Spedycja - akademor.webd.pl · Podstawowy podręcznik do ćwiczeń i wykładów. SPEDYCJA program wykładu 05 Spedycja dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki (WN AM w Gdyni)

dr Adam Salomon

Spedycjawykład 05

dla 6 sem. TiL (stacjonarne)

• A. Salomon, Spedycja - teoria, przykłady, ćwiczenia, Wyd. AM, Gdynia 2011.

dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki (WN AM w Gdyni) 2

SpedycjaPodstawowy podręcznikdo ćwiczeń i wykładów.

SPEDYCJAprogram wykładu 05

Spedycja dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki (WN AM w Gdyni) 3

Uczestnicy rynku spedycyjnego (część 1). Przewoźnicy (armatorzy) morscy i ich przedstawiciele (agenci); NVOCC; Przewoźnicy samochodowi i ich przedstawiciele (agenci); Przewoźnicy kolejowi i ich przedstawiciele (agenci).

Dostęp do rynku spedycyjnego – wcześniej

• Ustawa o działalności gospodarczej obowiązująca do 2001 roku, stworzyła bardzo liberalne warunki dostępu podmiotów do rynku spedycyjnego, nie ograniczone żadnymi koncesjami ani obostrzeniami.

• Firmę spedycyjną mógł założyć każdy.

• Jedyny przypadek, kiedy spedytor w Polsce musiał ubiegać się o koncesję, występował wówczas, gdy chciał on jednocześnie spełniać funkcje agenta celnego.

dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 4

Dostęp do rynku spedycyjnego – obecnie

• Obecnie obowiązująca Ustawa prawo działalności gospodarczej z 19 listopada 1999 roku, która weszła w życie 1 stycznia 2001 roku (Dz. U. z 1999 roku, nr 101, poz. 1178), miała daleko idące skutki dla funkcjonowania przedsiębiorstw transportowo-spedycyjnych w Polsce, głównie ze względu na wprowadzenie zasady koncesjonowania działalności(art. 14–26).

dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 5

Najważniejsze postanowienia Ustawy prawo działalności gospodarczej (1)

• Przedsiębiorca może podjąć działalność gospodarczą po uzyskaniu wpisu do rejestru przedsiębiorców (art. 7).

• Uzyskania koncesji wymaga wykonywanie działalności gospodarczej [m.in.] w zakresie: transportu lotniczego i kolejowego (art. 14).

• Koncesji udziela się na czas oznaczony, nie krótszy niż 2 lata i nie dłuższy niż 50 lat (art. 15).

Spedycja dr Adam Salomon, KTiL, WN AM w Gdyni 6


• Wniosek o udzielenie koncesji powinien zawierać (art. 17):

1. oznaczenie przedsiębiorcy, jego siedzibę i adres;

2. numer w rejestrze przedsiębiorców;

3. określenie rodzaju i zakresu wykonywania działalności gospodarczej, na którą ma być udzielona koncesja;

4. informacje określone w przepisach odrębnych ustaw.



• Organ koncesyjny jest uprawniony do kontroli działalności gospodarczej w zakresie (art. 21):

1. zgodności wykonywanej działalności z udzieloną koncesją;

2. przestrzegania warunków wykonywania działalności gospodarczej;

3. obronności lub bezpieczeństwa państwa, ochrony bezpieczeństwa lub dóbr osobistych obywateli lub innego ważnego interesu publicznego.



Organ koncesyjny cofa koncesję w przypadku, gdy (art. 22):

1. wydano prawomocne orzeczenie zakazujące przedsiębiorcy wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją;

2. przedsiębiorca nie podjął działalności objętej koncesją mimo wezwania organu koncesyjnego lub zaprzestał wykonywania działalności gospodarczej objętej koncesją;

3. występuje zagrożenie obronności i bezpieczeństwa państwa lub innego ważnego interesu publicznego.


Kontrahentów spedytora portowo-morskiego można podzielić na dwie podstawowe grupy

podwykonawcy związani

bezpośrednio z

organizacją łańcucha

transportowego

podwykonawcy związani

pośrednio z organizacją

łańcucha

transportowego


Główni podwykonawcy (kontrahenci spedytora) związani bezpośrednio z organizacją łańcucha

transportowego

przewoźnicy (armatorzy)

morscy i ich

przedstawiciele (agenci)

przewoźnicy

samochodowi i ich

przedstawiciele (agenci) przewoźnicy kolejowi i

ich przedstawiciele

(agenci)

przewoźnicy śródlądowi

i ich przedstawiciele

(agenci)

przewoźnicy lotniczy i

ich przedstawiciele

(agenci)


Główni podwykonawcy (kontrahenci spedytora) związani pośrednio z organizacją łańcucha

transportowego

zarządy portów morskich i

spółki portowe świadczące

usługi na rzecz ładunku

(przeładunek, składowanie)

zarządy portów śródlądowych

i spółki portowe świadczące



zarządy portów lotniczych i

spółki portowe świadczące



towarzystwa

ubezpieczeniowe

firmy controllingowe

firmy prawnicze

inne firmy specjalistyczne, których działalność jest związana ze specyfiką danego ładunku


Przewoźnicy (armatorzy) morscy i ich przedstawiciele (agenci) (1)

• W transporcie morskim podmiot zawierający umowę przewozu z przewoźnikiem nazywa się frachtującym (freighter). W przypadku transportu ładunku odbywającego się w żegludze nieregularnej zawierającego umowę nazywa się czarterującym (charterer), natomiast podmiot zawierający umowę w żegludze regularnej – bukującym (shipper).


Przewoźnicy (armatorzy) morscy i ich przedstawiciele (agenci) (2)

• Frachtujący zawiera umowę o przewóz ładunku z właścicielem statku – armatorem (owner, shipowner), albo z przewoźnikiem (carrier),podejmującym się odpłatnych przewozów ładunków na swój rachunek.

• Przewoźnik nie musi być prawnym właścicielem statku, może być tylko dysponentem środka transportu, na zasadzie dzierżawy.


Zadania załadowcy

• W porcie załadunkowym występuje także załadowca (shipper, nominal shipper, loader), który zajmuje się załadunkiem towarów na statek.

• Załadowca wymieniony jest w dokumentach ładunkowych (konosamentach, czarterach i umowach bukingowych), a z prawnego punktu widzenia – dostarcza ładunek armatorowi/przewoźnikowi w imieniu frachtującego statek.


Załadowcą może być:

1. spedytor działający na zlecenie frachtującego (czarterującego lub bukującego) lub spedytora głównego;

2. załadowca działający na zlecenie frachtującego;

3. przewoźnik podejmujący się przewozu określonego ładunku wraz z jego załadunkiem;

4. konsygnator (nadający towar do załadunku);

5. oraz frachtujący (jeżeli sam dostarczył ładunek przewoźnikowi).


Załadowca ma m.in. prawo:

1. zażądania od przedstawiciela armatora/przewoźnika wydania kwitów sternika na określone partie ładunkowe znajdujące się na pokładzie statku;

2. zażądania wystawienia przez przedstawiciela armatora/przewoźnika konosamentu;

3. przyjęcia do załadowania, za zwrotem kwitów sternika opiewających na wszystkie załadowane partie ładunku;

4. ustalenia liczby oryginalnych konosamentów;

5. ustalenia odbiorcy ładunku;

6. zażądania, aby konosament zawierał odpowiednie informacje prawnie wymagane.


Załadowca odpowiada m.in. za:

1. szkody wynikłe z przetrzymania statku w porcie załadunku, ponad ustalony okres załadunku;

2. szkody poniesione w wyniku niedokładnego lub nieprawdziwego oświadczenia dotyczącego rodzaju albo właściwości ładunku;

3. szkody i wydatki, wynikające z niedokładności lub nieprawdziwości oświadczenia dotyczącego miary, objętości, liczby sztuk, ilości i wagi ładunku oraz jego znaków głównych;

4. szkody powstałe wskutek nieprawdziwej deklaracji załadowcy dotyczącej załadowania i przewozu ładunków łatwo zapalnych, wybuchowych lub stwarzających inne niebezpieczeństwa.


Agenci i maklerzy

• Podczas transakcji handlu morskiego podmioty w nich uczestniczące mogą być reprezentowane przez agentów(agents) i maklerów (brokers).


Agent – definicja

• AGENT – to samodzielny przedsiębiorca (osoba fizyczna lub prawna), który związany jest ze swoim zleceniodawcą umową agencyjną i który podejmuje się stałego pośrednictwa w zawieraniu umów na rzecz zleceniodawcy, aż do wygaśnięcia umowy.


Makler – definicja

• MAKLER to samodzielny przedsiębiorca, trudniący się zawodowo pośrednictwem w zawieraniu różnego rodzaju umów, działający na podstawie jednorazowego zlecenia, bez zawierania stałych umów.


Rodzaje maklerów okrętowych

• W handlu morskim występują dwa rodzaje maklerów okrętowych (shipbrokers): maklerzy klarujący (clearing agents), zajmujący się obsługą statków (klarowaniem) wychodzących z portu i wchodzących do/z portu oraz maklerzy frachtujący (chartering brokers, freight brokers), zajmujący się czarterowaniem statków.


NVOCC

• Non Vessel Operating Common Carrier (NVOCC) jest operatorem nie posiadającym własnych środków transportowych.

• Występuje on w tej roli na całej trasie przewozów, integrując pracę przewoźników różnych gałęzi transportu w organizacyjną całość w taki sposób, aby powierzony mu ładunek dotarł możliwie najtaniej, najszybciej i najbezpieczniej od nadawcy do odbiorcy.


Flota w transporcie samochodowym

• Spedytorzy portowo-morscy wykorzystują do przemieszczania towaru do portu samochód lub zestaw drogowy (ciągnik z naczepą lub samochód z przyczepą lub przyczepami):

1. niskotonażowe o ładowności do 3,5 tony;

2. średniotonażowe o ładowności 3,5–12,0 ton;

3. wysokotonażowe o ładowności 12,0–60,0 ton;

4. zestawy specjalistyczne do przewozów ponadgabarytowych, które mogą mieć ładowność nawet do 200 ton.


Wśród samochodów i zestawów specjalistycznych występują:

1. cysterny (do przewozu paliw, płynnych artykułów spożywczych i chemikaliów);

2. zestawy do przewozu ładunków ciężkich i ponadgabarytowych;

3. odkryte platformy;

4. zestawy do przewozu zwierząt;

5. zestawy do przewozu samochodów;

6. zestawy przystosowane do przewozu odzieży;

7. inne specjalistyczne.


Ciągnik siodłowy MAN z naczepą-cysterną do przewozu cieczy i płynów (na fotografii - olej opałowy)


GAZ-53 do przewozu mleka. Na pierwszym planie rosyjscy policjanci w czasie kontroli drogowej na Kaukazie


Przewóz ponadgabarytów w transporcie samochodowym


Przewóz ponadgabarytów w transporcie samochodowym


Przewóz ponadgabarytów w transporcie samochodowym = przykładowy tabor

(1/3)



(2/3)



(3/3)


Ciężarówka do przewozu zwierząt


Ciężarówka do przewozu zwierząt


Zestaw do przewozu samochodów (laweta)


Zestaw do przewozu samochodów (laweta)


Przewóz odzieży „na wisząco”


Wśród naczep uniwersalnych występują:

• naczepy płaskie (wysokość ładowna 2,45–2,55 m –identyczna na całej długości naczepy)

• naczepy typu Jumbo (z tzw. balkonem o wysokości ładownej około 2,40 m i główną przestrzenią ładunkową o wysokości około 2,90 m).


Naczepa typu Jambo

• naczepy płaskie (wysokość ładowna 2,45–2,55 m –identyczna na całej długości naczepy).


Naczepa typu Jambo

• Naczepa typu Jumbo (z tzw. balkonem o wysokości ładownej około 2,40 m i główną przestrzenią ładunkową o wysokości około 2,90 m).


W transporcie samochodowym występują przewozy

1. całopojazdowe, które mają miejsce, gdy zleceniodawca płaci za zdolność załadowczą (pojemność) zamówionego samochodu, bez względu na ilość i objętość towaru, jaki załaduje – czyli wynajmuje cały pojazd;

2. drobnicowe, które mają miejsce gdy zleceniodawca płaci za faktyczną lub obliczeniową wagę towaru, a zastosowany do przewozu pojazd jest dobierany przez spedytora i jego wielkość nie ma wpływu na stawkę przewozową;

3. o kontrolowanej temperaturze (gwarantujące utrzymanie stałej temperatury przewozu w granicach 300C).


Fracht w samochodowych przewozach całopojazdowych

• Fracht w samochodowych przewozach całopojazdowych ustala się najczęściej na bazie all-in (od punktu załadunkowego do punktu wyładunkowego) za konkretny pojazd o danej zdolności przewozowej.

• Można ustalać także fracht w oparciu o kilometr ładowny lub każdy kilometr przebiegu samochodu, ale tego typu stawki rodzą zawsze spory dotyczące odległości pomiędzy poszczególnymi punktami nadania i odbioru.


Współczynniki przeliczeniowe objętości do wagi

stosowane w samochodowej spedycji drobnicowej

1. podstawowy (1 m3 = min. 330 kg);

2. pomocniczy (1 metr ładowny skrzyni pojazdu = min. 1850 kg).

– Do obliczenia stawki przewozowej stosuje się wagę wyższą, a pomiar objętości towaru dokonywany jest zawsze według najmniejszego prostopadłościanu, w jakim zmieści się przesyłka.


Przewoźnicy kolejowi i ich przedstawiciele

(agenci)

• W Polsce od 1 stycznia 1999 roku obowiązuje nowy podział kompetencji w Polskich Kolejach Państwowych S.A., które podzielono na 9 rynków: 1. Rynek paliw płynnych i produktów chemicznych

(siedziba – Warszawa);2. Rynek przewozów tranzytowych (Warszawa);3. Rynek przewozów intermodalnych (Warszawa);4. Rynek artykułów rolnych i drewna (Poznań);5. Rynek surowców i wyrobów hutniczych (Kraków); 6. Rynek materiałów budowlanych (Wrocław);7. Rynek wyrobów przemysłowych (Gdańsk); 8. Rynek paliw stałych (Katowice); 9. Rynek przewozów promowych (Szczecin).


W Europie występują różne szerokości torów kolejowych:

1. o prześwicie 1435 mm (sieć normalnotorowa – najbardziej powszechna);

2. o prześwicie ponad 1435 mm (sieć szerokotorowa – spotykana m.in. w Rosji i krajach byłego ZSRR [1520 mm], Finlandii i Norwegii [1524 mm], Portugalii [1665 mm], Hiszpanii [1674 mm]);

3. o prześwicie poniżej 1435 mm (sieć wąskotorowa – o znaczeniu lokalnym).


Zasady w przewozach kolejowych

• Zasada swobody frankowania (opłacania) należności przewozowych mówi, że należności może opłacić albo nadawca, albo odbiorca.

• Nadawca wypełniając list przewozowy określa, jakie należności opłaci (rubryka 24 listu przewozowego CIM).

• Pozostałe należności musi uiścić odbiorca (jednak jeśli odbiorca odmówi przyjęcia przesyłki, to należności przekazane odbiorcy musi pokryć nadawca).

• W przewozach kolejowych stosuje się wagony będące własnością kolei i podlegające umowie RIV (dla CIM) oraz wagony prywatne (oznaczone literą P i podlegające umowie RIP).

• Wykorzystanie wagonów prywatnych wiąże się ze zniżkami taryfowymi, które mogą sięgać nawet 15%.


Artykuł 05 do egzaminu !!!

Spedycja (AM) dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki (WN AM w Gdyni) 47

Do egzaminu oprócz slajdów z wykładów należy zapoznać się z artykułem:Adam Salomon: Drogowy przewóz substancji niebezpiecznych ze szczególnym uwzględnieniem paliw płynnych, „Współczesna Gospodarka”, nr 3/2015, s. 69-87.

Do pobrania z internetu: http://www.wspolczesnagospodarka.pl/wp-content/uploads/2015/10/7_A_Salomon_WG_3_2015_ZiE.pdf[770 KB]

http://www.wspolczesnagospodarka.pl/wp-content/uploads/2015/10/7_A_Salomon_WG_3_2015_ZiE.pdf

http://www.wspolczesnagospodarka.pl/wp-content/uploads/2015/10/7_A_Salomon_WG_3_2015_ZiE.pdf

SPEDYCJAkoniec wykładu 05.

Dziękuję za uwagę ...... i zapraszam na kolejne

wykłady …


Documents

Spedycja - akademor.webd.pl · Podstawowy podręcznik do ćwiczeń i wykładów. SPEDYCJA program wykładu 05 Spedycja dr Adam Salomon, Katedra Transportu i Logistyki (WN AM w Gdyni)