Wittaya TanareePublic Health

Science and Technology Faculty Rajabhat Chaingmai University

ประชากรและกลมตั วอย่าง

ประชากร (Population) กลุ่��มของสิ่��งม ชี วิ�ตหรื�อ ไม�ม ชี วิ�ต ม คุ�ณสิ่มบั�ต�ที่ �สิ่��คุ�ญที่ �

ก��หนดรื�วิมก�นต�มที่ �ผู้ !วิ�จั�ยจัะศึ&กษ� เชี�น ปรืะชี�กรืของน�กวิ�ชี�ก�รืสิ่�ธ�รืณสิ่�ข ปรืะชี�กรื

วิรืรืณกรืรืมของสิ่�นที่รืภู่ � ซึ่&�งขอบัเขตของปรืะชี�กรืจัะก��หนดให!ชี�ดเจันต�มจั�ดม��งหม�ยของผู้ !วิ�จั�ยในแต�ลุ่ะคุรื�/งไป ห�กก�รืก��หนดไม�ชี�ดเจันผู้ลุ่ก�รืวิ�จั�ย จัะไม�สิ่�ม�รืถน��ม�สิ่รื�ปอ!�

งอ�งเป1นต�วิแที่นของปรืะชี�กรืได!

ประชากรและกลมตั วอย่าง

ประชากรแบ่งออกได้�เป�น 2 ประเภท คื�อ

1. ประชากรท��ม�จำ!านวนจำ!าก ด้ (finite population)

2 . ประชากรท��ม�จำ!านวนไมจำ!าก ด้ (Infinite Population)

หนวย่ (element)

หมาย่ถึ$ง หนวย่ย่อย่ของประชากรท��

ตั�องการศึ$กษา เชน เหตัการณ์) พฤตั,กรรม

บ่คืคืล ซึ่$�งหนวย่เหลาน�.จำะถึ/กก!าหนด้โด้ย่ผู้/�ว,จำ ย่และสามารถึบ่อก

ถึ$งคืณ์สมบ่ ตั,ของ ประชากร ท��จำะศึ$กษาได้�

บ่างสวนของประชากรท��ผู้/�ว,จำ ย่เล�อกข$.นมา เป�นตั วแทนในการศึ$กษา และม�คืณ์สมบ่ ตั,ตัาง ๆ

คืรบ่ถึ�วน เทาเท�ย่มประชากร กลาวคื�อ ประชากร ม�คืณ์สมบ่ ตั,ใด้ ๆ กลมตั วอย่างท��เล�อกมาก5ตั�องม�

คืณ์สมบ่ ตั,ตัาง ๆ เชนน .นด้�วย่

กลมตั วอย่าง (sample)

เหตัผู้ลของการเล�อกกลมตั วอย่าง- ลด้คืาใช�จำาย่- ประหย่ ด้เวลาและแรงงาน- ได้�ข�อม/ลจำากส,�งท��ไมสามารถึท!าได้�หมด้- การรวบ่รวมข�อม/ลม�คืวามย่�ด้หย่น- ม�คืวามถึ/กตั�องแมนย่!า และเช��อม �น- สามารถึเก5บ่ข�อม/ลได้�กว�างขวางและล$กซึ่$.งกวา- จำากการใช�เทคืน,คืการเล�อกตั วอย่าง สามารถึน!าคืาสถึ,ตั,จำากตั วอย่างมาแปลและสรปผู้ลเป�นของประชากรเป6าหมาย่ได้�

ข .นตัอนการสมกลมตั วอย่าง

ทราบ่จำ!านวนประชากรและหนวย่ย่อย่

หาขนาด้ของกลมตั วอย่าง

สมกลมตั วอย่าง

ข .นตัอนในการสมตั วอย่าง

-การว,เคืราะห)จำด้มงหมาย่ของการว,จำ ย่ให� ละเอ�ย่ด้ เพ��อให�ทราบ่วาประชากรคื�อใคืร

คืณ์สมบ่ ตั,ท��จำะศึ$กษาคื�ออะไร-ระบ่ขอบ่เขตัและล กษณ์ะของประชากรท��

ศึ$กษา-ก!าหนด้หนวย่ของตั วอย่าง-ประมาณ์ขนาด้ของกลมตั วอย่าง-ก!าหนด้ว,ธี�เล�อกกลมตั วอย่างซึ่$�งคืวรเล�อก

โด้ย่ว,ธี�สม-ลงช��อปฏิ,บ่ ตั,จำร,งเพ��อเล�อกกลมตั วอย่าง

การก!าหนด้ขนาด้ของกลมตั วอย่าง (Sample Size)

ข�อคืวามคื!าน$งในการเล�อกขนาด้ของกลมตั วอย่าง 1. คืวามเหม�อนก น (Homogeneity) 2. ขนาด้ของประชากร (Size of Population) 3 . ตั�นทน (Cost) 4 . คืวามแมนย่!า (Precision)

เราคืวรจำะให�ขนาด้ของกลมตั วอย่างเทาใด้ด้�????

ว,ธี�การก!าหนด้ขนาด้ของกลมตั วอย่างว,ธี�การก!าหนด้ขนาด้ของกลมตั วอย่าง

1. 1. ก!าหนด้ขนาด้ของกลมตั วอย่างโด้ย่ใช�เกณ์ฑ์) ก!าหนด้ขนาด้ของกลมตั วอย่างโด้ย่ใช�เกณ์ฑ์) 11. 11. หล กร�อย่ ใช�กลมตั วอย่าง หล กร�อย่ ใช�กลมตั วอย่าง 15 – 30 %15 – 30 % 12. 12. หล กพ น ใช�กลมตั วอย่าง หล กพ น ใช�กลมตั วอย่าง 10 – 15 %10 – 15 %

13. 13. หล กหม��น ใช�กลมตั วอย่าง หล กหม��น ใช�กลมตั วอย่าง 5 – 10 %5 – 10 %

2. 2. ใช�ตัาราง ใช�ตัาราง Krejcie & Morgan Krejcie & Morgan ((ตัารางส!าเร5จำร/ปตัารางส!าเร5จำร/ป))

3. 3. การก!าหนด้กลมตั วอย่างในกรณ์�ไมทราบ่ขนาด้ประชากรการก!าหนด้กลมตั วอย่างในกรณ์�ไมทราบ่ขนาด้ประชากร

ใช�ส/ตัร W.G. cochran (1953)n = P (1 - P) Z 2d2n แทน จำ!านวนกลมตั วอย่างท��ตั�องการ

p แทน ส ด้สวนของประชากรท��ผู้/�ว,จำ ย่ตั�องการจำะสม ซึ่$�งสามารถึน!าคืาสถึ,ตั,ในอด้�ตัมาใช�แทนได้�Z แทน คืวามม �นใจำท��ผู้/�ว,จำ ย่ก!าหนด้ไว�ท��ระด้ บ่น ย่ส!าคื ญทางสถึ,ตั, เชน

Z ท��ระด้ บ่น ย่ส!าคื ญทางสถึ,ตั, 0.05 ม�คืาเทาก บ่ 1.96 (ม �นใจำ 95%)

Z ท��ระด้ บ่น ย่ส!าคื ญทางสถึ,ตั, 0.01 ม�คืาเทาก บ่ 2.58 (ม �นใจำ 99% )d แทน ส ด้สวนของคืวามคืลาด้เคืล��อนท��ย่อมให�เก,ด้ข$.นได้�

4. 4. การก!าหนด้ขนาด้กลมตั วอย่าง การก!าหนด้ขนาด้กลมตั วอย่าง ใช�ส/ตัรทาโร ย่ามาเน ใช�ส/ตัรทาโร ย่ามาเน (Taro Yamane ,1973)(Taro Yamane ,1973)

n = N1 + Ne 2

เม��อ n แทน ขนาด้ของกลมตั วอย่างN แทน ขนาด้ของประชากรe แทน คืวามคืลาด้เคืล��อนของการสมตั วอย่าง

เทคืน,คืการเล�อกกลมตั วอย่าง

การสมตั วอย่าง

หมาย่ถึ$ง การเล�อกตั วอย่างข$.นมาเป�นตั วแทนเพ��อให�สมาช,กของกลมตั วอย่าง ม�โอกาสได้�ร บ่เล�อกเทา ๆ ก น โด้ย่ปราศึจำากคืวามล!าเอ�ย่งเพ��อให�คืาสถึ,ตั, (Statistic)

ท��ได้�จำะม�คืาใกล�เคื�ย่งก บ่คืาพาราม,เตัอร) (Parameter) ของประชากร

- การเล�อกโด้ย่ไมใช�ทฤษฎี�คืวามนาจำะเป�น (Non probability sampling) - การเล�อกโด้ย่ใช�ทฤษฎี�คืวามนาจำะเป�น (Probability Sampling)

การสมตั วอย่าง ท!าได้� 2 ล กษณ์ะ

การเล�อกโด้ย่ไมใช�ทฤษฎี�คืวามนาจำะเป�น (Non probability sampling)

• การสมตั วอย่างแบ่บ่บ่ งเอ,ญ (Accidental Sampling) • การสมตั วอย่างโด้ย่การก!าหนด้ส ด้สวน (Quota Sampling) • การสมตั วอย่างแบ่บ่เจำาะจำง (Purposive Sampling)

การเล�อกตั วอย่างแบ่บ่บ่ งเอ,ญ(Accidental Sampling)

การเล�อกตั วอย่างแบ่บ่บ่ งเอ,ญ เป�นว,ธี�ท��ย่$ด้เอาคืวามสะด้วกสบ่าย่และคืวามปลอด้ภ ย่ของผู้/�เล�อกเป�นท��ตั .ง การสมไมม�การก!าหนด้กฎีเกณ์ฑ์)ท��แนนอน

การเล�อกตั วอย่างแบ่บ่เจำาะจำง (Purposive Sampling)ม กใช�ในการว,จำ ย่ท��เป�นสถึานการเฉพาะ หร�อการว,จำ ย่เช,งคืณ์ภาพ

การเล�อกตั วอย่างแบ่บ่โคืวตัา (Quota Sampling) ผู้/�เล�อกได้�ก!าหนด้ส ด้สวนและจำ!านวนตั วอย่างท��ม�คืณ์สมบ่ ตั,ตัามท��ตั�องการแตัละกลมไว�ลวงหน�า

การเล�อกโด้ย่ใช�ทฤษฎี�คืวามนาจำะเป�น (Probability Sampling)

1.การสมตั วอย่างอย่างงาย่ (Simple Random Sampling)1.1 ว,ธี�การจำ บ่ฉลาก 1.2 ว,ธี�การใช�ตัารางเลขสม

2.การสมตั วอย่างแบ่บ่ม�ระบ่บ่ (Systematic Samphing) 3.การสมตั วอย่างแบ่บ่แบ่งช .นภ/ม, (Stratified Sampling)

4. การสมตั วอย่างแบ่บ่กลม (Cluster or Area Sampling)

การสมตั วอย่างอย่างงาย่ (Simple Random Sampling)

- ใช�ว,ธี�การจำ บ่สลาก – ใช�ในกรณ์�ท��จำะเล�อกตั วอย่างไม

มากน ก- ใช�ตัารางเลขสม

– ใช�ก บ่ประชากรท��ม�ขนาด้ใหญ ผู้/�ว,จำ ย่ตั�องก!าหนด้ตั วเลขแกประชากรทกหนวย่

ข�อด้� - ข�อเส�ย่ของการสมแบ่บ่อย่างงาย่

• ข�อด้�ง��ยแลุ่ะสิ่ะดวิกในก�รืใชี! แต�คุวิรืใชี!ก�บั

ปรืะชี�ชีนที่ �สิ่ม�ชี�กในกลุ่��มม ลุ่�กษณะคุลุ่!�ยคุลุ่&งก�น

• ข�อเส�ย่ไม�เหม�ะในปรืะชี�กรืที่ �ม สิ่ม�ชี�กกลุ่��มใหญ�

ม�กเก�นไป แลุ่ะม คุวิ�มแตกต��งก�นม�ก

การสมแบ่บ่ม�ระบ่บ่ (Systematic Sampling)

ผู้/�ว,จำ ย่ตั�องก!าหนด้ขนาด้ของกลมตั วอย่างและหาชวงของการสม (Sampling interval)

ข�อด้� คื�อ งาย่และสะด้วกในทางปฏิ,บ่ ตั, แตัม�ข�อคืวรคื!าน$ง คื�อ การเร�ย่งล!าด้ บ่หมาย่เลข

Sampling interval (i) = N / n

การสมแบ่บ่ช .นภ/ม,(Stratified Sampling)

ข�อคืวรคื!าน$ง

ข�อด้�ของการแบ่งกลมแบ่บ่ช .นภ/ม, คุ�อ จัะได!กลุ่��มต�วิอย��งเป1นต�วิแที่นที่ �ด ของปรืะชี�กรื แลุ่ะได!ต�วิแที่นที่ �ม คุ�ณลุ่�กษณะที่�กปรืะเภู่ที่ของ

ปรืะชี�กรืม�กที่ �สิ่�ดข�อคืวรคื!าน$ง คุ�อ คุ�ณลุ่�กษณะที่ �ใชี!ในก�รื

แบั�งกลุ่��มน�/นเม��อจั��แนกเป1นกลุ่��มย�อยแลุ่!วิต!องแตกต��งอย��งชี�ดเจัน ก�รืแบั�งกลุ่��มย�อย ไม�คุวิรื

ให!ม จั��นวินกลุ่��มย�อยม�กเก�นไป

การสมแบ่บ่แบ่งกลม (Cluster Sampling)

เหมาะส!าหร บ่การแบ่งเขตัการปกคืรอง

ข�อด้�ของการสมแบ่บ่แบ่งกลม คุ�อ ปรืะหย�ดเวิลุ่�แลุ่ะคุ��ใชี!จั��ย

ข�อเส�ย่ของการสมแบ่บ่แบ่งกลม คุ�อ ไม�ที่รื�บัวิ��กลุ่��มต�วิอย��งที่ �ได!ม�น�/นม สิ่�ดสิ่�วินของคุ�ณลุ่�กษณะต��ง ๆ สิ่อดคุลุ่!องก�บัคุ�ณลุ่�กษณะ

ต��ง ๆ ของปรืะชี�กรืหรื�อไม�

ข�อด้� - ข�อเส�ย่

ว,ธี�สมกลมตั วอย่าง : Multistage Sampling

หมาย่ถึ$ง การเล�อกหร�อสมมากกวา 1 คืร .ง หร�อหมาย่ถึ$งการสมแบ่บ่แบ่งกลม (Cluster)

ท��ม�หลาย่ข .นตัอน หร�อการสมแบ่บ่ช .นภ/ม,แบ่บ่ผู้สม ระหวางแบ่บ่แบ่งกลมก บ่แบ่บ่ช .นภ/ม,ก5ได้�

การเล�อกตั วอย่างแบ่บ่เคืร�อขาย่การเล�อกตั วอย่างแบ่บ่เคืร�อขาย่(Network Sampling หร�อ Snowballing)

การเล�อกตั วย่างแบ่บ่เคืร�อขาย่ การได้�มาซึ่$�งตั วอย่างชน,ด้น�. จำะข$.นอย่/ก บ่เคืร�อขาย่ส งคืม เชนการ

เป�นเพ��อน คืวามสน,ทสนม หร�อม�คืณ์สมบ่ ตั,ท��คืล�าย่คืล$งก นในเคืร�อขาย่น .น ๆ ผู้/�ว,จำ ย่จำะได้�ตั วอย่าง

เม��อตั วอย่างม�เคืร�อขาย่ หร�อ อย่/ในเคืร�อขาย่ ท��ม�คืณ์สมบ่ ตั,ตัามท��ผู้/�ว,จำ ย่สนใจำ

Thank you for your Attention