63

STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

  • Upload
    others

  • View
    17

  • Download
    0

Embed Size (px)

Citation preview

Page 1: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,
Page 2: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Sterilizasyon ve dezenfeksiyon tanım ve

gerekliliği

Sterilizasyon yöntemleri

Sterilizasyonun kontrolü

Dezenfektanlar ve kategorileri

Dezenfeksiyon işleminin uygulanması ve

kontrolü

Page 3: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

El hijyeni

Sterilizasyon

Dezenfeksiyon

Sürveyans-izolasyon önlemleri

Page 4: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Sterilizasyon: Cansız maddeler üzerinde bulunan

mikroorganizmaların sporlar dahil öldürülmesidir

Dezenfeksiyon: Cansız maddeler üzerinde bulunan patojen mikroorganizmaların yok edilmesidir. Bakteri sporları dezenfeksiyon düzeyine göre azalır

Page 5: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye

ayrılır.

Kritik aletler: Normal olarak, insan vücudunun steril alanlarına giren; cerrahi aletler,

implantlar ve invaziv izleme cihazları gibi araç-gereçler, kritik

alet/malzemeler olarak sınıflandırılır.

Bu kategoriye giren alet/malzemeler hasta için en yüksek riski

taşımakta olup sterilizasyon, bu malzemelerin yeniden kullanıma

kazandırılmasında tercih edilen yöntemdir. Eğer söz konusu kritik

malzemenin ısıya dayanıklılığı değişkenlik göstermiyorsa, “Otoklavla

da sterilizasyon” yöntemi tercih edilir.

Bahsedilen yöntemlerden biri ile sterilizasyon mümkün değilse,oprezan

ile sıvı sterilizasyonu uygulanabilir.

Page 6: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Mukoza veya bütünlüğü bozulmuş cilt ile temas eden alet /

malzemeler “yarı kritik”olarak kabul edilir (solunum terapisi

ve anestezi ekipmanları, endoskoplar, laringoskop blade’leri,

spekulum vb.). Bu gruba giren alet/malzemeler için steril olma

şartı aranmaz, yüksek düzey dezenfeksiyon yeterlidir. Bu

ekipmanlar oprezan dezenfektanla işleme tabi tutulmalıdırlar.

Page 7: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

“Kritik olmayan” alet / malzemeler, bütünlüğü bozulmamış ciltle temas

eden alet /malzemelerdir (ördek / sürgü, tansiyon aleti manşonu, yatak

kenarları, koltuk değnekleri,hasta odasındaki yemek masası ve mobilyalar,

yerler, vb.). Bu gruptaki alet /malzemeler patojenlerin doğrudan

aktarımında düşük bir riske sahip olduklarından temiz olması yeterlidir.

Sadece vücut sıvı / salgıları ile kirlenme meydana geldiğinde düşük düzey

dezenfektanlarla (Örneğin alkol veya kuarterner amonyum bileşikleri gibi )

dezenfeksiyonları yapılmalıdır.

Page 8: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,
Page 9: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,
Page 10: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,
Page 11: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Antimikrobiyal spektrumu geniş olmalıdır.

Hızlı etkili olmalıdır.

Çevresel faktörlerden etkilenmemeli; kan, balgam, dışkı gibi organik maddelerin

varlığında bile aktivitesini yitirmemeli; birlikte kullanıldığında sabun, deterjan gibi

kimyasallarla geçimsiz olmamalıdır.

Kullanıcıya ya da hastaya toksik etkisi bulunmamalıdır.

Aletlerde ve metal yüzeylerde korozyon yapmamalı; plastik, kauçuk gibi diğer

parçalarda bozulmaya yol açmamalıdır.

Kullanıldığı yüzeyde antimikrobiyal bir film tabakası oluşturmalı ve kalıcı etki

yapmalıdır.

Kullanımı kolay olmalı, kullanım talimatı açık ve anlaşılır olmalıdır.

Kokusuz ya da hoş kokulu olmalıdır.

Ekonomik olmalıdır.

Suda çözünebilmelidir.

Konsantre ve sulandırılmış halde stabil kalabilmelidir.

Atıkları çevreye zarar vermemelidir.

Page 12: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

OPREZAN;(Perasetik asit) Perasetik tüm mikroorganizmalar

üzerindeki hızlı etkinliği ile karakterizedir.

Kullanım sonrasında ortaya zararlı bir yan ürün çıkmaz (asetik

asit, su, oksijen, hidrojen peroksit) ve kalıntı bırakmaz.

Perasetik asit organik materyal varlığında da aktivitesini korur

ve düşük sıcaklıklarda bile sporosidal etki gösterir.

Bakır, pirinç, bronz, paslanmaz çelik ve galvanize demir

yüzeylerde korozyona neden olur.

Stabil olmaması nedeniyle 24 saatte bir değiştirilmesi

gereklidir.

Page 13: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

5 Lt çözelti için 50 gr(2 ölçek) Oprezan yüksek düzey

alet dezenfektanı eklenir ve kısa bire süre karıştırılır.

Çözeltinin dezenfeksiyon işleminden 5 – 10 dak. önce

hazırlanması gereklidir.

Dezenfekte edilecek aletler, tüm yüzeyleri hazırlanan

solüsyona temas edecek şekilde küvete daldırılmalı,

aletlerin yüzeylerinde hava kabarcığı kalmadığından

emin olunmalıdır. Dezenfeksiyonun etkin olabilmesi

için, tavsiye edilen etki süresine uyulmalıdır. Etki

süresinin geçmesinden sonra aletleri küvetten çıkarıp

steril veya içme suyu ile iyice durulanıp, kurulanmalıdır.

Bakterisid, Fungusid, Virüsid : 5 dakika

Sporozid : 10 dakika

Page 14: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

İyodoforlar; İyodoforlar antiseptik ve dezenfektan

olarak kullanılır.

Konsantrasyon ve temas süresine göre orta ve düşük

düzey dezenfektandır.

Sulandırılmış olan iyodoforlar konsantre olan

iyodoforlardan daha etkilidir. Bu nedenle önerilen

konsantrasyonlarda sulandırılmalıdır.

Antiseptik iyot solüsyonları yüzey temizlik ve

dezenfeksiyonunda kullanılmaz.

Page 15: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Alkoller; Orta ve düşük düzey dezenfektanlardır.

Mikroorganizmalara (sporlu şekil dışında) hızlı etkili,

geniş spektrumlu bileşiklerdir.

Ancak kalıcı etkileri yoktur.

Alkoller renksiz, uçucu bileşikler olup uygulandıkları

yüzeylerde leke ve artık bırakmadıklarından durulama

gerektirmezler.

Toksik özellikleri yoktur.

Bakterisit, fungusit, virüsit ve mikobakterisit aktivitelere

sahiptir.

İyi temizlik yapılmadan kullanılmaları durumunda tespit

edici özellikleriyle organik kirleri tespit eder

Antiseptik olarak geniş çapta kullanılmaktadır. Ayrıca

sert ve temiz yüzeylerin, termometre, tonometre gibi

aletlerin dezenfeksiyonu için uygun bileşiklerdir.

Page 16: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Klor ve klor bileşikleri yüksek derecede oksitleyici özelliğe

sahip olup farklı yapılarına rağmen benzer kimyasal

reaksiyonlar gösterirler.

Yoğunluk ve temas süresine göre yüksek, orta veya düşük

düzeyde dezenfeksiyon sağlarlar.

Oldukça tahriş edici ve korozivdir. Metallerde kararmaya

neden olur.

Etkinlik pH ile ters orantılıdır, pH düştükçe etkisi artar

Page 17: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Demir, bakır iyonları gibi metal asitlerinden arındırılmış

olmalıdır. Organik maddeler ve proteinlerden büyük ölçüde

etkilenirler.

Hipokloritler ışıkta yıkıma uğrarlar. Bu nedenle ışık

geçirmeyen plastik kaplarda kapalı şekilde saklanmalıdır.

Yüzey dezenfeksiyonunda, hidroterapi tanklarının,

hemodiyaliz makineleri ve su sistemlerinin dezenfeksiyonunda

geniş çapta kullanılmaktadır.

Hipoklorit çözeltileri musluk suyu ile günlük hazırlanmalıdır.

Bekletilen solüsyonlarda aktivite kaybı söz konusu olmaktadır.

Kirlendikçe yeni solüsyon hazırlanmalıdır.

Çamaşır suları, tuz ruhu gibi asitler ve amonyakla birlikte

toksik kimyasal bileşiklere yol açtığından kesinlikle birlikte

kullanılmamalıdır.

Page 18: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Amonyak oluşumu nedeniyle idrar döküntülerinin

temizliğinde çamaşır suyu kullanılması sakıncalıdır.

Çamaşır suyu ile yüzeylerin dezenfeksiyonu temizlik

ve durulama işleminden sonra yapılmalıdır.

Page 19: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Oksijen flowmetre kapları içinde steril su kullanılmalıdır. Bu

amaçla steril olmayan su, serum fizyolojik veya steril olmayan

distile su kullanılması uygun değildir.

Oksijen flowmetre kaplarındaki su miktarı azaldığında üzerine

ekleme yapılmamalı, kaplar temizlenip dezenfekte edildikten

sonra kuruması beklenmeli, kuruduktan sonra tekrar steril su

konulmalıdır.

Page 20: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Yeni bir hasta için bir önceki hastadan kalan oksijen flowmetre kapları kesinlikle kullanılmamalı, her yeni hasta için temiz ve dezenfekte edilmiş bir flowmetre kabı kullanılmalıdır.

Gezici oksijen tüpü ile transfer edilen hastalar için oksijen flowmetre kabına su konulmasına gerek yoktur. Hastanın mutlaka nemlendirilmiş hava alma ihtiyacı var ise kendi flowmetresi ile transfer edilmelidir.

Page 21: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Nebulizatörler her kullanım (tedavi) sonrasında (daha

sonra aynı hasta için kullanılacak dahi olsa)

temizlenmeli ve dezenfekte edilmelidir.

Nebulizatör haznesine steril su veya steril distile su

aseptik tekniğe uygun olarak konulmalıdır.

Page 22: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Yüksek enfeksiyon riski nedeniyle buhar makinalarının kullanımından kaçınılmalıdır. Kullanımı zorunlu ise mutlaka steril su veya steril distile su ile doldurulmalı, su azaldıkça üzerine ekleme yapılmamalı, buhar makinasının haznesi temizlenip dezenfekte edildikten ve kuruması beklendikten sonra tekrar steril su ile doldurulmalıdır.

Buhar makinasının içindeki sıvı azalmamış olsa bile hergün en az bir kez temizlenip dezenfekte edilmelidir.

Ambular her kullanım sonrasında temizlenip dezenfekte edilmelidir.

Page 23: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Sıvı sabun kaplarının üstüne ekleme

yapılmamalıdır. Boşalan sabunluk

yıkanıp ardından %10 çamaşır suyu ile

dezenfekte edilip iyice durulanıp

kurutulduktan sonra tekrar

doldurulmalıdır.

Page 24: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

• Ameliyathane gibi yüksek riskli alanlar da (Yoğun Bakım Üniteleri (YBÜ), hemodiyaliz, izolasyon odaları, )günlük temizliğe ek olarak yerler ve elle sık teması olan tüm yüzeyler (etajer, monitör ve ventilatör yüzeyleri, yemek masası, desk, musluk başı, kapı kolu, yatak kenarları, vb.) dezenfekte edilir.

– Temizlik + dezenfeksiyon işlemi sabah saatlerinde bir kez yapılır, her kirlenme olduğunda ve her hasta değişiminde tekrarlanmalıdır.

Page 25: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Ölçü: 1 litre su 1 pet bardağın yarısından fazla çamaşır suyu karışımı( günlük hazırlanmalı)

Az miktarda yeni dökülmüş kan emici bir malzeme ile alınır.Tıbbi atık kovasına atılır

Kan dökülmüş bölge hazırlanan çözelti ile silinerek kurumaya bırakılır .

Page 26: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

26

Page 27: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Ölçü: 1 litre su 1 pet bardağın yarısından fazla çamaşır suyu karışımı( günlük hazırlanmalı)

Çok miktarda yeni dökülmüş kan ve ya çıkartıların üzerini örtecek kadar hazırlanmış çözeltiden dökülür 5 dk beklenir

Daha sonra emici bir malzeme ile alınır.Tıbbi atık kovasına atılır

Kan dökülmüş bölge aynı çözeltiyle silinip kurumaya bırakılır

Page 28: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Dezenfektan solüsyonun Minimal Etkin Konsantrasyonu

(MEK) nu değerlendirmek için kullanılırlar.

Ürüne özel olmalıdır. pH ölçerler bu amaçla

kullanılmamalıdır.

Bu testin yapılış sıklığı solüsyonun kullanım sıklığına göre

belirlenir.

Örneğin:

Her gün solüsyon kullanılmaya başlamadan önce 1 test,

Günlük her 10 kullanımdan sonra bir test,

Page 29: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Test sonucu olumsuz ise o solüsyon kullanılmamalı, ekleme

yapılmamalı, yeni solüsyon hazırlanmalıdır.

Şerit üzerindeki kimyasal madde zamanla bozulacağı için

kutunun üzerinde son kullanma tarihi bulunmalıdır.

Test şeritlerinin kutusu açıldığında üzerine açıldığı tarih ve

kullanım süresi yazılmalıdır(örn. 30 gün). Test sonuçları

kaydedilmelidir.

Page 30: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

DEZENFEKTAN TEST STRİPLERİ KONTROL FORMU SORUMLU

Kalite Yönetim Direktörü

SAYFA NO 1 / 1

FR - 240 YAYIN TARİHİ 15.03.2012

REVİZYON NO TARİHİ 00 00

DEZENFEKTAN TEST STRİPLERİ KONTROL FORMU

Tarih

/ Saat Hazırlayan Sonuç

Değişim

Saati Hazırlayan Sonuç

Değişim

Saati Hazırlayan Sonuç

Page 31: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Dekontaminasyonda Kullanılan Malzemeler;

Özel fırçalar, yumuşak bez, sünger

Basınçlı su tabancası (lavaj enjektörü)

Basınçlı hava tabancası (lavaj enjektörü)

Ultrasonik yıkama cihazı

Yıkama / Dezenfektör cihazları

Alet kurutma makineleri

Deterjan-dezenfektan / enzimatik solüsyon

Page 32: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Aletlerin (tel sepetler içinde) kaba kiri gerekli olduğunda çeşme suyu altında akıtılır.

Tüm ayrılabilir parçalar sökülür. Deterjan-dezenfektan veya enzimatik solüsyona yerleştirilir,

üreticinin önerileri doğrultusunda yeterli süre bekletilir. Enzimatik solüsyonlar bakteri üremesi açısından zengin bir ortam yarattığından sık değiştirilmesi çok önemlidir.

Tüm kir ve organik artıklar yumuşak bir bez ya da sünger ile alet lümenleri ise özel fırça kullanılarak yıkanır ve basınçlı hava tabancası yardımı ile temizlenir.

Aletler akan su ile durulanır (en son durulamanın distile su ile yapılması alet ömrünü uzatır).

Basınçlı hava ile kurulanır.

Page 33: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Alet ve malzemeler kurutulmadan paketlenmemelidir.

Aletlerin temiz, kuru ve çalıştığından emin olunmalıdır.

Eklem yerleri işlemeyen aletlerin ek yerleri suda

çözünen yağlarla yağlanmalıdır.

Aşınma, korozyon, deformasyon ya da başka tür bir

hasar görülen aletler kullanım dışı bırakılmalıdır.

Page 34: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Malzemeler sterilizasyon öncesi temizlik ve kuruluk yönünden kontrol edilmeli ve daha sonra uygun bir ambalaj ile sarılarak paketlenmelidir. Paketleme alet ve malzemelerin steril olarak muhafaza edilmesi için gereken uygulamalardan biri olup;

Tekstil paketleme malzemesi kullanılacaksa, kullanım öncesi yıkanmış olmalı,

Paketin bütünlüğü bozulmamış olmalı,

Yırtılmaya ve delinmeye dirençli olmalı,

Sterilizasyon metodu ile uyumlu olmalı,

Paket içindekilerini hasardan korumalı,

Sterilize edilecek tıbbı malzemeyi kontaminasyondan koruyacak etkili bir bariyer oluşturmalı,

Toksik içeriği olmamalı,

Tüy (hav) bırakmamalı,

Havanın uygun şekilde boşalmasına müsaade etmeli,

Üreticinin önerilerine göre kullanılmalıdır.

Page 35: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Buhar sterilizatörde steril edilecek bohça ebatları 30x30x50 cm boyutlarından daha büyük ve ağırlığı 5,5 kg dan fazla olmamalıdır.

Zarf veya dikdörtgen usulu paketleme çift paketleme malzemesi ile yapılır.

Her kat ayrı paketlenir.

Paketlerin üzerinde sterilizasyon tarihi, paket içeriği, kişinin isminin baş harfleri ve yükleme numarası etiket /maruziyet bandına yazılır.

Sterilizasyon poşetlerinde sterilizasyon tarihi, paket içeriği, kişinin isminin baş harfleri ve yükleme numarası poşetin ısı ile kapatılan kısmının üst dış kısmına yazılır.

Page 36: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Her paket içine kimyasal indikatör konulur.

Paketlenmiş alet setinin (tepsi, aletler ve bohçanın toplamı) ağırlığı 7 kg’ı geçmemelidir.

Paketlenecek alet ve malzemelerin temiz, kuru ve tam olarak çalıştığından emin olunmalıdır.

Buhar geçişine izin veren delikli sterilizasyon tepsileri tercih edilir.

Cerrahi aletler tek diş olarak kilitlenir.

Taslar iç içe konacaksa arasına havlu yerleştirilir.

Keten veya pamuklu bir havlu tek katlı ve tamamen açılmış olarak tepsi tabanına yerleştirilir.

Page 37: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Buhar sterilizasyonu

Kuru ısı sterilizasyonu

Gaz sterilizasyonu ◦ Etilen Oksit

◦ Formaldehid

◦ Gaz plazma

◦ Ozon

◦ Klorindioksit

Radyasyon

Sıvı kimyasallarla sterilizasyon

Page 38: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

MSÜ’de kirli materyal kirli alandan temiz, steril alana doğru olmalıdır

Page 39: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

MSÜ ALANLARI

Kirli alan; Sterilitesi bozulmuş aletlerin üniteye kabul

edildiği, alet ve malzemelerin

sınıflandırıldığı,temizlendiği ve dekontamine edildiği

alandır. Dekontaminasyon alanında, mikrobiyal ve

partikül kaynaklı yüksek düzeyde kirlilik olabileceği için

çevredeki kirleticilerin kontrol edilmesi ve bu alanın

düzenli olarak temizliği dezenfeksiyonu gereklidir.

Temiz alan; Dekontamine olmuş, temiz alet ve

malzemelerin kontrol ve bakımlarının, sterilizasyon için

paketlenme işlemlerinin yapıldığı, steril olmak üzere

paketlenmiş malzemelerin depolandığı alanı kapsar.

o Steril alan; Steril ve temiz malzemelerin, kullanıcıya

teslim edilmeden önce depolandığı alandır.

Page 40: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Steril malzeme depolarında malzeme rafları yerden 20-30 cm

yukarda, tavandan 15cm aşağıda hava sirkülasyonu için

duvardan 5cm önde olmalıdır. Kilitlenebilir, tekerlekli raflar

tercih edilmelidir.

Page 41: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Kuru Sıcak Hava

Kuru ısı mikroorganizmalar üzerinde

oksidasyon oluşturarak etkili olmaktadır. Yeterli

sıcaklığa ulaşma süresinin 30-90 dakika olması

nedeniyle aletler güvenli sterilizasyon için 160oC’de iki

saat bekletilmelidir.

Page 42: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Sıcak havanın sterilizatör içinde dolaşımı için aletlerin

yerleştirilmesine dikkat edilmelidir. Korozyon

oluşturmaması, ucuzluğu ve sterilizasyonun

değerlendirilmesinin yapılabilmesi avantajlarıdır.

Dezavantajı ise sterilizasyonu uzun sürede

gerçekleştiriliyor olmasıdır.

Diş hekimliğinde pamuk pelet, paper point, çelik

pensler, gibi nemden etkilenen aletlerin

sterilizasyonunda sıcak kuru hava tercih edilir.

Ülkemizde üretilebilen dayanıklı ve otoklava göre daha

ucuz olması nedeniyle muayenehanelerin çoğunda kuru

hava sterilizatörleri tercih edilmektedir.

Page 43: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Avantajları ◦ Toksik değildir

◦ Siklusların kontrolü ve monitörizasyonu basittir

◦ Hızlı bakterisidal etki elde edilir

◦ Pahalı değildir

◦ Organik/inorganik maddeden az etkilenir

◦ Medikal paketlere, lümenlere iyi penetre olur

Dezavantajları ◦ Isıya duyarlı malzemelere uygulanamaz

◦ Yanık ve kaza riski vardır

Page 44: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

132oC de 3 dak. paketlenemeyen malzemenin

sterilizasyonu

Steril edilen cihazlar derhal kullanılmalıdır

Lümenli cihazlar, ortopedik implanlar, vidalar kesinlikle

bu yöntemle steril edilmemelidir

Sterlize edilecek alet dekontaminasyonu, eksternal

kontaminasyon, sterilizasyonun mekanik, kimyasal ve

biyolojik kontrolü yapılmalıdır

Page 45: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,
Page 46: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Dokuma ve büyük paketler alttaki rafa, küçük paketler üst rafa yerleştirilir.

Kağıt kağıda, plastik plastik yüzeye karşılık getirilir. Paketler sıkışık yerleştirilmez. Bohçalar dikey/eğik/pozisyonda olmalı, alet tepsileri alt rafa

yatay yüklenmelidir. Alet tepsisi steril edilmek üzere sterilizatöre yatay konacak ise

steril edilecek setin buhar geçişine izin verebilecek tel sepetler olması koşulu ile 2 set üstüste konabilir

Bohçaların kendi aralarında boşluk olmalı ve sterilizatörün duvarıyla arasında 5-10 cm’lik boşluk olmalıdır

Kazan hacminin en fazla % 70 i doldurulmalıdır Kumaş setler, içi çukur olanlar yan yana hafif aşağı bakacak

şekilde yerleştirilmelidir.

Page 47: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

SÜ Ekibinden kaynaklanan nemli bohça nedenleri

Bohça ebatları normalden fazla olması,

Bohçaların sık yerleştirilmiş olması,

Metal malzeme yoğunluğunun fazla olması,

Malzemelerin nemli bohçalanmış olması,

Metal malzemelerin oda sıcaklığına kadar

soğutulmaması,

Cerrahi kapların kenar kıvrımlarında su birikmesidir.

Page 48: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Sterilizasyon cihazından kaynaklanan nemli

bohça nedenleri

Buhar kalitesinin düşük olması,

Buhar miktarının yetersiz olması,

Drenaj vanasının bozuk olması,

Filtrenin tıkalı olması,

Buhar ceketinde su olması,

Kurutma süresinin yetersiz olması,

Vakum kurutma sisteminin arızalı olması,

Kazan sıcaklığının yetersiz olması,

Nemli bohça takibi için kontrol kaydı yapılır. Nemli

çıkan bohçalar kullanıma verilmez.

Page 49: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Sterilizasyonun kontrolünde işlemin her bir aşamasının

doğru yapıldığından emin olunur.

Her bir basamağının test edildiğine dair elinizde kanıt

bulunur

Etkin sterilizasyon işleminin yapıldığının kanıtı olarak

fiziksel, kimyasal, ve biyolojik testlerin kullanılması ve

dokümante edilmesi gerekir.

Page 50: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

EN ISO 11140 göre indikatör sınıfları Sınıf I İşlem indikatörleri: işleme girmiş ve girmemiş

ürünleri birbirinden ayırt etmek için kullanılır ve paketin dış kısmına uygulanır (Maruziyet bantları-İndikatörlü etiketler).

Sınıf II Spesifik testlerde kullanılan indikatörler: Bowie& Dick test ile ilgili spesifik testleri tanımlar

Sınıf III Tek parametreli indikatörler: Tek parametrenin gerçekleşmesi durumunda renk değişikliği gösterirler

Sınıf IV Çok parametreli indikatörler: En az 2 parametreyi test edebilen indikatörlerdir

Sınıf V Entegratörler: Biyolojik inaktivasyon ile ilgili kritik parametreleri test edebilen indikatörlerdir

Sınıf VI Emülasyon indikatörleri: Spesifik ısı ve zaman aralığında sonuç veren indikatörlerdir.

Page 51: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Maruziyet bantları-etiketler Sterilizasyon işleminin etkinliği hakkında bilgi vermezler. Yalnızca bohçanın sterilizasyon işlemine tabi tutulup

tutulmadığını gösterirler. Aynı zamanda bohçayı kapalı tutmak ve tespit etmek için

kullanılır. Steril olmamış malzemenin steril olan malzemelerle

karışmasını önler.

Page 52: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Sterilizatörün arızalı olması,

Uygunsuz paketleme ve yükleme,

Paketleme materyalinin geçirgen olmaması,

Buhar penatrasyonunun yetersizliği,

Uygulama ısısının ve/veya süresinin yetersizliği.

Renk değişikliği olmaması durumunda, yük yeniden en

baştan işleme alınmalıdır.

Page 53: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,
Page 54: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Spesifik ısı ve zaman aralığında sonuç veren

indikatörlerdir. İşlemde spesifik bir ısı ve zaman

aralığında belirlenen kritik değişkenlerin varlığını

kanıtlar. Örn: 134 C'de 3.5 dak.

Buhar Emülasyon İndikatörlerinde üç parametreyi

(buhar, zaman ve ısı) gösterir.

Page 55: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Biyolojik Kontrol; sterilizasyon hakkında direkt bilgi

vererek, sterilizasyon işleminin biyolojik ölümü

gerçekleştirmede yeterli olup olmadığını gösterir.

Biyolojik indikatörler içerisinde sterilizasyona en

dayanıklı olduğu bilinen bakteri sporları

kullanılmaktadır.

Page 56: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Biyolojik indikatörler suda- kültür ortamında

süspansiyon halinde veya plastik, kağıt,aliminyum

taşıyıcılarda standart bakteri sporlarının kurutulması ile

elde edilmekte olup,ısı, kimyasal ve radyasyon ile

yapılan sterilizasyonun denetlenmesinde kullanılır.

Page 57: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Biyolojik indikatörler ayrı bir paket veya bohça

içerisine konularak, sterilizatörün kapak,

köşeler ve vakum çıkışları gibi sterilizasyon işleminin

en zor gerçekleşeceği düşünülen bölgelerine

yerleştirilir.

Çevrim sonunda, üretici firma önerileri

doğrultusundaki bekleme süresi sonunda üreme

varlığı değerlendirilerek, sterilizasyon işleminin

biyolojik ölümü sağlayıp, sağlamadığı

hakkında bilgi edinilir.

Page 58: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Buhar sterilizatörlerinin ilk çevrim montajları

sırasında,

Sterilizatörün tamir gerektiren bir arızasından sonra,

Rutin olarak en az haftada bir, ideal olarak her gün,

Vücuda implante edilecek cihazların sterilizasyon

işleminde her yükte kullanılması önerilir.

Page 59: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Buhar Sterilizatörlerde

Yetersiz hava tahliyesi,

Uygun olmayan buhar kalitesi,

Sterilizasyon ısı ve süresinin yetersizliği,

Paketleme materyalinin uygun olmayışı,

Paketleme ve/veya yükleme hatalarıdır.

Page 60: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Sterilizatör kullanım dışı bırakılır. Üretici firma veya biyomedikal mühendislik tarafından bakım ve kontrolleri yapılır.

Bakım ve kontrolleri yapılan cihaz testleri tekrarlanır. Ardarda 3 negatif biyolojik test kontrolünden sonra rutin kullanıma geçilir.

Hangi sterilizatörün hangi çevriminde üreme olduysa o sterilizatörde steril edilmiş malzemeler toplanır, paketler açılır. Kirli malzemelerde olduğu gibi en baştan işleme alınır. Servis ve ameliyathaneye teslim edilen malzemeler geri çağrılır, geri çağrılma raporları kaydedilir.

Biyolojik indikatör sonucu pozitif olan malzeme veya aletler hastalara kullanıldı ise hasta enfeksiyon kontrol komitesi tarafından takibe alınır.

Page 61: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Paketleme malzemesinin özellikleri,

Paket kat sayısı,

Toz örtüsü kullanımı,

Depolama alanındaki insan trafiği,

Hava hareketleri,

Nem ve sıcaklık,

Islanma,

Depolama alanının hacmi,

Açık ve kapalı raflar,

Taşıma koşulları.

Page 62: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,

Sterilizasyon poşetleriyle paketlenen malzemeler 6 ay

Çift kat tekstil ile paketlenmiş malzemeler 30 gün

Page 63: STERİLİZASYON, DEZENFEKSİYON VE KONTROLÜ · 2017-05-31 · Tıbbi gereçler kullanım alanı ve vücutla temasına göre üç kategoriye ayrılır. Kritik aletler: Normal olarak,