Spierwerking niet in samenwerking met het skelet

Spierwerking als reactie op prikkels

Wat is een beweging?

Beweging = reactie van spieren op een prikkel.

Effectoren = spieren die reageren op een prikkel door samentrekking (contractie).

Bewegingsfuncties:• Spierwerking in samenwerking met het skelet

skeletspieren;• Spierwerking NIET in samenwerking met het skelet

haarspiertje, hartspier, sluitspieren …Sluitspieren

Kringspiertjes in de slagaders

Peristaltiek

Hartspier

Haarspiertje

Spierwerking niet in samenwerking met het skelet

Beweging

Spierwerking niet in samenwerking met het skelet

• Enkele voorbeelden:- haarspiertjes in de huid;- hartspier;- darmspieren;- verwijden en vernauwen van bloedvaten;- sluitspieren in doorgangen.

Eigenschappen:• spieren zijn niet verbonden met het skelet;• spieren werken niet samen met het skelet.

Sluitspieren

Kringspiertjes in de slagaders

Peristaltiek

Hartspier

Haarspiertje

Spierwerking niet in samenwerking met het skelet

Beweging

Haarspiertje in de huid

Haarspiertje: spiertje zorgt ervoor dat het haartje rechtop kan staan (kippenvel).

Huid (schematisch)

Sluitspieren

Kringspiertjes in de slagaders

Peristaltiek

Hartspier

Haarspiertje

Spierwerking niet in samenwerking met het skelet

Beweging

Kloppen van de hartspier

Hartspier: ritmisch samentrekken zorgt voor een constante bloedstroming in het lichaam.

Hart (uitwendig) Overlangse doorsnede hart

Kunstmatige pacemaker = toestelletje dat ervoor zorgt dat de hartspier weer ritmisch samentrekt.

Sluitspieren

Kringspiertjes in de slagaders

Peristaltiek

Hartspier

Haarspiertje

Spierwerking niet in samenwerking met het skelet

Beweging

Peristaltiek

Peristaltiek: afwisselend samentrekken van de kringspieren en lengtespieren in de darmwand waardoor de voedselbrok zich verplaatst.

• Enkele voorbeelden:- Darmen spijsverteringsstelsel;- Zaadleiders en eileiders.

Peristaltiek (schematisch)

Sluitspieren

Kringspiertjes in de slagaders

Peristaltiek

Hartspier

Haarspiertje

Spierwerking niet in samenwerking met het skelet

Beweging

Verwijden en vernauwen bloedvaten

Kringspiertjes in de slagadertjes: slagadertjes in de huid kunnen hierdoor verwijden of vernauwen.

Uitgezette slagadertjes

Vernauwde slagadertjes

Sluitspieren

Kringspiertjes in de slagaders

Peristaltiek

Hartspier

Haarspiertje

Spierwerking niet in samenwerking met het skelet

Beweging

Tijdelijk afsluiten van doorgangen

Sluitspieren: kringspieren die tijdelijk een doorgang kunnen afsluiten.

• Enkele voorbeelden:- overgang slokdarm naar maag;- Overgang maag naar twaalfvingerige darm;- Afvoerbuis van galblaas en alvleesklier in de

twaalfvingerige darm;- Uitgang endeldarm → sluitspier: anus;- Overgang urineblaas naar urinebuis.

Sluitspieren

Kringspiertjes in de slagaders

Peristaltiek

Hartspier

Haarspiertje

Spierwerking niet in samenwerking met het skelet

Beweging

Skeletspieren arm

• Skeletspieren werken in paren: als de ene spier samentrekt, ontspant de andere (= antagonisten) beenderen bewegen ten opzichte van elkaar in gewrichten.

• Bv. biceps en triceps

Triceps

Biceps

Ellebooggewricht

Peristaltiek in de slokdarm

• Peristaltiek: knijpende voortbeweging als gevolg van de gecoördineerde werking van lengte- en kringspieren.

• Waar? Urineleider, darmen spijsverteringsstelsel.

Kunstmatige pacemaker: apparaat zorgt voor een normale samentrekking van de hartspier.

Bedoeld voor mensen met een trage en onregelmatige hartslag.

Röntgenfoto met ingeplande pacemakerRöntgenfoto met ingeplande pacemaker

Lengtedoorsnede hart

Rechterboezem

Linkerboezem

Rechterkamer

Linkerkamer

Sinusknoop

Boezemkamerknoop

• Sinusknoop of pacemaker: geeft signaal voor de samentrekking van de boezems.

• Atrioventriculaire knoop (boezemkamerknoop): ontvangt signaal van sinusknoop waardoor kamers samentrekken.

Tijdelijke afsluitingen doorgangen spijsverteringstelsel

• Tijdelijke afsluiting doorgangen: sluitspieren = kringspieren die doorgang tijdelijk afsluit.

• Vernauwing doorgang: kringspieren die bloedtoevoer tijdelijk regelen.

Maagmond

Maagportier

Anus

Afvoerbuis alvleesklier en galblaas

Huid (schematisch)

Vernauwde slagaders in de huid minder warmte afgeven

Uitgezette slagaders in de huid meer warmte afgeven