27
7/23/2019 Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel http://slidepdf.com/reader/full/spektrofotometri-ultra-violet-visibel 1/27 ANALISIS INSTRUMENTAL WAYAN REDJA DIANA SERLAHWATY FAKULTAS FARMASI UNIVERSITAS PANCASILA JAKARTA 2010

Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

7/23/2019 Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

http://slidepdf.com/reader/full/spektrofotometri-ultra-violet-visibel 1/27

ANALISISINSTRUMENTAL

WAYAN REDJA

DIANA SERLAHWATY

FAKULTAS FARMASI

UNIVERSITAS PANCASILA

JAKARTA

2010

Page 2: Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

7/23/2019 Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

http://slidepdf.com/reader/full/spektrofotometri-ultra-violet-visibel 2/27

ANALISIS INSTRUMENTAL UNTUK APA?

•  Analisis Instrumental adalah bagian dari Kimia Analisis yang menggunakaninstrumen analitik sebagai alat ukur. Instrumen analitik yang dimaksudmisalnya: spektrofotometer, kromatograf, potensiometer dll.

•  Analisis Instrumental membahas prinsip dasar pengukuran denganinstrumen analitik, termasuk aplikasinya dalam menetapkan identitas,kemurnian dan kadar suatu zat, baik zat tunggal maupun campuran.

  Identitas, kemurnian dan kadar suatu obat harus memenuhi persyaratantertentu (farmakope) agar mutu, khasiat dan keamanannya teramin. !lehkarena itu, Kimia Analisis (termasuk Analisis Instrumental) mempunyaiperan yang sangat penting dalam penelitian, pengembangan, sintesis danpenguian mutu obat.

•  Analisis Instrumental digunakan di "aboratorium #engian $utu,"aboratorium #enelitian dan #engembangan, "aboratorium %iomedik,"aboratorium &orensik, dan "aboratorium Kimia, dalam bidang Industri,#erdagangan, #enelitian, Kesehatan, #ertanian dan #erternakan,Kriminologi dan #endidikan.

•  Analisis Instrumental diperlukan oleh seorang farmasis yang bekera di

bidang tersebut di atas, khususnya Industri &armasi dan #enga'asan $utu!bat (##!$, %alai #!$ dll.)

Page 3: Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

7/23/2019 Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

http://slidepdf.com/reader/full/spektrofotometri-ultra-violet-visibel 3/27

POKOK BAHASAN

#*A+"A

-#K/!&!!$/I

K/!$A!0/A&I

$!* "K/!KI$IA

Page 4: Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

7/23/2019 Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

http://slidepdf.com/reader/full/spektrofotometri-ultra-violet-visibel 4/27

#*A+"A

•  Analisis kimia dan ahapannya

• uuan dan $anfaat•  Analisis Instrumental dan Analisis

Kon1ensional

• Kebaikan dan Keburukan• #engelompokan Analisis Instrumental

Page 5: Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

7/23/2019 Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

http://slidepdf.com/reader/full/spektrofotometri-ultra-violet-visibel 5/27

 Analisis Kimia 2 ahapannya

• *efinisi

• ahapan analisis  3 #erencanaan

  3 -ampling

  3 #enimbangan

  3 #enyiapan sampel  3 #engukuran

  3 #erhitungan

  3 #elaporan

Page 6: Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

7/23/2019 Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

http://slidepdf.com/reader/full/spektrofotometri-ultra-violet-visibel 6/27

uuan dan $anfaat

• TUJUAN  3 $engatasi sampel banyak.

  3 $empercepat hasil penguian.

  3 $engatasi masalah sampel atau analit umlah kecil

  3 $enetapkan komposisi campuran

3 !tomasi penguian  3 lusidasi struktur senya'a

• MANFAAT

  3 Industri: 45, IPC, menentukan komposis sampel.3 Kesehatan: *iagnosis, toksikologi, farmakologi

  3 /iset: menentukan komposisi, sintesis, 45

  3 "ingkungan: cemaran pestisida, logam berat, gas

  beracun, partikel, radioakti1itas

  3 *ll.

Page 7: Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

7/23/2019 Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

http://slidepdf.com/reader/full/spektrofotometri-ultra-violet-visibel 7/27

Analisis Instrumental

Adalah a!ian dari analisis "imia #an! $adataha$ $en!u"uran men!!una"an

instrumen analiti" untu" meneta$"an

identitas% "emurnian atau "adar suatu &at'

Page 8: Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

7/23/2019 Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

http://slidepdf.com/reader/full/spektrofotometri-ultra-violet-visibel 8/27

Keai"an dan Keuru"an

• Keai"an  ( Pe"a )sensiti*+, $$m% $$

  ( -e$at

  ( Pen!u"uran leih mudah

dan n#aman

  ( Ot.masi dimun!"in"an

• Keuru"an  ( Perlu a"u $emandin!

  ( Keter!antun!an listri"

  ( In/estasi mahal

Page 9: Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

7/23/2019 Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

http://slidepdf.com/reader/full/spektrofotometri-ultra-violet-visibel 9/27

Pen!el.m$."an

 Analisis Instrumental

• S$e"tr.*.t.metri• Kr.mat.!ra*i• Met.de Ele"tr."imia• Met.de Fisi"a• Met.de Termal

)Thermometric Method +

Page 10: Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

7/23/2019 Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

http://slidepdf.com/reader/full/spektrofotometri-ultra-violet-visibel 10/27

Page 11: Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

7/23/2019 Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

http://slidepdf.com/reader/full/spektrofotometri-ultra-violet-visibel 11/27

-#K/!&!!$/I

• *efinisi -pektrofotometri• Istilah3istilah #enting

• -pektrum lektromagnetik• Interaksi zat dengan 5ahaya•  Aspek kuantitatif dari -erapan:

+ukum %eer • #embagian $etode

-pektrofotometri

Page 12: Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

7/23/2019 Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

http://slidepdf.com/reader/full/spektrofotometri-ultra-violet-visibel 12/27

*efinisi -pektrofotometri• S$e"tr.*.t.metri adalah met.de analisis instrumental

#an! didasar"an atas $en!u"uran intensitas 0aha#a

$ada $an1an! !el.man! #an! ham$ir m.n."r.matis%

setelah erintera"si den!an &at u1i'

• -aha#a m.n."r.matis

  -aha#a den!an $an1an! !el.man! tun!!al'

• -aha#a $.li"r.matis

  -aha#a den!an $an1an! !el.man! 0am$uran'

Page 13: Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

7/23/2019 Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

http://slidepdf.com/reader/full/spektrofotometri-ultra-violet-visibel 13/27

Istilah3Istilah #enting

-AHA2A

• 5ahaya

• -pektrum elektromagnetis

• -pektrum cahaya3tampak• -pektrum ultra1iolet

• 6arna

• 5ahaya monokromatis

• #anang gelombang

• &rekuensi

• %ilangan gelombang

INTERAKSI -AHA2A ( 3AT

• ransmitan

• -erapan

• -erapan relatif • *aya serap

• *aya serap enis

• *aya serap molar 

• -pektrum serapan

• -pektrum transmisi

Page 14: Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

7/23/2019 Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

http://slidepdf.com/reader/full/spektrofotometri-ultra-violet-visibel 14/27

-aha#a

• 0elombang

  3 0elombang (5hristiaan +uygens, 789378;)

  3 0elombang elektromagnetik (<.5. $a='ell))

• #artikel

  3 &oton (Isaac e'ton dan #lanck)

  Parti"el *.t.n memili"i ener!i erandin! lurus den!an 

*re"uensin#a% namun erandin! terali" den!an $an1an!

!el.man!n#a

  E 4 h/ 4 h056' h

Page 15: Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

7/23/2019 Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

http://slidepdf.com/reader/full/spektrofotometri-ultra-violet-visibel 15/27

Panjang Gelombang,

Frekuensi & Bilangan Gelombang

• #anang gelombang, > (nm ? 7@3: m)

  <arak antara dua puncak atau lembah gelombang.

>

>

• &rekuensi, 1 (cps ? +ertz)%anyaknya gelombang per detik.

 • %ilangan gelombang, 1 (cm37)

  %anyaknya gelombang per cm

    

Page 16: Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

7/23/2019 Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

http://slidepdf.com/reader/full/spektrofotometri-ultra-violet-visibel 16/27

7arna

• 7arna adalah sensasi $si".l.!is #an! meru$a"an  hasil res$.n *aali mau$un $si".l.!is terhada$

$an1an! !el.man! 0aha#a tam$a" )89: ; <9: nm+

#an! 1atuh $ada sela$ut 1ala mata'

Page 17: Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

7/23/2019 Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

http://slidepdf.com/reader/full/spektrofotometri-ultra-violet-visibel 17/27

-pektrum lektromagnetik

nergy uclear Inner shell Ionization of Balence $olec. Bibrations: -pin orientation

changes electrons atoms and electrons stretching, bending in magnetic field

In1ol1ed molecules lectrons uclei

  -/ $/

/egion inlectro3

$agnetic 0amma C3rays D -oftE Bacuum ear Bis ear I/ &ar $icro3 /adio

-pcktrum rays C3rays B B I/ I/ 'a1es 'a1es

 

@,7 7 7@ 9@@ F@@ G@@ F=7@;

  9;=7@H

 nm  @.G 9.; 9; F@@ m

Page 18: Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

7/23/2019 Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

http://slidepdf.com/reader/full/spektrofotometri-ultra-violet-visibel 18/27

Interaksi Jat dengan 5ahaya

I@

  I

Transmitan%T

T 4 I 5 I:

=T 4 >:: T

I@? Intensitas cahaya masuk

I ? Intensitas cahaya keluar atau yang ditrasmisikan

Sera$an% A

A 4 ( l.!T

4 l.! >5T 4 l.! I: 5I

Page 19: Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

7/23/2019 Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

http://slidepdf.com/reader/full/spektrofotometri-ultra-violet-visibel 19/27

As$e" Kuantitati* dari Sera$an

Hu"um Beer 

Hu"um Beer ) B.u!uer@s( Beer% Lamert ; Beer +

%esarnya serapan dari larutan suatu zatberbanding lurus dengan tebal larutan dan konsentrasinya.

 

A 4 a0

 A ? serapan

a ? daya serap (absorptivity )

b ? tebal larutan, cm (%ouguer 7H9, "ambert 7H8G)

c ? konsentrasi, g" (%eer 7G;) 

Page 20: Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

7/23/2019 Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

http://slidepdf.com/reader/full/spektrofotometri-ultra-violet-visibel 20/27

Hukum Beer (lanjutan)

• +ukun %eer dapat ditulis dengan L cara:

>' A 4 a0 c ? konsentrasi, g"

  a ? daya serap 

' A 4 )A>=%>0m+0 c ? konsentrasi, M

  A(7M,7cm) ? daya serap enis

8' A 4 0 c ? konsentrasi, molar ($)

  N? daya serap molar 

 A ? serapan

b ? tebal larutan, cm

Page 21: Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

7/23/2019 Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

http://slidepdf.com/reader/full/spektrofotometri-ultra-violet-visibel 21/27

0rafik +ukum %eer 

• +ubungan -erapan

1s Konsentrasi

 

• +ubungan -erapan

1sransmitan

c

 A

 A ? abc ? kcc

Page 22: Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

7/23/2019 Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

http://slidepdf.com/reader/full/spektrofotometri-ultra-violet-visibel 22/27

S$e"trum Cisiel dan 7arna K.m$lementer S$e"trum Cisiel dan 7arna K.m$lementer 

6 nm 7arna 7arna K.m$lenter  

F@@3FL;

FL;3FG@

FG@3F@

F@3;@@

;@@3;8@

;8@3;G@;G@3;;

;;387@

87@3H;@

Biolet

%iru

%iru kehiauan

+iau kebiruan

+iau

+iau kekuninganKuning

<ingga

$erah

+iau kekuningan

Kuning

<ingga

/ed

ngu

Biolet%iru

%iru kehiauan

+iau kebiruan

Page 23: Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

7/23/2019 Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

http://slidepdf.com/reader/full/spektrofotometri-ultra-violet-visibel 23/27

/A-I-I /0I

 Absorpsi dan misi 5ahaya

• As.r$si dan emisi 0aha#a ter1adi "arena transisi

ener!i $ada at.m mau$un m.le"ul'

  As.r$si adalah transisi ener!i dari ener!i tin!"at

dasar)ground state+ "e tin!"at ener!i #an! leih

tin!!i )excited state+' Seali"n#a dinama"an emisi'

As.r$si ter1adi "arena adan#a ran!san!an

0aha#a den!an ener!i #an! sama den!an selisih

ener!i )DE+ dari "edua le/el ener!i terseut'

• Besarn#a as.r$si atau an#a"n#a )intensitas+

0aha#a #an! disera$ erandin! lurus den!an

 1umlah at.m atau m.le"ul #an! dilalui .leh 0aha#a

terseut' Peristia ini meru$a"an dasar analisis

"uantitati* )lihat hu"um Beer+'

• Ener!i 0aha#a atau 6 #an! men#ea"an

ter1adin#a ads.r$si ter!antun! dari selisih ener!i

dari "edua le/el ener!i terseut' Karena setia$ &at

mem$un#ai le/el ene!i #an! ereda )s$esi*i"+%

ma"a $eristia ini meru$a"an dasar analisis

"ualitati*'

 O

 7

@, <@, B@

<7

B7

0b37. "e1el energi molekul

 7

7

 @  @

 O

0b39. "e1el energi

  $olekul A

0b3L. "e1el energi

  $olekul %

Keterangan

@? "e1el energi elektronik ground state

  7 ? "e1el energi elektronik excited state

  < ? "e1el energi rotasi A ? Absorpsi

  B ? "e1el energi 1ibrasi ? misi

  O POB .P O< 

 A

Page 24: Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

7/23/2019 Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

http://slidepdf.com/reader/full/spektrofotometri-ultra-violet-visibel 24/27

PEMBAGIAN

SPE!"#F#!#ME!"I• S$e"tr.*.t.metri Sera$an

  7. -erapan $olekul

  a. Bis -pectrofotometryb. B3Bis -pectrofotometry

  c. I/ -pectrofotometry

  9. -erapan Atom

  3 Atomic Absorption -pectrofotometry (AA-)

• S$e"t.*.t.metri Emisi

  7. misi $olekul

  3 -pectrofluorometry

  9. misi Atom

  3 A- (lihat &otometri yala)

Page 25: Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

7/23/2019 Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

http://slidepdf.com/reader/full/spektrofotometri-ultra-violet-visibel 25/27

INSTRUMENTASI

 SINLE ; BEAM 

7 9 L F ; 8

7. -umber 5ahaya

9. $onokromator 

L. -el -ampel

F. *etektor ;. Amplifier 

8. /ead 3 !ut

 GOUBLE ; BEAM 

7 9

L

L

F

F

;

8

-S

HM

MM

R

7. -umber 5ahaya

9. $onokromator 

L. -el

F. *etektor 

;. Amplifier 

8. /ead 3 !ut

- ? sampel $ ? $irror (cermin)

/ ? pembanding +$ ? +alf 3 $irror 

5 ? chopper 

Page 26: Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

7/23/2019 Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

http://slidepdf.com/reader/full/spektrofotometri-ultra-violet-visibel 26/27

 A

 A

 A

>7 >9

>7 >9

>7 >9

>nm

>nm

>nm

#

P

SR

AnalisisMulti".m$.nen

>'

'

8'

Page 27: Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

7/23/2019 Spektrofotometri Ultra Violet-Visibel

http://slidepdf.com/reader/full/spektrofotometri-ultra-violet-visibel 27/27

KROMOFOR% AUKSOKROM GAN TRANSISI ELEKTRONIK

•  KROMOFORu!us *un!si.nal dari m.le"ul #an! men!as.rsi 0aha#a%

dan men!andun! satu atau leih i"atan ran!"a$'

•  TRANSISI ELEKTRONIK

) 4 anti .ndin! .rital 4 un.00u$ied .rital

  4 e0ited state ener!# le/el+

π ) 4 anti .ndin! .rital +

n ) 4 n.n(.ndin!% $aired% .uter(shell ele0tr.ns,

  O% S% N% hal.!en anti .ndin! +

π ) 4 .ndin! .* d.ule and tri$le .nd ele0tr.ns+

) 4 .ndin! .* sin!le .nd ele0tr.n% (as.r$ti.n in *ar UC+

•  AUKSOKROM

  u!us *un!sinal #an! tida" e!itu mam$u men#era$ 0aha#a%

  teta$i da$at menin!"at"an sera$an dari !u!us "r.m.*.r suatu m.le"ul'