Τ Α Ξ Η:

ΣΤΑΜΟΥ ΕΥΑΓΓΕΛΙΑ, ΦΙΛΟΛΟΓΟΣ

ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

ΤΑΞΕΙΣ ΣΤΙΣ ΟΠΟΙΕΣ ΑΠΕΥΘΥΝΕΤΑΙ

Β΄ Γυμνασίου

ΔΙΑΘΕΜΑΤΙΚΕΣ ΣΥΓΚΛΙΣΕΙΣ

Ν. Γλώσσα, Νέες Τεχνολογίες

ΤΙΤΛΟΣ ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΥ ΣΕΝΑΡΙΟΥ

Παραγωγή με αχώριστα μόρια

Η ιδέα του σεναρίου

Να διδαχθεί στους μαθητές ένα γλωσσικό φαινόμενο μέσα από το κείμενο και από τις επικοινωνιακές συνισταμένες του και να οδηγηθούν επαγωγικά στη θεωρία μέσα από τη μελέτη των αντίστοιχων φαινομένων στα κείμενα.

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙΓνωστικοί

• Να αντιληφθούν οι μαθητές ότι πολλές λέξεις παράγονται με αχώριστα μόρια (λόγια και μη).

• Να μάθουν το μηχανισμό με τον οποίο σχηματίζονται οι λέξεις και μέσα από την αναζήτηση σε λεξικά και κείμενα να καταλάβουν ποιες είναι οι λειτουργίες που επιτελούν τα αχώριστα μόρια.

• Να αναγνωρίζουν λέξεις που έχουν αχώριστα μόρια στο πρώτο μέρος τους.

• Να ξεχωρίζουν τις διαφορετικές μορφές με τις οποίες εμφανίζονται τα αχώριστα μόρια και τις σημασίες τους.

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙ

Παιδαγωγικοί• Να μάθουν να ενεργούν διερευνητικά

με τη βοήθεια ενός ηλεκτρονικού λεξικού και σωμάτων κειμένων δημοσιογραφικού και εκπαιδευτικού λόγου.

• Να προωθηθεί η συνεργατική μάθηση και επικοινωνία μεταξύ των μαθητών.

ΔΙΔΑΚΤΙΚΟΙ ΣΤΟΧΟΙΤεχνολογικοί

• Να εξοικειωθούν με τη χρήση του ηλεκτρονικού λεξικού του Τριανταφυλλίδη και των σωμάτων κειμένων του ιστότοπου της Πύλης για την Ελληνική Γλώσσα (νέος γραμματισμός).

• Να οπτικοποιήσουν με εννοιολογικό χάρτη τα αχώριστα μόρια και τη νοηματοδότησή τους μέσα στα κείμενα.

• Να ασκηθούν στην παρουσίαση των ευρημάτων τους(με τη βοήθεια του λογισμικού παρουσιάσεων).

Προβλεπόμενος χρόνος:

2 διδακτικές ώρες

Τεχνολογικά εργαλεία:

- Φυλλομετρητής- Επεξεργαστής κειμένου- Λογισμικό παρουσιάσεων- Λογισμικό Inspiration

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ• Οι μαθητές εργάζονται στο εργαστήριο των

ηλεκτρονικών υπολογιστών ομαδικά.• Χωρίζονται σε πέντε ομάδες.• Ο διδάσκων στην αρχή ζητά από όλες τις

ομάδες να επισκεφθούν την Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα και αφιερώνει λίγο χρόνο για να τους παρουσιάσει το περιβάλλον και ένα μέρος της λογικής με βάση την οποία λειτουργούν τα ηλεκτρονικά λεξικά και τα σώματα κειμένων.

• Δίνονται τα φύλλα εργασίας σε όλες τις ομάδες.

ΔΙΔΑΚΤΙΚΗ ΜΕΘΟΔΟΛΟΓΙΑ

ΟΜΑΔΑ 1: Εξετάζει τα λαϊκά αχώριστα μόρια.

ΟΜΑΔΕΣ 2-5: Εξετάζουν τα κυριότερα λόγια αχώριστα μόρια.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Ο διδάσκων ζητά από τους μαθητές της πρώτης ομάδας να επισκεφθούν το λεξικό του Τριανταφυλλίδη και να πληκτρολογήσουν α%. Από τις εγγραφές της πρώτης σελίδας που τους δίνει η αναζήτηση στέλνουν στο καλάθι εκείνη που αφορά στο α στερητικό πρόθημα. Επαναλαμβάνεται η ίδια διαδικασία με το ξε% και στέλνουν στο καλάθι το ξε πρόθημα.

• Προβάλλουν τα ευρήματά τους στο καλάθι και τα εξετάζουν προσεκτικά. Διαπιστώνουν τις διαφορετικές μορφές με τις οποίες συναντώνται τα αχώριστα μόρια και τη διαφορετική σημασία που παίρνουν μέσα στις λέξεις.

• Καταγράφουν τα ευρήματά τους σε ένα έγγραφο του επεξεργαστή κειμένου.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

• Ο διδάσκων ζητά από τους μαθητές να πατήσουν στην επιλογή file page setup margins και να ανοίξουν τα περιθώρια της σελίδας πάνω, αριστερά και δεξιά, έτσι ώστε να χωρέσει το κείμενο τους καλύτερα στην οθόνη του εγγράφου τους.

• Με PrintScreen μεταφέρουν την οθόνη σε μία διαφάνεια στο PowerPoint. Πατώντας δεξί κλικ πάνω στην εικόνα ανοίγουν την επιλογή show picture toolbar και με το εργαλείο crop κρατάνε από την εικόνα μόνο το κείμενο και κόβουν όλα τα υπόλοιπα. Μεγαλώνουν την εικόνα να καλύψει όλη την οθόνη.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

• Σε εννοιολογικό χάρτη που τους δίνεται με το φύλλο εργασίας, οι μαθητές καταγράφουν ξεχωριστά όλες τις μορφές του αχώριστου μορίου που εξετάζουν και μεταφέρουν για κάθε μορφή αντίστοιχες λέξεις από το λεξικό οι οποίες να εκφράζουν και τις διαφορετικές σημασίες του μορίου. Οργανώνουν ανάλογα το χάρτη τους και αποθηκεύουν κάθε φορά την εργασία τους.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

• Επισκέπτονται τα σώματα κειμένων. • Από τις τρεις κατηγορίες κειμενικών ειδών

που βρίσκουν χρησιμοποιούν διαφορετικό κάθε φορά είδος και στην αναζήτηση πληκτρολογούν μία για κάθε μορφή μορίου λέξη (π.χ. ανάρμοστος), επιλέγοντας στο πεδίο ολόκληρη πρόταση. Έχουν έτσι την ευκαιρία να δουν τα κειμενικά είδη μέσα στα οποία βρίσκονται οι λέξεις, τη συχνότητα χρήσης τους και πώς η κάθε λέξη νοηματοδοτείται μέσα στην πρόταση.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

• Επιλέγουν όποια κατηγορία κειμενικού είδους προτιμούν κάθε φορά και βλέπουν τις λέξεις τους μέσα στο κείμενο.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

• Αντιγράφουν ολόκληρα ή μέρος από τα χρωματισμένα τμήματα των κειμένων και τα μεταφέρουν στον εννοιολογικό πίνακα, κάτω από την κάθε λέξη.

• Αντιγράφουν στο Power Point μία παράγραφο από ένα από τα κείμενα που έχουν βρει και χρωματίζουν τις λέξεις με τα αχώριστα μόρια που υπάρχουν στο κείμενό τους.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

• Η ίδια διαδικασία επαναλαμβάνεται και με τις υπόλοιπες ομάδες που εξετάζουν τα κυριότερα λόγια αχώριστα μόρια. Για κάθε αχώριστο μόριο δημιουργούν διαφορετικό χάρτη, τον οργανώνουν ανάλογα και τον αποθηκεύουν ξεχωριστά.

• Η δεύτερη ομάδα στέλνει στο καλάθι τα μόρια αρχι%, αμφι%, διχο%, ημι%.

• Η τρίτη ομάδα τα μόρια εκ%, περί%, δυσ%. • Η τέταρτη ομάδα τα μόρια εν%, επί%, εισ%.• Η πέμπτη ομάδα τα μόρια δια%, υπό%, συν%.• Ο καθηγητής τονίζει ότι στέλνουμε στο καλάθι

κάθε φορά το εύρημα που χρησιμοποιείται ως πρόθημα.

• Κάτι άλλο που πρέπει να προσεχθεί ιδιαίτερα από τους μαθητές είναι η διάκριση ανάμεσα στις προθέσεις και στις λόγιες προθέσεις ως προθήματα.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

• Αφού ολοκληρωθεί η αναζήτηση και καταγραφή των ευρημάτων, ένα άτομο από κάθε ομάδα μετακινείται σε άλλη ομάδα.

• Δίνεται ένα δεύτερο, γενικό φύλλο εργασίας σε κάθε ομάδα.

• Ο καθηγητής προτρέπει όλες τις ομάδες να «παίξουν» με τη γλώσσα και να προσπαθήσουν να σχηματίσουν δικές τους λέξεις.

• Χρησιμοποιώντας το λογισμικό παρουσιάσεων τους συστήνει να δοκιμάσουν να παραβιάσουν τους κανόνες και να δημιουργήσουν νέες λέξεις κρατώντας τις απλές και βάζοντας μπροστά τους, με τη βοήθεια των μαθητών που άλλαξαν ομάδες, αχώριστα μόρια των προηγούμενων ομάδων τους. Συνειδητοποιούν έτσι μόνοι τους αν κάποιο μόριο συνδυάζεται με κάποια απλή λέξη για να δώσει μια σημασία.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

• Στο τέλος οι μαθητές αποθηκεύουν όλους τους χάρτες με τη μορφή εικόνας (file export) και η κάθε ομάδα κάνει εισαγωγή των εικόνων τους στο αρχείο Power Point που έχει ήδη δημιουργήσει, για να παρουσιάσει την εργασία της.

• Εκτυπώνονται όλες οι εικόνες με τις οποίες η κάθε ομάδα φτιάχνει καρτέλες που μπορεί να τοποθετήσει σε σημείο του τοίχου της τάξης.

ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΗ ΠΟΡΕΙΑ ΔΙΔΑΣΚΑΛΙΑΣ

Δυνατότητες τροποποίησης

Οι μαθητές δημιουργούν χιουμοριστικούς διαλόγους χρησιμοποιώντας τις λέξεις που οι ίδιοι έπλασαν και τους παρουσιάζουν στην τάξη με τη βοήθεια του λογισμικού παρουσιάσεων.

Αξιολόγηση

• Όλες οι ομάδες παρουσιάζουν με το λογισμικό παρουσίασης τις εργασίες τους.

• Αξιολογούνται ατομικά και ομαδικά από τους μαθητές και το διδάσκοντα.

Κριτήρια Αξιολόγησης

Αξιολογούνται: • η ικανότητα αναζήτησης, εύρεσης,

αξιολόγησης, σύνθεσης και παρουσίασης της πληροφορίας

• η επίτευξη των γνωστικών στόχων• η ικανότητα παραγωγής γραπτού

λόγου• οι συνεργατικές δεξιότητες που

αναπτύχθηκαν μεταξύ των μελών των ομάδων

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΑ ΜΑΘΗΤΩΝ

1.2.3.4.5.

• Επισκεφθείτε την Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα νέα ελληνική εργαλεία ηλεκτρονικά λεξικά λεξικό της κοινής νεοελληνικής (Τριανταφυλλίδη) και στις επιλογές αναζήτησης πληκτολογήστε α%.

• Από τα ευρήματα της πρώτης σελίδας διαλέξτε το α στερητικό πρόθημα και στείλτε το στο καλάθι.

• Να επαναλάβετε την ίδια διαδικασία με το ξε% και να στείλετε στο καλάθι το ξε πρόθημα.

α%, ξε%

• Πατήστε προβολή στο καλάθι σας. Έχετε μπροστά σας τα ευρήματά σας.

• Εξετάστε προσεκτικά πρώτα το πρόθημα α και δείτε τις διαφορετικές μορφές και σημασίες που μπορεί να πάρει.

• Ανοίξτε ένα έγγραφο του επεξεργαστή κειμένου και μεταφέρετε εκεί με αντιγραφή – επικόλληση τα ευρήματά σας.

• Στην επιλογή file page setup margins, ανοίξτε τα περιθώρια της σελίδας πάνω, αριστερά και δεξιά, έτσι ώστε να χωρέσει το κείμενο που θα επικολλήσετε καλύτερα στο έγγραφό σας.

• Με PrintScreen μεταφέρετε την οθόνη σε μία διαφάνεια στο PowerPoint. Με δεξί κλικ ανοίξτε την επιλογή show picture toolbar και με το εργαλείο crop κρατήστε από την εικόνα μόνο το κείμενο και κόψτε όλα τα υπόλοιπα. Μεγαλώστε την εικόνα να καλύψει όλη την οθόνη. Έχετε έτσι μπροστά σας όλα τα ευρήματά σας.

• Σας δίνεται ένα πρότυπο εννοιολογικού χάρτη, τον οποίο εσείς θα οργανώσετε διαφορετικά, ανάλογα με τα αχώριστα μόρια που εξετάζετε και τα ευρήματά σας στο λεξικό.

• Να δημιουργήσετε ξεχωριστούς εννοιολογικούς χάρτες για κάθε ένα αχώριστο μόριο.

• Να καταγράψετε στο χάρτη μία-μία όλες τις μορφές με τις οποίες μπορεί να εμφανιστεί το κάθε αχώριστο μόριο και για κάθε μορφή να μεταφέρετε από το λεξικό αντίστοιχες λέξεις, οι οποίες να εκφράζουν όλες τις διαφορετικές σημασίες των μορίων σας.

• Επισκεφθείτε τα σώματα κειμένων (νέα ελληνική εργαλεία σώματα κειμένων). Εδώ θα βρείτε σώματα κειμένων δημοσιογραφικού και εκπαιδευτικού λόγου. Επιλέξτε κάθε φορά διαφορετικό είδος λόγου για την αναζήτησή σας.

• Πληκτρολογήστε μία, για κάθε μορφή μορίου, από τις λέξεις που έχετε καταγράψει στον εννοιολογικό σας χάρτη και θα βρείτε το κειμενικό είδος μέσα στο οποίο εμφανίζονται αυτές οι λέξεις και τη συχνότητα εμφάνισής τους.

• Επιλέξτε ολόκληρη πρόταση και δείτε τις λέξεις και μέσα στα κείμενα. Εμφανίζονται χρωματισμένες οι αντίστοιχες προτάσεις.

• Αντιγράψτε κάποιες από τις προτάσεις και οργανώστε εκ νέου τον εννοιολογικό σας χάρτη επικολλώντας τις προτάσεις που αντιγράψατε κάτω από την αντίστοιχη λέξη.

• Να επαναλάβετε την ίδια διαδικασία και με το πρόθημα ξε και να συμπληρώσετε δεύτερο εννοιολογικό χάρτη.

• Τελειώνοντας τη διερεύνηση και έχοντας μπροστά σας τα αποτελέσματά της, έχετε την ευκαιρία να διαπιστώσετε τι είναι τα προθήματα που μελετήσατε και γιατί ονομάζονται αχώριστα μόρια.

• Προσπαθήστε να διατυπώσετε έναν ορισμό για το τί είναι αχώριστα μόρια.

Είναι ………

• Αντιγράψτε σε Power Point μία παράγραφο από ένα από τα κείμενα που έχετε βρει και χρωματίστε τις λέξεις με τα αχώριστα μόρια που εξετάσατε, εφόσον υπάρχουν στο κείμενό σας.

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΑ ΜΑΘΗΤΩΝ

1.2.3.4.5.

• Επισκεφθείτε την Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα νέα ελληνική εργαλεία ηλεκτρονικά λεξικά λεξικό της κοινής νεοελληνικής (Τριανταφυλλίδη) και στις επιλογές αναζήτησης πληκτολογήστε αρχι%.

• Στείλτε στο καλάθι τα ευρήματά σας.• Να επαναλάβετε την ίδια διαδικασία με τα

αμφι%, διχο%, ημι% και να τα στείλετε στο καλάθι.

αρχι%, αμφι%, διχο%, ημι%

• Πατήστε προβολή στο καλάθι σας. Έχετε μπροστά σας τα ευρήματά σας.

• Εξετάστε προσεκτικά πρώτα το πρόθημα αρχι- και δείτε τις διαφορετικές μορφές και σημασίες που μπορεί να πάρει.

• Ανοίξτε ένα έγγραφο του επεξεργαστή κειμένου και μεταφέρετε εκεί με αντιγραφή – επικόλληση τα ευρήματά σας.

• Στην επιλογή file page setup margins, ανοίξτε τα περιθώρια της σελίδας πάνω, αριστερά και δεξιά, έτσι ώστε να χωρέσει το κείμενο που θα επικολλήσετε καλύτερα στο έγγραφό σας.

• Με PrintScreen μεταφέρετε την οθόνη σε μία διαφάνεια στο PowerPoint. Με δεξί κλικ ανοίξτε την επιλογή show picture toolbar και με το εργαλείο crop κρατήστε από την εικόνα μόνο το κείμενο και κόψτε όλα τα υπόλοιπα. Μεγαλώστε την εικόνα να καλύψει όλη την οθόνη. Έχετε έτσι μπροστά σας όλα τα ευρήματά σας.

• Σας δίνεται ένα πρότυπο εννοιολογικού χάρτη, τον οποίο εσείς θα οργανώσετε διαφορετικά, ανάλογα με τα αχώριστα μόρια που εξετάζετε και τα ευρήματά σας στο λεξικό.

• Να δημιουργήσετε ξεχωριστούς εννοιολογικούς χάρτες για κάθε ένα αχώριστο μόριο.

• Να καταγράψετε στο χάρτη μία-μία όλες τις μορφές με τις οποίες μπορεί να εμφανιστεί το κάθε αχώριστο μόριο και για κάθε μορφή να μεταφέρετε από το λεξικό αντίστοιχες λέξεις, οι οποίες να εκφράζουν όλες τις διαφορετικές σημασίες των μορίων σας.

• Επισκεφθείτε τα σώματα κειμένων (νέα ελληνική εργαλεία σώματα κειμένων). Εδώ θα βρείτε σώματα κειμένων δημοσιογραφικού και εκπαιδευτικού λόγου. Επιλέξτε κάθε φορά διαφορετικό είδος λόγου για την αναζήτησή σας.

• Πληκτρολογήστε μία, για κάθε μορφή μορίου, από τις λέξεις που έχετε καταγράψει στον εννοιολογικό σας χάρτη και θα βρείτε το κειμενικό είδος μέσα στο οποίο εμφανίζονται αυτές οι λέξεις και τη συχνότητα εμφάνισής τους.

• Επιλέξτε ολόκληρη πρόταση και δείτε τις λέξεις και μέσα στα κείμενα. Εμφανίζονται χρωματισμένες οι αντίστοιχες προτάσεις.

• Αντιγράψτε κάποιες από τις προτάσεις και οργανώστε εκ νέου τον εννοιολογικό σας χάρτη επικολλώντας τις προτάσεις που αντιγράψατε κάτω από την αντίστοιχη λέξη.

• Να επαναλάβετε την ίδια διαδικασία και με τα υπόλοιπα προθήματα και να συμπληρώσετε αντίστοιχους εννοιολογικούς χάρτες.

• Τελειώνοντας τη διερεύνηση και έχοντας μπροστά σας τα αποτελέσματά της, έχετε την ευκαιρία να διαπιστώσετε τι είναι τα προθήματα που μελετήσατε και γιατί ονομάζονται αχώριστα μόρια.

• Προσπαθήστε να διατυπώσετε έναν ορισμό για το τί είναι αχώριστα μόρια.

Είναι ………

• Αντιγράψτε σε Power Point μία παράγραφο από ένα από τα κείμενα που έχετε βρει και χρωματίστε τις λέξεις με τα αχώριστα μόρια που εξετάσατε, εφόσον υπάρχουν στο κείμενό σας.

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΑ ΜΑΘΗΤΩΝ

1.2.3.4.5.

• Επισκεφθείτε την Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα νέα ελληνική εργαλεία ηλεκτρονικά λεξικά λεξικό της κοινής νεοελληνικής (Τριανταφυλλίδη) και στις επιλογές αναζήτησης πληκτολογήστε εκ%.

• Στείλτε στο καλάθι τα ευρήματά σας.• Να επαναλάβετε την ίδια διαδικασία με τα

περι%, δυσ%, και να τα στείλετε στο καλάθι..

• Να προσέξετε ιδιαίτερα τη διάκριση ανάμεσα στις προθέσεις και στις λόγιες προθέσεις ως προθήματα.

εκ%, περι%, δυσ%

• Πατήστε προβολή στο καλάθι σας. Έχετε μπροστά σας τα ευρήματά σας.

• Εξετάστε προσεκτικά πρώτα το πρόθημα εκ- και δείτε τις διαφορετικές μορφές και σημασίες που μπορεί να πάρει.

• Ανοίξτε ένα έγγραφο του επεξεργαστή κειμένου και μεταφέρετε εκεί με αντιγραφή – επικόλληση τα ευρήματά σας.

• Στην επιλογή file page setup margins, ανοίξτε τα περιθώρια της σελίδας πάνω, αριστερά και δεξιά, έτσι ώστε να χωρέσει το κείμενο που θα επικολλήσετε καλύτερα στο έγγραφό σας.

• Με PrintScreen μεταφέρετε την οθόνη σε μία διαφάνεια στο PowerPoint. Με δεξί κλικ ανοίξτε την επιλογή show picture toolbar και με το εργαλείο crop κρατήστε από την εικόνα μόνο το κείμενο και κόψτε όλα τα υπόλοιπα. Μεγαλώστε την εικόνα να καλύψει όλη την οθόνη. Έχετε έτσι μπροστά σας όλα τα ευρήματά σας.

• Σας δίνεται ένα πρότυπο εννοιολογικού χάρτη, τον οποίο εσείς θα οργανώσετε διαφορετικά, ανάλογα με τα αχώριστα μόρια που εξετάζετε και τα ευρήματά σας στο λεξικό.

• Να δημιουργήσετε ξεχωριστούς εννοιολογικούς χάρτες για κάθε ένα αχώριστο μόριο.

• Να καταγράψετε στο χάρτη μία-μία όλες τις μορφές με τις οποίες μπορεί να εμφανιστεί το κάθε αχώριστο μόριο και για κάθε μορφή να μεταφέρετε από το λεξικό αντίστοιχες λέξεις, οι οποίες να εκφράζουν όλες τις διαφορετικές σημασίες των μορίων σας.

• Επισκεφθείτε τα σώματα κειμένων (νέα ελληνική εργαλεία σώματα κειμένων). Εδώ θα βρείτε σώματα κειμένων δημοσιογραφικού και εκπαιδευτικού λόγου. Επιλέξτε κάθε φορά διαφορετικό είδος λόγου για την αναζήτησή σας.

• Πληκτρολογήστε μία, για κάθε μορφή μορίου, από τις λέξεις που έχετε καταγράψει στον εννοιολογικό σας χάρτη και θα βρείτε το κειμενικό είδος μέσα στο οποίο εμφανίζονται αυτές οι λέξεις και τη συχνότητα εμφάνισής τους.

• Επιλέξτε ολόκληρη πρόταση και δείτε τις λέξεις και μέσα στα κείμενα. Εμφανίζονται χρωματισμένες οι αντίστοιχες προτάσεις.

• Αντιγράψτε κάποιες από τις προτάσεις και οργανώστε εκ νέου τον εννοιολογικό σας χάρτη επικολλώντας τις προτάσεις που αντιγράψατε κάτω από την αντίστοιχη λέξη.

• Να επαναλάβετε την ίδια διαδικασία και με τα υπόλοιπα προθήματα και να συμπληρώσετε αντίστοιχους εννοιολογικούς χάρτες.

• Τελειώνοντας τη διερεύνηση και έχοντας μπροστά σας τα αποτελέσματά της, έχετε την ευκαιρία να διαπιστώσετε τι είναι τα προθήματα που μελετήσατε και γιατί ονομάζονται αχώριστα μόρια.

• Προσπαθήστε να διατυπώσετε έναν ορισμό για το τί είναι αχώριστα μόρια.

Είναι ………

• Αντιγράψτε σε Power Point μία παράγραφο από ένα από τα κείμενα που έχετε βρει και χρωματίστε τις λέξεις με τα αχώριστα μόρια που εξετάσατε, εφόσον υπάρχουν στο κείμενό σας.

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΑ ΜΑΘΗΤΩΝ

1.2.3.4.5.

• Επισκεφθείτε την Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα νέα ελληνική εργαλεία ηλεκτρονικά λεξικά λεξικό της κοινής νεοελληνικής (Τριανταφυλλίδη) και στις επιλογές αναζήτησης πληκτολογήστε εν%.

• Από τα ευρήματα της πρώτης σελίδας διαλέξτε αυτό που ψάχνετε και στείλτε το στο καλάθι.

• Να επαναλάβετε την ίδια διαδικασία με τα επι%, εισ% και να τα στείλετε στο καλάθι.

• Να προσέξετε ιδιαίτερα τη διάκριση ανάμεσα στις προθέσεις και στις λόγιες προθέσεις ως προθήματα.

εν%, επι%, εισ%

• Πατήστε προβολή στο καλάθι σας. Έχετε μπροστά σας τα ευρήματά σας.

• Εξετάστε προσεκτικά πρώτα το πρόθημα εν- και δείτε τις διαφορετικές μορφές και σημασίες που μπορεί να πάρει.

• Ανοίξτε ένα έγγραφο του επεξεργαστή κειμένου και μεταφέρετε εκεί με αντιγραφή – επικόλληση τα ευρήματά σας.

• Στην επιλογή file page setup margins, ανοίξτε τα περιθώρια της σελίδας πάνω, αριστερά και δεξιά, έτσι ώστε να χωρέσει το κείμενο που θα επικολλήσετε καλύτερα στο έγγραφό σας.

• Με PrintScreen μεταφέρετε την οθόνη σε μία διαφάνεια στο PowerPoint. Με δεξί κλικ ανοίξτε την επιλογή show picture toolbar και με το εργαλείο crop κρατήστε από την εικόνα μόνο το κείμενο και κόψτε όλα τα υπόλοιπα. Μεγαλώστε την εικόνα να καλύψει όλη την οθόνη. Έχετε έτσι μπροστά σας όλα τα ευρήματά σας.

• Σας δίνεται ένα πρότυπο εννοιολογικού χάρτη, τον οποίο εσείς θα οργανώσετε διαφορετικά, ανάλογα με τα αχώριστα μόρια που εξετάζετε και τα ευρήματά σας στο λεξικό.

• Να δημιουργήσετε ξεχωριστούς εννοιολογικούς χάρτες για κάθε ένα αχώριστο μόριο.

• Να καταγράψετε στο χάρτη μία-μία όλες τις μορφές με τις οποίες μπορεί να εμφανιστεί το κάθε αχώριστο μόριο και για κάθε μορφή να μεταφέρετε από το λεξικό αντίστοιχες λέξεις, οι οποίες να εκφράζουν όλες τις διαφορετικές σημασίες των μορίων σας.

• Επισκεφθείτε τα σώματα κειμένων (νέα ελληνική εργαλεία σώματα κειμένων). Εδώ θα βρείτε σώματα κειμένων δημοσιογραφικού και εκπαιδευτικού λόγου. Επιλέξτε κάθε φορά διαφορετικό είδος λόγου για την αναζήτησή σας.

• Πληκτρολογήστε μία, για κάθε μορφή μορίου, από τις λέξεις που έχετε καταγράψει στον εννοιολογικό σας χάρτη και θα βρείτε το κειμενικό είδος μέσα στο οποίο εμφανίζονται αυτές οι λέξεις και τη συχνότητα εμφάνισής τους.

• Επιλέξτε ολόκληρη πρόταση και δείτε τις λέξεις και μέσα στα κείμενα. Εμφανίζονται χρωματισμένες οι αντίστοιχες προτάσεις.

• Αντιγράψτε κάποιες από τις προτάσεις και οργανώστε εκ νέου τον εννοιολογικό σας χάρτη επικολλώντας τις προτάσεις που αντιγράψατε κάτω από την αντίστοιχη λέξη.

• Να επαναλάβετε την ίδια διαδικασία και με τα υπόλοιπα προθήματα και να συμπληρώσετε αντίστοιχους εννοιολογικούς χάρτες.

• Τελειώνοντας τη διερεύνηση και έχοντας μπροστά σας τα αποτελέσματά της, έχετε την ευκαιρία να διαπιστώσετε τι είναι τα προθήματα που μελετήσατε και γιατί ονομάζονται αχώριστα μόρια.

• Προσπαθήστε να διατυπώσετε έναν ορισμό για το τί είναι αχώριστα μόρια.

Είναι ………

• Αντιγράψτε σε Power Point μία παράγραφο από ένα από τα κείμενα που έχετε βρει και χρωματίστε τις λέξεις με τα αχώριστα μόρια που εξετάσατε, εφόσον υπάρχουν στο κείμενό σας.

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΑ ΜΑΘΗΤΩΝ

1.2.3.4.5.

• Επισκεφθείτε την Πύλη για την Ελληνική Γλώσσα νέα ελληνική εργαλεία ηλεκτρονικά λεξικά λεξικό της κοινής νεοελληνικής (Τριανταφυλλίδη) και στις επιλογές αναζήτησης πληκτολογήστε δια%.

• Από τα ευρήματα της πρώτης σελίδας διαλέξτε αυτό που ψάχνετε και στείλτε το στο καλάθι.

• Να επαναλάβετε την ίδια διαδικασία με τα υπο%, συν%, και να τα στείλετε στο καλάθι.

• Να προσέξετε ιδιαίτερα τη διάκριση ανάμεσα στις προθέσεις και στις λόγιες προθέσεις ως προθήματα.

δια%, υπο%, συν%

• Πατήστε προβολή στο καλάθι σας. Έχετε μπροστά σας τα ευρήματά σας.

• Εξετάστε προσεκτικά πρώτα το πρόθημα δια- και δείτε τις διαφορετικές μορφές και σημασίες που μπορεί να πάρει.

• Ανοίξτε ένα έγγραφο του επεξεργαστή κειμένου και μεταφέρετε εκεί με αντιγραφή – επικόλληση τα ευρήματά σας.

• Στην επιλογή file page setup margins, ανοίξτε τα περιθώρια της σελίδας πάνω, αριστερά και δεξιά, έτσι ώστε να χωρέσει το κείμενο που θα επικολλήσετε καλύτερα στο έγγραφό σας.

• Με PrintScreen μεταφέρετε την οθόνη σε μία διαφάνεια στο PowerPoint. Με δεξί κλικ ανοίξτε την επιλογή show picture toolbar και με το εργαλείο crop κρατήστε από την εικόνα μόνο το κείμενο και κόψτε όλα τα υπόλοιπα. Μεγαλώστε την εικόνα να καλύψει όλη την οθόνη. Έχετε έτσι μπροστά σας όλα τα ευρήματά σας.

• Σας δίνεται ένα πρότυπο εννοιολογικού χάρτη, τον οποίο εσείς θα οργανώσετε διαφορετικά, ανάλογα με τα αχώριστα μόρια που εξετάζετε και τα ευρήματά σας στο λεξικό.

• Να δημιουργήσετε ξεχωριστούς εννοιολογικούς χάρτες για κάθε ένα αχώριστο μόριο.

• Να καταγράψετε στο χάρτη μία-μία όλες τις μορφές με τις οποίες μπορεί να εμφανιστεί το κάθε αχώριστο μόριο και για κάθε μορφή να μεταφέρετε από το λεξικό αντίστοιχες λέξεις, οι οποίες να εκφράζουν όλες τις διαφορετικές σημασίες των μορίων σας.

• Επισκεφθείτε τα σώματα κειμένων (νέα ελληνική εργαλεία σώματα κειμένων). Εδώ θα βρείτε σώματα κειμένων δημοσιογραφικού και εκπαιδευτικού λόγου. Επιλέξτε κάθε φορά διαφορετικό είδος λόγου για την αναζήτησή σας.

• Πληκτρολογήστε μία, για κάθε μορφή μορίου, από τις λέξεις που έχετε καταγράψει στον εννοιολογικό σας χάρτη και θα βρείτε το κειμενικό είδος μέσα στο οποίο εμφανίζονται αυτές οι λέξεις και τη συχνότητα εμφάνισής τους.

• Επιλέξτε ολόκληρη πρόταση και δείτε τις λέξεις και μέσα στα κείμενα. Εμφανίζονται χρωματισμένες οι αντίστοιχες προτάσεις.

• Αντιγράψτε κάποιες από τις προτάσεις και οργανώστε εκ νέου τον εννοιολογικό σας χάρτη επικολλώντας τις προτάσεις που αντιγράψατε κάτω από την αντίστοιχη λέξη.

• Να επαναλάβετε την ίδια διαδικασία και με τα υπόλοιπα προθήματα και να συμπληρώσετε αντίστοιχους εννοιολογικούς χάρτες.

• Τελειώνοντας τη διερεύνηση και έχοντας μπροστά σας τα αποτελέσματά της, έχετε την ευκαιρία να διαπιστώσετε τι είναι τα προθήματα που μελετήσατε και γιατί ονομάζονται αχώριστα μόρια.

• Προσπαθήστε να διατυπώσετε έναν ορισμό για το τί είναι αχώριστα μόρια.

Είναι ………

• Αντιγράψτε σε Power Point μία παράγραφο από ένα από τα κείμενα που έχετε βρει και χρωματίστε τις λέξεις με τα αχώριστα μόρια που εξετάσατε, εφόσον υπάρχουν στο κείμενό σας.

ΟΝΟΜΑΤΕΠΩΝΥΜΑ ΜΑΘΗΤΩΝ

1.2.3.4.5.

• «Παίξτε» με τη γλώσσα και προσπαθήστε να σχηματίσετε δικές σας λέξεις.

• Δοκιμάστε να παραβιάσετε τους κανόνες και να δημιουργήσετε νέες λέξεις κρατώντας τις απλές και βάζοντας μπροστά τους, με τη βοήθεια των συμμαθητών σας που άλλαξαν ομάδες, αχώριστα μόρια των προηγούμενων ομάδων τους. Θα διαπιστώσετε έτσι και μόνοι σας αν κάποιο μόριο συνδυάζεται με κάποια απλή λέξη για να δώσει μια σημασία.

• Να παρουσιάσετε τις γλωσσικές σας δημιουργίες στην τάξη με τη βοήθεια του λογισμικού παρουσίασης.