Stedenbouw 706

TijdschrifT voor sTedenbouw, archiTecTuur en binnenhuisvormgeving I jaargang 64 I 2012

706ediTie

Mariëndaal voorbeeld op vele fronten | Belvédère nieuwe blikvanger Paleiskwartier 's-Hertogenbosch | Licht en transparant Ronald McDonald House in Tübingen | Meerrijk: ambitieuze mix op historische grond | Warmtepompen op de tramdijk

www.asr vastgoedontwikkeling.nl

Liefde voor de stad is...

Snel, slim en leerzaam

GEZE staat bekend vanwege de professionele, kwalitatief hoogwaardige producten op het gebied van raam- en deursystemen. Een goede keuze; onze producten staan voor een lange levensduur en optimaal gebruiksgemak. GEZE gaat nù nog verder. Wij hebben (gratis!) trainingen ontwikkeld. Stuk voor stuk leerzame trainingen die u tal van voordelen opleveren, zoals het vergroten van productkennis, het geven van betere (commerciële) adviezen aan uw klanten en tijdsbesparingen door snellere montage. Oftewel: op deze manier kunt u zich als bedrijf slim onderscheiden. En dat werkt ! Kijk op onze website www.gezebenelux.com onder het hoofdstuk service voor mogelijke trainingsdata. Tevens kunt u zich hier direct inschrijven.

Deursluiters & beslag | Automatische deursystemen | RWA raam- en ventilatietechniek | Vluchtwegcontrole | Glas design

BEWEGUNG MIT SYSTEMBEWEGUNG MIT SYSTEM

GEZE Benelux B.V. | Steenoven 36 | 5626 DK Eindhoven | www.gezebenelux.com

GEZE AcAdEmy

2012.0377_GEZE_adv_Academy_tbv_Profiel_236x303.indd 1 15-08-12 13:31

representatieve uitstraling �

snelle bouwtijd �

duurzame kwaliteit �

uitstekende brandwerendheid �

inbraak veiligheid �

BETAALBAAR EN

VERRASSEND BOUWEN IN BETON

www.hercuton.nl

Hercuton b.v.

Touwslager 2

5253 RK Nieuwkuijk

Tel.: (073) 511 26 60

[email protected]

Onze integrale kennis zorgt voor bouwkwaliteitNieman Raadgevende Ingenieurs is een ingenieursbureau voor bouwfysica, bouwtechniek en bouwregelgeving. Voor zowel nieuwbouw als bestaande bouw combineren wij onze gedegen kennis tot praktische integrale adviezen op de volgende gebieden:

• Akoestiek • Bouwfysica • Bouwregelgeving • Brandveiligheid • Bouwtechniek en -praktijk • Energie en Duurzaamheid • Installatietechniek • Gevel- en Dakadvies

Nieman Raadgevende Ingenieurs B.V.

Vestiging UtrechtAtoomweg 400Postbus 402173504 AA UtrechtT 030 - 241 34 27

Vestiging ZwolleDr. Van Lookeren Campagneweg 16Postbus 401478004 DC ZwolleT 038 - 467 00 30

Vestiging RijswijkNassaukade 1Postbus 17572280 DT RijswijkT 070 - 340 17 20

Vestiging EindhovenVerdunplein 17Postbus 13855602 BJ EindhovenT 040 - 264 58 20

Vestiging PuttenMidden Engweg 11Postbus 2953880 AG PuttenT 0341 - 35 39 71

Nieman Groep bestaat naast Nieman Raadgevende Ingenieurs uit: Nieman-Valk Technisch Adviesbureau, Nieman-Kettlitz Gevel- en Dakadvies én Nieman Consultancy.

WWW.NIEMAN.NL

[email protected]

5 | sTedenbouw 7065 | sTedenbouw 701

Vraag creëren of investeren?

Op de Kop van Zuid wordt het grootste aaneengesloten bouwvolume van Nederland gerealiseerd, ge-bouw De Rotterdam. Drie torens van 44 verdiepingen op een footprint van 110 x 60 meter, 60.000 m² kantoorruimte en 240 appartementen. En dan vergeten we nog een hotel met 285 kamers en aanvul-lende horeca, retail en leisurevoorzieningen. In de volgende editie van Stedenbouw leest u er meer over. De bouw van deze 'verticale stad' van Rem Koolhaas stond al een decennium op de rol, maar kwam pas van de grond toen de beschikbaarheid en prijzen van uitvoerende bouwpartners de opdrachtgevers wisten te overtuigen.Wij spreken nu over de jaren 2008/2009, waarin tevens de belangrijkste huurder voor de East Tower werd gevonden (OBR), NH hoteles werd gecontracteerd als exploitant en Amvest zich als belegger meld-de voor de appartementen. Gemeente Rotterdam besloot belangrijke diensten te verplaatsen van Euro-point aan het Marconiplein naar De Rotterdam. Ziehier het marktmechanisme in een laagconjunctuur. Vraag en aanbod ontmoeten elkaar en handtekeningen worden uitgewisseld, terwijl de kantorenmarkt er tegelijkertijd niet florissant voorstaat.

Wij kunnen als volgers van - en deelnemers aan - het bouwproces wat dat betreft een kritische noot kraken; we kunnen er ook blij mee zijn. Wouter Vanstiphout, hoogleraar Ontwerp en Politiek aan de TU Delft, verwijt de gemeente in het blad 'Vers Beton' een actieve rol in het creëren van leegstand in verband met De Rotterdam. “De gemeenschap heeft er alles aan gedaan om investeerders en ontwik-kelaars zo ver te krijgen het plan te realiseren en zo – ook gedurende de crisis – de economische sterkte en standvastigheid van de stad te ‘bevestigen’. Om de mogelijke leegstand al een beetje tegen te gaan, heeft de gemeente afgesproken 25.000 vierkante meter aan kantoorruimte af te nemen.” In de woor-den van Vanstiphout: er wordt vraag gecreëerd met een publieke investering. Zolang de gemeente die ruimte nodig heeft is die vraag er echter wel, en het gaat om een robuuste bijdrage die een vernieuwend gebouw mogelijk maakt, zou je daar tegenin kunnen brengen. Het is de vraag of de veertig jaar oude Europoint-wolkenkrabbers – symbool van het Nederlandse Wirtschaftswunder - nog toekomstwaarde heb-ben als zelfs de overheid geen trek meer heeft in een verblijf. Wij hebben begrip voor de zorgen van Vanstiphout, maar het vertrouwen in De Rotterdam op basis van locatie en uitstraling geeft de doorslag.

Jan-Kees Verschuure

Voorwoord706ediTie

6 | sTedenbouw 706

706sinds 1948

6 | sTedenbouw 704

18 27 46

508

Journaal 66

RubRieken

vaktijdschrift voor stedenbouw, architectuur en binnenhuisvormgevingJaargang 64 | 2012Verschijnt 9 x per jaarISSN 0165-3997

uiTgever

Schatbeurderlaan 6Postbus 249, 6000 AE WeertT +31 (0)495 450095e [email protected] www.louwersuitgevers.nl

redacTieadresSchatbeurderlaan 6Postbus 249, 6000 AE WeertT +31 (0)495 450095f +31 (0)495 521335e [email protected] www.louwersuitgevers.nl

redacTiecöordinaTor Jan-Kees Verschuure

redacTiemedewerkers Patricia van der Beek, Hilda Bosma, Henk Geist, Jac Buchholz, Fiona de Heus, Sjoerd Meuleman, Martijn van den Bouwhuysen, Liliane Verwoolde, Marcia van Wensveen "Het Tekstbureau", Jan-Kees Verschuure.

bladmanagemenTTim van den Dungene [email protected] Krekelse [email protected] van den Hoek e [email protected]

secreTariaaTManuela DepenbrockSandra Reijnders

adverTenTiesOnline aanleveren:http://ftp2.louwersuitgevers.nlUsername: stedenbouw, Wachtwoord: gast Postbus 249, 6000 AE Weert, NederlandT +31 (0)495 450095e [email protected]

abonnemenTsprijs€ 81,- per jaar excl. BTWING 41 71 65 t.n.v. Louwers Uitgeversorganisatie BV o.v.v. Stedenbouw magazineInformatie over abonnementen:T +31 (0)495 450095

adreswijzigingenSchriftelijk tenminste drie weken voor verhuizing naar: Postbus 249, 6000 AE Weert, Nederland

opzeggingenIndien twee maanden voor het verstrijken van de abonnementsperiode geen schriftelijk bericht van op zegging is ontvangen, wordt het abonnement auto matisch met een jaar verlengd.

doelgroepVerspreiding vindt plaats via abonnementen en via gerichte distributie aan architecten, aannemers, opdrachtgevers, project-ontwikkelaars, zorginstellingen, woningbouwverenigingen en andere opdrachtgevers,(semi-)overheidsinstellingen, brancheor-ganisaties, toeleveranciers en verwante organisaties.

vormgeving/arT direcTionLogo Reclame- Ontwerpbureau BVT +31 (0)495 450065e [email protected] van Gameren

Niets uit deze uitgave mag worden over genomen of ver menig vuldigd zon-der uitdruk kelijke toestemming van de uitgever en zon der bronvermelding. Hoewel dit blad op zorg vuldige wijze en naar beste weten is samen gesteld kunnen uitgever en auteurs op geen enkele wijze instaan voor de juistheid of volledig heid van de informatie. Zij aan vaar den dan ook geen enkele aansprake lijkheid voor schade, van wel ke aard ook, die het gevolg is van hande lingen en/of beslis singen die gebaseerd zijn op deze informatie.

utiliteitsbouw

ARNHEM Mariëndaal Centre of Excellence 8DEN BOSCH Belvédère 12ZUIDOOSTBEEMSTER Fort Resort Beemster 18APELDOORN Post Zuid 22ROTTERDAM Unielocatie 27GRONINGEN De Componist 30DELFT Deltares 33OOSTERHOUT Bedrijfspand Martens en Van Oord 36GOEREE-OvERFLAkkEE Rabobank 38ROTTERDAM Aafje aan de Slinge 41AMSTERDAM AM3 Science Park 42GELDROP-MIERLO Gemeentelijke brandweer 44TÜBINGEN Ronald McDonald House 46DIEMEN Winkelcentrum Diemerplein 48TILBURG Talent Square 50EERSEL Venco Campus 53ZWOLLE Zwembad de Vrolijkheid 58DEvENTER Saxion Hogeschool 62AMSTERDAM Fletcher Hotel aan de A2 64

7 | sTedenbouw 706

Inhoud

coverbeeld | asr vastgoed ontwikkeling

TIJDSCHRIFT VOOR STEDENBOUW, ARCHITECTUUR EN BINNENHUISVORMGEVING I JAARGANG 64 I 2012

706EDITIE

Mariëndaal voorbeeld op vele fronten | Belvédère nieuwe blikvanger Paleiskwartier 's-Hertogenbosch | Licht en transparant Ronald McDonald House in Tübingen | Meerrijk: ambitieuze mix op historische grond | Warmtepompen op de tramdijk

64 70 84

58 88 112

102

special zoRg en ziekenhuis

woningbouwEINDHOvEN Meerrijk 102WEERT Poort van Limburg 105AMSTELvEEN Studentencampus Uilenstede 108GIETHOORN Plan Bodelaeke 112PUTTEN Brinkstraat 115ROTTERDAM De Reigers 118HOUTEN Castellum 120HAARLEM De Pionier 123LEMMER Tramdijk Oost 126TILBURG Lochtstraat 128

UTRECHT Van Asch van Wijckskade 70ROTTERDAM De fabriek van Delfshaven 75ZWOLLE Museum Fundatie 78ROERMOND ECI-complex 81vENRAY Gemeentehuis 84HOEk vAN HOLLAND Verkeerscentrale 88LEIDEN Hortus botanicus 90DORDRECHT Energiehuis 93ROTTERDAM RDM-hoofdkantoor 96vELSEN Danieli Corus 100

8 | sTedenbouw 706

Tekst | jan-kees verschuure beeld | bouwcombinatie bam-giesbers vof

'excellenT' kanToorgebouw voegT zich in parklandschap arnhems buiTen

mariëndaal voorbeeld op vele fronTenBGB Ontwikkeling CV (Giesbers Gebiedsontwikkeling, BAM en TCN) realiseert aan de westzijde van business park Arnhems Buiten het Mariëndaal Centre of Excellence. Het volgend jaar op te leveren kantoorpand wordt ingericht als hoofdkantoor voor TenneT en valt op door de combinatie van een groot volume (33.500 m² bvo) met een parkachtige omgeving. “Een optimaal samenspel tussen gebruikers-wensen en omgevingskwaliteit”, aldus Vincent Hofs en Steven de Vlugt.

Het gebouw aan de westzijde van Arnhem – in eigendom van Ping Proper-ties en ontworpen door GroupA - heeft een verhuurbaar vloeroppervlak van circa 22.000 m² boven 575 parkeerplaatsen, die over twee ondergrondse lagen zijn verspreid. Al bij al telt het in betonskeletbouw uitgevoerde kan-toorvolume slechts vijf bovengrondse lagen. Het maakt met zijn afgeronde hoeken vanaf de Utrechtseweg een ingetogen indruk - in het glooiende bosgebied rond Arnhems Buiten, waarvan nationaal netbeheerder TenneT met verschillende gebouwen één van de grootste gebruikers is. “Die hoog-waardige setting is een belangrijke troef van het business park. De ontwik-keling van het MCE borduurt daarop voort”, vertelt ontwikkelingsmanager Vincent Hofs. “Je ziet in de eerste plaats een park, en in de tweede plaats een gebouw in de bosrand.”

projecTorganisaTieBij de invulling van het waardevolle gebied aan de Arnhemse stadsrand hebben regelgeving, grondeigenaar, belegger, huurder en ontwerper al-lemaal hun belangen en inbreng. De uitvoerende projectorganisatie werd vervolgens ingericht op basis van helderheid, kwaliteit en vertrouwen, stelt Hofs. “Het MCE wordt op basis van het design & construct-model gere-aliseerd door de bouwcombinatie Giesbers-Wijchen Bouw/BAM Utiliteits-bouw Arnhem, twee bouwers die elkaar uitstekend aanvullen en zuster-bedrijven tegenkomen in de ontwikkelcombinatie; de derde partij daarin – grondeigenaar TCN – laat de ontwikkelactiviteiten over aan de andere twee.” Steven de Vlugt, projectleider namens de bouwcombinatie: “in de praktijk functioneren wij als ontwikkelende bouwer. Tevens nemen wij ►

UtiliteitsboUw

9 | sTedenbouw 706

arnhem | Mariëndaal Centre of Excellence

projectinfo

'vloerverwarming juisT in hoge ruimTes voordelig'

kbw wanden vloerverwarming heeft een uitgebreid aanbod syste-men voor het verwarmen en koelen van vloeren, wanden en plafonds. het programma wordt compleet met verdelers en regelsystemen geleverd. in het atriumrestaurant van het mce is gekozen voor een vloerverwarmingsysteem met staalmatten, waaraan de leidingen met binddraden zijn bevestigd. de vloerverwarming is opgenomen in een zwevende betonvloer (drukvloer). “vloerwarming is minimaal 15% energiezuiniger dan verwarming met radiatoren”, zegt directeur/op-richter jan wagenaar. “vloerverwarming werkt met een lage watertem-peratuur en zorgt door de stralingsverwarming voor een gelijkmatige verwarming van de betreffende ruimte. energie wordt daar gebruikt waar het nodig is: geen hoge ruimtetemperaturen aan het plafond of onder het dak; om die reden biedt vloerverwarming nog meer energie-voordeel en comfort. de gekozen vloerbedekking maakt daarbij hoege-naamd niets uit.”

kwaliTeiT en beTrouwbaarheid

afbouwbedrijf stöteler verricht diverse werkzaamheden in het kader van de interieurafwerking van het mariëndaal centre of excellence, vertelt gert stöteler van het twintig man tellende bedrijf uit groenlo. “begin oktober startten wij met de werkzaamheden: stukadoorswerk van de vide-randen, de afwerking van betonwanden, -kolommen en metalstudwanden en 15.000 m² spuitwerk aan wanden en plafonds – de hoofdmoot van de werkzaamheden. afbouwbedrijf stöteler kiest daarbij voor kwalitatieve oplossingen, zoals wat het spuitwerk be-treft voor een silosysteem van brander, waardoor op locatie weinig afval wordt geproduceerd. voor bam – onderdeel van de bouwcom-binatie – werkten wij eerder aan het umc st. radboud in nijmegen. ook de afwerking van vloeren en bijdragen aan restauratieprojecten vallen binnen ons dienstenpakket. kwaliteit en betrouwbaarheid gaan voor de prijs.”

ToTaaloplossing voor gevelisolaTie

strikotherm biedt totaaloplossingen in thermische gevelisolatie op ba-sis van complete isolatiesystemen en projectbegeleiding van ontwerp-fase tot oplevering. voor het mce leverde de strikolith-dochter het iso-latiesysteem voor de buitenzijde van de binnengevels, bestaande uit eps-isolatieplaten, voorzien van een drukverdelende wapeningslaag, sierpleister en het tweelaags verfsysteem. “in totaal 2.000 m² gevel-oppervlak, dat door applicateur van der looij uit bergeijk met twintig man in één dag is gestukadoord. een bijzondere prestatie, noodzakelijk voor een naadloos pleistervlak”, vertelt projectmanager jacco oosten-brug. “voor de plafonds leveren wij het isolatiesysteem met een dikte van veertig centimeter. Tevens leverden wij speciaal gevormde venster-banken voor de buitengevelkozijnen. deze bestaan uit eps met een fabrieksmatig gevormde harde coating. de maatvoering van de ven-sterbanken is letterlijk tot op de millimeter nauwkeurig aangepast aan de vorm van de aluminium kozijnen en de geleiderails van de screens. een optimale dichting en waterafvoer zijn hierdoor gewaarborgd.”

Ook de entree is dienend aan de omgeving.

MARIËNDAAL CENTER OF EXCELLENCE

Den Sliem 70 T: 0544 - 4624187141 JJ Groenlo F: 0544 - 462875

W: www.stotelerafbouw.nl

E: [email protected]

Volg ons op twitter: @stoteler

7363_Stoteler_190x160.indd 1 11-06-2007 10:53:28





7363_Stoteler_190x160.indd 1 11-06-2007 10:53:28





7363_Stoteler_190x160.indd 1 11-06-2007 10:53:28





7363_Stoteler_190x160.indd 1 11-06-2007 10:53:28





7363_Stoteler_190x160.indd 1 11-06-2007 10:53:28





7363_Stoteler_190x160.indd 1 11-06-2007 10:53:28

Intelligente Heiz- und Kühlsystemefür Neubau, Umbau und Sanierung

Verwarm- en koelsystemenvoor nieuwbouw, verbouw en renovatie

Verwarmen en koelenGomathermVloerverwarming

MH NoppenplaatVloerverwarming

FrigomaWarmte- en koelplafonds

ThermoFloorDe nieuwe dimensie vloerverwarming

ThermoPanelWarmte- en koelmodules voor wand en plafond

ThermoArmierWarmte- en koelwand in stuclaag

Wand- en Vloerverwarming

Stationsweg 758166 KA EmstTel. 0578 - 66 02 23

[email protected] 0578 - 66 02 94

Importeur Benelux

11 | sTedenbouw 706

arnhem | Mariëndaal Centre of Excellence

Strikolith is al jaren een toonaangevende leverancier van kwalitatief hoogstaande gevelisolatie-, pleister- en verfsystemen voor de professionele markt in de nieuwbouw, renovatie en restauratie.

Daarnaast kunt u bij Strikolith terecht voor een tech-nisch advies, begeleiding en tal van vaktechnische opleidingen.

Zo is er MyStriko. MyStriko-leden worden op de hoogte gehouden van de nieuwste ontwikkelingen op het vakgebied, hebben toegang tot uitgebreide informatie en genieten speciale voordelen.

Gaat u ook voor kwaliteit en zekerheid?Word dan lid en meld u aan op:

www.strikolith.com/mystriko

Samen sterk met Strikolith

Een deskundig partner voor de Stukadoors- en Afbouwbedrijfstak

BouwinfoOPDRACHT BGB Ontwikkeling CVONTWERP GroupA Rotterdam; H+N+S LandschapsarchitectenBOUWkUNDIGE/CONSTRUCTIEvE UITWERkING BAM Advies & EngineeringUITvOERING Bouwcombinatie BAM-Giesbers vofBOUWPERIODE juni 2011 – medio 2013

het pand vijftien jaar in onderhoud. Op het gebied van ketenintegratie heeft dat grote voordelen.”

inpassingDe glooiingen in het landschap worden op meerdere manieren aangewend om de integrale kwaliteit te benadrukken; zij leveren tevens een bijdrage aan de inbedding van het benodigde kantooroppervlak in de omgeving, vervolgt De Vlugt. “Op de bouwlocatie is daartoe ongeveer 55.000 m³ zand afgegraven. Het hoogteverschil tussen de voor- en de achterzijde van het MCE is ongeveer een verdieping; opgeteld met de ondergrondse parkeer-lagen wordt zo al een belangrijk deel van het programma ingevuld zonder het landschap en de beeldkwaliteit te verstoren. Ook in de kleurstelling van de gevel is daaraan veel aandacht besteed, met een grijsgroene steensoort, elementen van geanodiseerd aluminium en een bovengemiddeld glasop-pervlak. Een massief gebouw wilden alle stakeholders voorkomen – van lokale overheden tot aan de eindgebruiker.”

renTmeesTerschapEen en ander moet leiden tot een duurzaam gebouw. In de eerste plaats waar het de langetermijnvisie betreft, zegt Hofs, “want het MCE is ontwor-pen om lang te blijven staan, en zijn waarde te behouden voor toekomstige huurders en dus ook de eigenaar. Met andere woorden: wij zijn uitgegaan van goed rentmeesterschap.” Het gebouw is voornamelijk uit natuurlijke materialen opgebouwd, kent een bovengemiddelde daglichttoetreding en is voorzien van een WKO-installatie, lichtregeling op basis van aanwezig-heidsdetectie, CO2-gestuurde ruimteventilatie, energiezuinige liftinstalla-ties (regeneratiesysteem) en een op pv-systemen voorbereid dak met witte kunststof dakbedekking.

hergebruikDoordat TenneT haar huisvesting concentreert in het MCE wordt de totale ecologische footprint van het plangebied gereduceerd. De hoogwaardige, lean-opererende projectorganisatie voert ook in de uitvoeringsfase nog duur-zaamheidsingrepen door, vertelt De Vlugt. “Wij gebruiken hier groene stroom. Het stenen sloopafval van de oude bebouwing is gebruikt als fundatie van de nieuwe wegen en herinrichting van het terrein. Toeleveranciers voeren hun eigen afval af, waardoor minder ruimte en geld nodig is voor bijvoorbeeld afvalbakken. Restbeton wordt waar mogelijk hergebruikt. Discipline op de bouwplaats staat voorop, geheel in de lijn met het strenge veiligheidsbeleid van de huurder. Tegelijkertijd maken wij het de bouwplaatsmedewerkers ge-makkelijk door de koffiepauze op de directe werkplek te houden – ook in ver-band met de omvang van de bouwlocatie. Dat scheelt weer kostbare tijd.” ❚

Veel aandacht voor inbedding in bosrand Mariëndaal.

Het MCE wordt voornamelijk uit duurzame materialen opgebouwd.

12 | sTedenbouw 706

Tekst | patricia van der beek beeld | bouwgroep moonen

kanToorgebouw gaaT ricoh huisvesTen

Belvédère nieuwe blikvanger Paleiskwartier 's-HertogenboschOp een van de meest prestigieuze herontwikkelingslocaties in Nederland, het Paleiskwartier, bouwt Bouwgroep Moonen ’s-Hertogen-bosch aan een imposant kantoorpand. Ricoh, specialist in kopieer-, fax-, printapparaten en benodigdheden, is de toekomstige huurder van de elf lagen tellende kantoortoren.

Project Belvédère is gestart in april 2011 en zal opgeleverd worden in decem-ber 2012. Het gaat om de bouw van een ruim 42 meter hoge kantoortoren met negen lagen kantoorruimte – met op de negende verdieping een restau-rant en op de tiende verdieping in de bijzondere stalen constructie nog circa 600 m² lunch-dinerruimte. Deze toren kenmerkt zich door onder andere de tiende verdieping, waar zich de zogenaamde 'pentoffices' bevinden, die boven de toren lijken te zweven, net als de grote glasoppervlaktes bij de twee zwevende serres (ook wel dia-manten genoemd) die zich aan de oosten aan de westzijde bevinden. De staalconstructie is aangebracht door de firma Konstructiebedrijf de Bekker en de aluminium gevels door V.P.G. aluminium Ramen. Een waar bouwkundig kunstwerk.

indrukwekkende cijfersBelvédère beschikt over twee parkeerlagen van elk circa 6.000 m², geschikt voor 2 x 200 parkeerplaatsen en met ruimte voor een fietsenstalling, contai-ner- en installatieruimtes. Uiteindelijk wordt rondom het gebouw een tuin

gerealiseerd die zich op het kelderdek bevindt.Stef Lobregt van Bouwgroep Moonen kijkt trots naar het kantoorgebouw Bel-védère, waar hij uitvoerend projectleider is. “BV Ontwikkelingsmaatschappij Paleiskwartier is onze opdrachtgever voor het gebouw en voor het inbouwpak-ket Ricoh. Wij doen de volledige bouw en afbouw van hun nagelnieuwe kan-toor. En wat voor kantoor, de cijfers zijn indrukwekkend: dertien bouwlagen, 23.000 m² vloeroppervlak, 483 boorpalen, 1 miljoen kilogram wapening en 11.000 m³ beton.”

energieTechnieken“Maar ons geheim schuilt niet alleen in ter-zake-kundigheid. Waar wij in uit-blinken is sfeer. Wij klikken onderling heel goed en durven eerlijk te zijn. Als iemand iets niet voor elkaar krijgt, dan pakt een ander dat zonder morren op. Dat is dé manier om ingewikkelde en bijzondere projecten als deze te realise-ren. Wij hebben met dit op elkaar ingespeelde team een ongekende bouwtijd van dertien dagen per kantoorlaag weten te realiseren. Iets waar normaliter vier weken voor staat.”

den bosch | Belvédère

13 | sTedenbouw 706


pure klasse in beTon, sTaal en glashet fraaie en bijzonder geconstrueerde kantoorgebouw belvédère straalt pure klasse uit. deels komt dat door de gevels van glas, maar meer nog door de containers die boven het dak lijken te zweven. raadgevend inge-nieursburo van nunen bv zorgde er met zijn berekeningen en oplossingen voor dat de ambitieuze ideeën van de architect uitvoerbaar werden.

“en dat was een leuke uitdaging, kan ik wel stellen.” aan het woord is frank van nunen, civiel ingenieur en mededirecteur van het bureau dat zijn naam draagt. “het moest lijken alsof de containers daar zomaar zweven. we ko-zen voor een uitkragende staalconstructie, een oplossing die voldoende sterk en nagenoeg onzichtbaar is. om de krachten uit deze staalconstructie af te kunnen voeren naar de onderliggende verdiepingen, is de betonvloer van de negende verdieping versterkt en in een grotere dikte uitgevoerd.” de glazen serres die aan het gebouw hangen, zijn minstens zo bijzonder. deze zijn via stalen tuien aan de hoofdmassa bevestigd.

Betonnen parkeerkelderonder het gebouw bevindt zich een tweelaagse parkeerkelder, die geheel in beton ontworpen is. van nunen: “om de parkeerkelder te kunnen rea-liseren, is een bouwkuip gerealiseerd volgens het polderprincipe. hierbij bestaat de bouwkuip uit wanden, in dit geval stalen damwanden, met als bodem een van nature aanwezige waterremmende laag. zo ontstond een gesloten kuip, waaruit alleen nog het leken hemelwater weggepompt hoefde worden.”

projectinfoNatuurlijk wordt ook bij dit nieuwe kantoorpand gebruik gemaakt van de nieuwste technieken als het gaat om energieverbruik: warmte-koudeopslag, energiezuinige verlichting en energiezuinige installaties. Installatiebedrijf van Dam verzorgt de complete engineering en installaties boven en in het plafond.

moniToring“Ook op het gebied van beton zijn we geavanceerd. Zo maken we gebruik van Concremote. Concremote is een nieuw en uniek monitor & managementsys-teem, speciaal ontwikkeld om het bouw- of productieproces te optimaliseren. Overal waar beton als bouwmateriaal wordt gebruikt, kunnen de sensoren van Concremote helpen bouwen productiekosten te verlagen. Dat hebben we ook hier voor elkaar gebokst.”De ruwbouw is af en dus is Bouwgroep Moonen volop bezig met de afbouw. Hierin speelt Ricoh als eindgebruiker een belangrijke rol, zij hebben namelijk met de architect het inbouwpakket bepaald, qua kleur en materiaalkeuze.Zo wordt er onder andere Derako toegepast. Deze houten delen zijn van ver-schillende diktes en hoogtes. Op elke verdieping worden deze houten de-len toegepast tegen de betonnen kernen; hierdoor krijgt de kern een warme uitstraling. Daarnaast past men metalstudwanden toe, afgewerkt met spuit-werk, maar ook systeemwanden van Interwand rondom vergader-, overleg- en werkruimtes. Deze variëren in zowel dichte als glazen panelen.

bloembakkenDe plafonds worden afgewerkt door middel van systeemplafonds in diverse plafondtegelmaten. Hierin worden onder andere MV-roosters, sfeerverlichting en overige verlichting aangebracht. De plafonds worden gerealiseerd door de firma Joop Treuren.Daarnaast is er een uitgebreide keuze geweest omtrent de vloerafwerking. In de natte ruimtes wordt een gietvloer toegepast met een opstaande plint. ►

'Pentoffices' lijken te zweven.Designinrichting voor Ricoh.

De kunst van echte vormvrijheidANDA® KUNSTSTEEN

Kamerlingh Onneslaan 17-193401 MZ IJsselstein-Ut.

tel. 030-6666212fax. 030-6666681

[email protected] www.anda-kunststeen.nl

706067_Anda kunststeen.indd 1 11-10-12 11:19

15 | sTedenbouw 706

projectinfo


belvédère kiesT voor kwaliTeiT en duurzaamheid van kunsTsTeen

belvédère, het elegante kantoorgebouw waarin ricoh zijn nieuwe on-derkomen vond, kenmerkt zich door een hoogwaardig ontwerp en duur-zame materialen. voor de vensterbanken wordt bijvoorbeeld kunststeen gebruikt, afkomstig van anda kunststeen uit ijsselstein.“kunststeen bestaat uit een hoogwaardig mengsel van verschillende zand-soorten die worden gebonden door kunsthars”, legt directeur daniel van oudgaarden uit. in zijn fabriek laat hij zien hoe dit mengsel samengesteld en in een mal gegoten wordt, om vervolgens uit te harden tot kunststeen van hoge kwaliteit. “uniek is dat wij tijdens het gieten lucht afzuigen met een vacuümsysteem”, vertelt allroundmedewerker sander nagtegaal. “het kunststeen blijft hierdoor grotendeels vrij van luchtbellen.” de bewer-king van het kunststeen tot eindproduct voert anda kunststeen zelf uit.

de donkergrijze vensterbanken voor belvédère, goed voor zo’n 780 meter kunststeen, produceerde anda kunststeen in opdracht van bouwgroep moonen. beide partijen werken al jaren samen, bijvoorbeeld in projecten als de groote cingels in vught en de leijestein in kerkdriel. “moonen weet dat bij ons vrijwel alles mogelijk is”, aldus van oudgaarden. “wij hebben vijfduizend standaardmallen, maar maken ook mallen op maat. voor de vensterbanken van belvédère gebruikten we een standaardmal. uitleve-ring vond ruim binnen de levertijd plaats.”duurzaamheid speelt een belangrijke rol bij de realisatie van belvédère. hoe voldoet anda kunststeen daaraan? van oudgaarden: “uit Tno-on-derzoek is gebleken dat wij een solide, duurzaam product maken dat ge-schikt is voor toepassing in de bouw. bovendien is kunststeen eenvoudig te reinigen en onderhouden. om die reden hebben wij bijvoorbeeld ook parkbanken geproduceerd voor parken in amersfoort.” anda kunststeen leverde tevens raamkaders voor een nieuw bankgebouw, onderdelen voor douchecabines van een hotelketen en gevelonderdelen voor een zieken-huis. voor de woningbouw produceert anda kunststeen onder meer muur-afdekkers, waterslagen, penanten, dorpels en traptreden.

v.p.g. realiseerT vliesgevels van formaaT

met zijn elegante vormen, grote glasoppervlakken en ‘zwevende’ skyboxen is belvédère in alle opzichten een schitterend gebouw. de skyboxen op de negende en tiende verdieping danken hun transparante uiterlijk aan enorme vliesgevels, met een vrije overspanning van 6,5 meter en ruiten van 1,8 x 3,5 meter. deze zijn het werk van v.p.g. aluminium ramen en geveltechniek, specialist in aluminium ramen, deuren en gevels.“in totaal gaat het om 2.900 m² aluminium kozijnen en vliesgevels”, ver-telt bedrijfsleider richard van zanten van v.p.g. “wij nemen hierbij het gehele traject uit handen: engineering, productie en montage. zo garan-deren wij onze kwaliteit en flexibiliteit.” om de grote ramen in één keer te produceren, en zo het beoogde beeld van de architect te realiseren, werden speciale profielen ontwikkeld. met het werk nagenoeg gereed, kijkt van zanten tevreden terug. “door goede samenwerking met bouw-groep moonen en een gedegen voorbereiding is het precies zo geworden als beoogd.”

In de algemene hal en een aantal verdiepingen wordt een rode gietvloer toegepast; daarnaast worden op de overige verdiepingen tapijttegels toege-past in de kleur rood of grijs. De vloerafwerking wordt aangebracht door het bedrijf Marie Frunt.Tevens zal het dak van de parkeerkelder worden ingericht als een tuin. Op de parkeerkelder wordt een bitumineuze dakbedekking aangebracht met daarop drainagematten, zand en bestrating. Tevens worden er op het parkeerkelder-dek grote bloembakken gerealiseerd, waarin diverse planten komen. Zowel de bloembakken als de twee lange zijdes van de parkeerkelder -1 worden volledig bekleed met natuursteen gevelelementen en afdekbanden. Naast de natuursteen komt er ook nog verlichting op het kelderdek, waardoor er een bijzondere tuin rondom Belvedère wordt gecreëerd. ❚

BouwinfoOPDRACHT BV Ontwikkelingsmaatschappij PaleiskwartierONTWERP Architectuur studio HH, AmsterdamCONSTRUCTIE Raadgevend ingenieursburo van Nunen B.V. UITvOERING Bouwgroep Moonen AANNEEMSOM circa € 22 miljoenBOUWPERIODE april 2011 – december 2012BOUW-PROGRAMMA ondergronds twee verdiepingen garages (12.000 m²), 11 verdiepingen kantoor

De inrichting wordt volledig op maat van de eindgebruiker verzorgd.

3D CAD MAATWERK IN STAAL

17 | sTedenbouw 706

projectinfo


15.000m² wanden en plafondsde binnenwanden en systeemplafonds van het ricoh-kantoor in bel-védère zijn afkomstig van Treuren montage. het bedrijf uit vlijmen is gespecialiseerd in de complete afbouw van woningen en (utiliteits)gebouwen. dankzij zijn totaalaanpak en flexibiliteit is Treuren mon-tage een graag geziene leverancier van diverse aannemers.Treuren montage voerde eerder al werkzaamheden uit op bestaande vestigingen van ricoh. nu levert en monteert het bedrijf zo’n 4.000 m² metalstudwanden en circa 11.000 m² systeemplafonds voor het nieuwe kantoorgebouw, in opdracht van bouwgroep moonen. mo-menteel wordt gewerkt aan de luxe afgewerkte, ronde plafonds van het restaurant op de tiende verdieping. “de complexiteit van het project ligt vooral in de vereiste bouwsnelheid”, vertelt eigenaar joop Treuren. “de planning is krap en iedereen dient daarbinnen te blijven. wij zijn in maart gestart en maken lange dagen om medio november op te leveren.”

Pastoor van Akenstraat 245251 BE VlijmenT 073 - 518 40 58F 073 - 518 40 42E [email protected] www.treurenmontage.nl

Treuren Montage is gespecialiseerd in het leveren en monteren van

- Scheidingswanden: - metalstudwanden

- gipsvinylwanden in vele kleuren en uitvoeringen

- Systeemplafonds

- Houten wand en plafond betimmeringen

KW

ALI

TEIT

STA

AT B

IJ O

NS

VOO

RO

P

VOO

R B

EDR

IJF

EN P

AR

TIC

ULI

ER

706060_Treuren.indd 1 02-10-12 12:11

• schuiframen en -deuren• draaideuren

• draai-kiep-ramen

Alle door V.P.G. geproduceerde ramen en deuren kunnen volgens het Politiekeurmerk worden uitgevoerd.

Touwslager 38 • 5253 RK Nieuwkuijk • Tel. 073-5119472 • Fax 073-5119592 • E-mail: [email protected]

hekTracon leverT sTerk sTaalTje maaTwerkstaal, hout, natuursteen en glas. de trappen die de tien verdiepin-gen van belvédère met elkaar verbinden, worden gemaakt van diverse duurzame materialen. er is één partij voor nodig om dit te realiseren. hektracon uit vorstenbosch neemt zowel de ruwbouw als de afbouw van alle trappen en leuningen uit handen.hektracon ontwerpt, produceert en monteert stalen trappen, balustra-des, klein constructiewerk en overig maatwerk in staal. “wij houden alle werkzaamheden in eigen beheer”, benadrukt directeur martijn kouwenberg. “zo garanderen wij onze kwaliteit, snelheid en flexibi-liteit.”bij hektracon is alles maatwerk. zo ook de trappen en leuningen voor belvédère. kouwenberg: "op basis van het ontwerp maakten wij pro-ductietekeningen, die wij met de architect afstemden. daarna hebben wij de stalen onderdelen geproduceerd en vervolgens zelf gemon-teerd.” kouwenberg noemt de opdracht uitdagend: “de trappen zijn uit plaatwerk gesneden, de ronde delen zijn gewalst. alle losse delen zijn op locatie tot één geheel gemaakt. op dit moment zijn wij met de afbouw bezig, oftewel de afwerking met hout, natuursteen en glas. wij verwachten eind oktober ons deel op te leveren.”

Tekst | hilda bosma beeld | aannemersbedrijf frank bart bv

ZUidoostbeemster | Fort Resort Beemster

18 | sTedenbouw 705

In het monumentale Fort a/d Nekkerweg in de Beemsterpolder is een indrukwekkend hotel-restaurant met wellnessvoorzieningen ge-

realiseerd. Het fort, dat deel uitmaakt van de Stelling van Amsterdam en op de Werelderfgoedlijst van de Unesco staat, is daarbij in

originele staat gebleven en uitgebreid met nieuwbouw. Mede dankzij hoogstaande duurzame technieken is dit het eerste CO2-neutrale

fort/hotel in Nederland.

In het originele gedeelte, waar eerst de soldaten bivakkeerden, zijn onder leiding van interieurontwerper Osiris Hertman twaalf luxe hotelkamers gekomen. Het spa/wellness-gedeelte bevindt zich deels in het oude fort en gedeeltelijk in nieuw-bouw met diverse sauna’s, zoals een Finse sauna, panoramasauna, kelosauna en een zoutgrotsauna. Daarnaast zijn er een Dode Zee-bad, een Hammam, een stoombad, whirlpool, diverse kruidenbaden en zwembaden binnen en buiten voorzien. Fort Resort Beemster heeft een restaurant voor de saunabezoekers en een restaurant voor de hotelgasten en passanten. Daarnaast is er een zonne-weide, een buitenterras van 500 m² en een conferentie- en vergaderruimte van 210 m².

kennis van forTenFrank Bart heeft in 2004 het fort aangekocht. “Mijn hele leven lang heb ik al met forten te maken. In de jaren zeventig was mijn vader wijnimporteur en had zijn bedrijf gevestigd in Fort Spijkerboor. Vervolgens heeft hij in 1983, samen met mijn broer, Fort Benoorden Purmerend gekocht. Om de wijnhandel erin te vestigen hebben wij het fort verbouwd. Mede door deze ervaring heb ik veel kennis van for-ten.” Vanaf dag één had Bart al het plan om in het Beemsterpolderfort, Fort a/d Nekkerweg, een hotel-restaurant annex wellnesscomplex te maken. Hij maakte zelf het ontwerp en ontwerp- en constructiebureau EWP Purmerend werkte het ontwerp tot in de details uit. Het nieuwbouwgedeelte inclusief souterrain van de wellness ligt in het dijklichaam. “Dat was een gigantische afgraving”, aldus Bart.

dik beTonHet is het eerste CO2-neutrale hotel in Nederland. Bart: “de muren zijn van een meter dik beton en het dak is van twee meter dik beton. Daarom is er geen airco nodig.” Het complex is voorzien van warmtepompen en er ligt 28 kilometer aan vloerverwarming. Alle zwembaden hebben wanden vloerverwarming die het zwemwater op temperatuur houden.

Op het betonnen dak ligt nog één meter duinzand voor de opvang van hemelwa-ter. Dit was destijds het drinkwater voor de soldaten. Het wellnesscomplex maakt gebruik van een duurzame waterhouding. Het hemelwater wordt op dezelfde ma-nier opgevangen en na gebruikt als douche- en toiletwater. Het water wordt nog wel gefilterd op micro-organismen.

Alle douches hebben warmtewisselaars, zodat het koude douchewater al op-gewarmd wordt naar twintig graden Celsius. “Dan heb je nog weinig energie nodig om het water verder te verwarmen tot douchewatertemperatuur”, aldus Bart. Het complex maakt verder gebruik van hoogstaande systemen. Zo is Fort Resort Beemster voorzien van 'heating pipes', buizen waarin water door middel van zonne-energie wordt opgewarmd. De verlichting in het hele fort is uitgevoerd met ledverlichting. Ook alle tv’s zijn in led uitgevoerd. De hotelkamers hebben slechts 140 watt nodig voor hun stroomvoorziening. Door de warmtepompen, zonnecollectoren en ledverlichting is het fort selfsupporting.

fort resort beemster: co -neuTrale verblijfslocaTie

2

xxxxxxxxxxxxxxxx

xxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxx xx xxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxx xxx xxxxxxxxxxxxxxxx xxx xxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxx xx xxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxx xxx xxxxxxxxxxxxxxxx xxx xxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxx xx xxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxx xxx xxxxxxxxxxxxxxxx xxx xxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxx xx xxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxx xxx xxxxxxxxxxxxxxxx xxx xxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxx xx xxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxx xxx xxxxxxxxxxxxxxxx xxx xxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxx xx xxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxxxxxxxx xxx xxxxxxxxxxxxxxxx xxx xxxxxx xxxxxxxxxxxxxxxxxxx xxxxxxxxx

19 | sTedenbouw 705

ondergrondse logisTiekHet fortcomplex met een vloeroppervlakte van 4.500 m² ligt op een eiland. Daaromheen ligt een gracht van 25 meter breed. Bart: “dat was een logistiek probleem. Er is slechts één toegangsweg over de gracht naar het eiland en we wil-den voorkomen dat de leveranciers via deze toegangsweg moesten bevoorraden. Naast de straat richting het parkeerterrein is daarom een laad- en loskuil gemaakt die aansluit op een tunnel die onder de toegangsweg naar het fort is gemaakt. Deze tunnel is 55 meter lang, 2,30 meter breed en 2,30 meter hoog. De tunnel komt uit in het souterrain onder het fort. Via deze ondergrondse logistiek hebben

we het fort voorzien van bouwmaterialen. De bevoorrading van het complex gaat ook via deze inwendige route.” Op deze manier worden de gasten totaal ontzien op het gebied van leveringen door de dag heen.

Bart: “bezoekers vinden de combinatie van de historische elementen, het ingeni-euze ontwerp, de hoogstaande techniek en het uitzicht vanaf de dijk op de weidse Beemsterpolder waanzinnig gaaf. Voor alle bouwpartners is dit een uniek project waar iedereen heel trots op is. Het is een droom die je samen waarmaakt.” ❚

ZUidoostbeemster | Fort Resort Beemster

Wellnessvoorzieningen in en op een authentiek fort.

21 | sTedenbouw 706

laaTsTe Technieken

Knook Totaaltechniek BV feliciteert aannemersbedrijf Frank Bart en zijn mede-werkers met het behaalde resultaat. “Wij zijn trots op het feit dat wij als partner van aannemersbedrijf Frank Bart alle elektrotechnische werkzaamheden op het unieke project Fort Resort Beemster hebben mogen uitvoeren. Onze technici heb-ben geadviseerd over de juiste oplossingen, ontworpen complete installaties en hebben de allernieuwste technieken – waaronder het KNX - en laatste wellness-systemen toegepast. Onze medewerkers hebben voor een prachtig resultaat ge-zorgd waar wij als bedrijf trots op zijn. Een project als dit, waar alles draait om maatwerk en een zeer hoog afwerkingsniveau, is ons op het lijf geschreven.”

Kl: fc1000-21-2000-3745 NVZD 2013

MES LiftenWij zijn uw partner om het verticale transport te beheren, in gebouwen als kantoren, ziekenhuizen, zorginstellingen, VVE’s en winkelcentra’s. Onze kernactiviteiten bestaan uit liften, roltrappen, gevelinstallaties, en toegangstechniek. Deskundigheid en betrouwbaarheid zijn bij ons vanzelf sprekend. Om maximale service te verlenen aan onze klanten is onze helpdesk 7 dagen in de week 24 uur per dag beschikbaar. Met onze TOI/TKC (Technisch Onderhoud Inspectie/Technische Kwaliteit Check) ondersteunen en adviseren wij u op het gebied van de meerjaren begroting. Onze producten in zowel de lifttechniek als wel in de roltraptechniek worden op een milieu verantwoorde en duurzame wijze geproduceerd. In de dagelijkse praktijk betekent dit dat u kosten bespaart en het milieu een handje helpt.Voor meer informatie kunt u ons bereiken via het telefoonnummer +31 (0)277 – 86 00 86 of via onze website www.mesliften.nl.

1_4_stA5_fc_A.indd 1 10/2/2012 2:19:33 PM

insTallaTies“Omdat wij denken en doen zoals de opdrachtgever werken we al jaren samen met Frank Bart”, zegt A. de Wildt van Installatiebedrijf Dekker. “Zo ook op dit project. Alles kwam voor ons aan bod: water, sanitair, gas(absorptie), verwar-ming, zonnepanelen en grijswater inclusief filter- en opvoerinstallatie. Alle regis-ters moesten open door de bijzondere bouwstijl en het maatwerk. De diversiteit in alle facetten van dit project was voor ons een grote uitdaging en mede door de flexibiliteit van onze medewerkers, leveranciers en ons maatwerk is het ge-komen tot waar het nu staat: een wellness op wereldformaat. Ons motto: 'wie zoekt kent Dekker niet, want wie Dekker kent zoekt niet'.”

projectinfo

lifT meT luxe uiTsTraling

M.E.S. Liften uit Medemblik heeft in samenwerking met aannemer Frank Bart uit Middenbeemster een liftinstallatie gerealiseerd met een luxe uitstraling, aangepast aan het Resort Beemster. Deze platformlift heeft een hefvermo-gen van 630 kilogram (acht personen) en kent twee stopplaatsen, met aan twee zijden gelegen schachttoegan-gen. De liftcabine is afgewerkt met een vloer van noppenrubber, zijwanden van roestvaststaal (linnenstructuur), een plafond voorzien van spots, en een zij-wand voorzien van een roestvaststalen, ronde buisleuning met spiegel over de gehele cabinehoogte.

website www. MESLIFTEN. nl

BouwinfoOPDRACHT Erfgoed BV, BeemsterONTWERP Frank Bart in samenwerking met EWP, Purmerend (interieurontwerp: Osiris Hertman, Amsterdam) UITvOERING aannemersbedrijf Frank Bart BV, Zuidoostbeemster (hoofd- aannemer); tegelzettersbedrijf Bogaard, Volendam; schildersbedrijf Kees Beets, Volendam, stucadoorsbedrijf J.P. de Koning BV, PurmerendINSTALLATIES Knook Installatiebedrijf, Purmerend (E); Dekker Installatiebedrijf, Middenbeemster (W); Reimink Zwembadentechniek, Lemelerveld (zwembadentechniek) BOUWPERIODE april 2011- mei 2012

Links: Dankzij dik fortbeton wordt Fort Resort Beemster natuurlijk gekoeld.Midden: Duurzaam ontspannen op Werelderfgoedlocatie.

22 | sTedenbouw 706

apeldoorn | Post Zuid

Tekst | richard steegers beeld | bouwcombinatie wbc/hegeman v.o.f., courage architecten

nieuwbouw posT zuid in apeldoorn

Het nieuwe verzamelgebouw Post Zuid in Apeldoorn nadert zijn voltooiing. De afbouw is in volle gang. Dagelijks zijn meer dan honderd mensen op de bouwplaats actief. Betrokkenen maken een tevreden indruk. Terecht, want er is de afgelopen maanden hard gewerkt aan het prestigieuze project.

Het bleek geen eenvoudige opgave om aan alle punten van het program-ma van eisen te voldoen. Er moest binnen een jaar een mooi, duurzaam en functioneel gebouw worden gerealiseerd en ook nog eens binnen het beschikbare budget. De partijen hebben alles in het werk gesteld om de complexe klus in een relatief korte tijd te klaren. Een optimale samenwer-king wierp zijn vruchten af. Op detailniveau werd er meegedacht, ook door de opdrachtgever. “Dat is best uniek”, vertelt projectleider Bertus van den Berge van Hegeman Oost. “Ik heb het in ieder geval nog nooit meegemaakt en loop toch al een tijdje mee. De samenwerking was intensief, we waren kritisch, opbouwend en hadden één doel voor ogen. Alles bij elkaar is het erg goed verlopen.”

De vereende inspanningen hebben geresulteerd in een bijzonder complex. Post Zuid is een sober maar stoer pand, waarin veel staal en glas is ver-werkt, en een spraakmakend architectonische icoon. Het geeft het enigszins vervallen industrieterrein nieuw elan. “Je ziet dat andere bedrijven er een positief vervolg aan geven. Ook zij maken een vernieuwingsslag. Het zorgt voor een belangrijke kwaliteitsimpuls”, vertelt Martijn van Kampen, bouw-manager van de gemeente Apeldoorn. “Dat is niet zo gek want het is een toplocatie met een prima ontsluiting en daardoor veel potentie.”

ambiTieusPost Zuid mag gerust een ambitieus project worden genoemd. De ontwerp-opgave was zelfs ingewikkeld. Het oude koelhuis en het magazijn moesten

in de nieuwbouw worden geïntegreerd in het kader van duurzaamheid. Het stalen skelet en de oude vloer, een betonplaat van 50 bij 50 meter, zijn dan ook in de nieuwbouw verwerkt. Er is een nieuw jasje omheen gekomen. “Een bewuste keuze”, zegt Van Kampen. “De onderdelen verkeerden nog in een prima staat en door ze weer te benutten was slopen en afvoeren niet nodig. Dat is milieutechnisch natuurlijk een goede zaak.” Frederik van Ardenne, directeur van de dienst Openbare Werken was ook een groot voor-stander van deze oplossing. “Wat bruikbaar is moet je inpassen. Je hoeft niet helemaal opnieuw te beginnen. Maar het is ook historisch gezien boei-end, je laat de bouwontwikkelingen zien en het is niet te vergeten een 'state of mind'.” Het afvoeren van materialen was niet nodig, zelfs het puin werd opnieuw gebruikt als fundering onder het straatwerk.

maTeriaalgebruikDuurzaamheid was een belangrijk uitgangspunt in het ontwerp en het bouwproces. Dat zie je op verschillende fronten terug, zoals een laag ener-gieverbruik door een voorziening voor warmte-koudeopslag, een bassin waarin het hemelwater wordt opgevangen en hergebruikt en minimalistisch materiaalgebruik. Maar ook de bezetting van het complex is daarbij een voornaam onderdeel, door de gebruikers slimmer te huisvesten. Hoofdge-bruiker wordt de gemeentelijke dienst Beheer en Onderhoud. Daarnaast worden brandweer, ambulancedienst en Foenix (kringloop en reïntegratie) in het gebouw ondergebracht en is er plek voor het wagenpark, werkplaat-sen, remises en kantoren. 'Duurzaam onder één dak', was dan ook het

Duurzaam onDer één Dak

apeldoorn | Post Zuid

23 | sTedenbouw 706

credo. Voorheen waren de verschillende afdelingen verspreid over minstens veertig, veelal verouderde locaties. Concentratie zorgt voor gezamenlijke ge-meenschappelijke ruimtes, korte lijnen en minder reisafstand. Ook op ande-re vlakken kan er synergie plaatsvinden tussen medewerkers en afdelingen.

speels en ruimTelijkHet hergebruikte bouwdeel voor stalling en magazijnen is voorzien van een vliesgevel, door het glas ontstaat een heel ander beeld dan bij de voorheen toegepaste sandwichpanelen. Het gaat om niet geïsoleerd enkelglas. Met het zonwerende dak en dakluiken voor voldoende ventilatie ontstaat een prettig binnenklimaat en is het niet mogelijk dat de ruimten te veel kunnen opwarmen. De langgerekte hoofdvorm lijkt te rusten op twee ‘dwarsliggende’ bouw-delen. Aan één kant kraagt dit hoofdgebouw flink over. Het zorgt voor een statement met een iconische uitstraling en het geeft een speels en ruimtelijk effect. Praktisch zorgde het voor hoofdbrekens. “Door de enorme overkraging - volledig kolomvrij - was het voor ons een sprong in het diepe”, vertelt Bertus van den Berge. “Er is gekozen voor een prefab stalen vakwerk-constructie die in het werk is samengesteld. Door negen trekpalen in de constructie te verwerken, kon de druk verdeeld worden.” ►

BouwinfoOPDRACHT Gemeente ApeldoornONTWERP Courage Mies Architecten VOFUITvOERING Bouwcombinatie WBC/Hegeman V.O.F.TERREININRICHTING Aannemingsmaatschappij Van Gelder, ElburgINSTALLATIES Cofely Zuid, Arnhem (W); BAM Techniek Regio Oost, Apeldoorn (E)BOUWkOSTEN €11 miljoenBOUWPERIODE december 2011 – december 2012

projectinfo

meerdere disciplines onder één dak

colpro ontwikkelt en fabriceert sandwichelementen voor meerdere toe-passingen, waaronder de gevelelementen van het project post zuid in apeldoorn. “voor het fraaie en opvallende ontwerp van de architecten courage en mies is maatwerk vereist. colpro is in staat dit te maken.”de kracht van colpro schuilt in het feit dat het bedrijf de nodige disci-plines onder één dak heeft. “panelen en hulpprofielen worden op de engineeringsafdeling uitgewerkt, in de eigen fabriek geproduceerd en gemonteerd door ervaren mensen. mochten aanpassingen wenselijk zijn, dan kan colpro hier efficiënt en flexibel op inspelen.” al in engineeringsfase heeft colpro bij het project post zuid apeldoorn meegedacht. “details werden geperfectioneerd. delen die technisch of financieel niet haalbaar leken, werden met inbreng van colpro wel realiseerbaar. maatwerk hoeft dus niet duur te zijn.”“colpro kan door haar referenties en jarenlange ervaring aantonen een strategische en betrouwbare partner te zijn. wij ondersteunen met en-thousiasme projecten als post zuid in apeldoorn. “

Een nieuw verzamelgebouw voor publieksdiensten op bedrijvenpark Kayersmolen Zuid.

De langgerekte hoofdvorm

lijkt te rusten op twee

‘dwarsliggende’ bouwdelen.

Documents

Stedenbouw 706