiotu; Obecność na zajęciach i aktywny w nich

udział, przygotowanie dwóch prac pisemnych i jednej artystycznej, zaliczenie z oceną na

podstawie prac zaleconych do wykonania.

Spis zalecanych lektur:

Konieczna E.J., 2003, Arteterapia w teorii i praktyce, OW Impuls, Kraków

Oster G.D., Gould P., 2001, Rysunek w psychoterapii, GWP, Gdańsk

Piszczek M., 2002, Terapia zabawą. Terapia przez sztukę, CMPPP, Warszawa

Popek St., 1978, Analiza psychologiczna twórczości plastycznej dzieci i młodzieży, WSiP,

Warszawa

Popek St., 2001, Barwy i psychika. Percepcja, ekspresja, projekcja, Wyd. UMCS, Lublin

Popek St., 2001, Człowiek jako jednostka twórcza, Wyd. UMCS, Lublin

Steliga-Kowalska A., 2001, Norma a dewiacja w sztuce, częściowo publikowana praca

magisterska pod kier. dr C. Woźniaka

Szymroszczyk R., 1991, Koloroterapia, PTP, Szczecin

Tyszkiewicz M., 1987, Psychopatologia ekspresji, PWN, Warszawa

27

Numer11

1. Nazwa przedmiotu: Kultura audiowizualna

2. Kod przedmiotu:







9. Liczba godzin w semestrze: 30 [15+15*]


11. Wykładowca: pracownicy Zakładu Teorii i Antropologii Literatury

12. Wymagania wstępne: Podstawowa wiedza z zakresu semiotyki i teorii komunikacji;

praktyka odbiorcza w zakresie kina, telewizji, znajomość podstaw obsługi

komputera i korzystania z Internetu.

13. Cel nauczania:

Zaznajomienie studentów z zagadnieniami szeroko pojętej kultury audiowizualnej: jej

geneza, rozwój, perspektywy, funkcje i specyfika; charakterystyka poszczególnych form

tej odmiany kultury; miejsce kultury audiowizualnej w kulturze współczesnej, relacje

między kulturą audiowizualną a kulturą literacką.

Doskonalenie umiejętności odbioru, analizy i interpretacji tekstów kultury

audiowizualnej oraz posługiwania się aparatem pojęciowym opisu tej odmiany tekstów.


Pojęcie, geneza i charakterystyka kultury audiowizualnej.

Elementy wiedzy o filmie: język filmu, specyfika tworzyw filmowych; podstawy analizy

dzieła filmowego; przegląd najnowszych tendencji w sztuce i technologii filmowej.

Telewizja i wideo – ewolucja, funkcje i perspektywy; charakterystyka wybranych

gatunków telewizyjnych w oparciu o przykłady.

Komputer i Internet jako źródło informacji, komunikacji i rozrywki - przegląd i analiza

wybranych programów komputerowych i zasobów Internetu. Interaktywność jako

podstawa uczestnictwa w przekazie mediów elektronicznych.

Perspektywy ewolucji mediów elektronicznych i kształtowanie się nowych form

komunikacji.

Problemy adaptacji i przekładu intersemiotycznego na wybranych przykładach.

15. Metody i formy oceny pracy studenta: Zaliczenie na ocenę po każdym semestrze;

podstawą zaliczenia jest frekwencja, aktywny udział w

zajęciach oraz kolokwium sprawdzające pod koniec każdego

semestru.


Lektury obowiązkowe: „Kwartalnik Filmowy” nr 35-36/2001: Kino i nowe media.

Godzic W., Telewizja i jej gatunki – po „Wielkim Bracie”, Kraków 2004.

Godzic W., Telewizja jako kultura, Kraków 2002.

Helman A., Co to jest kino? Panorama myśli filmowej, Warszawa 1978.

28

Hendrykowski M., Język ruchomych obrazów, Poznań 1999.

Hendrykowski M., Słownik terminów filmowych, Poznań 1994.

Hopfinger M., Doświadczenia audiowizualne. O mediach w kulturze współczesnej, Warszawa 2003.

Hopfinger M., Kultura audiowizualna u progu XXI wieku, Warszawa 1997.

Hopfinger M., W laboratorium sztuki XX w. O roli słowa i obrazu, Warszawa 1993.

Intersemiotyczność. Literatura wobec innych sztuk (i odwrotnie), red. S. Balbus, A. Hejmej, R. Nycz,

Kraków 2004.

Kita B., Między przestrzeniami. O kulturze nowych mediów, Kraków 2003.

Kluszczyński R. W., Film – sztuka Wielkiej Awangardy, Warszawa–Łódź 1990.

Kluszczyński R. W., Film, wideo, multimedia. Sztuka ruchomego obrazu w erze elektronicznej,

Kraków 2002.

Krajewski M., Kultury kultury popularnej, Poznań 2003.

Nowe nawigacje – współczesna kultura audiowizualna, red. P. Kletowski i M. Wrona, Kraków 1999.

Ostaszewski J., Film i poznanie, Kraków 1999.

Pejzaże audiowizualne. Telewizja, wideo, komputer, red. A. Gwóźdź, Kraków 1997.

Sitarski P., Rozmowa z cyfrowym cieniem. Model komunikacyjny rzeczywistości wirtualnej, Kraków

2002.

W świecie mediów, red. E. Nurczyńska-Fidelska, Kraków 2001.

Wiedza o kulturze, cz. IV: Audiowizualność w kulturze. Zagadnienia i wybór tekstów, wyb. i oprac. J.

Bocheńska, A. Kisielewska, M. Pęczak, Warszawa 1994.

Wojciechowski J. S., Postmodernistyczna kultura sztuk pięknych, Warszawa 1995.

Wysłouch S., Literatura a sztuki wizualne, Warszawa 1994.

Lektury uzupełniające:

Film: fabryka emocji, red. K. Klejsa i T. Kłys, Kraków 2003.

Wstydliwe przyjemności czyli po co – tak naprawdę - chodzimy do kina?, red. G. Stachówna, Kraków

1995.

Pitrus A., Zrozumieć reklamę, Kraków 2001.

Pitrus A., Kino kultu, Kraków 1998.

Łukasz S., Magia gier wirtualnych, Warszawa 1998.

Czartoryska U., Przygody plastyczne fotografii, Gdańsk 2000.

Czartoryska U., Fotografia – mowa ludzka. Perspektywy teoretyczne, Gdańsk 2005.

Hopfinger M., Adaptacje filmowe utworów literackich, Wrocław 1974.

Szyłak J., Kino i coś więcej, Kraków 2001.

Frąc W., Kino możliwe, Kraków 2003.

Przylipiak M., Jerzy Szyłak, Kino najnowsze, Kraków 1999.

Szyłak J., Komiks w kulturze ikonicznej XX wieku, Gdańsk 1999.

Szyłak J., Komiks: świat przerysowany, Gdańsk 1998.

Szyłak J., Poetyka komiksu. Warstwa ikoniczna i językowa, Gdańsk 2000.

17. Uwagi dodatkowe: zajęcia odbywają się z użyciem środków audiowizualnych (odbiornik

TV, odtwarzacz DVD, komputer, rzutnik multimedialny) w odpowiednio

przystosowanej i wyposażonej sali.


29

Numer 12.

1. Nazwa przedmiotu: Kultura mniejszości narodowych i etnicznych

2. Kod przedmiotu:


4. Typ przedmiotu: obowiązkowy, zakończony zaliczeniem







11. Wykładowcy: prof. dr hab. Marek Nalepa


Ogólna orientacja w topografii województwa podkarpackiego, zmianach w zakresie

podziału administracyjno-terytorialnego kraju po roku 1945, uwarunkowaniach etniczno-

kulturowych miejsca zamieszkania oraz okolic.

13. Cel nauczania:

Celem kierunkowym wykładów jest zapoznanie z kulturą i tradycjami mniejszości

narodowych i etnicznych zamieszkujących w przeszłości i obecnie tereny Podkarpacia.


Problem kresowości i pogranicza w badaniach etnograficznych i literaturoznawczych.

Uwarunkowania terytorialno-administracyjne i ich wpływ na zróżnicowanie etniczno-

kulturowe Podkarpacia na przestrzeni wieków.

Najważniejsze grupy etniczne i narodowościowe zamieszkujące tereny Rzeszowszczyzny:

Łemkowie, Bojkowie, Dolinianie, Żydzi, Lasowiacy, Rzeszowiacy, Zamieszańcy.

Polityka PRL wobec ludności mniejszości narodowych i etnicznych.

Zabytki i przedmioty kultury mniejszości etnicznych oraz ich ochrona w województwie

podkarpackim.


zaliczenie wykładu na podstawie uczestnictwa w zajęciach


„Płaj” 1993, nr 5 (Żydzi w Karpatach).

„Płaj” 1993, nr 6 (Bojkowszczyzna).

Bańkosz R., Cerkwie Szlaku Ikon, Krosno 2007.

Chojnowska A., Operacja "Wisła", „Zeszyty Historyczne” nr 102, Paryż 1992.

Czajkowski J., Studia nad Łemkowszczyzną, Sanok 1999.

Doktor J., Początki chasydyzmu polskiego, Wrocław 2004.

Duda E. i in., Skarby dziedzictwa galicyjskich Żydów, Kraków 1993.

Falkowski J., Pasznycki B., Na pograniczu łemkowsko-bojkowskim, Lwów, Warszawa 1935.

Gajur J. Od Magury po Osławę. Podróż sentymentalna po Łemkowszczyźnie, Krosno 2007.

Gajur J., Na kresach Łemkowszczyzny, Krosno 2006.

Gajur J., Słońce zachodzi nad Łemkowszyzną, Krosno 2006.

Karczmarzewski A., Grupy i regiony etnograficzne Małopolski południowo-wschodniej,

„Rzeszowska Teka Konserwatorska”, t. 1, Rzeszów 1999.

30

Krochmal J., Krzyż i menora. Żydzi i chrześcijanie w Przemyślu w latach 1559-1772,

Przemyśl 1996.

Lew S., Ścieżkami Lasowiaków i Rzeszowiaków, Kolbuszowa 1995.

Łemkowie i łemkoznawstwo polskie, red. A. Zięba, t. 5, Kraków 1997.

Łemkowie w historii i kulturze Karpat, red. J. Czajkowski, t. 1-2, Rzeszów 1992.

Łemkowie. Kultura-sztuka-język, Warszawa-Kraków 1987.

Micha E., Łemkowie. Grupa etniczna czy naród?, Kraków 1995.

Moklak J., Łemkowszczyzna w Drugiej Rzeczypospolitej. Zagadnienia polityczne i

wyznaniowe, Kraków 1997.

Nowak J., Zaginiony świat? Nazywają ich Łemkami, Kraków 2000.

Olszański H., Zamieszańcy. Studium etnograficzne, Sanok 2007.

Potocki A., Legendy łemkowskiego Beskidu, Rzeszów 2007.

Potocki A., Żydzi rymanowscy, Krosno 2000.

Potocki A., Żydzi w Podkarpackiem, Rzeszów 2004.

Rączy E., Ludność żydowska w Krośnie do 1919 roku, Krosno1995.

Reinfuss R., Łemkowie jako grupa etnograficzna, Muzeum Budownictwa Ludowego w

Sanoku, Sanok 1998.

Reinfuss R., O łemkowskich worożkach, baczach i czarownikach, „Materiały Muzeum

Budownictwa Ludowego w Sanoku” nr 28, Sanok 1984.

Reinfuss R., Śladami Łemków, Warszawa 1990.

Ruszel K., Lasowiacy, Rzeszów 1994.

Schorr M., Żydzi w Przemyślu do końca XVIII w., Jerozolima 1991.

Wierzbieniec W., Społeczność żydowska Przemyśla w latach 1918-1939, Rzeszów 1996.


Kartę przedmiotu oprac. dr hab. prof. UR Marek Nalepa.

31

Numer 13.

1. Nazwa przedmiotu: Europejskie dziedzictwo kultury polskiej 2. Kod przedmiotu:


4. Typ przedmiotu: obowiązkowy, zakończony zaliczeniem





9. Liczba godzin w semestrze: 30 [15+15*]


11. Wykładowcy: pracownicy Instytutu Filologii Polskiej

12. Wymagania wstępne: –

13. Cel nauczania:

zapoznanie studentów z problematyką uniwersalizmu i rodzimości polskiej kultury,

kontekstami i dziedzictwem kulturowym;

kształcenie umiejętności gromadzenia informacji i analizy tekstów kultury.


Pojęcia dziedzictwa i tradycji.

Tradycje antyczne w kulturze polskiej.

Dziedzictwo Biblii i europejskiego średniowiecza.

Adaptacja prądów i nurtów w kulturze polskiej.

Problem „opóźnienia”.

15. Metody i formy oceny pracy studenta: obowiązkowe uczestnictwo w wykładach; wiedza

zdobyta na wykładzie będzie zweryfikowana i oceniona na ćwiczeniach.


Lektury:

Benedict R., Wzory kultury, Warszawa 1966.

Eliade M., Sacrum, mit, historia, Warszawa 1974.

Janion M., Niesamowita Słowiańszczyzna, Kraków 2007.

Kamieńska A., Twarze księgi, wyd. dowolne.

Kubiak Z., Brewiarz Europejczyka, wyd. dowolne.

Kubiak Z., Mitologia Greków i Rzymian, wyd. dowolne.

Suchodolski B., Dzieje kultury polskiej, wyd. dowolne.

Tazbir J., Spotkania z historią, Warszawa 1979.

Żółkiewski S., Teksty kultury,Warszawa1988.

Materiały pomocnicze:

Encyklopedia Kultury Polskiej XX w., Wrocław 1990.

Kopaliński W., Słownik mitów i symboli, wyd. dowolne.

Słownik terminologiczny sztuk pięknych, Warszawa 1969.


Kartę przedmiotu oprac. dr Anna Niewolak.

32

Numer 14.

1. Nazwa przedmiotu: Warsztaty krytycznoliterackie lub reżyserskie

(do wyboru)

2. Kod przedmiotu:

3. Formuła przedmiotu: ćwiczenia warsztatowe








11. Wykładowcy: pracownicy Instytutu Filologii Polskiej


13. Cel nauczania:




Uwagi dodatkowe: –

Program oraz warunki zaliczenia prezentuje Prowadzący podczas

pierwszego spotkania.

Numer 15.

1. Nazwa przedmiotu: Literatura dla dzieci i młodzieży

33

2. Kod przedmiotu:









11. Wykładowcy: dr Zofia Brzuchowska

Wymagania wstępne: zainteresowanie impresywną funkcją literatury

12. Cel nauczania:

Celem zajęć dydaktycznych jest uwrażliwienie studentów na rolę i wartość

pierwszych kontaktów dziecka z książką, zwłaszcza w aspekcie estetycznym i

etycznym. Tekst literacki traktowany jest jako szansa wychowania przez sztukę, a

także cenna forma inicjacji kulturowej. Lektura „w swoim imieniu” jest także drogą

rozwoju poprzez samowychowanie. Związek twórczości „dla młodego wieku” z

baśnią i mitem umożliwia niejako budowanie fundamentu pod przyszłe

doświadczenia czytelnicze, uwarunkowane horyzontem oczekiwań wyniesionych z

dziecięcych i młodzieńczych lektur.


Literatura „z adresem”. Perspektywa odbioru i odbiorcy. Stan badań.

Literatura „dla młodego wieku” i jej miejsce w kulturze.

Kultura masowa – zagrożenie czy sojusznik. Spontaniczna kultura młodzieżowa.

Proces recepcji jako forma wychowania przez sztukę i rodzaj transmisji wzorów

kulturowych

Baśń ludowa i baśń literacka czyli fundament etyki i estetyki. Uczynić dobro

atrakcyjnym. Poezja dla dzieci-bogactwo form i tematów. Wybitni twórcy.

Powieść dla młodzieży i jej odmiany / ze szczególnym uwzględnieniem powieści dla

dziewcząt /.

Kryteria oceny utworu dla młodego odbiorcy w aspekcie historyczno-literackim.

Współczesna krytyka literacka i jej strategie.

14. Metody i formy oceny pracy studenta: Warunkiem zaliczenia przedmiotu jest aktywne

uczestnictwo w zajęciach oraz zdanie kolokwium ze znajomości tekstów literackich i

wymaganych opracowań.

Zalecane lektury i materiały pomocnicze: Opracowania obowiązkowe:

Antologia poezji dziecięcej, wyd. 3 poprawione i uzupełnione. Wybrał i oprac. J. Cieślikowski.

Komentarz uzupełniły i teksty przejrzały G. Frydrychowicz i P.Matuszewska, Wrocław 1991.

BN I, 233.

Białek J. Z., Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1919-1939. Zarys monograficzny. Materiały,

wyd. 2, Warszawa 1987.

34

Frycie S., Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1945-1970, T.1-2 Warszawa 1978-1982, T. 1

Poznań 1978 i wyd. nast., T.2 Baśń i bajka, poezja, książka dla najmłodszych, utwory

sceniczne, grafika, czasopiśmiennictwo, krytyka literacka, Warszawa 1982.

Kaniowska-Lewańska I., Literatura dla dzieci i młodzieży do roku 1864.Zarys

monograficzny.Materiały, wyd. 3, Warszawa 1983.

Kuliczkowska K., Literatura dla dzieci i młodzieży w latach 1864-1918. Zarys

monograficzny.Materiały, wyd.2, Warszawa 1983.

Literatura i podkultura dzieci i młodzieży. Antologia opracowań, pod red. J. Cieslikowskiego i R.

Waksmunda, Wrocław 1983.

Nowy słownik literatury dla dzieci i młodzieży. Pisarze. Książki. Serie. Ilustratorzy. Nagrody.

Przegląd bibliograficzny, red. naukowi K. Kuliczkowska, B. Tylicka, wyd.2, Warszawa 1984.

Słownik literatury dziecięcej i młodzieżowej. Pod red. B. Tylickiej i G. Leszczyńskiego, Wrocław

2002.

Opracowania zalecane / trzy teksty do wyboru /:

Adamczyk-Grabowska M., Polskie tłumaczenia angielskiej literatury dziecięcej. Problemy krytyki

przekładu, Wrocław 1988.

Baluch A., Archetypy literatury dziecięcej. Kraków 1992.

Baluch A., Dziecko i świat przedstawiany czyli tajemnica dziecięcej lektury, Warszawa 1987.

Baśń i dziecko, wstęp, wybór i oprac. wypowiedzi Halina Skrobiszewska, Warszawa 1978.

Bettelheim B., Cudowne i pożyteczne. O znaczeniach i wartościach baśni, przeł. i przedmową

opatrzyła Danuta Danek, .T. 1 i 2, Warszawa 1985.

Białek J. Z., Przymierze z dzieckiem, Kraków 1994.

Brzuchowska Z., Heleny Boguszewskiej twórczość dla dzieci i młodzieży, Rzeszów 1980.

Cieślikowski J., Literatura i podkultura dziecięca, Wrocław 1975.

Cieślikowski J., Wielka zabawa. (Folklor dziecięcy. Wyobraźnia dziecka. Wiersze dla dzieci.), wyd. 2,

Wrocław 1985.

Cieślikowski J., Wiersze Marii Konopnickiej dla dzieci, Wrocław 1963.

Czukowski K., Od dwóch do pięciu, tłum. i oprac. W. Woroszylski, Warszawa 1962.

Dunin J., Książeczki dla grzecznych i niegrzecznych dzieci. Z dziejów polskich publikacji dla

najmłoszych, Wrocław 1991.

Dzieci. Wybór, oprac. i red. M. Janion i S. Chwin, T.1 i 2 Gdańsk 1988.

Hartwig-Sosnowska J., Wyobraźnia bez granic, Warszawa 1987.

Hazard P., Książki, dzieci i dorośli, tłum. I. Słońska, Warszawa 1963.

Kaniowska-Lewańska I., Stanisław Jachowicz. Życie, twórczość i działalność, Warszawa 1986.

Kaniowska-Lewańska I., Twórczość dla dzieci i młodzieży Klementyny z Tańskich Hoffmanowej,

Opole 1964.

Kim jesteś Kopciuszku czyli o problemach współczesnej literatury dla dzieci i młodzieży, pod red. S.

Aleksandrzaka, Warszawa 1968.

Kolbuszewski J., Dziwne podróże, dziwni podróżnicy, Warszawa 1977.

Kruszewska-Kudelska A., Polskie powieści dla dziewcząt po 1945 roku, Wrocław 1972.

Krzemińska W., Idee i bohaterowie. Lektury młodego czytelnika. Zarys problemowy, Wrocław 1969.

Kubale A., Dziecko romantyczne. Szkice o literaturze, Wrocław 1984.

Kuliczkowska K., Dawne i współczesne problemy prozy dla dzieci, Warszawa 1972.

Kuliczkowska K., W szklanej kuli. Szkice o literaturze dla dzieci i młodzieży, Warszawa 1970.

Kuliczkowska K., W świecie prozy dla dzieci, Warszawa 1983.

Kuliczkowska K., Wielcy pisarze-dzieciom. (Sienkiewicz i Konopnicka), Warszawa 1964.

Leszczyński G., Młodopolska lekcja fantazji. O przełomie antypozytywistycznym w literaturze

fantastycznej dla dzieci i młodzieży, Warszawa 1990.

Literatura dla dzieci i młodzieży w procesie wychowania, pod red. A. Przecławskiej, Warszawa 1978.

Ługowska J., Bajka w literaturze dziecięcej, Warszawa 1988.

Ługowska J., Ludowa bajka magiczna jako tworzywo literatury, Wrocław 1981.

Ługowska J., Powieść dla młodzieży, jej funkcje i miejsce w kulturze literackiej nastolatków.

Litteraria, T 12, Wrocław 1980.

Ługowska J., Ratajczak: Od wiersza dla dzieci do liryki dziecięcej, „Poezja” 1979 nr 6.

Miejsce dziecka w komunikacji literackiej, pod red. B. Żurakowskiego, Warszawa 1989.

35

Mit dzieciństwa w sztuce młodopolskiej, red. naukowy J. Papuźińska, Warszawa 1992.

Nikliborc A., Od baśni do prawdy. Szkice z dziejów literatury zachodniej dla dzieci i młodzieży,

Warszawa 1981.

Nurty, konwencje, tematy. Materiały z międzynarodowej sesji naukowo-literackiej poświęconej

współczesnej twórczości dla dzieci i młodzieży, red. naukowy K. Kuliczkowska, Warszawa

1983.

O literaturze dla dzieci i młodzieży. Studia, rozprawy, szkice, pod red. H. Skrobiszewskiej, Warszawa

1975.

Papuzińska J., Inicjacje literackie. Problemy pierwszych kontaktów dziecka z książką, Warszawa 1981

– i wyd. nast.

Papuzińska J., Wychowawcza rola prasy dziecięcej, Warszawa 1972.

Papuzińska J., Zatopione królestwo. O polskiej literaturze fantastycznej XX wieku dla dzieci i

młodzieży, Warszawa 1989.

Pisarkowa K., Wyliczanki polskie, wyd. 2 uzupełnione, Wrocław 1988.

Piwińska M., Złe wychowanie. Fragmenty romantycznej biografii, Warszawa 1981.

Poezja dla dzieci. Mity i wartości, pod red. naukową B. Zurakowskiego, Warszawa 1986.

Poezja i dziecko. Materiały sesji literacko-naukowej, Poznań 1973.

Sezamie ! Otwórz się! Z nowszych badań nad literatura dla dzieci i młodzieży w Polsce i za granicą,

pod red. A. Baluch i K. Gajdy, Kraków 2001.

Simonides D., Ele mele dudki. Rymowanki dzieci śląskich (Studium folklorystyczne), Katowice 1985.

Simonides D., Współczesny folklor słowny dzieci i nastolatków, Wrocław 1976.

Skotnicka G., Dzieje piórem malowane. O powieściach historycznych dla dzieci i młodzieży z okresu

Młodej Polski i dwudziestolecia międzywojennego, Gdańsk 1987.

Skotnicka G., Pozytywistyczne powieści z dziejów narodu dla dzieci i młodzieży, Gdańsk 1974.

Skrobiszewska H., Brzechwa, Warszawa 1965.

Skrobiszewska H., Książki naszych dzieci czyli o literaturze dla dzieci i młodzieży, Warszawa 1971.

Skrobiszewska H., Literatura i wychowanie. O literaturze dla starszych dzieci i młodzieży, wyd.2,

Warszawa 1982.

Skrobiszewska H., O Hanie Januszewskiej, Warszawa 1987.

Słońska I., Dzieci i książki, wyd. 2 rozszerzone, Warszawa 1959.

Słońska I., Psychologiczne problemy ilustracji dla dzieci, wyd. 2 zmienione, Warszawa 1977.

Smuszkiewicz A., Na tropach „ fantasy”, „Sztuka dla dziecka” 1990 nr 1-2.

Smuszkiewicz A., Retoryka współczesnej polskiej powieści historycznej dla dzieci i młodzieży, Poznań

1987.

Spontaniczna kultura młodzieżowa. Wybrane zjawiska, pod red. J. Wertensteina-Żuławskiego i M.

Pęczaka, Wrocław 1991.

Studia z historii literatury dla dzieci i młodzieży, wyboru dokonała W. Grodzieńska, Warszawa 1971.

100-lecie urodzin Kornela Makuszyńskiego. Materiały sesji naukowej, Zakopane 1984.

Surowiec K., Powieści historyczne dla dzieci i młodzieży w latach 1945-1980, Rzeszów 1987.

Surowiec K., Wiersze dla dzieci. Antologia i opracowanie, Rzeszów 1990.

Szkice z literatury dla dzieci i młodzieży, pod red. Z. Adamczykowej, przy współpracy K.Heskiej-

Kwaśniewicz

Teksty literackie

Literatura polska / piętnaście pozycji do wyboru/

J. Brzechwa, Sto bajek.

A. Bahdaj, Do przerwy 0:1.

Baśnie, opowieści, gadki przez Oskara Kolberga zebrane, wybór i opr. K. Leżeńska.

A.Cz. Centkiewiczowie, Odarpi, syn Egigwy.

W. Chotomska, Legendy polskie.

M. Dąbrowska, Marcin Kozera.

A. Domańska, Historia żółtej ciżemki.

J. Domagalik, Męska sprawa.

J. Czechowicz, Wiersze dla dzieci.

A. Fiedler, Dywizjon 303.

M. Fox, Magda.doc.Paulina.doc.

36

J. Grabowski, Opowiadania.

B. Hertz, Ze wspomnień Samowara.

K. Hoffmanowa, Dziennik Franciszki Krasińskiej.

St. Jachowicz, Pan kotek był chory.

H. Januszewska, Z góry na Mazury.

I. Jurgielewiczowa, Ten obcy.

J. Kaden-Bandrowski, Miasto mojej matki.

L.J. Kern, Cztery łapy.

J. Korczak, Król Maciuś I.

M. Konopnicka, O krasnoludkach i sierotce Marysi.

M. Konopnicka, Co słonko widziało.

M. Kownacka, Plastusiowy pamiętnik.

H. Kruk, Z ludźmi i z przyrodą.

Ksiega domu: wybór wierszy rodzimych, wybór Anna Onichimowska i Ewa Prządka.

J. Kulmowa, Bajki skrzydlate.

B. Leśmian, Klechdy sezamowe.

K. Makuszyński, Szatan z siódmej klasy.

M. Musierowicz, Kwiat kalafiora.

Z. Nowakowski, Przylądek Dobrej Nadziei.

E. Niziurski, Pięć melonów na rękę.

H. Ożogowska, Dziewczyna i chłopak , czyli heca na 14 fajerek.

J. Porazińska, Psotki i śmieszki.

J. Parandowski, Wojna trojańska.

W. Przyborowski, Szwedzi w Warszawie.

H. Rudnicka, Uczniowie Spartakusa.

A. Szklarski, Tomek w krainie kangurów.

K. Siesicka, Zapałka na zakręcie.

H. Snopkiewicz, Słoneczniki.

H. Sienkiewicz, W pustyni i w puszczy.

J. Tuwim, Słoń Trąbalski.

Z. Urbanowska, Księżniczka.

Wł. Umiński, Balonem do bieguna.

E. Zarembina, Idzie niebo...

W. Żukrowski, Porwanie w Tiutiurlistanie.

D. Wawiłow, Kałużyści.

W. Woroszylski, Podmuch malowanego wiatru.

Literatura powszechna ( dziesięć pozycji do wyboru)

H. Ch.Andersen, Baśnie.

E. Amicis, Serce.

J.M Barrie, Piotruś Pan.

L. Carrol, Alicja w krainie czarów.

C. Collodi, Pinokio.

F. Cooper, Pięcioksiąg przygód Sokolego Oka.

J.G. Curwood, Włóczęgi północy.

K. Grahame, O czym szumią wierzby.

Grimm bracia, Baśnie.

E.T.A Hoffman, Dziadek do orzechów.

T. Jansson, W dolinie muminków.

R. Kipling, Księga Dżungli.

S. Lagerloff, Cudowna podróż.

A.A. Milne, Kubuś Puchatek.

A. Lindgren, Dzieci z Bullerbyn.

F. Molnar, Chłopcy z Placu Broni.

K May, Winnetou.

37

L.M. Montgomery, Ania z Zielonego Wzgórza.

E. Nesbit, Pięcioro dzieci i „coś”.

Ch. Perrault, Bajki Babci Gęsi.

A. Puszkin, Bajka o rybaku i rybce.

J.K. Rowling, Harry Potter i kamień filozoficzny.

A. Saint-Exupery, Mały Książę.

W. Scott, Rob Roy.

J. Swift, Podróże Guliwera.

R.L. Stevenson, Wyspa skarbów.

J.R. Tolkien, Władca pierścieni: Wyprawa – Dwie wieże – Powrót króla.

P.L. Travers, Mary Pappins.

M. Twain, Przygody Tomka Sawyera.

J. Verne, Dzieci kapitana Granta.

Uwagi dodatkowe: Kolokwium ze znajomości lektur i opracowań może mieć zarówno

formę ustną, jak pisemną.

Kartę przedmiotu oprac. dr Zofia Brzuchowska.

Numer 16.

1.Nazwa przedmiotu: Historia sztuki 2. Kod przedmiotu:

Formuła przedmiotu: wykład

Typ przedmiotu: obowiązkowy, zakończony egzaminem

Rok i semestr: rok II, semestr 4.

Liczba punktów ECTS: 2

Poziom przedmiotu: średnio zaawansowany

Liczba godzin w tygodniu: 2

Liczba godzin w semestrze: 30 [18+12*]

Język nauczania: polski

Wykładowcy: pracownicy Instytutu Sztuki (dr Grażyna Ryba)

18. Wymagania wstępne: –

19. Cel nauczania:

synkretyzacja wiedzy o kształtowaniu kultury artystycznej w Europie, głównych prądach

estetycznych;

kształcenie umiejętności analizy dzieła plastycznego.


Zakres dyscypliny, cel i metody badań;

przegląd epok rozwoju sztuki polskiej w szerokim kontekście europejskim;

style, ich charakterystyka; wybitne dzieła;

problem elektryzmu w sztuce;

zagadnienie oceny dzieła sztuki.

21. Metody i formy oceny pracy studenta: egzamin ustny


albumy, materiały multimedialne, słowniki specjalistyczne

Bochnak A., Zarys dziejów polskiej historii sztuki, Kraków 1948, cz. XXII, (Historia nauki

polskiej w monografiach).

Małkiewicz A., Z dziejów polskiej historii sztuki. Studia i szkice, Kraków 2005.

Uwagi dodatkowe: –

Kartę przedmiotu oprac. dr Grażyna Ryba.

38

Documents

specjalność dodatkowa: edukacja kulturalnaifp.univ.rzeszow.pl/dokumenty/ects/modul4.pdf · 2 Numer 1. 1. Nazwa przedmiotu: Antropologia kultury 2. Kod przedmiotu: 3. Formuła przedmiotu: