If you can't read please download the document
Upload
dodat
View
217
Download
0
Embed Size (px)
IFRS 10 CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
1 IFRS Foundation
Standardi Ndrkombtar i Raportimit Financiar 10 Pasqyrat financiare t konsoliduara
Objektivi
1 Objektivi i ktij SNRF-je sht t vendos parimet pr paraqitjen dhe prgatitjen e pasqyrave financiare t konsoliduara, kur nj njsi ekonomike kontrollon nj apo m shum njsi t tjera ekonomike.
Realizimi i objektivit
2 Pr t realizuar objektivin n paragrafin 1, ky SNRF:
(a) krkon q njsia ekonomike (shoqria mm), q kontrollon nj apo m
shum njsi t tjera ekonomike (filialet), t paraqes pasqyra financiare
t konsoliduara;
(b) prkufizon parimin e kontrollit, dhe prcakton kontrollin si baz pr
konsolidimin;
(c) prcakton se si t zbatohet parimi i kontrollit pr t identifikuar nse nj
investitor kontrollon nj t investuar dhe pr kt arsye duhet ta
konsolidoj t investuarin; dhe
(d) prcakton krkesat e kontabilitetit pr prgatitjen e pasqyrave financiare
t konsoliduara.
3 Ky SNRF nuk merret me krkesat e kontabilitetit pr kombinimet e biznesit
dhe efektin e tyre n konsolidim, prfshir dhe emrin e mir q rrjedh nga nj
kombinim biznesi (shih SNRF 3 Kombinime e biznesit).
Objekti
4 Nj njsi ekonomike, q sht nj shoqri mm, do t paraqes pasqyra
financiare t konsoliduara. Ky SNRF zbatohet pr t gjitha njsit ekonomike,
prvese si vijon:
(a) nj shoqri mm nuk duhet t paraqes pasqyra financiare t
konsoliduara, nse ajo plotson t gjitha kushtet e mposhtme:
(i) sht nj filial i zotruar plotsisht ose nj filial i zotruar
pjesrisht nga nj njsi tjetr ekonomike dhe t gjith pronart
e tjer, duke prfshir edhe ata, q edhe pse nuk kan t drejt
t votojn, jan t informuar dhe nuk kundrshtojn faktin q
shoqria mm nuk paraqet pasqyra financiare t konsoliduara;
INTERNATIONAL FINANCIAL REPORTING STANDARD MAY 2011
IFRS Foundation 2
(ii) instrumentet e saj t kapitalit neto ose ato t borxhit nuk
tregtohen n nj treg publik (n bursa t vendit ose t huaja ose
n nj treg jasht burse, duke prfshir tregjet lokale dhe
rajonale);
(iii) nuk ka regjistruar, as nuk sht n procesin e regjistrimit t
pasqyrave t saj financiare n nj komision t letrave me vler
ose organizat tjetr rregullatore, me qllim emetimin e do
klase instrumentesh n nj treg publik;dhe
(iv) shoqria mm prfundimtare e saj ose do shoqri mm e
ndrmjetme prgatit pasqyra financiare t konsoliduara q jan
n dispozicion pr prdorim publik dhe n prputhje me SNRF-
t.
(b) skemat e prfitimit pas-punsimit ose t prfitimeve t tjera afatgjata t
punonjsve pr t cilat zbatohet SNK 19 Prfitimet e punonjsve.
Kontrolli
5 Nj investitor, pavarsisht nga natyra e prfshirjes s tij me nj njsi
ekonomike (t investuarin), do t prcaktoj nse sht nj shoqri
mm duke vlersuar nse ai kontrollon t investituarin.
6 Nj investitor kontrollon nj t investuar kur sht i ekspozuar, apo
zotron t drejta pr kthimet e ndryshueshme nga prfshirja e tij me t
investituarin dhe ka aftsin t ndikoj n kto kthime prmes fuqis s
tij mbi t investuarin.
7 Pra, nj investitor kontrollon nj t investuar nse dhe vetm nse
investitori i ka t gjitha karakteristikat n vijim:
(a) fuqin mbi t investuarin (shih paragraft 10 -14);
(b) ekspozimin ose t drejtat pr kthimet e ndryshueshme nga
prfshirja e tij me t investuarin (shih paragraft 15 dhe 16); dhe
(c) aftsin pr t prdorur fuqin e tij mbi t investuarin pr t
ndikuar n shumn e kthimit t investitorit (shih paragraft 17 dhe
18).
8 Nj investitor duhet t marr parasysh t gjitha faktet dhe rrethanat kur bn
vlersimin nse ai kontrollon nj t investuar. Investitori duhet t rivlersoj
nse ai kontrollon nj t investuar, kur faktet dhe rrethanat tregojn se ka
ndryshime n nj ose m shum prej tri elementeve t kontrollit, t renditura
n paragrafin 7 (shih paragraft B80B85).
IFRS 10 CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
3 IFRS Foundation
9 Dy ose m shum investitor kontrollojn kolektivisht nj t investuar, kur ata
duhet t veprojn s bashku pr t drejtuar veprimtarit e rndsishme. N
raste t tilla, asnj investitor nuk kontrollon n mnyr individuale t
investuarin, meq asnj investitor nuk mund t drejtoj veprimtarit pa
bashkpunimin e t tjerve. do investitor do ta kontabilizonte interesin e tij
tek i investuari n prputhje me SNRF-t prkatse, t tilla si SNRF 11
Marrveshjet e prbashkta, SNK 28 Investimet n pjesmarrje dhe
siprmarrjet e prbashkta ose SNRF 9 Instrumentet financiare.
Fuqia
10 Nj investitor ka fuqi mbi nj t investuar kur investitori ka t drejta ekzistuese
q i japin atij aftsin aktuale pr t drejtuar veprimtarit e rndsishme,
dmth veprimtarit q ndikojn n mnyr t konsiderueshme n kthimet e t
investuarit.
11 Fuqia rrjedh nga drejtat. Ndonjher vlersimi i fuqis sht i drejtprdrejt, si
n rastin kur fuqia mbi nj t investuar sht vendosur drejtprdrejt dhe
vetm nga t drejtat e vots, t siguruara nga instrumentet e kapitalit neto t
tilla si aksionet, dhe mund t vlersohet duke marr parasysh t drejtat e
vots nga kta aksionmbajts. N raste t tjera, vlersimi do t jet m
kompleks dhe krkon t merret parasysh m shum se nj faktor, pr
shembull kur fuqia rrjedh nga nj ose m shum marrveshje kontraktuale.
12 Nj investitor, me aftsin aktuale pr t drejtuar veprimtarit e rndsishme,
ka fuqi edhe nse t drejtat e tij pr t drejtuar ende nuk jan ushtruar.
Evidenca, q investitori sht marr me drejtimin e veprimtarive t
rndsishme, mund t ndihmoj pr t prcaktuar nse investitori ka fuqi, por,
n vetvete, nj evidenc e till nuk sht prfundimtare n prcaktimin nse
investitori ka fuqi mbi nj t investuar.
13 Nse dy ose m shum investitor kan secili t drejta ekzistuese, q u japin
atyre aftsi t njanshme pr t drejtuar veprimtari t rndsishme t
ndryshme, investitori, i cili ka aftsin aktuale pr t drejtuar veprimtarit, q
n mnyr t konsiderueshme ndikojn n kthimet e t investuarit, ka fuqi mbi
t investuarin.
14 Nj investitor mund t ket fuqi mbi nj t investuar edhe n qoft se njsit e
tjera ekonomike kan t drejta ekzistuese, q u japin atyre aftsin aktuale
pr t marr pjes n drejtimin e veprimtarive t rndsishme, pr shembull
kur nj njsi ekonomike ka influenc t konsiderueshme. Megjithat, nj
investitor q zotron vetm t drejta mbrojtse nuk ka fuqi mbi nj t
investuar (shih paragraft B26-B28), dhe rrjedhimisht nuk ka kontroll mbi t.
Kthimet
15 Nj investitor sht i ekspozuar apo zotron t drejta ndaj kthimeve t
ndryshueshme nga prfshirja e tij me t investuarin, kur kthimet e investitorit,
INTERNATIONAL FINANCIAL REPORTING STANDARD MAY 2011
IFRS Foundation 4
nga prfshirja e tij, kan mundsin t ndryshojn si rezultat i performancs
s t investuarit. Kthimet e investitorit mund t jen vetm pozitive, negative
ose trsisht pozitive dhe negative.
16 Edhe pse vetm nj investitor mund t kontrolloj nj t investuar, n kthimet
e nj t investuari mund t ket pjes m shum se nj pal. Pr shembull,
zotruesit e interesave jo-kontrolluese mund t ken pjes n fitimet ose
shprndarjet e nj t investuari.
Lidhja midis fuqis dhe kthimeve
17 Nj investitor kontrollon nj t investuar, nse investitori ka jo vetm fuqi mbi
t investuarin dhe ekspozim ose t drejta ndaj kthimeve t ndryshueshme nga
prfshirja e tij me t investuarin, por, gjithashtu, ka aftsin t prdor fuqin
e tij pr t ndikuar n kthimet q i takojn nga prfshirja e tij me t
investuarin.
18 Kshtu, nj investitor q zotron t drejta t vendimmarrjes do t prcaktoj
nse ai sht kryesori apo nj agjent. Nj investitor q sht nj agjent, n
prputhje me paragraft B58-B72, nuk kontrollon nj t investuar, kur ai
ushtron t drejtat e vendimmarrjes, q i jan deleguar.
Krkesat e kontabilitetit
19 Nj shoqri mm do t prgatis pasqyra financiare t konsoliduara
duke prdorur politika kontabl uniforme si pr transaksionet, ashtu dhe
ngjarjet e tjera n rrethana t ngjashme.
20 Konsolidimi i nj t investuari do t filloj nga data q investitori ka fituar
kontrollin mbi t investuarin dhe do t pushoj kur investitori humbet kontrollin
mbi t.
21 Paragraft B86-B93 japin udhzime pr prgatitjen e pasqyrave financiare t konsoliduara.
Interesat jokontrolluese
22 Nj shoqri mm do t paraqes interesat jokontrolluese n pasqyrn e
konsoliduar t pozicionit financiar brenda seksionit t kapitalit neto, vemas
nga kapitali i pronarve t shoqris mm.
23 Ndryshimet n interesin e pronsis s nj shoqrie mm n nj filial, q
nuk ojn n humbjen e kontrollit nga shoqria mm mbi filialin, jan
transaksione t kapitalit neto (dmth. transaksione me pronart n cilsin e
tyre si pronar).
IFRS 10 CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
5 IFRS Foundation
24 Paragraft B94-B96 japin udhzime pr kontabilizimin e interesave
jokontrolluese n pasqyrat financiare t konsoliduara.
Humbja e kontrollit
25 Nse nj shoqri mm humb kontrollin mbi nj filial, ather ajo:
(a) rregjistron aktivet dhe pasivet e ish-filialit nga pasqyra e konsoliduar e
pozicionit financiar.
(b) njeh me vlern e drejt do investim t ruajtur n ish-filialin kur ka
humbur kontrollin dhe m pas e kontabilizon at dhe do shum, q ka
si detyrim nga ose pr filialin, n prputhje me SNRF-t prkatse. Kjo
vler e drejt do t konsiderohet si vlera e drejt e nj aktivi financiar n
njohjen fillestare n prputhje me SNRF 9 ose, sipas rastit, kostoja e
nj investimi n njohjen fillestare n nj siprmarrje t prbashkt apo
pjesmarrje.
(c) njeh fitim ose humbje neto nga humbja e kontrollit n lidhje me interesin
e kontrollit t mparshm.
26 Paragraft B97-B99 japin udhzime pr kontabilitetin e humbjes s kontrollit.
INTERNATIONAL FINANCIAL REPORTING STANDARD MAY 2011
IFRS Foundation 6
Shtojca A Prkufizimet e termave
Kjo shtojc sht pjes prbrse e SNRF-s.
pasqyra financiare
t konsoliduara
Pasqyra financiare t nj grupi n t cilin aktivet, pasivet,
kapitali neto, t ardhurat, shpenzimet dhe flukset e mjeteve
monetare t shoqris mm dhe filialeve t saj jan
paraqitur si ato t nj njsie t vetme ekonomike.
kontrolli mbi nj t
investuar
Nj investitor kontrollon nj t investuar, kur investitori sht i
ekspozuar apo zotron t drejta pr kthimet e ndryshueshme,
nga prfshirja e tij me t investuarin, dhe ka aftsin t ndikoj
n kto kthime prmes fuqis t tij mbi t investuarin.
marrsi i vendimit Nj njsi ekonomike me t drejta t vendimmarrjes, q sht ose njsia kryesore, ose nj agjent pr palt e tjera.
grupi Nj shoqri mm dhe filialet e saj.
interesi
jokontrollues
Kapitali neto n nj filial q nuk i takon nj shoqrie mm as
drejtprdrejt, as trthorazi.
shoqria mm Nj njsi ekonomike q kontrollon nj apo m shum njsii ekonomike.
fuqia T drejtat ekzistuese q japin aftsin aktuale pr t drejtuar veprimtarit e rndsishme.
t drejtat mbrojtse T drejtat e prcaktuara pr t mbrojtur interesat e pals q i
zotron kto t drejta, pa i dhn ksaj pale fuqi mbi njsin
ekonomike me t ciln lidhen kto t drejta.
veprimtarit e
rndsishme Pr qllime t ktij SNRF-je, veprimtarit e rndsishme jan
veprimtarit e t investuarit q ndikojn dukshm n kthimet e
tij.
t drejtat e heqjes T drejtat q e privojn vendimmarrsin nga autoriteti i tij i vendimmarrjes.
filial Nj njsi ekonomike q kontrollohet nga nj njsi ekonomike tjetr.
IFRS 10 CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
7 IFRS Foundation
Prkufizimet e termave t mposhtm jepen n SNRF 11, SNRF 12 Dhnia e
informacioneve shpjeguese n lidhje me interesat n njsit e tjera ekonomike, SNK 28 (i ndryshuar n 2011) ose SNK 24 Dhnia e informacioneve shpjeguese pr palt e lidhura dhe jan prdorur n kt SNRF sipas kuptimit t dhn n
SNRF-t ku ato jan prcaktuar:
pjesmarrje
interesi n nj njsi ekonomike tjetr
siprmarrje e prbashkt
personeli drejtues kryesor
pal e lidhur
influenc e konsiderueshme.
INTERNATIONAL FINANCIAL REPORTING STANDARD MAY 2011
IFRS Foundation 8
Shtojca B Udhzim pr zbatim
Kjo shtojc sht pjes prbrse e SNRF-s. Ajo prshkruan zbatimin e paragrafve
1-26 dhe ka t njjtin autoritet sikurse pjest e tjera t SNRF-s.
B1 Shembujt n kt shtojc paraqesin situata hipotetike. Edhe pse disa aspekte
t shembujve mund t jen t pranishme n modelet aktuale faktike, kur t
zbatohet SNRF 10 do t duhet t vlersohen t gjitha faktet dhe rrethanat e nj modeli t veant faktik.
Vlersimi i Kontrollit
B2 Pr t prcaktuar nse kontrollon nj t investuar, nj investitor do t vlersoj nse ka t gjitha karakteristikat e mposhtme:
(a) fuqin mbi t investuarin;
(b) ekspozimin ose t drejtat ndaj kthimeve t ndryshueshme nga prfshirja
e tij me t investuarin; dhe
(c) aftsin pr t prdorur fuqin e tij mbi t investuarin pr t ndikuar n
shumn e kthimeve t investitorit.
B3 Shqyrtimi i faktorve t mposhtm mund t ndihmoj n prcaktimin:
(a) e qllimit dhe konceptimit t t investuarit (shih paragraft B5B8);
(b) cilat jan veprimtarit e rndsishme dhe si merren vendimet n lidhje
me to (shih paragraft B11B13);
(c) nse t drejtat i japin investitorit aftsin aktuale pr t drejtuar
veprimtarit e rndsishme (shih paragraft B14B54);
(d) nse investitori sht i ekspozuar ndaj kthimeve t ndryshueshme apo
ka t drejta mbi to, nga prfshirja e tij me t investuarin(shih paragraft
B55-B57); dhe
(e) nse investitori ka aftsin t prdor fuqin e tij mbi t investuarin pr
t ndikuar n shumn e kthimeve t investitorit (shih paragraft B58
B72).
B4 Gjat vlersimit t kontrollit mbi nj t investuar, nj investitor do t marr
parasysh natyrn e marrdhnieve t tij me palt e tjera (shih paragraft B73B75).
IFRS 10 CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
9 IFRS Foundation
Qllimi dhe konceptimi i nj t investuari
B5 Gjat vlersimit t kontrollit t nj t investuari, nj investitor do t marr
parasysh qllimin dhe konceptimin e t investuarit n mnyr q t
identifikoj veprimtarit e rndsishme, mnyrn sesi jan marr vendimet n
lidhje me to, cili ka aftsin aktuale pr t drejtuar kto veprimtari dhe cili merr
kthimet nga to.
B6 Kur merren parasysh qllimi dhe konceptimi i nj t investuari, mund t jet e
qart se nj i investuar kontrollohet me an t instrumenteve t kapitalit neto,
q i japin mbajtsit t drejta proporcionale t vots, t tilla si aksionet e
zakonshme tek i investuari. N kt rast, n munges t marrveshjeve t
tjera q ndryshojn vendimmarrjen, vlersimi i kontrollit fokusohet se cila
pal, nse ka, sht n gjendje t ushtroj t drejtn e vots, n mnyr t
mjaftueshme, pr t prcaktuar politikat financiare dhe t shfrytzimit t t
investuarit (shih paragraft B34-B50 ). N rastin m t drejtprdrejt,
investitori q zotron shumicn e ktyre t drejtave t vots, n munges t
faktorve t tjer, kontrollon t investuarin.
B7 N rastet m t ndrlikuara, pr t prcaktuar nse nj investitor kontrollon
nj t investuar, mund t jet e nevojshme t merren parasysh disa ose t
gjith faktort e tjer n paragrafin B3.
B8 Nj i investuar mund t konceptohet n mnyr q t drejtat e vots t mos
jen faktor dominues n prcaktimin se cili kontrollon t investuarin, si n
rastin kur t gjitha t drejtat e vots kan t bjn vetm me detyrat
administrative, ndrsa veprimtarit e rndsishme drejtohen me an t
marrveshjeve kontraktuale. N raste t tilla, nj investitor do t prfshij n
shqyrtimin e qllimit dhe konceptimit t t investuarit, edhe shqyrtimin e
rreziqeve ndaj t cilave i investuari parashikohet t jet i ekspozuar, rreziqe
q parashikohen tu kalojn palve t prfshira me t investuarin, dhe nse
investitori sht i ekspozuar ndaj disa ose t gjitha ktyre rreziqeve. Shqyrtimi
i rreziqeve prfshin jo vetm rrezikun e lidhur me humbjet, por edhe
mundsin pr rezultate pozitive.
Fuqia
B9 Pr t patur fuqi mbi nj t investuar, nj investitor duhet t ket t drejta
ekzistuese q i japin atij aftsin aktuale t drejtoj veprimtarit e
rndsishme. Pr qllime t vlersimit t fuqis, do t merren parasysh vetm
t drejtat thelbsore dhe t drejtat q nuk jan mbrojtse (shih paragraft B22B28).
B10 Prcaktimi nse nj investitor ka fuqi varet nga veprimtarit e rndsishme,
mnyra se si jan marr vendimet n lidhje me to dhe t drejtat q kan
investitori dhe palt e tjera n lidhje me t investuarin.
INTERNATIONAL FINANCIAL REPORTING STANDARD MAY 2011
IFRS Foundation 10
Veprimtarit e rndsishme dhe drejtimi i tyre
B11 Pr shum t investuar, nj sr veprimtarish t shfrytzimit dhe t financimit
ndikojn ndjeshm n kthimet e tyre. N varsi t rrethanave, shembuj t
veprimtarive q mund t jen veprimtari t rndsishme, prfshijn rastet e
mposhtme, edhe pse nuk kufizohen vetm n to:
(a) shitja dhe blerja e mallrave ose shrbimeve;
(b) administrimi i aktiveve financiare gjat jets s tyre (duke prfshir deri
mospagimin);
(c) przgjedhja, blerja apo nxjerrja jasht prdorimit t aktiveve;
(d) krkimi dhe zhvillimi i produkteve ose proceseve t reja; dhe
(e) prcaktimi i nj strukture financimi ose sigurimi i financimeve.
B12 Shembuj t vendimeve rreth veprimtarive t rndsishme prfshijn rastet e
mposhtme, edhe pse nuk kufizohen vetm n to:
(a) vendosja e sistemeve pr vendimet kapitale dhe t shfrytzimit nga i
investuari, duke prfshir buxhetet; dhe
(b) emrimi dhe shprblimi i personelit drejtues kryesor t nj t investuari,
ose caktimi i ofruesve t shrbimeve dhe ndrprerjen e shrbimeve t
tyre apo t marrdhnieve t punsimit me ta.
B13 N disa situata, veprimtarit mund t jen veprimtari t rndsishme si
prpara, ashtu dhe pasi lind nj trsi rrethanash t veanta apo ndodh
ngjarja. Kur dy ose m shum investitor kan aftsin aktuale pr t drejtuar
veprimtarit e rndsishme dhe kto veprimtari ndodhin n koh t
ndryshme, investitort do t prcaktojn se cili prej tyre sht n gjendje t
drejtoj veprimtarit, t cilat ndikojn n mnyr t konsiderueshme tek
kthimet e tyre, n prputhje me trajtimin e t drejtave t vendimmarrjes t
konkurrentit (shih paragrafin 13). Investitort do ta rishikojn kt vlersim
me kalimin e kohs, nse faktet rndsishme apo rrethanat ndryshojn.
IFRS 10 CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
11 IFRS Foundation
Shembuj t zbatimit
Shembull 1
Dy investitor formojn nj t investuar pr t zhvilluar dhe tregtuar nj
produkt mjeksor. Njri nga investitort sht prgjegjs pr marrjen e
miratimit nga organi rregullator dhe zhvillimin e produkti mjeksor kjo
prgjegjsi do t thot t kesh kompetenc t njanshme pr t marr
vendime n lidhje me zhvillimin e produktit dhe marrjen e miratimit nga
organi rregullator. Pasi rregullatori ka aprovuar produktin, investitori tjetr do
ta prodhoj dhe tregtoj at-ky investitor ka kompetencn e njanshme t
marr t gjitha vendimet n lidhje me prodhimin dhe marketingun e projektit.
Nse t gjitha veprimtarit zhvillimi dhe marrja e miratimit nga organi
rregullator, si dhe prodhimi dhe marketingu i produktit mjeksor -jan
veprimtari e rndsishme, do investitor duhet t prcaktoj nse sht n
gjendje t drejtoj veprimtarit q ndikojn m ndjeshm n kthimet e t
investuarit. Prandaj, do investitor krkohet t ket parasysh nse zhvillimi
dhe marrja e miratimit nga organi rregullator ose prodhimi dhe marketingu i
produktit mjeksor jan veprimtari q ndikojn m ndjeshm n kthimet e t
investuarit dhe nse ai sht n gjendje ti drejtoj kto veprimtari. N
prcaktimin se cili ka fuqi, investitort do t marrin parasysh:
(a) qllimin dhe konceptimin e t investuarit;
(b) faktort q prcaktojn marzhin e fitimit, t ardhurat dhe vlern e t
investituarit, si dhe vlern e produktit mjeksor;
(c) efektin mbi kthimet e t investuarit, q jan si rezultat i autoritetit t
vendimmarrjes nga secili prej investitorve n lidhje me faktort n
pikn (b);dhe
(d) ekspozimin e investitorve ndaj kthimeve t ndryshueshme.
N kt shembull t veant, investitort, gjithashtu, do t marrin parasysh:
(e) pasigurin dhe prpjekjet e bra n marrjen e miratimit nga organi
rregullator (duke pasur parasysh t dhnat e investitorit pr zhvillimin e
suksesshm t produkteve mjeksore dhe marrjen e miratimit nga
organi rregullator ); dhe
(f) cili investitor kontrollon produktin mjeksor n nj koh q faza e
zhvillimit sht realizuar n mnyr t suksesshme.
INTERNATIONAL FINANCIAL REPORTING STANDARD MAY 2011
IFRS Foundation 12
Shembull 2
Nj mekanizm investimi (i investuari) sht krijuar dhe financohet me nj
instrument borxhi, q mbahet nga nj investitor (investitor borxhi), dhe
instrumente t kapitalit neto, q mbahen nga nj numr investitorsh t tjer.
Ksti i kapitalit sht caktuar pr t mbuluar humbjet e para dhe pr t
marr ndonj kthim t mbetur nga i investuari. Nj prej investitorve t
kapitalit neto, q zotron 30 pr qind t kapitalit, sht edhe administratori i
pasuris. I investituari prdor t ardhurat e tij pr t bler nj portofol
aktivesh financiare, duke u ekspozuar ndaj rrezikut t kredis q ka lidhje
me moskryerjen e mundshme t pagesave t principalit dhe t interesit t
aktiveve. Transaksioni sht br pr investitorin e borxhit si nj investim
me ekspozim minimal ndaj rrezikut t kredis, q ka lidhje me mospagimin e
mundshm t aktiveve n portofol, pr shkak t natyrs s ktyre aktiveve
dhe ngaq ksti i kapitalit sht prcaktuar t prthith humbjet e para t t
investuarit. Kthimet e t investuarit jan prekur ndjeshm nga drejtimi i
portofolit t aktiveve t tij, ku prfshihen vendimet sipas udhzimeve t
portofolit pr zgjedhjen, blerjen dhe nxjerrjen jasht prdorimit t aktiveve
dhe drejtimin e do lloj aktivi t portofolit n do rast mospagimi. T gjitha
kto aktivitete jan t menaxhuara nga administruesi i pasuris derisa
mospagimi arrin nj prqindje t caktuar t vlers s portofolit (p.sh. kur
vlera e portofolit sht e till saq ksti i kapitalit t t investuarit sht
konsumuar). Q nga kjo koh, nj administrator i besuar si pal e tret
drejton aktivet n prputhje me udhzimet e investitorit t borxhit. Drejtimi i
portofolit t aktiveve t t investuarit sht veprimtari e rndsishme e t
investuarit. Administratori i pasuris ka aftsin t drejtoj veprimtarit e
rndsishme deri sa aktivet e mospaguara arrijn prqindjen e caktuar t
vlers s portofolit; investitori i borxhit ka aftsin t drejtoj veprimtarit e
rndsishme, kur vlera e aktiveve t mospaguara tejkalon kt prqindje t
caktuar t vlers s portofolit. Administratori i pasuris dhe investitori i
borxhit, secili prej tyre, krkohet t prcaktojn nse jan n gjendje t
drejtojn veprimtarit q ndikojn m ndjeshm n kthimet e t investuarit,
duke marr parasysh qllimin dhe konceptimin e t investuarit, si dhe
ekspozimin e secils pal ndaj ndryshueshmris s kthimeve.
IFRS 10 CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
13 IFRS Foundation
T drejtat q i japin fuqi nj investitori mbi nj t investuar
B14 Fuqia lind nga t drejtat. Q t ket fuqi mbi nj t investuar, nj investitor
duhet t ket t drejta ekzistuese q i japin atij aftsin aktuale pr t drejtuar
veprimtarit e rndsishme. T drejtat q mund ti japin fuqi nj investitori
mund t ndryshojn ndrmjet t investuarve.
B15 Shembuj t t drejtave, qoft individualisht apo n kombinim, q mund ti
japin fuqi nj investitori, prfshijn rastet e mposhtme, edhe pse nuk
kufizohen vetm n to:
(a) t drejtat n formn e t drejtave t vots (ose t t drejtave potenciale
t vots) te nj i investuar (shih paragraft B34B50);
(b) t drejtat pr t emruar, ricaktuar ose hequr antar t personelit
drejtues kryesor t nj t investuari, q kan aftsin t drejtojn
veprimtarit e rndsishme;
(c) t drejtat pr t emruar ose hequr nj njsi tjetr ekonomike q drejton
veprimtarit e rndsishme;
(d) t drejtat pr t drejtuar t investuarin t hyj n transaksione apo t
ket veton pr ndonj ndryshim n to n prfitim t investitorit; dhe
(e) t drejta t tjera (t tilla si t drejtat e vendimmarrjes t specifikuara n
nj kontrat t drejtimit), q i japin zotruesit aftsin pr t drejtuar
veprimtari t rndsishme.
B16 N prgjithsi, kur nj i investuar ka nj gam veprimtarish shfrytzimi dhe
financimi, q n mnyr t ndjeshme ndikojn n kthimet e t investuarit, dhe
kur n mnyr t vazhdueshme krkohet nj vendimmarrje thelbsore n
lidhje me kto veprimtari, do t jen t drejtat e vots dhe t ngjashme me to,
qoft individualisht apo n kombinim me marrveshjet e tjera, q i japin fuqi
nj investitori.
B17 Kur t drejtat e vots nuk mund t ken nj efekt t rndsishm n kthimet e
nj t investuari, si n rastin kur t drejtat e vots kan t bjn vetm me
detyrat administrative dhe marrveshjet kontraktuale prcaktojn drejtimin e
veprimtarive t rndsishme, investitori krkohet t vlersoj kto
marrveshje kontraktuale pr t prcaktuar nse ka t drejta t mjaftueshme
q i japin fuqi mbi t investuarin. Pr t prcaktuar nse nj investitor ka t
drejta t mjaftueshme q i japin atij fuqi, ai merr parasysh qllimin dhe
konceptimin e t investuarit (shih paragraft B5-B8) dhe krkesat n
paragraft B51-B54 s bashku me paragraft B18B20.
B18 N disa rrethana mund t jet e vshtir t prcaktohet nse t drejtat e nj
investitori jan t mjaftueshme pr ti dhn atij fuqi mbi nj t investuar. N
raste t tilla, pr t patur mundsi q t bj vlersimin e fuqis, investitori
merr parasysh evidencn nse ka aftsin praktike pr t drejtuar
veprimtarit e rndsishme n mnyr t njanshme. Vmendje iu kushtohet
INTERNATIONAL FINANCIAL REPORTING STANDARD MAY 2011
IFRS Foundation 14
rasteve t mposhtme, por pa u kufizuar vetm n to. Kto raste, t marra s
bashku me t drejtat dhe treguesit n paragraft B19 dhe B20, mund t
sigurojn nj evidenc q t drejtat e investitorit jan t mjaftueshme pr ti
dhn atij fuqi mbi t investuarin:
(a) Investitori, pa qen nevoja t ket t drejta kontraktuale, mund t
emroj ose t miratoj personelin drejtues kryesor t t investuarit, q
ka aftsin pr t drejtuar veprimtarit e rndsishme.
(b) Investitori, pa qen nevoja t ket t drejta kontraktuale, mund t
drejtoj t investuarin pr t hyr n transaksione t rndsishme apo
pr t vn veton ndaj ndonj ndryshimi n to, pr t mirn e
investitorit.
(c) Investitori mund t dominoj ose procesin e propozimeve pr zgjedhjen
e antarve t organit qeveriss t t investuarit, ose marrjen e
prokurs nga mbajtsit e tjer t t drejtave t vots.
(d) Personeli drejtues kryesor i t investuarit jan pal t lidhura t
investitorit (pr shembull, shefi ekzekutiv i t investuarit dhe shefi
ekzekutiv i investitorit jan i njjti person).
(e) Shumica e antarve t organit qeveriss t t investuarit jan pal t
lidhura me investitorin.
B19 Ndonjher mund t ket tregues se investitori ka nj marrdhnie t veant
me t investuarin, q tregon se investitori ka m shum se nj interes pasiv
mbi t investuarin. Ekzistenca e do treguesi t veant, ose e nj kombinimi
t veant treguesish, nuk do t thot se sht plotsuar kriteri i fuqis.
Megjithat, t pasurit m shum se nj interes pasiv mbi t investuarin mund
t tregoj se investitori ka t drejta t tjera t lidhura t mjaftueshme pr ti
dhn atij fuqi apo pr ti siguruar nj evidenc pr ekzistencn e fuqis mbi
nj t investuar. Pr shembull, rastet n vijim tregojn q investitori ka m
shum se nj interes pasiv mbi t investuarin dhe, n kombinim me t drejta
t tjera, nj gj e till mund t dshmoj pr fuqin:
(a) Personeli drejtues kryesor i t investuarit, q ka aftsin t drejtoj
veprimtarit e rndsishme, prbhet nga punonjs aktual ose t
mparshm t investitorit.
(b) Operacionet e t investuarit jan t varura nga investitori, t tilla si n
situatat e mposhtme:
(i) I investuari varet nga investitori pr t financuar nj pjes t
konsiderueshme t operacioneve t tij.
(ii) Investitori garanton nj pjes t konsiderueshme t detyrimeve
t t investuarit.
(iii) I investuari varet nga investitori pr shrbime kryesore,
teknologji, furnizime apo materiale kryesore.
IFRS 10 CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
15 IFRS Foundation
(iv) Investitori kontrollon aktive t tilla si licencat ose markat tregtare
q jan kritike pr operacionet e t investuarit.
(v) I investuari varet nga investitori pr personelin drejtues kryesor,
si n rastin kur personeli i investitorit ka njohuri t specializuara
pr operacionet e t investuarit.
(c) Nj pjes e rndsishme e veprimtarive t t investuarit ose prfshijn,
ose jan kryer n emr t investitorit.
(d) Ekspozimi i investitorit ose t drejtat pr kthimet nga prfshirja e tij me
t investuarin jan n mnyr disproporcionale m t mdha se t
drejtat e tij t vots ose t drejtat e tjera t ngjashme. Pr shembull,
mund t jet nj situat n t ciln nj investitor ka t drejtn ose sht
i ekspozuar ndaj m shum se gjysms s kthimeve t t investuarit,
por zotron m pak se gjysma e t drejtave t vots s tij.
B20 Sa m t mdha t jen ekspozimi apo t drejtat e nj investitori ndaj
ndryshueshmris s kthimeve, nga prfshirja e tij me nj t investuar, aq m
e madhe sht nxitja e investitorit pr t patur t drejta t mjaftueshme q i
japin fuqi. Prandaj, t paturit e nj ekspozimi t madh ndaj ndryshueshmris
s kthimeve sht nj tregues se investitori mund t ket fuqi. Megjithat,
shkalla e ekspozimit t investitorit, n vetvete, nuk prcakton nse nj
investitor ka fuqi mbi t investituarin.
B21 Kur faktort e prcaktuar n paragrafin B18 dhe treguesit e prcaktuar n
paragraft B19 dhe B20 trajtohen s bashku me t drejtat e nj investitori,
duhet t'i jepet m tepr rndsi evidencs s fuqis, t prshkruar n
paragrafin B18.
T drejtat thelbsore
B22 Nj investitor, n vlersimin nse ka fuqi, merr parasysh vetm t drejtat
thelbsore q lidhen me nj t investuar (zotruar nga investitori dhe t
tjert). Q nj e drejt t jet thelbsore, zotruesi duhet t ket aftsin
praktike pr ta ushtruar kt t drejt.
B23 Prcaktimi nse t drejtat jan thelbsore krkon gjykim, duke marr
parasysh t gjitha faktet dhe rrethanat. Faktort q merren parasysh pr t
br kt prcaktim, por pa qen t kufizuar vetm n ta, prfshijn,:
(a) Nse ka ndonj penges (ekonomike ose fardo tjetr) q e pengojn
zotruesin (apo zotruesit) pr ushtrimin e t drejtave. Shembuj t
pengesave t tilla prfshijn, por pa u kufizuar vetm n to:
(i) gjoba financiare dhe stimuj q do t ndalonin (ose frenonin)
zotruesin nga ushtrimi i t drejtave t tij.
(ii) nj mim i ushtrimit ose i konvertimit, q krijon nj penges
financiare, q do ta ndalonte (ose frenonte) zotruesin nga
ushtrimi i t drejtave t tij.
INTERNATIONAL FINANCIAL REPORTING STANDARD MAY 2011
IFRS Foundation 16
(iii) afatet dhe kushtet q e bjn t pamundur ushtrimin e t
drejtave, pr shembull, kushtet q kufizojn tepr kohn e
ushtrimit t tyre.
(iv) mungesa e nj mekanizmi t qart, t arsyeshm n
dokumentet themeltare t nj t investuari ose n ligjet apo
rregulloret e zbatueshme q do ta lejonin zotruesin t
ushtronte t drejtat e veta.
(v) paaftsia e zotruesit t t drejtave pr t marr informacionin e
nevojshm, q t ushtroj t drejtat e veta.
(vi) pengesat ose stimujt operacionale q do t ndalonin (ose
frenonin) zotruesin nga ushtrimi i t drejtave t tij (p.sh.
mungesa e drejtuesve t tjer q duan, ose jan n gjendje t
ofrojn shrbime t specializuara apo t ofrojn shrbime dhe
t pranojn interesa t tjera t mbajtura nga drejtuesi n
detyr).
(vii) krkesat ligjore ose rregullatore q ndalojn zotruesin nga
ushtrimi i t drejtave t tij (p.sh. kur nj investitor i huaj sht i
ndaluar t ushtroj t drejtat e tij).
(b) Kur ushtrimi i t drejtave krkon marrveshje me m shum se nj pal,
ose kur t drejtat zotrohen nga m shum se nj pal, nse ka nj
mekanizm q i pajis kto pal me aftsin praktike pr t ushtruar t
drejtat e tyre n mnyr kolektive, nse ata zgjedhin t veprojn kshtu.
Mungesa e nj mekanizmi t till sht nj tregues se t drejtat nuk
mund t jen thelbsore. Sa m shum pal krkohet t bien dakord
pr t ushtruar t drejtat, aq m pak ka t ngjar q kto t drejta t
jen thelbsore. Megjithat, nj bord i drejtorve, antart e t cilit jan
t pavarur nga marrsi i vendimit, mund t shrbej si nj mekanizm
pr investitort e shumt q t veprojn kolektivisht n ushtrimin e t
drejtave t tyre. Prandaj, t drejtat pr heqje, q jan t zbatueshme
nga nj bord i pavarur i drejtorve, kan m shum gjasa t jen
thelbsore se n rastin kur t njjtat t drejta do t ushtroheshin
individualisht nga nj numr i madh investitorsh.
(c) Nse pala ose palt, q zotrojn t drejtat, do t prfitonin nga
ushtrimi i ktyre t drejtave. Pr shembull, zotruesi i t drejtave
potenciale t vots mbi nj t investuar (shih paragraft B47-B50) do t
marr parasysh mimin e ushtrimit ose t konvertimit t instrumentit.
Termat dhe kushtet e t drejtave potenciale t vots kan m shum
gjasa t jen thelbsore kur instrumenti sht n mjete monetare ose
investitori do t prfitonte pr arsye t tjera (p.sh. duke realizuar sinergji
midis investitorit dhe t investuarit) nga ushtrimi ose konvertimi i
instrumentit.
B24 Pr t qen thelbsore, t drejtat duhet, gjithashtu, t jen t ushtrueshme
kur krkohet t merren vendime n lidhje me drejtimin e veprimtarive e
IFRS 10 CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
17 IFRS Foundation
rndsishme. Zakonisht, q t drejtat t jen thelbsore duhet t ushtrohen
aktualisht. Megjithat, ndonjher t drejtat mund t jen thelbsore, edhe
pse ato nuk ushtrohen aktualisht.
Shembuj t zbatimit
Shembull 3
I investuari bn mbledhje vjetore t aksionarve n t cilat merren vendimet
pr t drejtuar veprimtarit e rndsishme. Mbledhja e ardhshme e
aksionarve sht parashikuar pas tet muajsh. Megjithat, aksionart q
individualisht ose kolektivisht zotrojn t paktn 5 pr qind t t drejtave t
vots mund t krkojn t bhet nj mbledhje e veant pr t ndryshuar
politikat ekzistuese mbi veprimtarit e rndsishme, por brja e nj krkese
pr t njoftuar aksionart e tjer do t thot se ky takim nuk mund t mbahet
pr t paktn 30 dit. Politikat mbi veprimtarit e rndsishme mund t
ndryshohen vetm n mbledhjet e veanta ose t planifikuara t
aksionarve. Kjo prfshin miratimin e shitjeve materiale t aktiveve, si dhe
kryerjen ose nxjerrjen jasht prdorimit t investimeve t rndsishme.
Modeli faktik i msiprm vlen pr shembujt 3A-3D t prshkruara m posht.
do shembull sht konsideruar si shembull i veant.
Shembull 3A
Nj investitor zotron shumicn e t drejtave t vots mbi t investuarin. T
drejtat e vots t investitorit jan thelbsore, sepse ai sht n gjendje t
marr vendime n lidhje me drejtimin e veprimtarive t rndsishme, kur
sht e nevojshme t bhet nj gj e till. Fakti se duhen 30 dit para se
investitori t ushtroj t drejtat e tij t vots, nuk e pengon at t ket
aftsin aktuale pr t drejtuar veprimtarit e rndsishme nga momenti q
ai sht aksionmbajts.
Shembull 3B
INTERNATIONAL FINANCIAL REPORTING STANDARD MAY 2011
IFRS Foundation 18
Nj investitor sht pal n nj kontrat t ardhshme pr t bler shumicn
e aksioneve n t investuarin. Data e shlyerjes e kontrats s ardhshme
sht n 25 dit. Aksionart ekzistues nuk jan n gjendje t ndryshojn
politikat ekzistuese mbi veprimtarit e rndsishme pr shkak se nj takim i
veant nuk mund t mbahet pr t paktn 30 dit, moment n t cilin
kontrata e ardhshme do t jet shlyer. Kshtu, investitori zotron t drejta q
jan n thelb t njjta me ato t aksionarit kryesor n shembull 3A m lart
(dmth investitori q zotron kontratn e ardhshme mund t marr vendime
n lidhje me drejtimin e veprimtarive t rndsishme, kur sht e nevojshme
t bhet nj gj e till). Kontrata e ardhshme e investitorit sht nj e drejt
thelbsore, q i jep investitorit aftsin aktuale pr t drejtuar veprimtarit e
rndsishme prpara se kontrata e ardhshme t jet shlyer.
Shembull 3C
Nj investitor ka nj opsion thelbsor pr t bler shumicn e aksioneve t
t investuarit, q sht i ushtrueshm n 25 dit dhe sht plotsisht n
mjete monetare.I njjti prfundim do t arrihet si n shembull 3B.
Shembull 3D
Nj investitor sht pal n nj kontrat t ardhshme pr t bler shumicn
e aksioneve t t investuarit, pa t drejta t tjera t lidhura mbi t
investuarin. Data e shlyerjes e kontrats s ardhshme sht n gjasht
muaj. N dallim nga shembujt e msiprm, investitori nuk ka aftsin aktuale
t drejtoj veprimtarit e rndsishme. Aksionart ekzistues kan aftsin
aktuale pr t drejtuar veprimtarit e rndsishme, sepse ata mund t
ndryshojn politikat ekzistuese mbi to prpara se kontrata t jet shlyer.
B25 T drejtat thelbsore t ushtrueshme nga palt e tjera mund ta ndalojn nj
investitor t kontrolloj t investuarin me t cilin kto t drejta lidhen. Kto t
drejta thelbsore nuk krkojn q zotruesi t ket aftsin t ndrmarr
vendime. Pr sa koh q t drejtat nuk jan thjesht mbrojtse (shih paragraft
B26-B28), t drejtat thelbsore t zotruara nga palt e tjera mund ta
ndalojn investitorin t kontrolloj t investuarin edhe n qoft se t drejtat i
japin zotruesit vetm aftsin aktuale pr t miratuar ose bllokuar vendime
q lidhen me veprimtarit e rndsishme.
T drejtat mbrojtse
B26 N vlersimin, nse t drejtat i japin fuqi nj investitori mbi nj t investuar,
investitori do t vlersoj nse t drejtat e tij, dhe t drejtat e zotruara nga t
tjert, jan t drejta mbrojtse. T drejtat mbrojtse kan t bjn me
ndryshimet thelbsore n veprimtarit e nj t investuari ose zbatohen n
IFRS 10 CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
19 IFRS Foundation
rrethana t jashtzakonshme. Megjithat, jo t gjitha t drejtat, q zbatohen
n rrethana t jashtzakonshme ose jan t lidhura me ngjarje eventuale,
jan mbrojtse (shih paragraft B13 dhe B53).
B27 Meq t drejtat mbrojtse jan t prcaktuara pr t mbrojtur interesat e
zotruesit t tyre, pa i dhn fuqi ksaj pale mbi t investuarin, me t cilin
jan t lidhura kto t drejta, nj investitor q zotron vetm t drejta
mbrojtse nuk mund t ket fuqi ose t ndaloj nj pal tjetr nga t paturit
fuqi mbi nj t investuar (shih paragrafin 14).
B28 Shembujt e t drejtave mbrojtse prfshijn rastet e mposhtme, edhe pse
nuk kufizohen vetm n to:
(a) e drejta e nj huadhnsi pr t kufizuar nj huamarrs nga ndrmarrja
e veprimtarive q mund t ndryshojn n mnyr t ndjeshme rrezikun
e kredis t huamarrsit n dm t huadhnsit.
(b) t drejtn e nj pale, q zotron nj interes jo-kontrollues n nj t
investuar, pr t miratuar shpenzime kapitale m t mdha se
krkohet n rrjedhn e zakonshme t biznesit, ose pr t miratuar
emetimin e instrumenteve t kapitalit apo borxhit.
(c) t drejtn e nj huadhnsi pr t konfiskuar aktivet e nj huamarrsi,
n qoft se huamarrsi nuk prmbush kushtet e specifikuara t
ripagimit t huas.
Franshizat
B29 Nj marrveshje franshiz, n t ciln i investuari sht i franshizuari, shpesh
i jep franshizuesit t drejta q jan caktuar pr t mbrojtur markn e
franshizs. Marrveshjet franshiz, n mnyr tipike, i japin franshizuesit disa
t drejta pr t marr vendime n lidhje me operacionet e t franshizuarit.
B30 N prgjithsi, t drejtat e franshizuesit nuk kufizojn aftsin e palve,
prve rastit kur franshizuesi merr vendime q kan nj efekt t rndsishm
n kthimet e t franshizuarit. T drejtat q franshizuesi zotron n nj
marrveshje franshiz nuk sht e thn ti japin atij aftsin aktuale pr t
drejtuar veprimtarit, q n mnyr t ndjeshme, ndikojn n kthimet e t
franshizuarit.
B31 sht e nevojshme t bhet dallimi n mes t paturit aftsi aktuale pr t
marr vendime q ndikojn ndjeshm n kthimet e t franshizuarit dhe t
paturit aftsi pr t marr vendime q mbrojn markn e franshizs.
Franshizuesi nuk ka fuqi mbi t franshizuarin, nse palt e tjera kan t drejta
ekzistuese q u japin atyre aftsin aktuale pr t drejtuar veprimtari t
rndsishme t franshizs.
B32 Me hyrjen n marrveshje franshiz, i franshizuari ka marr nj vendim t
njanshm pr t operuar biznesin e tij n prputhje me kushtet e
marrveshjes franshiz, por pr llogari t vet.
INTERNATIONAL FINANCIAL REPORTING STANDARD MAY 2011
IFRS Foundation 20
B33 Kontrolli mbi vendime t tilla themelore, si forma ligjore e t franshizuarit dhe
struktura e tij e financimit, mund t prcaktohet nga pal prve franshizuesit
dhe mund t ndikoj ndjeshm n kthimet e t franshizuarit. Sa m i ult t
jet niveli i mbshtetjes financiare q jepet nga franshizuesi dhe sa m i ult
ekspozimi i franshizuesit ndaj ndryshueshmris s kthimeve nga i
franshizuari, aq m tepr ka gjasa q franshizuesi zotron vetm t drejta
mbrojtse.
T drejtat e vots
B34 Shpesh nj investitor ka aftsin aktuale, nprmjet t drejtave t vots ose
t ngjashme me to, pr t drejtuar veprimtarit e rndsishme. Nj investitor
merr parasysh krkesat n kt seksion (paragraft B35-B50), nse
veprimtarit e rndsishme t nj t investuari jan t drejtuara me an t t
drejtave t vots.
Fuqia me shumicn e t drejtave t vots
B35 Nj investitor, q zotron m shum se gjysmn e t drejtave t vots t nj
t investuari, ka fuqi n situatat e mposhtme, me prjashtim t rastit kur
zbatohen paragrafi B36 ose paragrafi B37:
(a) veprimtarit e rndsishme drejtohen nga nj vot e zotruesit t
shumics s t drejtave t vots, ose
(b) shumica e antarve t organit qeveriss, q drejton veprimtarit e
rndsishme, jan emruar me nj vot t zotruesit t shumics t t
drejtave t vots.
Shumica e t drejtave t vots, por pa patur fuqi
B36 Pr nj investitor q zotron m shum se gjysmn e t drejtave t vots t
nj t investuari, q t ket fuqi mbi t, t drejtat e vots t investitorit duhet
t jen thelbsore, n prputhje me paragraft B22-B25, dhe duhet ti japin
investitorit aftsin aktuale pr t drejtuar veprimtarit e rndsishme, t cilat
shpesh jan si rezultat i prcaktimit t politikave operative dhe t financimit.
Nse nj njsi ekonomike zotron t drejta ekzistuese, q i japin ksaj njsie
t drejtn t drejtoj veprimtarit e rndsishme, dhe q njsia nuk sht nj
agjent i investitorit, investitori nuk ka fuqi mbi t investuarin.
B37 Nj investitor nuk ka fuqi mbi nj t investuar, edhe pse investitori zotron
shumicn e t drejtave t vots tek i investuari, kur kto t drejta t vots nuk
jan thelbsore. Pr shembull, nj investitor q ka m shum se gjysmn e t
drejtave t vots te nj i investuar nuk mund t ket fuqi nse veprimtarit e
rndsishme jan subjekt i drejtimit nga nj qeveri, gjykat, administrator,
administrator i prkohshm, likuidator ose rregullator.
IFRS 10 CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
21 IFRS Foundation
Fuqia pa patur nj shumic t t drejtave t vots
B38 Nj investitor mund t ket fuqi edhe n qoft se ai zotron m pak se nj
shumic t drejtash t vots te nj i investuari. Nj investitor mund t ket fuqi
duke zotruar m pak se shumica e t drejtave t vots t nj t investuari,
pr shembull, nprmjet:
(a) nj marrveshje kontraktuale midis investitorit dhe zotruesve t tjer t
votave (shih paragrafin B39);
(b) t drejtat q rrjedhin nga marrveshjet e tjera kontraktuale (shih
paragrafin B40);
(c) t drejtat e vots t investitorit (shih paragraft B41B45);
(d) t drejtat potenciale t vots (shih paragraft B47B50); ose
(e) nj kombinim i pikave (a)(d).
Marrveshja kontraktuale me zotruesit e tjer t votave
B39 Nj marrveshje kontraktuale ndrmjet nj investitori dhe zotruesve t tjer t votave mund ti jap investitorit t drejtn t ushtroj t drejtn e
vots, n mnyr t mjaftueshme, pr t'i dhn fuqi atij, edhe nse investitori nuk ka t drejt vote t mjaftueshme pr ti dhn atij fuqi pa marrveshje kontraktuale. Megjithat, nj marrveshje kontraktuale
mund t siguroj q investitori ti udhheq zotruesit e tjer t vots se si t votojn, q ti japin mundsi atij t marr vendime n lidhje me veprimtarit rndsishme.
T drejtat nga marrveshjet e tjera kontraktuale
B40 T drejtat e tjera t vendimmarrjes, n kombinim me t drejtat e vots,
mund ti japin investitorit aftsin aktuale pr t drejtuar veprimtarit rndsishme. Pr shembull, t drejtat e specifikuara n nj marrveshje kontraktuale n kombinim me t drejtat e vots mund t jen
mjaftueshm pr ti dhn nj investitori aftsin aktuale pr t drejtuar proceset e prodhimit t nj t investuari apo pr t drejtuar veprimtari t tjera operative ose financimi t nj t investuari q n mnyr t
ndjeshme ndikojn n kthimet e t investuarit. Megjithat, n munges t do t drejtash t tjera, varsia ekonomike e nj t investuari nga
investitori (t tilla si marrdhniet e nj furnizuesi me konsumatorin
kryesor t tij) nuk e bn investitorin t ket fuqi mbi t investuarin.
INTERNATIONAL FINANCIAL REPORTING STANDARD MAY 2011
IFRS Foundation 22
T drejtat e vots s investitorit
B41 Nj investitor, me m pak se shumicn e t drejtave t vots, zotron t drejta
q jan t mjaftueshme pr ti dhn atij fuqi, kur ai ka aftsin praktike pr t
drejtuar veprimtarit e rndsishme n mnyr t njanshme.
B42 N vlersimin nse t drejtat e vots t nj investitori jan t mjaftueshme pr ti dhn atij fuqi, nj investitor merr parasysh t gjitha faktet dhe rrethanat, duke prfshir:
(a) madhsin e zotrimit t t drejtave t vots nga ana e investitorit n
krahasim me madhsin dhe shprndarjen e zotrimeve t zotruesve
t tjer t votave, duke vn n dukje se:
(i) sa m shum t drejta vote t zotroj investitori, aq m shum
ka t ngjar q ai t ket t drejta ekzistuese q i japin atij
aftsi aktuale pr t drejtuar veprimtarit e rndsishme;
(ii) sa m shum t drejta t vots zotron nj investitor n
krahasim me zotruesit e tjer t votave, aq m shum ka gjasa
q investitori t ket t drejta ekzistuese q i japin atij aftsin
aktuale pr t drejtuar veprimtari e rndsishme;
(iii) sa m shum pal do t duheshin t vepronin s bashku pr
tiu kundrvn me vota investitorit, aq m shum ka t ngjar
q investitori t ket t drejta ekzistuese q i japin atij aftsin
aktuale pr t drejtuar veprimtari t rndsishme;
(b) t drejtat potenciale t vots zotrohen nga investitori, zotruesit e tjer
t vots ose palt e tjera (shih paragraft B47B50);
(c) t drejtat q rrjedhin nga marrveshjet e tjera kontraktuale (shih
paragrafin B40); dhe
(d) fardo faktesh dhe rrethanash shtes q tregojn se investitori ka ose nuk ka aftsin aktuale pr t drejtuar veprimtarit e
rndsishme, n kohn q krkohet t merren vendime, duke prfshir
sistemet e votimit n mbledhjet e aksionarve t mparshm.
B43 Kur drejtimi i veprimtarive t rndsishme prcaktohet me votn e shumics
dhe nj investitor zotron t drejta, n mnyr t konsiderueshme m shum
se do zotrues tjetr ose grup i organizuar zotruesish, dhe aksionmbajtsit
e tjer kan nj shprndarje t gjer, mund t jet e qart q investitori ka
fuqi mbi t investuarin, pasi jan marr parasysh vetm faktort e renditur n
paragrafin 42 (a) - (c).
IFRS 10 CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
23 IFRS Foundation
Shembuj zbatimi
Shembull 4
Nj investitor blen 48 pr qind t t drejtave t vots t nj t investuari. T
drejtat e mbetura t vots zotrohen nga mijra aksionar, ku asnjri prej
tyre, n mnyr individuale, nuk zotron m shum se 1 pr qind t t
drejtave t vots. Asnj nga aksionart nuk ka ndonj marrveshje pr tu
konsultuar me ndonj nga t tjert apo pr t marr vendime kolektive. Gjat
vlersimit t proporcionit t t drejtave t vots q blen, mbi bazn e
madhsis relative t aksionmbajtsve t tjer, investitori ka prcaktuar se
nj interes prej 48 pr qind do t ishte i mjaftueshm pr ti siguruar atij
kontrollin. N kt rast, n baz t madhsis absolute t zotrimit t tij dhe
madhsis relative t aksionmbajtsve t tjer, investitori arrin n
prfundimin se ai ka nj interes t mjaftueshm dominues t vots pr t
plotsuar kriterin e fuqis, pa qen nevoja t merret parasysh do evidenc
tjetr n lidhje me fuqin.
Shembull 5
Investitori A zotron 40 pr qind t t drejtave t vots t nj t investuari,
ndrsa secili nga dymbdhjet investitort e tjer zotron 5 pr qind t t
drejtave t vots. Nj marrveshje aksionmbajtsish i jep investitorit A t
drejtn t emroj, shkarkoj dhe t vendos shprblimin e drejtimit q
sht prgjegjs pr drejtimin e veprimtarive e rndsishme. Pr t
ndryshuar marrveshjen sht e nevojshme dy t tretat e vots s shumics
t aksionarve. N kt rast, investitori A arrin n prfundimin se madhsia
absolute e zotrimit t investitorit dhe madhsia relative e aksionmbajtsve
t tjer nuk jan prfundimtare n prcaktimin nse investitori zotron t
drejta t mjaftueshme pr ti dhn fuqi. Megjithat, investitori A konstaton
se e drejta e tij kontraktuale pr t emruar, shkarkuar dhe vendosur
shprblimin e drejtimit sht e mjaftueshme pr t arritur n prfundimin se
ai ka fuqi mbi t investuarin. Fakti q investitori A nuk ka mundur ta ushtroj
kt t drejt ose fakti q investitori A sht duke e ushtruar t drejtn e tij
pr t zgjedhur, emruar ose shkarkuar persona t drejtimit, nuk do t
merret parasysh gjat vlersimit nse investitori A ka fuqi.
INTERNATIONAL FINANCIAL REPORTING STANDARD MAY 2011
IFRS Foundation 24
B44 N situata t tjera, mund t jet e qart se nj investitor nuk ka fuqi pasi t
jen marr parasysh vetm faktort e renditur n paragrafin B42 (a) - (c).
Shembull zbatimi
Shembulli 6
Investitori A zotron 45 prqind t t drejtave t vots t nj t investuari.
Dy investitor t tjer zotrojn secili nga 26 pr qind t t drejtave t vots
te i investuari. T drejtat e mbetura t vots zotrohen nga tre aksionar t
tjer, secili ka 1 pr qind. Nuk ka marrveshje t tjera q ndikojn n
vendimmarrje. N kt rast, madhsia e interesit t investitorit dhe madhsia
tij n krahasim me at t aksionmbajtsve t tjer jan t mjaftueshme pr
t arritur n prfundimin se investitori A nuk ka fuqi. Vetm dy investitort e
tjer do t duhej t bashkpunonin pr t qen n gjendje t mos lejojn nj
investitor t drejtoj veprimtarit e rndsishme t t investuarit.
B45 Megjithat, faktort e renditur vetm n paragrafin B42 (a) - (c) nuk mund t
jen prfundimtar. N qoft se nj investitor, duke konsideruar kta faktor,
nuk e ka t qart nse ka fuqi, ai do t marr parasysh fakte dhe rrethana t
tjera, t tilla si nse aksionart e tjer jan pasiv n natyr, si demonstrohet
nga sistemi i votimit n mbledhjet e aksionarve t mparshm. Kjo prfshin
vlersimin e faktorve t prcaktuar n paragrafin B18 dhe treguesve n
paragraft B19 dhe B20. Sa m pak t drejta t zotroj investitori dhe sa m
i vogl numri i palve q do t duhet t veprojn s bashku pr tiu
kundrvn investitorit, aq m shum duhen mbajtur parasysh faktet dhe
rrethanat shtes pr t vlersuar nse t drejtat e investitorit jan t
mjaftueshme pr ti dhn atij fuqi. Kur faktet dhe rrethanat n paragraft
B18-B20 konsiderohen s bashku me t drejtat e investitorit, do ti jepet m
tepr rndsi evidencs mbi fuqin n paragrafin B18, se sa treguesve t
fuqis n paragraft B19 dhe B20.
Shembuj zbatimi
Shembull 7
IFRS 10 CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
25 IFRS Foundation
Nj investitor zotron 45 prqind t t drejtave t vots t nj t investuari.
Njmbdhjet aksionar t tjer zotrojn secili nga 5 pr qind t t drejtave
t vots t t investuarit. Asnj nga aksionart nuk ka marrveshje
kontraktuale pr tu konsultuar me t tjer apo pr t marr vendime
kolektive. N kt rast, madhsia absolute e zotrimit t investitorit dhe
madhsia relative vetm e aksionarve t tjer nuk jan prfundimtare n
prcaktimin nse investitori zotron t drejta t mjaftueshme pr ti dhn
atij fuqi mbi t investuarin. Fakte dhe rrethana t tjera do t merreshin
parasysh si nj evidenc q investitori ka ose nuk ka fuqi.
Shembull 8
Nj investitor zotron 35 pr qind t t drejtave t vots t nj t investuari.
Tre aksionart e tjer zotrojn secili nga 5 pr qind t t drejtave t vots t
t investuarit. T drejtat e mbetura zotrohen nga nj numr aksionarsh t
tjer. Asnjeri prej tyre, n mnyr individuale, nuk zotron m shum se 1
pr qind t t drejtave. Asnj prej aksionarve nuk ka marrveshje pr tu
konsultuar me t tjert apo t marr vendime kolektive. Vendimet n lidhje
me veprimtarit e rndsishme t t investituarit krkojn miratimin me nj
shumic votash t mbledhura n mbledhjet prkatse t aksionarve n
mbledhjet e fundit t aksionarve t rndsishm jan mbledhur 75 pr qind
e t drejtave t vots t t investuarit. N kt rast, pjesmarrja aktive e
aksionarve t tjer n mbledhjet e fundit t aksionarve tregon se
investitori nuk do t kishte aftsin praktike pr t drejtuar veprimtarit e
rndsishme n mnyr t njanshme, pavarsisht nse investitori ka
drejtuar veprimtarit e rndsishme meq nj numr i mjaftueshm i
aksionarve t tjer votuan n t njjtn mnyr si ai.
B46 Nse nuk sht e qart q investitori ka fuqi, pasi merren parasysh faktort e
renditur n paragrafin B42 (a) - (d), investitori nuk ka kontroll mbi t
investuarin.
T drejtat potenciale t vots
B47 Gjat vlersimit t kontrollit, nj investitor merr parasysh t drejtat e tij
potenciale t vots, si dhe t drejtat potenciale t zotruara nga palt e tjera,
pr t prcaktuar nse ai ka fuqi. T drejtat potenciale t vots jan t drejta
pr t siguruar t drejtat e vots t nj t investuari, t tilla si ato q rrjedhin
nga instrumentet e konvertueshme ose opsionet, duke prfshir kontratat e
ardhshme. Kto t drejta potenciale t vots merren parasysh vetm nse t
drejtat jan thelbsore (shih paragraft B22B25).
B48 Kur gjykohet pr t drejtat potenciale t vots, nj investitor do t marr
parasysh qllimin dhe prcaktimin e instrumentit, si dhe qllimin dhe
prcaktimin e do prfshirje tjetr q investitori ka me t investuarin. Kjo
prfshin nj vlersim t termave t ndryshme dhe kushteve t instrumentit si
INTERNATIONAL FINANCIAL REPORTING STANDARD MAY 2011
IFRS Foundation 26
dhe t pritshmrive t dukshme t investitorit, motivet dhe arsyet pr t rn
dakord me kto terma dhe kushte.
B49 Nse investitori zotron edhe t drejta t vots ose t drejta t tjera t
vendimmarrjes, q lidhen me veprimtarit e t investuarit, investitori vlerson
nse kto t drejta, n kombinim me t drejtat potenciale t vots, i japin atij
fuqi.
B50 T drejtat potenciale thelbsore t vots vetm, ose n kombinim me t drejta
t tjera, mund ti japin investitorit aftsin aktuale pr t drejtuar veprimtarit
e rndsishme. Pr shembull, kjo ka t ngjar t jet rasti kur nj investitor
zotron 40 pr qind t t drejtave t vots t nj t investuari dhe, n
prputhje me paragrafin B23, zotron t drejtat thelbsore q rrjedhin nga
opsionet pr t bler nj 20 prqind tjetr t t drejtave t vots.
Shembuj zbatimi
Shembull 9
Investitori A zotron 70 pr qind t t drejtave t vots t nj t investuari.
Investitori B zotron 30 prqind t t drejtave t vots t t investuarit, si dhe
nj opsion pr t bler gjysmn e t drejtave t investitorit A. Opsioni sht i
ushtrueshm pr dy vitet e ardhshme me nj mim t caktuar q sht
thellsisht pa mjete monetare (dhe pritet t mbetet kshtu pr kt periudh
dy-vjeare). Investitori A sht duke i ushtruar t drejtat e tij dhe sht duke
drejtuar n mnyr aktive veprimtarit e rndsishme t t investuarit. N
kt rast, investitori A ka t ngjar t plotsoj kriterin e fuqis, sepse ai
duket se ka aftsin aktuale pr t drejtuar veprimtarit e rndsishme.
Megjithse investitori B ka aktualisht opsione t ushtrueshme pr t bler t
drejta shtes t vots (q, nse ushtrohen, do t'i jepnin atij nj shumic t
drejtash t t investuarit), termat dhe kushtet q lidhen me kto opsione jan
t tilla q opsionet nuk konsiderohen si thelbsore.
Shembull 10
IFRS 10 CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
27 IFRS Foundation
Investitori A dhe dy investitor t tjer zotrojn secili nj t tretn e t
drejtave t vots t nj t investuari. Aktiviteti i biznesit t t investuarit sht
i lidhur ngusht me investitorin A. Prve instrumenteve t kapitalit neto,
investitori A ka, gjithashtu, instrumente borxhi q jan t konvertueshme n
aksione t zakonshme t t investuarit, n do koh, me nj mim t caktuar
q sht pa mjete monetare (por jo plotsisht pa mjete monetare). Nse
borxhi konvertohet, investitori A do t zotronte 60 pr qind t t drejtave t
vots t t investuarit. Investitori A do t prfitonte nga realizimi i sinergjive,
nse instrumentet e borxhit do t konvertoheshin n aksione t zakonshme.
Investitori A ka fuqi mbi t investuarin, sepse ai zotron t drejtat e vots t
t investuarit s bashku me t drejtat potenciale thelbsore t vots q i
japin atij aftsin aktuale pr t drejtuar veprimtarit e rndsishme.
Fuqia kur t drejtat e vots ose t drejta t ngjashme me to nuk
kan nj efekt t rndsishm n kthimet e t investuarit
B51 N vlersimin e qllimit dhe t konceptimit t nj t investuari (shih paragraft
B5-B8), nj investitor do t marr n konsiderat prfshirjen dhe vendimet e
bra n fillimet e t investuarit, si pjes e konceptimit t tij dhe vlersimit nse
termat e transaksionit dhe karakteristikat e prfshirjes i sigurojn investitorit t
drejtat, q jan t mjaftueshme pr ti dhn atij fuqi. Vetm t qnurit i
prfshir n konceptimin e nj t investuari nuk sht e mjaftueshme pr ti
siguruar kontrollin investitorit. Megjithat, prfshirja n konceptim mund t
tregoj se investitori ka patur mundsin t siguroj t drejta q jan t
mjaftueshme pr ti dhn atij fuqi mbi t investuarin.
B52 Prve ksaj, nj investitor do t marr parasysh marrveshjet kontraktuale t
tilla si t drejtat e blerjes, t drejtat e kthimit dhe t drejtat e likuidimit t
vendosura n fillimet e t investuarit. Kur kto marrveshje kontraktuale
prfshijn veprimtari q jan t lidhura ngusht me t investuarin, ather
kto veprimtari jan, n thelb, nj pjes integrale e veprimtarive t
prgjithshme t t investuarit, edhe pse ato mund t jen prtej kufijve ligjore
t tij. Prandaj, t drejtat e qarta ose t nnkuptuara t vendimmarrjes, t
prfshira n marrveshjet kontraktuale, q jan t lidhura ngusht me t
investuarin, duhet t konsiderohen si veprimtari t rndsishme gjat
prcaktimit t fuqis mbi t investuarin.
B53 Pr disa t investuar, veprimtarit e rndsishme kryhen vetm ather kur
krijohen rrethana ose ndodhin ngjarje t veanta. I investuari mund t jet
konceptuar n mnyr t till q drejtimi i veprimtarive t tij dhe kthimet e tyre
jan t paracaktuara, nse dhe prderisa lindin apo ndodhin kto rrethana
ose ngjarje t veanta. N kt rast, vetm vendimet n lidhje me veprimtarit
e t investuarit, kur krijohen kto rrethana ose ndodhin kto ngjarje, mund t
ndikojn n mnyr t ndjeshme n kthimet e tij dhe kshtu t jen veprimtari
t rndsishme. Rrethanat apo ngjarjet nuk duhet t ken ndodhur pr shkak
t nj investitori q ka aftsin ti marr kto vendime pr t patur fuqi. Fakti
INTERNATIONAL FINANCIAL REPORTING STANDARD MAY 2011
IFRS Foundation 28
se e drejta pr t marr vendime sht e kushtzuar nga rrethanat q lindin
apo ngjarja q ndodh, n vetvete, i bjn mbrojtse kto t drejta.
Shembuj zbatimi
Shembull 11
Si sht specifikuar n dokumentet themeluese t tij, i vetmi aktivitet i
biznesit i nj t investuari sht t blej llogari t arktueshme dhe tu
shrbej atyre n mnyr t prditshme n emr t investitorve t tij.
Shrbimi mbi baz ditore prfshin mbledhjen dhe kalimin e pagesave t
principalit dhe interesit kur ato kryhen. Me mospagimin e nj llogarie t
arktueshme, i investuari automatikisht ia kthen vemas at nj investitori,
si sht rn dakord n nj marrveshje t ktij lloji t lidhur n mes
investitorit dhe t investuarit. E vetmja veprimtari e rndsishme sht
menaxhimi i llogarive t arktueshme n rast vonese, sepse kjo sht e
vetmja veprimtari q mund t ndikoj n mnyr t ndjeshme n kthimet e t
investuarit. Menaxhimi i arktimeve para se pagesa t mos bhet nuk sht
nj veprimtari e rndsishme, ngaq nuk krkon t merren vendime
thelbsore q mund t ndikojn ndjeshm mbi kthimet e t investuarit
veprimtarit para mospagimit jan t paracaktuara dhe qndrojn vetm n
mbledhjen e flukseve monetare kur ato paguhen dhe kalimin e tyre tek
investitort. Prandaj, vetm e drejta e investitorve pr t drejtuar aktivet n
rast t vonesave n pages duhet t merret parasysh gjat vlersimit t
veprimtarive t prgjithshme t t investuarit, q ndikojn ndjeshm tek
kthimet e tij. N kt shembull, caktimi i t investuarit siguron q investitori
ka autoritetin e vendimmarrjes mbi veprimtarit, q ndikojn ndjeshm n
kthimet, pikrisht n kohn q krkohet ky autoritet. Kushtet e marrveshjes
s kthimit jan pjes prbrse e transaksionit t prgjithshm dhe e krijimit
t t investuarit. Prandaj, termat e marrveshjes, s bashku me dokumentet
themeltare t t investuarit ojn n prfundimin se investitori ka fuqi mbi t
investuarin, edhe pse investitori ka pronsin e llogarive t arktueshme
vetm n rastin kur ka vonesa n pages dhe menaxhon llogarit e
arktueshme prtej kufijve ligjore t t investuarit.
Shembull 12
IFRS 10 CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
29 IFRS Foundation
Aktivet e vetme t nj t investuari jan llogarit e arktueshme. Kur sht
gjykuar pr qllimin dhe konceptimin e t investuarit, sht prcaktuar q
veprimtaria e vetme e rndsishme sht menaxhimi i llogarive t
arktueshme deri n rast mospagese. Pala, q ka aftsin pr t menaxhuar
mospagimin e llogarive t arktueshme, ka fuqi mbi t investuarin,
pavarsisht nse ndonj nga huamarrsit nuk ka paguar n koh.
B54 Nj investitor mund t ket nj angazhim t qart ose t nnkuptuar q t
siguroj se nj i investuar vazhdon t veproj si sht konceptuar. Ky
angazhim mund t rris ekspozimin e investitorit ndaj ndryshueshmris s
kthimeve dhe n kt mnyr t nxis m tej investitorin pr t marr t drejta
t mjaftueshme q ti japin fuqi. Prandaj, nj angazhim pr t siguruar q nj i
investuar vepron sikurse sht konceptuar mund t jet nj tregues se
investitori ka fuqi, por nj gj e till as nuk i jep fuqi nj investitori, as nuk e
pengon nj pal tjetr t ket fuqi.
Ekspozimi ndaj kthimeve t ndryshueshme ose t
drejtat mbi to nga nj i investuar
B55 Gjat vlersimit nse nj investitor ka kontrollin mbi nj t investuar,
investitori prcakton nse sht i ekspozuar ndaj kthimeve t ndryshueshme apo zotron t drejta mbi to, nga prfshirja e tij me t investuarin.
B56 Kthimet e ndryshueshme jan kthime q nuk jan fikse dhe kan mundsi t ndryshojn si rezultat i performancs t nj t investuari. Kthimet e ndryshueshme mund t jen vetm pozitive, vetm negative
apo njhersh pozitive dhe negative (shih paragrafin 15). Nj investitor vlerson nse kthimet nga nj i investuar jan t ndryshueshme dhe sa jan t ndryshueshme, n baz t prmbajtjes s marrveshjes dhe
pavarsisht nga forma ligjore e kthimeve. Pr shembull, nj investitor mund t zotroj nj obligacion me pagesa interesi fikse. Pagesat fikse t interesit jan kthime t ndryshueshme pr qllime t ktij SNRF-je,
sepse ato jan subjekt i rrezikut t mospagimit dhe e ekspozojn investitorin ndaj rrezikut t kredis t emetuesit t obligacionit. Madhsia e ndryshueshmris (dmth sa t ndryshueshme jan kto kthime) varet
nga rreziku i kredis s obligacionit. N mnyr t ngjashme, tarifat fikse t performancs pr administrimin e aktiveve t nj t investuari jan kthime t ndryshueshme, sepse ato e ekspozojn investitorin ndaj
rrezikut t performancs t t investuarit Madhsia e ndryshueshmris varet nga aftsia e t investuarit pr t gjeneruar t ardhura t mjaftueshme pr t paguar tarifn.
B57 Shembuj t kthimeve prfshijn:
(a) dividendt, shprndarjet e tjera t prfitimeve ekonomike nga nj i investuar (p.sh. interesi nga letrat me vler t borxhit t emetuara
INTERNATIONAL FINANCIAL REPORTING STANDARD MAY 2011
IFRS Foundation 30
nga ana e t investuarit) dhe ndryshimet n vlern e investimeve t
investitorit tek ky i investuar.
(b) shprblimi pr aktive apo pasive shrbimi t t investuarit, tarifat dhe ekspozimi ndaj humbjes nga dhnie kredie ose mbshtetje
likuiditeti, interesat e mbetur n aktivet e t investuarit dhe pasivet nga likuidimi i ktij t investuari, prfitimet tatimore, si dhe qasja q nj investitor ka n likuiditetin e ardhshm nga prfshirja e tij me nj
t investuar.
(c) kthimet q nuk jan t vlefshme pr zotruesit e tjer t interesit. Pr shembull, nj investitor mund t prdor aktivet e tij n
kombinim me aktivet e t investuarit, si n rastin e kombinimit t funksioneve operative pr t arritur ekonomit e shkalls, kursimet n kosto, t siguruarit nga t tjer t produkteve t rralla,
mundsis pr t hyr ose prdorur njohurit e zotruara ose kufizimit t disa operacioneve apo aktiveve, pr t rritur vlern e aktiveve t tjera t investitorit.
Lidhja midis fuqis dhe kthimeve
Fuqia e deleguar
B58 Kur nj investitor me t drejta t vendimmarrjes (nj vendimmarrs) vlerson nse ai kontrollon nj t investuar, ather do t prcaktoj nse ai sht kryesori apo nj agjent. Nj investitor do t prcaktoj nse
nj njsi tjetr ekonomike, me t drejta t vendimmarrjes, sht duke vepruar si nj agjent pr investitorin. Nj agjent sht pal e angazhuar kryesisht pr t vepruar n emr dhe pr t mirn e nj pale apo palve
tjetr ( njsia kryesore ose njsit kryesore) dhe pr kt arsye nuk ka kontroll mbi t investuarin, kur ushtron autoritetin e tij t vendimmarrjes (shih paragraft 17 dhe 18). Kshtu, nganjher fuqia e nj njsie
kryesore mund t zotrohet dhe t ushtrohet nga nj agjent, por n emr t saj. Nj vendimmarrs nuk sht nj agjent, thjesht pr faktin se palt e tjera mund t prfitojn nga vendimet q ai merr.
B59 Nj investitor mund t'ia delegoj autoritetin e tij t vendimmarrjes nj agjenti n disa shtje t caktuara apo n t gjitha veprimtarit e rndsishme. Gjat vlersimit nse ka kontroll mbi nj t investuar,
investitori duhet t trajtoj t drejtat e vendimmarrjes, t deleguara tek agjenti i tij, si t mbajtura drejtprdrejt nga vet ai. N situata kur ka m shum se nj njsi kryesore, secila prej tyre do t vlersoj nse ka fuqi
mbi t investuarin duke marr parasysh krkesat n paragraft B5-B54. Paragraft B60-B72 japin udhzime n prcaktimin nse nj vendimmarrs sht nj agjent apo kryesori.
B60 N prcaktimin nse sht nj agjent, nj vendimmarrs do t marr n konsiderat marrdhniet e prgjithshme midis atij vet dhe t investuarit
IFRS 10 CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
31 IFRS Foundation
dhe palve t tjera t prfshira me t investuarin, n veanti t gjith
faktort n vijim:
(a) shtrirjen e autoritetit t vendimmarrjes s tij mbi t investuarin (paragraft B62 dhe B63).
(b) t drejtat q zotrohen nga palt e tjera (paragraft B64B67).
(c) shprblimin q i takon n prputhje me marrveshjen e shprblimit (s) (paragraft B68B70).
(d) ekspozimin e vendimmarrsit ndaj ndryshueshmris s kthimeve nga interesat e tjera q zotron te i investuari (paragraft B71 dhe B72).
Secilit prej faktorve do ti jepet rndsi e ndryshme n baz t fakteve dhe rrethanave t veanta.
B61 Prcaktimi nse nj vendimmarrs sht nj agjent krkon nj vlersim
t t gjith faktorve t prmendur n paragrafin B60, prvese nj pal e vetme zotron t drejtat thelbsore pr t hequr vendimmarrsin (t drejtat e heqjes) dhe mund ta heq at pa ndonj arsye (shih paragrafin
B65).
Shtrirja e autoritetit t vendimmarrjes
B62 Shtrirja e autoritetit t vendimmarrjes vlersohet duke marr n konsiderat:
(a) veprimtarit q jan t lejuara n baz t marrveshjes
(marrveshjeve) s vendimmarrjes dhe t specifikuara me ligj, dhe
(b) gjykimit se vendimmarrsi ka qen kur jan marr vendimet n lidhje me kto veprimtari.
B63 Nj vendimmarrs do t marr n konsiderat qllimin dhe konceptimin e t investuarit, rreziqet ndaj t cilave i investuari sht konceptuar t jet i ekspozuar, rreziqet q planifikohen tu kalojn palve t prfshira dhe
nivelin e prfshirjes q vendimmarrsi ka n konceptimin e nj t investuari. Pr shembull, nse nj vendimmarrs sht prfshir ndjeshm n konceptimin e t investuarit (duke prfshir edhe
prcaktimin e fushs s autoritetit t vendimmarrjes), kjo prfshirje mund t tregoj se vendimmarrsi ka patur mundsi dhe nxitje t fitoj t drejtat
q i sigurojn vendimmarrsit aftsin pr t drejtuar veprimtarit e
rndsishme.
T drejtat e zotruara nga palt e tjera
B64 T drejtat thelbsore, q zotrohen nga palt e tjera, mund t ndikojn n aftsin e vendimmarrsit pr t drejtuar veprimtarit e rndsishme
INTERNATIONAL FINANCIAL REPORTING STANDARD MAY 2011
IFRS Foundation 32
t nj t investuari. T drejtat thelbsore t heqjes ose t drejta t tjera
mund t tregojn se vendimmarrsi sht nj agjent.
B65 Kur nj pal e vetme zotron t drejtat thelbsore t heqjes dhe mund ta heq vendimmarrsin pa arsye, duke u marr si nj rast i veant, nj gj
e till sht e mjaftueshme pr t arritur n prfundimin se vendimmarrsi sht nj agjent. Nse m shum se njra pal zotron t drejta t tilla (dhe asnj pal n mnyr individuale nuk mund t heq
vendimmarrsin pa rn dakord me palt e tjera), kto t drejta, n mnyr t veuar, nuk jan prfundimtare n prcaktimin se nj vendimmarrs vepron kryesisht n emr dhe pr dobi t t tjerve.
Prve ksaj, sa m i madh t jet numri i palve q krkohen pr t vepruar s bashku n ushtrimin e t drejtave pr t hequr nj vendimmarrs, dhe sa m e madhe t jet madhsia e interesave t tjera
ekonomike (pra shprblimi dhe interesat e tjera) t vendimmarrsit, si dhe ndryshueshmria e lidhur me to, aq m pak rndsi duhet ti kushtohet ktij faktori.
B66 T drejtat thelbsore q zotrohen nga palt e tjera, q kufizojn lirin e nj vendimmarrsi, do t konsiderohen n mnyr t ngjashme me t drejtat e heqjes, kur t vlersohet nse vendimmarrsi sht nj agjent.
Pr shembull, nj vendimmarrs, q krkohet t marr miratimin nga nj numr i vogl palsh t tjera pr veprimet e tij, n prgjithsi, sht nj agjent. (Shih paragraft B22-B25 pr udhzim shtes mbi t drejtat dhe
nse ato jan thelbsore.)
B67 Shqyrtimi i t drejtave t zotruara nga palt e tjera do t prfshij nj vlersim t fardo t drejtash q ushtrohen nga bordi i drejtorve (ose organ tjetr qeveriss) t nj t investuari dhe t efektit t tyre n
autoritetin e vendimmarrjes (shih paragrafin B23(b)).
Shprblimi
B68 Sa m e madhe t jet madhsia dhe ndryshueshmria e lidhur me shprblimin e vendimmarrsit, n krahasim me kthimet e pritshme nga veprimtarit e t investuarit, aq m shum gjasa ka q vendimmarrsi t
jet kryesori.
B69 N prcaktimin nse sht nj kryesor ose nj agjent, vendimmarrsi do t marr gjithashtu n konsiderat nse ekzistojn kushtet e mposhtme:
(a) Shprblimi i vendimmarrsit sht n prpjestim t drejt me
shrbimet e ofruara.
(b) Marrveshja e shprblimit prfshin vetm afatet, kushtet ose
shumat q zakonisht paraqiten n marrveshjet pr shrbime t ngjashme dhe shkalln e aftsive t negociuara n baz palsh t palidhura me njra-tjetrn.
B70 Nj vendimmarrs nuk mund t jet nj agjent po t mos ekzistojn
kushtet e vendosura n paragrafin B69 (a) dhe (b). Megjithat, plotsimi i
IFRS 10 CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
33 IFRS Foundation
ktyre kushteve n mnyr t veuar nuk sht i mjaftueshm pr t
arritur n prfundimin se nj vendimmarrs sht nj agjent.
Ekspozimi ndaj ndryshueshmris s kthimeve nga interesa t tjera
B71 Nj vendimmarrs q zotron interesa t tjera te nj i investuar (p.sh. investimet te nj i investuar ose jep garanci n lidhje me performancn e t investuarit), do t marr parasysh ekspozimin ndaj ndryshueshmris
s kthimeve nga kto interesa n vlersimin nse ai sht nj agjent. Zotrimi i interesave t tjera te nj i investuar tregon se vendimmarrsi mund t jet nj kryesor.
B72 N vlersimin e ekspozimit t tij ndaj ndryshueshmris s kthimeve nga
interesat e tjera te i investuari, nj vendimmarrs do t marr parasysh
n vijim:
(a) sa m e madhe sht madhsia dhe ndryshueshmria e lidhur me interesat e tij ekonomike, duke marr parasysh shprblimin e vet
dhe interesat e tjera n total, aq m shum ka t ngjar q vendimmarrsi t jet nj kryesor.
(b) nse ekspozimi i tij ndaj ndryshueshmris s kthimeve sht i ndryshm nga ai e investitorve t tjer dhe, nse sht kshtu,
nse mund t ndikoj kjo n veprimet e tij. Pr shembull, ky mund t jet rasti kur nj vendimmarrs zotron interesa t varura ose ofron forma t tjera t mbajtjes s aktivit si garanci kredie te nj i
investuar.
Vendimmarrsi do t vlersoj ekspozimin e tij n krahasim me ndryshueshmrin totale t kthimeve t t investuarit. Ky vlersim bhet
kryesisht mbi bazn e kthimeve t pritshme nga veprimtarit e t investuarit, por nuk duhet t injoroj ekspozimin maksimal t vendimmarrsit ndaj ndryshueshmris s kthimeve t t investuarit
nprmjet interesave t tjera q vendimmarrsi zotron.
Shembuj zbatimi
Shembull 13
INTERNATIONAL FINANCIAL REPORTING STANDARD MAY 2011
IFRS Foundation 34
Nj vendimmarrs (drejtuesi i fondit) krijon, tregton dhe drejton nj fond t rregulluar, q tregton publikisht, sipas parametrave t prcaktuara ngusht n mandatin e investimeve, si krkohet nga ligjet dhe
rregulloret lokale. Fondi blihet nga investitort si nj investim n nj portofol t diversifikuar t letrave me vler t kapitalit neto t njsive q tregtojn publikisht. Brenda parametrave t prcaktuara, drejtuesi i fondit
ka liri veprimi n lidhje me aktivet t cilat do t investohen. Drejtuesi i fondit ka br nj investim n fond, proporcionalisht 10 pr qind, dhe merr nj tarif t bazuar n treg pr shrbimet e tij, t barabart me 1
pr qind t vlers s aktiveve neto t fondit. Tarifat jan n prpjestim me shrbimet e ofruara. Drejtuesi i fondit nuk ka ndonj detyrim pr t financuar humbjet prtej 10 pr qind t investimit. Nuk sht e
nevojshme q fondi t vendos dhe nuk ka vendosur nj bord t pavarur
drejtorsh. Investitort nuk zotrojn asnj t drejt thelbsore q do t ndikonte n autoritetin e vendimmarrjes s drejtuesit t fondit, por mund
t blej interesat e tyre brenda kufijve t veant t prcaktuara nga fondi.
Edhe pse vepron brenda parametrave t prcaktuara n mandatin e investimeve dhe n prputhje me krkesat rregullatore, drejtuesi i fondit ka t drejta vendimmarrse q i japin atij aftsin aktuale pr t drejtuar
veprimtarit e rndsishme t fondit - investitort nuk zotrojn t drejta thelbsore q mund t ndikojn n autoritetin e vendimmarrjes t drejtuesit t fondit. Drejtuesi i fondit merr nj tarif t bazuar n treg pr
shrbimet e tij, q sht n prpjestim t drejt me shrbimet e ofruara, dhe ka br edhe nj investim proporcional n fond. Shprblimi dhe investimet e tij e ekspozojn drejtuesin e fondit ndaj ndryshueshmris
s kthimeve nga veprimtarit e fondit, pa krijuar ekspozim t nj rndsie t till q tregon se drejtuesi i fondit sht kryesori.
N kt shembull, marrja n konsiderat e ekspozimit t drejtuesit t fondit ndaj ndryshueshmris s kthimeve nga fondi, s bashku me autoritetin e
vendimmarrjes brenda parametrave t kufizuar, tregon se ai sht nj agjent.
Kshtu, drejtuesi i fondit arrin n prfundimin se ai nuk e kontrollon fondin.
Shembull 14
IFRS 10 CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
35 IFRS Foundation
Nj vendimmarrs krijon, tregton dhe drejton nj fond q u ofron mundsi
investimi nj numri investitorsh. Vendimmarrsi (drejtuesi i fondit) duhet t
marr vendime n t mir t interesave t t gjith investitorve dhe n
prputhje me marrveshjet e qeverisjes s fondit. Megjithat, drejtuesi ka
shkall t lart lirie n vendimmarrje. Drejtuesi i fondit merr nj shprblim
sipas tarifs t bazuar n treg pr shrbimet e tij, t barabart me 1 pr qind
t aktiveve q ka n administrim dhe 20 pr qind t t gjitha fitimeve t fondit,
n qoft se sht arritur nj nivel i caktuar fitimi. Tarifat jan n prputhje me
shrbimet e ofruara.
Edhe pse ai duhet t marr vendime n interes t t gjith investitorve,
drejtuesi i fondit ka autoritet t plot t vendimmarrjes pr t drejtuar
veprimtarit e rndsishme t fondit. Drejtuesi i fondit paguhet me nj pag
fikse dhe nj shprblim n varsi t performancs, n mnyr prpjestimore
me shrbimet e ofruara. Prve ksaj, shprblimi bn q interesat e drejtuesit
t fondit t jen n t njjtn linj me ato t investitorve t tjer pr t rritur
vlern e fondit, pa krijuar ekspozim ndaj ndryshueshmris s kthimeve nga
veprimtarit e fondi. Kjo sht e rndsishme, sepse shprblimi, i
konsideruar n veanti, tregon se drejtuesi i fondit sht kryesori.
Modeli faktik i paraqitur m lart dhe analiza vlen pr shembujt 14a-14c t
prshkruara m posht. do shembull sht konsideruar si nj rast m vete.
Shembull 14A
Drejtuesi i fondit ka gjithashtu nj investim 2 pr qind n fond, duke br q
interesat e veta t jen n prputhje me ato t investitorve t tjer. Drejtuesi
i fondit nuk ka ndonj detyrim t financoj humbjet prtej 2 pr qind t
investimeve. Investitort mund ta heqin drejtuesin me nj shumic t thjesht
votash, por vetm pr shkelje t kontrats.
Investimi 2 pr qind i drejtuesit t fondit rrit ekspozimin e tij ndaj ndryshueshmris s kthimeve nga veprimtarit e fondit pa krijuar ekspozim,
t nj rndsie t till, q tregon se drejtuesi i fondit sht kryesori. T drejtat
e investitorve t tjer pr t hequr drejtuesin e fondit konsiderohen t jen t
drejta mbrojtse meq ato jan t ushtrueshme vetm kur ka shkelje t
kontrats. N kt shembull, edhe pse drejtuesi i fondit ka shkall t lart
autoriteti t vendimmarrjes dhe sht i ekspozuar ndaj ndryshueshmris s
kthimeve nga interesi dhe shprblimi i tij, ekspozimi i drejtuesit t fondit
tregon se ai sht nj agjent. Kshtu, drejtuesi i fondit arrin n prfundimin se
nuk ka kontrollin e fondit.
INTERNATIONAL FINANCIAL REPORTING STANDARD MAY 2011
IFRS Foundation 36
Shembull 14B
Drejtuesi i fondit ka nj investim prpjestimisht m thelbsor n fond, por
nuk ka ndonj detyrim pr t financuar humbjet prtej ktij investimi.
Investitort mund t heqin drejtuesin e fondit me nj shumic t thjesht
votash, por vetm pr shkelje t kontrats.
N kt shembull, t drejtat e investitorve t tjer pr t hequr drejtuesin e
fondit konsiderohen t jen t drejta mbrojtse pr shkak se ato jan t
ushtrueshme vetm kur ka shkelje t kontrats. Edhe pse drejtuesi i fondit
paguhet me nj tarif fikse dhe n varsi t performancs, q sht n
prpjestim t drejt me shrbimet e ofruara, kombinimi i investimit t
drejtuesit t fondit s bashku me shprblimin e tij mund t krijoj ekspozim
ndaj ndryshueshmris s kthimeve nga veprimtarit e fondit, q sht e nj
rndsie t till, q tregon se drejtuesi i fondit sht nj kryesor. Sa m e
madhe t jet madhsia dhe ndryshueshmria e lidhur me interesat
ekonomike t drejtuesit t fondit t (duke pasur parasysh shprblimin e vet
dhe interesat e tjera n trsi), sa m tepr rndsi ti kushtohej nga drejtuesi
i fondit ktyre interesave ekonomike gjat analizs, aq m shum ka t
ngjar q ai t jet kryesori.
Pr shembull, duke marr parasysh shprblimin e tij dhe faktor t tjer,
drejtuesi i fondit mund ta quaj se sht i mjaftueshm nj 20 pr qind e
investimeve pr t arritur n prfundimin se ai kontrollon fondin. Megjithat,
n rrethana t ndryshme (p.sh. nse shprblimi apo faktor t tjer jan t
ndryshm), kontrolli mund t evidentohet kur niveli i investimeve sht i
ndryshm.
Shembull 14C
Drejtuesi i fondit ka prpjestimisht nj 20 pr qind investime n fond, por
nuk ka ndonj detyrim pr t financuar humbjet prtej ktij 20 pr qindshit.
Fondi ka nj bord t drejtorve, t gjith antart e t cilit jan t pavarur nga
drejtuesi i fondit dhe emrohen nga investitor t tjer. Bordi emron
drejtuesin e fondit do vit. Nse bordi vendosi t mos rinovoj kontratn e
drejtuesit t fondit, shrbimet e kryera nga drejtuesi i fondeve mund t kryhen
nga drejtuesit e tjer t industris.
IFRS 10 CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
37 IFRS Foundation
Edhe pse drejtuesi i fondit paguhet me nj pag fikse dhe n varsi t
performancs, q jan n prputhje me shrbimet e ofruara, kombinimi i
investimit prej 20 pr qind i drejtuesit t fondit s bashku me shprblimin e tij
krijon ekspozim ndaj ndryshueshmris s kthimeve nga veprimtarit e
fondit. Nj gj e till ka rndsi se tregon q drejtuesi i fondit sht kryesori.
Megjithat, investitort kan t drejta thelbsore pr t hequr drejtuesin e
fondit- bordi i drejtorve siguron nj mekanizm pr t garantuar se
investitort mund ta heqin drejtuesin e fondit, nse ata vendosin ta bjn nj
gj t till.
N kt shembull, drejtuesi i fondit e v theksin m tepr n t drejtat
thelbsore t heqjes gjat analizs. Kshtu, edhe pse drejtuesi i fondit ka
mjaft autoritet n vendimmarrje dhe sht i ekspozuar ndaj
ndryshueshmris s kthimeve t fondit si rezultat i shprblimit dhe investimit
i i tij, t drejtat thelbsore t zotruara nga investitort e tjer tregojn se
drejtuesi i fondit sht nj agjent. Kshtu, drejtuesi i fondit arrin n
prfundimin se ai nuk e kontrollon fondin.
Shembull 15
Nj i investuar sht krijuar pr t bler nj portofol t letrave me vler me
norm fikse, t garantuar me aktiv, financuar nga instrumente borxhi me
norm fikse dhe instrumente t kapitalit neto. Instrumentet e kapitalit neto
jan t prcaktuara pr t siguruar mbrojtje pr investitort e borxhit nga
humbja e par dhe pr t marr kthimet e mbetura t t investuarit.
Transaksioni u tregtohet investitorve potencial t borxhit si nj investim n
nj portofol t letrave me vler, t garantuar me aktive, me ekspozimin ndaj
rrezikut t kredis, lidhur me ndonj mospagim t mundshm t emetuesit t
ktyre letrave me vler, dhe ndaj rrezikut t norms s interesit t lidhur me
drejtimin e portofolit. N momentin e formimit, instrumentet e kapitalit neto
prfaqsojn 10 prqind t vlers s aktiveve t blera. Nj vendimmarrs
(shoqria administruese) drejton portofolin veprues t aktiveve duke marr
vendime pr investime brenda parametrave t prcaktuara n prospektin e t
investuarit. Pr kto shrbime, shoqria administruese paguhet me nj tarif
fikse t bazuar n treg (dmth. 1 pr qind e aktiveve q jan nn drejtim) dhe
me nj tarif t lidhur me performancn (dmth. 10 pr qind e fitimeve), n
qoft se fitimet e investuarit tejkalojn nj nivel t caktuar. Tarifat jan n
prputhje me shrbimet e ofruara. Shoqria administruese zotron 35 pr
qind t kapitalit neto t t investuarit.
Pjesa e mbetur prej 65 pr qind e kapitalit neto, si dhe t gjitha instrumentet e borxhit, zotrohen nga nj numr i madh investitorsh, si pal e tret e
palidhur, me nj shprndarje t gjer. Shoqria administruese mund t hiqet
pa shkak, me vendim t shumics s thjesht t investitorve t tjer.
INTERNATIONAL FINANCIAL REPORTING STANDARD MAY 2011
IFRS Foundation 38
Shoqria administruese paguhet me tarif fikse dhe tarif t lidhur me
performancn, q jan proporcionale me shrbimet e ofruara. Shprblimi bn
q interesat e drejtuesit t fondit t jen n t njtn linj me ato t
investitorve t tjer pr rritjen e vlers s fondit. Shoqria administruese
sht e ekspozuar ndaj ndryshueshmris s kthimeve nga veprimtarit e
fondit, sepse zotron 35 pr qind t kapitalit neto dhe si rezultat i shprblimit
q merr.
Edhe pse vepron brenda parametrave t prcaktuar n prospektin e t
investuarit, shoqria administruese ka aftsin aktuale t marr vendime pr
investime, q ndikojn dukshm n kthimet e t investuarit -t drejtat e
heqjes, t zotruara nga investitor t tjer, zn nj pesh specifike t vogl
gjat analizs, sepse kto t drejta zotrohen nga nj numr i madh
investitorsh me shprndarje t gjer. N kt shembull, shoqria
administruese i kushton m tepr rndsi ekspozimit t saj ndaj
ndryshueshmris s kthimeve t fondit nga interesat e kapitalit neto, q jan
n varsi t instrumenteve t borxhit. Zotrimi 35 pr qind i kapitalit neto
krijon ekspozim t varur ndaj humbjeve dhe t drejtave n kthimet e t
investuarit, t nj rndsie t till q tregon se shoqria administruese sht
kryesorja. Kshtu, shoqria administruese arrin n prfundimin se kontrollon
t investuarin.
Shembull 16
Nj vendimmarrs (sponsori) sponsorizon nj kanal me disa shits, q
emeton instrumente borxhi afatshkurtra tek investitort e palidhur, pal e
tret. Transaksioni u tregtohet investitorve potencial, si nj investim n nj
portofol t aktiveve afatmesme me norma t larta, me ekspozim minimal ndaj
rrezikut t kredis, q lidhet me mospagimin e mundshm nga ana e
emetuesve t aktiveve n portofol. Transferues t ndryshm shesin portofole
aktivesh afatmesme t cilsis t lart n kanal. do transferues i shrben
portofolit t aktiveve q ai shet n kanal dhe administron llogarit e
arktueshme, q nuk paguhen n koh, kundrejt nj tarife shrbimi bazuar
n treg. do transferues siguron, gjithashtu, mbrojtjen nga humbja e par n
rastin e humbjeve t kredis nga portofoli i tij i aktiveve nprmjet mbi
kolateralizimit t aktiveve t transferuara n kanal. Sponsori prcakton
kushtet e kanalit dhe drejton operacionet n t kundrejt nj tarife t bazuar
n treg. Tarifa sht proporcionale me shrbimet e ofruara. Sponsori miraton
shitsit e lejuar pr t shitur n kanal, miraton aktivet q do t blihen prej
kanalit dhe merr vendime n lidhje me financimin e tij. Sponsori duhet t
veproj n t mir t interesit t t gjith investitorve.
IFRS 10 CONSOLIDATED FINANCIAL STATEMENTS
39 IFRS Foundation
Sponsori ka t drejt mbi do kthim t mbetur t kanalit dhe gjithashtu siguron aktiv q mbahet si garanci kredie dhe lehtsira likuiditeti n kanal.
Aktivi i dhn nga sponsori, si garanci kredie, prthith humbjet deri n 5 pr
qind t t gjith aktiveve t kanalit, pasi humbjet t jen prthithur nga
transferuesi. Lehtsirat e likuiditetit nuk jan shum t avancuara kundrejt
aktiveve t mospaguara. Investitort nuk zotrojn t drejta thelbsore q
mund t ndikojn n au