HUMANIZAM I RENESANSA

Autor

Kviz

Humanizam i renesansa nastaju u XIV, XV I XVI veku. Odlikuju se raznovrsnošću oblika i vrste književnih dela. Naročito se neguje ljubavna poezija. Književnost humanizma i renesanse dala je izvrsne umetnike: -Dante Aligijeri -Frančesko Petrarka -Đovani Bokačo -Vilijam Šekspir -Migel de Servantes

Humanizam i renesansa svoj puni procvat postiže u umetnosti. Književnost je najbolje naslutila renesansni preporod života i čoveka, i izrazila humanističke ideje ovozemaljskog čoveka. Ona u svoja dela uvodi običnog čoveka i veliča čoveka i ljubav prema ženi. Nova književnost u početku pisana na latinskom jeziku počinje da se neguje na nacionalnim jezicima pojedinih zemalja.

Frančesko Petrarka -Kanconijer

Frančesko Petrarka bio je italijanski pesnik na narodnom i latinskom jeziku, humanista, autor Kanconijera. Kanconijer Frančeska Petrarke predstavlja jednu od najpoznatijih i nauticajnijih zbirki pesama u svetskoj književnosti. Izvršilo je uticaj na čitavu epohu i na generacije pesnika nakon Petrarke, na tzv. petrarkiste. U zbirci se nalazi 366 pesama koje su numerisane i nemaju naslov.Kanconijer je inspirisan Petrarkinom platonskom ljubavlju prema Lauri, a sadržina, sa nekolicinom izuzetaka, prati ovu ljubavnu istoriju. Zbirka se može podeliti na dve celine, prvu celinu čine pesme koje govore o trenucima pre Laurine smrti, dok druga iskazuje Petrarkina osećanja i razmišljanja prouzrokovana Laurinom smrću. Kanconijer počinje obraćanjem čitaocima kojima iznosi istoriju svoje ljubavi od trenutka kada je prvi put ugledao

Lauru. Petrarka je pre svega opevao Laurinu lepotu, kao i detalje te lepote od kojih su kasnije petrarkisti sastavili idealan lik žene. Ona

je lepša od svih, ona je božanska.

Petrarkizam

Petrarkizam je oponašanje najčešće samo spoljašnjih elemenata Petrarkinih Rasutih rima, vrlo često i nekih karakterističnih situacija i doživljaja ljubavi, a najređe i unutrašnjih dimenzija intimnog lirskog sveta nepoznatih ranijim vremenima.Petrarkizam kao pokret — ili pesnička moda — pojavljuje se tek u 15. veku. Njegovi rodonačelnici su italijanski pesnici uglavnom s juga Italije, kao što je Kariteo, Tebaldeo, Serafino Akvilano, koji su iz Kanconijera nasledili tek neke motive, situacije i poneko stilsko sredstvo, a u svoju poeziju su uneli mnogo više senzualnosti, elemenata onovremene popularne i usmene poezije, retoričnosti

Vilijam Šekspir

Vilijam Šekspir bio je engleski pesnik i dramski pisac, koji se, prema više različitih izvora, smatra za najvećeg pisca na engleskom jeziku i dramaturga svetskog glasa. Njegova rana dela su uglavnom komedije i istorije, rodovi koje je on uzdigao do savršenstva do kraja 16. veka. Zatim je pisao tragedije do otprilike 1608. U tom periodu su nastali „Hamlet“, „Kralj Lir“ ili „Magbet. U svom poznom periodu pisao je tragikomedije i sarađivao sa ostalim dramskim piscima. Do 1590. pisao je uglavnom komedije pod uticajem rimskih i italijanskih uzora i istorijske drame bazirane na narodnoj tradiciji. Drugi period je počeo oko 1595. sa tragedijom Romeo i Julija i završio se 1599. sa Julijem Cezarom. Tokom ovog perioda, napisao je ono što se smatra njegovim najboljim delima. Od otprilike 1600. do 1608. Šekspir je uglavnom pisao samo tragedije i ovaj period se naziva njegovim „tragičnim periodom“. Od 1608. do 1613. pisao je tragikomedije koje se još zovu i romanse. Prva zabeležena dela su Ričard III i tri prva dela Henrija VI.

Dubrovački petrarkisti Dva najpoznatija, i po ostvarenom delu najobimnija pesnika tog

vremena su poznati autori Šiško Menčetić i Džore Držić.

Pored njih, pisali su i Juraj Šižgorić i Marko Marulić

Može se reći da su Dubrovčani vrlo rano upoznali Petrarkino delo. Međutim, lirsko umetničko pesništvo u Dubrovniku svoj pun izraz dobija tek nakon upoznavanja s pesnicima italijanskog petrarkizma polovinom 15. veka. Poezija koja tada nastaje sakupljena je u zborniku koji je 1507. godine počeo da prepisuje tada sasvim mladi dubrovački vlastelin Nikša Ranjina; i u kojem je sačuvano oko 800 pretežno ljubavnih petrarkističkih pesama, od kojih je više od polovine napisao Šiško Menčetić, priličan broj Džore Držić, a za više od 200 pesama ni danas ne znamo autora. Iako su neki od njih svakako stariji od ove dvojice, već polovinom 16. veka Dubrovčani su Šiška Menčetića i Džora Držića osećali kao „prvu svjetlost našega jezika“ i „najstarije spjevaoce“.

Dante Aligijeri -Pakao Pakao (Inferno) je deo Božanstvene komedije.

Priča pakla jeste da se Dante u 35. godini našao u mračnoj i divljoj šumi. Lutao je čitavu noć, dok u zoru nije izašao iz nje i naišao na podnožje nekog brda. Ugledavši ga, počne se penjati, ali mu na put stanu tri zveri i to: pantera, lav i vučica. Htele bi da se vrati odakle je i izašao. Od tih zveri spasi ga Vergilije, slavni rimski pesnik, autor Eneide, pozivajući ga da krene sa njim kroz pakao i čistilište, a da bi došao do raja trebaće mu pratnja Beatriče (njegove ljubavi i u pravom životu koja je umrla mlada). Uostalom, ona je Vergilija i poslala da izbavi Dantea od velikih opasnosti u kojima se našao. Pakao, kojim će proći Dante sa Vergilijem, ima devet krugova. Što su grehovi teži, to je krug niži i uži.

Đovani Bokačo-Dekameron

Dekameron je zbirka od 100 pripovjedaka koju je napisao italijanski autor Đovani Bokačo.

Svaka priča je prožeta porukom da treba uživati u svakom trenutku, kao i kritikom lažnog morala. Sve priče su povezane jednom okvirnom koja govori kako su se sedam devojaka i tri mladića sklonili od kuge koja je harala Firencom na obližnjem imanju, gde su proveli 10 dana tako što je svaki dan svako ispričao po jednu priču. Posle svake priče se nalazi podatak kog dana je ispričana priča i koja je bila po redu toga dana. Bokačo je ovu zbirku pripovedaka posvetio svojoj dragoj Fijameti.

Migel de Servantes-Don Kihot

Don Kihot ili Don Kihote Migela de Servantesa, jedno je od remek-dela španske i svetske književnosti, najviše objavljivana i najprevođenija knjiga na svetu posle Biblije[1]. Smatra se kamenom temeljcem zapadnoevropske književnosti i jednim od najboljih objavljenih dela fikcije svih vremena, kao i najvažnijim delom španskog Zlatnog veka

Prvi deo je objavljen 1605. godine pod punim naslovom Veleumni plemić Don Kihot od Manče. Drugi deo, pod nazivom Drugi deo veleumnog plemića Don Kihota od Manče , objavljen je 1615.

godine.

A1 Kolevka C1 V. Šekspir B1 Platonska ljubav D1 Nastanak

A2 Rim B2 Idealna draga C2 F. Rable

A3 Čizma

D2 Procvat

C3 De Servantes B3 Glorifikacija D3 14.

A4 Venecija B4 Petrarka C4 Lepe de Vega D4 15.

A Italija B Petrarkistička škola C Pisci D 16. vek

HUMANIZAM I RENESANSA

Autor: Vulovic MarinaKviz