Spina Bifida Sunu

SPNA BFDADAFZYOTERAP REHABLTASYON

Dr. Fzt. Blent ELBASAN

Dr. Fzt. Blent ELBASAN, stanbul, 2009

Sonular ok yz gldrc deil!

Baar ans rlatif olarak dk!


Multidisipliner yaklam

Fizyoterapist

Eitimci

Sosyal almacretmen

Diyetisyen

Psikolog

Hekim

ocuk ve Aile


Grlen Problemler

Motor ProblemlerMotor Problemler

Duyusal ProblemlerDuyusal Problemler


Motor Problemler

Kas kuvvetinde yetersizliklerKas ksalklarKontraktrlerEklem limitasyonlarst ekstremite koordinasyon bozukluklarDeformitelerSkolyozFonksiyonel KstllklarGnlk Yaam Aktivitelerinde Yetersizlikler


Duyusal Problemler

Taktil Propriosepn Kinestezi


Deerlendirme

Motor geliim seviyesi

Aktif hareket

Kas kuvveti

Tonus

NEH ve limitasyonlar

nce motor beceriler ve st

ekstremite fonksiyonlar

Duyu

Postr

Skolyoz

Yry

Gnlk yaam aktiviteleri

Ortez ve yardmc cihazlar

Transferler


Fonksiyonel Deerlendirme!

Motor geliim seviyesiKas kuvveti ve aktif hareketEklem aklklar Pozisyon geileri


Rehabilitasyonun en nemli parasnoluturan unsur; ALE

Aile ve ocuun btn olarak deerlendirilmesi gerekir.


Fizyoterapi-Rehabilitasyonocuun fonksiyonel ve nrolojik seviyesine uygun maksimum

bamszlk seviyesini korumasn ve arttrlmas,

ocuun var olan yeteneklerini fark etmesi ve yeni yetenekler kazanmas,

Baar iin erken tehis ve rehabilitasyon,

Hastaln seyiri srasnda ve yala birlikte ortaya kabilecek bir takm komplikasyonlarn nlenmesi.


Fizyoterapi ne zaman balamaldr?

Yenidoan dneminde!

Kas tonusunun normalizasyonu,

Erken dnemde doru duru ve hareketin fasilitasyonu,

leride geliebilecek kas ve eklem sertliklerini nlemesi,

Normal veya normale yakn duru ve hareket

komponentlerinin kazandrlmas iin.


FZYOTERAPNN HEDEF?

Normal motor geliimin desteklenmesi,

Kas kuvvetinin korunmasve artrlmas,

Fonksiyonel hareket yetenein korunmas ve artrlmas,

Kas-iskelet sistemi bozukluklarn nlemesi,

Eklem limitasyonlar Kontraktrler Deformiteler Tonus problemleri Skolyoz


Tedavi Konsept/Yntemleri

NDT-Bobath Vojta Rood Peto Kabat v.b Hippoterapi Hidroterapi


Vojta

Duyu bozukluklarn azaltmada,

Kas zayflklarn kontrol altnda tutmada,

Solunum ve karn kaslarnn iyilemesinde,

Eklem sertliklerinin nlenmesinde,

Mesanede kontraksiyon yaratr ve kalan idrar miktarnn azaltlmasnda etkili olduu bilinir.


NDT-Bobath Altta yatan bozuklukla birlikte, duru ve hareketi

fonksiyonel aktivite ile ilikilendirir ve problemi zme ynnde analiz eder.

Yntemden te; bir konsept olduu iin terapatikyaklamlar ile birlikte kognitif, sosyal, emosyonel, psikomotor ve duyusal alanlarda da ocuun desteklenmesini salar.


Yntemler

FASLTASYON :

FralamaTappingBuzArlk aktarmaAproximasyonBantlama, Strap, Spio, Theratogs vb.

STMULASYON:TaktilstimulasyonVibrasyonSes/temas

KOMNKASYONMOTVASYON


Erken Rehabilitasyon

Sinir hcreleri yeniden oluma ve oalma zelliine sahip olmadndan, beyin yaralanmassonrasnda, ocuklarn iyilemelerini veya toparlanmalarnsalayan en nemli mekanizma;

Nroplastisite



Setting!!!Deerlendirme veya tedavi srasnda,

ocuun potansiyelini aa karmasnkolaylatrc ynde yaplan evresel dzenlemelerin tamam.

Handling!!!

Deerlendirme ve/veya sklkla tedavi srasnda, ocuun potansiyelini aa karmasn ve fonksiyonel olmasn salaycynde, tutma ve tama prensiplerinin tamam.

Hem duyu hem de motor geliimi destekler.

*Maksimal motor kazanm iin olduka nemli!

*Swank M, Dias L. 1992. Myelomeningocele: a review of the orthopaedic aspects of 206 patients treated from birth with no selection criteria. Dev Med Child Neurol 34(12): 10471052.



Setting ve Handling ile kas iskelet sistemine ynelik ortaya kabilecek komplikasyonlar nlenir.

KsalklarLimitasyonlarDeformiteler

Buna ilave olarak verilecek taktil ve proprioseptifuyarlar ile duyu geliimi ve buna bal olarak motor geliim desteklenir.


Erken Rehabilitasyon*Neonatal dnemde yaplan handling;

nfant dnemde maternal emme ve geliimde art,

Buna bal olarak thyroid hormon ve seratoninsalnmnda art,

Glukokortikoid hormon salnmnda azalma.(SSS zerinde dejeneratif etkisi var)

*The importance of a Well-Groomed Child, by R. M. Sapolsky, 1997, Science, 22, p.1620


Erken ocukluk dnemi ve ilerisi

En nemli komplikasyonlar:

Kas kuvvetsizlikleriEklem limitasyonlarDeformitelerFonksiyonel kapasitede gerilemeler


*Kas Testi

Spina Bifidal ocuklarda sre ierisindeki kk kas kuvveti deiikliklerini tespit etmede;

Ekstremite graviteye kar hareket ettirilemiyorsa; manuel kas testi,

Tersi bir durum var ise el dinamometresininkullanlmasnn doru olaca vurgulanyor.

*Mahony K, Hunt A, Daley D, Sims S, Adams R. Inter-tester reliability and precisionof manual muscle testing and hand-held dynamometry in lower limb muscles of children with spina bifida. Phys Occup Ther Pediatr. 2009;29(1):44-59.


En nemli kas: M. Quadriseps Femoris

Spina Bifidal ocukta yrme potansiyelini belirler!

3 ya civarnda 4 veya 5 deerinde kas kuvveti olan ocuun genelde yaam boyu yryebilir.

2 deerinde kas kuvveti olanlar, ocukluk dnemindeyryebilirken, daha sonralar bu kas kuvvetini koruyamazlar. Buna ilaveten gelien deformite tabloyu daha da ktletirir.

Erken dnemde M. Quadriseps Femoris kas kuvvetinin restore edilmesine dikkat!


Yry*En nemli problem Aerobik Kapasitedeki (VO2peak)

yetersizlik!

Aerobik kapasite ile ilgili yaplan almalarda, etkilenimsakral seviyede de olsa, yry srasndaki oksijen tketiminin olduka yksek olduu bulunmu.

Nedeni;

Yry paternindeki bozukluklar (kompansasyonlar),Alt ekstremitelerdeki kas kuvvetsizlii.

*Marja A. G. C. Et al. Muscle strength, aerobic capacity and physical activity in independent ambulatingchildren with lumbosacral spina bifida Disability & Rehabilitation, Volume 31, Issue 4 February 2009 , pages259 - 266


Germe Egzersizleri

Ksalk, kontraktr ve defromiteleri engellemede nemli. ocuun fonksiyonel seviyesine uygun

aktif germe yaklamlar, Kas ii germeler, Manuel yaplan yumuak doku

mobilizasyon yntemleri Ortototik yaklamlar, Vertilakizasyon.


Vertikalizasyon ocua dik durma hissi verilmi olur, Eklem limitasyonu engellenir, Kas ksalklar ve deformiteler

engellenir, ocuun kendi gzndeki imaj dzelir, Osteoporoz gecikir, drar ve barsak ilevi kolaylar, Kendine gven artar, Sosyalizasyon ve psikososyal geliim

asndan nemlidir.


Vertikalizasyon ocuun geliim seviyesi ve

prognoza gre 10. aydan itibaren ayakta durma ve yrme almalar balamal,

Herhangi bir ortotik destek veya vertikal stander ile ayaa kalkma en erken 13.ay, en ge4-5 ya olmaldr.


Okul a ve Adlesan DnemBu dnemdeki en nemli hedef mevcut

kapasitenin korunmaya allmas!

Hedef: Ambulasyonun srdrlmesi!

Adaptif cihazlar ve daha yksek seviyeortezler

Tekerlekli sandalye evresel Adaptasyonlar: Duyu Kayb! Mesleki Rehabilitasyon Ergoterapi yaklamlar


st Ekstremite Rehabilitasyonu

Fonksiyonelliin srdrlmesi iin en erken dnemde omuz kua dahil tm st ekstremitekas kuvvetinin arttrlmas,

nce el becerileri ve koordinasyonunun gelitirilmesi,

GYAda bamszlk.


Adlesan ve erikin dnemde ambuleolan hasta oran der!

Artan vcut arl Ayak deformiteleri Spinal deformiteler Solunum problemleri

Enerji tketimi artt iin, hastalarn tekerlekli sandalye kullanmak zorunda kalrlar!


*Royal Children Hospitalda 173 Spina Bifida vakasnda ya ile yry arasndaki ilikiyi inceleyen bir alma yaplm ve sonular

yle;

Torakal seviyede lezyonu olan 35 ocuktan 7si 4yl 6ayda yrm. Bunlardan 3nn yry 7yl 6ayda sonlanm.

L1-2 seviyede lezyonu olan 10 ocuktan 5 tanesi 5yl 2ayda yrm. Bunlardan 3nn yry 6yl 11ayda sonlanm.

L3 seviyede lezyonu olan 15 ocuktan 9u 5yanda yrrken, 3nn yry 7 yanda sonlanm.

L4-5seviyede lezyonu olan 45 ocuktan 38 tanesi 3yl 10ayda yrm. Bunlardan 5inin yry 9yl 1ayda sonlanm.

Sakral seviyede lezyonu olan 68 ocuun tamam 2yl 2ayda yrm. alma sonlandnda tamam yrme seviyesinde.

*Williams E, Broughton N. S, Menelaus M. B, Developmental Medicine & Child Neurology 1999, 41: 446449


Niin Ortotik Destek? Fonksiyonel kapasiteyi arttrmak,

Mobiliteye yardmc olmak, enerji tketimini azaltmak,

Postr korumak ve dzeltmek,

Eklem limitasyonu ve kontraktr geliimini engellemek,

Tekerlekli sandalyeye bir alternatif oluturmak,

Normal biyomekanik dzgnl korumak,

Ortopedik ameliyat sonras komplikasyonlar engellemek iin

ortez verilir.


Nasl Bir Ortez?

Nrolojik etkilenim seviyesine gre,

Alt ve st ekstremitelerdeki kas kuvvet ve kontrol miktarna gre,

Eklem hareket akl ve mevcut deformitelere gre,

Hedeflenen mobilizasyon seviyesine gre,

Yaa gre,

Motivasyon dzeyine gre,

Duyu deerlendirmesine gre,

Fonksiyonel kapasiteye gre.


AFO Genellikle lumbal ve sakral seviyedeki spina bifidal

ocuklarda kullanlr. Genellikle ayan rocker hareketini kolaylatrmak iin

hafif dorsifleksiyonda yaplr. Subtalar eklemin minr deformiteleri veya ayaktaki

valgus ksmen kontrol edilebilir.


*AFO ve Enerji Tketimi

4 L4 , 5 L5, 4sacral seviyedeki Spina Bifidal ocuk, Tm ocuklarda M. Tibialis Anterior

fonksiyonel, Hepsinde standart AFO kullanlm, AFOlu ve AFOsuz deerlendirme yaplm.Sonular: AFO ile; Yry hz artm, O2 tketimi ok fazla deimemi, Yryteki O2 ihtiyac azalm, Her iki dzlemde kala, diz ve ayak bileinin ne kinetik ne de kinematik analizinde bir farkllk grlmemi.

*Duff, C.M, Energy Consumption and Gait in Spina Bifida Gait & Posture 6 (1997) 263-28


Ortez Kullanlrken Dikkat Edilmesi Gerekenler

En nemli problem duyu kayb! Bas yaralarnn oluumu, Cilt bakm, Yara almamas iin ocua

her gn cihazn karnca ekstremitlerini kontrol etmesi,

Muhtemel kzarklk ve benzeri belirtilerin yara almadan kontrol altna alnmas,

Yaralanmaya sebep olacak kaynaklarndan saknma.


Yardmc Cihazlar

Koltuk Denekleri Tripod ve kanedyenler Walker, Rollator v.b Tekerlekli Sandalye Up and Go


Tekerlekli Sandalye zellikle ileri yata

ambulasyonunsrdrlmesi iin olmazsa olmaz!

Tm torakal seviyede etkilenimi olan ocuklar

iin gereklidir.

zellikleri: Tanabilir ve hafif olmal

(Titanyum), ocuun birebir lsne uygun

yaplmal, Bas yaralarnn oluumunu

engelleyecek oturma ve srt destekleri kullanlmal,

Oturma ksm yeterli byklkte olmal,

Yanlar ve uyluk destekleri transferi kolaylatrmak iin portatif olmal.


Aile Eitimi

Erken dnemde tutma, tama, besleme prensipleri asndan,

Hastaln prognozu hakknda,

Yardmc cihazlarn kullanm ve takibi asndan,

Ev programnn ierii ve amalarile ilgili aydnlatc eitim,

Psikososyal destek.

Ailenin ocuun tm zelliklerini, geliim evrelerini bilmesi ve izlemesi uygulanan programn etkinlii asndan nemlidir.


Ev Programlar Her seans aileye izletilmeli ve program verilmeli,

Program gnlk yaama entegre edilmeli,

ocuun ve ailenin ihtiyalarna gre program oluturulmal,

Fizyoterapi ve rehabilitasyon seanslarnda uygulanan tekniklerin baars, bu tekniklerin uygun ekilde tekrar edilmesine ve srekliliine baldr.

Gnde 4-5 saat uygulanmas nerilen, aileler ve ocuk zerinde ciddi stres yaratan ok youn ev programlar yerine, ocuun terapiye aktif katld; yaplandrlm oyun

aktivitelerinin planlanmas ve motor becerilerinin desteklendii evresel dzenlemelerin yaplmas, daha etkili sonular aa karr.


TEEKKRLER

Documents

Spina Bifida Sunu