STRATEGIA ROZWOJU GMINY - Serwis … 1 Strategia Rozwoju Gminy Czernichów na lata 2015-2020+ Opracowanie: FRDL Małopolski Instytut Samorządu Terytorialnego i Administracji w Krakowie

0

STRATEGIA ROZWOJU GMINY

CZERNICHÓW NA LATA 2015-2020+

w ramach projektu „Razem Blisko Krakowa – zintegrowany rozwój

podkrakowskiego obszaru funkcjonalnego”.

Kraków, luty 2015

1

1

Strategia Rozwoju Gminy Czernichów

na lata 2015-2020+

Opracowanie:

FRDL Małopolski Instytut Samorządu Terytorialnego i Administracji w Krakowie

Jacek Kwiatkowski – Dyrektor Wydziału

2

2

Spis treści

WPROWADZENIE .............................................................................................................. 3

DOKUMENT STRATEGII.................................................................................................................. 4

METODOLOGIA PRAC NAD STRATEGIĄ .............................................................................................. 6

NOWY PARADYGMAT POLITYKI ROZWOJU ........................................................................ 9

ZAŁOŻENIA SYSTEMU ZARZĄDZANIA ROZWOJEM ................................................................................. 9

NOWY MODEL PROWADZENIA POLITYKI ROZWOJU ............................................................................ 12

POLITYKA ZORIENTOWANA TERYTORIALNIE ...................................................................................... 12

WNIOSKI Z ANALIZY DIAGNOSTYCZNEJ DLA GMINY CZERNICHÓW ................................... 15

ANALIZA SWOT ............................................................................................................... 20

WYZWANIA ROZWOJOWE .............................................................................................. 23

WIZJA I MISJA ROZWOJU ................................................................................................ 26

MATRYCA OPERACYJNA .................................................................................................. 27

GOSPODARKA, EDUKACJA I RYNEK PRACY............................................................................ 29

PRZYJAZNE ŚRODOWISKO NATURALNE ............................................................................... 40

KOMFORT I JAKOŚĆ ŻYCIA MIESZKAŃCÓW .......................................................................... 45

ZARZĄDZANIE I KAPITAŁ SPOŁECZNY .................................................................................... 54

ZGODNOŚĆ STRATEGII Z WYTYCZNYMI I ZAŁOŻENIAMI ZAWARTYMI W DOKUMENTACH

WYŻSZEGO RZĘDU .......................................................................................................... 65

SYSTEM MONITOROWANIA I EWALUACJI ORAZ AKTUALIZACJI STRATEGII ....................... 72

WPROWADZENIE ....................................................................................................................... 72

WDRAŻANIE ZAPISÓW STRATEGII ROZWOJU GMINY CZERNICHÓW NA LATA 2015-2020+ ...................... 73

3

3

Wprowadzenie

Strategia Rozwoju Gminy Czernichów na lata 2015-2020+ jest dokumentem planistycznym,

wyznaczającym najważniejsze obszary, cele oraz kierunki interwencji (finansowej,

merytorycznej, organizacyjnej, itp.) samorządu, rozumiane jako kluczowe (strategiczne)

zadania, realizowane w partnerstwie lokalnym. Wdrażanie niniejszych kierunków interwencji

odbywać się będzie poprzez realizację konkretnych projektów i przedsięwzięć samorządu

i jego partnerów. Strategia stanowi narzędzie wspierania pozytywnych zmian społeczno-

gospodarczych oraz niwelowania barier rozwojowych wspólnoty lokalnej.

Strategia jest wyrazem polityki rozwoju, przyjętej w drodze uzgodnień i debaty publicznej,

w którą zaangażowani zostali przedstawiciele sektora publicznego, społecznego

i biznesowego. Uwzględnia potrzeby i oczekiwania całej wspólnoty gminnej, promując

współpracę pomiędzy samorządem, sektorem gospodarczym, organizacjami pozarządowymi

i inicjatywami obywatelskimi, jak również innymi podmiotami, mającymi wpływ na realizację

celów i kierunków interwencji, zawartych w niniejszej Strategii. Zapisy, wypracowane we

współpracy różnych środowisk, mają w perspektywie prowadzić do podejmowania

(przez władze samorządowe, partnerów gospodarczych i społecznych) wspólnych decyzji

koncepcyjnych, organizacyjnych i finansowych, zmierzających do kompleksowego

wykorzystywania możliwości rozwojowych gminy oraz neutralizowania barier – osiąganie

efektu synergii. Dodatkowo, Strategia Rozwoju Gminy Czernichów na lata 2015-2020+

uwzględnia założenia nowego paradygmatu prowadzenia polityki rozwoju, wpisując się

w system zarządzania obszarem funkcjonalnym „Blisko Krakowa”, tworzonym przez 5 gmin:

Czernichów, Liszki, Mogilany, Skawina i Świątniki Górne oraz w system zarządzania powiatem

krakowskim. W związku z tym, zawarte w niej cele korespondują z celami rozwojowymi

większego obszaru (jakim jest obszar funkcjonalny „Blisko Krakowa” oraz obszar

samorządów tworzących Krakowski Obszar Funkcjonalny). Sytuacja ta stwarza w przyszłości

możliwości realizacji wspólnych projektów, co jest niezmiernie ważne w odniesieniu do

samorządów położonych w obrębie dużych zespołów aglomeracyjnych, jak i nowych zasad

pozyskiwana środków unijnych w latach 2014-2020.Właśnie tworzenie partnerstw na etapie

wdrażania zapisów Strategii będzie miało kluczowe znaczenie dla pozyskiwania

zewnętrznych zasobów finansowych na realizację poszczególnych kierunków interwencji.

Przewidywane instrumenty realizacji polityki rozwoju w latach 2014-2020 wymagają bowiem

zacieśnienia współpracy i skoordynowania działań podejmowanych przez samorządy oraz

podmioty prywatne i organizacje pozarządowe w zakresie realizacji usług publicznych na

rzecz mieszkańców, turystów, inwestorów, przedsiębiorców i innych klientów.

Strategia Rozwoju Gminy Czernichów na lata 2015-2010+ uwzględnia wytyczne

i rekomendacje, płynące z dokumentów nadrzędnych, jak Krajowa Strategia Rozwoju

Regionalnego 2010-2020 Regiony, Miasta, Obszary wiejskie, zaktualizowane dokumenty

europejskie (Europa 2020), krajowe (Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju do 2030 r.,

4

4

Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju do 2020 r., Koncepcja Przestrzennego

Zagospodarowania Kraju do 2030 r.) i regionalne, w tym Strategia Rozwoju Województwa

Małopolskiego na lata 2011-2020, która określiła nowe ramy funkcjonowania

konkurencyjnego Małopolski, a także Zintegrowana Strategia Rozwoju Obszaru

Funkcjonalnego „Blisko Krakowa”, będąca dokumentem planistycznym, wyznaczającym

priorytety i działania rozwojowe polityki rozwoju, prowadzonej w przestrzeni

5 wspomnianych gmin, w tym gminy Czernichów.

Strategia Rozwoju Gminy Czernichów na lata 2015-2020+ realizuje nowe podejście do

wdrażania polityk publicznych, przygotowujących Polskę do kreowania zrównoważonego,

trwałego i intensywnego rozwoju z racjonalnym wykorzystaniem w pierwszej kolejności

endogenicznych potencjałów (zasobów) i wsparciem środków pochodzących z funduszy Unii

Europejskiej w nowym okresie programowania.

Dokument Strategii

Strategia Rozwoju Gminy Czernichów na lata 2015-2020+ stanowi rezultat projektu

„Razem Blisko Krakowa – zintegrowany rozwój podkrakowskiego obszaru funkcjonalnego”,

realizowanego w ramach programu „Rozwój miast poprzez wzmocnienie kompetencji

jednostek samorządu terytorialnego, dialog społeczny oraz współpracę z przedstawicielami

społeczeństwa obywatelskiego”, w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego

Obszaru Gospodarczego 2009-2014. Istotę programu stanowi promowanie partnerskiego,

wspólnego rozwiązywania problemów na danym obszarze, realizowanego poprzez

nawiązywanie współpracy przez JST, a jednocześnie upowszechnianie funkcjonalnego

podejścia do polityki regionalnej na szczeblu lokalnym i zintegrowanej polityki planowania

przestrzennego zmierzającej do zrównoważonego rozwoju danego obszaru.

Przedmiotem współpracy Lidera (gmina Skawina) i Partnerów projektu, tj. powiatu

krakowskiego, gminy Czernichów, gminy Liszki, gminy Mogilany, gminy Świątniki Górne,

Lokalnej Grupy Działania „Blisko Krakowa”, Galicyjskiej Izby Gospodarczej, Podkrakowskiej

Izby Gospodarczej, Uniwersytetu Rolniczego im. H. Kołłątaja w Krakowie, przy wsparciu

FRDL Małopolskiego Instytutu Samorządu Terytorialnego i Administracji w Krakowie,

jest partnerskie zarządzanie obszarem funkcjonalnym „Blisko Krakowa”, tworzonym przez

wspomniane 5 gmin powiatu krakowskiego, i realizowanie zadań w drodze identyfikacji

i rozwiązywania wspólnych problemów oraz kreowania wyzwań rozwojowych.

Zasadniczym produktem, który powstał w ramach projektu, była Zintegrowana Strategia

Rozwoju Obszaru Funkcjonalnego „Blisko Krakowa”. Stanowi ona długofalowy proces

wytyczania i osiągania celów całej wspólnoty obszaru funkcjonalnego. Określa generalny

kierunek, aspiracje i priorytety rozwoju społeczno-gospodarczego obszaru funkcjonalnego.

Proces aktualizacji Strategii Rozwoju Gminy Czernichów był potrzebny m.in. ze względu

na konieczność usankcjonowania zapisów przyjętych w strategii obszaru funkcjonalnego.

5

5

W związku z powyższym, w ramach prac nad dokumentem, uwzględniono następujące

elementy:

Wnioski z diagnozy sytuacji społeczno-gospodarczej obszaru funkcjonalnego,

prognozy rozwojowej oraz wyników badania potrzeb i preferencji mieszkańców

w zakresie polityki rozwoju – w odniesieniu do gminy - jako materiał diagnostyczny

do wykorzystania w ramach Strategii Rozwoju Gminy;

Wyniki analizy SWOT dla obszaru funkcjonalnego – odniesieniu gminy – jako materiał

bazowy do przeprowadzenia analizy SWOT;

Rekomendacje dla wizji i misji rozwoju, bazujące na wizji i misji rozwoju zawartej

w Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszaru Funkcjonalnego „Blisko Krakowa” –

zapewnienie spójności wizji rozwoju całego obszaru funkcjonalnego;

Rekomendacje dla wyzwań rozwojowych – dostosowanie wyzwań rozwojowych gmin

pod kątem funkcji pełnionych w ramach obszaru funkcjonalnego;

Rekomendacje dla identyfikacji celów strategicznych, operacyjnych oraz kierunków

interwencji (kluczowych zadań) w ramach Strategii Rozwoju Gminy - zapewnienie

spójności z priorytetami, celami strategicznymi, celami operacyjnymi oraz kierunkami

interwencji Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszaru Funkcjonalnego

„Blisko Krakowa”;

Rekomendacje dla określenia mierników realizacji Strategii Rozwoju Gminy –

nawiązujących do mierników realizacji celów Zintegrowanej Strategii Rozwoju

Obszaru Funkcjonalnego „Blisko Krakowa”;

Rekomendacje dla podsystemów monitoringu, ewaluacji i aktualizacji Strategii

Rozwoju Gminy – uspójnienie procesów z podsystemami monitoringu, ewaluacji

i aktualizacji Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszaru Funkcjonalnego „Blisko

Krakowa”.

Dzięki uwzględnieniu efektów prac wynikających z budowy Zintegrowanej Strategii Rozwoju

Obszaru Funkcjonalnego „Blisko Krakowa”, jej założenia znajdą uzasadnienie realizacyjne na

poziomie lokalnym – poprzez uwzględnienie w strategiach gminnych. Zapewnia to

koordynację różnych terytorialnie, sektorowych i technicznych planów rozwojowych

przygotowywanych w przyszłości na terenie całego obszaru funkcjonalnego.

Opracowanie Strategii Rozwoju Gminy Czernichów na lata 2015-2020+ stanowi ponadto

odpowiedź na dynamikę zmian społeczno-gospodarczych, zachodzących w obrębie gminy,

jak i w jej otoczeniu (rzeczywiste procesy i zjawiska – natury gospodarczej, społecznej,

kulturowej, zarządczej, itp.), a także wynika z nurtu przesłanek formalno-prawnych,

uzasadniających potrzebę weryfikacji dokumentów strategicznych wszystkich JST w kraju

(konieczność przeglądu i weryfikacji Strategii w kontekście dostosowania założeń do

wytycznych i rekomendacji, które płyną z dokumentów o charakterze nadrzędnym).

6

6

Metodologia prac nad Strategią

Strategia Rozwoju Gminy Czernichów na lata 2015-2020+ powstała w oparciu o metodę

partycypacyjno-ekspercką, z wykorzystaniem tzw. trójkąta współpracy. Model ten polega na

wykorzystaniu trzech metod pracy nad strategią, tj. eksperckiej, urzędniczej

i partycypacyjnej. Dla uzyskania efektu satysfakcjonującego możliwie całą wspólnotę

samorządową gminy, konieczne było wykorzystanie wszystkich trzech metod pracy na

różnych etapach tworzenia Strategii.

Metoda ekspercka polegała na pracy specjalistów (ekspertów) ds. zarządzania strategicznego

i rozwoju regionalnego, tj. analityków, strategów, moderatorów i ewaluatorów. Metoda

urzędnicza polegała na wykorzystaniu wiedzy, umiejętności i kwalifikacji pracowników

instytucji samorządowych i publicznych (urząd gminy, podległe jednostki we wszystkich

dziedzinach strategicznego rozwoju, itp.). Metoda partycypacyjna polegała na wykorzystaniu

wiedzy, umiejętności, kwalifikacji przedstawicieli społeczności lokalnej gminy (radnych,

lokalnych liderów, przedstawicieli lokalnych organizacji społecznych i inicjatyw

obywatelskich, przedsiębiorców).

Trójkąt współpracy to metoda włączania (partycypacji społecznej) przedstawicieli różnych

środowisk tworzących wspólnotę lokalną obszaru funkcjonalnego do prac nad

opracowaniem, wdrażaniem, ewaluacją i aktualizacją strategii rozwoju. Na trójkąt

współpracy składają się:

sektor publiczny: władze samorządowe, przedstawiciele poszczególnych jednostek

podległych (placówki oświatowe i służby zdrowia, instytucje kultury, służby

odpowiedzialne za bezpieczeństwo i zarządzanie kryzysowe, instytucje pomocy

społecznej – ośrodki pomocy społecznej, itp.);

sektor biznesowy: lokalne organizacje zrzeszające przedsiębiorców, pracodawcy,

przedstawiciele inwestorów zewnętrznych, reprezentanci banków i instytucji

finansowych, itp.;

sektor społeczny: przedstawiciele organizacji społecznych i środowisk

niesformalizowanych, działających na terenie gminy (organizacje pozarządowe,

organizacje kościelne i wyznaniowe, grupy nieformalne, liderzy lokalni, osoby

kształtujące opinię publiczną, rady młodzieżowe, itp.).

Przedstawiciele trójkąta współpracy utworzyli Gminny Konwent Strategiczny. Zadaniem

Konwentu, we współpracy z konsultantami, było określenie głównych założeń

programowych Strategii Rozwoju Gminy Czernichów na lata 2015-2020+.

Dzięki zastosowaniu metody partycypacyjno-eksperckiej (powołanie Konwentu

Strategicznego) zagwarantowany został szeroki udział społeczeństwa w podejmowaniu

decyzji strategicznych dla rozwoju gminy, jak również możliwość wpływania przez

mieszkańców na realizowane działania oraz wysoki poziom konsultacji społecznych.

7

7

Tabela 1 Osoby uczestniczące w pracach nad Strategią Rozwoju Gminy Czernichów na lata 2015-2020+

GMINA CZERNICHÓW

1 Berdecki Wiesław Urząd Gminy Czernichów

2 Bylica Grzegorz ZSRCKU w Czernichowie

3 Bylica Renata Zespół Placówek Oświatowych w Kamieniu

4 Dudek Bożena Rada Gminy Czernichów

5 Dudzik Natalia Sołectwo Zagacie

6 Feluś Bartłomiej Rada Gminy Czernichów

7 Galos Elżbieta Samorządowe Przedszkole w Czernichowie

8 Gędłek Maciej Zastępca Wójta Gminy Czernichów

9 Grzybek Barbara Urząd Gminy Czernichów

10 Jakóbik Sabina Urząd Gminy Czernichów

11 Jaros Robert LKS Piast Wołowice

12 Kaczorowska Barbara Gminny Zespół Obsługi Szkół w Czernichowie

13 Kędzierski Zbigniew Rada Gminy Czernichów

14 Kotula Paweł ZGK w Czernichowie

15 Lipowczan Ewa Urząd Gminy Czernichów, LGD Blisko Krakowa

16 Łytek Szymon Wójt Gminy

17 Nowak Marcin Rada Gminy Czernichów

18 Olesiak Paweł Aqua Form

19 Pagacz Stefan Zespół Placówek Oświatowych w Czernichowie

20 Pajor Ewa Gminna Biblioteka Publiczna w Czernichowie

21 Panek Agnieszka Rada Gminy Czernichów

22 Płaneta Lucyna Urząd Gminy Czernichów

23 Romańska Anna GOPS w Czernichowie

24 Rostworowski Karol MARABUT Sp. z o.o.

25 Senderecki Janusz GZOS w Czernichowie

26 Suchanik Józef Rada Gminy Czernichów

27 Szymula Wojciech Rada Gminy Czernichów

8

8

28 Świadek Konrad Rada Gminy Czernichów

29 Urbańczyk Krzysztof STAR-KOP

30 Urbańczyk-Kowalik Edyta Urząd Gminy Czernichów

31 Wierzbowska Barbara Szkoła Podstawowa Nowa Wieś Szlachecka

32 Zabagło Katarzyna Rada Gminy Czernichów

Źródło: opracowanie własne.

Sesje strategiczne z udziałem Konwentu prowadzone były metodami interaktywnymi

z użyciem narzędzi i technik treningowych, pozwalających uczestnikom indywidualnie

i grupowo identyfikować potrzeby i problemy, a następnie analizować i proponować możliwe

rozwiązania. Zespół konsultantów z ramienia FRDL Małopolskiego Instytutu Samorządu

Terytorialnego i Administracji tworzyli: Wojciech Odzimek, Dawid Hoinkis i Krzysztof

Malczyk. Ich rola polegała przede wszystkim na moderowaniu procesu tworzenia

dokumentów oraz proponowaniu narzędzi i podawaniu przykładów rozwiązań sprawdzonych

w innych przypadkach. Taki sposób prowadzenia sesji strategicznych z Konwentem (praca

indywidualna, zespołowa i na forum plenarnym), gwarantowała możliwość indywidualnych

wypowiedzi uczestników, jak również sprawne osiąganie consensusu.

Zaletami metody partnersko-eksperckiej są także: włączanie społeczności lokalnych w proces

opracowywania dokumentu i decydowania o najważniejszych założeniach polityki rozwoju

obszaru funkcjonalnego, ale dzięki temu również w proces ich wdrażania, wysoki stopień

konsultacji społecznych oraz zgodność procedur z zasadami polityki strukturalnej Unii

Europejskiej.

Zespół konsultantów FRDL Małopolskiego Instytutu Samorządu Terytorialnego

i Administracji pragnie podziękować wszystkim uczestnikom prac warsztatowych

za poświęcony czas, odpowiedzialność w podejściu do spraw publicznych oraz

merytoryczne zaangażowanie w procesie budowania Strategii Rozwoju Gminy Czernichów

na lata 2015-2020+.

9

9

Nowy paradygmat polityki rozwoju

Założenia systemu zarządzania rozwojem

Nowe wyzwania rozwoju regionalnego, zwłaszcza w kontekście spójności gospodarczej,

społecznej i terytorialnej, spowodowały, zainicjowaną w 2009 roku, debatę odnośnie

sposobu organizacji myślenia strategicznego na poziomie krajowym, jak i regionalnym.

27 kwietnia 2009 roku Rada Ministrów przyjęła „Założenia systemu zarządzania rozwojem

Polski” – dokument określający wyzwania i zasady funkcjonowania systemu krajowego

zarządzania strategicznego. Jeden z kluczowych wyznaczników polityki rozwoju, czyli

spójność, rozumiana jest poprzez zidentyfikowane węzłowe obszary tematyczne i jasno

określone cele realizacyjne oraz integrację wymiaru społeczno-gospodarczego

i terytorialnego strategii. Dokument Rady Ministrów zaleca również zapewnienie

integralności wszystkich polityk sektorowych, dziedzinowych i regionalnych, w tym również

tworzonych i realizowanych na poziomie lokalnym. Kluczowe jest wprowadzenie ściślejszego

powiązania kompleksowych dokumentów strategicznych (długookresowa

i średniookresowa strategia rozwoju kraju) z innymi dokumentami strategicznymi (strategie

rozwojowe o zasięgu ogólnokrajowym, regionalnym i lokalnym oraz różnorodne programy)

tworzonymi dla poszczególnych dziedzin lub dla sektorów gospodarki. Powiązanie to

powinno być tworzone na poziomie metodologicznym (struktura dokumentu, zarządzanie

przez cele, monitoring, ewaluacja, itp.) oraz współzależności celów. Takie podejście wzmocni

koordynację działań rozwojowych i poprzez synergię przyniesie większe efekty w wymiarze

społeczno-gospodarczym, regionalnym i przestrzennym.

Na poniższym schemacie przedstawiony został aktualny system prowadzenia polityki

rozwoju, oparty o hierarchiczny układ dokumentów strategicznych, wzajemnie ze sobą

spójnych i powiązanych. Obejmuje on wytyczne płynące ze strategii Europa 2020,

Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju, Średniookresowej Strategii Rozwoju Kraju oraz

9 strategii zintegrowanych, obejmujących 8 strategii branżowych i Krajową Strategię

Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary wiejskie. W tak ujęty system

wpisuje się Strategia Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020, stanowiąca

z kolei podstawę dla konstruowania subregionalnych i lokalnych dokumentów

strategicznych.

10

10

Schemat 1 Układ zależności i hierarchia europejskich, krajowych i regionalnych dokumentów strategicznych.

Źródło: opracowanie własne.

Fundamentalne wytyczne dotyczące polityki rozwoju płyną z nadrzędnych dokumentów

europejskich, określających zasady Europejskiej Polityki Spójności. Będąca podstawą

Europejskiej Polityki Spójności, Strategia Europa 2020 oparta została na trzech priorytetach:

(1) rozwoju gospodarki opartej na wiedzy i innowacjach, (2) promocji gospodarki

oszczędzającej zasoby, zielonej i konkurencyjnej, (3) sprzyjaniu gospodarce o wysokim

zatrudnieniu, sprzyjającej spójności społecznej i terytorialnej. Istotnej modyfikacji uległa

zasada redystrybucji środków europejskich, która w ostatnich latach została

przeorientowana z funkcji wyrównawczej na wzmacnianie konkurencyjności obszarów

silnych i lepsze wykorzystanie istniejących potencjałów rozwojowych.

Głównym dokumentem szczebla krajowego, wskazującym strategiczne zadania państwa

w horyzoncie czasowym spójnym z dokumentami europejskimi, tym samym oddającym

priorytety rozdziału funduszy europejskich na lata 2014-2020, jest średniookresowa

Strategia Rozwoju Kraju 2020 – Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospodarka,

sprawne państwo. Określone w dokumencie, podstawowe priorytety rozwoju, koncentrujące

główne działania i wyznaczające kierunki interwencji, mające na celu przyspieszenie

procesów rozwojowych, obejmują: (1) sprawne i efektywne państwo, (2) konkurencyjną

gospodarkę oraz (3) spójność społeczną i terytorialną.

Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego rozwoju sprzyjającego

włączeniu społecznemu „EUROPA 2020”

Długookresowa Strategia Rozwoju Kraju „Polska 2030 – trzecia fala nowoczesności”

Średniookresowa Strategia Rozwoju Kraju 2020. Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospodarka, sprawne państwo.

Krajowa Strategia Rozwoju

Regionalnego 2010 -2020: Regiony,

Miasta, Obszary wiejskie

Strategia Rozwoju Województwa

Małopolskiego na lata 2011-2020

8 strategii branżowych: - Rozwoju Transportu - Rozwoju Bezpieczeństwa Narodowego RP - Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko - Rozwoju Kapitału Społecznego - Innowacyjności i Efektywności Gospodarki - Zrównoważonego Rozwoju Wsi, Rolnictwa i Rybactwa - Rozwoju Kapitału Ludzkiego - Sprawne Państwo

Koncepcja Przestrzennego

Zagospodarowania Kraju 2030

Plan zagospodarowania

przestrzennego województwa małopolskiego

11

11

Dopełnieniem i swoistym narzędziem realizacji priorytetów, określonych przez dokument

Strategii Rozwoju Kraju 2020, jest 9 strategii zintegrowanych, których zadaniem pozostaje

rozwinięcie działań SRK i uszczegółowienie reform w niej określonych. Z punktu widzenia

lokalnej polityki rozwoju kluczowe miejsce zajmuje dokument Krajowej Strategii Rozwoju

Regionalnego 2010-2020. Regiony, Miasta, Obszary wiejskie. Zgodnie z przedstawionym

w nim, nowym paradygmatem rozwoju regionalnego, w proces planowania strategicznego

należy włączyć następujące wytyczne:

• wykorzystywanie zasobów endogenicznych regionów (uniezależnianie się od

transferów zewnętrznych),

• tworzenie polityk wieloletnich i zdecentralizowanych w przeciwieństwie do

dotychczasowych dotacji jednorazowo przeznaczanych na działania

krótkoterminowe,

• finansowanie inwestycji wyselekcjonowanych (jako tych działań, które

w największym stopniu przyczyniają się do rozwoju społeczno-gospodarczego

regionu i powodują jego dyfuzję),

• wieloszczeblowe zarządzanie polityką regionalną – zaangażowanie wielu

partnerów, tworzenie i utrwalanie szerokich partnerstw między instytucjami

publicznymi i społeczeństwa obywatelskiego tak, by zapewnić skuteczny

i wielopoziomowy system zarządzania polityką rozwoju

• zróżnicowane podejście do różnych typów regionów – wykorzystywanie

specjalizacji regionalnych i subregionalnych oraz reagowanie na specyficzne

bariery rozwojowe1.

Spośród pozostałych strategii zintegrowanych, szczególnie ważne dla lokalnej polityki

rozwoju jest uwzględnienie wytycznych płynących z tych strategii, które w istotnym stopniu

dotyczą obszarów związanych z zakresem zadań własnych JST.

Tak zdefiniowany układ instytucjonalny programowania polityki rozwoju, w którym

dokumenty niższego szczebla uwzględniają priorytety wynikające z programów nadrzędnych,

wzmacnia efekty rozwojowe poprzez jednoznaczne określanie kluczowych kierunków

interwencji. Skutkować ma to koncentracją środków publicznych na jasno zdefiniowanych

celach rozwojowych.

1 Zob. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020. Regiony, Miasta, Obszary wiejskie, dokument

przyjęty przez Radę Ministrów dnia 13 lipca 2010 r.

12

12

Nowy model prowadzenia polityki rozwoju

Realizacja nowego podejścia do zarządzania strategicznego krajem zakłada wdrażanie jednej,

wspólnej polityki, określającej cele dla wszystkich podmiotów (publicznych, społecznych

i prywatnych). Wszystko to w celu stymulowania konkurencyjności w skali lokalnej,

regionalnej, krajowej i międzynarodowej oraz zwiększania spójności terytorialnej poprzez

wspomaganie rozprzestrzeniania się procesów rozwoju z ośrodków (obszarów) najszybciej

rozwijających się na pozostałe obszary, przy jednoczesnym wykorzystywaniu specyficznych

regionalnych oraz terytorialnych potencjałów rozwojowych. Nowe podejście zakłada

koncentrację interwencji wszelkich polityk publicznych na wybranych obszarach

tematycznych i przestrzennych (tzw. obszarach strategicznej interwencji). Oznacza to

wzmacnianie strategicznego wymiaru realizacji polityk publicznych, czyli doprowadzenie do

stanu koncentracji na tych tematach i na tych terytoriach, które albo mają silny potencjał

rozwojowy, albo wymagają interwencji publicznej w celu rozwiązania zidentyfikowanych

problemów (likwidacji barier rozwojowych). Istotne przy tym jest sieciowanie powiązań

instytucjonalnych i funkcjonalnych wszelkich podmiotów (szczególnie publicznych)

włączonych w realizację polityk publicznych. Warunkiem skuteczności jest stała poprawa

jakości zarządzania politykami publicznymi i wzmocnienie koordynacji hierarchicznej

(pomiędzy różnymi szczeblami struktury zarządzania państwem) i horyzontalnej (pomiędzy

różnymi obszarami tematycznymi) wszelkich polityk publicznych służących zdefiniowanemu

rozwojowi lokalnemu, regionalnemu i kraju.

Polityka zorientowana terytorialnie

Nowy model zarządzania strategicznego rozwojem wynika z delegacji prawnych zapisanych

w Ustawie z dnia 6 grudnia 2006 roku o zasadach prowadzenia polityki rozwoju,

nowelizowanej po raz ostatni we wrześniu 2014 roku. Art. 4. Ustawy stanowi, że politykę

rozwoju prowadzi się na podstawie strategii rozwoju, strategii sektorowych, programów

operacyjnych i planów wykonawczych oraz można ją prowadzić na podstawie innych

instrumentów prawnych i finansowych, określonych w odrębnych przepisach. Wedle art. 9.

Ustawy, strategiami rozwoju są: długookresowa strategia rozwoju kraju, średniookresowa

strategia rozwoju kraju oraz inne strategie rozwoju – dokumenty określające podstawowe

uwarunkowania, cele i kierunki rozwoju odnoszące się do sektorów, dziedzin, regionów lub

rozwoju przestrzennego, w tym obszarów funkcjonalnych2.

2 Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 roku o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, adres publikacyjny: Dz.U. 2006

Nr 227 poz. 1658, tekst jednolity: Dz.U. 2014 poz. 1649.

13

13

Nowelizacja ustawy o zasadach prowadzenia polityki rozwoju wprowadziła pojęcia

programów rozwoju gmin i powiatów. Programy te są dokumentami o charakterze

operacyjno-wdrożeniowym, realizującymi kierunki i cele określone w średniookresowej

strategii rozwoju kraju, strategiach sektorowych, regionalnych, rozwoju przestrzennego,

a także w programach wieloletnich, o których mowa w przepisach o finansach publicznych.

Z ustaw o samorządzie gminnym i powiatowym wynika natomiast, że rady gmin mogą

przyjmować programy gospodarcze oraz wyznaczać kierunki działania wójtom, burmistrzom

i prezydentom miast, a rady powiatów wyznaczać kierunki działania zarządom powiatów.

Dotychczas przyjmowane dokumenty strategii rozwoju gmin były przyjmowane w oparciu

o tę podstawę prawną i stan prawny w tym zakresie nie uległ zmianie.

Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym definiuje

pojęcie obszaru funkcjonalnego, przez który należy rozumieć „obszar szczególnego zjawiska

z zakresu gospodarki przestrzennej lub występowania konfliktów przestrzennych,

stanowiący zwarty układ przestrzenny składający się z funkcjonalnie powiązanych

terenów, charakteryzujących się wspólnymi uwarunkowaniami i przewidywanymi

jednolitymi celami rozwoju”, natomiast przez miejski obszar funkcjonalny ośrodka

wojewódzkiego – „typ obszaru funkcjonalnego obejmującego miasto będące siedzibą władz

samorządu województwa lub wojewody oraz jego bezpośrednie otoczenie powiązane z nim

funkcjonalnie”3. Koncepcja obszarów funkcjonalnych jest spełnieniem nowych regulacji

europejskich i polskich w zakresie polityki rozwoju. Ma ona polegać na integracji działań

różnych podmiotów publicznych, prywatnych i pozarządowych wobec terytoriów

określonych nie administracyjnie, a przestrzennie i funkcjonalnie. Obszary funkcjonalne

niekoniecznie musza więc pokrywać się z granicami podziałów administracyjnych,

ale uwzględniać funkcjonalne powiązania geograficzne, przestrzenne oraz społeczno-

gospodarcze.

Wzrost znaczenia polityki zorientowanej terytorialnie dyktowany jest lepszym

dostosowaniem interwencji do potrzeb i potencjałów poszczególnych obszarów,

wykorzystaniem endogenicznych charakterystyk danego terytorium, a w mniejszym

zakresie – na zewnętrznym wsparciu, czyli wyrównawczych transferach finansowych.

Ma stanowić odpowiedź na niski poziom kapitału społecznego, a w szczególności deficyty

współpracy, koordynacji, podejścia strategicznego oraz mało efektywne wydatkowanie

środków4.

3 Ustawa z dnia 27 marca 2003 r. o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, adres publikacyjny:

Dz.U. 2003 Nr 80 poz. 717, tekst jednolity: Dz.U. 2015 poz. 199. 4 Zob. J. Woźniak, Polityka terytorialna dla polskich samorządów, [w:] MISTiA na Szlaku, 4(45)2014 październik.

14

14

Najważniejszymi instrumentami dla realizacji polityki zorientowanej terytorialnie pozostają:

kontrakt terytorialny i Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT). Kontrakt terytorialny

(który zastąpił kontrakt wojewódzki) oznacza „umowę, określającą cele i przedsięwzięcia

priorytetowe, które mają istotne znaczenie dla rozwoju kraju oraz wskazanego w niej

województwa, sposób ich finansowania, koordynacji i realizacji, a także dofinansowanie,

opracowywanych przez zarząd województwa, programów służących realizacji umowy

partnerstwa w zakresie polityki spójności”5. ZIT to narzędzie, zaproponowane przez Komisję

Europejską w aktach prawnych na nową perspektywę, bazujące na tworzeniu i rozwijaniu

partnerstwa jednostek samorządu terytorialnego: miast i obszarów powiązanych z nimi

funkcjonalnie (miasto i samorządy znajdujące się w jego oddziaływaniu) - dla wspólnej

realizacji przedsięwzięć rozwojowych, przy połączonym finansowaniu z Europejskiego

Funduszu Rozwoju Regionalnego i Europejskiego Funduszu Społecznego. Gwarantuje

to elastyczność oraz skuteczne wdrażanie zintegrowanych działań poprzez uproszczone

finansowanie, a także wyjście poza sztywne granice administracyjne JST i większe możliwości

oddziaływania projektów unijnych6.

Najważniejszym celem implementacji podejścia terytorialnego i związanych z nim

instrumentów, jest mobilizowanie do współpracy różnych partnerów, w układach

terytorialnych, jak i sektorowych, uprawdopodabniające skuteczną koordynację polityk

rozwoju i poprawę efektywności interwencji publicznych7.

5 Ustawa z dnia 6 grudnia 2006 roku o zasadach prowadzenia polityki rozwoju, adres publikacyjny: Dz.U. 2006

Nr 227 poz. 1658, tekst jednolity: Dz.U. 2014 poz. 1649. 6 http://www.mir.gov.pl/aktualnosci/polityka_rozwoju/Strony/Zasady_ZIT.aspx

7 Zob. J. Woźniak, Polityka terytorialna dla polskich samorządów, [w:] MISTiA na Szlaku, 4(45)2014 październik.

15

15

Wnioski z analizy diagnostycznej

dla gminy Czernichów

Turystyka i rekreacja

Walory przyrodnicze i krajobrazowe wskazują na wysoki potencjał rozwoju turystyki

aktywnej: pieszej, rowerowej, konnej oraz wodnej na terenie gminy Czernichów.

Wyzwaniem jest rozwój oferty w zakresie turystyki o charakterze jednodniowym

i weekendowym.

Analiza danych dotyczących infrastruktury gastronomicznej i hotelowo-

gastronomicznej wskazuje, że na 10 tys. mieszkańców przeciętnie w latach 2008-2013

przypadało 21 podmiotów z branży „Zakwaterowanie i usługi gastronomiczne”, co

jest wielkością niższą od średnich dla całego obszaru funkcjonalnego (25 podmiotów),

powiatu krakowskiego (23 podmioty) oraz województwa małopolskiego (32

podmioty). Intensyfikacja ruchu rekreacyjno-turystycznego na terenie gminy może

przyczynić się do rozwoju tej gałęzi gospodarki.

Aktywność rekreacyjna mieszkańców, mierzona wskaźnikami dostępności

i wykorzystania infrastruktury sportowej, jest względnie niska. Liczba klubów

sportowych przypadająca na 10 tys. mieszkańców wynosi 3,6, podczas gdy

przeciętnie w powiecie krakowskim jest to 4,3 osób, a w województwie małopolskim

4,4. Wskaźnik ćwiczących kształtuje się na poziomie 110 osób na 10 tys. mieszkańców

(powiat krakowski 271, województwo małopolskie 314). Rozwój infrastruktury

i oferty sportowej może stanowić ważny czynnik wpływający na zwiększenie

zainteresowania aktywnym wypoczynkiem na terenie gminy, szczególnie wśród

mieszkańców Krakowa.

Aktywność gospodarcza

Struktura gospodarki gminy wskazuje na względnie wysoki odsetek osób

prowadzących indywidualne gospodarstwa rolne (19% mieszkańców w wieku

produkcyjnym, na obszarze funkcjonalnym 8%, w powiecie krakowskim około 13%),

a także niski odsetek zatrudnionych w sektorach usług rynkowych (18%

zatrudnionych w tym sektorze, w powiecie krakowskim 29%). Tym samym ważna

działalność charakteryzuje się niskim stopniem produktywności, co znajduje

odzwierciedlenie w śladowych wpływach budżetowych z podatku CIT (2,28 zł na

1 mieszkańca, w powiecie krakowskim 42,95 zł, na obszarze funkcjonalnym 68,31 zł).

Na tle obszaru funkcjonalnego gmina Czernichów charakteryzuje się najniższym

wskaźnikiem przedsiębiorczości. Przeciętnie w latach 2008-2013 na 1 tys.

mieszkańców w gminie Czernichów zarejestrowane w rejestrze REGON były

74 podmioty, podczas gdy w całym powiecie krakowskim wskaźnik ten równał się

16

16

95 podmiotom, a średnio na obszarze funkcjonalnym było to 85 jednostek

gospodarczych. Należy przy tym zaznaczyć, że na koniec 2013 r. przeciętnie na 1 tys.

mieszkańców w gminie zarejestrowane były 94 jednostki, co świadczy o dynamicznym

rozwoju przedsiębiorczości. Analiza struktury jednostek gospodarczych wskazuje,

że dominującą rolę po stronie podaży pracy stanowią mikro i małe przedsiębiorstwa.

Po okresie dynamicznego wzrostu bezrobocia rejestrowanego w latach 2008-2010,

kiedy to liczba bezrobotnych zwiększyła się ponad dwukrotnie (z poziomu 245 do 508

osób, stan na 31.XII), zaobserwować można stopniowy i stały trend zniżkowy.

Na koniec 2013 r. liczba bezrobotnych wyniosła 462 osoby. Udział bezrobotnych

zarejestrowanych w ludności w wieku produkcyjnym wyniósł 5,1%, co było wielkością

najniższą spośród wszystkich gmin obszaru funkcjonalnego. W powiecie krakowskim

i województwie małopolskim wskaźniki te wyniosły odpowiednio 5,8% oraz 7,8%.

Najwyższą dynamiką wzrostu liczby bezrobotnych wg kryterium wieku

charakteryzowała się grupa osób w wieku 55 i więcej lat, z kolei wg kryterium

wykształcenia były to osoby z wykształceniem średnim ogólnym.

Demografia

Dane dotyczące migracji wskazują na wysoką i utrzymującą się popularność osadniczą

terenów gminy. W latach 2008-2013 wskaźnik salda migracji wskazywał na dodatnią

różnicę pomiędzy liczbą zameldowań a wymeldowań, przekraczającą każdorocznie

100 osób.

W przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców uśredniony wskaźnik salda migracji wyniósł

70 osób, co było drugą po gminie Mogilany wielkością wśród wszystkich gmin obszaru

funkcjonalnego (w powiecie krakowskim wskaźnik ten wyniósł 66 osób,

w województwie małopolskim 8 osób).

Mniej optymistyczny obraz zmian liczby ludności można dostrzec przez pryzmat

danych o przyroście naturalnym. Przeciętnie w latach 2008-2013 wskaźnik przyrostu

naturalnego w gminie Czernichów wyniósł 0,75‰, co było wielkością najniższą na

obszarze funkcjonalnym. W tym czasie średnia powiatowa wyniosła 1,24‰,

natomiast przeciętna wojewódzka 1,82‰. W roku 2013 wskaźnik przyrostu

naturalnego na 1 tys. mieszkańców w gminie Czernichów odnotował wartość ujemną

na poziomie -0,20‰.

W latach 2006-2013 istotnym przemianom uległa struktura wiekowa mieszkańców.

Na praktycznie niezmiennym poziomie utrzymała się liczba osób w wieku

przedprodukcyjnym, jednak udział tej grupy w ogóle ludności obniżył się o 2 pkt.

proc, do poziomu 20%. O niespełna jedną ósmą wzrosła liczba osób w wieku

produkcyjnym, co stanowiło wzrost udziału o 1 pkt. proc., do poziomu 64%.

Najbardziej dynamicznie rosnącą grupą wiekową były osoby w wieku

poprodukcyjnym (wzrost o niespełna 13%). Choć proces starzenia się społeczeństwa

na terenie gminy Czernichów przebiega w porównaniu z innymi gminami względnie

łagodnie (średnia dla obszaru funkcjonalnego 18,2%), przeprowadzone symulacje

17

17

zmian demograficznych wskazują na coraz silniejsze kontynuowanie tego trendu

w najbliższych latach.

Usługi publiczne

W badanym okresie niezmienna była liczba zlokalizowanych na terenie gminy

zakładów opieki zdrowotnej, które gwarantowały dobrą dostępność do usług

podstawowej opieki zdrowotnej. Liczba porad lekarskich na udzielonych w ramach

POZ w latach 2010-2012 wyniosła 3,8 w przeliczeniu na 1 mieszkańca, podczas gdy

średnio w powiecie wskaźnik ten wyniósł 3,6, a w Małopolsce 3,8.

Względnie niewielkiemu spadkowi, w porównaniu z innymi gminami, uległ odsetek

korzystających z usług pomocy społecznej. Choć udział osób korzystających ze

środowiskowej pomocy społecznej w ludności ogółem, wynoszący w 2008 r. 5,2%

mieszkańców, obniżył się na koniec 2012 r. do poziomu 4,6% (w powiecie krakowskim

było to odpowiednio 4,5% oraz 3,9%, a w Małopolsce odpowiednio 7,6% oraz 6,7%),

to wartość odnotowana w ostatnim roku badania była najwyższą od 2009 r.

Skalę problemów społecznych obrazują również znacząco rosnące wydatki na pomoc

społeczną i pozostałe zadania w zakresie polityki społecznej, łącznie w latach 2008-

2013 wzrost o ponad jedną piątą.

Mierzona wynikami sprawdzianu po 6 klasie szkoły podstawowej oraz wynikami testu

gimnazjalnego (część matematyczno-przyrodnicza) jakość kształcenia w gminie

Czernichów jest na poziomie zbliżonym do przeciętnych wyników szkół w powiecie

krakowskim oraz województwie małopolskim. Średni wynik sprawdzianu po szkole

podstawowej w szkołach na terenie gminy w latach 2010-2013 wyniósł 61%

(powiat krakowski 65%, województwo małopolskie 63%), natomiast wynik egzaminu

gimnazjalnego 51% (powiat krakowski 51%, województwo małopolskie 52%).

Jedna trzecia szkół podstawowych i jedna czwarta gimnazjów to placówki z wysokim

wynikiem testów końcowych.

Udział dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym kształtuje się na poziomie

nieznacznie niższym od średniej powiatowej i wojewódzkiej. W 2012 r. było to około

64% wszystkich dzieci w wieku 3-5 lat (powiat krakowski 67%, województwo

małopolskie 70%).

Dane dotyczące funkcjonowania bibliotek publicznych świadczą o wysokim poziomie

czytelnictwa. Zarówno liczba czytelników bibliotek na 1000 ludności, jak i ilość

wypożyczeń na 1 czytelnika w gminie Czernichów są najwyższe spośród jednostek

obszaru funkcjonalnego. Brak gminnej instytucji kultury uniemożliwia analizę danych

dotyczącą imprez kulturalnych. Należy jednak zaznaczyć, że rosnąca rola organizacji

pozarządowych, podmiotów prywatnych oraz grup nieformalnych we współczesnym

obiegu kulturalnym wskazuje, że „outsourcing” zadań publicznych na podmioty

zewnętrzne może przyczyniać się do wzrostu liczby odbiorców.

Wysoka skala migracji na teren gminy powoduje konieczność ciągłego rozwoju

infrastruktury sieciowej. Liczba mieszkańców korzystających z instalacji

18

18

wodociągowej (według stanu na koniec 2012 r.) pozostawała na poziomie 81%.

Znacząco niższy był wskaźnik osób korzystających z instalacji kanalizacyjnej (ponad

40%), największym zaś problemem jest dostępność do infrastruktury gazowej,

z której korzystać mógł jedynie co piąty mieszkaniec gminy Czernichów. Należy

podkreślić, że wartości wskaźników dotyczących infrastruktury technicznej

w ostatnim roku wzrosły ze względu na realizowane projekty inwestycyjne,

współfinansowane ze środków zewnętrznych.

Bliskość Krakowa decyduje o wysokiej dostępności komunikacyjnej gminy,

zapewniającej możliwość korzystania z usług publicznych wyższego rzędu w stolicy

województwa. Badania wskazują, że przeciętny czas przejazdu transportem

samochodowym z gminy do centrum Krakowa jest niższy niż 30 min, niemniej jednak

w godzinach szczytu podlega on znacznym wahaniom. Stolica województwa jest

naturalnym miejscem edukacji i pracy dla znaczącej liczby mieszkańców gminy

Czernichów.

Pewnym problemem komunikacyjnym w skali obszaru funkcjonalnego jest brak

mostu na Wiśle w kierunku gminy Skawina. Inwestycja ta jest obecna w planach

rozwojowych województwa, ale ze względu na jej kosztochłonność trudno

przewidzieć dzisiaj realność jej realizacji. Na pewno poprawiłaby spójność obszaru

funkcjonalnego, przyczyniła się do rozwiązania części problemów komunikacyjnych

całego zespołu aglomeracyjnego i otworzyła nowe możliwości inwestycyjne na tym

obszarze.

Środowisko naturalne

Dowodem na szczególne walory przyrodnicze i krajobrazowe terenów gminy

Czernichów jest najwyższy spośród grupy porównawczej odsetek powierzchni objęty

ochroną prawną, wynoszący 37%, dwukrotnie wyższy od średniej dla obszaru

funkcjonalnego. Jedną piątą powierzchni gminy zajmują lasy. Istotnym wyróżnikiem

gminy jest leśny rezerwat przyrody Kajasówka, stanowiący część Rudniańskiego Parku

Krajobrazowego, a także Dolina Wisły wraz z jej starorzeczami, stanowiące naturalne

miejsce osiedlania się ptaków.

W latach 2008-2013 systematycznie wzrasta liczba mieszkańców korzystających

z oczyszczalni ścieków. W chwili obecnej oczyszczane są ścieki produkowane przez

ponad 40% mieszkańców gminy. Poziom ten, choć jest zbliżony do średniej

powiatowej (40,4%), należy ocenić jako niezadowalający w porównaniu z przeciętną

wojewódzką (58,1%). Wydatki na środki trwałe służące ochronie środowiska oraz

gospodarce wodnej w przeliczeniu na 1 mieszkańca są zbliżone do przeciętnych

wartości dla powiatu krakowskiego.

19

19

Zarządzanie rozwojem

Przeciętnie w okresie analizy udział wydatków majątkowych inwestycyjnych

w budżecie gminy Czernichów oscylował wokół poziomu 20%. W latach 2006-2010

obserwowano wysoki trend rosnący w zakresie skali wydatków inwestycyjnych do

poziomu 28%, w kolejnych wydatki inwestycyjne uległy stopniowemu obniżeniu.

Jedna trzecia wydatków inwestycyjnych zrealizowanych w ostatnich latach była

finansowana ze środków unijnych. Natomiast całkowita wartość podpisanych umów

na realizację projektów unijnych w przeliczeniu na 1 mieszkańca w gminie

Czernichów wyniosła 1285 zł.

Powodem ograniczenia wydatków inwestycyjnych po 2010 r. mogło być dynamicznie

rosnące zadłużenie gminy i konieczność utrzymania poziomu zobowiązań poniżej

ustawowego progu 60% wielkości dochodów. Na koniec 2013 r. udział zobowiązań

w dochodach ogółem (po wyłączeniu zobowiązań na projekty unijne) wyniósł 59,3%.

Wskaźniki obsługi zadłużenia znajdowały się na bezpiecznym poziomie około 10%.

Mimo wysokiego poziomu zadłużenia w gminie wskaźnik samofinansowania

inwestycji znajduje się na poziomie zbliżonym do pozostałych gmin obszaru

funkcjonalnego.

Wskaźnik uczestnictwa w wyborach na terenie gminy Czernichów jest niski. Analiza

frekwencji w wyborach samorządowych oraz wyborach do Sejmu RP

przeprowadzonych w latach 2005-2014 obrazuje, że wskaźnik uczestnictwa nigdy nie

przekroczył połowy uprawnionych do głosowania. Odmiennych wniosków

o zaangażowaniu społecznym dostarczają dane na temat działających w gminie

podmiotów pozarządowych. Liczba fundacji, stowarzyszeń i organizacji społecznych

na koniec 2013 r. wyniosła 33 podmioty w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców, co

było wartością najwyższą spośród wszystkich gmin obszaru funkcjonalnego.

20

20

Analiza SWOT Analiza SWOT stanowi jedną z najpopularniejszych metod diagnozy sytuacji, w jakiej znajduje

się wspólnota samorządowa. Służy porządkowaniu i segregacji informacji, stanowi użyteczną

pomoc przy dokonywaniu oceny zasobów i otoczenia danej jednostki samorządu

terytorialnego, ułatwia też identyfikację problemów i określenie priorytetów rozwoju.

Jej nazwa to skrót od pierwszych liter angielskich słów, stanowiących jednocześnie pola

przyporządkowania czynników, mogących mieć wpływ na powodzenie planu strategicznego

– silne strony (strenghts), słabe strony (weaknesses), szanse (opportunities) i zagrożenia

(threats).

S -> STRENGHTS, czyli silne strony

W -> WEAKNESSES, czyli słabe strony

O -> OPPORTUNITIES, czyli okazje (szanse)

T -> THREATS, czyli zagrożenia

Zgodnie z powyższym, czynniki rozwoju podzielić można na wewnętrzne, na które

społeczność lokalna ma wpływ (silne i słabe strony), oraz na czynniki zewnętrzne –

umiejscowione w bliższym i dalszym otoczeniu jednostki (szanse i zagrożenia). Podział ten

dokonuje się również według innego kryterium, co pozwala zidentyfikować: czynniki

pozytywne, czyli atuty i szanse, oraz czynniki negatywne, czyli słabe strony i zagrożenia.

W tabeli przedstawiono wyniki analizy SWOT dla Gminy Czernichów.

Tabela 2 Wyniki analizy SWOT dla Gminy Czernichów.

SILNE STRONY SŁABE STRONY

Atrakcyjna lokalizacja gminy, bliskie sąsiedztwo

Krakowa oraz MLP Kraków-Balice;

Bogactwo środowiska naturalnego – ponad

jedna trzecia powierzchni gminy objęta jest

różnymi formami prawnej ochrony przyrody;

Rozwinięta edukacja ekologiczna w szkołach na

terenie gminy;

Wysoki stopień integracji społeczności lokalnej

wokół szkół;

Wysoka jakość kształcenia na terenie gminy,

wyniki egzaminów na zakończenie szkoły

podstawowej i gimnazjum na wysokim

poziomie;

Lokalizacja gminy poza głównymi szlakami

komunikacyjnymi;

Niska wewnętrzna dostępność komunikacyjna

gminy, w tym ograniczenia komunikacyjne,

wynikające z braku łatwej przeprawy przez

Wisłę;

Zły stan techniczny infrastruktury drogowej,

niewystarczająca liczba miejsc parkingowych,

brak ciągów pieszych wzdłuż jezdni;

Przestarzała infrastruktura energetyczna –

problemy w dostawach prądu, utrudniające

codzienne funkcjonowanie mieszkańcom

i przedsiębiorcom;

Braki w zakresie infrastruktury wodociągowej

21

21

Stabilny udział liczby uczniów szkół

podstawowych i gimnazjów z terenu gminy w

liczbie mieszkańców w odpowiednim wieku;

Funkcjonująca na terenie gminy szkoła

zawodowa - Zespół Szkół Rolnicze Centrum

Kształcenia Ustawicznego im. Franciszka

Stefczyka;

Rozwinięte przetwórstwo rolno-spożywcze,

szczególne w sferze markowych produktów

regionalnych;

Spadający odsetek osób długotrwale

bezrobotnych, względnie niska skala

problemów społecznych na terenie gminy;

Materialne i niematerialne dziedzictwo

kulturowe (folklor, ginące zawody,

wikliniarstwo, garncarstwo);

Bogata oferta czasu wolnego dla rodzin,

realizowana głównie przez szkoły i organizacje

pozarządowe;

Oferta, realizowana przez parafie – jako

uzupełnienie oferty edukacyjnej

i zagospodarowania czasu wolnego;

Względnie wysokie wskaźniki kapitału

społecznego, liczba podmiotów trzeciego

sektora istotnie wyższa od przeciętnej

wojewódzkiej i średniej dla powiatu

krakowskiego;

Korzystne procesy demograficzne – w latach

2008-2013 stale dodatnie saldo migracji,

dynamiczny rozwój budownictwa

jednorodzinnego.

i kanalizacyjnej;

Brak zasięgu sieci internetowej i komórkowej

na niektórych obszarach gminy;

Niski poziom bezpieczeństwa ekologicznego:

zanieczyszczenie powietrza spowodowane

spalaniem odpadów w piecach domowych,

dzikie wysypiska śmieci, piece o niskiej

sprawności energetycznej;

Niewystarczające inwestycje ukierunkowane na

podniesienie bezpieczeństwa publicznego,

m.in. w zakresie ochrony przeciwpowodziowej;

Braki w zakresie termomodernizacji budynków

publicznych (m.in. szkoły, przedszkola, urząd);

Brak wystarczającej i spełniającej oczekiwania

mieszkańców oferty spędzania czasu wolnego

dla osób w różnym wieku;

Niewystarczająca liczba miejsc integracji

społecznej;

Niewystarczające inwestycje w zakresie bazy

lokalowej opieki społecznej;

Względnie wysoki odsetek indywidualnych

gospodarstw rolnych – niska produktywność

gospodarki lokalnej;

Wysokie wskaźniki zadłużenia, udział

zobowiązań w dochodach gminy na granicy

obostrzeń ustawowych.

SZANSE ZAGROŻENIA

Położenie blisko Krakowa (transport zbiorowy,

szkoły, instytucje kultury, placówki ochrony

zdrowia, itp.);

Trendy osadnicze, popularność migracji

z Krakowa na tereny podmiejskie;

Działania ukierunkowane na integrację

„starych” i „nowych” mieszkańców, w tym

również inwestycje – tworzenie miejsc

integracji społecznej;

Nasilanie się rozwarstwienia społecznego we

wspólnotach lokalnych, ze względu na napływ

nowych mieszkańców na teren gminy

(problemy z integracją „starych” i „nowych”

mieszkańców gminy);

Niż demograficzny;

Wysoka konkurencyjność rynku usług

w Krakowie;

Duża skłonność do wybierania szkół z terenu

Krakowa przez dzieci i młodzież z obszaru

22

22

Możliwość pozyskiwania środków

zewnętrznych w perspektywie roku 2020 (m.in.

ZIT, RPO WM);

Rozwój współpracy międzygminnej

i międzysektorowej w ramach dostępnych

formuł organizacyjnych (obszar funkcjonalny

„Blisko Krakowa”, stowarzyszenie „Metropolia

Krakowska”);

Rozwój komunikacji w ramach Krakowskiego

Obszaru Metropolitalnego, w tym rozwój

transportu zbiorowego i zrównoważonego;

Budowa przeprawy mostowej przez Wisłę;

Rozwój szkolnictwa zawodowego

i popularyzacja tej formy kształcenia, rozwój

systemu doradztwa zawodowego;

Wdrażanie projektów wspierających rozwój

cech przedsiębiorczych;

Rozwój funkcji rekreacyjno-wypoczynkowych

gminy, przy jednoczesnej popularyzacji

aktywnych form spędzania czasu wolnego,

turystyki jednodniowej i weekendowej;

Działania na rzecz rozwoju kompleksowej

oferty wsparcia dla osób starszych

i niepełnosprawnych;

Edukacja ekologiczna mieszkańców;

Działania wspierające gospodarkę

niskoemisyjną (wymiana źródeł ciepła w

indywidualnych gospodarstwach domowych);

Termomodernizacja budynków publicznych

(m.in. szkoły, przedszkola, urząd).

Lepsze wykorzystanie istniejącej infrastruktury

rekreacyjno-sportowej, np. zwiększenie

dostępności sal gimnastycznych dla potrzeb

mieszkańców (np. w czasie weekendów).

funkcjonalnego

Wzrost niedogodności związanych z rozwojem

MLP Kraków-Balice (np. wzmożony ruch

powietrzny, powodujący hałas, zmniejszenie

atrakcyjności części gruntów gminy

przeznaczonych pod zabudowę mieszkaniową);

Występowanie na terenie gminy obszarów

narażonych na zalewanie

(zagrożenie powodziowe).

Spowolnienie gospodarcze;

Duży fiskalizm państwa – wysokie stawki

podatkowe, wysokie koszty pracy.

23

23

Wyzwania rozwojowe Identyfikacji wyzwań rozwojowych gminy Czernichów dokonano w oparciu o kilka

niezależnych od siebie źródeł informacji:

wnioski ze statystycznej diagnozy społeczno-gospodarczej i prognozy rozwojowej

obszaru funkcjonalnego „Blisko Krakowa” oraz gminy Czernichów;

analiza SWOT obszaru funkcjonalnego „Blisko Krakowa” oraz wyniki jej rangowania,

przeprowadzonego przez członków Konwentu Strategicznego oraz ekspertów

zewnętrznych, a także zindywidualizowana analiza SWOT dla gminy Czernichów;

opinie i oczekiwania mieszkańców, zidentyfikowane na bazie wyników badania

ankietowego;

wyniki dyskusji prowadzonych w ramach spotkań strategicznych z udziałem

przedstawicieli wspólnoty samorządowej gminy Czernichów (11.12.2014

i 22.01.2015).

Wskazane badania, analizy i dyskusje posłużyły w dalszej kolejności do zaprojektowania

obszarów strategicznych w ramach Strategii.

W wyniku zestawienia i porównania poszczególnych czynników pochodzących z ww. źródeł

informacji, zidentyfikowano następujące wyzwania rozwojowe gminy Czernichów:

Wzmacnianie pozycji gospodarczej gminy Czernichów – co w przyszłości może mieć

wpływ na stabilizację finansów gminy, podniesienie warunków i jakości życia oraz

pracy mieszkańców, a także skuteczne rozwiązywanie problemów społecznych

(nowe miejsca pracy, zwiększanie statusu ekonomicznego mieszkańców, itd.).

Wzmacnianie pozycji gospodarczej gminy jest uwarunkowane inwestycjami

i interwencjami gminnymi oraz prywatnymi w następujących zakresach:

rozwój stref aktywności gospodarczej i turystycznej, efektywne gospodarowanie

przestrzenią, rozwój systemu obsługi inwestycji, promocja gospodarcza gminy,

rozwój infrastruktury turystycznej i okołoturystycznej na terenie gminy oraz

branży usługowej, rozwój sieci szlaków rekreacyjnych i poznawczych, a także

wielosezonowych tras rekreacyjnych, wykorzystanie walorów przyrodniczo-

kulturowych, np. włączanie wartości dziedzictwa w obieg gospodarczy.

Kluczowe znaczenie będą miały także inwestycje zewnętrzne, w szczególności

ukierunkowane na zwiększenie dostępności komunikacyjnej gminy. Wykorzystując

bliskie położenie Krakowa i stosunkowo nieodległe względem konurbacji

górnośląskiej, ich potencjał ludnościowy, intelektualny i naukowy, niewielką

odległość oraz relatywnie tańsze ceny nieruchomości i gruntów (w porównaniu do

Krakowa), można budować atrakcyjną ofertę inwestycyjną oraz w zakresie spędzania

czasu wolnego. Wsparcie inwestycji w zakresie infrastruktury rozwoju gospodarczego

możliwe będzie m.in. w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych.

24

24

Priorytetem w ramach niniejszego wyzwania są również działania ukierunkowane na

podnoszenie jakości kapitału intelektualnego dla rozwoju społeczno-gospodarczego

gminy. Wzmocnienie gospodarki i rozwój gminy możliwe będą jedynie dzięki wysokiej

jakości kapitału ludzkiego, społecznego i intelektualnego (gospodarka dla edukacji,

edukacja dla gospodarki).

Doskonalenie usług publicznych – oznacza utrzymywanie wysokiego standardu

wszelkich usług świadczonych przez samorząd na rzecz swoich klientów, a także we

współpracy z innymi podmiotami, w tym w ramach obszaru funkcjonalnego

„Blisko Krakowa”, w celu osiągnięcia kompletności i komplementarności oferty

usługowej oraz jej efektywności kosztowej. Realizacja tego wyzwania jest istotna

m.in. ze względu na atrakcyjność osadniczą obszaru funkcjonalnego i gminy

Czernichów, co potwierdza dodatnie saldo migracji (w głównej mierze z Krakowa).

Stały dopływ nowych mieszkańców zwiększa wymagania jakościowe i ilościowe

w stosunku do świadczonych usług publicznych. Kompletność i wysoka jakość usług

publicznych będzie atutem przy pozyskiwaniu nowych klientów, za którymi często

podążają środki budżetowe (np. subwencja oświatowa, kontrakty z NFZ, itp.). Gmina

Czernichów, poprzez swoje położenie względem Krakowa, a także w ramach obszaru

funkcjonalnego „Blisko Krakowa”, musi tak kształtować własną paletę i standardy

usług publicznych, aby uzupełniać ofertę krakowską i sąsiednich gmin, ale również

przyciągać do siebie klientów z aglomeracji. Doskonalenie usług publicznych stanowi

ponadto założenie krajowej i regionalnej polityki rozwoju, co pozwala wnioskować

o wysokim priorytecie i o możliwościach dofinansowywania działań w tym zakresie

w kolejnych latach.

Poprawa parametrów środowiska naturalnego – oznacza stałą dbałość o zwiększanie

zasobów infrastruktury zapobiegającej przedostawaniu się zanieczyszczeń

do środowiska, edukację ekologiczną mieszkańców oraz wprowadzanie nowych

technologii. Wyzwanie to jest szczególnie istotne dla gminy Czernichów i całego

obszaru funkcjonalnego „Blisko Krakowa”, który jest częścią aglomeracji krakowskiej,

uznawanej za teren o jednych z najgorszych wskaźników czystości powietrza

w Europie (położenie w niecce ograniczającej przewietrzanie, napływ zanieczyszczeń

z terenów Śląska przy przewadze wiatrów zachodnich, zanieczyszczenia generowane

przez ruch komunikacyjny oraz bardzo duży odsetek indywidualnych źródeł

grzewczych o dużej szkodliwości dla środowiska – niska emisja). W związku

z powyższym, dla poprawy parametrów ochrony środowiska, istotnymi są:

sukcesywna redukcja emisji zanieczyszczeń do powietrza, promocja i wsparcie dla

rozwoju transportu zrównoważonego, kompleksowa modernizacja energetyczna

budynków, wprowadzanie mechanizmów wspierających stosowanie nowoczesnych

technologii oraz odnawialnych źródeł energii, rozwój infrastruktury wodno-

kanalizacyjnej, doskonalenie gospodarki odpadami. Priorytetem powinno być

wzmacnianie świadomości ekologicznej mieszkańców, którzy poprzez swoją postawę i

25

25

działania mają ogromny wpływ na poziom bezpieczeństwa ekologicznego gminy.

Wskazane działania posłużą nie tylko poprawie parametrów ochrony środowiska, ale

są również elementem wysokiej jakościowo oferty usług publicznych. W ramach tego

obszaru znalazły się również zagadnienia związane z zarządzaniem kryzysowym

i zapobieganiem skutkom klęsk żywiołowych.

Nowoczesne zarządzanie publiczne oraz aktywizacja mieszkańców – konieczność

integracji i ściślejszej współpracy władz samorządowych z mieszkańcami, pogłębiania

współpracy międzysektorowej i międzyorganizacyjnej, a także w relacjach pomiędzy

gminami tworzącymi obszar funkcjonalny „Blisko Krakowa”, powiatem krakowskim

oraz partnerami społecznymi i gospodarczymi. Stanowi ona odpowiedź na rosnące

oczekiwania klientów względem organów administracji publicznej. W swojej treści

nawiązuje do zapisów Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony,

Miasta, Obszary wiejskie oraz strategii „Sprawne Państwo 2020”, która ma

doprowadzić do zwiększenia skuteczności i efektywności państwa otwartego na

współpracę z obywatelami. Współpraca międzysektorowa oznacza wdrożenie

mechanizmów i procedur partycypacji – włączanie mieszkańców w proces

zarządzania sprawami publicznymi. Wspieranie aktywności obywatelskiej oraz

partycypacji społecznej mieszkańców obejmować powinno edukację obywatelską,

promocje różnych form i sposobów zaangażowania obywatelskiego, usprawnienie

procedur informowania i konsultacji, wsparcie organizacji pozarządowych oraz

rozwój finansowych i pozafinansowych form współpracy. Konieczność partnerskiej

współpracy międzysamorządowej wynika m.in. z powszechnie wyrażanego

przekonania, iż nadszedł właściwy moment w realiach polityki regionalnej i krajowej,

aby budować „wspólnotę interesów” ponad granicami administracyjnymi

poszczególnych gmin. Przewidywane instrumenty realizacji polityki rozwoju w latach

2014-2020 warunkują konieczność zacieśnienia współpracy i skoordynowania działań

różnych partnerów, co pozwoli na podniesienie spójności i konkurencyjności

regionów, a jednocześnie uprawdopodabnia zaistnienie efektu synergii. Korzyści ze

współdziałania należy rozpatrywać nie tylko poprzez pryzmat łatwiejszego

pozyskiwania środków zewnętrznych w nowym okresie programowania

europejskiego (2014-2020), ale przede wszystkim jako budowanie podstaw dla

trwałości rozwoju, szczególnie po 2020 r.

26

26

Wizja i misja rozwoju

Wizja rozwoju stanowi projekcję, opis pożądanego stanu rzeczywistości gminy Czernichów

w perspektywie kilku najbliższych lat. Określa stan docelowy, do którego dążyć będą wszyscy

zaangażowani partnerzy, tj. władze samorządowe gminy, partnerzy społeczni i gospodarczy

oraz mieszkańcy, wykorzystując przy tym możliwości płynące z własnych atutów i szans

pojawiających się w otoczeniu. Wizja ukierunkowana jest prognostycznie, określa cel, do

jakiego zmierza cała wspólnota obszaru funkcjonalnego. Wskazuje ona zasadniczy kierunek

podejmowanych działań.

WIZJA

Dzięki wspólnemu zaangażowaniu władz samorządowych gminy, jak również partnerów

społecznych i gospodarczych oraz mieszkańców, gmina Czernichów jest miejscem, które

wyróżnia atrakcyjny standard życia i dostęp do usług publicznych wysokiej jakości.

Gmina Czernichów w pełni korzysta ze swojego położenia, wysokiej dostępności

komunikacyjnej oraz walorów środowiskowych i kulturowych, rozwijając konkurencyjne

sektory gospodarki i przedsiębiorczość oraz ofertę czasu wolnego.

Sposobem urzeczywistnienia zakładanej wizji jest misja. Misja określa nadrzędny cel rozwoju

gminy Czernichów. Zgodnie z misją, władze samorządowe gminy pełnią rolę inicjatora dla

realizacji przedsięwzięć zgodnych ze Strategią Rozwoju Gminy Czernichów na lata

2015-2020+, a podejmowanych przez różnych aktorów życia społecznego i gospodarczego.

Ponadto, władze samorządowe są także realizatorem własnych projektów, leżących

w zadaniach własnych oraz we współpracy z innymi jednostkami samorządu terytorialnego,

zmierzających do zrównoważonego rozwoju gminy, promowania jej walorów, ułatwiania

współpracy różnorodnych partnerów i wdrażania innowacyjnych rozwiązań.

MISJA

Chcemy, aby nasza gmina stała się miejscem gwarantującym atrakcyjne warunki życia, pracy oraz

wypoczynku wszystkim jej mieszkańcom, inwestorom oraz gościom.

Deklarujemy partnerskie współdziałanie na rzecz jak najlepszego wykorzystania położenia

w sąsiedztwie Krakowa, unikatowych zasobów lokalnego dziedzictwa przyrodniczo-kulturowego,

przedsiębiorczości i zaangażowania mieszkańców, celem zrównoważonego rozwoju społeczno-

gospodarczego naszej gminy.

27

27

Matryca operacyjna W nawiązaniu do wizji i misji rozwoju gminy Czernichów, ze względu na stwarzanie

w perspektywie długookresowej największych możliwości wzrostu, wyodrębniono

4 priorytetowe obszary rozwoju:

Obszar 1

GOSPODARKA, EDUKACJA

I RYNEK PRACY

Obszar 2

PRZYJAZNE ŚRODOWISKO NATURALNE

Obszar 3

KOMFORT I JAKOŚĆ ŻYCIA MIESZKAŃCÓW

Obszar 4

ZARZĄDZANIE I KAPITAŁ SPOŁECZNY

Są one względem siebie równoważne i uzupełniające się. Nie jest bowiem możliwa sprawna

i efektywna realizacja zapisów Strategii przy braku integracji poszczególnych działań, np. bez

intensywnych działań z zakresu ochrony środowiska nie ma mowy o wykreowaniu

odpowiedniej oferty czasu wolnego związanej z rekreacją, co z kolei ściśle powiązane jest

z działaniami inwestycyjnymi. Należy podkreślić umowność podziałów „obszarowych”

i docelową horyzontalność kierunków interwencji.

W ramach każdego z powyższych obszarów zdefiniowano cel strategiczny, będący celem

o charakterze długofalowym (o terminie realizacji sięgającym do 2020 roku), wskazujący na

generalny kierunek postępowania w realizacji założonej wizji rozwoju w danym zakresie

tematycznym. Cele operacyjne, dotyczące średniego horyzontu czasowego, wskazują

określone narzędzia i sposoby realizacji wspomnianych celów strategicznych. Wyodrębnione

kierunki interwencji – kluczowe grupy zadań i projektów do realizacji – służą

urzeczywistnieniu założonych celów. Stanowią one ogólne ramy koncentracji aktywności

programowej, finansowej i organizacyjnej w perspektywie długofalowej.

Ponadto, dla zapewnienia kontroli nad stopniem realizacji poszczególnych celów Strategii

Rozwoju Gminy Czernichów na lata 2015-2020+, stworzono listę rekomendowanych

mierników. Mierniki te są użyteczne przede wszystkim w czasie dokonywania monitoringu

realizacji oraz aktualizacji dokumentu. Lista mierników stanowi bazową propozycję, która

podczas prowadzenia procesów monitorowania i przeglądu strategicznego może być

modyfikowana i uzupełniana – zgodnie z potrzebami jednostek wdrażających.

Strategia Rozwoju Gminy Czernichów na lata 2015-2020+ nie ogranicza się w swych zapisach

wyłącznie do operacji realizowanych bezpośrednio przez władze samorządowe, ale dotyczy

całej wspólnoty gminnej, czyli wszystkich organizacji, instytucji i podmiotów, działających na

rzecz rozwoju gminy. Realizacja zapisów Strategii odbywać się powinna poprzez budowę

i rozwijanie sieci aktywnej współpracy międzysektorowej i międzyorganizacyjnej, czyli

zgodnie z kluczowymi zasadami polityki strukturalnej Unii Europejskiej.

28

28

Schemat 2 Struktura celów Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszaru Funkcjonalnego „Blisko Krakowa”.

Obszar 1


I RYNEK PRACY

Obszar 2

PRZYJAZNE

ŚRODOWISKO

NATURALNE

Obszar 3

KOMFORT I JAKOŚĆ

ŻYCIA MIESZKAŃCÓW

Obszar 4

ZARZĄDZANIE I KAPITAŁ

SPOŁECZNY

Cel strategiczny:

Silna pozycja gospodarcza

gminy, bazująca na wiedzy

i przedsiębiorczości

mieszkańców, wysokiej

atrakcyjność inwestycyjnej

oraz rozwiniętej ofercie czasu

wolnego.

Cel strategiczny:

Wysoki poziom

bezpieczeństwa

ekologicznego gminy.

Cel strategiczny:

Wysokiej jakości

system usług

publicznych,

dostosowanych do

potrzeb społecznych.

Cel strategiczny:

Partnerskie zarządzanie

sprawami publicznymi.

Cele operacyjne:

I.1 Wysoki potencjał

intelektualny dla rozwoju

społeczno-gospodarczego

gminy;

I.2 Rozwój przedsiębiorczości

oraz wspieranie zatrudnienia;

I.3 Wzrost atrakcyjności

inwestycyjnej gminy;

I.4 Rozwój oferty czasu

wolnego.

Cele operacyjne:

II.1 Skuteczny system

ochrony środowiska;

II.2 Efektywny system

zarządzania

kryzysowego

i przeciwdziałania

klęskom żywiołowym.

Cele operacyjne:

III.1. Wysoka

dostępność

komunikacyjna gminy;

III.2. Rozwój oferty

rekreacyjno-sportowej

i kulturalnej;

III.3. Poprawa

bezpieczeństwa

zdrowotnego

i społecznego.

Cele operacyjne:

IV. 1 Sprawne

i efektywne zarządzanie

publiczne;

IV.2. Wzmacnianie

aktywności

obywatelskiej oraz

partycypacji społecznej

mieszkańców;

IV.3. Wzmacnianie

tożsamości lokalnej

i spójności społecznej.

29

29

OBSZAR PRIORYTETOWY I:


I RYNEK PRACY

Cel strategiczny:

Silna pozycja gospodarcza gminy, bazująca na wiedzy i przedsiębiorczości mieszkańców,

wysokiej atrakcyjność inwestycyjnej oraz rozwiniętej ofercie czasu wolnego.

MIERNIKI OSIĄGNIĘĆ

Cel operacyjny: Proponowane mierniki monitorowania celu: Źródło:

Cel operacyjny I.1: Wysoki potencjał intelektualny dla rozwoju społeczno-gospodarczego gminy

Odsetek dzieci objętych opieką żłobkową dane gminy

Odsetek dzieci objętych wychowaniem przedszkolnym

dane gminy i/lub Bank Danych Lokalnych GUS

Edukacyjna wartość dodana dane Okręgowej Komisji Egzaminacyjnej w Krakowie

Liczba godzin doradztwa zawodowego i dynamika zmian

dane gminy i/lub Starostwa Powiatowego w Krakowie

Udział mieszkańców w różnych formach Life Long Learning (kształcenie przez całe życie)

dane gminy

Cel operacyjny I.2: Rozwój przedsiębiorczości oraz wspieranie zatrudnienia

Liczba podmiotów nowo zarejestrowanych w rejestrze REGON na 100 zarejestrowanych podmiotów

dane gminy i/lub Banku Danych Lokalnych GUS i /lub CEIDG

Relacja liczba podmiotów nowo zarejestrowanych w REGON oraz wykreślonych


Liczba osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą na tysiąc mieszkańców w wieku produkcyjnym

dane gminy i/lub Banku Danych Lokalnych GUS

Udział osób długotrwale bezrobotnych w ogólnej liczbie bezrobotnych

dane Urzędu Pracy Powiatu Krakowskiego

Liczba gospodarstw rolnych, prowadzących aktywną działalność rolniczą


Przeciętna powierzchnia gospodarstwa rolnego dane gminy i/lub Banku Danych Lokalnych GUS

Cel operacyjny I.3: Wzrost atrakcyjności inwestycyjnej gminy

Wpływy do budżetu gminy z CIT na 1 mieszkańca dane gminy

Liczba nowych podmiotów gospodarczych zarejestrowanych na terenie gminy


Cel operacyjny I.4: Rozwój oferty czasu wolnego

Infrastruktura gastronomiczna (Podmioty z branż: Zakwaterowanie i Usługi gastronomiczne na 10 tys. mieszkańców)


Długość urządzonych i oznakowanych wielofunkcyjnych tras rekreacyjnych na terenie gminy

dane gminy

Liczba uczestników imprez ponadlokalnych, bazujących na tradycji i specyfice gmin

dane gminy

30

Cel operacyjny I.1 Wysoki potencjał intelektualny dla rozwoju społeczno-gospodarczego gminy.

Strategia postępowania:

Gospodarka i sfera edukacji oraz podnoszenia kapitału intelektualnego stanowią system naczyń połączonych. Ich odpowiednia integracja jest

warunkiem trwałego i zrównoważonego rozwoju społeczno-gospodarczego gminy (gospodarka dla edukacji, edukacja dla gospodarki).

Silna gospodarka lokalna może zostać osiągnięta jedynie dzięki wysokiej jakości kapitału ludzkiego, społecznego i intelektualnego, a rozwój

zasobów ludzkich jest możliwy w szczególności w korelacji i przy wykorzystaniu zasobów ekonomicznych.

Działania ukierunkowane na podnoszenie jakości kapitału intelektualnego dla rozwoju społeczno-gospodarczego gminy będę realizowane

w sposób kompleksowy, obejmując wszystkie etapy edukacji, począwszy od opieki żłobkowej i edukacji przedszkolnej, stymulujących rozwój

intelektualny i społeczny dziecka, na kształtowaniu i promocji postaw związanych z uczeniem się przez całe życie czy zmianą kwalifikacji na

różnych etapach życia kończąc. Interwencje będą miały zarówno charakter miękki, jak i inwestycyjny. Planuje się m.in. rozszerzenie oferty

edukacyjnej – przy szczególnym uwzględnieniu kształcenia kompetencji kluczowych, oraz wdrożenie mechanizmów odkrywania, kształtowania

i wspierania talentów, przy równoczesnej pomocy osobom ze specjalnymi potrzebami rozwojowymi i edukacyjnymi. Podjęte zostaną starania

celem zapewnienia stałej opieki medycznej w placówkach oświatowych. Modernizowana i rozwijana będzie baza oświatowa.

Szczególną potrzebą w tym zakresie jest organizacja nowoczesnej placówki oświatowej (szkoła podstawowa i gimnazjum) w samym

Czernichowie. Dzieci Zespołu Placówek Oświatowych w Czernichowie uczą się obecnie w czterech starych budynkach o niskim standardzie.

Inwestycja związana ze stworzeniem nowej placówki oświatowej w Czernichowie pozwoli na podniesienie jakości i efektywności oferty

edukacyjnej. Jest to również szansa na uzupełnienie oferty kulturalno-oświatowej poprzez wykreowanie nowego centrum kulturalnego

miejscowości.

Priorytetem pozostaje ponadto rozwijanie oferty placówek prowadzących kształcenie zawodowe (rozwój oferty edukacyjnej i jakości

kształcenia zawodowego – z uwzględnieniem potrzeb rynku pracy), ich wyposażenie/doposażenie w nowoczesny sprzęt i materiały

dydaktyczne, realizacja programów współpracy z pracodawcami, a także jednostkami naukowymi i uczelniami wyższymi. W tym kontekście

ważna będzie poprawa dostępności, jakości i efektywności usług w zakresie planowania i rozwoju kariery zawodowej (doradztwo zawodowe).

Działania te będą możliwe do realizacji m.in. w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych.

31

Kierunki interwencji Jednostka koordynująca Kluczowi Partnerzy

I.1.1 Modernizacja i rozwój bazy oświatowej, dbałość o właściwe

wyposażenie szkół, w tym m.in. stworzenie placówki oświatowej

w Czernichowie.

Gmina, Gminny Zespół Obsługi

Szkół

Urząd Marszałkowski Woj. Małopolskiego, Starostwo

Powiatowe w Krakowie, placówki oświatowe, przedsiębiorcy,

organizacje pozarządowe

I.1.2 Poprawa jakości i dostępności usług w zakresie oferty opieki żłobkowej

i edukacji przedszkolnej. Gmina, podmioty prywatne i

społeczne


Powiatowe w Krakowie, placówki oświatowe

I.1.3 Rozwijanie oferty zajęć pozalekcyjnych, przy szczególnym

uwzględnieniu kształcenia kompetencji kluczowych (językowych,

matematycznych, informatycznych, kreatywnych, itd.).

Placówki oświatowe


Powiatowe w Krakowie, gmina, przedsiębiorcy, organizacje

pozarządowe, instytucje kultury

I.1.4 Wdrożenie mechanizmów odkrywania, kształtowania i wspierania

talentów (np. wsparcie uzdolnionej młodzieży poprzez system stypendiów

i nagród).



Powiatowe w Krakowie, gmina, przedsiębiorcy, organizacje

pozarządowe, instytucje kultury

I.1.5 Poprawa dostępności, jakości i efektywności usług w zakresie

planowania i rozwoju kariery zawodowej. Placówki oświatowe


Powiatowe w Krakowie, Powiatowy Urząd Pracy, Poradnia

Psychologiczno-Pedagogiczna, gmina, przedsiębiorcy,

zrzeszenia przedsiębiorców, izby gospodarcze, organizacje

pozarządowe

I.1.6 Współpraca z powiatem krakowskim w zakresie rozwoju kształcenia

zawodowego, w szczególności rozwój oferty edukacyjnej i jakości

kształcenia zawodowego – z uwzględnieniem potrzeb rynku pracy.



Powiatowe w Krakowie, Powiatowy Urząd Pracy, Wojewódzki

Urząd Pracy, gmina, przedsiębiorcy, zrzeszenia

przedsiębiorców, izby gospodarcze, organizacje pozarządowe,

Stowarzyszenie Metropolia Krakowska

I.1.7 Kształtowanie postaw uczenia się przez całe życie oraz zdobywania

nowych kompetencji. Placówki oświatowe


Powiatowe w Krakowie, Powiatowy Urząd Pracy, Wojewódzki

Urząd Pracy, gmina, przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe

32

I.1.8 Rozwój współpracy pomiędzy szkołami zawodowymi a pracodawcami

oraz jednostkami naukowymi i uczelniami wyższymi. Placówki oświatowe


Powiatowe w Krakowie, Powiatowy Urząd Pracy, gmina,

przedsiębiorcy, zrzeszenia przedsiębiorców, izby gospodarcze,

jednostki naukowe i uczelnie wyższe, organizacje

pozarządowe

I.1.9 Zapewnienie stałej opieki medycznej (higienistycznej,

stomatologicznej, itd.) w placówkach oświatowych. Placówki oświatowe

Gmina, placówki ochrony zdrowia, przedsiębiorcy, organizacje

pozarządowe

I.1.10 Pomoc osobom ze specjalnymi potrzebami rozwojowymi

i edukacyjnymi. Placówki oświatowe

Gmina, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna,

przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe, instytucje kultury

33

Cel operacyjny I.2 Rozwój przedsiębiorczości oraz wspieranie zatrudnienia.


Strategia postępowania w ramach niniejszego celu będzie bazować na budowaniu aspiracji i postaw przedsiębiorczych wśród mieszkańców,

w szczególności wśród ludzi młodych.

Zakłada się dynamizowanie rozwoju gospodarczego gminy poprzez kreowanie korzystnego klimatu dla rozwoju przedsiębiorczości.

Wzmacnianie przedsiębiorczości ukierunkowane będzie na rozwój systemu doradztwa i wsparcia dla przedsiębiorczości, opartego na aktywnej,

odpowiadającej rzeczywistym potrzebom przedsiębiorców – działalności instytucji otoczenia biznesu, gwarantujących - poza działalnością

merytoryczną – szeroką i łatwo dostępną ofertę instrumentów zwrotnych.

Atrakcyjną formułą współdziałania przedsiębiorców powinny stawać się w najbliższych latach powiązania kooperacyjne. Zgodnie z tym,

strategia postępowania będzie ukierunkowana na wzmocnienie konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw poprzez stymulowanie

współpracy podmiotów gospodarczych - promocja i wsparcie dla wszelkiego rodzaju zrzeszeń przedsiębiorców jako forów pomocy wzajemnej,

dokształcania, poradnictwa ekonomicznego i prawnego, a także troski o wzajemne interesy.

Podejmowane będą równocześnie kroki zmierzające do unowocześnienia rolnictwa – gałęzi gospodarki posiadającej długotrwałe tradycje

lokalne. Priorytetem w tym zakresie pozostają: umocnienie rozwojowych gospodarstw rolniczych poprzez adresowany system doradztwa

produkcyjnego, organizacyjnego i ekonomicznego, oraz koordynacja gospodarki przestrzennej, w tym w zakresie ewidencji gruntów, scalania i

wymiany ziemi rolniczej. Zakłada się ponadto wsparcie tworzenia różnorodnych grupowych form współdziałania producentów (np. grup

producenckich) oraz w zakresie zaopatrzenia w surowce, użytkowania maszyn, standaryzacji i zbytu produkcji.

Ważnym elementem polityki nastawionej na rozwój przedsiębiorczości oraz wspieranie zatrudnienia będzie planowane powołanie Izby

Gospodarczej dla Gmin Czernichów i Liszki, współpraca z Urzędem Pracy Powiatu Krakowskiego i innymi podmiotami, których celem jest

przeciwdziałanie bezrobociu i poprawa sytuacji na rynku pracy.

34


I.2.1 Kształcenie cech przedsiębiorczych wśród młodzieży. Placówki oświatowe


Powiatowe w Krakowie, Urząd Pracy Powiatu Krakowskiego,

Wojewódzki Urząd Pracy, gmina, rolnicy, przedsiębiorcy,


pozarządowe

I.2.2 Współpraca z Instytucjami Otoczenia Biznesu, w szczególności

w zakresie poszerzania oferty szkoleń, informacji i doradztwa z zakresu

przedsiębiorczości (nowa perspektywa finansowa UE 2014-2020) oraz

poprawy dostępności zwrotnych instrumentów finansowania działalności

przedsiębiorstw.

Gmina

Urząd Marszałkowski Woj. Małopolskiego, Instytucje

Otoczenia Biznesu, rolnicy, przedsiębiorcy, zrzeszenia

przedsiębiorców, izby gospodarcze, organizacje pozarządowe

I.2.3 Umocnienie rozwojowych gospodarstw rolniczych poprzez adresowany

system doradztwa produkcyjnego, organizacyjnego i ekonomicznego. Instytucje Otoczenia Biznesu,

ośrodki doradztwa rolniczego

Urząd Marszałkowski Woj. Małopolskiego, gmina, rolnicy,

przedsiębiorcy, zrzeszenia przedsiębiorców, organizacje

pozarządowe

I.2.4 Koordynacja gospodarki przestrzennej, w tym w zakresie ewidencji

gruntów, scalania i wymiany ziemi rolniczej. Gmina Właściciele gruntów, rolnicy, przedsiębiorcy

I.2.5 Promocja i wsparcie dla wszelkiego rodzaju zrzeszeń przedsiębiorców,

w tym wspieranie tworzenia różnorodnych grupowych form współdziałania

producentów (np. grup producenckich) oraz w zakresie zaopatrzenia

w surowce, użytkowania maszyn, standaryzacji i zbytu produkcji.

Instytucje Otoczenia Biznesu,

ośrodki doradztwa rolniczego

Urząd Marszałkowski Woj. Małopolskiego, gmina, rolnicy,


organizacje pozarządowe

I.2.6 Współpraca z Urzędem Pracy Powiatu Krakowskiego i innymi

podmiotami na rzecz zwiększenia zatrudnienia i przeciwdziałania

bezrobociu.

Gmina, Gminny Ośrodek Pomocy

Społecznej



Wojewódzki Urząd Pracy, rolnicy, przedsiębiorcy, zrzeszenia

przedsiębiorców, izby gospodarcze, organizacje pozarządowe

I.2.7 Wdrożenie mechanizmów wsparcia dla rozwoju i upowszechnienia

zawodów ginących. Gmina



rolnicy, przedsiębiorcy, zrzeszenia przedsiębiorców, izby

gospodarcze, organizacje pozarządowe, LGD „Blisko Krakowa”

35

Cel Operacyjny I.3 Wzrost atrakcyjności inwestycyjnej gminy.


Warunkiem rozwoju gospodarczego gminy jest sprawna i efektywna polityka inwestycyjna, bazująca na atrakcyjnej ofercie dla inwestorów

i racjonalnym gospodarowaniu przestrzenią.

Mając na uwadze powyższe, zaplanowano m.in. działania ukierunkowane rozwój stref aktywności gospodarczej i turystycznej na terenie gminy.

Wiązać się to będzie z procesami gospodarowania przestrzenią, uwzględniającymi scalanie gruntów czy zmianę przeznaczenia gruntów

w miejscowych planach zagospodarowania przestrzennego, a także regulację własnościową gruntów, które tego wymagają, oraz uzbrajanie

w infrastrukturę komunalną i komunikacyjną. Konieczna będzie implementacja i ciągłe doskonalenie systemu obsługi inwestycji oraz

intensyfikacja działań w zakresie przyciągania inwestorów (sprawna i efektywna promocja potencjału gospodarczego gminy).

Elementem częstokroć decydującym o konkurencyjności inwestycyjnej gminy są nowoczesne technologie teleinformatycznych

i komunikacyjnych (ICT), stąd interwencja strategiczna ukierunkowana będzie na wsparcie ich rozwoju i upowszechnianie.

Działania prowadzone przez gminę będą uwzględniać założenia Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020,

w szczególności w zakresie dynamizowania rozwoju Krakowskiego Obszaru Funkcjonalnego – Metropolii Krakowskiej poprzez uzgodnienie

wspólnej strategii przyciągania, lokowania i obsługi inwestycji w obrębie obszaru metropolitalnego, w powiązaniu z tworzeniem i rozwojem

stref aktywności gospodarczej, a także założenia Strategii Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych dla Krakowskiego Obszaru Funkcjonalnego,

której jednym z priorytetów jest infrastruktura rozwoju gospodarczego.

36


I.3.1 Rozwój stref aktywności gospodarczej i turystycznej na terenie gminy. Gmina


Otoczenia Biznesu, przedsiębiorcy, zrzeszenia



I.3.2 Efektywne gospodarowanie przestrzenią – bieżące aktualizowanie

dokumentów planistycznych, scalanie gruntów pod inwestycje, skupowanie

gruntów, wymiana, uzbrajanie, itp.

Gmina


Otoczenia Biznesu, właściciele gruntów, przedsiębiorcy,


pozarządowe

I.3.3 Rozwój systemu obsługi inwestycji. Gmina, Instytucje Otoczenia

Biznesu

Urząd Marszałkowski Woj. Małopolskiego, przedsiębiorcy,


pozarządowe

I.3.4 Promocja potencjału gospodarczego gminy. Gmina




media

I.3.5 Wsparcie rozwoju i upowszechnianie nowoczesnych technologii

teleinformatycznych i komunikacyjnych (ICT). Firmy teleinformatyczne

Urząd Marszałkowski Woj. Małopolskiego, gmina, Instytucje



media

37

Cel Operacyjny I.4 Rozwój oferty czasu wolnego.


Gminę Czernichów charakteryzuje bogactwo walorów przyrodniczo-krajobrazowych oraz materialnego i niematerialnego dziedzictwa

kulturowego, decydujące o jej atrakcyjności rekreacyjno-wypoczynkowej, w tym m.in.:

lokalizacja na cennych przyrodniczo obszarach, w dolinie rzeki Wisły oraz na terenie Jury,

bliskie sąsiedztwo Krakowa i innych atrakcyjnych miejscowości turystycznych Małopolski,

dostępność komunikacyjna, w tym położenie w niewielkiej odległości MLP Kraków-Balice,

przebiegające przez obszar gminy szlaki turystyczne o znaczeniu lokalnym, regionalnym, krajowym, a nawet międzynarodowym,

materialne dziedzictwo kulturowe (zespoły i obiekty architektury sakralnej, dworsko-parkowe i folwarczne, zespoły tradycyjnego

budownictwa wiejskiego, przemysłu wiejskiego, zabytkowe cmentarze, archeologiczne obiekty nieruchome),

niematerialne dziedzictwo kulturowe (folklor, ginące zawody, wikliniarstwo, garncarstwo).

Wykorzystanie tego potencjału wymaga podejmowania konsekwentnych działań w kierunku promowania i zrównoważonej komercjalizacji

posiadanych zasobów. Naturalne przewagi gminy stanowić powinny bazę dla konkurencyjnej oferty czasu wolnego, w szczególności w zakresie

rekreacji i wypoczynku, "małej turystyki".

W związku z powyższym, zakłada się tworzenie warunków dla rozwoju i modernizacji infrastruktury turystycznej i okołoturystycznej na terenie

gminy oraz wspieranie rozwoju branży usługowej, działającej na rzecz odwiedzających i mieszkańców gminy. Ważny element bazy stanowić

winny gospodarstwa agroturystyczne. Ze względu na wyjątkowość środowiska naturalnego, konieczne będą działania nastawione na

funkcjonalne zarządzanie przestrzenią, w tym porządkowanie i rozwój terenów zielonych oraz zagospodarowanie rekreacyjne i turystyczne

wybranych obszarów na terenie gminy, np. rzek i terenów poeksploatacyjnych. Rozwijana będzie sieć szlaków rekreacyjnych i poznawczych,

a także wielosezonowych tras rekreacyjnych, zintegrowanych z ciągami na terenach sąsiednich. Będą one łączyć najciekawsze przyrodniczo

i kulturowo obszary gminy, które powinny zostać odpowiednio oznakowane (wizualizacja turystyczna). Oferta czasu wolnego kreowana będzie

również poprzez wdrażanie mechanizmów włączających wartości dziedzictwa w obieg gospodarczy oraz tworzenie i efektywne

wykorzystywanie produktów lokalnych. Promocja turystyczna w oparciu o walory przyrodniczo-kulturowe gminy ukierunkowana będzie na

wykreowania pozytywnego wizerunku gminy - jako atrakcyjnego miejsca dla organizacji wypoczynku weekendowego oraz dłuższego pobytu.

38


I.4.1 Tworzenie warunków dla rozwoju i modernizacji infrastruktury

turystycznej i okołoturystycznej na terenie gminy. Gmina




LGD „Blisko Krakowa”

I.4.2 Wspieranie rozwoju branży usługowej, działającej na rzecz

odwiedzających i mieszkańców gminy. Instytucje Otoczenia Biznesu

Urząd Marszałkowski Woj. Małopolskiego, gmina,


organizacje pozarządowe, LGD „Blisko Krakowa”

I.4.3 Tworzenie i efektywne wykorzystywanie produktów lokalnych. LGD „Blisko Krakowa”


Powiatowe w Krakowie, sąsiednie gminy, gmina Czernichów,

rolnicy, przedsiębiorcy, zrzeszenia przedsiębiorców,

organizacje pozarządowe, instytucje kultury, kluby sportowe

I.4.4 Kontynuowanie rozwoju sieci szlaków rekreacyjnych i poznawczych,

w tym związanych z bogactwem przyrodniczym Doliny Wisły. LGD „Blisko Krakowa”




pozarządowe

I.4.5 Rozwój i integracja wielosezonowych tras rekreacyjnych wewnątrz

gminy, a także z terenami sąsiednimi. LGD „Blisko Krakowa”




pozarządowe

I.4.6 Współpraca z sąsiednimi jednostkami samorządu terytorialnego

w zakresie kreowania oferty czasu wolnego, w tym m.in. tworzenie

wspólnego kalendarza imprez, organizacja imprez o charakterze

ponadlokalnym, bazujących na tradycji i specyfice gminy.

Gmina


Powiatowe w Krakowie, sąsiednie gminy, przedsiębiorcy,

zrzeszenia przedsiębiorców, organizacje pozarządowe,

LGD „Blisko Krakowa”, instytucje kultury, kluby sportowe

39

I.4.7 Zachowanie materialnego i niematerialnego dziedzictwa kulturowego

gminy i włączanie go w ofertę czasu wolnego. Gmina


organizacje pozarządowe, LGD „Blisko Krakowa”, instytucje

kultury, Wojewódzki Konserwator Zabytków, właściciele i

użytkownicy obiektów zabytkowych

I.4.8 Oznakowanie szlaków i obiektów – wizualizacja turystyczna. Gmina, LGD „Blisko Krakowa”


Powiatowe w Krakowie, sąsiednie gminy, przedsiębiorcy,

organizacje pozarządowe, instytucje kultury, Wojewódzki

Konserwator Zabytków, Małopolska Organizacja Turystyczna,

Małopolski System Informacji Turystycznej

I.4.9 Porządkowanie i zagospodarowywanie terenów zielonych. Gmina Urząd Marszałkowski Woj. Małopolskiego, przedsiębiorcy,

organizacje pozarządowe, LGD „Blisko Krakowa”

I.4.10 Zagospodarowanie rekreacyjne i turystyczne obszarów na terenie

gminy, np. rzek i terenów poeksploatacyjnych. Gmina, przedsiębiorcy

Urząd Marszałkowski Woj. Małopolskiego, organizacje

pozarządowe, LGD „Blisko Krakowa”, kluby sportowe,

Małopolska Organizacja Turystyczna

I.4.11 Promocja turystyczna w oparciu o walory przyrodniczo-kulturowe

gminy. LGD „Blisko Krakowa”




pozarządowe, media, Małopolska Organizacja Turystyczna

I.4.12 Wsparcie dla rozwoju gospodarstw agroturystycznych na terenie

gminy. LGD „Blisko Krakowa”


zrzeszenia przedsiębiorców, organizacje pozarządowe

40

40

40

OBSZAR PRIORYTETOWY II:

PRZYJAZNE ŚRODOWISKO NATURALNE

Cel strategiczny:

Wysoki poziom bezpieczeństwa ekologicznego gminy.


Cel operacyjny: Proponowane mierniki monitorowania

celu: Źródło:

Cel operacyjny II.1: Skuteczny system ochrony środowiska

Odsetek mieszkańców korzystający z sieci wodociągowej


Odsetek mieszkańców korzystający z sieci kanalizacyjnej


Liczba projektów dot. wymiany źródeł grzewczych w gospodarstwach domowych na nowoczesne i ekologiczne i/lub liczba beneficjentów z terenu gminy

dane gminy

Liczba projektów dot. zwiększenia efektywności energetycznej w budynkach użyteczności publicznej

dane gminy

Cel operacyjny II.2: Efektywny system zarządzania kryzysowego i przeciwdziałania klęskom żywiołowym

Suma środków publicznych przeznaczonych na zwiększanie efektywności urządzeń zabezpieczenia przeciwpowodziowego

dane gminy

Liczba międzyinstytucjonalnych ćwiczeń z zarządzania i reagowania kryzysowego

dane gminy i/lub Państwowej Straży Pożarnej i/lub Ochotniczej Straży Pożarnej

Liczba godzin zajęć szkolnych w ramach kształtowania i promocji postaw właściwych w odniesieniu do sytuacji kryzysowych

dane gminy/placówek

oświatowych

Suma środków publicznych przeznaczonych na poprawę stanu specjalistycznego doposażenia służb ratowniczych w stosunku do liczby zakupionych jednostek dla OSP

dane gminy/placówek

oświatowych

41

Cel Operacyjny II.1 Skuteczny system ochrony środowiska.


Zgodnie z założeniami Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020, dbałość o stan środowiska naturalnego, przy

uwzględnieniu potrzeb bieżących i przyszłych pokoleń, stanowić powinna elementarne zobowiązanie każdego mieszkańca Małopolski.

Skuteczna ochrona środowiska pozostaje wyzwaniem także dla gminy Czernichów i wszystkich jej mieszkańców.

W związku z powyższym, w ramach Strategii Rozwoju Gminy zakłada się kompleksowe działania interwencyjne o różnorakim charakterze, m.in.:

spójne i kompleksowe zarządzanie dostępem do zasobów środowiska, w tym zrównoważone wykorzystanie dla rozwoju oferty czasu

wolnego,

bezpośrednia i pośrednia ochrona, zapobieganie i likwidacja negatywnych dla środowiska skutków działalności człowieka;

wzmacnianie świadomości ekologicznej mieszkańców, w tym edukacja ekologiczna,

zapobieganie powstawaniu zanieczyszczeń i innych uciążliwości,

racjonalna gospodarka odpadami.

Szczególnie istotne dla podniesienia standardu zamieszkania na terenie gminy, zwiększenia bezpieczeństwa ekologicznego oraz poprawy jej

wizerunku będzie zapewnienie lepszego dostępu do infrastruktury technicznej, zwłaszcza sieci kanalizacyjnej i wodociągowej (kompleksowa

ochrona zasobów wodnych). Szczególną potrzebą jest doskonalenie regionalnej i lokalnej polityki energetycznej, która przyczyni się do poprawy

stanu środowiska oraz jakości życia mieszkańców - poprzez rozwój zrównoważonej mobilności miejskiej (wzmacnianie systemów transportu

miejskiego, integracja różnych środków transportu, inwestycje z zakresu tworzenia udogodnień dla ruchu rowerowego), realizację zadań

z zakresu poprawy efektywności energetycznej (kompleksowa termomodernizacja budynków) i likwidację źródeł niskiej emisji (wymiana źródeł

ciepła w indywidualnych gospodarstwach domowych, sukcesywna likwidacja nieekologicznych źródeł ciepła). Działania te będą możliwe do

realizacji m.in. dzięki finansowaniu w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych.

42


II.1.1 Kompleksowa ochrona zasobów wodnych poprzez rozwój

infrastruktury wodno-kanalizacyjnej. Gmina, Zakład Gospodarki

Komunalnej

Urząd Marszałkowski Woj. Małopolskiego, mieszkańcy,

przedsiębiorcy, instytucje publiczne, WFOŚiGW, NFOŚiGW,


II.1.2 Kompleksowa modernizacja energetyczna budynków. Gmina


instytucje publiczne, WFOŚiGW, NFOŚiGW, Stowarzyszenie

Metropolia Krakowska

II.1.3 Wprowadzanie rozwiązań bazujących na odnawialnych źródłach

energii w gospodarstwach domowych i instytucjach użyteczności publicznej. Gmina


przedsiębiorcy, instytucje publiczne, WFOŚiGW, NFOŚiGW

II.1.4 Sukcesywna redukcja emisji zanieczyszczeń do powietrza, zwłaszcza

pochodzących z systemów indywidualnego ogrzewania mieszkań. Gmina


WFOŚiGW, NFOŚiGW, Stowarzyszenie Metropolia Krakowska

II.1.5 Promocja i wsparcie dla rozwoju transportu zrównoważonego. Gmina

Urząd Marszałkowski Woj. Małopolskiego, WFOŚiGW,

NFOŚiGW, Stowarzyszenie Metropolia Krakowska,

przewoźnicy

II.1.6 Wzmacnianie świadomości ekologicznej mieszkańców, w tym edukacja

ekologiczna oraz promocja wymiany źródeł grzewczych w gospodarstwach

domowych na nowoczesne i ekologiczne.

Placówki oświatowe Urząd Marszałkowski Woj. Małopolskiego, gmina, WFOŚiGW,

NFOŚiGW, instytucje kultury, organizacje pozarządowe

II.1.7 Doskonalenie systemu gospodarki odpadami, w tym odpadami

niebezpiecznymi i likwidacja dzikich wysypisk śmieci. Gmina

Mieszkańcy, przedsiębiorcy, instytucje publiczne, organizacje

pozarządowe

II.1.8 Zapobieganie degradacji i ochrona zasobów dziedzictwa

przyrodniczego. Gmina

Urząd Marszałkowski Woj. Małopolskiego, gmina,

mieszkańcy, przedsiębiorcy, instytucje publiczne, WFOŚiGW,

NFOŚiGW, organizacje pozarządowe

43

Cel Operacyjny II.2 Efektywny system zarządzania kryzysowego i przeciwdziałania klęskom żywiołowym.


W perspektywie najbliższych lat kluczowym obszarem interwencji będzie nadal tworzenie warunków zabezpieczających i ograniczających skutki

występowania klęsk żywiołowych. Szczególnie istotna pozostanie ochrona przed zagrożeniami powodziowymi. Działania w tym zakresie

bazować będą na racjonalnym planowaniu i zagospodarowaniu przestrzeni, wdrażaniu systemów monitoringu i wczesnego ostrzegania

(pozwalających minimalizować ryzyko wystąpienia i skalę katastrofalnych zniszczeń), a także zwiększaniu efektywności urządzeń zabezpieczenia

przeciwpowodziowego (inwestycje infrastrukturalne i modernizacyjne). Istotnym elementem działań przeciwpowodziowych będzie także

tworzenie oraz zachowanie retencji wodnej oraz opracowanie planów zarządzania ryzykiem, w tym powodziowym.

Zwiększenie poziomu bezpieczeństwa mieszkańców możliwe będzie tylko dzięki sprawnej i efektywnej współpracy gminy z podmiotami

zewnętrznymi (zarządzanie kryzysowe, przeciwdziałanie skutkom klęsk żywiołowych). Zakłada się m.in. wsparcie dla służb ratowniczych

w zakresie poprawy stanu wyszkolenia, rozwoju bazy oraz doposażenia w nowoczesny i wydajny sprzęt (wsparcie materialne,

jak i informacyjno-doradcze). Pomoc kierowana będzie m.in. do Ochotniczych Straży Pożarnych, przy czym wszelkie działania poprzedzone będą

diagnozą potrzeb (m.in. w zakresie wsparcia i doposażenia OSP) i określeniem systemu odpowiedzialności.

Kluczowym elementem efektywnego systemu zarządzania kryzysowego i przeciwdziałania klęskom żywiołowym będą działania społeczne,

ukierunkowane na kształtowanie i promocję postaw właściwych w odniesieniu do sytuacji kryzysowych, a także prewencja, edukacja

i profilaktyka wśród dzieci i młodzieży. Jednym z priorytetów będą programy edukacyjne w szkołach, w tym zajęcia organizowane z udziałem

przedstawicieli różnych służb i instytucji odpowiedzialnych za bezpieczeństwo, specjalne lekcje, ćwiczenia i pokazy (bezpieczeństwo na drodze,

unikanie zagrożeń, pierwsza pomoc). Częstokroć to właśnie umiejętność odpowiedniego zachowania się w sytuacji niebezpieczeństwa

lub zagrożenia, jak również udzielania pomocy innym, jest czynnikiem decydującym o przetrwaniu i/lub zdrowiu.

44


II.2.1 Przeciwdziałanie skutkom klęsk żywiołowych (powodzie, susze, itp.) –

właściwe zagospodarowanie przestrzeni, systemy monitoringu i wczesnego

ostrzegania.

Gmina, służby odpowiedzialne

za bezpieczeństwo

Administracja rządowa, wojewoda, Urząd Marszałkowski Woj.

Małopolskiego, MZMiUW, RZGW, Starostwo Powiatowe

w Krakowie, OSP, PSP, Policja, organizacje pozarządowe

II.2.2 Zwiększanie efektywności urządzeń zabezpieczenia

przeciwpowodziowego, w tym m.in. budowa urządzeń przeciwdziałających

skutkom powodzi oraz modernizacja, odtwarzanie i konserwacja rowów

melioracyjnych.


za bezpieczeństwo




II.2.3 Rozwój form małej retencji. Gmina, Zakład Gospodarki

Komunalnej MZMiUW, RZGW, sektor prywatny

II.2.4 Współpraca gminy z podmiotami zewnętrznymi w zakresie

doskonalenia systemu bezpieczeństwa publicznego (zarządzanie kryzysowe,

przeciwdziałanie skutkom klęsk żywiołowych).


za bezpieczeństwo




II.2.5 Poprawa stanu specjalistycznego doposażenia służb ratowniczych. Gmina


Powiatowe w Krakowie, służby odpowiedzialne za

bezpieczeństwo, OSP, PSP, Policja, organizacje pozarządowe

II.2.6 Kształtowanie i promocja postaw właściwych w odniesieniu do

sytuacji kryzysowych.

Placówki oświatowe, służby

odpowiedzialne

za bezpieczeństwo


Powiatowe w Krakowie, gmina, OSP, PSP, Policja, organizacje

pozarządowe, media

II.2.7 Prewencja, edukacja i profilaktyka wśród dzieci i młodzieży –

bezpieczeństwo na drodze, unikanie zagrożeń, pierwsza pomoc.

Placówki oświatowe, służby

odpowiedzialne

za bezpieczeństwo


Powiatowe w Krakowie, gmina, OSP, PSP, Policja, organizacje

pozarządowe, media

45

45

OBSZAR PRIORYTETOWY III:

KOMFORT I JAKOŚĆ ŻYCIA

MIESZKAŃCÓW

Cel strategiczny:

Wysokiej jakości system usług publicznych, dostosowanych do potrzeb społecznych.



celu: Źródło:

Cel operacyjny III.1: Wysoka dostępność komunikacyjna gminy

Przeciętny czas dojazdu z gminy do centrum Krakowa (różne środki transportu)

badania dostępności komunikacyjnej

Długość nowo powstałych i zmodernizowanych dróg gminnych

dane gminy

Liczba miejsc parkingowych na terenie gminy dane gminy

Liczba osób korzystających z sieci transportu zbiorowego

dane gminy i/lub przewoźników

Długość rowerowej infrastruktury transportowej

dane gminy

Cel operacyjny III.2: Rozwój oferty rekreacyjno-sportowej i kulturalnej

Suma środków publicznych przeznaczonych na rozwój infrastruktury kulturalnej i rekreacyjno-sportowej

dane gminy

Liczba imprez kulturalnych i sportowych o charakterze ponadlokalnym, organizowanych na terenie gminy

dane gminy

Cel operacyjny III.3: Poprawa bezpieczeństwa zdrowotnego i społecznego

Liczba akcji oraz programów profilaktycznych, badań i konsultacji medycznych organizowanych dla mieszkańców

dane gminy

Liczba porad w ramach podstawowej opieki zdrowotnej w przeliczeniu na 1 mieszkańca


Udział osób korzystających ze środowiskowej pomocy społecznej w ludności ogółem


Liczba projektów i/lub uczestników programów na rzecz osób zagrożonych wykluczeniem społecznym

dane gminy/instytucji pomocy społecznej

Liczba miejsc w placówkach całodobowych i dziennych formach wsparcia

dane gminy

46

Cel Operacyjny III.1 Wysoka dostępność komunikacyjna gminy.


Położenie gminy Czernichów oraz jej walory osadnicze, rekreacyjno-wypoczynkowe i gospodarcze zostaną wykorzystane tylko w przypadku

poprawy jej dostępności komunikacyjnej, zarówno wewnętrznej, jak i zewnętrznej. Częstokroć wymagana w tym zakresie będzie współpraca

z partnerami zewnętrznymi, m.in. z innymi właścicielami i zarządcami dróg.

Rozwój infrastruktury (m.in. budowa, modernizacja i przebudowa dróg oraz ciągów pieszych, budowa przeprawy mostowej przez Wisłę, rozwój

systemu oświetlenia ulicznego, tworzenie miejsc parkingowych), sieciowanie połączeń drogowych oraz doskonalenie rozwiązań z zakresu

organizacji transportu pozwoli na stworzenie warunków dla pełniejszego wykorzystania lokalnych potencjałów i zwiększania mobilności

mieszkańców. Będzie to możliwe dzięki eliminacji barier przestrzennych w wyborze miejsca zamieszkania, nauki, pracy, spędzania czasu

wolnego oraz poprawie terytorialnych standardów dostępności do usług publicznych.

W nawiązaniu do założeń Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020 działania prowadzone w obszarze transportu

nastawione będą na tworzenie nowoczesnego, sprawnego i zrównoważonego systemu transportowego, posiadającego walor przyjazności dla

użytkowników, jak i środowiska naturalnego, a jednocześnie tworzącego warunki sprzyjające procesom rozwojowym. Elementem tej polityki

będą m.in. inwestycje z zakresu tworzenia udogodnień dla ruchu rowerowego. Realizacja tym zamierzeń możliwa będzie m.in. w ramach

Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych. W ramach strategii ZIT dla Krakowskiego Obszaru Funkcjonalnego przewidziano bowiem 80 mln euro

na realizację zadań z zakresu zrównoważonego transportu miejskiego.

Dostępność komunikacyjną gminy rozumie się również poprzez dostęp mieszkańców do infrastruktury i narzędzi społeczeństwa informacyjnego

(m.in. dostęp do sieci Internet, zasięg sieci komórkowych), stąd planowana jest współpraca z innymi jednostkami, instytucjami i podmiotami

w zakresie rozwoju tego rodzaju usług na terenie gminy.

Ponadto, ważnym zadaniem pozostaje modernizacja infrastruktury energetycznej.

47


III.1.1 Współpraca z innymi zarządcami dróg w zakresie zwiększenia

zewnętrznej dostępności komunikacyjnej gminy. Gmina

Zarządcy dróg, Urząd Marszałkowski Woj. Małopolskiego,

Starostwo Powiatowe w Krakowie, sąsiednie gminy

III.1.2 Budowa, modernizacja i przebudowa dróg gminnych do parametrów

normatywnych. Gmina

Zarządcy dróg, Urząd Marszałkowski Woj. Małopolskiego,

Starostwo Powiatowe w Krakowie, sąsiednie gminy

III.1.3 Budowa przeprawy mostowej przez Wisłę. Powiat

Gmina Czernichów, Gmina Skawina, Gmina Brzeźnica,

Urząd Marszałkowski Woj. Małopolskiego, Zarząd Dróg Powiatu

Krakowskiego, Zarząd Dróg Wojewódzkich w Krakowie

III.1.4 Budowa ciągów pieszych przy drogach. Gmina, powiat Zarządcy dróg, Starostwo Powiatowe w Krakowie, sąsiednie

gminy

III.1.5 Przebudowa i rozwój systemu oświetlenia ulicznego. Gmina Zarządcy dróg, Starostwo Powiatowe w Krakowie, sąsiednie

gminy

III.1.6 Tworzenie miejsc parkingowych, szczególnie przy obiektach

użyteczności publicznej oraz atrakcyjnych rekreacyjno-turystycznie. Gmina Właściciele gruntów, instytucje publiczne, przedsiębiorcy

III.1.7 Współpraca w zakresie usprawniania komunikacji zbiorowej, w tym

dostosowania rozkładu jazdy komunikacji do potrzeb mieszkańców

i odwiedzających.

Gmina


Powiatowe w Krakowie, sąsiednie gminy, Stowarzyszenie

Metropolia Krakowska, przewoźnicy

III.1.8 Tworzenie sieci tras rowerowych o charakterze komunikacyjnym,

zintegrowanych z innymi systemami komunikacyjnymi. Gmina


Powiatowe w Krakowie, sąsiednie gminy, Stowarzyszenie

Metropolia Krakowska

III.1.9 Poprawa bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Policja, służby odpowiedzialne

za bezpieczeństwo

Urząd Marszałkowski Woj. Małopolskiego, Starostwo Powiatowe w Krakowie, gmina, OSP, PSP, organizacje pozarządowe, media

III.1.10 Współpraca z innymi jednostkami, instytucjami i podmiotami w zakresie rozwoju infrastruktury dla społeczeństwa informacyjnego (dostęp do sieci Internet, zasięg sieci komórkowych).

Gmina Urząd Marszałkowski Woj. Małopolskiego, firmy teleinformatyczne

III.1.11 Modernizacja infrastruktury energetycznej na terenie gminy. Przedsiębiorstwa energetyczne Gmina

48

Cel Operacyjny III.2 Rozwój oferty rekreacyjno-sportowej i kulturalnej.


Sektor usług publicznych wpływa bezpośrednio na jakość życia mieszkańców gminy. Rozwój tych usług stanowi jeden z priorytetów Krajowej

Strategii Rozwoju Regionalnego, jak również Strategii Rozwoju Województwa Małopolskiego na lata 2011-2020, w której zaakcentowano

konieczność rozwoju mniejszych miast i terenów wiejskich regionu, który jest rozumiany jako wzrost poziomu i dostępności usług społecznych

na tych terenach. Jako kluczowe usługi społeczne uznano m.in. edukację, kulturę, ochronę zdrowia oraz sport i rekreację. Wysoki poziom tych

usług ma korzystnie wpływać na wskaźniki demograficzne (dodatnie saldo migracji, dodatni przyrost naturalny) i sprzyjać rozwojowi społeczno-

gospodarczemu poza dużymi ośrodkami miejskimi.

W nawiązaniu do powyższych założeń strategicznym działaniem gminy Czernichów będzie nadal dbałość o odpowiednią dostępność usług

publicznych, przejawiająca się m.in. zminimalizowaniem utrudnień dostępowych dla mieszkańców, a także podnoszeniem ich jakości

i różnorodności.

Atrakcyjność oferty w zakresie kultury, rekreacji i sportu w dużym stopniu uzależniona jest od warunków infrastrukturalnych. Dlatego też

podejmowane i wspierane będę interwencje ukierunkowane na rozwój i modernizację istniejącej bazy infrastrukturalnej. Ważne jest

prezentowanie postawy otwartości na nowe zjawiska i potrzeby, przy założeniu stałego monitorowania tego, co dzieje się w tym zakresie w

Krakowie oraz sąsiednich gminach, aby nie powielać dostępnej tam oferty, ale ją uzupełniać i różnicować. Działanie odwrotne,

nieuwzględniające istniejącej i powstającej infrastruktury kulturalnej i sportowo-rekreacyjnej w bezpośrednim sąsiedztwie gminy, mogą

doprowadzić do ponoszenia wysokich kosztów społecznych i ekonomicznych. Ponadto inwestycje infrastrukturalne powinny każdorazowo być

poprzedzone szczegółową analizą potrzeb oraz weryfikacją, czy nie jest możliwe w pierwszej kolejności lepsze wykorzystanie już istniejących

obiektów, służących spędzaniu czasu wolnego.

Wyzwaniem pozostaje kreowanie konkurencyjnej oferty kulturalnej i rekreacyjno-sportowej oraz stałe zachęcanie mieszkańców do aktywności

na polu uczestnictwa w wydarzenia kulturalnych oraz aktywnych formach spędzania czasu wolnego, co w obecnych czasach jest

przedsięwzięciem trudnym – ze względu na ograniczenia czasowe czy finansowe, oraz atrakcyjność konsumpcyjnego stylu życia. Oferta w tym

49

zakresie winna być budowana w oparciu o naturalne przewagi konkurencyjne gminy Czernichów. Proponowanymi działaniami są m.in.

tworzenie warunków rozwoju dla organizacji, podmiotów i osób prowadzących działalność w zakresie kultury i sportu w wymiarze amatorskim

i profesjonalnym, promocja i wsparcie lokalnych twórców i artystów, realizacji badań i dokumentowanie lokalnego i regionalnego dziedzictwa

kulturowego, odtwarzanie starych przepisów kulinarnych, dbałość o dziedzictwo lokalne. Działania w zakresie opieki nad lokalnym

i regionalnym dziedzictwem kulturowym i przyrodniczym realizowane będą m.in. poprzez poprawę stanu i sposobu użytkowania zabytków oraz

przeciwdziałanie procesowi ich degradacji, kompleksową rewitalizację obszarów zdegradowanych, zachowanie i rewaloryzację dziedzictwa

kulturowego, włączanie zasobów dziedzictwa w obieg ekonomiczny.

50


III.2.1 Zrównoważony rozwój infrastruktury kulturalnej i rekreacyjno-

sportowej. Gmina

Urząd Marszałkowski Woj. Małopolskiego, sąsiednie gminy,

przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe, LGD „Blisko

Krakowa”, instytucje kultury, kluby sportowe

III.2.2 Lepsze wykorzystanie obiektów służących spędzaniu czasu wolnego. Gmina Przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe, placówki

oświatowe, instytucje kultury, kluby sportowe

III.2.3 Zwiększanie poziomu społecznego uczestnictwa w kulturze oraz

aktywnych formach spędzania czasu wolnego. Instytucje kultury, kluby sportowe

Urząd Marszałkowski Woj. Małopolskiego, gmina Czernichów,

sąsiednie gminy, przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe,

placówki oświatowe

III.2.4 Tworzenie warunków rozwoju dla organizacji, podmiotów i osób

prowadzących działalność w zakresie kultury i sportu w wymiarze

amatorskim i profesjonalnym.

Gmina


organizacje pozarządowe, placówki oświatowe, instytucje

kultury, kluby sportowe

III.2.5 Utrzymanie wielokulturowego bogactwa oraz tożsamości lokalnej

i regionalnej, w szczególności poprzez wspieranie folkloru, tradycji i sztuki

ludowej.

Instytucje kultury




Krakowa”, placówki oświatowe

III.2.6 Działania w zakresie opieki nad lokalnym i regionalnym dziedzictwem

kulturowym i przyrodniczym. Gmina


organizacje pozarządowe, LGD „Blisko Krakowa”, instytucje

kultury, Wojewódzki Konserwator Zabytków, właściciele

i użytkownicy obiektów zabytkowych

III.2.7 Inicjowanie i wspieranie działań mających na celu podnoszenie

społecznej świadomości i wrażliwości w zakresie dziedzictwa

przyrodniczego-kulturowego, a także podejmowanie działań na rzecz

poprawy poziomu estetycznego otoczenia i ładu przestrzennego.

Instytucje kultury




Krakowa”, placówki oświatowe, kluby sportowe

51

Cel Operacyjny III.3 Poprawa bezpieczeństwa zdrowotnego i społecznego.


Jednym z najważniejszych celów rozwojowych gminy Czernichów jest wysoki poziom bezpieczeństwa mieszkańców w wymiarze zdrowotnym

i społecznym. Działania podejmowane w obszarze organizacji oferty usług publicznych opierać się będą na szeroko rozumianej identyfikacji

potrzeb oraz integracji instrumentów dla głównych odbiorców tej polityki.

Poprawa poziomu zdrowia i związanej z nim jakości życia mieszkańców gminy realizowana będzie poprzez zapewnienie kompleksowej opieki

medycznej o wysokim standardzie usług (m.in. doskonalenie bazy infrastrukturalnej i specjalistycznego wyposażenia, doskonalenie kadr),

zwiększenie dostępności profilaktyki, wczesnej diagnostyki, badań i konsultacji medycznych dla mieszkańców, a także dzięki wsparciu

i promowaniu różnorodnych inicjatyw prozdrowotnych i aktywizujących. Oferta w obszarze ochrony zdrowia uwzględniać będzie zestaw

specjalistycznych usług adresowanych do grupy seniorów oraz osób niepełnosprawnych.

Ze względu na postępujące zmiany w strukturze społecznej, wdrażana będzie kompleksowa polityka senioralna, obejmująca w szczególności

aktywizację zawodową, kulturowo-społeczną i obywatelską osób starszych. Priorytetem jest jak najdłuższe utrzymanie przez seniorów dobrego

stanu zdrowia i samodzielności, realizującej się m.in. poprzez kontynuację aktywności zawodowej i zaangażowanie społeczne.

Realizowana będzie również polityka prorodzinna, ukierunkowana na wspieranie rodziny i promowanie wartości rodzinnych, w tym

przeciwdziałanie kryzysom i patologiom rodzinnym, a także na rozwój oferty opieki nad dziećmi, umożliwiającej mieszkańcom prowadzenie

działalności gospodarczej i zawodowej.

Polityka społeczna, prowadzona w sposób racjonalny i adekwatny do zdiagnozowanych potrzeb, realizowana będzie przy współpracy

podmiotów polityki społecznej, rynku pracy i zatrudnienia, organizacji pozarządowych i innych. Zakłada się m.in. wsparcie i rozwój

instytucjonalnych oraz pozainstytucjonalnych form pomocy społecznej, a także przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu osób i grup

zagrożonych oraz dotkniętych tych problemem.

52


III.3.1 Doskonalenie bazy infrastrukturalnej, wyposażenia oraz standardu

obsługi w placówkach ochrony zdrowia. Zakłady opieki zdrowotnej

Narodowy Fundusz Zdrowia, Urząd Marszałkowski Woj.

Małopolskiego, Starostwo Powiatowe w Krakowie, gmina

Czernichów, przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe

III.3.2 Organizowanie i wspieranie akcji oraz programów profilaktycznych,

badań i konsultacji medycznych dla mieszkańców gminy. Zakłady opieki zdrowotnej, gmina


Małopolskiego, Starostwo Powiatowe w Krakowie,

przedsiębiorcy, firmy farmaceutyczne, organizacje

pozarządowe

III.3.3 Rozwój usług opiekuńczych i medycznych, w szczególności

dedykowanych osobom starszym. Zakłady opieki zdrowotnej


Małopolskiego, gmina, przedsiębiorcy, organizacje

pozarządowe

III.3.4 Promocja zdrowego, aktywnego stylu życia. Zakłady opieki zdrowotnej, kluby

sportowe, gmina


Małopolskiego, Starostwo Powiatowe w Krakowie,

organizacje pozarządowe, placówki oświatowe, instytucje

kultury

III.3.5 Wspieranie osób zagrożonych wykluczeniem społecznym,

w tym wykorzystanie mechanizmu ekonomii społecznej. Gminny Ośrodek Pomocy

Społecznej


Powiatowe w Krakowie, gmina, zakłady opieki zdrowotnej,

przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe, placówki

oświatowe, instytucje kultury

III.3.6 Działania na rzecz wyrównywania szans osób niepełnosprawnych,

w tym m.in. likwidacja barier architektonicznych. Gmina


Powiatowe w Krakowie, zakłady opieki zdrowotnej,

organizacje pozarządowe, Gminny Ośrodek Pomocy

Społecznej

53

III.3.7 Przeciwdziałanie i zwalczanie dysfunkcji w rodzinie,

w tym m.in. przeciwdziałanie przemocy w rodzinie Gminny Ośrodek Pomocy

Społecznej


Powiatowe w Krakowie, Powiatowe Centrum Pomocy

Rodzinie, gmina, organizacje pozarządowe, placówki

oświatowe, instytucje kultury

III.3.8 Prowadzenie działań z zakresu profilaktyki uzależnień, w tym wśród

dzieci i młodzieży. Placówki oświatowe



Rodzinie, gmina, organizacje pozarządowe, instytucje kultury,

kluby sportowe, Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna

III.3.9 Organizowanie i wspieranie funkcjonowania różnorodnych form

pomocy społecznej. Gmina

Urząd Marszałkowski Woj. Małopolskiego, Gminny Ośrodek

Pomocy Społecznej, przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe

III.3.10 Skuteczna polityka prorodzinna. Gmina



Rodzinie, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, organizacje

pozarządowe, placówki oświatowe, instytucje kultury

III.3.11 Kompleksowa polityka senioralna. Gmina



Rodzinie, Gminny Ośrodek Pomocy Społecznej, organizacje

pozarządowe, placówki oświatowe, instytucje kultury

54

54

OBSZAR PRIORYTETOWY IV:

ZARZĄDZANIE I KAPITAŁ SPOŁECZNY

Cel strategiczny:

Partnerskie zarządzanie sprawami publicznymi.



celu: Źródło:

Cel operacyjny IV.1: Sprawne i efektywne zarządzanie publiczne

Liczba zrealizowanych wspólnych projektów rozwojowych na terenie obszaru funkcjonalnego „Blisko Krakowa” oraz KrOF

dane gminy i/lub Partnerstwa „Blisko Krakowa” i/lub Stowarzyszenia Metropolia Krakowska

Liczba pracowników samorządowych, którzy rozwinęli swoje kompetencje zawodowe poprzez udział w szkoleniach, kursach, warsztatach i innych formach doskonalenia

dane gminy

Liczba usług publicznych, udostępnionych za pomocą systemu elektronicznego

dane gminy

Liczba imprez wystawienniczo-targowych z udziałem reprezentantów obszaru funkcjonalnego „Blisko Krakowa”

dane Partnerstwa

Cel operacyjny IV.2: Wzmacnianie aktywności obywatelskiej oraz partycypacji społecznej mieszkańców

Liczba osób i/lub organizacji korzystających z mechanizmów partycypacji

dane gminy

Liczba fundacji, stowarzyszeń i organizacji społecznych w przeliczeniu na 10 tys. mieszkańców


Wysokość środków finansowych przeznaczanych na konkursy dla organizacji pozarządowych

dane gminy

Liczba zadań publicznych, zleconych do realizacji organizacjom pozarządowym

dane gminy

Liczba poddanych konsultacjom dokumentów / proponowanych rozwiązań społeczno-gospodarczych

dane gminy

Cel operacyjny IV.3: Wzmacnianie tożsamości lokalnej i spójności społecznej

Wyniki badań społecznych wśród mieszkańców obszaru funkcjonalnego „Blisko Krakowa” oraz gminy Czernichów w zakresie poczucia tożsamości lokalnej

dane gminy i/lub Partnerstwa „Blisko Krakowa”

Liczba projektów i/lub uczestników programów integracyjnych

dane gminy

55

Cel Operacyjny IV.1 Sprawne i efektywne zarządzanie publiczne.


Podstawowymi założeniami nowego paradygmatu prowadzenia polityki rozwoju na każdym poziomie zarządzania państwem jest partnerstwo

i podejście zintegrowane, które prowadzić mają do wzrostu spójności społeczno-gospodarczej oraz wystąpienia efektu synergii. Realizacja

najważniejszych celów polityki krajowej, zdefiniowanych w ramach Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego, wymaga - zarówno na poziomie

konkurencyjności, jak i spójności - skoordynowanych działań podejmowanych przez samorządy w zakresie realizacji wielu usług publicznych na

rzecz mieszkańców, dla których granice pomiędzy jednostkami samorządu terytorialnego mają jedynie administracyjny wymiar. Proponowane

instrumenty realizacji polityki rozwoju warunkują konieczność zacieśnienia współpracy międzysamorządowej i międzysektorowej,

w szczególności w ramach obszarów funkcjonalnych.

Idea prowadzenia działań na obszarach funkcjonalnych uznaje współpracę na rzecz rozwiązywania wspólnych problemów lub wykorzystywania

szans rozwojowych za podstawę ubiegania się o wsparcie z funduszy europejskich. Jednym z nowych instrumentów w okresie unijnego

programowania 2014-2020, który ma służyć realizacji strategii terytorialnych, są Zintegrowane Inwestycje Terytorialne (ZIT). Skupiają one

działania ukierunkowane na zrównoważony rozwój obszarów miejskich. Celem polityki zorientowanej terytorialnie i jej instrumentów jest

mobilizowanie do współpracy różnych partnerów.

Gmina Czernichów funkcjonuje w ramach obszaru funkcjonalnego „Blisko Krakowa”, tworzonego przez 5 gmin powiatu krakowskiego:

Czernichów, Liszki, Mogilany, Skawinę i Świątniki Górne, oraz w ramach szerszego Krakowskiego Obszaru Funkcjonalnego, łączącego 15 gmin:

Kraków, Biskupice, Czernichów, Igołomia-Wawrzeńczyce, Kocmyrzów-Luborzyca, Liszki, Michałowice, Mogilany, Niepołomice, Skawina,

Świątniki Górne, Wieliczka, Wielka Wieś, Zabierzów i Zielonki.

Obszar funkcjonalny „Blisko Krakowa” usytuowany jest w sąsiedztwie Krakowa (pd.-wsch.), w odległości nie większej niż 30 km od centrum

miasta. Przenikają się i wzajemnie uzupełniają na jego terenie funkcje związane m.in. z: miejscami pracy, edukacją, handlem i usługami

okołobiznesowymi, a także kulturą, sportem i rekreacją, ochroną środowiska, aktywnością społeczną, komunikacją oraz mieszkalnictwem.

Ponadto, pozostaje on pod silnym wpływem, wzmacniającego się w czasie i rozszerzającego w przestrzeni – oddziaływania Krakowa.

56

Krakowski Obszar Funkcjonalny - Metropolia Krakowska to obszar wydzielony z subregionu: Krakowski Obszar Metropolitalny. Definiowany jest

poprzez intensywne powiązania funkcjonalne pomiędzy Krakowem i otaczającymi go 14 gminami. Na jego terenie realizowana będzie

interwencja w ramach Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych. Charakteryzuje się on największą zdolnością do kreowania wzrostu

gospodarczego w regionie – z uwagi na swoje walory ekonomiczne i społeczne (wysoki dostęp do szerokiego spektrum usług publicznych,

wysokie zarobki, niski poziom bezrobocia, bardzo dobra dostępność komunikacyjna) i jest magnesem przyciągającym zasoby ludzkie z innych

obszarów województwa. Dzięki realizacji projektów zintegrowanych zakłada się wykorzystanie specyficznych potencjałów terytorialnych

i likwidację barier w rozwoju obszaru funkcjonalnego Krakowa (wsparcie rozwoju funkcji metropolitalnych Krakowa, poprawa stanu

środowiska, w szczególności poprzez zmniejszenie zanieczyszczenia powietrza, zwiększenie dostępności komunikacyjnej, zwiększenie

atrakcyjności inwestycyjnej oraz poprawa dostępności do usług publicznych).

W kontekście powyższych, wyzwaniem strategicznym gminy Czernichów jest partnerskie zarządzanie sprawami publicznymi, wykorzystujące

nowoczesne instrumenty prowadzenia polityki rozwoju. System ten powinien opierać się na:

zacieśnieniu współpracy, koordynacji działań podejmowanych przez samorządy oraz podmioty prywatne i organizacje pozarządowe

w zakresie realizacji usług publicznych na rzecz mieszkańców,

zintegrowanym planowaniu i realizacji polityk publicznych na obszarach funkcjonalnych, w których partycypuje gmina Czernichów,

profesjonalnym systemie gromadzenia i analizowania danych i informacji dotyczących aktualnej sytuacji społeczno-gospodarczej

i obserwowalnych trendów rozwojowych,

skutecznych kanałach komunikacji,

wysokich kompetencjach kadr samorządowych,

wykorzystaniu nowoczesnych narzędzi telekomunikacyjnych,

skutecznym marketingu terytorialnym.

57


IV.1.1 Zintegrowany system planowania i realizacji polityk publicznych na

obszarze funkcjonalnym „Blisko Krakowa” oraz na obszarze KrOF (ZIT). Gmina, Partnerstwo „Blisko

Krakowa”


Powiatowe w Krakowie, gminy tworzące Krakowski Obszar

Funkcjonalny, gminy tworzące obszar funkcjonalny „Blisko

Krakowa”, przedsiębiorcy, organizacje pozarządowe, LGD

„Blisko Krakowa”, Stowarzyszenie Metropolia Krakowska,

instytucje publiczne

IV.1.2 Współpraca z partnerskimi JST w zakresie gromadzenia

i analizowania danych i informacji dotyczących sytuacji społeczno-

gospodarczej obszaru funkcjonalnego „Blisko Krakowa” oraz KrOF (ZIT).

Gmina, Partnerstwo „Blisko

Krakowa”







IV.1.3 Poprawa komunikacji i przepływu informacji wewnątrz obszaru

funkcjonalnego „Blisko Krakowa” oraz wewnątrz KrOF (ZIT). Gmina, Partnerstwo „Blisko

Krakowa”






instytucje publiczne, media

IV.1.4 Skoordynowany system planowania i zagospodarowania

przestrzennego na terenie obszaru funkcjonalnego „Blisko Krakowa” oraz

na terenie KrOF (ZIT).

Gmina, Partnerstwo „Blisko

Krakowa”







58

IV.1.5 Wdrażanie nowoczesnych instrumentów zarządzania publicznego. Gmina

Ministerstwo Administracji i Cyfryzacji, Urząd Marszałkowski

Woj. Małopolskiego, Starostwo Powiatowe w Krakowie,

gminy tworzące Krakowski Obszar Funkcjonalny, gminy

tworzące obszar funkcjonalny „Blisko Krakowa”, firmy

szkoleniowo-doradcze, organizacje pozarządowe, LGD „Blisko

Krakowa”, Stowarzyszenie Metropolia Krakowska, instytucje

publiczne

IV.1.6 Doskonalenie kadr samorządowych. Gmina





szkoleniowo-doradcze, organizacje pozarządowe, instytucje

publiczne

IV.1.7 Promowanie systemu wartości etycznych wśród pracowników

samorządowych, przejrzystość pracy urzędu (w załatwianiu spraw

i w dostępie do informacji publicznej).

Gmina




Krakowa”, firmy szkoleniowo-doradcze, organizacje

pozarządowe, instytucje publiczne, media

IV.1.8 Rozwój usług elektronicznych w administracji publicznej

(e-administracja). Gmina





szkoleniowo-doradcze, organizacje pozarządowe, instytucje

publiczne

59

IV.1.9 Sprawny i skuteczny marketing terytorialny w wymiarze regionalnym,

krajowym i zagranicznym, w tym w ramach Partnerstwa „Blisko Krakowa”

oraz w ramach KrOF (ZIT).

Gmina





pozarządowe, LGD „Blisko Krakowa”, Stowarzyszenie

Metropolia Krakowska, instytucje publiczne, media

IV.1.10 Rozwój współpracy terytorialnej, w szczególności w ramach obszaru

funkcjonalnego „Blisko Krakowa”, jak i z miastem Krakowem i w ramach

KrOF (ZIT).

Gmina





szkoleniowo-doradcze, organizacje pozarządowe, LGD „Blisko

Krakowa”, Stowarzyszenie Metropolia Krakowska, instytucje

publiczne

IV.1.11 Rozwój współpracy w ramach i z Lokalną Grupą Działania „Blisko

Krakowa”. Gmina






Metropolia Krakowska, instytucje publiczne

IV.1.12 Funkcjonalne zarządzanie przestrzenią, w tym m.in. rewitalizacja

rynku w Czernichowie. Gmina






Metropolia Krakowska, instytucje publiczne

60

Cel Operacyjny IV.2 Wzmacnianie aktywności obywatelskiej oraz partycypacji społecznej mieszkańców.


Respektując obowiązujące zasady rozwoju regionalnego w Polsce (tzw. nowy paradygmat rozwoju regionalnego) oraz wyzwania, przed jakimi

stoi gmina Czernichów, Strategia Rozwoju Gminy uwzględnia potrzeby i oczekiwania całej wspólnoty gminnej. Powodzenie jej realizacji

w znacznej mierze będzie zależeć od zaangażowania i determinacji władz samorządowych, partnerów gospodarczych i społecznych. Strategia

nie obejmuje bowiem wyłącznie zadań, będących w kompetencjach samorządu gminnego, ale wskazuje na rozwiązania niezbędne dla stałego

i efektywnego rozwoju całej wspólnoty lokalnej, zgodnie z założeniem wieloszczeblowego, partnerskiego zarządzania sprawami publicznymi.

Priorytetową zasadą prowadzenia polityki rozwoju w przestrzeni gminy będzie partycypacja społeczna. Partycypacja to cały wachlarz działań,

metod i technik uczestnictwa obywateli w określaniu potrzeb i problemów społecznych oraz partnerskie współdziałanie, mające na celu

zaspokojenie tych potrzeb i rozwiązanie zdiagnozowanych problemów. Partycypacja to faktyczny udział społeczeństwa w podejmowaniu

ważnych decyzji rozwojowych.

Wspieranie aktywności obywatelskiej oraz partycypacji społecznej mieszkańców będzie się odbywało m.in. poprzez edukację obywatelską oraz

promocję i wsparcie zaangażowania obywatelskiego, w tym wolontariatu, jak również przez doskonalenie współpracy administracji

z organizacjami pozarządowymi, w tym m.in. usprawnienie procedur informowania i konsultacji, wzmacnianie profesjonalizacji i integracji

sektorowej podmiotów społecznych, rozwój finansowych i pozafinansowych form współpracy międzysektorowej, czy promocję innowacyjności

w obszarze usług publicznych.

Efektem docelowym jest wdrożenie efektywnego systemu zarządzania gminą, której rozwój oparty jest na współpracy i mobilizowaniu

zasobów.

61


IV.2.1 Promocja aktywności obywatelskiej oraz partycypacji społecznej

mieszkańców. Gmina, organizacje pozarządowe




Krakowa”, LGD „Blisko Krakowa”, Stowarzyszenie Metropolia

Krakowska, placówki oświatowe, instytucje kultury, media

IV.2.2 Edukacja obywatelska mieszkańców, w szczególności dzieci

i młodzieży. Placówki oświatowe




Krakowa”, gmina Czernichów, organizacje pozarządowe, LGD


instytucje kultury, media

IV.2.3 Doskonalenie budżetu partycypacyjnego. Gmina




Krakowa”, organizacje pozarządowe, LGD „Blisko Krakowa”,

Stowarzyszenie Metropolia Krakowska, instytucje publiczne,

media

IV.2.4 Rozwój współpracy międzysektorowej – finansowe i pozafinansowe

formy współpracy, promocja innowacyjności w obszarze usług publicznych. Gmina






media

62

IV.2.5 Wspieranie rozwoju instytucjonalnego i profesjonalizacji organizacji

pozarządowych. Gmina






media

IV.2.6 Integracja sektorowa organizacji pozarządowych, rozwój współpracy

wewnątrzsektorowej. Gmina






media

IV.2.7 Wspieranie rozwoju i promocja wolontariatu. Gmina, organizacje pozarządowe




Krakowa”, LGD „Blisko Krakowa”, Stowarzyszenie Metropolia

Krakowska, placówki oświatowe, instytucje kultury, media

IV.2.8 Doskonalenie procedur informowania i konsultacji społecznych. Gmina




Krakowa, organizacje pozarządowe, LGD „Blisko Krakowa”,


media

63

Cel Operacyjny IV.3 Wzmacnianie tożsamości lokalnej i spójności społecznej.


Jednym z kluczowych wyzwań, stojących przed gminą Czernichów, pozostaje wzmacnianie spójności i integralności społecznej (w szczególności

integracja międzypokoleniowa oraz dotycząca „nowych” i „starych” mieszkańców), budowanie silnej tożsamości lokalnej, poczucia przywiązania

do miejsca zamieszkania, jego specyfiki i historii, m.in. poprzez tworzenie miejsc integracji społecznej oraz dbałość o dziedzictwo kulturowe,

w szczególności o charakterze niematerialnym.

Silne, pozytywne relacje w ramach wspólnoty samorządowej dają szansę sprawnej i efektywnej współpracy na rzecz wykorzystywania

specyficznych potencjałów terytorialnych, realizacji potrzeb społecznych i rozwiązywania najważniejszych problemów gminy, celem zwiększenia

skuteczności prowadzonej polityki rozwoju.

64


IV.3.1 Budowanie poczucia wspólnoty, wrażliwości

i współodpowiedzialności społecznej, w tym promocja dobrego sąsiedztwa. Gmina, instytucje kultury





Stowarzyszenie Metropolia Krakowska, placówki oświatowe,

media

IV.3.2 Wzmacnianie patriotyzmu oraz tożsamości lokalnej i regionalnej. Gmina, instytucje kultury





Stowarzyszenie Metropolia Krakowska, placówki oświatowe,

media

IV.3.3 Działania z zakresu integracji międzypokoleniowej. Placówki oświatowe





Stowarzyszenie Metropolia Krakowska, instytucje kultury,

media

IV.3.4 Działania ukierunkowane na integrację „starych” i „nowych”

mieszkańców, w tym również inwestycje – tworzenie miejsc integracji

społecznej.

Gmina, placówki oświatowe





Stowarzyszenie Metropolia Krakowska, instytucje kultury,

media

65

65

Zgodność Strategii z wytycznymi

i założeniami zawartymi

w dokumentach wyższego rzędu

Dla zobrazowania zależności pomiędzy Strategią Rozwoju Gminy Czernichów na lata 2015-

2020+ a dokumentami strategicznymi szczebla krajowego, regionalnego i ponadlokalnego,

opracowano matryce spójności celów strategicznych i operacyjnych Strategii z priorytetami,

celami i kierunkami interwencji zawartymi w nadrzędnych dokumentach strategicznych.

Tym samym poniżej wykazano zgodność z kluczowymi dokumentami planistycznymi

definiującymi priorytety rozwojowe w obszarach tematycznie i sektorowo powiązanych

z niniejszym dokumentem, tj.:

Strategią Rozwoju Kraju 2020. Aktywne społeczeństwo, konkurencyjna gospodarka,

sprawne państwo;

Strategią Rozwoju Kapitału Społecznego 2020;

Strategią Rozwoju Kapitału Ludzkiego 2020;

Strategią Innowacyjności i Efektywności Gospodarki „Dynamiczna Polska 2020”;

Regionalnym Programem Operacyjnym Województwa Małopolskiego

na lata 2014-2020;

Projektem Strategii Zintegrowanych Inwestycji Terytorialnych dla Krakowskiego

Obszaru Funkcjonalnego;

Zintegrowaną Strategią Rozwoju Obszaru Funkcjonalnego „Blisko Krakowa”.

66

Schemat 2 Matryca zgodności pomiędzy Strategią Rozwoju Gminy Czernichów na lata 2015-2020+ a nadrzędnymi krajowymi i regionalnymi dokumentami strategicznymi.

Cele strategiczne Strategii Rozwoju Gminy Czernichów

na lata 2015-2020+

I Silna pozycja gospodarcza gminy, bazująca na wiedzy i

przedsiębiorczości mieszkańców, wysokiej atrakcyjność

inwestycyjnej oraz rozwiniętej ofercie czasu wolnego

II Wysoki poziom

bezpieczeństwa ekologicznego

gminy

III Wysokiej jakości system usług publicznych,

dostosowanych do potrzeb społecznych

IV Partnerskie zarządzanie sprawami

publicznymi

Ce

le o

per

acyj

ne

Stra

tegi

i Ro

zwo

ju G

min

y

Cze

rnic

hó

w n

a la

ta 2

015

-202

0+

I.1 W

yso

ki p

ote

ncj

ał in

tele

ktu

aln

y d

la r

ozw

oju

sp

ołe

czn

o-

gosp

od

arcz

ego

gm

iny

I.2 R

ozw

ój p

rzed

sięb

iorc

zośc

i ora

z w

spie

ran

ie z

atru

dn

ien

ia

I.3 W

zro

st a

trak

cyjn

ośc

i in

wes

tycy

jnej

gm

iny

I.4 R

ozw

ój o

fert

y cz

asu

wo

lneg

o

II.1

Sku

tecz

ny

syst

em o

chro

ny

śro

do

wis

ka

II.2

Efe

ktyw

ny

syst

em z

arzą

dza

nia

kry

zyso

weg

o

i prz

eciw

dzi

ałan

ia k

lęsk

om

żyw

ioło

wym

III.1

. Wys

oka

do

stęp

no

ść k

om

un

ikac

yjn

a gm

iny

III.2

. Ro

zwó

j ofe

rty

rekr

eacy

jno

-sp

ort

ow

ej i

kult

ura

lnej

III.3

. Po

pra

wa

bez

pie

czeń

stw

a zd

row

otn

ego

i sp

ołe

czn

ego

IV. 1

Sp

raw

ne

i efe

ktyw

ne

zarz

ądza

nie

pu

blic

zne

IV.2

. Wzm

acn

ian

ie a

ktyw

no

ści o

byw

atel

skie

j ora

z p

arty

cyp

acji

spo

łecz

nej

mie

szka

ńcó

w

IV.3

. Wzm

acn

ian

ie t

ożs

amo

ści l

oka

lnej

i sp

ójn

ośc

i

spo

łecz

nej

Cele operacyjne nadrzędnych dokumentów strategicznych

67

Stra

tegi

a R

ozw

oju

Kra

ju 2

02

0. A

ktyw

ne

spo

łecz

eńst

wo

, ko

nku

ren

cyjn

a go

spo

dar

ka, s

pra

wn

e p

ańst

wo

(SR

K)

OS

I. S

PR

AW

NE

I

EFEK

TYW

NE

PA

ŃST

WO

Cel I.1. Przejście od administrowania do zarządzania

Cel I.2. Zapewnienie środków na działania rozwojowe

Cel I.3. Wzmocnienie warunków sprzyjających realizacji indywidualnych potrzeb i aktywności obywatela

OS

II. K

ON

KU

REN

CY

JNA

GO

SPO

DA

RK

A

Cel II.1. Wzmocnienie stabilności makroekonomicznej

Cel II.2. Wzrost wydajności gospodarki

Cel II.3. Zwiększenie innowacyjności gospodarki

Cel II.4. Rozwój kapitału ludzkiego

Cel II.5. Zwiększenie wykorzystania technologii cyfrowych

Cel II.6. Bezpieczeństwo energetyczne i środowisko

Cel II.7. Zwiększenie efektywności transportu

OS

III.

SP

ÓJN

OŚĆ

SPO

ŁEC

ZNA

I

TER

YTO

RIA

LNA

Cel III.1. Integracja społeczna

Cel III.2. Zapewnienie dostępu i określonych standardów usług publicznych

Cel III.3. Wzmocnienie mechanizmów terytorialnego równoważenia rozwoju oraz integracja przestrzenna dla

rozwijania i pełnego wykorzystania potencjałów regionalnych

68

Stra

tegi

e zi

nte

gro

wan

e (S

IEG

, SR

KS,

SR

KL)

Stra

tegi

a In

no

wac

yjn

ośc

i

i Efe

ktyw

no

ści G

osp

od

arki

.

„Dyn

am

iczn

a P

ols

ka 2

02

0” Cel 1. Dostosowanie otoczenia regulacyjnego i finansowego

do potrzeb innowacyjnej i efektywnej gospodarki

Cel 2. Stymulowanie innowacyjności poprzez wzrost efektywności wiedzy i pracy

Cel 3. Wzrost efektywności wykorzystania zasobów naturalnych i surowców

Cel 4. Wzrost umiędzynarodowienia polskiej gospodarki

Stra

tegi

a R

ozw

oju

Kap

itał

u

Spo

łecz

ne

go 2

02

0

Cel 1. Kształtowanie postaw sprzyjających kooperacji, kreatywności oraz komunikacji

Cel 2. Poprawa mechanizmów partycypacji społecznej i wpływu obywateli na życie publiczne

Cel 3. Usprawnienie procesów komunikacji społecznej oraz wymiany wiedzy

Cel 4. Rozwój i efektywne wykorzystanie potencjału kulturowego i kreatywnego

Stra

tegi

a R

ozw

oju

Kap

itał

u

Lud

zkie

go 2

02

0

Cel 1. Wzrost zatrudnienia

Cel 2. Wydłużenie okresu aktywności zawodowej i zapewnienie lepszej jakości funkcjonowania osób starszych

Cel 3. Poprawa sytuacji osób i grup zagrożonych wykluczeniem społecznym

Cel 4. Poprawa zdrowia obywateli oraz efektywności systemu opieki zdrowotnej

Cel 5. Podniesienie poziomu kompetencji oraz kwalifikacji obywateli

69

Mał

op

ols

ki R

egio

nal

ny

Pro

gram

Op

erac

yjn

y n

a la

ra 2

014

-20

20

(pro

jekt

) Cel tematyczny 1. Wzmacnianie badań naukowych, rozwoju technologicznego i innowacji

Cel tematyczny 2. Zwiększenie dostępności, stopnia wykorzystania i jakości technologii informacyjno-komunikacyjnych

Cel tematyczny 3. Wzmocnienie konkurencyjności MŚP

Cel tematyczny 4. Wspieranie przejścia na gospodarkę niskoemisyjną we wszystkich sektorach

Cel tematyczny 5. Promowanie dostosowania do zmian klimatu, zapobieganie ryzyku i zarządzanie ryzykiem

Cel tematyczny 6. Zachowanie i ochrona środowiska oraz promowanie efektywnego gospodarowania zasobami

Cel tematyczny 7. Promowanie zrównoważonego transportu i usuwanie niedoborów przepustowości w działaniu

najważniejszej infrastruktury sieciowej

Cel tematyczny 8. Promowanie trwałego i wysokiej jakości zatrudnienia oraz wspieranie mobilności pracowników

Cel tematyczny 9. Promowanie włączenia społecznego, walka z ubóstwem i wszelką dyskryminacją

Cel tematyczny 10. Inwestowanie w kształcenie, szkolenie oraz szkolenie zawodowe na rzecz zdobywania umiejętności i uczenia

się przez całe życie

70

Stra

tegi

a ZI

T K

rako

wsk

iego

dla

Ob

szar

u F

un

kcjo

nal

neg

o (

pro

jekt

) Priorytet 1. Wysoki potencjał i konkurencyjność przedsiębiorstw w KrOF

Priorytet 2. Sprawny system mobilności regionalnej w transporcie drogowym

Priorytet 3. Rozwinięte i dopasowane do potrzeb rynku pracy systemy kształcenia i szkolenia zawodowego

Priorytet 4. Poprawa jakości środowiska naturalnego KrOF

Priorytet 5. Poprawa stanu gospodarki wodnej w KrOF

Priorytet 6. Zmniejszenia nierówności w stanie zdrowia poprzez rozwój infrastruktury zdrowotnej

Priorytet 7. Wysokiej jakości i dostępność ofert wsparcia w zakresie opieki zdrowotnej i usług socjalnych

Priorytet 8. Spójność wewnętrzna i współpraca międzyinstytucjonalna

Priorytet 9. Wspólnotowy wymiar Metropolii Krakowskiej

71

Zin

tegr

ow

ana

Stra

tegi

a R

ozw

oju

Ob

szar

u F

un

kcjo

nal

neg

o „

Blis

ko K

rako

wa”

Rozwój kapitału intelektualnego

Skuteczny system doradztwa i kształcenia zawodowego

Wzmacnianie przedsiębiorczości i aktywności zawodowej mieszkańców

Zarządzanie przestrzenią gospodarczą i inwestycyjną obszaru funkcjonalnego.

Rewitalizacja i zrównoważona komercjalizacja przestrzeni kulturowej obszaru funkcjonalnego

Kreowanie atrakcyjnych przestrzeni umożliwiających spędzanie czasu wolnego

Zwiększenie dostępności transportowej i rozwój połączeń funkcjonalnych.

Kształtowanie proekologicznych postaw i świadomości obywatelskiej

Ochrona terenów atrakcyjnych przyrodniczo

Wspieranie indywidualnych i publicznych rozwiązań infrastrukturalnych sprzyjających ochronie środowiska

Przeciwdziałanie klęskom żywiołowym

Wzmacnianie tożsamości lokalnej i spójności społecznej obszaru funkcjonalnego

Wspieranie aktywności obywatelskiej oraz partycypacji społecznej mieszkańców

System usług publicznych, dostosowany do potrzeb i struktury społeczeństwa.

Wdrażanie nowoczesnych instrumentów zarządzania publicznego

Rozwój współpracy z partnerami zewnętrznymi

72

72

System monitorowania i ewaluacji

oraz aktualizacji Strategii

Wprowadzenie

Gmina Czernichów partycypuje w ramach Partnerstwa Podkrakowskiego Obszaru

Funkcjonalnego „Blisko Krakowa”, skupiającego ponadto gminy: Liszki, Mogilany, Skawina

i Świątniki Górne oraz powiat krakowski, a także przedstawicieli sektora gospodarczego,

sektora pozarządowego oraz instytucję naukową. To połączenie potencjałów kilku partnerów

uprawdopodabnia wystąpienie efektu synergii i stwarza szansę bardziej efektywnej

rywalizacji na rynku lokalnym czy regionalnym. Jest to szczególnie ważne w sytuacji

narastającej niepewności i burzliwości otoczenia oraz permanentnych zmian.

Zasada partnerstwa pozostaje jednym z kluczowych instrumentów ewolucji

Unii Europejskiej.

Założenia polityki rozwoju obszaru funkcjonalnego „Blisko Krakowa” określone zostały

w ramach Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszaru Funkcjonalnego „Blisko Krakowa”.

Instytucjonalną strukturę systemu zarządzania i wdrażania tejże Strategii tworzą:

Rada Partnerstwa, działającą w imieniu całego Partnerstwa, tworzonego przez gminy

Czernichów, Liszki, Mogilany, Skawina, Świątniki Górne, powiat krakowski, Galicyjską

Izbę Gospodarczą, Podkrakowską Izbę Gospodarczą, Lokalną Grupę Działania „Blisko

Krakowa oraz Uniwersytet Rolniczy im. H. Kołłątaja w Krakowie, reprezentującą cały

obszar funkcjonalny „Blisko Krakowa”;

Grupa Sterująca, prowadząca nadzór merytoryczny nad realizacją zapisów

Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszaru Funkcjonalnego „Blisko Krakowa”;

Centrum Koordynacji, będące organem operacyjnym, odpowiadającym za wdrażanie

Zintegrowanej Strategii Rozwoju Obszaru Funkcjonalnego „Blisko Krakowa”;

Urzędy poszczególnych Gmin-Partnerów oraz Starostwo Powiatowe w Krakowie,

wraz z jednostkami gminnymi i powiatowymi.

Kluczowym działaniem strategicznym gminy Czernichów pozostaje zatem sprawna

i efektywna współpraca w ramach Partnerstwa na rzecz realizacji Zintegrowanej Strategii

Rozwoju Obszaru Funkcjonalnego „Blisko Krakowa”. Odbywać się to będzie poprzez

wdrażanie zapisów Strategii na poziomie organizacyjnym, merytorycznym i społecznym,

zgodnie ze zdefiniowanymi w jej ramach procedurami wdrażania, monitorowania

i aktualizacji, wykorzystującymi instytucjonalną strukturę systemu zarządzania i wdrażania

Strategii.

73

73

Wdrażanie zapisów Strategii Rozwoju Gminy Czernichów

na lata 2015-2020+

Podstawą skutecznego wdrażania działań służących osiąganiu celów Strategii Rozwoju Gminy

Czernichów na lata 2015-2020+ jest dysponowanie wiedzą na temat postępów osiąganych

w zakresie wdrażanych kierunków interwencji oraz zdolność do reagowania na pojawiające

się różnice pomiędzy przyjętymi założeniami a uzyskiwanymi efektami realizacji kluczowych

zadań.

Instytucjonalną strukturę systemu monitorowania i ewaluacji Strategii Rozwoju Gminy

Czernichów na lata 2015-2020+ tworzą:

Rada Gminy Czernichów,

Wydział Urzędu Gminy, mający w kompetencjach nadzór nad Strategią – pełniący

rolę centrum koordynacyjnego ds. monitorowania i realizacji Strategii Rozwoju

Gminy,

Inne wydziały Urzędu Gminy i jednostki gminne – pełniące rolę:

o jednostek realizujących konkretne kierunki interwencji Strategii, będące

w bezpośrednich kompetencjach samorządu gminnego, i zarazem jednostek

monitorujących te kierunki interwencji ze strony gminy Czernichów

(sprawozdania składane do wydziału Urzędu Gminy, mającego

w kompetencjach nadzór nad Strategią);

o jednostek monitorujących ze strony gminy Czernichów te kierunki interwencji,

które są w kompetencjach innych JST (samorządów powiatowego

i regionalnego, administracji rządowej, itp.) bądź innych podmiotów,

np. organizacji pozarządowych – uzyskiwanie danych i informacji oraz

przekazywanie ich do wydziału Urzędu Gminy, mającego w kompetencjach

nadzór nad Strategią.

Sprawozdawczość z monitoringu oraz aktualizacja Strategii Rozwoju Gminy Czernichów na

lata 2015-2020+ dokonywane będą w okresach rocznych. Władze samorządowe gminy

Czernichów dokonują okresowej oceny stopnia realizacji Strategii w oparciu o dwa elementy

podsystemu monitorowania i ewaluacji:

analizę wskaźnikową, bazującą na miernikach wyznaczonych dla każdego celu

operacyjnego;

raport z realizacji kierunków interwencji,

Analiza wskaźnikowa, bazującą na miernikach wyznaczonych dla każdego celu operacyjnego

Strategii, będzie przygotowywana przez wydział Urzędu Gminy, mający w kompetencjach

nadzór nad Strategią, w oparciu o pozyskane dane statystyczne i informacje, w skład których

wchodzą następujące źródła informacji:

74

74

statystyka publiczna – generowana przez Główny Urząd Statystyczny w ramach Banku

Danych Lokalnych, dostępna pod adresem www.stat.gov.pl/bdl – z uwzględnieniem

opóźnienia w zamieszczaniu aktualnych danych statystycznych w Banku Danych

Lokalnych;

statystyka prowadzona przez samorząd gminny – generowana i gromadzona przez

poszczególne wydziały oraz jednostki gminne, zobowiązane do terminowego

przekazywania danych i informacji do wydziału Urzędu Gminy, mającego

w kompetencjach nadzór nad Strategią;

zestawienia własne (np. przygotowywane z wykorzystaniem Subregionalnego

Systemu Analiz Samorządowych);

statystyka prowadzona przez podmioty prywatne, pozarządowe, samorząd

regionalny i administrację rządową, dotycząca działań zbieżnych merytorycznie

z badanym celem operacyjnym – przekazywanie informacji i danych przez te

podmioty i jednostki zewnętrzne do wydziału Urzędu Gminy, mającego

w kompetencjach nadzór nad Strategią, powinno odbywać się na mocy porozumień

ze wskazanymi podmiotami i jednostkami. Porozumienia te dotyczą takich

podmiotów i jednostek zewnętrznych, jak np.: organizacje pozarządowe, izby

i stowarzyszenia gospodarcze, Małopolska Organizacja Turystyczna, Wojewódzki

Konserwator Zabytków, zarządcy dróg, Urząd Marszałkowski Województwa

Małopolskiego czy Okręgowa Komisja Egzaminacyjna w Krakowie.

W wyborze mierników określających postęp realizacji celów Strategii, przyjęto zasadę

ograniczonej liczby mierników monitorowania dla każdego z celów – zgodnie

z rekomendacjami zawartymi w Krajowej Strategii Rozwoju Regionalnego. Przy doborze

mierników kierowano się adekwatnością, jednak głównym ograniczeniem była dostępność

danych. Kluczową zasadą było również zachowanie spójności ze Zintegrowaną Strategią

Rozwoju Obszaru Funkcjonalnego „Blisko Krakowa” i zdefiniowanymi w jej ramach

miernikami realizacji celów.

Podstawowym źródłem danych do monitorowania poziomu realizowania Strategii stała się

statystyka publiczna, a w niektórych przypadkach konieczne jest zawiązanie porozumień

z innymi podmiotami i jednostkami zewnętrznymi. W ramach analizy wskaźnikowej,

realizowanej przez wydział Urzędu Gminy, mający w kompetencjach nadzór nad Strategią,

mierniki pochodzące ze statystyki publicznej (BDL GUS) mogą zostać przedstawione

w układach porównawczych (banchmarking), np. w porównaniach względem średniej dla

innych gmin, tworzących obszar funkcjonalny „Blisko Krakowa”, średniej dla powiatu

krakowskiego, województwa małopolskiego czy kraju. Zakres czasowy analizy powinien

obejmować zmiany w stosunku do roku bazowego (2014 r.) i roku ostatniego badania

(dynamika).

75

75

Pomocnicza tabela do przekazywania danych statystycznych do wydziału Urzędu Gminy,

mającego w kompetencjach nadzór nad Strategią, wygląda następująco:

Cel operacyjny nr .............................

Nazwa miernika

Źródło danych

i jednostka

miary

Wartość dla

roku bazowego

(2014 r.)

Wartość dla

roku

badanego

(.......... r.)

1. ..................................................................

2. ..................................................................

3. ..................................................................

Raport z realizacji kierunków interwencji, przygotowywany przez wydział Urzędu Gminy,

mający w kompetencjach nadzór nad Strategią, opiera się na informacjach dotyczących stanu

realizacji danego kierunku interwencji, przekazywanych przez poszczególne wydziały oraz

jednostki gminne, zbieżne merytorycznie z badanym celem operacyjnym, i/lub inne JST

i podmioty zewnętrzne (m.in. podmioty prywatne, pozarządowe, samorząd regionalny

i administracja rządową), jeżeli dany kierunek interwencji mieści się w ich kompetencjach.

Jeżeli kierunki interwencji w ramach danego celu operacyjnego mieszczą się

w kompetencjach pozagminnych, to jednostką realizującą jest konkretny podmiot lub

instytucja zewnętrzna, natomiast jednostką monitorującą ze strony gminy Czernichów jest

konkretny wydział Urzędu Gminy lub jednostka gminy Czernichów, która merytorycznie jest

zbieżna z przedmiotem danego celu. W takich przypadkach, wskazany wydział lub jednostka

gminna (czyli jednostka monitorująca ze strony gminy Czernichów) pozyskuje informacje od

jednostki realizującej, dotyczące stanu realizacji kierunków interwencji w ramach danego

celu, i składa sprawozdanie do wydziału Urzędu Gminy, mającego w kompetencjach nadzór

nad Strategią.

Sprawozdania do wydziału Urzędu Gminy, mającego w kompetencjach nadzór nad Strategią,

składane są rokrocznie na określonym formularzu sprawozdawczym. Stanowią one podstawę

zbiorczego raportu z realizacji kierunków interwencji całej Strategii.

76

76

Dla zwiększenia efektywności procesu sprawozdawczego z realizacji kierunków interwencji

Strategii, sprawozdania realizacyjne składane są na ujednoliconym formularzu

sprawozdawczym, wg następującego wzoru:

KIERUNEK INTERWENCJI: ...................

CEL STRATEGICZNY

................................

CEL OPERACYJNY

...............................

JEDNOSTKA REALIZUJĄCA:

......................................

OPIS STANU REALIZACJI KIERUNKU INTERWENCJI

(m.in.: zrealizowane przedsięwzięcia w danym okresie, stopień realizacji kierunku interwencji,

skuteczność zastosowanych instrumentów realizacyjnych, ocena partnerów realizacyjnych, sukcesy

realizacyjne, uzyskane efekty)

OPIS POWSTAŁYCH TRUDNOŚCI REALIZACYJNYCH

(m.in.: problemy powstałe na etapie realizacji, opóźnienia i ich przyczyny, środki podjęte w celu

przezwyciężenia trudności, rekomendacje dotyczące zmian w realizacji kierunku interwencji,

możliwe usprawnienia)

OPIS ŹRÓDEŁ FINANSOWANIA

(wielkość środków finansowych wydatkowanych na realizację kierunku interwencji w danym okresie

(lata realizacji), w podziale na źródła finansowania)

Budżet gminy X (kwota w zł) (% kwoty ogółem)

Budżet jednostki realizującej (kwota w zł) (% kwoty ogółem)

Środki zewnętrzne ................................ (kwota w zł) (% kwoty ogółem)

Ogółem (kwota w zł) (% kwoty ogółem)

Na podstawie złożonych sprawozdań, wydział Urzędu Gminy, mający w kompetencjach

nadzór nad Strategią, opracowuje raport z realizacji kierunków interwencji, który wraz

z analizą wskaźnikową jest podstawą dla władz samorządowych gminy Czernichów

do podejmowania oceny realizacji Strategii Rozwoju Gminy Czernichów na lata 2015-2020+,

wprowadzania uzupełnień oraz dokonywania niezbędnych i uzasadnionych zmian

(reagowanie na zmieniające się uwarunkowania społeczno-gospodarcze w otoczeniu

wewnętrznym i zewnętrznym gminy).

Documents

STRATEGIA ROZWOJU GMINY - Serwis … 1 Strategia Rozwoju Gminy Czernichów na lata 2015-2020+ Opracowanie: FRDL Małopolski Instytut Samorządu Terytorialnego i Administracji w Krakowie