STRATEGIA ROZWOJU MIASTA OPOLA - | … · Klimat miasta Opola należy do najłagodniejszych w kraju. Stabilny, ciągły rozwój gospodarczy, społeczny i ekonomiczny miasta zależy

Załącznik

do uchwały Nr XXVI/220/04

Rady Miasta Opola

z dnia 26 lutego 2004 r.

STRATEGIA ROZWOJU

MIASTA OPOLA

– Stolicy Polskiej Piosenki –

na lata

2004 – 2015

2

„Opole, nowoczesnym i bezpiecznym miastem,

w którym mieszkańcy mogą na europejskim poziomie

zaspokajać swoje potrzeby oraz rozwijać

i kształtować swoje postawy, uzdolnienia, aspiracje zawodowe,

intelektualne, kulturalno-duchowe i twórcze

jak również dbać o swój rozwój fizyczny”.

3

SPIS TREŚCI:

I. Wstęp............................................................................................................. 4

II. Charakterystyka miasta................................................................................. 7

III. Diagnoza społeczno-gospodarcza................................................................. 9

1. Potencjał gospodarczy........................................................................ 9

2. Infrastruktura....................................................................................... 18

3. Stan i ochrona środowiska.................................................................. 25

4. Edukacja…………………………………………………………………... 30

5. Warunki życia ludności....................................................................... 34

6. Kultura…………………………………………………………………….. 48

7. Sport i turystyka………………………………………………………….. 50

IV. Analiza SWOT............................................................................................... 54

V. Wizja i misja miasta ...................................................................................... 62

VI. Cele i priorytety polityki rozwoju miasta......................................................... 63

VII. Realizacja, monitoring i ewaluacja................................................................. 71

Literatura........................................................................................................ 74

Załączniki....................................................................................................... 77

Lista członków Zespołu opracowującego Strategię – załącznik nr 1............. 77

Raport z Konsultacji Społecznych – załącznik nr 2....................................... 81

Mapy – załącznik nr 3.................................................................................... 85

4

I. Wstęp

„Strategia Rozwoju Miasta Opola – Stolicy Polskiej Piosenki – na lata

2004-2015” jest dokumentem określającym kierunki rozwoju w zmieniających się

warunkach zewnętrznych i wewnętrznych kraju, wskazującym drogę przygotowania

miasta Opola do funkcjonowania w strukturach Unii Europejskiej.

Horyzont czasowy Strategii Rozwoju Miasta Opola, przyjęty na lata 2004-2015,

wynika z przyjętych okresów programowania polityki regionalnej Unii Europejskiej –

Agendy 2000 i 2007 oraz stosowanej zasady „n+2” uwzględniającej rozliczanie

pomocy unijnej dwa lata po zakończeniu okresu programowania. Spójny jest także

z okresem programowania strategii rozwoju województwa opolskiego zaplanowanej

na lata 2000 – 2015.

Prace nad strategią rozwoju miasta Opola zapoczątkowała decyzja Prezydenta

z dnia 27 stycznia 2003r. w sprawie powołania zespołu opracowującego Strategię

Rozwoju Miasta Opola.

W tworzeniu Strategii uczestniczyli partnerzy społeczni; eksperci z wielu

środowisk, przedstawiciele nauki, biznesu, kultury, medycyny, pomocy społecznej,

organizacji pozarządowych, organizacji młodzieżowych. Nad opracowaniem

dokumentu pracowało 70 osób, powszechnie uznanych za autorytety w swojej

dziedzinie działania. Partnerzy pracowali w następujących zespołach:

• gospodarka

• nowe technologie

• edukacja

• infrastruktura

• środowisko

• zdrowie i opieka społeczna

• kultura, sport i turystyka.

Prace nad Strategią Rozwoju Miasta Opola rozpoczęto od przygotowania

diagnozy społeczno-gospodarczej miasta, w której badaniom poddano potencjał

gospodarczy, infrastrukturę, stan i ochronę środowiska, warunki życia ludności,

analizując m.in.: edukację, zdrowie i pomoc społeczną, kulturę, sport i turystykę.

5

Analizie poddano słabe i mocne strony, szanse i zagrożenia. Następnie określone

zostały cele strategiczne i priorytety rozwoju miasta w pierwszych latach członkostwa

Polski w Unii Europejskiej oraz sposób realizacji Strategii związany

z programowaniem działań, wdrażaniem i oceną.

Projekt Strategii Rozwoju Miasta Opola został poddany konsultacjom

społecznym, podczas których mieszkańcy miasta mieli możliwość zapoznania się

z dokumentem, okazję do wyrażenia opinii oraz wskazania tematów, które nie zostały

ujęte w Strategii. W ciągu trzech tygodni Prezydent Opola wraz z partnerami

społecznymi uczestniczącymi w przygotowaniu strategii spotykali się w różnych

częściach miasta prowadząc z mieszkańcami dzielnic, przedstawicielami kultury,

środowiska naukowego, przedsiębiorcami, młodzieżą szkół ponadgimnazjalnych

dialog społeczny na temat kierunków rozwoju Opola. Powszechnie bardzo

pozytywnie oceniono fakt przeprowadzenia społecznych konsultacji

w zaproponowanej formie, postulując stosowanie w sposób cykliczny takiej praktyki

w przyszłości. Wyniki konsultacji stanowią załącznik do Strategii.

Szczegółowa analiza potencjału rozwojowego miasta, celów i priorytetów oraz

wyniki przeprowadzonych z mieszkańcami konsultacji społecznych posłużyły do

określenia wizji Opola w 2015 roku:

„Opole, nowoczesnym i bezpiecznym miastem, w którym mieszkańcy mogą na

europejskim poziomie zaspokajać swoje potrzeby oraz rozwijać i kształtować swoje

postawy, uzdolnienia, aspiracje zawodowe, intelektualne, kulturalno-duchowe

i twórcze, jak również dbać o swój rozwój fizyczny”.

Strategia Rozwoju Miasta Opola jest spójna z rządowymi i regionalnymi

dokumentami programowymi, kierunkami rozwoju gmin aglomeracji opolskiej oraz

spełnia wymogi polityk Wspólnoty Europejskiej. Zgodność celów rozwojowych miasta

z celami i priorytetami zawartymi w Narodowym Planie Rozwoju jest warunkiem

uczestniczenia w programach operacyjnych, będących podstawą wsparcia

samorządów środkami z budżetu państwa i środkami pomocowymi funduszy Unii

Europejskiej.

Spójność Strategii Rozwoju Miasta z „Narodowym Planem Rozwoju na lata

2004–2006” oraz sześcioma narodowymi strategiami występuje przede wszystkim

w obszarze: rozwoju zasobów ludzkich i zatrudnienia, wspierania konkurencyjności

6

sektora przemysłu i usług, wspierania obszarów wymagających aktywizacji, czy

wzmocnienia potencjału rozwojowego regionów i przeciwdziałania marginalizacji.

Przyjęte w Strategii Rozwoju Miasta Opola cele strategiczne i priorytety zgodne

są z założeniami polityki rozwojowej województwa opolskiego przyjętej przez zarząd

województwa „Strategii rozwoju województwa opolskiego na lata 2000–2015"

w dziedzinach dotyczących edukacji – „dobrze wykształcone społeczeństwo”,

rozwoju infrastruktury – „rozbudowa i modernizacja infrastruktury technicznej”,

rozwoju potencjału gospodarczego – „aktywizacja gospodarcza regionu

z wykorzystaniem europejskiego korytarza transportowego przebiegającego przez

województwo opolskie”, czy rozwoju współpracy międzynarodowej.

Strategia Rozwoju Miasta Opola spójna jest w dziedzinach dotyczących:

infrastruktury – „rozbudowa i modernizacja infrastruktury komunikacyjnej”, „likwidacja

zaniedbań infrastruktury komunalnej”, „rozwój budownictwa mieszkaniowego”,

„ożywienie rynku pracy przez aktywizację inwestycji usługowych”, „infrastrukturalnych

i proekologicznych”, „tworzenie miejsc pracy w powiązaniu z obecną i przyszłą

infrastrukturą gospodarczą”; środowiska – „dbałość o środowisko naturalne”; edukacji

– „restrukturyzacja szkolnictwa”; społeczeństwa – „poprawa warunków życia

mieszkańców i bezpieczeństwa publicznego” z przyjętym przez Radę Miasta Opola

w 1996r. Programem Strategicznego Rozwoju Aglomeracji Opolskiej

Strategia jest dokumentem programowym, będącym podstawą do

przygotowania Programu Rozwoju Miasta – dokumentu planistycznego na lata

2004-2008, w którym wskazane zostaną sposoby realizacji założonych celów,

określone działania, kryteria oceny projektów, wskaźniki monitorowania, partnerzy,

szczegółowy harmonogram i plan finansowy oraz źródła finansowania.

Program Rozwoju Miasta przedstawiony zostanie Radzie Miasta Opola

w czerwcu 2004r., po uprzednim przyjęciu przez Radę „Strategii Rozwoju Miasta

Opola – Stolicy Polskiej Piosenki – na lata 2004-2015”.

7

II. Charakterystyka miasta

Opole, miasto wojewódzkie, stolica Śląska Opolskiego liczące niecałe 130 tys. mieszkańców, według wyników badań opublikowanych w 2002 r. przez Centrum Badań Regionalnych, prezentujących sytuację społeczno-gospodarczą polskich miast, znalazło się w grupie 65 największych miast polskich, zajmując pod względem rozwoju 9 miejsce w kraju. W ocenie miast pod uwagę brano sytuację gospodarczą, dochody przedsiębiorstw i mieszkańców, oceniano sektor usług i otoczenie biznesu oraz jakość lokalnej infrastruktury i atrakcyjność miasta, jako miejsca zamieszkania. W rankingu wyprzedzają Opole takie miasta jak Wrocław, Kraków, Szczecin czy Katowice. Natomiast w badaniach „Złota setka samorządów”, prezentujących najlepiej rozwijające się samorządy lokalne, Opole znalazło się dopiero na 98 miejscu w grupie gmin, które w latach 1997-1999 najwięcej pieniędzy przeznaczyły na działania inwestycyjne, ale już według badań z maja 2003 r. Opole znalazło się w pierwszej trójce najlepszych powiatów grodzkich w Polsce.

Od kilku lat Opole zaliczane jest do najbogatszych miast w Polsce, biorąc pod uwagę dochody miasta na osobę z sumą ponad 2390 zł w 2002r., wg tygodnika „Wspólnota” Opole plasuje się na 2 miejscu, tuż za Warszawą.

Miasto Opole położone jest nad rzeką Odrą w południowo-zachodniej części

Polski, w województwie opolskim. Od ośmiu stuleci rozwija się jako ważny na Śląsku

ośrodek regionalny. Powierzchnia Opola wynosi 9 621 ha. Miasto zamieszkuje

129 946 osób stanowiąc ok. 12% ludności województwa (wg danych z 31.12.2002r.).

Wskaźnik gęstości zaludnienia wynosi ok. 1 350 osób/km2.

Pod względem administracyjnym Opole jest stolicą województwa, diecezji

opolskiej i powiatem grodzkim, graniczącym z następującymi gminami: Chrząstowice,

Turawa, Łubniany, Dobrzeń Wielki, Dąbrowa, Komprachcice i Tarnów Opolski.

W Opolu zlokalizowane są urzędy administracji państwowej szczebla

wojewódzkiego oraz regionalnej i lokalnej administracji samorządowej.

Miasto pełni funkcję regionalnego centrum administracyjnego, gospodarczego

i edukacyjno-kulturalnego. Na czterech opolskich uczelniach: Uniwersytecie

Opolskim, Politechnice Opolskiej, Wyższej Szkole Zarządzania i Administracji oraz

Państwowej Medycznej Wyższej Szkole Zawodowej kształci się ponad 33 tys.

studentów.

Podstawą rozwoju miasta jest jego przemysł, rzemiosło i usługi. Aktualnie

w Opolu działa ponad 18 tysięcy podmiotów gospodarczych. Dobrze rozwija się

przemysł spożywczy, metalowy, budowlany i cementowy, coraz intensywniej

rozwijają się usługi.

8

W regionalnych i miejskich obiektach kultury; Filharmonii Opolskiej, Teatrze

Dramatycznym im. J. Kochanowskiego, Opolskim Teatrze Lalki i Aktora, Amfiteatrze

Tysiąclecia, Galerii Sztuki Współczesnej, Muzeum Śląska Opolskiego, Muzeum Wsi

Opolskiej, Muzeum Diecezjalnym – odbywają się międzynarodowe, krajowe

i regionalne wydarzenia kulturalne. Do najważniejszych należą: Krajowy Festiwal

Piosenki Polskiej, Konfrontacje Teatralne „Klasyka Polska”, Ogólnopolski Festiwal

Teatrów Lalek, Międzynarodowy Festiwal Perkusyjny, Jazz Rock Meeting,

Międzynarodowe Triennale Grafiki.

Odbywający się od 1963 roku Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej jest drugim

najstarszym festiwalem piosenki w Europie. Jest imprezą muzyczną znaną w całym

kraju i poza jego granicami. To właśnie Festiwal jest imprezą najbardziej promującą

Opole – mieszkańcy innych miast zapytani o Opole kojarzą je głównie z Festiwalem.

Miasto posiada wiele zabytków historycznych. Do najcenniejszych zabytków

architektury miasta należą m.in. Kościół Franciszkanów z grobami Piastów, Wieża

Piastowska, Katedra, Dworzec Kolejowy oraz Most Groszowy nad Kanałem

Młynówka.

Klimat miasta Opola należy do najłagodniejszych w kraju.

Stabilny, ciągły rozwój gospodarczy, społeczny i ekonomiczny miasta zależy

w dużym stopniu od jego dostępności komunikacyjnej. Opole położone jest wzdłuż

III transeuropejskiego korytarza komunikacyjnego, łączącego Europę Zachodnią

z Europą Wschodnią. Polska część korytarza przebiega od Jędrzychowic na granicy

z Niemcami przez Wrocław, Opole, Katowice, Kraków, Rzeszów do Korczowej na

granicy z Ukrainą. Sieć dróg krajowych przebiegająca przez Opole zapewnia

dogodne połączenia z regionami Polski i Europy. Do najbliższego przejścia

granicznego z Republiką Czeską – w Głuchołazach/Mikulovicach jest z Opola 64 km.

Odległość z Opola do wielu stolic państw europejskich jest niemalże taka sama. Do

Warszawy wynosi 320 km, Berlina 420 km, Pragi 291 km, Wiednia 356 km.

Przez miasto przebiega międzynarodowa, tranzytowa linia kolejowa CE-30,

łącząca Opole z Berlinem, Dreznem, Lipskiem, Frankfurtem nad Menem i z Kijowem.

Zapewnia dobre połączenia krajowe z Warszawą, Wrocławiem, Zieloną Górą,

Szczecinem, Częstochową, Szklarską Porębą.

Bliskie położenie międzynarodowych portów lotniczych we Wrocławiu

i Katowicach, umożliwia szybkie połączenia lotnicze z europejskimi i krajowymi

9

portami lotniczymi, w szczególności z europejskim centrum lotniczym – Frankfurtem

nad Menem.

Odrzańska Droga Wodna łączy Opole z Gliwicami i Szczecinem.

Rozwinięte formy współpracy samorządu opolskiego na arenie

międzynarodowej zyskały uznanie Parlamentu Europejskiego, który wyróżnił Opole

„za działalność na rzecz integracji pomiędzy narodami Europy” honorowymi

odznaczeniami: Dyplomem Honorowym Rady Europy (1994r.), Flagą Honorową

Rady Europy (1997r.) i Plakietą Honorową Rady Europy (2000r.).

III. Diagnoza społeczno-gospodarcza

1. Potencjał gospodarczy

Województwo opolskie w rankingach krajowych plasuje się w grupie średnio

atrakcyjnych inwestycyjnie regionów w kraju. W 2002 roku po raz pierwszy

od dłuższego czasu zanotowano przyrost nakładów inwestycyjnych, a dynamika ich

wzrostu, ogółem dla podmiotów gospodarczych w województwie opolskim, była

znacznie wyższa od średniej krajowej.

Wartość wskaźnika Produktu Krajowego Brutto (PKB) w roku 2001

w województwie opolskim wyniosła 17 085,7 mln zł (2000 rok – 16 935,9 mln zł),

a w przeliczeniu na głowę jednego mieszkańca województwa – 15 780 zł (2000 rok –

15 586 zł). Dynamika PKB w województwie opolskim w 2001r. wzrosła 0,9%, wobec

5,2% średniego wzrostu dynamiki w całym kraju.

Województwo opolskie wyróżnia się na tle kraju wysokim tempem procesów

prywatyzacyjnych.

Wyniki rankingów prowadzone przez krajowe ośrodki badań nad gospodarką

wyraźnie pokazują, że stolica województwa – miasto Opole wypada najkorzystniej na

tle województwa i kraju, od kilku lat uznawane jest w krajowych rankingach za jedno

z najatrakcyjniejszych pod względem inwestycyjnym miasto w Polsce, w którym

dynamicznie rozwija się sektor usług handlowych i finansowych, w niewielkim stopniu

maleje liczba firm budowlanych, stanowiących największy potencjał na opolskim

rynku gospodarczym. Oceny koniunktury gospodarczej dokonane przez opolskich

10

przedsiębiorców budowlanych w 2002 roku wskazują, iż pomimo ogólnokrajowej

recesji branży budowlanej, sektor ten osiągnął pewną stabilizację.

Sektor przedsiębiorstw. Na terenie Opola w grudniu 2002 roku zarejestrowanych było

18 600 podmiotów gospodarczych. Około 95% z nich funkcjonuje w sektorze

prywatnym, pozostałe 5% obejmuje sektor publiczny. Pod względem liczebności firm

Opole wyraźnie przoduje w grupie gmin i powiatów Opolszczyzny; wskaźnik liczby

podmiotów gospodarczych w przeliczeniu na 1000 mieszkańców przyjmuje

najwyższe wartości w Opolu i wynosi 143,80, przed powiatami brzeskim 89,99,

nyskim 82,49, namysłowskim 77,72 i kędzierzyńsko-kozielskim 74,34.

Wykres nr 1: Podmioty gospodarki narodowej w Opolu zarejestrowane

w systemie regon w latach 1998 – 2002

(w liczbach bezwzględnych)

15060

16833

17397

18269

18600

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

16000

18000

20000

1998 1999 2000 2001 2002

Dane: Opole w liczbach, Urząd Statystyczny w Opolu, Opole 2003.

Dla porównania, w miastach o zbliżonej liczbie ludności, liczba podmiotów

gospodarczych kształtuje się następująco:

11

Tabela nr 1 : Podmioty gospodarki narodowej

2001 2002

Miasto Liczba podmiotów

gospodarczych

Liczba podmiotów

gospodarczych na osobę

Liczba podmiotów

gospodarczych

Liczba podmiotów

gospodarczych na osobę

Białystok 33 291 0,11 34 152 1,15

Gorzów Wielkopolski

15 868 0,12 16 192 0,12

Kielce 26 286 0,12 27 545 0,13

Rzeszów 18 287 0,11 18 615 0,11

Zielona Góra 14 930 0,12 15 138 0,12

Dane: Miasta Wojewódzkie. Podstawowe dane statystyczne, Główny Urząd Statystyczny – Urząd Statystyczny w Poznaniu, Warszawa 2002.

Struktura liczby pracujących w poszczególnych podmiotach gospodarczych

wskazuje, że w Opolu zdecydowaną przewagę stanowią przedsiębiorstwa

zatrudniające do 5 osób, stanowiąc około 95% ogółu podmiotów gospodarczych.

Wykres nr 2: Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w Opolu według

liczby pracujących w roku 2002 (w liczbach bezwzględnych)

43 195190

362

492

17318 1 - 5

6 - 9

10 - 20

21 - 49

50 - 250

powyżej 250


12

Struktura podmiotów gospodarczych korzystnie wpływa na rozwój gospodarczy

miasta z uwagi na dynamikę w kreowaniu nowych miejsc pracy przez występujące

najliczniej małe i średnie podmioty. Małe przedsiębiorstwa, z racji swej elastyczności

w dostosowywaniu do zmieniających się warunków gospodarki rynkowej, stanowią

grupę firm, w których występuje stały wzrost liczby miejsc pracy.

Wykres nr 3: Struktura przeciętnego zatrudnienia według sekcji PKD


Struktura przeciętnego zatrudnienia według sekcji PKD w miastach o podobnej

liczbie ludności przedstawia się następująco:

19%

9%

39%

33% Przemysł

Budowictwo

Usługi rynkowe

Usługinierynkowe

13

Tabela nr 2 : Struktura przeciętnego zatrudnienia według sekcji PKD

Miasto przemysł

w %

budownictwo

w %

usługi rynkowe

w %

usługi nierynkowe

w %

Gorzów Wielkopolski 32 5 33 30

Rzeszów 26 9 34 31

Zielona Góra 22 5 44 29

Dane: Miasta Wojewódzkie. Podstawowe dane statystyczne, Główny Urząd Statystyczny –

Urząd Statystyczny w Poznaniu, Warszawa 2002.

W Opolu struktura podmiotów gospodarki narodowej1 według form prawno-

organizacyjnych przedstawia się następująco (stan na 31.12.2002r.):

Sektor prywatny – 17 668, w tym między innymi:

• spółki handlowe – 1 547, w tym:

− spółki akcyjne – 53

− spółki z ograniczoną odpowiedzialnością – 1 383

• spółki cywilne – 1 761

• spółdzielnie – 55

• stowarzyszenia i organizacje społeczne – 308

• zakłady osób fizycznych – 13 175

Sektor publiczny – 932, w tym między innymi:

• przedsiębiorstwa państwowe – 11

• spółki handlowe – 40

Dane: Opole w liczbach, Urząd Statystyczny w Opolu, 2003.

Biorąc pod uwagę rodzaj działalności, na pierwszym miejscu pod względem

liczebności jednostek znajduje się „handel i naprawy” – 5 353 podmioty, na

kolejnych: „obsługa nieruchomości i nauka” – 4 741, „budownictwo” – 1 793,

„przemysł” – 1 382, „transport, gospodarka magazynowa i łączność” – 1 240.

1 Bez rolników indywidualnych.

14

Mimo przyrostu liczby podmiotów gospodarczych (w latach 1997–2000 liczba

podmiotów wzrosła o 33,9%), struktura ich działalności nie zmienia się od wielu lat.

Wykres nr 4: Podmioty gospodarcze według sektorów w 2002r.

95%

5%

Sektor prywatny Sektor publiczny


Wykres nr 5: Podmioty gospodarki narodowej zarejestrowane w systemie regon

według sekcji PKD w 2002r.

Handel i naprawy28,78%

Rolnictwo0,79%

Edukacja2,02%

Hotele i restauracje2,50%

Ochrona zdrowia i opieka społeczna

4,85% Pośerdnictwo finansowe5,17%

Pozostała działalność6,25%

Przemysł7,43%

Transport, gospodarka magazynowa i

łączność6,67%

Budownictwo9,64%

Obsługa nieruchomości i firm

25,49%

Administracja publiczna, obowiązkowe

ubezpieczenia społeczne0,41%

Dane: Opole w liczbach, Urząd Statystyczny w Opolu, Opole 2003

W 2002 roku w Opolu zarejestrowano 1 126 nowych podmiotów gospodarczych,

najwięcej w sektorach „handel i naprawy” – 344 oraz „obsługa nieruchomości i firm,

nauka” – 290, jednocześnie w tym samym roku zlikwidowano 741 firm. Podobnie jak

15

w przypadku podmiotów nowopowstałych największe likwidacje objęły dwie grupy:

handel i naprawy oraz obsługa nieruchomości i firm. W liczbach bezwzględnych

przyjmowały one odpowiednio wartości 228 i 209. Dane statystyczne jednoznacznie

wskazują, że największą dynamikę wzrostu wśród podmiotów gospodarczych

wykazuje sektor usług.

Wyniki badania sondażowego przeprowadzonego wśród opolskich

przedsiębiorstw2 wskazują, że w 2002 roku miało miejsce załamanie dynamiki

wartości produkcji, szczególnie odczuwalne w branży budowlanej i wśród firm

handlowych. Trudny okres dobrze przetrzymały przedsiębiorstwa produkcyjne

i świadczące usługi różne. W wyniku załamania dynamiki wzrostu wartości produkcji,

zanotowano 3% spadek zatrudnienia.

Dla większości opolskich firm głównym rynkiem zbytu jest województwo

opolskie i kraj. Przedsiębiorstwa świadczące usługi różne w 38%, handlowe w 33%,

produkcyjne w 21% i firmy budowlane w 17% przypadków kierują swoje oferty do

mieszkańców Opola, stanowiących 12% ogółu mieszkańców regionu.

Stosunkowo niewielka część firm, poniżej 20%, wykazuje działalność

eksportową. Wśród firm eksportowych prym wiodą firmy produkcyjne, wartość ich

eksportu stanowi 82% całkowitej wartości eksportu. Na kolejnym miejscu znajdują się

przedsiębiorstwa prowadzące usługi różne, których wartość eksportu stanowi 18%

całkowitej wartości eksportu. Głównym kierunkiem eksportu są Niemcy, pozostałe

kraje Unii Europejskiej oraz Rosja.

Przychody ze sprzedaży. W podmiotach o liczbie pracujących powyżej 9 osób

przychody ze sprzedaży wyrobów i usług w roku 2002 w rozbiciu na poszczególne

sektory wyniosły:

• przemysł (górnictwo i kopalnictwo, przetwórstwo przemysłowe, wytwarzanie

i zaopatrywanie w energię elektryczną, gaz i wodę) – 2 196,4 mln zł

(w 2001r. 1 959,1 mln zł);

• budownictwo – 600,7 mln zł (w 2001r. 604,1 mln zł);

2 Badanie ankietowe przeprowadzone na grupie celowej 127 opolskich przedsiębiorstw wskazanych przez Urząd Statystyczny w Opolu (metoda nielosowa, za podstawę wyboru grupy celowej przyjęto liczbę zatrudnionych – od 20 pracowników wzwyż); celem badania było określenie dynamiki rozwoju przedsiębiorstw w latach 2000 – 2002 oraz zdobycie informacji o kanałach dystrybucji, głównych rynkach zbytu i kierunkach eksportu oraz głównych barierach jego rozwoju.

16

• transport, gospodarka magazynowa i łączność – 310,8 mln zł (w 2001r.

315,8 mln zł).

Jedynie w przypadku sektora przemysłu zanotowano wzrost przychodów

w porównaniu do 2001 roku, przy czym uwzględniając dane z 2000 roku należy

podkreślić, że dynamika wzrostu jest zdecydowanie słabsza. Pozostałe dwa sektory

zanotowały spadek przychodów. Jakkolwiek w porównaniu do 2000 roku

w budownictwie jest to tendencja stała, o tyle w przypadku transportu, gospodarki

magazynowej i łączności w 2000 roku przychody w tej grupie wyniosły 256,6 mln zł,

a w 2001 roku – 315,8 mln zł.

Inwestorzy zagraniczni. Na rozwój gospodarki w mieście, pobudzenie

konkurencyjności coraz większy wpływ ma udział inwestycji zagranicznych. Do grupy

inwestorów zagranicznych działających w Opolu należą:

• Nutricia Polska Sp. z o.o. (przemysł spożywczy)

• Zott Polska Sp. z o.o. (przemysł spożywczy)

• OZD Continental Grain Company S.A. (przemysł spożywczy)

• Przedsiębiorstwo Produkcyjno-Handlowe „Kramex” Sp. z o.o. (przemysł

meblarski)

• Ahlers Poland Sp. z o.o. (przemysł odzieżowy)

• Braas Polska Sp. z o.o. (budownictwo)

• Readymix Beton Śląsk Sp. z o.o. (budownictwo)

• Schiedel Sp. z o.o. (budownictwo)

• Kludi Armaturen Sp. z o.o. (urządzenia sanitarne)

• Rethmann Sp. z o.o. (usługi komunalne)

• Przedsiębiorstwo Zagraniczne L. H. Pelz (produkcja mebli tapicerowanych)

• Castorama (handel)

• Obi (handel)

• Real (handel).

17

Wskazywane źródła ogólnie niskiego poziomu inwestycji zagranicznych

w województwie opolskim – 2 217,2 mln zł w 2001r. w porównaniu do 2 624,9 mln zł

w 2000r. to m.in. brak miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego, mała

ilość wyznaczonych i przygotowanych kompleksowo terenów rozwoju

gospodarczego, terenów pod zabudowę mieszkaniową oraz brak skutecznego

systemu zachęt dla inwestorów i słaba obsługa biznesowa.

Organizacje obsługujące biznes. Opolscy przedsiębiorcy korzystają z kilku

regionalnych organizacji gospodarczych, do których należą m.in.: Opolska Izba

Gospodarcza, Izba Rzemieślnicza, Agencja Rozwoju Opolszczyzny, Fundacja

Rozwoju Śląska oraz Wspierania Inicjatyw Lokalnych, Stowarzyszenie „Promocja

Przedsiębiorczości”, Fundacja Śląsk, Stowarzyszenie Profil, Regionalny Fundusz

Poręczeń. W ocenie przedsiębiorców organizacje te nie spełniają ich oczekiwań.

Słabą stroną systemu obsługi biznesu jest mała ilość firm konsultingowych,

słabe przygotowanie kadr do wspierania pozyskiwania środków z funduszy

europejskich dla małych i średnich przedsiębiorców (MSP) i brak dużego centrum

biznesowego, umożliwiającego rozwój współpracy pomiędzy organizacjami

i przedsiębiorcami.

Organizacje okołobiznesowe na Opolszczyźnie wykazują stosunkowo niewielkie

zainteresowanie możliwościami wsparcia finansowego dla przedsiębiorców,

oferowanego przez Unię Europejską. W Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości

do unijnych programów PHARE wspierających rozwój MSP akredytowało się

dotychczas (2003r.) zaledwie 8 firm z województwa opolskiego, w tym 6 z miasta

Opola, do programów krajowych 8 – wszystkie z miasta Opola.

Nowe technologie. Podobnie jak w całym województwie, również w Opolu stopień

wdrażania nowych technologii jest stosunkowo niski. Pomimo, że w Opolu swoją

siedzibę mają jednostki badawczo-rozwojowe, firmy konsultingowe, których

zadaniem jest m.in. pomoc małym i średnim przedsiębiorstwom w pozyskiwaniu

środków i wdrażaniu nowych linii technologicznych, to kompleksowa obsługa

okołobiznesowa jest w mieście jeszcze zbyt słabo rozwinięta, a oferta istniejących

podmiotów skąpa w stosunku do potrzeb przedsiębiorców.

18

Niski udział województwa opolskiego w pozyskiwaniu środków z Unii

Europejskiej na wsparcie ośrodków naukowo-badawczych, rozwój i wdrażanie

nowych technologii w przedsiębiorstwach, na uczelniach, szkołach i w infrastrukturze,

wpływa na konkurencyjność gospodarczą. W Opolu i w całym województwie słaby

jest dostęp do informacji o nowych technologiach; brakuje kompleksowej informacji

na temat sektora małych i średnich przedsiębiorstw, wdrażających rozwiązania

innowacyjne, bądź zainteresowanych ich wdrażaniem. Słabo promowane jest

stosowanie nowoczesnych rozwiązań oraz współpraca pomiędzy jednostkami

badawczo-rozwojowymi a MSP.

Firmy regionu opolskiego charakteryzuje bardzo niski udział nakładów na

badania i rozwój w przychodach ze sprzedaży, a także niewielkie nakłady na badania

i rozwój w przeliczeniu na pracującego oraz mała liczba podmiotów sektora high-tech

na 1000 podmiotów produkcyjnych. Pogarszająca się sytuacja ekonomiczna firm

i przedsiębiorstw, przyczynia się do tego, że podmioty te koncentrują uwagę na

strategii przetrwania trudnej sytuacji na rynku, nie na rozwoju i wdrażaniu innowacji.

2. Infrastruktura

Transport drogowy. Opole położone jest w pasie III paneuropejskiego korytarza

drogowego (Francja – Niemcy – Polska – Ukraina), na głównych szlakach

komunikacyjnych Polski łączących Europę Zachodnią z Europą Wschodnią. Polska

część korytarza biegnie od granicy z Niemcami w Jędrzychowicach przez Wrocław,

Opole, Katowice, Kraków, Rzeszów do granicy z Ukrainą w Korczowej. Sieć dróg

krajowych przebiegająca przez Opole zapewnia dogodne połączenia z regionami

Polski i Europy, m.in. z Berlinem, Pragą, Wiedniem.

Drogami o znaczeniu ponadregionalnym krzyżującymi się w Opolu są:

z południowej granicy polsko-czeskiej biegnąca przez Racibórz, w kierunku

północnym, m.in. do Torunia – droga krajowa Nr 45, z Kotliny Kłodzkiej droga

krajowa Nr 46 w kierunku Częstochowy oraz z kierunku Wrocławia do Krakowa –

droga krajowa Nr 94.

Na terenie miasta krzyżują się drogi o znaczeniu regionalnym; w kierunku

południowym do Prudnika droga wojewódzka Nr 414, droga wojewódzka Nr 423

w kierunku Kędzierzyna-Koźla, w kierunku północnym – droga wojewódzka Nr 454

19

do Namysłowa, w kierunku zachodnim do węzła autostradowego w Prądach – droga

wojewódzka Nr 435.

Miasto pokryte jest siecią dróg publicznych o łącznej długości 308,9 km, które

ze względu na funkcje, podzielone są na następujące kategorie:

• krajowe – 34,4 km

• wojewódzkie – 24 km

• powiatowe – 45 km

• gminne – 205 km.

Większość dróg – ok. 202 km, posiada nawierzchnię bitumiczną, pozostałe

mają nawierzchnię betonową, z kostki granitowej bądź są drogami gruntowymi

wzmocnionymi.

Stan i jakość dróg z roku na rok poprawia się. Jeszcze wciąż utrudniony jest

dojazd do dzielnic miasta: Nowa Wieś Królewska, Groszowice, Malina. W celu

usprawnienia przejezdności i wyprowadzenia ruchu ciężkich pojazdów z centrum

miasta przygotowywane są inwestycje drogowe, do których należą m.in. dokończenie

budowy Obwodnicy Północnej (ok. 5 km) oraz budowa Obwodnicy Piastowskiej

(ok. 15 km) wraz z nowym mostem na Odrze, budowa wiaduktu na

ul. Niemodlińskiej, przebudowa pięciu wiaduktów, m.in. na ul. Struga, Wschodniej

i Ozimskiej. Kluczowym zadaniem jest modernizacja mostu Piastowskiego na Odrze

w centrum miasta. Interwencji wymaga poważny deficyt miejsc parkingowych

w centrum i na dużych osiedlach Opola.

Oświetlenie. Na terenie Opola znajduje się około 8 000 punktów świetlnych,

zasilanych siecią kablową o długości około 235 km i liniami napowietrznymi

o długości około 100 km. Duża część opraw świetlnych wskutek wpływu warunków

atmosferycznych i zanieczyszczenia substancjami agresywnymi nie spełnia norm

oświetlenia jezdni czy chodników. W ciągu ostatnich 8 lat zmodernizowano

oświetlenie, wymieniono lampy, zamontowano oświetlenie na ulicach wyspy Pasieka

oraz w Śródmieściu. Większość opraw świetlnych w mieście to oprawy rtęciowe

wymagające wymiany. Raporty z kontroli stanu oświetlenia wskazują na konieczność

modernizacji oświetlenia przy ul. Wrocławskiej oraz budowę oświetlenia na odcinku

trasy E-40 od Skansenu do granic miasta. W związku z rozbudową Opola, w części

20

Kolonii Gosławickiej wymagane jest dobudowanie nowych punktów świetlnych.

Natomiast pewne rejony Nowej Wsi Królewskiej wymagają całkowitej wymiany

i modernizacji oświetlenia.

Transport zbiorowy i indywidualny. Na terenie Opola usługi przewozowe w zakresie

transportu zbiorowego świadczy Miejski Zakład Komunikacyjny Sp. z o.o (MZK). We

wrześniu 2003r. tabor w Opolu liczył 109 autobusów (dla porównania w roku 2001 –

115 autobusów). Miasta o podobnej liczbie mieszkańców posiadają następujący

tabor: Wałbrzych –102 szt., Kielce – 174 szt., Rzeszów – 194 szt., Zielona Góra –

80 szt. Długość linii autobusowych w Opolu wynosi 338 km. Z roku na rok zmniejsza

się ilość mieszkańców korzystających z komunikacji miejskiej. W 2003r. autobusy

transportu zbiorowego przewiozły w Opolu 18 114 500 osób. Dla porównania

w 2002r. – 19 100 000 osób, w 2001r. – 22 800 000.

Przy niewielkim rozwoju infrastruktury transportowej w Opolu, następuje szybki

wzrost liczby zarejestrowanych samochodów osobowych. W Opolu w grudniu 2002r.

zarejestrowanych było 41 952 samochodów osobowych. W ciągu ostatnich dziesięciu

lat nastąpił 66% wzrost liczby zarejestrowanych w mieście samochodów osobowych

(w 1992r. było ich 27 702). Wzrost natężenia ruchu powoduje przeciążenie układu

drogowo-parkingowego, szczególnie w centrum miasta. Codziennie w celu dojazdu

do pracy używanych jest ponad 12 500 samochodów osobowych zarejestrowanych

przez mieszkańców Opola.

Ciągły wzrost liczby samochodów jeżdżących po opolskich drogach, ma wpływ

na stan i jakość dróg oraz na obciążenie w godzinach szczytu. Powiększająca się

liczba zarejestrowanych pojazdów nie spowodowała wystarczającego wzrostu liczby

miejsc parkingowych w mieście. Brak parkingu wielopoziomowego, wydzielonych,

dużych stref parkowania na obszarach poza ruchem drogowym, spowodowało

wykorzystanie ciągów komunikacyjnych na lokalizację miejsc parkingowych, tym

samym obniżając przejezdność ulic w centrum miasta. Wpływy pochodzące z opłat

za pozostawienie pojazdu w strefie płatnego parkowania (w 2002r. i w 2003r.

wyniosły po ok. 1,5 mln zł) w 60% przeznaczane są na remonty i modernizację dróg

oraz chodników.

21

Transport kolejowy. Opole leży na szlaku jednej z najważniejszych magistralnych linii

kolejowych w Polsce CE-30, która jest częścią tras o znaczeniu międzynarodowym

w Europie. Bezpośrednie, międzynarodowe połączenia kolejowe to: Opole –

Poczdam przez Berlin, Opole – Hamburg przez Berlin, oraz Opole – Kijów.

Mieszkańcy oraz przyjezdni wskazują duże zainteresowanie wprowadzenia

bezpośrednich połączeń Opola z Frankfurtem n/M, Dreznem oraz z miastami

leżącymi w Czechach. Główną linią kolejową krajowych połączeń magistralnych jest

pasmo tranzytowe Gliwice – Strzelce Opolskie – Kędzierzyn-Koźle, Opole – Brzeg –

Wrocław. Istotnymi połączeniami regionalnymi są: Opole – Kędzierzyn-Koźle, Opole

– Nysa.

Położenie na szlakach międzynarodowych tras kolejowych, duża gęstość sieci

kolejowych tras krajowych i regionalnych oraz dobre parametry techniczne stanowią

dobrą infrastrukturę sprzyjającą rozwojowi miasta. Część tras przebiegających przez

Opole dostosowywana jest do rozwijania prędkości 160 km/h.

Problemem dla ludności zamieszkującej tereny położone wzdłuż torów

kolejowych jest niedostateczna ilość zamontowanych ekranów dźwiękochłonnych,

dotyczy to dzielnic: Zaodrze, Groszowice, Grudzice, Malina. Odpowiedzialne

technicznie i finansowo za montaż ekranów Polskie Koleje Państwowe, modernizując

coraz większą ilość torów kolejowych, w niewystarczającym stopniu dbają

o zmniejszenie uciążliwości ruchu pociągów.

Stacja Opole posiada ładownię publiczną do nadawania i odbierania przesyłek

wagonowych i całopociągowych. Część podmiotów gospodarczych zlokalizowana na

terenie miasta posiada swoje bocznice kolejowe. Należą do nich m.in.: APC

Metalchem, Cementownia Odra, Energetyka Cieplna Opolszczyzny S.A., Opolska

Fabryka Mebli, Tabor Szynowy Opola S.A.

Mieszkańcy miasta zwracają uwagę na możliwość wykorzystania i rozwój

istniejącej infrastruktury kolejowej celem uruchomienia miejskiej kolejki szynowej.

Transport wodny. Przepływająca przez Opole rzeka Odra należy do najważniejszych

szlaków wodnych w Polsce. Połączona z kanałami wodnymi stanowi konkurencyjne

rozwiązanie w przewozach wybranych grup ładunków. Obecnie w niewielkim stopniu

wykorzystywane są możliwości przewozowe Odry – około 5 mln ton rocznie (2002r).

Natomiast potencjalne możliwości rzeki to około 20 mln ton ładunków rocznie.

22

W Opolu znajdują się dwa porty rzeczne:

• Port ZACh Metalchem,

• Port przy Cementowni Odra,

wyposażone w basen, suwnicę, bocznicę kolejową przystosowane do dowozu

i przesyłek surowców i towarów.

Transport powietrzny. W Polskiej Nowej Wsi położonej 8 km od Opola i 11 km od

węzła Prądy na autostradzie A4, znajduje się dostosowane do przyjmowania

samolotów o łącznej masie do 5 700 kg lotnisko, które może obsługiwać linie

pasażerskie, głównie na trasach Opole – Gdańsk, Opole – Szczecin, Opole – Berlin.

W odległości 20 km od Opola w miejscowości Kamień Śląski, znajduje się

prywatne lotnisko przystosowywane do transportu pasażerskiego.

Międzynarodowe pasażerskie linie lotnicze obsługiwane są przez oddalone

o ok. 80 km od Opola lotniska we Wrocławiu oraz Katowicach. Autostrada A4 oraz

dobra infrastruktura krajowych połączeń drogowych i kolejowych stwarza dogodne

warunki szybkiego dojazdu z miasta Opola do lotnisk międzynarodowych.

Sieć wodociągowa i kanalizacyjna. Podstawowym źródłem zasilania miasta w wodę

jest ujęcie i stacja uzdatniania Zawada, z którego pokrywane jest około 51%

zapotrzebowania mieszkańców w wodę. Pozostałe ujęcia: Oleska i Grotowice

pokrywają 20% oraz 29% potrzeb.

System wodociągowy miasta zbudowany jest z 393 km przewodów ciśnieniowych

obejmując:

• rurociągi magistralne – 29,1 km

• rurociągi rozdzielcze – 243,9 km

• przyłącza wodociągowe – 120 km.

Najstarsze rurociągi eksploatowane są od 100 lat i w wielu przypadkach wymagają

wymiany. Największa ilość przewodów w mieście – 49% ma ponad 20 lat. Sieć

zbudowana jest głównie z żeliwa (56,2%) a około 16,9 km przewodów to rury

azbestocementowe, które w najbliższym czasie wymagają wymiany.

23

Powstające na terenie miasta ścieki sanitarne odprowadzane są do miejskiej

oczyszczalni systemem kanalizacji sanitarnej rozdzielczej, natomiast z najstarszej

części miasta, tj. centrum, ścieki sanitarne odprowadzane są do oczyszczalni razem

z wodami opadowymi. Nadmiar wód opadowych odprowadzany jest przelewami

awaryjnymi do Kanału Młynówka. Większość sieci kanalizacyjnej w mieście ma

charakter rozdzielczy. Od 2002 roku zmodernizowana oczyszczalnia ścieków

obsługuje obszar miasta, z którego do sieci kanalizacyjnej podłączonych jest

ok. 84,8% mieszkańców. Ścieki z terenów peryferyjnych i nieskanalizowanych

dostarczane są beczkowozami. Do wód powierzchniowych w roku 2002

odprowadzono łącznie 10,5 hm3 ścieków oczyszczanych na oczyszczalni, w tym

7,6 hm3 ścieków przemysłowych i komunalnych. Dla porównania w roku 2001

odprowadzono 11,29 hm3 ścieków oczyszczonych w tym 9,17 hm3 ścieków

przemysłowych i komunalnych.

Kanalizacja sanitarna w dzielnicach, w których jest zbudowana, jest w dobrym

stanie technicznym. Ze względu na wieloletnie użytkowanie kanalizacja

ogólnospławna w dzielnicy Śródmieście wymaga częściowo przebudowy

i modernizacji.

Udział ludności korzystającej z sieci komunalnej w stosunku do ogółu ludności miasta

wynosi:

• sieć wodociągowa 92,9%

• sieć kanalizacyjna 84,8%

• sieć gazowa 84,7%.

Sieć ciepłownicza. Istniejący miejski system ciepłowniczy jest podstawowym źródłem

pokrycia potrzeb cieplnych miasta Opola, zarówno w obszarach zagospodarowanych

jak i na terenach przeznaczonych pod zabudowę. Obecna infrastruktura techniczna

miejskiego systemu ciepłowniczego jest dość nowoczesna i pozwala na zaspokojenie

istniejących i przyszłych potrzeb cieplnych miasta.

Doprowadzenie sieci ciepłowniczej do nowych terenów, jest uzależnione od

tempa zabudowy oraz od uwarunkowań ekonomicznych. W przypadku małego tempa

przyrostu zabudowy, potrzeby cieplne na ogół zaspokajane są ze źródeł lokalnych,

opalanych paliwem gazowym lub płynnym. Dotyczy to głównie dzielnic:

24

Szczepanowice, gdzie system ciepłowniczy doprowadzony jest do rejonu byłej

jednostki wojskowej przy ul. Prószkowskiej oraz Półwieś, Bierkowice, Wróblin,

Zakrzów – obecnie sieć ciepłownicza doprowadzona jest do ul. Cygana, Gosławice,

Grudzice, Malina, Grotowice, Groszowice, Nowa Wieś Królewska.

Infrastruktura gazownicza. Miasto Opole zasilane jest gazem wysokometanowym

GZ-50. Podstawowym źródłem zasilania miasta w gaz są gazociągi wysokiego

ciśnienia o ciśnieniu maksymalnym 6,3MPa. Maksymalna sumaryczna

przepustowość stacji I stopnia wynosi 36 000 m³/h. System sieci gazowej miasta

zbudowany jest z 207 km sieci dystrybucyjnej i obejmuje:

• 156 km sieci gazowych niskiego ciśnienia o ciśnieniu roboczym 2,2kPa

• 51 km sieci gazowych średniego ciśnienia o ciśnieniu roboczym 0,25Mpa.

Istniejące sieci gazowe zapewniają bezpieczną i ciągłą dostawę gazu dla

zaspokojenia potrzeb energetycznych społeczności lokalnej.

Problem rozbudowy sieci gazowej niskiego ciśnienia istnieje w dzielnicach

Wróblin oraz Zakrzów. W związku z jednostronnym zasilaniem dzielnic i częstymi

spadkami ciśnień nie jest możliwe w najbliższym czasie dalsze przyłączanie nowych

odbiorców oraz rozbudowa sieci na bazie sieci istniejącej. Gazyfikacja odbiorców

w tych dzielnicach rozpocznie się po wybudowaniu stacji gazowej oraz gazociągów

rozdzielczych.

Telekomunikacja. Sieć telekomunikacyjna w Opolu jest dobrze rozwinięta. W Opolu

w 2002 roku było 395,9 łącz na 1000 osób (średnia w kraju wynosiła 310). Wpływ na

polepszenie dostępności telekomunikacyjnej w regionie ma wejście na lokalny rynek

sieci Netia, mającej w Opolu około 10 tys. abonentów. Bardzo dynamicznie rośnie

liczba osób korzystających z usług operatorów sieci komórkowych Plus GSM, Era

GSM oraz Idea Centertel. Możliwości rozwoju telekomunikacji w Opolu, tkwią

w sferze usług internetowych. Liczba firm dostarczających internet do mieszkań,

instytucji, przedsiębiorstw stale rośnie, co ma wpływ na lepszą jakość usług

i konkurencyjność cenową. Koszty korzystania z internetu są wciąż zbyt wysokie,

zarówno koszty podłączenia stałego łącza do odbiorcy, jak i użytkowania. Miesięczny

25

abonament użytkowania sieci to koszt średni około 65 zł. W krajach Unii Europejskiej

dostęp do sieci internet jest powszechniejszy i jednocześnie o około 60% tańszy.

Największy zasięg sieci światłowodu posiada Telekomunikacja Polska.

Dodatkowe sieci posiadają PKP, Elektrownia Opole. Od kilku lat Uniwersytet Opolski

realizuje krajowy program Komitetu Badań Naukowych, w ramach którego w całej

Polsce budowana jest sieć światłowodu Pionier.

3. Stan i ochrona środowiska

Środowisko przyrodnicze. Środowisko przyrodnicze Opola przez wieki ulegało

silnemu działaniu człowieka, z jednej strony z uwagi na osiedlanie się na Nizinie

Śląskiej, w dolinie rzeki Odry, z drugiej – w związku z wykorzystywaniem

występujących złóż, m.in. margli, piasków, żwirów i gliny. Na terenie miasta, wzdłuż

pasma korytarza ekologicznego rzeki Odry występują tereny o bogatych zasobach

i walorach przyrodniczych, Las Grudzicki będący obszarem chronionego krajobrazu,

czy tereny warte objęciem ochroną np. Dolina Strugi Lutnia, Grudzicki Grad, łąki

w Nowej Wsi Królewskiej, zespoły przyrodniczo – krajobrazowe Doliny Odry,

Kamionki Piast, Kamionki w Groszowicach, Żwirownie w Malinie, czy stanowiska

dokumentacyjne Groszowickich Skał, Skarpy w Malinie. Niektóre z drzew m.in.

z gatunków dębu szypułkowego, platana klonolistnego, miłorzębu dwuklapowego,

czy lipy drobnolistnej, mają w Opolu status pomników przyrody.

Miasto stanowi atrakcyjne środowisko dla ptaków zarówno w okresie rozrodu

czy zimowania. Jednymi z najciekawszych obszarów są zalane kamieniołomy

i piaskownie położone w różnych częściach Opola. Stanowią one atrakcyjne miejsca

rozrodu dla ptaków wodno-błotnych. Dolina Odry i Kanału Ulgi przyciąga ptactwo

związane z obszarami podmokłymi, a do najczęściej spotykanych zaliczają się

krzyżówka, czernica, łyska, mewa śmieszka, rokitniczka, trzcinniczek. Pośród

obszarów leśnych, które występują głównie w północno-zachodniej i wschodniej

części miasta spotkać można typowych przedstawicieli świata ptaków leśnych:

myszołowa, grzywacza, puszczyka, dzięcioła czarnego, paszkota, strzyżyka, rogatkę,

kapturkę, pierwiosnka, kowalika, ziębę.

26

Na terenie miasta występują użytki rolne, które odznaczają się wysokimi

walorami przyrodniczymi, spełniającymi warunki do rozwoju rolnictwa ekologicznego,

powstawania tzw. agrorezerwatów.

Jakość wody. Brak miejskiego kompleksowego systemu monitorowania uniemożliwia

pełny dostęp do informacji o środowisku. Podstawowy monitoring w przypadku wód

powierzchniowych odnosi się wyłącznie do rzeki Odry w przekroju „Groszowice”,

w przypadku powietrza dotyczy 2 punktów pomiarowych zlokalizowanych

w dzielnicach miasta Opola.

W wyniku prowadzonych badań stwierdzono, iż stan rzeki Odry nie poprawia się

pomimo wyeliminowania zanieczyszczeń przemysłowych pochodzących z rejonu

Krapkowic. Polepszyły się nieznacznie możliwości samooczyszczenia się wody ze

względu na zwiększenie się zawartości tlenu rozpuszczonego. Od 1999 roku

zauważana jest tendencja obniżania zasolenia wód (z wyjątkiem siarczanów), fosforu

ogólnego, miana coli, azotu amonowego, azotu azotanowego i azotu ogólnego, co

prawdopodobnie spowodowane jest zmniejszeniem udziału zanieczyszczeń typu

rolniczego, rozbudową kanalizacji sanitarnej w mieści i gminach sąsiednich. Dla

zawartości metali ciężkich, obecności BZT5, ChZT, rzeka Odra znajduje się w I klasie

czystości. Ze względu na duże zasolenie, obecność zawiesin, potasu, fosforanów,

manganu i chlorofilu „a” w klasie II, dla pozostałych wskaźników

(m.in. zanieczyszczeń bakteriologicznych) w klasie III czystości.

Pozostałe wody powierzchniowe zlokalizowane na terenie miasta Opola,

którymi są „dzikie kąpieliska” znajdujące się w nieczynnych kamieniołomach

i żwirowniach objęte monitoringiem Państwowego Powiatowego Inspektora

Sanitarnego w Opolu zaliczane są do I klasy czystości ze względu na

zanieczyszczenia bakteriologiczne.

Wyniki badań przeprowadzonych w latach 1998-2001 wykazały, że woda,

w którą zaopatrywane jest miasto Opole z ujęcia w Zawadzie oraz Grotowicach

spełnia normy jakości dla wód pitnych. Wody podziemne z ujęcia komunalnego

w Grotowicach, wyróżniają się najwyższą jakością na Opolszczyźnie. Ujęcie

w Zawadzie spełnia standardy wód średniej jakości, w związku z tym, że stężenie

związków żelaza i manganu występuje w ilościach przekraczających ich

27

dopuszczalne normy. W stacji uzdatniania wody w Zawadzie instalowane są

urządzenia do obniżania zawartości tych pierwiastków do wartości dopuszczalnych.

Jakość gleby. Do gleb dominujących na obszarze miasta można zaliczyć: rędziny,

brunatne właściwe, czarne ziemie, gleby aluwialne mad rzecznych. Większość gleb

uprawnych należy do gleb gliniastych i w mniejszym zakresie piaskowych. W Opolu

znajduje się więcej niż w regionie gleb lekkich i bardzo lekkich i mniej gleb średnich

i ciężkich. Największym zagrożeniem dla gleb są efekty działalności człowieka, m.in.

zabudowa nowych terenów, niska emisja (transport, bytowanie ludności, wysypiska),

zasolenie zimowymi środkami oczyszczania dróg, prowadzenie odkrywkowej

eksploatacji surowców mineralnych.

Procentowy udział kompleksów przydatności rolniczej gleb gruntów ornych

miasta na tle województwa opolskiego, wskazuje, że bardzo wysoki udział osiągają

w mieście gleby kompleksu pszennego dobrego oraz żytniego dobrego. Znacząco

mniej, w porównaniu do średniej w regionie, jest gleb kompleksów pszennego bardzo

dobrego oraz pszennego wadliwego i żytniego bardzo dobrego.

Brak jest inwentaryzacji terenów zielonych (plan zieleni), określenia miejsc

zieleni izolacyjnej (leśnej) i wskazania kierunków rozwoju zieleni.

Jakość powietrza. Na jakość powietrza w Opolu wpływa głównie przemysł oraz

komunikacja. Zanieczyszczenia powietrza pochodzą przeważnie z energetycznego

spalania paliw w kotłach, procesów technologicznych oraz spalania paliw w silnikach

samochodowych. Według opracowania „Stan środowiska w województwie opolskim

w 2001 roku” Wojewódzkiego Inspektoratu Ochrony Środowiska, wyniki pomiarów

wykazały przekroczenia dopuszczalnych rocznych norm stężeń pyłu zawieszonego

i tlenków azotu, a powiat opolski grodzki zakwalifikowano do I klasy ze względu na

wysoki poziom stężeń NO2, SO2, ozonu i pyłu zawieszonego, II klasy ze względu na

poziom stężeń benzenu, IIIb klasy ze względu na poziom stężeń ołowiu i CO.

Poziom emisji pyłowej i gazowej obniża się, jednakże wzrasta ilość

emitowanych tlenków azotu. Zwiększenie emisji tlenków azotu związane jest

z wzrostem ruchu samochodowego w mieście. W Opolu źródła i emitory powodujące

zanieczyszczenie powietrza występują praktycznie we wszystkich częściach miasta

28

z największym nasileniem i występującą ponadnormatywną emisją tlenków azotu

w Śródmieściu i dzielnicy ZWM.

Hałas. Ze wszystkich uciążliwości, najbardziej dominującą i dokuczliwą dla

mieszkańców miasta jest hałas komunikacyjny, drogowy i kolejowy oraz wynikający

z funkcjonowania obiektów przemysłowo-usługowych.

Wzrastające natężenie ruchu drogowego bezpośrednio przekłada się na

podniesienie poziomu hałasu. Jedynym istotnym dokumentem informującym o stanie

hałasu w Opolu jest opracowany w 2002r. przez Politechnikę Opolską zestaw map

akustycznych dla wybranych skrzyżowań miasta. Z analizy całodobowych obliczeń

pola akustycznego poziomego i pionowego wynika występowanie przekroczeń norm

hałasu w odległości od 5 do 7 m (do krawędzi jezdni) w dzień i do 10 m w nocy.

Istniejący układ komunikacyjny miasta, charakterystyka ruchu komunikacyjnego,

stan dróg doprowadziły praktycznie do stanu maksymalizacji poziomu hałasu

w środowisku. Hałas oscyluje w granicach 60 – 72 dB/A i jest przekraczany na

większości terenów miasta. Paradoksalnie, na terenach przemysłowych poziom

hałasu jest stosunkowo niski.

Odpady. Jednym z najbardziej szkodliwych dla środowiska czynników jest

nieprawidłowe gospodarowanie odpadami komunalnymi, niebezpiecznymi

i przemysłowymi. W ostatnich latach problem gospodarki odpadami niebezpiecznymi

został uregulowany systemem pozwoleń w zakresie wytwarzania, unieszkodliwiania,

wykorzystywania i transportu odpadów. W mieście nie ma składowiska odpadów

niebezpiecznych. Odpady trafiają na specjalistyczne składowiska zlokalizowane na

terenie całego kraju, bądź unieszkodliwiane są w specjalistycznych instalacjach.

Z wytworzonych około 100 tys. ton na rok odpadów komunalnych, w Opolu

odzyskiwano zaledwie 200 ton (w postaci złomu metali i opakowań z tworzyw

sztucznych). W 2002 roku ilość odzyskanego materiału wzrosła do 424 ton. Brak

sprawnie działającego systemu segregacji odpadów doprowadził do nieprawidłowego

użytkowania i składowania odpadów w miejskim składowisku. Wskutek

nieprawidłowego zarządzania odpadami nastąpiło przedwczesne zapełnienie

składowiska. Na koniec 2002 roku było nagromadzonych 234,5 tys. ton odpadów

przemysłowych.

29

Inwestycje w ochronę środowiska. Poprawa stanu środowiska w Opolu stanowi

priorytet w rozwoju społeczno-gospodarczym. Nakłady inwestycyjne przeznaczone

na ochronę środowiska, w 2002r. w wysokości 30 mln zł, stanowiły 17% środków na

ten cel wydatkowanych w całym województwie.

Wykres nr 6: Nakłady inwestycyjne na ochronę środowiska w 2002r.


W ramach prowadzonych inwestycji, część środków finansowych przeznaczono

na realizację programu kompleksowej modernizacji systemów grzewczych, w celu

wyeliminowania jak największej ilości palenisk domowych opalanych paliwem stałym,

modernizację oczyszczalni ścieków i budowę kanalizacji.

Rozbudowana i zmodernizowana w latach 1998–2002 za kwotę 62 mln zł.

oczyszczalnia ścieków w Opolu spełnia polskie i unijne wymogi ochrony środowiska.

Obecnie oczyszczalnia przystosowana jest do oczyszczania ścieków z całego miasta

i gmin ościennych w oparciu o przyjęty system doprowadzania ścieków w ilości

45 000 m³/d. Na nowych, modernizowanych lub budowanych od nowa odcinkach

kanalizacji deszczowej projektuje się urządzenia podczyszczające, które są

wymagane przez przepisy ochrony środowiska.

Z uwagi na brak podłączenia do sieci kanalizacyjnej, 15% mieszkańców miasta

korzysta z wywozu ścieków do punktów zlewnych miejskiej kanalizacji. Miasto wraz

66%

26%1%7%

Gospodarkaściekowa i ochronawód

Ochrona powietrzaatmosferycznego i klimatu

Gospodarkaodpadami

Pozostałe odpady

30

z gminami sąsiednimi wystąpiło z projektem rozbudowy kanalizacji do programu

ISPA i otrzymało z przedakcesyjnych środków unijnych dofinansowanie w wysokości

ponad 40 milionów EUR na realizację w latach 2004–2007 projektu „Poprawa jakości

wody w Opolu”. W ciągu najbliższych trzech lat dzielnice nieobjęte do tej pory siecią

kanalizacyjną, m.in.: Gosławice, Groszowice, Malina, Nowa Wieś Królewska,

Zakrzów, Wróblin, Bierkowice, Półwieś zostaną włączone do sieci miejskiej.

Wysokie inwestowanie zakładów przemysłowych w ochronę środowiska

sprawia, że stan środowiska naturalnego w Opolu systematycznie poprawia się.

W roku 2002 odprowadzono do atmosfery ponad 20% mniej zanieczyszczeń

pyłowych oraz 4% mniej zanieczyszczeń gazowych niż w roku 2001. Zwiększył się

udział zanieczyszczeń pyłowych i gazowych zatrzymanych w urządzeniach

przystosowanych do ich redukcji – pyłowych 99,7%, gazowych bez dwutlenku węgla

– 28,0%.

4. Edukacja

Opole dysponuje wystarczającą dla potrzeb mieszkańców siecią placówek

oświatowych (od szczebla przedszkolnego do szczebla kształcenia wyższego).

Przedszkola. W mieście funkcjonują 32 przedszkola publiczne, w tym dwa

integracyjne i jedno przedszkole specjalne. Taka liczba placówek pozwala na

zapewnienie miejsc w 75 % dla dzieci 3 – 5-cio letnich oraz blisko w 100% dla 6-cio

letnich. Zaspokaja to istniejące potrzeby w zakresie organizacji opieki przedszkolnej.

Przedszkola są wyremontowane, estetyczne i dobrze wyposażone.

Szkoły podstawowe. Miasto Opole jest organem prowadzącym dla 25 publicznych

szkół podstawowych, w których uczy się 6 945 uczniów. Spośród 25 szkół, 19 to

szkoły podstawowe z klasami I – VI, a 6 to szkoły wygaszane (działające do

31.08.2004). Publiczne szkoły podstawowe funkcjonują również w Zespole Szkół

Specjalnych i w Pogotowiu Opiekuńczym.

31

Gimnazja. W Opolu jest 9 publicznych gimnazjów, w tym jedno z oddziałami

dwujęzycznymi, w których uczy się 4 337 uczniów. Ponadto publiczne gimnazja

prowadzone są w Zespole Szkół Specjalnych, w Pogotowiu Opiekuńczym oraz

istnieją oddziały gimnazjalne w Zespole Państwowych Placówek Kształcenia

Plastycznego.

Dla dzieci niepełnosprawnych organizowane jest kształcenie specjalne. Odbywa

się ono w przedszkolach, szkołach podstawowych i gimnazjach ogólnodostępnych,

specjalistycznych i integracyjnych.

W szkołach funkcjonują: świetlice szkolne, pracownie profilaktyczno-

wychowawcze, opieka pielęgniarska w ramach medycyny szkolnej i opieka

stomatologiczna, organizowana jest pomoc psychologiczno-pedagogiczna w oparciu

o pedagogów szkolnych oraz – we wszystkich gimnazjach – psychologów,

organizowane jest też dożywianie i dowożenie dzieci. Szkoły posiadają ofertę zajęć

pozalekcyjnych, koła przedmiotowe, koła zainteresowań, zajęcia sportowe Szkolnych

Klubów Sportowych, którą dodatkowo poszerza oferta placówek oświatowo-

wychowawczych w Młodzieżowym Domu Kultury i Miejskim Ośrodku Sportu.

Szkoły ponadgimnazjalne. W 53 publicznych szkołach ponadgimnazjalnych dla

młodzieży oraz 12 szkołach dla dorosłych uczy się 12 824 osób. Wśród 29 szkół

ponadgimnazjalnych działających do 1 września 2002r. występuje: 6 liceów

ogólnokształcących kształcących w 24 programach rozszerzonych, 8 liceów

profilowanych kształcących w 11 profilach: socjalny, zarządzania informacją,

ekonomiczno-administracyjny, usługowo-gospodarczy, kształtowania środowiska,

usługowo-handlowy, kreowanie ubiorów, transportowo-spedycyjny, mechatroniczny,

mechanicznych technik wytwarzania, elektroniczny; 7 techników kształcących

w 13 zawodach: technik technologii odzieży, żywienia zbiorowego, budownictwa,

architektury, technologii drewna, eksploatacji pocztowo-telekomunikacyjnej,

ekonomista, handlowiec, mechanik, chemik, elektryk, geodeta, elektronik;

5 zasadniczych szkół zawodowych kształcących w 18 zawodach m.in.: kelner

bufetowy, sprzedawca – magazynier, mechanik pojazdów samochodowych,

mechanik naprawy i eksploatacji urządzeń chłodniczych, monter urządzeń

elektronicznych, renowator zabytków architektury, 1 liceum plastyczne,

32

1 ogólnokształcąca szkoła sztuk pięknych, 1 zasadnicza szkoła specjalna. Trzy licea

ogólnokształcące funkcjonują samodzielnie, natomiast pozostałe szkoły w ramach

11 zespołów.

Tabela nr 3: Szkolnictwo dla dzieci i młodzieży w roku szkolnym 2003/2004 – dane szacunkowe

Typ placówki oświatowej

Liczba

placówek publicznych

Liczba

placówek niepublicznych

Liczba korzystających

z placówki*

Liczba nauczycieli,

wykładowców (w etatach)

Wychowanie

przedszkolne 32 4 3 276 273**

Podstawowe 28 2 7 200 646

Gimnazjalne 12 3 4557 352

Ponadgimnazjalne 65 21 14461 844

* Publiczne i niepubliczne. ** Brak danych w zakresie liczby wykładowców i nauczycieli w placówkach niepublicznych.

Dane: Opole w liczbach, Urząd Statystyczny w Opolu, Opole 2003 oraz informacje Wydziału Oświaty UMO.

Oferta edukacyjna szkół ponadgimnazjalnych Opola przyciąga uczniów

z czterech powiatów województwa opolskiego. Z roku na rok zauważalny jest wzrost

liczby uczniów spoza Opola, w roku szkolnym 2003/2004 stanowią 53% ogólnej

liczby uczniów klas pierwszych.

We wszystkich szkołach ponadgimnazjalnych jest 370 pomieszczeń

dydaktycznych, w tym 186 sal lekcyjnych, 171 pracowni przedmiotowych oraz 13 sal

gimnastycznych. Szkoły dysponują 32 pracowniami komputerowymi z 344

stanowiskami komputerowymi (w wielu sprzęt jest przestarzały).

W ostatnich latach największym zainteresowaniem uczniów cieszą się licea

ogólnokształcące. W poszczególnych latach naukę podjąć mogła w nich ograniczona

ilość chętnych, i tak w roku 2001/2002 naukę mogło podjąć 75% (ogółu kandydatów),

2002/2003 – 78%, 2003/2004 – ok. 80%. Mniejszym zainteresowaniem uczniów

cieszą się technika i licea zawodowe. W zasadniczych szkołach zawodowych

praktyczną nauką zawodu podejmuje 2 800 uczniów w podstawowych zawodach:

malarz budowlany, stolarz, murarz, monter instalacji budowlanej, ślusarz – spawacz,

33

elektromonter, krawiec, ciastkarz, kucharz piekarz, sprzedawca, fryzjer, stolarz,

elektromechanik pojazdów samochodowych, blacharz samochodowy, lakiernik.

Szkoły policealne. W Opolu funkcjonuje 36 szkół policealnych przeznaczonych dla

absolwentów liceów. Są placówkami niepublicznym realizującymi naukę w formie

stacjonarnej lub zaocznej w policealnych szkołach zawodowych, kolegiach

nauczycielskich lub kolegiach języków obcych, przygotowujących młodzież do

podjęcia pracy w określonym zawodzie.

Szkoły wyższe. W Opolu na 3 uczelniach wyższych – Uniwersytecie Opolskim,

Politechnice Opolskiej oraz Wyższej Szkole Zarządzania i Administracji, w roku

akademickim 2002/2003 studiowało 32 878 studentów. Jest to duża liczba, biorąc

pod uwagę ilość mieszkańców Opola – ok. 130 tys. Od roku akademickiego

2003/2004 rozpoczęła działalność Państwowa Medyczna Wyższa Szkoła Zawodowa

kształcąca w systemie dziennym i zaocznym 313 specjalistów w dziedzinie

pielęgniarstwa i położnictwa.

W latach 2002 – 2003 Prezydent miasta Opola przekazał do zagospodarowania

uczelniom obiekty z przeznaczeniem na cele dydaktyczne.

Politechnika Opolska przekazane obiekty – kompleks koszarowy przy

ul. Prószkowskiej – Chmielowickiej, przeznaczyła na realizację planów rozbudowy

II Kampusu Politechniki Opolskiej z Wydziałem Wychowania Fizycznego

i Fizjoterapii, Wydziałem Elektroniki i Automatyki, Rektoratem, Administracją oraz

Biblioteką Główną Uczelni.

Uniwersytet Opolski otrzymał część nieruchomości przy ul. Wrocławskiej 4,

gdzie docelowo ma powstać Instytut Sztuki oraz część budynku przy

ul. Plebiscytowej 5, z przeznaczeniem na Wydział Prawa.

Oprócz możliwości zdobycia pełnego wykształcenia w systemie stacjonarnym

(od szczebla podstawowego do wyższego), Opole stwarza szanse zdobycia

wykształcenia w systemie pozaszkolnym poprzez kształcenie ustawiczne. Możliwości

te stwarzają placówki kształcenia ustawicznego i wyższe uczelnie prowadzone na

terenie miasta. W chwili obecnej w Opolu funkcjonują 2 publiczne placówki

oświatowe oraz 40 placówek niepublicznych kształcenia ustawicznego, oferujące

34

formy kształcenia ustawicznego w systemie stacjonarnym i zaocznym w szkołach dla

dorosłych.

Tabela nr 4: Placówki oświatowe w Opolu

Typ placówki Liczba

placówek publicznych

Liczba placówek niepublicznych

Liczba

uczących się

Liczba nauczycieli,

wykładowców (w etatach)

Policealne - 36 3 200 ok. 400

Wyższe 3 1 33 504 -

Ustawiczne 2 40 46 420 3 150*

* Dane uśrednione, w świetle zatrudnienia sezonowego liczba zatrudnionych jest liczbą zmienną.

Dane: Opole w liczbach, Urząd Statystyczny w Opolu, Opole 2003 oraz informacje Wydziału Oświaty UM Opola

W Opolu prowadzą działalność: Wojewódzki Ośrodek Metodyczny, Wojewódzki

Ośrodek Doskonalenia Politechnicznego i Informatycznego oraz Miejski Ośrodek

Doskonalenia Nauczycieli, które umożliwiają nauczycielom podnoszenie kwalifikacji

zawodowych, a kadrze kierowniczej doskonalenie się w zarządzaniu placówkami

oświatowymi.

Stare wyposażenie, słabe powiązania przemysłu z jednostkami szkolącymi,

brak nowych technologii, tak w przemyśle, jak i w jednostkach szkolących, brak

jednostek zajmujących się tworzeniem programów szkoleniowych nie sprzyja

rozwojowi kształcenia ustawicznego.

5. Warunki życia mieszkańców.

Sytuacja demograficzna. Wg stanu na dzień 31.12.2002r. Opole zamieszkiwało

129 946 osób. W roku 2002r. liczba kobiet wynosiła 68 591, zaś mężczyzn 60 751.

Na 100 mężczyzn przypadało 113 kobiet. W ciągu ostatnich ośmiu lat liczba ludności

zmalała o 0,2%. Gęstość zaludnienia miasta wynosi 1 347 mieszkańców na 1 km2.

35

Tabela nr 5: Ruch naturalny ludności

w liczbach bezwzględnych

2000r. 2001r. 2002r.

Małżeństwa

Urodzenia żywe

Zgony

Przyrost naturalny

591

919

1 010

-91

543

949

958

-9

538

908

920

-12

Dane: Urząd Statystyczny w Opolu.

W strukturze wieku przedprodukcyjnego (0 – 17roku życia) zarysowują się od

kilku lat tendencje spadkowe, zaś wyraźnie wzrastają one w wieku produkcyjnym

(18-60 lat) i poprodukcyjnym (64/65 i więcej).

Tabela nr 6: Struktura wieku mieszkańców Opola

Ludność w wieku

Rok przedprodukcyjnym

(0-17)

produkcyjnym

(18-59/64)

poprodukcyjnym

(60/65 i więcej)

2000 25 813 85 356 17 758

2001 24 487 85 912 18 192

2002 24 245 87 017 18 684


Tabela nr 7: Struktura wieku w miastach o porównywalnej liczbie ludności

Ludność w wieku Rok

2001

Ludność

ogółem przedprodukcyjnym

(0-17)

produkcyjnym

(18-59/64)

poprodukcyjnym

(60/65 i więcej)

Zielona Góra 119152 23 506 78 821 16 825

Rzeszów 162153 35 224 105 840 21 089

36

Olsztyn 174080 35 426 116 171 22 483

Gorzów

Wielkopolski

126336 27 211 82 862 16 263


O demograficznym starzeniu się mieszkańców Opola świadczy rosnąca liczba

ludności w wieku poprodukcyjnym oraz spadek przyrostu naturalnego. Na zjawisko

zmniejszania się ludności ma wpływ także ujemne saldo migracji. Saldo migracji dla

Opola w ostatnich trzech latach wykazywało tendencję spadkową i kształtowało się

następująco:

Tabela nr 8: Migracje ludności (w liczbach bezwzględnych)

Napływ Odpływ Rok

Ogółem z

miast ze wsi

z zagranicy

ogółem do

miast do wsi

za granicę

Saldo migracji

2000 1 398 775 603 20 1 643 562 683 398 -245

2001 1 202 697 493 12 1 560 494 701 365 -358

2002 1 214 670 507 37 1 534 488 716 330 -320

Dane: Rocznik Statystyczny Województwa Opolskiego, Urząd Statystyczny w Opolu, Opole 2003,

Opole w liczbach, Urząd Statystyczny w Opolu, Opole 2003.

Dostępne dane dotyczące wykształcenia oraz narodowości Opola obejmują rok

2002 i przedstawiają się następująco:

Tabela nr 9: Wykształcenie ludności

Wyszczególnienie Ilość osób

wykształcenie wyższe 22 087

średnie i policealne 45 885

zasadnicze zawodowe 16 094

podstawowe ukończone 20 242

37

podstawowe nieukończone i bez wykształcenia szkolnego 1 913

nieustalony poziom wykształcenia 8 664

Dane: Podstawowe informacje ze Spisów Powszechnych, Urząd Statystyczny w Opolu, Opole 2003.

Tabela nr 10: Narodowość mieszkańców

Wyszczególnienie Ilość osób

ogółem z narodowością polską 116 759

narodowość niepolska (gł. niemiecka) 4 609

narodowość nieustalona 8 578

Dane: Podstawowe informacje ze Spisów Powszechnych, Urząd Statystyczny w Opolu, Opole 2003.

Województwo opolskie znajduje się w grupie województw (po woj. dolnośląskim

oraz lubuskim) z największym odsetkiem ludności urodzonej poza granicami Polski.

W Niemczech przed rokiem 1945 urodziło się 17,5% ogółu ludności województwa.

Wśród mieszkańców województwa opolskiego na 1 016,3 tys. obywateli polskich

154,1 tys. posiada również inne obywatelstwo.

Budownictwo mieszkaniowe. Zasoby mieszkaniowe na terenie miasta obejmują

44,4 tys. mieszkań o łącznej powierzchni użytkowej 2 759,1 tys. m2.

Słaby rozwój budownictwa w mieście wpływa niekorzystnie na sytuację na

rynku mieszkaniowym. W 2002 roku oddano do użytku 278 mieszkań. Najwięcej, bo

aż 44,2% wszystkich mieszkań oddanych do użytku było przeznaczonych na

sprzedaż lub wynajem. Liczba oddanych mieszkań zmalała o 44 w roku 2002

w stosunku do roku 2001. Od roku 2000 sytuacja na rynku mieszkaniowym

systematycznie pogarsza się.

38

Wykres nr 7: Struktura mieszkań oddanych do użytku według budownictwa w 2002r.

1%

44%

40%

15%

zakładowe

przeznaczone nasprzedaż lubwynajem

budownictwoindywidualne

spółdzielcze

Dane: Opole w liczbach , Urząd Statystyczny w Opolu, Opole 2003.

Wykres nr 8: Mieszkania oddane do użytku na 1000 ludności (w liczbach

bezwzględnych)

0

2

4

6

8

Opole UE

1995

2000

2002

2002


W krajach Unii Europejskiej oddawanych jest rocznie od 6 do 8 mieszkań na

1000 osób, w Opolu jedynie 2,2 (2002r.). Obecnie 14% mieszkańców Opola pragnie

pozyskać nowe mieszkanie.

W miastach o podobnej liczbie ludności liczba mieszkań oddanych do użytku

w 2002r. wygląda następująco:

• Gorzów Wielkopolski – 588 mieszkań

• Zielona Góra – 499 mieszkań

• Rzeszów – 505 mieszkań.

Analizując zużycie energii elektrycznej, gazu oraz wody w gospodarstwach

domowych należy stwierdzić, iż radykalnie maleje zużycie wody i gazu, co wynika

z ciągłego wzrostu cen.

39

Tabela nr 11: Podstawowe urządzenia komunalne

Ilość połączeń prowadzących do budynków mieszkalnych Rodzaj sieci

2001r. 2002r.

wodociągi 7 976 7 981

kanalizacja 4 206 4 207

gazownictwo 5 878 5 964


Tabela nr 12: Zużycie energii elektrycznej, gazu i wody w gospodarstwach domowych

2000 2001 2002

Zużycie energii elektrycznej:

w GWh 103,4 105,1 106,2

na 1 mieszkańca w Kw. 799,6 815,8 818,0

na 1 odbiorcę w Kw. 2 030,4 2 042,4 2 055,6

Zużycie gazu z sieci:

w dekametrach3 15 728 16 278 15 567

Na 1 odbiorcę w m3 408,0 422,7 409,0

Zużycie wody z wodociągów:

w dekametrach3 6 496,7 6 104,8 5 866,5

Na 1 mieszkańca w m3 50,2 47,4 45,6


Aktywność ekonomiczna

W ciągu lat 2001-2002 nastąpił wzrost liczby osób zatrudnionych w przemyśle.

W stosunku do roku 2001 liczba ta zwiększyła się o 344 osoby. Liczba osób

pracujących w sektorze edukacja utrzymuje się na podobnym poziomie i w roku 2002

40

wyniosła 5 077osób. Nastąpił spadek liczby osób prowadzących działalność

usługową, komunalną i społeczną.

Tabela nr 13 : Liczba osób pracujących według płci i sekcji PKD

2001 2002

ogółem w tym

kobiety ogółem

w tym

kobiety

Ogółem

w tym:

46 389 22 792 45 353 22 506

przemysł 8 455 2 895 8 799 3 151

budownictwo 5 159 542 4 163 517

handel i naprawy 5 376 2 554 5 398 2 471

transport, gospodarka magazynowa

i łączność 3 951 1 506 4 459 1 540

pośrednictwo finansowe, 2 039 1 434 1 934 1 419

obsługa nieruchomości i firm; nauka 3 401 1 316 3 571 1 515

administracja publiczna i obrona

narodowa 4 830 3 160 4 942 3 211

edukacja 5 109 3 430 5 077 3 394

ochrona zdrowia i opieka społeczna 5 374 4 470 4 908 4 105

pozostała działalność usługowa

komunalna, społeczna i indywidualna 1 323 649 1 295 689


W 2002 roku nastąpił wzrost o 105,9 zł przeciętnego, miesięcznego

wynagrodzenia brutto stosunku do roku 2001 i kształtował się następująco:

41

Tabela nr 14: Przeciętne miesięczne wynagrodzenia brutto

2001 2002*

w złotych 2001=100

Ogółem: 2 149,20 2 276,22 105,9

sektor publiczny 2 317,07 2 380,98 102,8

sektor prywatny,

w tym:

1 992,41 2 167,59 108,8

przemysł 2 327,92 2 350,58 101,0

budownictwo 1 832,11 1 788,87 97,6

handel i naprawy 1 823,82 1 968,98 108,0

transport, gospodarka magazynowa

i łączność 2 175,19 2 731,71 125,6

obsługa nieruchomości i firm; nauka 1 543,93 1 606,44 104,0

edukacja 2 271,00 2 417,26 106,4

ochrona zdrowia i opieka społeczna 1 891,71 1 890,99 100,0

pozostała działalność usługowa

komunalna, społeczna 2 044,96 2 084,87 102,0

* Dane dotyczą podmiotów gospodarczych o liczbie pracujących powyżej 9 osób oraz jednostek sfery budżetowej niezależnie od liczby pracujących.


Przeciętne miesięczne wynagrodzenie brutto w sektorze przedsiębiorstw

w miastach o podobnej liczbie ludności w roku 2002 przedstawia się następująco:

• Gorzów Wielkopolski – 1 863,09 zł

• Zielona Góra – 1 916,74 zł

• Rzeszów – 1 903,97 zł.

42

Wykres nr 9: Współczynnik aktywności zawodowej ludności według powiatów

województwa opolskiego w 2002r. (w procentach)

49

50

51

52

53

54

55

56

57

Brzeski

Głubczycki

Kędz.-Koziel

Kluczborski

Krapkowicki

Namysłowski

Nyski

Oleski

Opolski

Prudnicki

Strzelecki

m.Opole

Dane: Rynek pracy w województwie opolskim w 2002r., Urząd Statystyczny w Opolu,

Opole 2003.

Bezrobocie. W Opolu, podobnie jak w większości miast Polski utrzymuje się

tendencja wzrostowa ilości osób pozostających bez pracy. W 2002r.

zarejestrowanych było 7 067 osób pozostających bez pracy. Do charakterystycznych

cech bezrobocia w Opolu zaliczyć należy przewagę udziału zarejestrowanych kobiet

w ogólnej liczbie bezrobotnych. Według stanu na 31.12.2002r. bez pracy

pozostawało 3 860 kobiet, w porównaniu z rokiem 2001 liczba wzrosła o 200 osób,

natomiast mężczyzn bez pracy było 3 207, w porównaniu z rokiem 2001 nastąpił

wzrost o około 300 osób. W strukturze bezrobotnych według wieku w mieście Opolu,

w grudniu 2002 roku, największą grupę bezrobotnych stanowili ludzie w wieku

produkcyjnym od 18 do 44 lat – 4 924 osoby. Bez pracy powyżej 12 miesięcy

pozostawało 3 218 osób.

43

Wykres nr 10: Struktura bezrobotnych według płci i wieku (w procentach)

0

10

20

30

24 lata i mniej 25-34 35-44 45-54 55 lat i więcej

mężczyźni

kobiety


Największy odsetek, stanowiący 1/3 ogółu osób pozostających bez pracy,

posiada wykształcenie zasadnicze zawodowe oraz podstawowe. Natomiast

najmniejszy odsetek – około 8% wśród bezrobotnych stanowią osoby z wyższym

wykształceniem.

Analizując poziom wykształcenia absolwentów pozostających bez pracy w Opolu,

wg wyuczonych zawodów, można zaobserwować dominację niektórych grup

zawodowych (dane z grudnia 2002r.):

• ekonomia, marketing i zarządzanie* – 12,3%

• średnie ogólne – 11,4%

• technik ekonomista – 4,1%

• inżynier ochrony środowiska – 3,3%

• technik handlowy – 3,3%

• politologii* – 2,9% *- wykształcenie wyższe, magisterskie

Opieka zdrowotna. W mieście Opolu zakres świadczeń zdrowotnych obejmuje

podstawową opiekę zdrowotną dla ogółu ludności, opiekę profilaktyczną nad dziećmi

i młodzieżą w placówkach nauczania i wychowania, ambulatoryjną opiekę

specjalistyczną (chirurgia, okulistyka, laryngologia, kardiologa, diabetologia,

gastrologia, hepatologia, neurologia, reumatologia, psychologiczna, medycyny pracy,

stomatologiczna, stomatologii szkolnej, wad postawy, dermatologia), diagnostykę

44

obrazową i laboratoryjną (USG, EKG, rektoskopia, gastroskopia, audiogramy,

cytologia), rehabilitację, świadczenia opiekuńczo-wychowawcze.

W mieście Opolu podstawowa opieka ambulatoryjna przedstawia się

następująco:

Tabela nr 15: Ambulatoryjna opieka zdrowotna cywilnej służby zdrowia

Rodzaj 2000r. 2001r. 2002r.

Przychodnie 39 35 40

Porady udzielone w ciągu roku

na 1 mieszkańca (w tys.) 8,7 8,5 8,0

Lekarskie 8,0 7,8 7,2

Stomatologiczne 0,7 0,8 0,8

Praktyki lekarskie 15 43 42


Podstawową opiekę zdrowotną realizują lekarze pierwszego kontaktu

zatrudnieni w przychodniach podstawowej opieki zdrowotnej oraz lekarze rodzinni

przy współpracy pielęgniarek środowiskowych i położnych. Specjalistyczną opiekę

ambulatoryjną i stacjonarną zabezpieczają placówki szczebla wojewódzkiego oraz

szpitale resortowe (Poliklinika MSW, Szpital Wojskowy).

Niewystarczające środki na służbę zdrowia utrudniają wdrażanie standardowych

wymogów w zakresie fachowym i sanitarnym, tym samym wpływają na obniżenie

jakości świadczeń i usług medycznych. W ramach restrukturyzacji i przekształceń

dokonano prywatyzacji niektórych przychodni. Zlikwidowano SP ZOZ Grotowice,

SP ZOZ przy ul. Budowlanych, SP ZOZ Gosławice, SP ZOZ ZWM-Malinka. Zadania

zlikwidowanych zakładów przejęli pracownicy tych przychodni, zakładając spółki

pracownicze, prowadząc prywatne praktyki stomatologiczne, oraz inwestor

strategiczny wyłoniony w drodze konkursu ofert (Medycyna Rodzinna). Podmioty te

świadczą usługi medyczne w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego

w Narodowym Funduszu Zdrowia, na bazie majątku gminy.

45

Tabela nr 16: Szpitale i apteki w Opolu

2000r. 2001r. 2002r.

Szpitale 5 5 5

Łóżka w szpitalach ogólnych w tys. 1 188 1 208 1 206

Apteki 30 35 35

Ludność (tys.) na 1 aptekę 4,3 3,7 3,7

Dane: Opole w liczbach, Urząd statystyczny w Opolu, Opole 2003.

Na terenie miasta Opola funkcjonuje 5 szpitali świadczących usługi medyczne

w ramach ubezpieczeń społecznych, m.in. na oddziałach; onkologii, kardiologii,

wewnętrznym, chirurgicznym, dziecięcym, nefrologicznym, ginekologiczno-

położniczym. W 2002 roku w Wojewódzkim Centrum Medycznym został otworzony

jeden z najnowocześniejszych oddziałów kardiochirurgii w kraju. Przyjmowani są do

niego pacjenci z poważnymi wadami i schorzeniami serca z całego regionu Śląska.

Szpitale w 2002r. w Opolu dysponowały 1 206 łóżkami. W ciągu tego roku

w szpitalach było leczonych 42 775 pacjentów. W ciągu roku udzielono w zakładach

ambulatoryjnej opieki zdrowotnej 7,2 porad lekarskich oraz 0,8 stomatologicznych na

1 mieszkańca. Świadczeń zdrowotnych udziela 13 podmiotów podstawowej opieki

zdrowotnej.

W 2002r. na terenie miasta Opola zatrudnionych było i udzielało świadczeń

zdrowotnych z zakresu medycyny, ogółem 594 lekarzy, w tym: 209 lekarzy

z I stopniem specjalizacji i 385 z II stopniem specjalizacji. W pionie stomatologicznym

udzielało świadczeń 18 stomatologów z I stopniem specjalizacji i 24 z II stopniem

specjalizacji.

Najważniejszym problemem do rozwiązania jest niedostateczny system ochrony

zdrowia, którego przyczyną jest: zły system ubezpieczeń zdrowotnych, mała ilość

zakontraktowanych świadczeń zdrowotnych przez NFZ, wydłużony czas oczekiwania

na przyjęcie do lekarza, ograniczona dostępność do świadczeń zdrowotnych przez

ograniczenia finansowe (limitowanie badań diagnostycznych), niewykorzystany

w pełni sprzęt medyczny oraz mała ilość nowoczesnego sprzętu medycznego.

Opiekę stomatologiczną w szkołach świadczy Spółka Partnerska Lekarzy

Stomatologów Higieny Stomatologicznej Dzieci i Młodzieży w Opolu. Usługi

46

medyczne w szkołach świadczy Grupa Specjalistyczna Praktyka Pielęgniarek

„HIGMED”, zatrudniająca 24 pielęgniarki. W szkołach i placówkach opiekuńczo-

wychowawczych pielęgniarki zabezpieczają opiekę medyczną dla 23 005 uczniów.

Wśród schorzeń najczęściej występujących u mieszkańców Opola wymienić

należy:

• choroby układu krążenia

• choroby nowotworowe

• choroby układu trawiennego, oddechowego

• urazy

• zatrucia.

Głównymi przyczynami zgonów mieszkańców woj. opolskiego są choroby układu

krążenia występujące w 52% zgonów, nowotwory – 25% zgonów, zewnętrzne

przyczyny zgonów stanowią 0,6%.

Ze względu na dużą zachorowalność na choroby nowotworowe, w Opolu

wprowadzono Program Promocji Zdrowia. W ramach Promocji Zdrowia od 1998 roku

realizowany jest „Program profilaktyki nowotworowej kobiet w Opolu”, w ramach

którego 20 000 kobiet z Opola w wieku 40-65 lat objętych jest badaniami

przesiewowymi. Standardowo przyjęty okres prowadzenia badań przesiewowych

wynosi 7 lat.

Niedostateczna edukacja, dotycząca m.in. zdrowego stylu życia,

i niewystarczająca ochrona ekologiczna mają wpływ na pogarszający się stan

zdrowia społeczności miasta. Działalność edukacyjno-zdrowotna powinna

obejmować następujące zagadnienia:

• profilaktykę schorzeń układu krążenia

• zapobieganie nałogom

• profilaktykę nowotworową

• ochronę matki i dziecka

• zapobieganie wirusowemu zapaleniu wątroby.

47

Opieka społeczna. W grupie ludzi starszego wieku następuje wzrost

zapotrzebowania na usługi medyczne i opiekuńcze. Optymalna opieka nad ludźmi

starszymi to kompleksowa opieka ambulatoryjna, lekarska i pielęgniarska. Pomoc

w formie usług opiekuńczych skierowana jest do osób, które nie są w stanie

samodzielnie zapewnić sobie warunków niezbędnych do prawidłowego

funkcjonowania. Opiekę nad tymi osobami zapewniana się w miejscu zamieszkania,

gdzie wykwalifikowane opiekunki pomagają osobom starszym. Całodobowa opieka

zapewniona jest w Domach Opieki Społecznej, Domu Pomocy Społecznej dla

Kombatanta oraz w prowadzonym przez Zgromadzenie Sióstr Pielęgniarek III Reguły

św. Franciszka Zakładzie Opiekuńczo-Leczniczym.

Tabela nr 17: Domy i zakłady opieki społecznej (w liczbach bezwzględnych)

1995r. 2002r.

Placówki 3 3

Miejsca 227 246

Pensjonariusze 225 246


Podobnie jak w całym kraju, w Opolu występuje wiele zaburzeń życia

społecznego, rodzinnego. Aby zapobiec rozprzestrzenianiu się zjawisk

patologicznych, podjęto działania zaradcze wspierające redukcję patologii

społecznych. Potrzeba udzielania pomocy dzieciom wywodzącym się z środowisk

zaniedbanych i zagrożonych patologiami społecznymi spowodowała uruchomienie

świetlic środowiskowych, które działają przede wszystkim na terenie szkół, prowadzą

następujące formy pracy środowiskowej: pomoc w kryzysach szkolnych,

rówieśniczych, osobistych, zajęcia socjoterapeutyczne, pomoc socjalną, dożywianie,

organizację czasu wolnego. Działania te w porównaniu do potrzeb są

niewystarczające.

48

Tabela nr 18: Udzielone świadczenia pomocy społecznej

Miasto


w 2001r.


w 2002r.

na tys. ludności w 2002r.

Opole 12 462 13 367 102,9

Gorzów Wielkopolski 16 321 18 258 145,0

Rzeszów 14 037 13 922 86,8

Zielona Góra 11 532 4 347 36,7


W porównaniu do miast o podobnej liczbie mieszkańców, ilość udzielonych

świadczeń pomocy społecznej w Opolu osiągnęła w 2002r. najwyższy wskaźnik

13 367. Liczba udzielanych świadczeń ma ścisły związek z wciąż powiększającą się

liczbą bezrobotnych w Opolu.

W działaniach zapobiegających patologiom społecznym, takich jak narkomania

i alkoholizm, znaczącą rolę odgrywają organizacje pozarządowe, które prowadzą

świetlice środowiskowe i terapeutyczne.

Kierunki działań w zakresie ograniczenia alkoholizmu zawiera „Miejski program

profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych”. Działania na rzecz środowiska

nadużywającego alkoholu inicjuje Miejska Komisja Rozwiązywania Problemów

Alkoholowych w zakresie zwiększenia dostępności terapeutycznej i rehabilitacyjnej

dla osób uzależnionych od alkoholu.

Działająca w Opolu Izba Wytrzeźwień, która w 2002 roku przyjęła 2 023 osoby,

prowadzi działania interwencyjne, włącza się w działania edukacyjne

i profilaktyczne w stosunku do osób, które w Izbie przebywają.

6. Kultura.

Na obraz kultury w Opolu składa się zarówno wielowiekowa tradycja, o której

świadczą zabytki materialne o charakterze sakralnym, jak kościoły, klasztory,

49

kaplice, średniowieczny układ architektoniczny, jak również wielokulturowa tradycja

o charakterze niematerialnym, obejmująca dzieje mieszkańców: Polaków, Niemców,

Żydów i Czechów. Na tę tradycję składają się też doświadczenia ludności

przesiedlonej po wojnie z terenów wschodnich, która wniosła do miasta nowe

obyczaje, nową duchowość. Na obraz kultury mieszkańców swoisty wpływ wywarły

także powojenne doświadczenia szybkiego rozwoju miasta, w tym także i to, że

większość instytucji kulturalnych powstało po wojnie wraz z awansem miasta do

rangi stolicy województwa. Teatr zawodowy, filharmonia, muzea, szkoły artystyczne:

plastyczna i muzyczna, wyższe uczelnie – wszystko to, tworzone było od podstaw.

Należało zapewnić nie tyko swe zaplecze materialne, organizacyjne, kadrowe, lecz

także zapotrzebowanie na dobra kultury wśród mieszkańców. Ten początkowy zapał

i trud organizowania życia kulturalnego zaowocował tym, że od dwóch co najmniej

dziesięcioleci ukształtowała się stabilna sytuacja sieci placówek kulturalnych miasta,

wokół których skupiła się energia twórcza artystów i działaczy kultury. Nowym

zjawiskiem w dziejach miasta było powstanie regionalnych organizacji zrzeszających

twórców kultury, stowarzyszeń literackich, plastycznych, muzycznych. Prasa

regionalna, radio, ośrodek telewizyjny stworzyły możliwości wyrażania opinii

i skupienia energii twórczej: literatów, ludzi nauki, plastyków i muzyków.

Charakterystycznym rysem miasta w dziedzinie kultury jest wpisanie się na

stałe do pejzażu kultury ogólnopolskiej cyklicznych imprez takich, jak: Krajowy

Festiwal Piosenki Polskiej, Konfrontacje Teatralne „Klasyka Polska”, Ogólnopolski

Festiwal Teatrów Lalek czy poszerzający swą formułę Międzynarodowy Festiwal

Perkusyjny. Ważnym elementem kultury miasta jest stosunkowo wysoki udział liczby

studentów w stosunku do stałych mieszkańców miasta. Stanowią oni grupę

szczególnie chłonną na odbiór kultury. Wynika to także z profilu studiów na

Uniwersytecie Opolskim, kształcącym kadry animatorów kultury, kulturoznawców,

filologów, plastyków.

Podstawowym zadaniem władz miejskich jest umożliwienie mieszkańcom

dostępu do udziału w dobrach kulturalnych, co zapewnić ma sieć instytucji

kulturalnych. Sieć bibliotek publicznych stanowi obok oświaty dobro podstawowe,

niezbędny warunek czynnego uczestnictwa w życiu społeczności miejskiej. Obok

bibliotek wyższych uczelni, wojewódzkiej biblioteki publicznej i biblioteki

pedagogicznej, bibliotek szkolnych, działa sieć miejskiej biblioteki na osiedlach.

Mankamentem i słabością tej struktury jest brak samodzielnej siedziby dla biblioteki

50

miejskiej oraz niewystarczające środki na zakup nowości książkowych, co w sytuacji

rosnącej w ostatnich latach ceny książek, a równocześnie wzrostu liczby studentów,

w sposób katastrofalny utrudniło dostęp do książki.

Na dostępność do dóbr kultury w mieście w sposób niekorzystny wpłynęło także

ograniczenie liczby zajęć pozalekcyjnych w szkołach, na skutek tego szczególnie

najmłodsze dzieci mają utrudnioną możliwość rozwoju uzdolnień artystycznych

w miejscu bliskim zamieszkania.

Niekorzystnie wygląda sytuacja środowisk twórczych, pozbawionych miejsca do

integracji, a także własnego pisma regionalnego, co obniża rangę miasta

wojewódzkiego w skali kraju.

Na obraz kultury w mieście składa się działalność instytucji o charakterze

wojewódzkim, finansowanych z budżetu Urzędu Marszałkowskiego i instytucji

utrzymywanych z budżetu miasta. W zasadzie sieć instytucji kultury odpowiada

potrzebom i wielkości miasta wojewódzkiego. Bardziej wyspecjalizowane potrzeby

kulturalne mieszkańcy mogą realizować w miastach większych, położonych blisko

Opola.

Z doświadczeń wieloletnich wynika, że sprawdzonym sposobem na utrzymanie

wysokiego poziomu imprez i kultury jest wspólne finansowanie z wielu źródeł.

Z budżetu centralnego, wojewódzkiego i miejskiego oraz mecenatu społecznego od

lat wspierana jest organizacja obu festiwali teatralnych w Opolu. Za każdym razem

wymaga to zwiększonych wysiłków i współpracy wielu środowisk.

Wieloletni plan wspierania, organizowania i uruchomienia potencjału ludzkiego,

wyzwalania inicjatyw, pobudzanie energii i umożliwienia startu artystycznego dla

młodego pokolenia stanowi niezbędny element w dziedzinie nie tylko kultury, lecz

także funkcjonowania i rozwoju miasta.

7. Sport i Turystyka.

Sport. W Opolu jest rozwijany sport wyczynowy. Działalność w sporcie wyczynowym

prowadzą 34 stowarzyszenia kultury fizycznej oraz stowarzyszenia zarejestrowane

na szczeblu krajowym, mające w Opolu swoje Zarządy Wojewódzkie, jak Liga

Obrony Kraju, Aeroklub oraz Automobilklub. W stopniu ograniczającym się do sportu

51

dzieci i młodzieży działalność taką prowadzą 23 uczniowskie kluby sportowe.

Dostępne do uprawiania w Opolu są następujące dyscypliny sportowe: piłka nożna,

jeździectwo, piłka ręczna mężczyzn, judo, strzelectwo, kolarstwo, pływanie,

kajakarstwo, dalekowschodnie sporty walki, podnoszenie ciężarów, łyżwiarstwo

figurowe, hokej na lodzie, short-track, siatkówka, brydż sportowy, żużel, bilard, tenis

ziemny i nurkowanie.

Baza sportowa w mieście z pozoru jest wystarczająca. Niestety zdecydowana

większość obiektów jest w złym stanie technicznym i wymaga dużych nakładów

finansowych na remonty. Obiekty nie są rozłożone równomiernie. Zdecydowanie za

mało obiektów ulokowanych jest w lewobrzeżnej części miasta.

Najwyższy poziom sportowy reprezentują obecnie w grach zespołowych piłka

ręczna mężczyzn i hokej na lodzie, w których „Gwardia” i „Orlik” awansowały do

ekstraklasy. Tradycyjnie w czołówce krajowej lokuje się judo i podnoszenie ciężarów.

Małe środki finansowe, którymi dysponują kluby na szkolenie młodzieży, są

powodem zajęcia przez Opole dalekiego miejsca w prowadzonej przez MENiS

punktacji Systemu Sportu Młodzieżowego obejmującego Młodzieżowe Mistrzostwa

Polski, Mistrzostwa Polski Juniorów, Mistrzostwa Polski Juniorów Młodszych oraz

Makroregionalne Mistrzostwa Młodzików. W 2001 r. Opole zajęło w punktacji

50 miejsce – 447,5 pkt. (Olsztyn – 1 984,08 pkt., Konin 675,88 pkt.; Rzeszów

1 015,00 pkt.).

W 2003r. w budżecie miasta w dziale kultura fizyczna, ujęto środki w wysokości

2 528 tys. zł. Kwota ta stanowi 0,84 % wydatków miasta i jest niższa w stosunku do

średniej krajowej, która wynosi 1,5%. W sąsiednich miastach o podobnym potencjale,

wielkość środków przekazywanych z budżetu na sport jest znacznie większa i wynosi

odpowiednio w Brzegu – 1,8%, Kędzierzynie-Koźlu – 4,02%, Nysie – 1,2%, Kaliszu –

1,5%, Częstochowie – 1,32%, Gliwicach – 1,8%.

Tablica nr 19: Przybliżona liczba osób uprawiających poszczególne dyscypliny

sportowe w Opolu

Dyscyplina seniorzy juniorzy

piłka nożna 90 420

52

kolarstwo 9 23

judo 40 170

strzelectwo 40 60

piłka ręczna 25 65

piłka nożna kobiet 5 20

pływanie 30 100

kajakarstwo 5 40

podnoszenie ciężarów 10 25

łyżwiarstwo figurowe 1 15

short-track 2 15

takewon – do 30 60

hokej na lodzie 45 80

siatkówka 35 45

szachy 10 55

lekkoatletyka 20 125

szermierka 0 40

jeździectwo 7 18

karate 50 320

akrobatyka 0 20

tenis ziemny 2 40

unihokej 20 20

piłka nożna pięcioosobowa 20 0

żużel 10 30

Dane: Opracowanie Wydziału Kultury, Sportu i Turystyki UM Opola.

53

Turystyka. Podstawę rozwoju turystyki w Opolu stanowią zabytki, dziedzictwo

architektury, sztuki, dorobek kulturalny miasta, a w szczególności szczycące się

dobrą tradycją, najdłuższą historią w kraju i w wielu przypadkach w Europie festiwale

muzyczne i teatralne. Do najsłynniejszych perełek miasta należą m.in. Kościół

Franciszkanów z grobami Piastów, Wieża Piastowska, Katedra, Dworzec Kolejowy,

Most nad Kanałem Młynówka. Miasto posiada regionalny punkt informacji

turystycznej.

Miasto Opole nie jest w pełni przygotowane na przyjmowanie dużych ilości

turystów. Baza hotelowo-gastronomiczna nie jest dostosowana do potrzeb ruchu

turystycznego. W Opolu mieszczą się drogie hotele o wysokim standardzie usług,

brak sieci tanich moteli, schronisk. Podobnie sytuacja wygląda z gastronomią,

w mieście funkcjonuje niewystarczająca ilość niedrogich barów i jadłodajni.

Brak kompleksowych pakietów ofert spędzania czasu w mieście, np. według

czasu pobytu (jednodniowych, weekendowych, wielodniowych), kategorii turystów,

lokalizacji atrakcji w mieście, powiązań między nimi. Brak pakietu ofert

uwzględniających atrakcje dla turystów obejmujących: zwiedzanie miasta i okolic,

zakupy, posiłki, wydarzenia kulturalne, trasy piesze i rowerowe, relaks, sport.

W Opolu w małym stopniu rozwija się turystyka kongresowa, biznesowa,

sentymentalna. Brak jest spójnej oferty skierowanej do przedsiębiorców z dziedziny

kultury, sportu i turystyki.

Opole jako stolica regionu przygranicznego o bogatej kulturze ma szanse na

dalszy rozwój ruchu turystycznego. Można zauważyć zainteresowanie miastem ze

strony turystów zagranicznych, szczególnie Niemców.

Tabela nr 20: Turystyczne obiekty noclegowe zbiorowego zakwaterowania

1995r. 2002r.

Obiekty (stan na 31 lipca) 10 13

Miejsca noclegowe 476 776

Korzystający z noclegów w tys. 37,4 41,2

W tym w obiektach całorocznych b/d 41,0

Dane: Opole w liczbach, Urząd Statystyczny w Opolu, Opole2003.

54

Wykres nr 11: Korzystający z noclegów *

0

10

20

30

40

50

Ogółem w tym turyścizagraniczni

1995

2002

1995

2002

* Dane w tysiącach


IV. Analiza SWOT

G O S P O D A R K A

MOCNE STRONY SŁABE STRONY

� Miasto Opole Stolicą Polskiej Piosenki i wojewódzkim centrum administracyjnym

� Dobre położenie miasta w III paneuropejskim korytarzu komunikacyjnym

� Wykorzystanie obwodnicy północnej dla szybkiego i bezpiecznego połączenia z autostradą A4 i drogami krajowymi o międzynarodowym znaczeniu

� Dobrze wykwalifikowane kadry pracownicze z kwalifikacjami i wiedzą zdobytą za granicą

� Wyznaczone tereny dla rozwoju gospodarczego

� Brak aktualizacji Studium Kierunków i Uwarunkowań Zagospodarowania przestrzennego miasta Opola i wielu miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego

� Brak wieloletniego programu rozwoju i inwestycji w mieście

� Niskie nakłady inwestycyjne małych i średnich przedsiębiorstw wykorzystywane do wdrażania nowych technologii

� Niskie wykorzystanie technik informatycznych w MSP

� Słabo rozwinięta współpraca jednostek

55

� Możliwość adaptacji istniejących terenów pod inwestycje

� Duże rezerwy energetyczne, gazowe, ciepłownicze i wodne

� Idealne warunki do rozwoju w Opolu przemysłu spożywczego i firm z obszaru biotechnologii

� Dobre zasoby wodne dla rozwoju przemysłu spożywczego

� Wysoko wykwalifikowana kadra naukowa oraz specjaliści uczelni i jednostek badawczo-rozwojowych

� Dobra baza naukowo – badawcza uczelni i instytutów

� Wykorzystywanie nowoczesnych technologii w materiałach budowlanych i wiążących

� Wyznaczone tereny do zagospodarowania pod nowe technologie

� Dobrze rozwinięta sieć telekomunikacyjna, ciepłownicza, gazownicza i energetyczna

� Cykliczność imprez targowych i festiwalowych cieszących się dużym zainteresowaniem

badawczo-naukowych z przedsiębiorstwami

� Słabo zintegrowane środowisko naukowo-badawcze

� Mała aktywność jednostek wspierających wdrażanie nowych technologii

� Brak centrum informacji o nowych technologiach

� Mała liczba inwestycji zagranicznych

� Wyjazdy wykwalifikowanej kadry do innych regionów kraju i za granicę

� Rosnąca stopa bezrobocia

� Brak pełnego uzbrojenia na terenach inwestycyjnych

� Niewydolność systemu komunikacji w centrum miasta; zły stan dróg i słaba ich przepustowość

� Zły stan techniczny większości istniejących wiaduktów nad liniami kolejowymi; brak wiaduktów kolejowych nad linią CE30

� Brak na południu miasta przeprawy mostowej przez Odrę i zły stan techniczny mostu Piastowskiego na Odrze

� Niewystarczająca ilość miejsc parkingowych w centrum miasta

� Słabo rozwinięty miejski system ścieżek rowerowych, w tym brak przejazdu dla rowerów pod obwodnicą północną w kierunku do Niwek

� Ograniczone środki finansowe w budżecie miasta na modernizację

56

infrastruktury miejskiej

� Brak usług lotniczych w sąsiedztwie miasta

� Brak odpowiedniego centrum targowego dla potrzeb wystawienniczych i handlowych

� Brak porozumienia między gminami dotyczącego wspólnego inwestowania (np.: w gospodarkę odpadami)

� Brak systemu zwolnień z podatków lokalnych dla nowych inwestycji w usługach i sferze wytwórczej

� Występujące przypadki nie spełnienia przepisów prawa budowlanego dot. zakresu uzbrojenia terenu w media

� Zbyt szczupła baza hotelowa, konferencyjna i rekreacyjna

SZANSE ZAGROŻENIA

� Przyciągnięcie kapitału inwestycyjnego dla powstania i rozwoju firm produkcyjnych i usługowych

� Integracja europejska

� Zmiana polityki podatkowej kraju

� Międzynarodowa promocja gospodarcza miasta

� Wykorzystanie środków pomocowych przeznaczonych na nowe technologie

� Wykorzystanie alternatywnych źródeł energii dla potrzeb gospodarki

� Małe wykorzystanie środków z funduszy europejskich na rozwój przedsiębiorstw, naukę, badania, wdrażanie nowych technologii, rozwój infrastruktury

� Wysokie podatki i koszty osobowe

� Często zmieniające się regulacje prawne w różnych dziedzinach życia gospodarczego i społecznego

� Brak skuteczności w zakresie wspierania wdrożenia nowych technologii (mniej energochłonnych)

� Pogarszanie się warunków prawnych funkcjonowania MSP w skali kraju oraz warunków finansowych

57

� Rozwój technologii w zakresie chemii budowlanej

� Możliwość lokalizacji w Opolu Regionalnego Centrum Logistycznego łączącego transport kolejowy, drogowy i wodny

� Wpływ integracji europejskiej na reaktywację transportu drogą wodną i wykorzystanie dwóch istniejących w mieście portów rzecznych

� Realizacja programu Odra 2006

� Wykorzystanie lotniska w Polskiej Nowej Wsi

� Wykorzystanie środków pomocowych na przygotowanie infrastruktury przy nowych trenach inwestycyjnych

� Możliwość pozyskania środków z funduszy strukturalnych UE na projekty dot. rozwoju infrastruktury w mieście

� Bliskie sąsiedztwo autostrady A4

� Możliwość skorzystania z funduszy programu ISPA i funduszy strukturalnych i Funduszu Spójności

� Współpraca międzygminna w zakresie rozwoju infrastruktury

� Słaby rozwój sieci światłowodowych, wysokie koszty usług teleinformatycznych

� Brak rozwiązań ułatwiających sprawny dostęp do międzynarodowych połączeń lotniczych w Wrocławiu i Katowicach

� Likwidacja części połączeń krajowej i regionalnej komunikacji kolejowej

� Brak odpowiedniej klasy dróg dojazdowych z Opola do autostrady

� Pogarszanie się warunków funkcjonowania samorządów – coraz mniejsze środki na rozwój

� Brak dobrej jakości produktu turystycznego dla gości spędzających minimum jedną dobę w mieście

� Brak centrum rozwoju biotechnologii

Ś R O D O W I S K O


� Duże zasoby podziemne wody pitnej wysokiej jakości

� Słaby system segregacji odpadów

� Brak kanalizacji sanitarnej w niektórych

58

� Budowa obwodnic i przeniesienie transportu tranzytowego na obrzeża miasta, redukcja emisji zanieczyszczeń

� Zaawansowane prace zabezpieczające miasto przed powodziami; dobrze rozwinięta infrastruktura zabezpieczająca miasto przed powodzią

� Kadra specjalistów z zakresu ochrony środowiska

� Nowe tereny rekreacyjne dzięki zagospodarowaniu wyrobisk przemysłowych

� Wdrożony program likwidacji niskiej emisji

dzielnicach miasta

� Lokalizacja w centrum miasta cementowni oraz negatywne jej oddziaływanie na pobliskie osiedla

� Słabo rozwinięta sieć tras rowerowych

� Zły stan kanalizacji deszczowej

� Zagrożenie wód podziemnych poprzez wycieki z przydomowych nieszczelnych zbiorników na ścieki

SZANSE ZAGROŻENIA

� Wykorzystanie terenów zieleni, zasobów przyrodniczych dla rozwoju rekreacji i turystyki lokalnej, krajowej i międzynarodowej

� Zmiana struktury przemysłu negatywnie wpływającego na środowisko

� Wykorzystanie doświadczeń miast partnerskich w dziedzinie nauki i w gospodarce w celu stosowania rozwiązań chroniących środowisko

� Produkcja ciepła dla miasta z odnawialnych źródeł energii

� Brak wdrożenia regionalnego systemu zagospodarowania odpadów

� Brak miejskiego i regionalnego systemu monitorowania środowiska

� Brak kompleksowej ochrony zbiornika wód podziemnych

� Spowolnienie tempa rozbudowy zabezpieczeń przeciwpowodziowych w województwie i poza nim (zbiornik Racibórz, wrota na Młynówce i polder Winów)

S P O Ł E C Z E Ń S T W O


� Opole – stolicą województwa, skupiającą placówki szkolnictwa wyższego,

� Słabo zorganizowany system motywacyjny dla pozyskiwania ,

59

średniego, podstawowego, co daje możliwość interdyscyplinarnego kształcenia

� Wzrost edukacyjnych aspiracji młodzieży do kształcenia, dokształcania, doskonalenia zawodowego i nauki języków obcych

� Opole – ośrodek akademicki o wysokiej dynamice

� Uczelnie wdrażające strategie rozwoju szkolnictwa wyższego

� Potencjał ludzki: intelektualiści, naukowcy, twórcy – artyści i animatorzy kultury oraz sportowcy, jak też wybitni pedagodzy (w tym muzyki, rzeźby, malarstwa, fotografii, wiedzy o teatrze i pedagodzy sportu)

� Atrakcyjna historia miasta i jego położenie

� Cyklicznie odbywające się wydarzenia kulturalne o randze krajowej i międzynarodowej: Krajowy Festiwal Piosenki Polskiej, Konfrontacje Teatralne „Klasyka Polska”, Ogólnopolski Festiwal Teatrów Lalek, Międzynarodowy Festiwal Perkusyjny

� Instytut Sztuki na Uniwersytecie Opolskim

� Dobra baza instytucjonalna w zakresie teatru, muzyki, malarstwa, rzeźby i muzealnictwa (2 teatry, filharmonia, 3 muzea, galerie)

� Opole - regionalnym centrum kulturalnym województwa

zatrzymywania kadry naukowej dla wyższych uczelni.

� Brak systemów motywujących do wyjazdów stypendialnych za granicę nauczycieli akademickich w celu zdobywania wiedzy

� Słaby i kosztowny dostęp do internetu w placówkach oświatowych

� Słaby park maszynowy, warsztatowy, laboratoryjny i informatyczny w szkołach zawodowych i ogólnych

� Słaba i kosztowna baza mieszkaniowa i gastronomiczna dla studentów

� Brak form kształcenia dla dzieci głęboko upośledzonych

� Niskie nakłady samorządu na działalność kulturalną i sportową

� Brak spójnej oferty programowej imprez i wydarzeń organizowanych przez instytucje kulturalne

� Zły stan obiektów należących do bazy kulturalnej i sportowej

� Słaba infrastruktura turystyczna, która zachęcałaby do dłuższego pobytu w Opolu

� Słaba infrastruktura sportowo – rekreacyjna do uprawiania sportu rodzinnego i masowego, brak basenów i boisk na osiedlach, ogólnodostępnych hal sportowych

� Zły stan techniczny Hali Okrąglak

60

� Wydział Wychowania Fizycznego na

Opolskiej Politechnice

� Bardzo dobre tradycje sportu amatorskiego i klubowego w takich dyscyplinach jak hokej, podnoszenie ciężarów, żużel, piłka ręczna, siatkówka, piłka nożna, judo i pływanie

� Wyposażenie miasta w sztuczne lodowisko, stadion piłkarski do międzynarodowych rozgrywek, stadion żużlowy i dwie hale sportowe z widownią

� Dobre możliwości uprawiania sportów wodnych

� Dobra baza opieki zdrowotnej - rozwinięta sieć szpitali specjalistycznych, publicznych i niepublicznych zakładów podstawowej opieki zdrowotnej

� Kardiologia w powiązaniu z kardiochirurgią – jeden z najlepiej funkcjonujących oddziałów w kraju

� Wysokie kwalifikacje kadr medycznych w mieście

� Wyższa Szkoła Medyczna bazą dobrze wykształconych pielęgniarek

� Efektywne wsparcie organizacji w walce z ubóstwem

� Szeroka oferta pomocy społecznej w mieście

� Opieka ze strony miasta nad bezdomnymi

� Słaba diagnostyka, profilaktyka i rehabilitacja powodująca wzrost niepełnosprawności wśród mieszkańców Opola

� Brak hospicjum dla nieuleczalnie chorych obywateli miasta

� Zły stan techniczny budynku SP ZOZ Śródmieście

� Niedostateczna ilość świetlic i ognisk terapeutycznych dla dzieci i młodzieży ze środowisk patologicznych i „niesprawnych” wychowawczo

� Mało rozwinięta współpraca pomiędzy instytucjami publicznymi a organizacjami pozarządowymi w walce z bezrobociem i ubóstwem społeczeństwa

� Bariery architektoniczne dla osób niepełnosprawnych w obiektach użyteczności publicznej i mieszkaniach prywatnych

SZANSE ZAGROŻENIA

� Wykorzystanie doświadczeń współpracy z partnerami krajowymi i zagranicznymi

� Praktyczna nauka zawodu nienadążająca za potrzebami rynku

61

dla podnoszenia jakości edukacji w szkołach i na uczelniach

� Podniesienie atrakcyjności miasta (szczególnie w sferze mieszkalnictwa) dla pozyskania profesorów z zewnątrz

� Wykorzystanie środków strukturalnych Unii Europejskiej na rozwój informatyzacji w szkołach i na uczelniach

� Szerokie powiązanie edukacji z sferą społeczno-kulturalną

� Stworzenie płaszczyzny współpracy pomiędzy działalnością gospodarczą a działalnością oświatową i edukacyjną

� Wykorzystanie środków strukturalnych Unii Europejskiej do rozwoju kultury, sportu i turystyki

� Współpraca w zakresie działalności kulturalnej i sportowej z miastami województwa i innych regionów

� Możliwość uzyskania dotacji rządowych na rozwój bazy sportowej w mieście

� Rozwój turystyki sentymentalnej (powrót do korzeni ludzi urodzonych w Opolu lub na Opolszczyźnie, a mieszkających obecnie za granicą)

� Wykorzystanie międzynarodowego partnerstwa a także bliskość granicy z Republiką Czeską – rozwijanie współpracy w ramach Euroregionu Pradziad

� Rozwój wolontariatu świadczącego dodatkową pomoc dla osób z problemami socjalnymi i zdrowotnymi

� Konieczność restrukturyzacji szpitali w kierunku opieki długoterminowej

pracy

� Brak przyzwolenia społecznego na racjonalizację sieci oświatowej (likwidacja szkół, przedszkoli)

� Często zmieniająca się polityka państwa w zakresie edukacji

� Wzrost kosztów kształcenia spowodowany ubożeniem społeczeństwa

� Brak programów skutecznie wspierających rozwój gospodarki

� Coraz mniejszy wpływ miasta na kształt i formułę Krajowego Festiwalu Piosenki Polskiej

� Niskie dofinansowanie ze strony urzędów centralnych działalności kulturalnej i sportowej, brak mecenatu

� Transfer sportowców do innych miast w celu dalszego rozwijania swych umiejętności

� Niski poziom dofinansowania służby zdrowia ze strony państwa w ramach NFZ

� Wzrost osób w wieku poprodukcyjnym uzależnionych od pomocy społecznej, socjalnej, zdrowotnej

62

V. Wizja i misja miasta

Wizją miasta Opola w 2015 roku jest:

„Opole, nowoczesnym i bezpiecznym miastem, w którym

mieszkańcy mogą na europejskim poziomie zaspokajać swoje

potrzeby oraz rozwijać i kształtować swoje postawy, uzdolnienia,

aspiracje zawodowe, intelektualne, kulturalno-duchowe i twórcze

jak również dbać o swój rozwój fizyczny”.

Misją spełniającą wizję:

„Misją władz miasta Opola jest stwarzanie warunków do

długofalowego, harmonijnego rozwoju opartego na wiedzy,

przedsiębiorczości, zapewniającego wzrost zatrudnienia i poprawę

warunków życia mieszkańców z zachowaniem wartości kulturowych

i środowiskowych”.

63

VI. Cele i priorytety rozwoju miasta Opola

Określenie priorytetów i celów strategicznych służy przezwyciężaniu słabych

stron, wykorzystaniu szans i potencjału miasta Opola dla rozwoju gospodarczego,

społecznego i kulturalnego.

Priorytety rozwojowe dla miasta Opola:

I. Wykorzystanie potencjału ludzkiego w procesach rozwojowych

miasta i przyciąganie nowych mieszkańców do Opola.

II. Harmonijny rozwój przestrzenny miasta zapewniający dbałość

o środowisko i zachowanie dóbr kultury dla obecnych

i przyszłych pokoleń.

III. Podniesienie konkurencyjności gospodarczej stolicy regionu.

IV. Wykorzystanie i wzmocnienie potencjału naukowego,

kulturalnego i środowiskowego dla poprawy jakości życia

mieszkańców.

64

Priorytety i cele rozwojowe osiągane będą poprzez następujące działania:

I. Wykorzystanie potencjału ludzkiego w procesach rozwojowych miasta

i przyciąganie nowych mieszkańców do Opola.

Celem strategicznym jest stworzenie perspektyw pracy i awansu zawodowego

dla ludzi zdolnych i pracowitych. Wykorzystanie istniejącej sieci szkół, instytucji

publicznych, organizacji pozarządowych, etc. w celu wspierania działań ożywiających

przedsiębiorczość mieszkańców, rozwijanie kultury przedsiębiorczości i tworzenie

przyjaznego klimatu dla lokowania w mieście kapitału inwestycyjnego oraz tworzenia

nowych miejsc pracy poprzez:

- uruchomienie tzw. okienka inwestora zapewniającego sprawną i kompleksową

obsługę administracyjną i gospodarczą, gdzie przedsiębiorca w jednym miejscu

może załatwić wszystkie formalności związane z założeniem i prowadzeniem firmy,

- wspieranie przygotowania infrastruktury biznesu: hal wystawienniczych,

inkubatorów przedsiębiorczości, parku przemysłowego, regionalnego centrum

logistycznego, centrum informacji gospodarczej, ośrodków szkolenia biznesu

ułatwiających rozpoczęcie działalności gospodarczej i rozwój firmy,

- wspieranie zwiększania dostępności oraz ułatwianie wdrażania nowoczesnych

technologii w instytucjach naukowo-badawczych, szkołach, przedsiębiorstwach,

firmach sektora małych i średnich przedsiębiorstw (MSP), w celu polepszenia

wyników finansowych, unowocześnienia produkcji oraz podniesienia

konkurencyjności przedsiębiorstw,

- stworzenie korzystnych warunków finansowych dla rozwoju przedsiębiorstw

i zakładania nowych podmiotów, modernizację i rozwój sektora MSP, przy

wykorzystaniu m.in. regionalnych funduszy gwarancyjnych i pożyczkowych oraz

dotacji z Unii Europejskiej,

- wzmacnianie roli instytucji okołobiznesowych pełniących funkcje doradcze dla

sektora MSP m.in. poprzez wspólne tworzenie programów wspierania

przedsiębiorczości, rozwijania pomiędzy firmami konsultingowymi współpracy

ułatwiającej pozyskiwanie funduszy z Unii Europejskiej i efektywne ich wykorzystanie

przez MSP,

65

- wspieranie przygotowania i wdrożenia oczekiwanych przez przedsiębiorców

programów szkoleniowo-doradczych, zachęcających do opracowywania strategii

rozwoju firmy i biznes planów, wpływających na dynamiczny ich rozwój.

Budowanie wizerunku miasta przyszłości, miejsca gdzie warto mieszkać, uczyć

się, pracować i wypoczywać.

Realizację celu umożliwi:

- przygotowanie, atrakcyjnych, kompleksowo uzbrojonych terenów pod budownictwo

mieszkaniowe, wspieranie zagospodarowania osiedli mieszkaniowych

w infrastrukturę sportowo-rekreacyjną i bazę kulturową,

- wdrażanie nowoczesnych metod kształcenia młodzieży, sprawdzonych systemów

ustawicznego kształcenia dorosłych oraz programów autorskich, stworzenie

nowoczesnej bazy naukowo-dydaktycznej,

- utworzenie ośrodków badawczo-edukacyjnych w istniejącym ogrodzie

zoologicznym i utworzonym ogrodzie botanicznym,

- pielęgnowanie środowiska przyrodniczego, zwiększenie i zagospodarowanie

obszarów parkowo – rekreacyjnych, zagospodarowanie istniejących wyrobisk na

Chabrach, Malinie, Silesii,

- rozwijanie współpracy międzyregionalnej, udział w wydarzeniach regionalnych,

krajowych i zagranicznych, umożliwiających popularyzowanie Opola i jego atrakcji,

przygotowanie i wypromowanie tzw. „produktu miasta Opola”.

II. Harmonijny rozwój przestrzenny miasta zapewniający dbałość

o środowisko i zachowanie dóbr kultury dla obecnych i przyszłych pokoleń

Systematyczne działania zmierzające do polepszenia jakości środowiska

przyrodniczego to cel strategiczny na drodze rozwoju społeczno-gospodarczego

miasta. W zakresie ochrony środowiska działaniami lokalnymi i ponadlokalnymi są:

- wykorzystanie nowych technologii w przemyśle skutkujące wzrostem czystości

powietrza, wpływające na czystość wód oraz gleb,

66

- kontynuacja realizacji programu likwidacji niskiej emisji, emisji gazów cieplarnianych

oraz szersze wykorzystanie odnawialnych źródeł energii przyczyniające się do

polepszenia jakości powietrza,

- wspieranie przeprofilowywania zakładów silnie zanieczyszczających powietrze

w mieście, w celu likwidacji nadmiernej i szkodliwej emisji,

- przebudowanie układu komunikacyjnego, wprowadzanie alternatywnych środków

komunikacji zbiorowej i indywidualnej – wdrożenie sprawnego systemu

monitorowania jakości powietrza,

- efektywne zarządzanie gospodarką wodno-ściekową, odpadami w celu ochrony

i poprawy jakości wód podziemnych i zapobieganiu zanieczyszczeniom wód

powierzchniowych,

- rekultywacja terenów zdewastowanych przez przemysł cementowy,

- wspieranie modernizacji uciążliwych zakładów produkcji rolnej,

- opracowanie i wprowadzenie systemu monitorowania gleb,

- utworzenie lokalnego systemu ochrony przyrody, wdrożenie monitoringu przyrody

ożywionej, wprowadzenie programu ochrony różnorodności biologicznej, wdrożenie

programu ochrony kopalin oraz zagospodarowanie istniejących wyrobisk w mieście

dając szansę na zachowanie istniejących walorów przyrodniczych.

W zakresie ochrony dóbr kultury najważniejszym celem jest ochrona

dziedzictwa kulturowego, historycznej zabudowy urbanistycznej miasta.

W szczególności przygotowanie śródmiejskiego szlaku turystycznego,

zagospodarowanie Ogrodu Sztuki – miejsca organizacji wydarzeń plenerowych

artystów opolskich, polskich i zagranicznych.

III. Podniesienie konkurencyjności gospodarczej stolicy regionu.

Podniesienie konkurencyjności gospodarczej miasta w kategoriach wdrażania

nowych technologii, zdobywania wykształcenia przez mieszkańców miasta,

zwiększenia ilości i jakości infrastruktury technicznej, tworzenia warunków

sprzyjających podnoszeniu dochodów, zwiększeniu tempa wzrostu Produktu

Krajowego Brutto (PKB), służyć ma zwiększeniu zainteresowania inwestorów

67

krajowych i zagranicznych inwestowaniem w mieście oraz efektywnym

wykorzystaniem istniejącego potencjału ludzkiego i gospodarczego.

Celem strategicznym jest zwiększenie atrakcyjności inwestycyjnej miasta

w skali krajowej i europejskiej. Realizacja celu oparta jest na rozbudowie

infrastruktury technicznej, w taki sposób, aby miasto posiadało szeroką ofertę

terenów pod budownictwo mieszkaniowe, usługi i pod działalność sfery wytwórczej

oraz wspieranie przemian gospodarczych z zachowaniem ładu przestrzennego

miasta. Spełnienie warunku realizowane będzie poprzez:

- rozwój infrastruktury o znaczeniu ponadlokalnym: budowę obwodnic wokół Opola

wraz z modernizacją dojazdów z Opola do autostrady i międzynarodowych portów

lotniczych, modernizację ważnych dla transportu osobowego i towarowego w mieście

wiaduktów i mostów, tworzenie wielofunkcyjnych centrów usługowych o znaczeniu

regionalnym, obsługujących mieszkańców Opola i województwa, w szczególności

w dziedzinie kultury, wystawiennictwa, handlu, sportu i turystyki,

- rozwój infrastruktury miejskiej: wyznaczenie i uzbrojenie terenów rozwoju

gospodarczego w celu przyciągania inwestycji, w szczególności związanych

z branżami spożywczą i budowlaną, stanowiącymi lokomotywy wzrostu

gospodarczego miasta, poprawę komunikacji miejskiej, uporządkowanie gospodarki

wodno-ściekowej (m.in. poprzez wspólnie z sześcioma sąsiednimi gminami realizację

Programu ISPA) oraz zabezpieczeń przeciwpowodziowych, gospodarki odpadami,

wspieranie rozwoju stosowania niekonwencjonalnych źródeł energii oraz redukcji

zanieczyszczeń powietrza i ochrony przed hałasem, wspieranie rozwoju

infrastruktury badawczej i instytucji otoczenia biznesu oraz rozwoju zaplecza

kulturalnego, sportowego i turystycznego,

- rozwój infrastruktury społeczeństwa informacyjnego: popularyzację internetu,

zwiększenie dostępności i podniesienie wiedzy komputerowej – szczególnie wśród

młodzieży, zwiększenie dostępu do nowoczesnych sieci telefonicznych,

światłowodowych dających możliwość szybkich, dobrej jakości połączeń

internetowych, umożliwiających rozwój szerokiego wachlarza usług informatycznych,

szczególnie w zakresie usług administracyjnych, edukacyjnych i gospodarczych,

będących niezbędnym warunkiem do sprawnego funkcjonowania miasta i jego

obecności na rynku europejskim,

68

- stworzenie systemu zachęt inwestycyjnych, przeprowadzanie systematycznych

badań gospodarczo-społecznych i monitorowanie rynku,

- wsparcie restrukturyzacji i rozwoju istniejących i nowych dziedzin gospodarki

w celu zwiększenia produktywności i rentowności lokalizowanych w mieście

podmiotów gospodarczych, promowanie nowych form działalności, w tym

wykorzystujących tradycje festiwalowe oraz rozwijających sektor usług turystycznych,

sprzyjających wzbogaceniu oferty zatrudnienia,

- promocję gospodarczą miasta, udostępnianie zgromadzonej informacji na temat

przygotowanych terenów inwestycyjnych, przygotowanej infrastruktury, zasobów

rynku pracy, lokalnych preferencji władz samorządowych, zachęt inwestycyjnych,

lokalnych firm przygotowanych do kooperacji, czy warunków życia społecznego

ułatwiających podejmowanie decyzji inwestycyjnych.

IV. Wykorzystanie i wzmocnienie potencjału naukowego, kulturalnego

i środowiskowego dla poprawy jakości życia mieszkańców.

Rozwój współpracy z samorządami, przedsiębiorcami, naukowcami

i organizacjami pozarządowymi na rzecz:

- kontynuacji i poszerzenia współpracy międzynarodowej wspierającej rozwój:

gospodarczy, edukacyjny, naukowo-techniczny, ochrony środowiska, kultury, sportu

i turystyki,

- podniesienia kwalifikacji kadr administracji samorządowej w celu uczestniczenia

w europejskiej polityce spójności, doskonalenie umiejętności programowania,

wdrażania, monitorowania, kontrolowania i stosowania procedur współfinansowania

oraz zarządzania projektami dofinansowanymi z funduszy strukturalnych,

międzynarodowych programów pomocowych, międzynarodowych instytucji

finansowych,

- przygotowania i realizacji wspólnych, regionalnych projektów dofinansowanych

z Unii Europejskiej, dotyczących podnoszenia kwalifikacji, dostosowania

pracowników do zmian technologicznych i rynkowych oraz rozwoju

przedsiębiorczości, w celu zwiększenia konkurencyjności, podnoszenia jakości życia

mieszkańców oraz zapewnienia ochrony środowiska,

69

- uczestniczenia w lokalnych porozumieniach na rzecz zatrudnienia, poradnictwa

i informacji zawodowej,

- szerokiego udostępniania informacji zawodowej wynikającej z prowadzonych analiz

rynku pracy,

- wspierania rozwoju edukacji na wszystkich poziomach kształcenia, umożliwiającej

przygotowanie społeczeństwa do wymogów i sprostania konkurencji europejskiego

rynku pracy poprzez dostosowanie systemu kształcenia do zmieniających się

uwarunkowań demograficznych oraz wymagań standardów europejskich, tworzenia

nowych kierunków nauczania, ograniczenia naboru na kierunki nie gwarantujące

możliwości zatrudnienia,

- wspierania szerokiego stosowania innowacyjnych rozwiązań oraz nowoczesnych

technologii w przedsiębiorstwach, na uczelniach, w szkołach oraz przy rozbudowie

infrastruktury,

- otoczenia opieką twórców kultury, wprowadzenia i rozwoju instytucji stypendiów

artystycznych,

- wspierania instytucji oraz inicjatyw lokalnych i ponadlokalnych w sferze kultury

profesjonalnej i masowej, oraz na rzecz rozwoju wykorzystującego potencjał

i tradycje festiwalowe,

- wspierania rozbudowy, rewitalizacji, modernizacji i adaptacji oraz poprawy

wyposażenia obiektów bazy kulturalnej, w szczególności Amfiteatru Tysiąclecia, bazy

sportowej i turystycznej dla organizowania międzynarodowych, krajowych

i regionalnych wydarzeń kulturalnych i sportowych, w celu podniesienia atrakcyjności

miasta oraz poszerzenia oferty turystycznej.

Rozwój współpracy z spółdzielniami i wspólnotami mieszkaniowymi w zakresie

poprawy warunków życia w dzielnicach miasta:

- polepszenie dostępu do obiektów sportowo-rekreacyjnych, obiektów kultury

w celu rozwoju sportu rodzinnego, masowego oraz zapewnienia wzrostu udziału

mieszkańców w wydarzeniach kulturalnych, sportowych, podniesienia poziomu

czytelnictwa, etc.,

- modernizację i usprawnienie funkcjonowania komunikacji miejskiej; przygotowanie

szybszych, bezpieczniejszych powiązań komunikacyjnych między poszczególnymi

dzielnicami miasta oraz przygotowanie infrastruktury sprzyjającej wdrożeniu

70

programu wykorzystania i zwiększenia udziału w ruchu miejskim alternatywnych

środków transportu publicznego (np. ścieżki rowerowe),

- dbałość o tereny zieleni, czystość i estetykę miasta.

Rozwój współpracy z miastami aglomeracji wrocławskiej i katowickiej w celu:

- koordynacji usług komunikacji drogowej, kolejowej i lotniczej pomiędzy Opolem,

Wrocławiem, Katowicami i Częstochową,

- rozwoju współpracy z instytucjami i podmiotami miasta Gliwice, głównie w branży

chemicznej i budowlanej,

- wspierania kontynuacji i rozwoju ścisłej współpracy środowiska naukowego uczelni

z Opola i Wrocławia,

- komplementarności w dziedzinie edukacji i zdrowia pomiędzy Opolem

i Częstochową,

- kontynuacji współpracy pomiędzy Opolem – Gliwicami – Raciborzem na rzecz

wspierania budowy zbiornika w Raciborzu, strategicznego dla zapewnienia

bezpieczeństwa przeciwpowodziowego całego województwa opolskiego.

Wyznaczone w strategii cele i priorytety realizowane będą w ramach działań

określonych w Programie Rozwoju Miasta Opola, którym przyporządkowane są

wskaźniki określające wpływ realizacji strategii na zmiany sytuacji społeczno-

gospodarczej miasta, wskazane źródła finansowania, harmonogramy realizacyjne

oraz partnerzy uczestniczący w programie rozwoju.

Założenia Strategii będą częściowo realizowane w ramach Wieloletniego

Planu Inwestycyjnego na lata 2004-2013, w którym znajdą się m.in. najważniejsze

projekty infrastrukturalne.

Sytuacja finansowa miasta jest korzystna ze względu na stosunkowo

niewielkie zadłużenia budżetu, które aktualnie nie przekracza 8%. Całość projektów

i zadań mających źródła w Strategii Rozwoju Miasta Opola, oprócz środków budżetu

miasta, będzie pokrywana z wielu innych zasobów, m.in.: obligacji miejskich,

kredytów, środków Wojewódzkiego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki

Wodnej, środków Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej,

kontraktów wojewódzkich oraz z funduszy strukturalnych Unii Europejskiej.

71

Ocena wdrażania strategii, osiągania celów dokonywana będzie na podstawie

monitoringu realizacji działań.

VII. Realizacja, monitoring i ewaluacja

Do wdrażania strategii angażowani są partnerzy społeczni, w celu zapewnienia

szerokiego udziału zainteresowanych instytucji i organizacji w rozwoju miasta.

Warunkiem efektywnego wdrażania strategii jest przygotowanie „Programu Rozwoju

Miasta na lata 2004-2008”, zawierającego: sposoby realizacji założonych celów,

wdrażane działania, kryteria oceny projektów rozwojowych, wskaźniki monitoringu,

partnerów, harmonogram prac, plan finansowy i źródła finansowania.

Oczekiwane efekty oddziaływania realizowanych projektów rozwojowych

oceniane są na podstawie monitoringu, procesu systematycznego zbierania

i analizowania ilościowych i jakościowych informacji, zapewniającego sprawne

zarządzanie programami i projektami rozwojowymi.

Monitorowaniu poddany zostanie „Program Rozwoju Miasta, na lata 2004-2008”

dokument przygotowany po przyjęciu przez Radę Miasta „Strategii Rozwoju Miasta

Opola – Stolicy Polskiej Piosenki – na lata 2004-2015”.

Na podstawie wskaźników osiągnięć, w oparciu o przekazywane w ramach

systemu monitorowania informacje, oceniany jest postęp realizacji Strategii oraz

skuteczność wdrażanych projektów. Identyfikowanie wszelkich nieprawidłowości

związanych z wdrażanymi działaniami, pozwala na szybkie reagowanie

i podejmowanie odpowiednich kroków naprawczych.

Za monitorowanie przebiegu i sposobu realizacji działań wskazanych

w programach i projektach rozwojowych, wyznaczonych w Programie Rozwoju

Miasta odpowiedzialny jest, powołany przez Prezydenta Miasta Opola Miejski

Komitet Monitorujący (MKM). Komitet pełni rolę doradczo-opiniodawczą dla

Prezydenta, udziela rekomendacji w zakresie dostosowań i zmian w kierunkach

i sposobach wdrażania projektów rozwojowych.

Członkami Komitetu są powołani przez Przewodniczącego Komitetu:

- Przewodniczący Rady Miasta Opola,

- przewodniczący dwóch komisji Rady Miasta,

72

- po jednym przedstawicielu podzespołów opracowujących Strategię,

- trzech przedstawicieli merytorycznych Wydziałów Urzędu Miasta,

- czterech specjalistów i ekspertów z poszczególnych dziedzin,

- jeden przedstawiciel organizacji pozarządowych.

Miejskiemu Komitetowi Monitorującemu przewodniczy Prezydent Miasta Opola.

Do podstawowych zadań Komitetu należy:

• przyjęcie kryteriów oceny stopnia zaawansowania projektów, programu

i strategii,

• okresowa analiza zaawansowania realizacji projektów, programu i strategii,

• analiza uwarunkowań wewnętrznych i zewnętrznych wpływających lub

mogących wpłynąć na realizację projektów,

• ocena rezultatów wdrażania projektów,

• ocena rocznych raportów wdrażania projektów.

Poszczególne jednostki urzędu, zajmujące się w określonych obszarach

wdrażaniem Strategii i Programu Rozwoju Miasta, zobowiązane są do składania

w wyznaczonym wydziale odpowiedzialnym za rozwój miasta, kwartalnych

sprawozdań z realizacji projektów i osiąganych rezultatów ich wdrożenia.

Sprawozdania stanowią podstawę do sporządzenia raportów, bieżącego –

półrocznego i końcowego, które dwa razy do roku przedkładane są Prezydentowi

i Komitetowi Monitorującemu. Raport końcowy po zaopiniowaniu przez Komitet

przedstawiany jest Radzie Miasta Opola i mieszkańcom miasta.

Oceną początkową wdrażania Strategii i Programu Rozwoju jest diagnoza

sytuacji społeczno-gospodarczej zawarta w strategii oraz analiza SWOT. Dane

statystyczne Głównego Urzędu Statystycznego, Urzędu Statystycznego w Opolu,

wyniki badań i ekspertyz regionalnych oraz opracowań Urzędu Miasta stanowią bazę

wyjściową do oceny efektywności wdrażania Strategii i Programu Rozwoju.

Roczna ocena wdrażania Strategii oparta jest o analizę sytuacji społeczno-

gospodarczej, zachodzących zmian w odniesieniu do oceny początkowej. Służy ona

ocenie skuteczności podejmowanych działań, postępów w realizacji, rezultatów

73

i oddziaływania oraz ocenie sprawności systemu administracyjnego i efektywności

wykorzystania środków finansowych.

Przygotowanie Strategii i jej wdrażanie odbywa się z zachowaniem zasady

partnerstwa, równości szans, spójności rozwoju przestrzennego oraz zgodności

z krajową i regionalną polityką rozwoju.

74

Literatura

1. Analizy porównawcze potencjału rozwojowego: materiały porównawcze na

podstawie danych GUS za 2002r. – Opole, Centrum Badań Regionalnych

2003.

2. Analiza sytuacji opolskich przedsiębiorstw na podstawie danych z 2001 i 2002

roku, opracowanie Wydziału Gospodarki i Promocji Miasta Urzędu Miasta

Opola.

3. (red.) K. Gawlikowska-Hueckel, Profil wrażliwości gospodarki regionalnej na

integrację z Unią Europejską: Województwo Opolskie, Gdańsk 2003.

4. (red.) K. Heffner, Uwarunkowania rozwoju regionalnego Województwa

Opolskiego ze szczególnym uwzględnieniem migracji zagranicznych, Urząd

Marszałkowski Województwa Opolskiego – Wydział Zarządzania i Inżynierii

Produkcji Politechniki Opolskiej, Opole 2002.

5. Informacja demograficzna, opracowanie Wydziału Spraw Obywatelskich

Urzędu Miasta Opola.

6. Informacja na temat oświetlenia drogowego Opola, opracowanie Wydziału

Inżynierii Miejskiej Urzędu Miasta Opola.

7. Informacja na temat sieci dróg i transportu kołowego w Opolu, opracowanie

Wydziału Inżynierii Miejskiej Urzędu Miasta Opola.

8. Informacja na temat systemu odprowadzania i oczyszczania ścieków w Opolu,

opracowanie Wydziału Inżynierii Miejskiej Urzędu Miasta Opola.

9. Informacja na temat uzbrojenia Opola w sieć ciepłowniczą, opracowanie


10. Informacja na temat uzbrojenia Opola w sieć elektroenergetyczną,

opracowanie Wydziału Inżynierii Miejskiej Urzędu Miasta Opola.

11. Informacja na temat uzbrojenia Opola w sieć gazową, opracowanie Wydziału

Inżynierii Miejskiej Urzędu Miasta Opola.

12. Informacja na temat uzbrojenia Opola w sieć wodociągową, opracowanie


13. Informacja o infrastrukturze transportu kolejowego, wodnego i powietrznego

w Opolu, opracowanie Wydział Inżynierii Miejskiej Urzędu Miasta Opola.

75

14. Informacje gospodarcze dotyczące opracowania Strategii Rozwoju Miasta

Opola, opracowanie Wydziału Gospodarki i Promocji Miasta.

15. Inwentaryzacja i waloryzacja przyrodnicza miasta Opola, BIO – PLAN, Opole

2000.

16. Materiał informacyjny o stosowanych technologiach i kosztach pracy,

opracowanie Biura Spraw Międzynarodowych Urzędu Miasta Opola.

17. Materiał informacyjny o sytuacji jednostek kultury, sportu i turystyki w Opolu,

opracowanie Wydziału Kultury, Sportu Urzędu Miasta Opola.

18. Miasta w liczbach 1999-2000, Główny Urząd Statystyczny – Urząd

Statystyczny w Poznaniu, Warszawa 2002.

19. Miasta Wojewódzkie: podstawowe dane statystyczne, nr 3, sierpień 2002,

Główny Urząd Statystyczny – Urząd Statystyczny w Poznaniu, Warszawa

2003.

20. Miasta Wojewódzkie: podstawowe dane statystyczne, nr 4, listopad 2002,


2003.

21. Miasta Wojewódzkie: podstawowe dane statystyczne, nr 5, sierpień 2003,


2003.

22. Opieka zdrowotna w mieście Opolu, opracowanie Referatu Zdrowia Urzędu

Miasta Opola.

23. Opole w liczbach, Urząd Statystyczny w Opolu, Opole 2003.

24. Opracowanie Powiatowego Urzędu Pracy w Opolu.

25. Potencjał województwa opolskiego ze szczególnym uwzględnieniem sytuacji

społeczno-gospodarczej regionu, Urząd Marszałkowski Województwa

Opolskiego – Departament Polityki Regionalnej.

26. Raport z wyników spisów powszechnych 2002r.: Województwo Opolskie,

Urząd Statystyczny w Opolu, Opole 2003.

27. Rocznik Statystyczny Województwa Opolskiego, Urząd Statystyczny w Opolu,

Opole 2002.

76

28. Rocznik Statystyczny Województwa Opolskiego, Urząd Statystyczny w Opolu,

Opole 2003.

29. Rynek pracy w Województwie Opolskim w 2002r., Urząd Statystyczny

w Opolu, Opole 2003.

30. Stan środowiska w województwie opolskim w roku 2002, opracowanie

Wydziału Ochrony Środowiska i Rolnictwa Urzędu Miasta Opola.

31. Strategia Rozwoju Województwa Opolskiego na lata 2000 – 2015, Sejmik

Województwa Opolskiego, Opole 2000.

32. Województwo Opolskie. Sytuacja gospodarcza w 2002 roku: Analiza kondycji

finansowej przedsiębiorstw ze szczególnym uwzględnieniem sektora

przemysłu, Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego, Opole 2003.

33. Wyniki badania rynkowego (ankietowego) wybranych opolskich

przedsiębiorstw, Opracowanie Wydziału Gospodarki i Promocji Miasta Urzędu

Miasta Opola.

34. Wyniki finansowe podmiotów gospodarczych w Województwie Opolskim

w 2002r., Urząd Statystyczny w Opolu, Opole 2003.

35. Zmiany strukturalne grup podmiotów w gospodarce narodowej

w Województwie Opolskim w 2002r., Urząd Statystyczny w Opolu, Opole

2003.

36. Witryny internetowe:

• www.city.poznan.pl

• www.kielce.pl

• www.krakow.pl

• www.wloclawek.pl

• www.wroclaw.pl

• www.zielonagora.pl

77

Załącznik nr 1

do Strategii Rozwoju Miasta Opola –

Stolicy Polskiej Piosenki – na lata 2004-2015

Lista członków Zespołu opracowującego Strategię Rozwoju Miasta

Zespół ds. Gospodarki:

1. Marian Berman – wz. Jolanta Pierzchała – Novomex Sp. z o.o.

2. Andrzej Duda – wz. Ireneusz Polak – Polbau ZT- B Sp. z o.o.

3. Ewa Gajek – Opolska Izba Gospodarcza

4. Ireneusz Jaki – Urząd Miasta Opola

5. Alina Jakubowska – Kieler – Lions Club Opole

6. Bożena Kulesza – Knapik – Urząd Miasta Opola

7. Jerzy Sak – „Sak” Sp. z o.o. Joint Venture

8. Tadeusz Seltzer – wz. Maria Błaszkowska – PPHU „Selt”

9. Janusz Słodczyk – Uniwersytet Opolski

10. Ryszard Zembaczyński – Prezydent Miasta Opola

Zespół ds. Nowych Technologii:

1. Przemysław Burtny – Opolski Park Technologiczny

2. Jerzy Duda – Instytut Mineralnych Materiałów Budowlanych

3. Janusz Kwiatkowski – Zastępca Prezydenta Miasta Opola

4. Adam Latała – Uniwersytet Opolski

5. Andrzej Leszczyński – Centrum Kształcenia Praktycznego w Opolu

6. Waldemar Mathea – Energetyka Cieplna Opolszczyzny S.A.

7. Józef Suchy – Akademia Górniczo-Hutnicza w Krakowie

8. Adam Zadorożny – WTT Polska

78

Zespół ds. Infrastruktury:

1. Stanisław Głębocki – Urząd Miasta Opola

2. Jarosław Kamionka – Energetyka Cieplna Opolszczyzny S.A.

3. Helena Konsencjusz – Urząd Miasta Opola

4. Zbigniew Koziarski – wz. Marek Zacharzewski – Zakład Gazowniczy w Opolu.

Górnośląska Spółka Gazownictwa Sp. z o.o.

5. Dariusz Kudryński – Urząd Miasta Opola

6. Adam Rak – Wodociągi i Kanalizacja Sp. z o.o.

7. Bogumił Siewruk – Federacja Zielonych Grupa Opolska

8. Lidia Tomsza – Miejski Zarząd Dróg w Opolu

9. Arkadiusz Wiśniewski – Radny Miasta Opola

10. Andrzej Zachara – wz. Arnold Bolcek – Zakład Energetyczny Opole S.A.

Zespół ds. Środowiska:

1. Stanisław Ciepły – Zastępca Prezydenta Miasta Opola

2. Violetta Ciesielczuk – Urząd Miasta Opola

3. Franciszek Czyżowski – „Park” s.c. Pracownia Projektowa

4. Ryszard Kowalczyk – ECOPLAN Opole

5. Arkadiusz Nowak – Uniwersytet Opolski

Zespół ds. Edukacji:

1. Halina Bilik – Zespół Szkół Ekonomicznych w Opolu

2. Ryszard Dziubandowski – Wojewódzki Zakład Doskonalenia Zawodowego

3. Arkadiusz Karbowiak – Zastępca Prezydenta Miasta Opola

4. Janusz Karpiński – Urząd Miasta Opola

5. Irena Koszyk – III Liceum Ogólnokształcące w Opolu

6. Robert Rauziński – Politechnika Opolska

7. Jerzy Roszkowiak – Urząd Miasta Opola

79

8. Alicja Skubacz – Miejski Ośrodek Doskonalenia Nauczycieli w Opolu

9. Piotr Wach – Politechnika Opolska

10. Renata Wawerska – Niezależne Zrzeszenie Studentów Uniwersytetu

Opolskiego

Zespół ds. Zdrowia i Opieki Społecznej:

1. Izabela Gaj – Urząd Miasta Opola

2. Halina Guzikowska – Urząd Miasta Opola

3. Jan Kurasiewicz – NSZZ Solidarność Śląska Opolskiego

4. Elżbieta Kurek – Biuro Poselskie Posła na Sejm RP Leszka Korzeniowskiego

5. Mirosława Olszewska – Urząd Marszałkowski Województwa Opolskiego

6. Ireneusz Sołek – NSZZ Solidarność Śląska Opolskiego

7. Robert Urbańczyk – Opolski Oddział Wojewódzki Narodowego Funduszu

Zdrowia

Zespół ds. Kultury, Sportu i Turystyki:

1. Henryk Adamski – PTTK Opole

2. Władysław Czaczka – Wojewódzkie Zrzeszenie Ludowych Zespołów

Sportowych

3. Andrzej Czernik – Eko Studio

4. Harry Duda – pisarz

5. Jarosław Gałęza – Muzeum Wsi Opolskiej

6. Danuta Jazłowiecka – Urząd Miasta Opola

7. Dorota Michniewicz – Urząd Miasta Opola

8. Henryka Mikosza – Państwowa Szkoła Muzyczna w Opolu

9. Teresa Młyńczak – Uniwersytet Opolski

10. Rafał Mościcki – Szkoła Społeczna „TAK”

11. Teresa Stępień – Towarzystwo Przyjaciół Opola

80

12. Janusz Trzepizur – Radny Miasta Opola

13. Alfred Wolny – krytyk teatralny

14. Bartosz Zaczykiewicz – Teatr im. Jana Kochanowskiego

15. Stefan Zdziechowski – Urząd Miasta Opola

81

Załącznik nr 2



Raport z Konsultacji Społecznych

Opracowany przez Zespół projekt Strategii w okresie od 12 listopada do

17 grudnia 2003r. poddawany był społecznym konsultacjom, poprzedzonym

happeningami. Akcja happeningowa służyła z jednej strony promocji i zachęceniu

mieszkańców do udziału w konsultacjach, z drugiej poznaniu oczekiwań

mieszkańców miasta związanych z rozwojem Opola. Podczas trzech dni trwania

happeningów, na wystawionych w pięciu punktach miasta tablicach, mieszkańcy

wpisywali swoje oczekiwania, propozycje, uwagi dotyczące rozwoju miasta. Akcja

spotkała się z dużym zainteresowaniem mieszkańców. Na ponad dwustu arkuszach

papieru zapisanych zostało ok. czterech tysięcy propozycji. Większość

z zaproponowanych rozwiązań pokrywa się z propozycjami w strategii.

Po happeningach w ciągu następnych trzech tygodni Prezydent Miasta wraz

z przedstawicielami zespołów pracujących nad strategią spotykali się

z mieszkańcami i dyskutowali na temat przygotowywanego dokumentu.

W ramach konsultacji społecznych odbyło się 12 spotkań z mieszkańcami Opola,

zorganizowanych w poszczególnych dzielnicach: Groszowice i Grotowice, Grudzice

i Malina, Śródmieście i Stare Miasto, Nowa Wieś Królewska, Kolonia Gosławicka,

os. Malinka, Zaodrze, Wójtowa Wieś i Szczepanowice, Półwieś i Bierkowice, Wróblin

i Zakrzów, os. Chabry, os. ZWM i Gosławice oraz 7 spotkań środowiskowych

z animatorami kultury, przedsiębiorcami, środowiskiem akademickim, młodzieżą

szkół ponadgimnazjalnych, seniorami, Ligą Miejską oraz środowiskiem

nauczycielskim. W sumie w 19 spotkaniach konsultacyjnych uczestniczyły 1 102

osoby, łącznie z grupą uczniów szkół średnich (ok. 250 osób).

Każde spotkanie rozpoczynało się multimedialną prezentacją założeń Strategii

Rozwoju Miasta, traktowaną jako wstęp do dyskusji. Mieszkańcy Opola

w dyskusji nie ograniczali się do tematów związanych z przedstawionymi

82

materiałami, ale podnosili także kwestie związane z lokalnymi problemami

i uciążliwościami życia codziennego oraz własnymi oczekiwaniami, co do polityki

władz miasta w rozwoju Opola. Mieszkańcy obok bezpośrednich wypowiedzi

podczas konsultacji mieli możliwość odnieść się do dokumentu również w postaci

wypełnionych ankiet (oddano 565 ankiet) rozdawanych podczas spotkań i drogą

prasową.

Powszechnie bardzo pozytywnie oceniano fakt przeprowadzenia społecznych

konsultacji, postulując stosowanie takiej praktyki w przyszłości i to w sposób

cykliczny, a nie okazjonalny.

Konsultacjom społecznym poddane zostały zagadnienia związane

ze zwiększeniem konkurencyjności opolskich placówek edukacyjnych

i badawczo-rozwojowych; działaniami na rzecz poprawy konkurencyjności

gospodarki w mieście i regionie; przygotowaniem nowych w pełni uzbrojonych

terenów pod budownictwo mieszkaniowe i lokalizację przedsiębiorstw

zapewniających nowe miejsca pracy; intensywnym poszukiwaniem inwestorów;

rozbudową infrastruktury miasta Opola z wykorzystaniem funduszy strukturalnych

UE; wzbogaceniem bazy kulturalnej i sportowej Opola; rozwojem kontaktów

międzynarodowych w zakresie kultury, współpracy gospodarczej, naukowej;

podniesieniem atrakcyjności turystycznej i rekreacyjnej miasta; poprawieniem jakości

usług o znaczeniu regionalnym w zakresie ochrony zdrowia, obsługi biznesu,

administracji.

W trakcie spotkań konsultacyjnych można było zauważyć wyraźny podział

tematyki. O ile na spotkaniach środowiskowych dyskutowano o zagadnieniach

związanych ściśle ze Strategią, a co za tym idzie – z rozwojem i przyszłością miasta,

o tyle na spotkaniach organizowanych z mieszkańcami poszczególnych dzielnic

zdecydowanie częściej poruszano kwestie w skali mikro, przy czym głównie były to

postulaty dotyczące rozwiązania lokalnych, osiedlowych problemów związanych

m.in. z słabym wyposażeniem osiedli w infrastrukturę sportową, małą ilością

plenerowych wydarzeń kulturalnych czy sportowych, brakiem lub niską jakością

infrastruktury drogowej, czy kanalizacyjnej w niektórych dzielnicach.

83

Na spotkaniach poruszano nie tylko kwestie kierunków rozwoju miasta. Dużo

miejsca poświęcono słabym i mocnym stronom miasta, wskazując m.in. słabą

współpracą środowiska naukowego i jednostek badawczych z przedsiębiorcami;

sugerowano konieczność podniesienia standardu wyposażenia bazy szkolnej

zgodnie ze standardami europejskimi, potrzebę poszerzenia współpracy

z organizacjami pozarządowymi; realizację programów promocji i profilaktyki

zdrowia; doskonalenia programów wsparcia osób starszych i obłożnie chorych.

W trakcie spotkań podkreślano zagadnienia, które z punktu widzenia

mieszkańców są priorytetowymi. Wśród nich wymienić należy:

• konieczność jak najszybszego uchwalenia planu zagospodarowania

przestrzennego miasta, ze wskazaniem terenów pod budownictwo

mieszkaniowe i inwestycje, umożliwiając rozwój poszczególnych dzielnic

i całego miasta;

• poprawę połączeń komunikacyjnych - drogowych (dokończenie obwodnicy,

budowę kolejnego mostu na rzece Odrze, wykorzystanie bliskości autostrady

dla rozwoju Opola), wykorzystanie regionalnej infrastruktury kolejowej do

komunikacji miejskiej oraz zwiększenie dostępności do międzynarodowych

portów lotniczych;

• poprawę infrastruktury miejskiej (rozbudowę i modernizację sieci

kanalizacyjnej, doprowadzenie sieci gazowniczej i ciepłowniczej do

peryferyjnych dzielnic miasta, modernizację ulic, rozwój komunikacji

zbiorowej przy wykorzystaniu alternatywnych środków komunikacji);

• przypisanie większej wagi do rozwoju edukacji i współpracy szkół średnich

z uczelniami wyższymi;

• szerszy zakres wykorzystania nowych technologii w lokalnych

przedsiębiorstwach;

• przypisanie większej wagi do rozwoju kultury, otoczenie opieką twórców

kultury;

• zwiększenie promocji miasta jako centrum gospodarczego i kulturalnego

regionu oraz jako ośrodka akademickiego;

84

• poprawę bezpieczeństwa w mieście;

• poprawę stanu środowiska (zwłaszcza w zakresie ograniczenia emisji do

atmosfery, ochrony przed hałasem oraz ochrony zieleni);

• poprawę bazy sportowo-rekreacyjnej (remontu istniejących obiektów

sportowych, budowę nowych boisk, sal sportowych, zagospodarowanie

Wyspy Bolko).

85

Załącznik nr 3



Mapy

- plan miasta Opola,

86

Documents

STRATEGIA ROZWOJU MIASTA OPOLA - | … · Klimat miasta Opola należy do najłagodniejszych w kraju. Stabilny, ciągły rozwój gospodarczy, społeczny i ekonomiczny miasta zależy