Ankara Akupunktur ve Tamamlayıcı Tıp Dergisi, 2015

41

Çeviri Makale

Ankara Akupunktur 2015; 3 (1): 41-45

Giriş: Modern pentatlon (MP), 1912’den beri uygu-lanan olimpik spor dalıdır; epe eskrim, atıcılık, 200 m serbest yüzme, engelli koşu ve 3000 m krostan oluşur. Hızın yanı sıra, güç, konsantrasyon ve yo-ğun dayanıklılık performansı gerektiren 2 günlük MP yarışmasında farklı kas gruplarında santral sinir ve periferik nöromuskuler aktivitenin hızla değişmesi gerekmektedir. Atletler için bu yöntem bir spordan diğerine taşınan bitkinliği engellemek için bir yön-temdir (1).

Olgu Sunumu: Üst sıralarda bir MP atletin mesle-ğinde 7 yıl boyunca akupunktur uyarısı programıyla desteklenmesini sunduk. Akupunktur uyarı progra-mına atlet 20 yaşında MP programı adayı olarak ulu-sal takıma girince başlandı.

Bu sırada atlet, etkin spor performansını kısıtlayan bazı faktörlerden bahsetmişti. Bunlar ciddi epigastrik ağrı ve koşarken dizlerde güçsüzlük, eskrimde el bile-ğinde acıma ve dominant/baskın/kullandığı kolunda yorgunluk; atıcılıkta genel heyecanlanma ve kullan-

dığı kolun titremesi, yüzmede omuz kaslarında katı-laşmaydı.

Akupunktur nokta uyarı programı önceki MP yarış-malarında performans düşüklüğüne sebep olan bu semptomlara göre hazırlandı. Akupunktur noktaları uzaktan bilgisayarlı tarayıcı termografi kullanılarak teyid edildi (2). Tanısal işlem ‘Agema Thermovision 870’ cihazıyla 0,13°C çözünürlükle yapıldı. Esas tara-yıcı termografi verisi yazılımla incelenip lokal sıcaklık değişikliği olan akupunktur noktalarının anatomisine uyan cilt bölgeleriyle korele edildi (3). Atletin vücu-dunun termografisi büyük yarışlar sonrasında tanım-lanan semptomlara bağlı performansla ilişkili olarak beklenen sonuçları alamadığında günde 3 kez yapıl-dı.

Atletin cilt yüzeyinde sıcaklık farkı bulunan akupunk-tur noktaları termografiyle belirlendiğinde mide (ST 36 ve ST 40), safra kesesi (GB 31, 32, 34 ve 40) ve mesane (BL 18 ve 19) meridyenlerine denk geliyordu (4). Buna dayanarak ST 36 ve GB 34 noktalarının ko-

SPORDA HEDEFE YÖNELİK AKUPUNKTUR - PLASEBO MU DOPİNG Mİ?

Taras I. Usichenko, Vasyl Gizhko, Michael Wendt

Department of Anesthesiology and Intensive Care Medicine, Ernst Moritz Arndt University, Friedrich Loeffler Str. 23b,

17487 Greifswald, Germany

Çeviren: Doç. Dr. Didem AKÇALI Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı Algoloji Bilim Dalı, ANKARA

İletişim Bilgileri: Dr. Didem AKÇALI, Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı Algoloji Bilim Dalı, ANKARA Tel: 0532 7401345 didemakcali@yahoo.com

Özet: Modern pentatlon (MP) spor dalı eskrim, yüzme, engelli koşu ve krostan oluşur ve en iyi sonuçların alınması için bir spordan diğerine santral sinir sisteminin ve periferik nöromuskuler aktivitenin hızla değişmesi gerekmektedir. Üst sıralarda bir MP atletin etkin performans göstermesini engelleyen semptomların gideril-mesi için akupunktur uyarı programıyla desteklenen bir olgu sunuldu. Akupunktur uyarısıyla semptomların iyileşmesi, idman etkisi, plasebo ve spesifik olmayan fizyolojik etkiler ve sporda mekanizması literatür eşliğin-de tartışıldı. Atletler arasında tamamlayıcı ve alternatif tıp tekniklerinin popüler olması yarışma sporlarında doping olarak kötü kullanımı potansiyelini akla getirmektedir.

42

şudan önce uyarılması öneriliyordu (Şekil 1a). Seçilen lokal akupunktur noktaları (Şekil 1b ve 1c)

i. eskrimde kol ağrısı için – LI4, 10, 11; TH5

ii. yüzmede kol kaslarında sertlik için- LI4, 11,14; TH5; GB21

iii. atıcılıkta genel heyecan ve baskın kolun titremesi için- H7; LI4

Şekil 1. Üst sıralardaki modern pentatlon atletlerinin spor performansını artırmak için uyarılan akupunktur noktaları. a. Bacağın proksimal anterolateral yüzeyin-deki ST36 ve GB34 akupunktur noktaları koşudan önce uyarıldı. b.Üst ekstremitede LI4, 10, 11; TH5 ve GB21 akupunktur noktaları eskrimde kol yorulması ve yüzmede omuz kaslarında sertleşmeyi engellemek için kullanıldı. c. Önkolun distal ulnar kısmındaki H7 akupunktur noktası atıcılıkta genel heyecan ve kolun

titremesinin tedavisinde kullanıldı. d. Üst dudağın or-tasındaki GV26 akupunktur noktası genel tonifikas-yon amacıyla kullanıldı. Akupunktur noktalarının tam yeri için lütfen danışın (4).

Ek olarak, genel tonifikasyon amacıyla koşu ve yüz-meden önce ve eskrim sırasında GV26 uyarıldı (Şekil 1d). Akupunktur noktaları sonuçta basınç ve elektro-manyetik milimetrelik dalgalarla uyarıldı (5). Uyarılma süresi tedavinin amacına göre 5-30 dk arasındaydı. Deneyimli bir akupunkturist tarafından tekrarlayan uygulamalardan sonra atlet ve koçuna da uygulama öğretildi.

Akupunktur destek programının başlangıcından he-men sonra, atletin 300 m kros performansı koşudaki esas kısıtlayıcı faktörler olan epigastrik ağrı ve dizde-ki güçsüzlüğün başarılı tedavisiyle 10 dakikadan <9 dk 25 saniyeye düştü. Diğer semptomlar (eskrimde kullandığı kolunda yorgunluk; yüzmede omuz kasla-rında katılaşma ve atıcılıkta genel heyecanlanma ve kullandığı kolun titremesi) de akupunktur noktaları-nın yarılmasıyla başarıyla tedavi edildi.

Şekil 2. Atletin spor kariyerinde performansı. x ek-seni ulusal takımda yıllık performans yılları, y ekseni siyah yıldızlar olarak gösterilen uluslararası yarışma-larda (Dünya kupası, Dünya şampiyonası, Olimpiyat Oyunları) dereceyi göstermektedir.

Didem AKÇALI

Ankara Akupunktur ve Tamamlayıcı Tıp Dergisi, 2015

43

Şekil 2’de atletin 20 yaşından itibaren spor kariye-rinin sonuna kadar uluslararası yarışmalarda (Dünya Kupası, Dünya Şampiyonluğu, Olimpiyat oyunları) dereceleri gösterilmiştir. Bu süre boyunca atlet ulusal MP takımında en iyiler arasındaydı.

2.1. Literatür Özeti. Bu olgu sunumunda yetenekli genç bir atlette akupunktur noktalarının uyarılmasıy-la performansında hızlı ve anlamlı iyileşme kaydedil-miştir. Bu iyileşme tüm spor kariyeri boyunca stabil devam etmiştir. Akupunktur nokatalarının uyarılma-sı, istenen sonuçları almasını önleyen semptomların giderilmesine yönelik olarak akupunktur kitabından yapılmıştır (4) ve bilgisayarlı tarayıcı termografinin ta-nıda kullanılmasıyla kuvvetlendirilmiştir (2).

Bu olgu sunumunda performansın iyileşmesinde id-manın etkisini ekarte edemeyiz. Ancak, temas edi-len deneyimli atlet ve koçlar da 3000 m krosta hızlı ve devamlı iyileşmeyle 10 dakikadan <9 dk 25 sn’ye inmesini idmanla açıklamakta zorlandıklarından aku-punktur tedavisinin saf etkisinin araştırılması gerek-lidir. Bu iyileşme, esas olarak önceki yarışmalarda atlete yük olan epigastrik ağrının geçmesiyle ortaya çıkmıştı. Kısıtlayıcı olduğu düşünülen diğer semp-tomların (eskrimde kullandığı kolda yorgunluk, yüz-mede omuz kaslarında katılaşma, atıcılıkta genel he-yecanlanma ve kullandığı kolun titremesi) giderilmesi de bu sporlarda kararlı performansı mümkün kılmıştı.

Akupunktur noktalarının idmanlı atletlerde tek sefer uyarılmasıyla hafif atletizm, yüzme ve kayakta sonuç-ların iyileştiği bilinmektedir. Kaada, yarışmacı track ve road atletlerinde LI4 akuunktur noktasının elektrikle uyarılmasının plasebo uyarıyla karşılaştırıldığı çalış-mada 800 m salon koşusunda ortalama 2,3 sn (n=5) ve 1000 m yol koşusunda 4,3 sn (n=9) iyileşme kay-detmiştir (6).

Bölgeye yönelik akupunkturun klinik uyglamada birkaç durumda etkin olduğu göz önne alınırsa (7, 8), kaydedilen etkilerin akupunkturun spesifik ol-mayan fizyolojşk v epsikolojik etkisiyle açıklanması mantıklıdır. Özellikle plasebo fizyolojik etkilerin yanı sıra akupunkturun klinik etkisinin tüm klinik etkinin %30-50’si olduğu düşünülürse plasebo etki büyük rol oynamaktadır (8-10).

Diğer yandan, yarışmacı atletler plasebo etkilere ol-dukça duyarlıdırlar. Üst sıradaki 48 profesyonel atlet-le yapılan ankette çoğunluğu (%97) plasebo etkinin spor performansı başarısını etkilediğine inandıklarını belirtmişlerdi. Atletlerin %73’ü kariyerlerinde daha önce plasebo etki deneyimlemişlerdi ve çalışmadaki 10 atlet (%33) plasebo etkinin doğasını açıklamayı önerdi (11). Beklentiye dayanan plasebo etkinin id-manlı atletlerde çeşitli farmakolojik ajanların da - bi-sikletçilerde kafein, sodyum bikarbonat(12, 13) ve haltercilerde anabolik steroidler (14, 15) gibi aynı performans iyileşmesine yol açtığı gösterilmiştir.

Artmış motivasyon da plasebonun ana mekanizma-sı kabul edilen ödül koşullamasına benzer ve hatta bazal ganglion dopaminerjik sistemiyle plasebonun olası fizyolojik diğer mekanizması olabilir (16, 17).

Transkutanöz elektroakupunktur uyarısıyla (TEAS) il-gili birkaç rapor mevcuttur. Deneysel çapraz bir seri çalışmada, Kaada, koşucuların (800 m ve 1000 m koşu) ve yüzücülerin (100, 200 ve 400 m yüzme) LI4 akupunktur noktasına eşik altı uyarı verilen sham uygulamayla karşılaştırıldığında TEAS ile kişisel so-nuçlarının iyileştiğini göstermiştir (6). Bu çalışmada, katılımcıların olası psikolojik faktörleri (plasebo ve motivasyon) körleme yapılarak dışlandığından artmış fiziksel dayanıklılığın nedeni kas gerginliğinin azal-ması, çalışan kaslara oksijen taşınma kapasitesinin artması, kasların oksijen kullanma kapasitesinin art-ması ve kas mikrodolaşımının artması sonucu olduğu düşünülmüştür. Lin ve ark.’nın son çalışmasında, spor performansının iyileşmesinin yarışmacı atletlerde ok-sijen alımında artışa bağlı olduğu hipotezi doğrulan-mıştır. Yazarlar, erkek boks atletlerinde kulak aku-punktur noktalarının uyarılmasının kontrol duruma göre koşu bandında egzersiz oksijen tüketiminin iyi-leşmesini artırdığını bildirdiler (18). So ve ark. tarafın-dan yapılan başka bir çalışmada sağlıklı gönüllülerde bölgeye yönelik TEAS ile özel akupunktur noktaları-nın uyarılmasının akupunktur noktası olmayan böl-gelerle karşılaştırıldığında baldır kas gücü iyileşmesi-nin hızını artırdığı gösterilmiştir (19). Bu çalışmalar, uygun randomize kontrollü çalışmalarla varsayılan etkilerin kanıtlanması amacıyla modern pentatlonda hedefe yönelik akupunktur çalışmamızın sonuçlarını bildirmek için bizi cesaretlendirdi.

44

Çin’de atletler de doktorlar da akupunktur meridyen-lerinin enerjetik yapısına inanarak spor hekimlerince üst sıralardaki atletlerin %70’ini akupunktur dahil klasik Çin tıbbıyla tedavi edilmektedir (20). Batılı at-letler arasında da tamamlayıcı ve alternatif yöntemle-rin (CAM) popülaritesinin artması değerlendirildiğin-de toplumun %36’sına karşılık atletlerin %56’sı CAM tedavileri kullanmaktadır (21); bu da mevcut doping tanımına bakıldığında akupunkturun ve diğer CAM yöntemlerin meşru doping etkisi olup olmadığı soru-sunu akla getirmektedir. Şimdiye kadar akupunktur ve diğer CAM yöntemler yarışma öncesi ve sırasında Dünya Anti-Doping Ajansının (WADA) yasakladıkla-rı listesinde yer almamaktadır (22). Mevcut WADA kriterlerine göre önceden akupunktur bu listeye ek-lenme potansiyeli taşıyordu. Aslında madde ya da yöntem WADA 2009’a göre takip eden 3 kriterden ikisine uyuyorsa WADA yasaklar listesine girmelidir: i. madde ya da yöntemin tek başına ya da diğer madde ya da yöntemlerle birlikte spor performansını artırma potansiyeli olduğuna tıbbi ya da diğer bilimsel kanıt varsa ii. Kullanılan madde ya da yöntemin atletin ha-yatına kesin ya da olası sağlık riski oluşturacağına dair tıbbi ya da diğer bilimsel kanıt varsa iii. Kod’a Giriş’te tanımlandığı gibi madde ya da yöntemin kullanılması sporun ruhuna aykırıysa (23).

Prospektif izlenen binlerce hasta ile nadir ciddi komp-likasyonun iğnenin kendisine bağlı olduğundan inva-zif olmayan uyarı yöntemleriyle önlenebileceğinden 2. maddenin akupunktur için geçerli olmadığını düşünüyoruz (24). Yine de, mevcut WADA doping tanımına göre akupunktur ve CAM yöntemler için 1 ve 3. maddelerin birlikte önemli olabileceği düşü-nülmektedir. Ancak, akupunktur spor performansını artırırsa (1. madde) akupunkur noktalarının uyarılma-sının olimpiyat hareketinin ruhuna aykırı olduğunu düşünmüyoruz (madde 2).

Doping şüphesinde diğer hedef akupunkturun olası analjezik mekanizmasıdır, bu da endojen opioid sis-tem aktivasyonuna bağlıdır (25). İlginç olarak, plase-bo aracılı analjezi de endojen opioidlerin artmış nö-rogeçişiyle ilişkilidir (26). Son zamanlarda plasebonun fiziksel performansı ölçülebilir opioid aracılı artışa yol açtığı gösterilmiştir. Benedetti ve ark. (27), daha önce sadece 2 kez morfin enjeksiyonuyla (haftada 1) ko-

şullanan sağlıklı gönüllülerde yarışma gününde pla-sebo enjeksiyonun opioid aracılı ağrıya dayanıklılıkta artış ve fiziksel performansta artışa neden olduğunu göstermişlerdir. Bu etki, opioid reseptör antagonisti naloksan verilmesiyle geriye döner. Plasebonun bu morfine benzer etkileri tek başına plasebo uygula-masının her tür mental eğitimin, psikolojik yöntemin ve zihin-vücut CAM tekniklerine gölge düşürecek şe-kilde spor yarışmalarında etik olarak kabul edilebilir olup olmadığı sorusunu getirmektedir. Ancak spor performansını artırmak için kullanılabilecek CAM yöntemlerle ilgili tam WADA kriterlerinin gelecekte bu teknikleri olası doping şüphesinden kurtaracağına inanıyoruz.

Akupunktur ve diğer CAM yöntemlerin spor perfor-mansını artırmak için kullanılması, doping potansiyeli olan yöntemlerden kesin olarak ayrılmalıdır. Bu ne-denle CAM yöntemlerle ilgili mevcut WADA kriterleri klinisyenler, fizyologlar ve etik uzmanlarını içeren uz-man görüşüne dayandırılarak açıkça tanımlanmalıdır.

Bu olgunun klinik tıpta kanıta dayalı tıp yaklaşımında ilk basamak olmasıyla (28) atletlerde hedefe yönelik akupunktur nokta uyarımı fikrini önerdik. Akupunk-turun performans artırıcı etkileri ve bu uygulamada akupunkturun özelliğinin mantıklı bir sonraki basa-mak olarak karmaşık etkileşimlerin araştırılmasında uzman kılavuzluğunda randomize kontrollü çalışma-lar olacaktır.

[1] C. L. Baker Jr., “Comments on Olympic Sports medicine. The Modern Pen-tathlon,” American Journal of SportsMedicine, vol. 11, no. 1, pp. 42–45, 1983.

[2] W. Weber, Standardisierte Punktthermographie, Haug,Heidelberg, Ger-many, 1984.

[3] Y. V. Krasyuk, Investigation of local thermophysical characteristicsof the skin in vivo using the method of optic thermography, Diploma Thesis,Department of Optics, Physical Faculty, Taras Shevchenko University, Kyiv, Ukraine, 1994.

[4] X. Cheng, Chinese Acupuncture and Moxibustion, Foreign Languages Press, Beijing, China, 1988.

[5] T. I. Usichenko, H. Edinger, V. V. Gizhko, C. Lehmann, M. Wendt, and F. Feyerherd, “Low-intensity electromagnetic millimeter waves for pain therapy,” Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, vol. 3, no. 2, pp. 201–207, 2006.

[6] B. Kaada, “Improvement of physical performance by transcutaneous nerve stimulation in athletes,” Acupuncture and Electro-Therapeutics Research, vol. 9, no. 3, pp. 165–180, 1984.

[7] A. Lee and L. T. Y. Fan, “Stimulation of the wrist acupuncture point P6 for preventing postoperative nausea and vomiting,” Cochrane Database of Syste-matic Reviews, no. 2, Article ID CD003281, 2009.

Didem AKÇALI

Ankara Akupunktur ve Tamamlayıcı Tıp Dergisi, 2015

45

[8] H. G. Endres, “Acupuncture: specific and non-specific effects,” Forschende Komplementarmedizin, vol. 15, no. 1, pp. 6–8, 2008.

[9] G. T. Lewith and D. Machin, “On the evaluation of the clinical effects of acupuncture,” Pain, vol. 16, no. 2, pp. 111–127, 1983.

[10] T. Lundeberg, I. Lund, A. Sing, and J. N¨aslund, “Is placebo acupuncture what it is intended to be?” Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine. In press.

[11] T. H. Trojian and C. J. Beedie, “Placebo effect and athletes,” Current Sports Medicine Reports, vol. 7, no. 4, pp. 214–217, 2008.

[12] C. J. Beedie, E. M. Stuart, D. A. Coleman, and A. J. Foad, “Placebo effects of caffeine on cycling performance,” Medicine and Science in Sports and Exer-cise, vol. 38, no. 12, pp. 2159– 2164, 2006.

[13] M. McClung and D. Collins, ““Because i know it will!”: placebo effects of an ergogenic aid on athletic performance,” Journal of Sport and Exercise Psychology, vol. 29, no. 3, pp. 382– 394, 2007.

[14] G. Ariel and W. Saville, “Anabolic steroids: the physiological effects of placebos,” Medicine & Science in Sports & Exercise, vol. 4, pp. 124–126, 1972.

[15] C. N.Maganaris,D. Collins, and M. Sharp, “Expectancy effects and strength training: do steroids make a difference?” Sport Psychologist, vol. 14, no. 3, pp. 272–278, 2000.

[16] Y. Niv, “Cost, benefit, tonic, phasic: what do response rates tell us about dopamine and motivation?” Annals of the New York Academy of Sciences, vol. 1104, pp. 357–376, 2007.

[17] F. Benedetti, “Mechanisms of placebo and placebo-related effects across diseases and treatments,” Annual Review of Pharmacology and Toxicology, vol. 48, pp. 33–60, 2008.

[18] Z.-P. Lin, C.-Y. Wang, T.-R. Jang et al., “Effect of auricular acupuncture on oxygen consumption of boxing athletes,” ChineseMedical Journal, vol. 122, no. 13, pp. 1587–1590, 2009.

[19] R. C. H. So, J. K.-F. Ng, and G. Y. F. Ng, “Effect of transcutaneous electrical acupoint stimulation on fatigue recovery of the quadriceps,” European Journal of Applied Physiology, vol. 100, no. 6, pp. 693–700, 2007.

[20] J. Watts, “Feature: olympian pins and needles,” tHE Lancet, vol. 366, supp-lement 1, pp. S62–S63, 2005.

[21] A.W. Nichols and R. Harrigan, “Complementary and alternative medicine usage by intercollegiate athletes,” Clinical Journal of Sport Medicine, vol. 16, no. 3, pp. 232–237, 2006.

[22] http://www.wada-ama.org/rtecontent/document/2009 Prohibited List ENG Final 20 Sept 08.pdf.

[23] http://www.wada-ama.org/rtecontent/document/code v2009 En.pdf.

[24] D. Melchart, W.Weidenhammer, A. Streng et al., “Prospective Investigation of Adverse Effects of Acupuncture in 97 733 Patients,” Archives of Internal Medicine, vol. 164, no. 1, pp. 104–105, 2004.

[25] S. X. Ma, “Neurobiology of acupuncture: toward CAM,” Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine, vol. 1, pp. 41–47, 2004.

[26] T. D. Wager, D. J. Scott, and J.-K. Zubieta, “Placebo effects on human μ-opioid activity during pain,” Proceedings of the National Academy of Scien-ces of the United States of America, vol. 104, no. 26, pp. 11056–11061, 2007.

[27] F. Benedetti, A. Pollo, and L. Colloca, “Opioid-mediated placebo responses boost pain endurance and physical performance: is it doping in sport compe-titions?” Journal of Neuroscience, vol. 27, no. 44, pp. 11934–11939, 2007.

[28] D. L. Sackett, “Rules of evidence and clinical recommendations on the use of antithrombotic agents,” Chest, vol. 95, pp. 2S–4S, 1989. [29] P. Craig, P. Dieppe, S. Macintyre, S. Michie, I. Nazareth, and M. Petticrew, “Developing and evaluating complex interventions: the new Medical Research Council gui-dance,” British Medical Journal, vol. 337, article a1655, 2008.

Not: Türkçe çevirisi yapılan bu makalenin özgün hali, 2011 yılında Evidence-Based Complementary and Alternative Medicine dergisinde yayımlanmıştır.

Taras I. Usichenko, Vasyl Gizhko, and Michael Wendt, “Goal-Directed Acupuncture in Sports—Placebo or Doping?,” Eviden-ce-Based Complementary and Alternative Medicine, vol. 2011, Article ID 265607, 5 pages, 2011. doi:10.1093/ecam/nep210