Upload
others
View
12
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
MINISTRIA EARSIMIT E SHKENCËSDHE E TEKNOLOGJISË
MINISTRASTVOOBRAZOVANJA
NAUKE I TEHNOLOGIJE
MINISTRY OFEDUCATION, SCIENCE
AND TECHNOLOGY
Republika e Kosovës Republika Kosova – Republic of Kosovo
Qeveria - Vlada - Government
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
2
3
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
4
Anëtarët e Grupit punues për zhvillimin e Strategjisë për komunikim të arsimit në Kosovë:•MirandaKasneci,MASHT,udhëheqëseegrupitpunues•AzemAzemi,MASHT•AzemGuri,DKAKaçanik•RamizRrusta,DKAKlinë•IsmetGashi,drejtorishkollësnëFushëKosovë•MarqeSelmani,drejtoreeshkollësnëKlinë•EnverGrainca
Përkrahur nga: DeutscheGesellschaftfürInternationaleZusammenarbeit(GIZ)GmbH–Zhvillimiikapacitetevenësektorinearsimitfillorë(CDBE)
•AlejtinBerisha(GIZ-CDBEkonsulent)•JochenLohmeier(GIZ-CDBEkonsulent)•LenaStamm(GIZ-CDBE)•SokolElshani(GIZ-CDBE)
Dizajni dhe faqosja: Envinion,Prishtinë
DeutscheGesellschaftfürInternationaleZusammenarbeit(GIZ)GmbHnëemërtëGjermanisëMinistriaFederalepërBashkëpunimNdërkombëtardheZhvillim(BMZ).
5
Fjala e ministrit
Reformaerëndësishmenësektorinearsimitpërbënpadyshimnjëhapcilësordrejtlehtësimittëkomunikimit,dukeebërëpunënkompleksetëmësimdhëniesemësimnxëniessamëefikasedhemëprofesionale.KjoStrategjidukettëjetëerëndësishmenëinauguriminereformimevetonatëpërbashkëtapërnjësistemarsimortransparentdhemecilësi,kudotëjenëvetëqytetarëtqëmevullnetinetyretë lirëtëzgjedhinnënjëkohëtëshpejtëdhemenjëkostoefektivetëulëtkomunikiminndërmjettyre.Përmirësimiikomunikimitdhebashkëpuniminëprocesinereformimitedecentralitzimittësektorittëarsimitështësfidëerëndësishme,sepsekomunikimigjithëpërfshirësështërrugaevetmedrejtpërmirësimittëcilësisënëarsim.Shkëmbimiiinform-atave,komunikiminëmesniveleveështëpreferencëdhemënyrëekomunikimitinstitucionalnëRepublikëneKosovës.Kjostrategjikrijonnjëmundësiqësektoriiarsimittëketënjëkornizëinstitucionaletëkomunikimit.
Mekëtëdokumentprojektohetgjuhaekomunikimit,qëllimeteporosive,vleratthemeloretëkomunikimit,afatetkohore.Përmëtepër,mezbatiminekësajstrategjiesigurohetrrjedhaeinformacionit,pjesëmarrjaefikaseepublikutdheshoqërisëcivile,sidhegarantohetplatformaekomunikimittëdebatevepublike.
Trendetekomunikimitformalejoformal,tëbrendshëmetëjashtëm,ndërpersonalepublik,tëkomunikimittëdrejtëpërdrejtëetëtërthortë,vertikalehorizontaljanëparimeudhëzuesetëkësajstrategjieqëjudedikohettëgjithëatyreqënëçfarëdomënyrejanëtëndërlidhurmesekt-orinearsimit.
SëbashkumeStrategjinëpërArsimineLartënëKosovë2005-2015,StrategjinëeArsimitParauniversitar2007-2017,StrategjiapërpërmirësimineKomunikimitpërSektorineArsimitnëKosovëkrijonbazatpërnjëqasjetëintegruartëarsimitnëKosovënëpërgjithësi.
Kështu,kemibindjensekemiarriturnjëkonsensustëgjerëpolitik,qytetareprofesional,përrealizimineobjektivavetonadhenjëqasjeetillëkabërëqënëstrategjitëpërfshiheninteresatdhespecifikatetëgjithagrupevetëshoqërisëdheqëzbatimiistrategjisëtëketënjëpërkrahjetëgjerëngatëgjithapalëteinteresit.
Nekemimirëpriturangazhiminetëgjithëakterëveqëkanëmarrëpjesënëkëtëproces,tëcilëtmevërejtjet,sugjerimetdhepropozimetetyrekanëpasuruardraftinestrategjisëtëpërgatiturfillimishtngagrupipunues.Mekëtërast,dëshirojtëshprehmirënjohjendhefalënderimintimdhetëMAShTpëranëtarëteGrupitpunuesdhepërpërkrahjeneGIZ-itdhetëgjithëatyreqëkanëmarrëpjesënëpërgatitjenekëtijdokumentitërëndësishëm.
Mezbatiminekësajstrategjiepërnxënësit,mësimdhënësitdhedrejtuesiteinstitucionecvetëarsimitdotëkrijohetmundësipërtëqenëmëtëinformuardhepërt’ubërëpjesëezhvillimevedheproceseveeuro-perëndimore.
Suksese të gjithëve!
Prof.dr.Ramë BUJAMinistër i Arsimit, Shkencës dhe Teknologjisë
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
6
Tabela e përmbajtjes
Parathënie ......................................................................................................................................................................5
1. Hyrja ............................................................................................................................................ 71.1 Strategjia e komunikimit dhe bashkëpunimit në sektorin e arsimit në Kosovë ...................71.2 Nevoja për Strategjinë e komunikimit .......................................................................................... 81.3 Krijimi i strategjisë së komunikimit .................................................................................................111.4 Strategjia ................................................................................................................................................ 121.5 Zbatimi dhe menaxhimi i strategjisë së komunikimit ............................................................. 12
2 Vizioni dhe objektivat.................................................................................................................132.1 Vizioni i strategjisë së komunikimit ............................................................................................... 132.2 Objektivat e strategjisë .......................................................................................................................14
3. Historiku i përmbajtjes teorike .................................................................................................15Ç’është komunikimi; (stilet dhe mënyrat e komunikimit) ................................................................ 153.1 Konceptet orientuese .......................................................................................................................... 153.2 Stilet e komunikimit dhe menaxhimit ...........................................................................................183.3 Mënyrat e komunikimit: Si të përcillet një porosi ......................................................................20
4. Parimet udhëzuese për përmirësimin e komunikimit ............................................................ 234.1 Informatat përkatëse janë në dispozicion, në kohën e duhur dhe të mjaftueshme për marrjen e vendimeve në sistemin e arsimit ............................................244.2 Bashkërendimi i rrjedhës së informatave për zbatimin e vendimeve ................................. 254.3 Pjesëmarrja aktive e qytatareve dhe shoqërisë civile është përmirësuar
në debatin e politikave arsimore .................................................................................................. 27
Shtojcë ..........................................................................................................................................28I. Praktikimi i komunikimit – disa studime të rastit .......................................................................28II. Hapat e planifikuar për zhvillimin dhe zbatimin e Strategjisë së komunikimit në arsim ..............................................................................................46III. Mjetet për komunikim më efektiv ndërpersonal të ndërlidhur me punën .........................47IV. Të komunikuarit si udhëheqës demokratik ................................................................................ 53
7
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
1. Hyrja Kapitulli i parë shqyrton kontekstin e përgjithshëm të Strategjisë së komunikimit për sektorin e arsimit; udhëzime sektoriale për arsim, mandatin dhe fokusin e Strategjisë së komunikimit, disa aspekte aktuale të rëndësishme të komunikimit, si dhe strukturën in-stitucionale-ligjore, në kuadër të të cilave bie Strategjia e komuni-kimit.
1.1 Strategjia e komunikimit dhe bashkëpunimit në sektorin e arsimit në Kosovë
QeveriaeRepublikëssëKosovës,MinistriaeArsimit,ShkencësdheeTeknologjisë(MASHT)ekuptondhembështetnevojënpërnjëstrategjitëkomunikimitpërsektorinearsimitnëKosovë.NëkuadërtëPlanitStrategjiktëArsimitnëKosovë2011-2016(PSAK)1ështëiden-tifikuardheparësishumëerëndësishmedhesfiduesenevojapërpërmirësiminekomunikimitdhebashkëpunimitpërzbatimineprocesittëreformavedhedecentralizimitnësektorinarsimit.PrandajkjoStrategjiekomunikimitpërbënkornizënepërbashkëtpërtëgjithëakterëtnësektorinearsimitnëKosovëqësynimkavizioninsinëvijim:“KomunikimigjithëpërfshirësdheefektivndërmjettëgjithëakterëvepërkatësnësektorinearsimitçondrejtpërmirësimittëcilësisëdheefikasitetittësistemittëarsimitnëKosovë.”Komunikimibënlidhjenndërmjetsjelljesindividuale,strukturësorganizativedheud-hëheqjes.Ndryshimetnëkomunikimmundtëjenërezultatireformësarsimore,atogjithashtumundtëjenëstimulimpërndryshimemëtëgjeranëorganizatadhemodeletëbashkëpunimit.FokusikryesoriStrategjisësëkomunikimitështë:
• RritjaeshkëmbimitdherrjedhëssëinformatavenëprocesinezbatimittëPSAK-utdhereformavetëtjeranëarsim
• Përmirësimiikalimittëpërgjegjësivenganiveliqendrornënivelinkomunal,dhenganivelikomunalnëniveltëshkollës.
Strategjiaekomunikimitparaqetorientimedheudhëzimepërkomunikimnësektorinearsimit.AjosynonpërmirësiminekomunikimitnëtëgjithaniveletearsimitnëKosovë,sikurseështënivelikombëtar(personeliMASHT-it),nivelinkomunal(DrejtoritëKomunalepërArsim)dheshkollat.Ajogjithashtupërfshinkomunikiminmeshoqërinëcivile,mjeteteinformimitdheprofesionistëtpërkatës.1 Plani Strategjik i Arsimit është një qasje sektoriale e programuar e cila ka përcaktuar elementet kryesore të sektorit se si duhet të zhvillohen dhe avancohen ato përgjatë periudhës në të ardhmen.
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
8
1.2 Nevoja për Strategjinë e komunikimit
RepublikaeKosovës,ndonëseështënjështetiri,dhememjaftsfida,pretendontëzhvil-lohetnënjështetmoderndemokratikmeqeverisjetëdecentralizuar.QeveriaeKosovëssynontëbëjëprogresdhereformatëshpejtanëtëgjithafushat,dukepërshirëedhearsimin.Demokratizimi,decentralizimidheshkallaelartëezhvillimitjanësfidatevazhdueshme.Sistemetqeverisëse,shumë-nivelëshe,ashtusiçështëadministrimiidecentralizuariarsimitnëKosovë,kërkojnëmëshumëbashkërendimtëndërsjellësesapushtetetecentralizuara.Autoritetetendryshmeduhettëbashkërendohennëmënyrëqët’iarrijnësynimetetyretëpërbashkëta.Kjokërkonshkallëtëlartëtëefikasitetitnëkomunikim,sidhemënyratë shumtatëkomunikimit.SektoriiarsimitnëKosovëështënënjëprocesreformimitëshpe-jtëqëkapërqëllimpërmirësiminecilësisënëarsim,iciliështënëpërputhjemestandardetevropianedhendërkombëtare.Ligjetdheudhëzimetadministrativetërejajanënëpër-puthjemekritereteBE,tëcilatpërforcojnëprocesinedecentralizimitnëtëgjithafushat,dukepërfshirëedhearsimin.Këtoligjedheudhëzimeadministrativetërejakanëgjithashtundikimedhenëkomunikimnëkuadërtësektorittëarsimit.RezultatetngaanalizatvlerësuesetënevojavetëkomunikimittëzbatuaranësektorinearsimittëKosovëskanëidentifikuarpraktikatvijueseaktualetëkomunikimit,tëcilatdotëtrajtohennëkuadërtëkontekstittëkësajstrategjietëkomunikimit:
Praktika aktuale Arsyeshmëria për përmirësim
Komunikimi gojor jo-formal Ekziston preferenca për një stil më personal gojor të komunikimit sesa për një komunikim të shkruar që mund të gjurmohet.Rënia në kontakt me dikë në mënyrë të besueshme (p.sh. për caktimin e takimeve, informata urgjente etj) përgjithësisht bëhet përmes thirrjes nga telefoni mobil apo ndonjë porosie të shkurtër me telefon mobil (sms). Posta elektronike (e-mail) përdoret më rallë, lidhja me internet nuk e mbulon të gjithë Kosovën; ekzis-tojnë dallime në këtë çështje sa i përket brezave.
i) Komunikimi gojor është më i hapur për keqkuptime sesa ai në të shkruar.
ii) Komunikimi në të shkruar është më efe-ktiv dhe efikas që të sigurojë që të gjithë akterët përkatës e pranojnë porosinë e njëjtë, si dhe kursen punën dhe kohën për t’i kontaktuar personat një nga një ndarazi.
iii) Komunikimi në të shkruar mund të përk-thehet në gjuhë të ndryshme prandaj fuqizon përfshirjen e të gjitha komu-niteteve në Kosovë.
iv) Rrit qëndrueshmërinë dhe transparencën e komunikimit sepse është i dokumen-tuar dhe mund të gjurmohet.
v) Standardet, format dhe formularet mund të zhvillohen dhe të harmonizojnë komu-nikimin.
9
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
Takimet e pa-planifikuara (ad-hok) Takimet e planifikuara dhe puna efikase ekipore ende nuk është praktikë e zakonshme. Ftesat për takime bëhen ad-hoc, shpesh rendi i ditës dhe letra e his-torikut mungojnë, shpesh minutat e takimit nuk mbahen. Takimet momentalisht përdoren për shpërndarje të informacionit pa reflektim dhe informata kthyese.
i) Takimet janë me efektive dhe më efikase nëse planifikohen me kohë dhe pjesëmarrësit janë të njoftuar mbi temën e takimit dhe kështu mund të vijnë të përgatitur.
ii) Është më efikase të fokusohet jo vetëm në shpërndarjen e informatave por veçanërisht në diskutimin, reflektimin dhe informatat kthyese brenda takimit.
iii) Në mënyrë që të sigurohet puna e vazh-dueshme profesionale, vendimet duhet të dokumentohen në procesverbale të takimit, të cilat reflektojnë kohën, përg-jegjësitë dhe duhet të shpërndahen tek të gjithë akteret relevant.
Raporti profesional i anuar politikisht Disa vendime anojnë nga konside-rimet dhe anëtarësimet politike
i) Vendimet duhet të bazohen në fakte dhe të dhëna
ii) Vendimet janë më shumë efektive kur pikëpamje të ndryshme të të gjithë aktereve relevant merren parasysh në mënyrë adekuate në këtë proces
Komunikimi zyrtar Komunikimi zyrtar, ndër të tjera (ligjet, aktet nënligjore,udhëzimet administrative, vendimet, shkresat, rekomandimet etj), konsiderohen detyruese dhe prandaj edhe zbato-hen, vetëm nëse pranohen në letër dhe me një nënshkrim origjinal.Vetëm dokumentet fizike të nënsh-kruara njihen si komunikim zyrtar i vlefshëm për veprim. Kjo zbeh rolin e korrespodencës elektronike.
i) Është më efikase të pranohet komunikimi në të shkruar (përfshirë nënshkrimet) përmes postës elektronike (e-mail), posaçërisht duke marrë parasysh zonat rurale, largësitë e mëdha, etj.
ii) Roli i korrespodences elektronike zbehet nga fakti se vetem dokumentet fizike të nënshkruara merren si valide.
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
10
Komunikimi një-drejtimeshNjoftimi rreth pranimit të po-rosisë nuk është një praktikë e zakonshme. Kjo gjithashtu përbën shqetësim në komunikimin nga lart - poshtë: edhe madje nëse dër-guesit janë në pozitën më të lartë hierarkike, autoriteti i tyre për të përcjellë dhe/apo sanksionuar vep-rimin në përputhje me rregullat nuk ushtrohet në realitet në mënyrë të mjaftueshme.
i) Ata të cilët dërgojnë mesazh – posaçër-isht në komunikimin horizontal dhe nga poshtë-lartë, mund të mbesin pa e ditur nëse mesazhi ka arritur/është pranuar.
Mungesa e komunikimit ndërmjet niveleve Ka shumë pak shkëmbim të informatave dhe punë në ekip në çështjet profesionale mbrenda dhe në mes niveleve të ndryshme në sistemin e decentralizuar të arsimit.
i) Grupet punuese mbrenda dhe në mes të niveleve të ndryshme të sistemit të decentralizuar të arsimit fuqizojne të kuptuarit e përbashkët të strategjive dhe koncepteve dhe te kuptuarit e thellë të sfidave të njeri-tjetrit.
ii) Kërkohet një rrugë e përshtatshme për debatin ndërinstitucional për temat në vazhdim: çështjet si cilësia në arsim, pro-ceset e zhvillimit të kurrikulit, vendimet për emërimin e aplikantëve në pozita, ndërhyrjet politike në çështjet e fushës profesionale arsimore, motivimi i per-sonelit , ligjet dhe rregulloret në sistemin e decentralizuar, stilet e lidershipit etj.
11
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
Mungesa e debateve publike dhe pjësemarrja e shoqërisë civileDebatet publike, dialogu me sho-qërinë civile apo raportimi në shtyp rreth dilemave të vërteta të politi-kave të arsimit sikurse ato që vijnë me decentralizimin apo zhvillimin e kurrikulës, nuk janë shprehi të krijuara.Nga ana e shoqërisë civile, debatet publike mbi arsimin dhe aktivitetet e shoqërisë civile të ndërlidhura me arsimin ende nuk janë një praktikë e zakonshme. Madje edhe shtypi apo mjetet e tjera të informimit që përfaqësojnë apo kontribuojnë në formimin e opinionit apo vetëdijes-imit publik lidhur me arsimin, janë gati joekzistuese.Mungesa e mbështetjës publike/avokimi për arsimim më të mirë
i) Profesionalizimi i debateve publike për arsimin
ii) Fuqizimi i pjesëmarrjes së qytetarëve në sistemin e arsimit
iii) Përfshirja aktive e shoqërisë civile në dis-kutimin e çështjeve të lidhura me edukim-in është një karakteristikë qenësore e nje shteti demokratik . Mbeshtetja publike dhe avokimi kanë kapacitetin që të fusin tema nga arsimi në axhendën politike të vendit.
iv) Organizatat e shoqërisë civile artikulojnë dhe negociojnë interesat dhe nevojat grupore dhe në këtë mënyrë kontribojnë në integrimin dhe kohezionin social.
v) Mediat janë të nevojshme që të trans-metojnë faktet dhe të dhënat tek publiku.
vi) Themelimi dhe funksionalizimi i shoqat-ave profesionale në nivel vendi dhe aktiv-izimi i tyre në debatin publik për arsimin.
vii) Aktivizimi dhe angazhimi i sindikatave të arsimit në debate publike lidhur me mbro-jtjen e të drejtave të mësimdhënësve .
1.3 Krijimi i strategjisë së komunikimit
MinistriaeArsimit,ShkencësdheeTeknologjisë(MASHT)kavendosurnëmajtëvitit2011qëtëhartojëStrategjinëekomunikimitpërsektorinearsimit,nëmënyrëqëtëpërmirësojëinformimindhekomunikiminndërmjetpalëvetëndryshmeteinteresitnësisteminearsimittëKosovës.MembështetjeneprogramittëGIZ-itpërngritjenekapacitetevenëarsiminfil-lor(NKAF),ështërealizuarnjëpunëepërbashkëtekonsultimitdheplanifikimittëhollësishëmpërgjatëperiudhësshtator2011-tetor2012.Sihapiparëështëkryervlerësimipërnevojatekomunikimit,meobjektivinpërtëkuptuarpraktikataktualetëkomunikimittëcilatdotëduhejpërmirësuar.22profesionistëtëpërzgjedhurnëfushënearsimitnëKosovëjanëintervistuarsecilinënjëbisedënjë-orëshe,lidhurmepikëpamjetetyrerrethnevojavetëkomunikimitnësektorinearsimit.Nëmënyrëqëtëvlerësohetkornizaligjoredheinstitucionaleendërlidhurmekomunikiminnëkuadërtësektorittëarsimit,një analizë e kornizës institucionale ështërealizuarnëtënjëjtënkohë.ZhvillimiistrategjisësëkomunikimitështëbërënëbashkëveprimtëngushtëmegrupinpunuesiciliështëthemeluarngaSekretariipërgjithshëmiMASHT-it.Njësiaegrupitpunues,përbëhejngapërfaqësuestëtëgjithanivelevetësektorittëarsimit
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
12
nëKosovë(MASHT,DKA-tëdheshkollat).Strategjia,dukepërfshirëobjektivindhevizioninesaj,eqëjanënxjerrëpërmespunëtorive,diskutimevedheintervistave,nëtëcilatkanëmarrëpjesëdisangapalëtkryesoretëinteresittësektorittë arsimittëKosovës.
1.4 Strategjia
Strategjiaështënjëplanihartuarpërtëarriturnjëqëllim.Organizatat,shoqatatdhekompanitëhartojnestrategjinëmënyrëqëtëparaqesinvizioninetyredheobjektivatnëmënyrëtëqartë.Strategjitëjanëtëshoqëruarazakonishtmeudhëzimeoperative(caqe,rezultatetëpritshme,aktivitetekonkretedhebuxhetim)qëtransferojnëteorinënëpraktikë.Strategjitënëfushënekomunikimitpërbëjnëmjeteshumëtërëndësishme,pasiatonxisinmiratiminepraktikavetëstandardizuaradheshkëmbimineinforma-cionittëndërsjellët.
1.5 Zbatimi dhe menaxhimi i strategjisë së komunikimit Strategjia,nëpraktikëdotëzbatohetngapalëtpërkatësetëvetësektorittëarsimit.Nëmënyrëqëtëdrejtohetzbatimiistrategjisësëkomunikimit,dotëhartohetnjëplanihollësishëmiveprimit.Kyplaniveprimitdotëthirretnësfidat(kapitulli1),objekti-vat(kapitulli2)dheudhëzimetpërpërmirësiminekomunikimit(kapitulli4).Planiiveprimitdotëidentifikojëçfarëdoudhëzimiadministrativtënevojshëm,tëriapotëmodifikuar,aktivitetetëndryshmetëngritjessëkapaciteteve,hartiminedokumenteveudhëzuese,prezantimevedhemodeleve,simjetepërpërmirësiminekomunikimit,sëbashkumeorarinkohorpëraktivitetetenevojshmeqëdotëorganizohen,planifiko-hendherealizohen.
13
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
2 Vizioni dhe objektivat Kapitulli i dytë paraqet vizionin e strategjisë së komunikimit dhe objektivat të cilat synohen të arrihen me zbatimin e saj.
2.1 Vizioni i strategjisë së komunikimit Vizioniistrategjisësëkomunikimitështë:
Komunikimi gjithëpërfshirës dhe efektiv ndërmjet të gjitha palëve përkatëse të
interesit në sektorin e arsimit çon në përmirësimin e cilësisë dhe efikasitetit të sistemit të arsimit në Kosovë.
Qëllimiistrategjisësëkomunikimitështëqëtabëjëkulturënekomunikimitmëetike,mëtësinqertë,mëtolerante,mëtransparente,mëefektive,mëefikase,mëtëqëndrueshme,mëtësaktëdhemëprofesionalenëraportmedetyratqënjësitëendryshmendërmarrinnësisteminearsimit.
Kjo përfshin:1. Komunikimiprofesionalgjithmonëduhettëpërdorëgjuhënethjeshtëku
deklaratatduhettëformulohennëmënyrëtëqartënëmënyrëqëporositëtëmundtëkuptohenlehtëngatëgjithë.
2. Igjithëkomunikimiduhettëdeklarojëqëllimineporosive,dheduhettëmarrëparasyshkontekstinnëkuadërtëtëcilitdërgohet.
3. Komunikimiduhettërespektojëvleratthemeloredhetëdrejtatenjeriut,dheduhettëmarrëparasyshpolitikatearsimitdhepolitikatetjerapërkatëse.
4. Komunikimiduhettëpërcaktojëafatetkohoredhepërgjegjësitënëmënyrëqëtëmbështesbashkërendiminetëgjithëvendim-marrësvenësisteminearsimit.
5. Komunikimiduhettëshqyrtojëmekujdesformulimingjuhësornëmënyrëqëtëpërcaktojëmënyrënmëtëmirëtëprezantimittëporosisëpërkatëse.
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
14
2.2 Objektivat e strategjisë
Objektivatekësajstrategjietëkomunikimitjanëqëtërrisëkomunikimindhebash-këpuniminndërmjetMASHT-it,DKA-ve,shkollavesidhepublikuttëgjerë.Objektivatestrategjisëjanësimëposhtë:1. Informatat relevante janë në dispozicion, në kohë të duhur dhe të mjaftueshme për vendim-marrje me informata të mjaftueshme në sistemin e arsimit.
• Tëgjithapalëteinteresuaratëcilëtjanëpjesëeprocesittëvendim-marrjestëkenëpranuarinformatapërkatësegjithëpërfshirësemeshkrimdhemekohë.
• Vendimetemarratëbazohenmbiinformata,tëdhënadhefaktetëbesueshme.• Vendimettëmarrinparasyshqëndrimetendryshmetëpalëvekryesoretëinteresittë
përfshirëpasprocesittëdiskutimitdhenegocimitparaprak.• Vendimetkomunikohennëmënyrëtransparentetetëgjithapalëtpërkatëseashtuqë
tëgjithëtëmundtëkuptojnëkushështëdukemarrëcilinvendim,kurdhepse.
2. Rrjedha e informatave për zbatimin e vendimeve është e koordinuar • Rolet,detyratdhepërgjegjësitëesecilëspalëjanëtëqarta.• Seciliinstitucionhartonrregulloretdhepolitikatevetatëbrendshmetë
komunikimit.• Proceduratstandardetëveprimit(PSV-të)përprocesetendryshmetëkomunikimit
janëdefinuar,janëdetyruesedheujanëvënënëdispoziciontëgjithapalëvetëintere-sittëpërfshira.
3. Pjesëmarrja efektive e publikut dhe shoqërisë civile në debatin e politikave arsimore është përmirësuar dukshëm.
• Platformatenegocimitdhediskutimitpërpalëtëndryshmetëinteresitnësektorinearsimitjanëfuqizuarnëatëmënyrëqëtëdiskutojnëshqetësimetdhetëavokojnëpërzgjidhjenetyre.
• Komunikimizyrtarnëdebatepublike,politikatërejadheprojektereformuesesiguronpjesëmarrjetëgjerëtëpublikutdheshoqërisëcivile.
• Partneritetiiinstitucionevearsimorememjeteteinformimitpërforconvetëdijesiminepublikutlidhurmenevojënpërarsimmëtëmirë.
Në përmbledhje:• Vizionidheobjektivatestrategjisësëkomunikimitndërlidhenmepërmirësime
nëprofesionalizminekomunikimit,qëndrimetkomunikuese,sidhevetëkon-trollinnëkomunikimnësektorinearsimit.Informatatpërvendim-marrjemëtëmirë,transparencë,llogaridhëniedhebashkërendimnësisteminedecentral-izuarjanëthelbinëfushatkryesore.
• Kapitulli4mbirregulloretdheudhëzimetebrendshmedotëofrojëdisaudhëzimetëcilatdotëkontribuojnënëarritjenevizionitdheobjektivave.Nëmënyrëqëstrategjiatëbëhetnjëmjetoperacional,rezultatetdhetreguesitematshëmdotëpërcaktohënnëkontekstinenjëplanitëveprimit.
15
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
3. Historiku i përmbajtjes teorike
Ç’është komunikimi; (stilet dhe mënyrat e komunikimit)Kapitulli i tretë vijëzon se çfarë në të vërtetë është komunikimi. Kapitulli shpalos se si komunikimi ndikohet nga faktori njeri, nga kulturat organizative, dhe si ai ndikon tek njerëzit dhe institucionet.Paraqet zgjedhjet e mënyrave të komunikimit të cilat ndërlidhen me qëllimin e komunikimit.
3.1 Konceptet orientuese Përaqsaështëevërtetqëkomunikiminënkuptonmënyrënsesineflasimdheishkru-ajmënjëritjetrit,gjithashtuështëevërtetsekomunikimiështëshumëmëtepërsevetëmshkëmbimiinformatave.
Nëvijimjanëparaqiturdisanocionebazëpërkomunikimin:2• Komunikimiështëshprehjesipër-
faqësoreeshumëgjëravetëtjeratëcilatmbesintëpathëna2shembull:nëseithemidikujt“punëntuajpoebënishumëmirë”,negjithashtumendojmëqëperformancaështëemirë[=vlera-gjykimi]dheseperformancaemirëështëedobishmenëjetë[=besimthellësishtirrënjosur]
Sinjalet e komunikimit
vlerat
besimet
2 Këtu thirremi në modelin e kulturës të Edgar Scheinit (Kultura organizative dhe udhëheqja (1985) ISBN 1-55542-487-2)
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
16
• Komunikimiështënjëndërveprimciklikndërmjetdërguesvedhemar-rësve shembull:nëseshkruajmënjëemaildhenukkanjoftimlidhurmepraniminetijapotëndonjëpërgjigje-jetëpërcaktuar,nekurrënukedimënëseporosiajonëkaarriturdestina-cionin,ecilanalëmenjëpunëtëpapërfunduar.
Dërguesi
kodimi
dekodimi
njoftimi mbi pranimin
të kuptuarit
Pranuesi
transmetimi
• Komunikimigjithmonëshprehetpërmes ndjenjavetonadhetëtëtjerëve,sidheështëqëllimor shembull:paramendoniqëtandaninjëçështjeprivatepersonalemenjëshoktëmirë;dhepastajparamendo-nisesidotandanitkëtëçështjetënjëjtëmeburrinapogruantuaj;adotëkishtendryshimenëmënyrëntuajtëkomunikimit?
Përmbajtja
Marrëdhënie
Vetëvlerësimi
Apeli
• Komunikimi–fatkeqesishtedhenëvendinepunës–ndikohetfuqishëmngaaftësiajonënjerë-zoreendërtuarbrendaneshdhengashprehitëtonatëpavetëdi-jshmeqëtëbëjmëdalliminnëtëqindtatesekondësndërmjetdashamirëdheipainteresuar shembull:nëseedërgojmëftesënpërnjëtakimmenjërendditetëposaçme,dhekërkojmëkon-firmiminepjesëmarrjesdheinformatatkthyeserrethrendittëditës,nepashmangshëmigrupizojmëataqëdotëpërgjig-jennëatapozitivdhemirëdashës,dheatatëcilëtnukpopërgjigjen/kritik/tëpainteresuar.
Larg nga ...Frika, Kër-cënimi
dashamirë
apo
i painteresuar
Drejtë .... QasjaShpërblimi
17
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
• Komunikimiështëpjesëekul-turëssëpërgjithshmetënjerëzvedheasajorganizative;nësembes-imbrendakufijvetëvetkulturëssonë,nevështirësedot’izbulo-jmëkëtakufij;nësepërballemimekulturatëndryshme,shpeshbëhetsfiduesepasiqëneikupto-jmëkufijtëtanë(dhenukdotëthotëqëkjotënapëlqejë) shembull:adinindonjëshkollëkumëshumëilavdërojnëmësim-dhënësitsesaikritikojnëata?
Përmbledhje:
• Komunikimiështënjëçështjeendërlikuar,iciliështëhulumtuardheikuptuarmirë.Ndryshimeteqëndrueshmenëkomunikimnukmundtëurdhërohenngalart;Ndryshiminëkomunikimështëedhendryshiminësjellje,gjëqëpreknd-jenjat,vlerat,besimet,qëndrimetmadjeedheshprehitëepavetëdijshme.Përp-jekjetpërtëndryshuarpraktikatekomunikimitpaikushtuarndonjëvëmendjeseriozekëtyrefaktorëvebazëjanëdestinuartëdështojnëdhenukkagjasaqëtësigurojnërezultatetedëshiruara.
• Komunikimibrendanjëorganizatevaretngastrukturaecaktuarebrendshme,qëllimidhekontekstiikësajorganizate:strukturanënkuptonmënyratëcaktu-aratëvendim-marrjesdhepërgjegjësive,qëllimikërkonnjëqasjemëtëdre-jtëpërdrejtëaponjëqasjemëpjesëmarrësendajkomunikimit.Prandajkomuni-kimindryshonkurnjëorganizatëndryshon.
• Nësekjonukndodh,atëherëstrukturatevjetruaratëkomunikimitnëfaktmundtëpengojnëzhvillimindhereformiminorganizativ.
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
18
3.2 Stilet e komunikimit dhe menaxhimit
Kjo pjesë ka të bëjë me ndikimet e situatave dhe rrethanave mbi stilet e komunikimit. Kjo ka të bëjë me zgjedhjet që bën secili person, në mënyrën se si ata menaxhojnë, dhe si rrjedhojë edhe si komunikojnë.
Nga stilet e centralizuara në stilet demokratike: lëvizja nga të qenit udhëheqës në të qenit pasues NjëngatranzicionetkryesoreqëKosovadhesektoriiarsimitjanëdukekaluarështëndryshimingamentalitetiicentralizuarisektoritpubliknëadministratënpublikebashkëkohoredhetëdecentralizuar.Prandajmënyratekomunikimitduhettëpërshtat-en.
• Nësisteminecentralizuar,seciliudhëheqësapomenaxherkapozitëneqartë–zakonisht–nënjëhierarki.Juosemundtëjepniurdhëra(=shefi)apot’indiqniurdhërat(=vartësi).
• Nësisteminplotësishttëdecentralizuar,udhëheqësiapomenaxheriekakëtëpozitëpërshkaktëfunksionitapomandatittëtij/saj,kuduhettëbindëekipinevetqëtandjekdetyrënepunës.Pasuesitebëjnëdikëqëtëjetëudhëheqës,nukkaudhëheqëspapasues.Udhëheqësiteshkëlqyeshëmkanëpasuesbesnik.
• Nësistemindemokratik,sinjëudhëheqës,julëviznindërmjettëqenitud-hëheqësdhepasues.
• Nënjësistemdemokratik,pasuesitduhettëdinëdhetëbesojnëqëkomentetdhekontributiityrenëgrumbullimineinformatavedhevendimetvijueseqëmerrenmbibazënekëtyretëfundit,metëvërtetjanëtërëndësishmedhejanëpjesëevlefshmeeprocesit(mefjalëtëtjera,komunikimidheraportetmbitëcilënatobazohen,janëtësinqerta).
Nësedikush‘ndërrondetyrën’ndërmjetudhëheqësit/menaxheritdhepasuesitnëtënjëjtënpozitë,ështëedobishmeqëedhestiletekomunikimitt’upërshtatenkëtyre.“Kalimi në mënyrë inteligjente ndërmjet stileve të ndryshme”,ashtusiçipërshtatetsitu-atësdotëduhettëishtemotoja.Fleksibilitetinëstiletekomunikimitdhezgjedhjaeqëllimshmendërmjetstilevemunddheduhettëmësohet.
Situatat e ndryshme kërkojnë stile të ndryshme të menaxhimit dhe komunikimit Decentraliziminëadministratënesotmecaktonautorizimetapopërgjegjësitësidhedetyrataporoletevendim-marrjes,sëbashkumeresursetnëniveletendryshmetëqeverisë.Këtuzbatohetparimiisubsidiaritetit3.Pasiqëekzistojnëvendim-marrëstëshumëfishtë,tëcilëtsjellinkëndvështrimetetyretëndryshmenëprocesindemokra-
3 Parimi i subsidiaritetit është përcaktuar në nenin 5 të Traktatit të Bashkimit Evropian. Parimi i subsidiaritetit siguron që vendimet merren sa më afër dhe me pëlqim të qytetarit.
19
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
tik,nevojitetnjëshkallëmëelartëebashkërendimit krahasuarmesistemetecentral-izuara.Nëkuadërtëkornizëssëkëtyredrejtimeveadministrativepërvendim-marrje,komunikimikarolvendimtarkëtu:vendimetmëtëmirabazohennëinformatamëtëmira,qëpjesërishtështëpërshkaktëshifravenëtëcilatmundtëkenëqasjetëgjithënëpërgjithësidhefaktevetëbesueshme,dhepjesërishtpërshkakperceptimeve,tëkuptuaritdhevlerësimitngaanaenjerëzve.Nëvendim-marrje,kjoefunditështëmëerëndësishmesesatëdhënatobjektive.Prandajkomunikimiështëvendimtarnëdyaspekte:
• Ngritjaerrjedhëssëinformataveobjektivepërvendimetëveçantaqëmerrenngaagjencitëpërgjegjëse;dhe
• Umundësonvendim-marrësvet’ivënënëdiskutimdhet’indajnëvëzh-gimet,interpretimin,gjykimetsidhevlerateçështjevepërtëcilatduhetvendosur,nëmënyrëqëtëarrihettekmarrëveshjetkonstruktivedhevendi-metepërgjegjshme.
Përmbledhje:
• NUKekzistonasnjëstili“drejtëapoigabuar”ikomunikimitdhemenaxhimit/udhëheqjes,pasiqënevojatdhesituatatendryshmekërkojnëmënyratëndry-shmetëudhëheqjesdhekomunikimit.
• Kështupra,ështënevojaeposaçmeesituatës,sidhepreferencaorganizativeajoqëpërcaktonstilinmëtëpërshtatshëmtëkomunikimit.
• Nëshërbiminpublikdemokratik,kalimindërmjetrolittëtëqenitudhëheqësdhepasuesështënjëaftësierëndësishmeesecilitmenaxher.
• Zgjedhjaemenaxhimitefektivdhestilevetëkomunikimitështëmëpakevarurngapersonaliteti;ajomëshumëkanevojët’ipërshtatetsituatëssëposaçmemenaxhuese.Prandaj,menaxherisikomunikuesdotëpunojënëaftësitëetij/saj:• përtëidentifikuarsituatatpërkatëse,• përtëzgjedhurstilinepërshtatshëmtëmenaxhimit,dhe• përt’ifituarshkathtësitëqët’ipërdorëstiletendryshmenëmënyrëefektive.
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
20
3.3 Mënyrat e komunikimit: Si të përcillet një porosi
Kjo pjesë paraqet mënyrat e ndryshme të komunikimit të cilat ndërlidhen me qëllimin e komunikimit. Gjatë përzgjedhjes së instrumenteve efektive të komunikimit, vizioni dhe parimet e organi-zatës, porositë kryesore, grupet e synuara dhe stilet e tyre të komunikimit vihen të gjitha së bashku: “Forma ndjek funksionin”. Në zgjedhjet në vijim, paraqesim disa alternativa “ose – ose”, dhe disa mënyra të cilat mund t’i kombinojnë instrumentet. Në praktikë, është me rëndësi që të jemi të qartë rreth mënyrës(ave) të komuni-kimit që i përzgjedhim për një qëllim të caktuar. Përforcimi i lloga-ridhënies dhe transparencës janë objektivat bazë të secilës zgjedh-je.
Cila mënyrë e komunikimit është e përshtatshme për qëllimin e caktuar?
Komunikimi formal dhe joformalKomunikimi formal zakonishtndjeklinjatzyrtaretëautoritetitdheështënëformëneshkruar,melogodhenënshkrim(qëmundtëjetënëletëraponëditëtesotmeshumëemëshumëbëhetnëmënyrëelektronike),dhevendosetnëdosjeapoarkivpërqël-limetëevidencaveinstitucionale.Komunikimi joformal ështëkryesishtgojor,“jozyrtar”,njihetgjithashtuedhesi“har-dhirrushi”.Qëlliminekaqëtapërcjellëinformatën–dhetëndikojëtekpersonat,tëcilëveudrejtohetporosia–paevënënëdetyrimpersoninngaiciliburonajo.Kjoshpeshndodhnëgrupetënjerëzvetëcilëtkanëlidhjepersonale,zakonishtndërlidhetmebesimin.Komunikimijoformalështëgojor,apomundtëshprehetmadjeedhepërmesnjëshikimitëthjeshtë,shenjeapoqetësie.Shpeshmbetetinënkuptuar,ikup-tueshëmvetëmpërpersonatëbrendshëm,spontandheishumëllojshëm.
Komunikimi i brendshëm dhe i jashtëm Komunikimi i brendshëm katëbëjëmeçështjetebrendshmeorganizativedhemenjerëzbrendanjësisë(njësiamundtëjetëdepartamenti,zyraeDKA-s,shkolla,MASHT-i,Kolegjiumi-DKA,organidrejtuesishkollës,këshilliqëorganizonnjëngjarje,etj).
Komunikimi i jashtëm ka të bëj me kalimin e kufijve të njësisë. Përpjesënejashtme,ekzistojnëraportethierarkike,tëkolegialitetit,tëklientitapoteatopublikeekzistonraportimidheinformimi.Vendimetpërkatësemerrenngaelementetekomunikimittëbrendshëmtëcilatduhettëndahenmepjesënejashtme.Përveçkësaj,komunikimiijashtëmudhëhiqetngaqëllimetemirëreflektuaratënjësisë.Dizajnohetdheprezantohetnëmënyratëcilatiparaprijnëreagimevetë
21
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
mundshmetëmarrësvetëporosisë.Efektetedëshiruaraudhëheqinkomunikiminejashtëm.
Komunikimi ndërpersonal dhe publik Komunikimi ndërpersonal gjithashtuthirretkomunikimi“nëkatërsy”.Zakonishtndodh“symësy”.Katëbëjëmetëgjithaçështjetqëparaqitenndërmjetdypersonavenënjëorganizatë:nëaspektinhierarkiknëkuptiminemenaxheritdhepersonitqëiraportonatij/asaj,ndërmjetkolegëvetënivelittënjëjtëapondërmjetdypersonavetënjësivetëndryshme.Komunikimi publik nëformëtëdeklaratavepublikeengritçështjenenjësistemitjetër.Ështëmerëndësitëbëhetdallimidhetëbëhetzgjedhjaevetëdijshmesekëduhetpërfshirënëporosi,aposeçkaduhetthënëdukepasurparasyshaudiencënecaktuar.
Komunikim i drejtpërdrejtë dhe i tërthortë:Komunikimi i drejtpërdrejtë mundësonkontaktinedrejtpërdrejtëndërmjetdërguesitdhemarrësit,ndërmjetnjëorganizatedhegrupevetësynuara:tëgjithallojetekon-taktevepersonalesivizitaderëmëderë;fushatanërrugë,telefonataetj,janëmjetetekomunikimittëdrejtpërdrejtë,porgjithashtuedhepamfleti,broshura,faqetëinter-netitsidhegazetat.Nëkomunikimin e tërthortë, porosiapërcilletngaagjenti,p.sh.gazetari(mjeteteinformimitpublik),agjenciapërmarrëdhëniemepublikun,udhëheqësitlider(multi-plifikuesit)eopinionitpublik,zyrtarëtekzekutivtëpartivepolitiketekvendvotimet,anëtarëtekuvendit,kryepleqtëdhetëmoshuarit,poredhepërdoruesitemjetevesocialetëinformimit(facebook,twitter,…).Kjoefunditdotëthotëqëkomunikimiitërthortëmundt’indryshojëroletedërguesvedhemarrësvetëporosive.
Komunikimi vertikal dhe horizontal • Komunikimi vertikal përbëhetnga:• ofrimiiinformatavetëpërshtatshme(vizionet,synimetdhepolitikat,detyrat,
shpjegimet,vendimet,udhëzimetemotivimit)nëmënyrëqëtëkryhetpuna,apotërritetperformancaepunëtorëve;
• raportimimbiprogresindheperformancënepunës,(tëarriturat,problemet,ankesat,shpjegimet,ndryshimetnëkushtetbazë,tëdhënatenevojshmepërmarrjenevendimeve,sugjerimet,…)
• Komunikimi horizontal (apoanësor)nënkuptonshkëmbimineinformatavendërmjetdepartamenteveaponjësivefunksionale,aposhkëmbimeteinform-atavendërmjetorganizatavetëndryshmeqëmundtëkonsiderohentënivelittëngjashëm.Njerëztënivelittënjëjtëkomunikojnëdrejtpërsëdrejtipakaluarpërmeshierarkivenëorganizatë.
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
22
Komunikimi/matrica diagonale apo komunikimi në rrjet • Komunikimi diagonal veçanërishtnevojitetnëinstitucionettëcilatpërdorin
punëngrupore,grupetpunuese,udhëheqinprojektesiveprimetëshumëdepartamenteveaposhumëorganizatave.Realizohetnëmënyrafunksionalendërmjetmenaxherëvedhevartësvetënjësivetëndryshmetëpunësdhenukudhëhiqetngastatusihierarkikipersonavenëorganizatatetyrebazë.Punamekomunikimindiagonalështëpjesëevetorganizimit.Komunikimidiagonalerritsolidaritetinnëraportetndërmjetnjerëzve.Aiumundësonnjësivetëndryshmeqët’ikuptojnëpërgjegjësitëenjëritjetrit,sidhelehtësonbashkëveprimindhepjesëmarrjen.
• Kapitulliiardhshëmmerretmerregulloretdheudhëzimetebrendshmepërpërmirësiminekomunikimitnëinstitucionet/agjencitëearsimitsidhenjësitëorganizativenëtëgjithaniveletearsimit.
23
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
4. Parimet udhëzuese për përmirësimin e komunikimit
Ky kapitull merret me komunikimin nga këndvështrimi i njësive organi-zative te institucioneve dhe agjencive në të gjitha nivelet e adminis-tratës së arsimit. Parimet udhezuese për përmirësimin e komunikimit do t’i referohen në mënyrë të drejtpërdrejtë dhe do të kontribuojnë në përmbushjen e tri objektivave të përcaktuara në kapitullin 2. Ato mbulojnë objektivat në vijim:• Që informatat të jenë në dispozicion në kohën e duhur,
dhe të mjaftueshme për vendim-marrje • Që rrjedha e informatave për zbatimin e vendimeve të jetë e
bashkërenduar. • Që pjesëmarrja e shoqërisë civile në debatin e politikave
arsimore
Nëmënyrëqëtëplotësohenkëtoobjektiva,duhettëidentifikohenudhëzimetdherregul-loretesecilitniveltëadministratëssëarsimit.Udhëzimetdherregulloretebrendshmeduhettëpërcaktohenngaseciliprejnivelevedhenjësivetëndryshme,gjithashtuduhettëbashkërendohendhepërshtatenndërmjetinstitucionevenëmenyrëqënjësitetdheniveletsëbashkutëfunksionojnëmirënërealiziminePSAK-ut.Ekzistonnjëshumëllojshmëriemadheemënyrave,kanalevedheinstrumentevetëkomunikimit.Rregullatepërgjithshmeduhettëmiratohenqëtëjenëtëdetyrueshmepërtëgjithë,sidhetësanksionohennësenukzbatohen.Udhëzimetdherregulloretkëtunënkuptojnëmënyrëneqartë,hollësishttëpërcaktuar,tëmiratuardhetëdokumentuarsesimerrenvendimet,kushduhetpërfshirënëcilinvendim,cilatjanëkërkesatstandardepërinformatapërmarrjenevendimeve,sibëhetraportimiibrendshëm,siduhettërrjedhininformatat.Nësisteminearsimit,njësiapërkatësepërtëcilënzbatohenrregulloretetilla,duhettëiden-tifikohetnëmënyrëreale.Kriteretedobishmepërdalliminenjënjësienganjëtjetërmundtëjenësinëvijim:
• Punaështëedallueshmedheunikengatëtjerët(p.sh.MASHT,secilaDKAdhesecilashkollë)
• Kanumërtëcaktuartëanëtarëve,dhe/apo• Praktikon–apogaranton–zbatiminepolitikavedheproceduravetëpercaktu-
ara(p.sh.inspektorati,kolegjiumiiDKA-ve,auditimietj,...)
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
24
4.1 Informatat përkatëse janë në dispozicion, në kohën e duhur dhe të mjaftueshme për marrjen e vendimeve në sistemin e arsimit
Parimet udhëzuese për procesin e planifikimit:• Përfshinitëgjithëanëtarëteekipitnëplanifikiminepërbashkëtdhesiguroniqë
paraprakishttëgjithët’ikenëmaterialetenevojshme• Përdorniformularinstandardpërplanifikim• Nxitnireflektiminehapurmbisfidatashtuqëtëgjithainformatattëmerren
parasyshdheplanifikimitëjetëreal• Fokusohuninëinformatatstrategjikedheshfrytëzoni/kërkonitëdhënatem-
pirikepërvendimmarrjen• Dokumentonirezultateteplanifikimitdhepajtimetrrethpërgjegjësive,dhe
shpërndaniatotetëgjithëpërmespostëselektronike:kushështëdukebërëçka,mekëdhekur?
• Identifikonidyfishimet(dublifikimet)mepalëteinteresit/njësitetjeradhebashkonienergjitëepërbashkëtabazuarnëobjektivadheplanifikim.
Parimet udhëzuese për komunikimin e vendimeve:• Komunikonivendimetnëformëtëshkruar,dërgoniprocesverbaletdhekërkoni
konfirmiminpërpraniminetyre• Praktikonipërdoriminekomunikimitmeposteelektronike(e-mail)nëvendtë
komunikimitmetelefonsinjëstandardpërtëgjithaniveletesistemittëarsimitpërnjëkomunikimmëefikas,gjithëpërfshirësedhetransparente.Tëgjithëduhettëgarantojnëqëtekenënjëadresëelektronike(e-mailadresë)funksionaledhetakontrollojnënjëherënëditë.
• Inkurajonikomunikimineshkruarpërmes“gjuhësmiqësore”ndajgabimeve• Dokumentonimarrëveshjetdheaktivitetetepërbashkëtasidheshpërndanitë
gjithainformacionetrelevantetektëgjithëpartnerëtpërkatës,poashtutëkërko-hetkonfirmimiipranimit
• Ofroniinformatagjithëpërfshirësenëformëtëshkruarmbiobjektivat,hapateprocesit,afatetkohoredhepersonatpërgjegjëstëprocesevekryesoretëndry-shimit,përtësiguruarqëtëgjithapalëteinteresittëjenënëdijenirrethgjendjes(përdornifaqeneinternetitsamëshumëqëështëemundur)
• Informonitëgjithapalëtepërfshira,nëformëtëshkruarpërformiminegrupittëpunësdhekomunikoniobjektivatdhedetyrat.
Takimet • Sigurohuniqëdokumenteterëndësishmedheftesatjanëshpërndarëpërmes
e-mailit;tëkërkohetkonfirmimi• Ftonipjesëmarrësitpërmese-mailitsëpakunjëjavëmëparë:tëkërkohetkonfir-
mimipërpjesëmarrje
25
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
• Shpërndanirendineditëstetëgjithëpjesëmarrësitparaprakishtdhekërkonikthimineinformatës
• dokumentonivendimet,përgjegjësitë,hapatemëtutjeshëmdheafatetkohorenëprocesverbalinetakimit,iciliduhettëjetëigatshëmdhetëndahetmepjesëmarrësitpërtëmarrëinformatatkthyesembrendanjëafatitëcaktuar
• Mbahentakimeterregulltanëmesnjësivetënjëorganizatenëniveltëpunës• Nderlidhjametakiminparaprakpërmesprocesverbalitdukedhënëinformata
përhapatemëtejshem,miratohetprocesverbali,qartësohenpyetjetehapuradhediskutohenÇështjetengritura
• Fuqizohetpjesëmarrjadhekontributiitëgjithëanëtarëvembrendatakimeve,përmesdelegimittëdetyravedhepërgjegjësive
• Organizimiitakimevenjoftuesenëtëgjithaniveletkuprezantohendokumenteterejaligjoretektëgjithapaleteinteresit(meformatestandardesiPPP,doracaketj.)
4.2 Bashkërendimi i rrjedhës së informatave për zbatimin e vendimeve
Parimet udhëzuese për rrjedhën e informatave në zbatimin e vendimeve • Siguroniqëekipi/njësiat’ikuptojënjësojobjektivatdhedetyratepërbashkëta• Zbatoniraportiminerregulltmbiprogresinearriturnëzbatimineplanifikimit
(monitorimit):raportetduhettëdorëzohenmeshkrimnënjëformularstandardtëmiratuardhetënënshkruarngaautori
• Nëtakimeterregulltandaniinformatarrethzbatimittëplanifikimitdhere-flektimitpërsfidatmetëcilatpërballeni
• Ofronimundësinëpërinformatakthyesedhetëmësuaritepërbashkët• Pajtohunipërstandardetpërraportimcilësor
• Raportimishkonnëtëdydrejtimet:“poshtë-lart”dhe“lart-posht딕 Raportetstandardelehtësojnëbartjeneinformatavepërqëllimetendryshme
(përdorimiishumëfishtë)• Qartësoniafatetkohoredukepërfshirëedhekohënpërgatitore
Detyrat dhe përgjegjësitë• Sqaronidetyratmbibazënepajtimittëarriturgjatëplanifikimit,dukeplotësuar
përshkriminzyrtartëvendittëpunës(apodukebërëzëvendësiminnërastsepërshkriminukekziston):Secilianëtarëështëpërgjegjës.
• Përdorni“mjetinndihmëspërtëtreguarsenukjeninëzyre-outofofficeassist-ant”dhenjoftonipërzëvendësimin.
• Komunikonimeshkrimaspektinhierarkikdhellogaridhënien• Siguroniqësecilanjësiekuptonkontributinqëpoofronnësynimingjithëpërf-
shirës(PSAK)
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
26
Procedurat standarde të veprimit duhet të përdoren si në vijim: • Rritnibesueshmërinëekomunikimitpërmeszvogëlimittë“hapavetë
komunikimit”ngadërguesitekmarrësi:informataenjëjtëmundtëpërhapetnëtënjëjtënkohënëniveletëndryshme(përdorimiifunksionitCc:(dërgimiikopjes))
• Siguroniqasjekorrektenëinformatapërkatësengatëgjithëanëtarëteadminis-tratëssëarsimit,qëkanëtëbëjnëdhendikohenngavendimetqëmerren,dheqëduhettëperfshihennëpërgatitjenekëtyrevendimeve.
Ofrimi i informacioneve bazë/historikut dhe sqarimet• Dizajnonidheofroniinformatapërcjellësepërdokumentetëndërlikuara,tëtilla
siudhëzime,materialetështypura,doracakë,pamflete;porgjithashtupërfshinishpërndarjeneinformatavenëtakime.Formuloninjëshkresënjoftuesemeshpjegimegjatëshpërndarjessëmaterialit
Sistemi i arkivimit • Rritnidheofroniqasjenëinformatadukeupajtuarmbisisteminepërbashkëttë
arkivimit:Nëmënyrëqëtëmbështetetzhvillimidhepraktikimiplotësuesikul-turësnëtëshkruarnëadministratënpubliketësektorittëarsimit,secilanjësiduhettashpalosëdhetaketënëmënyrëtransparentenëdispozicionsisteminevetëtëarkivimit.Kjoireferohetarkivimitfiziknëletërsidhearkivimitelektronike.
Menaxhimi i dokumentacionit • Qartësonistatusinedokumentevepërmesemrittëdokumentit,versionit,datës
etj.• Ofronishënimetështypuradhematerialinsinëletërashtuedhenëversionin
elektronik
Përdorimi i teknologjisë informative • Përforconipërdoriminemodelevetëofruarangakompjuteripërprocedurat
standarde(p.sh.listateprokurimit,procesverbaliitakimit,etj.)• Përdornisamëshumëqëtëjetëemundurformatete“lexueshme”tëkompju-
teritpërçfarëdollojvlerësimi,provimietj,qëtëjenësamëtënatyrshmedheqëtazvogëlojnëngarkesënepunës.
• Shpërndanidhepërdornipërvojatemiratëcilattashmëekzistojnësikurseështëkataloguelektronikpërtrajniminemësimdhënësvesidhesoftueriimenaxhimittëtrajnimittëmësimdhënësve
27
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
4.3 Pjesëmarrja aktive e qytatareve dhe shoqërisë civile është përmirësuar në debatin e politikave arsimore
• Krijoniforuminpërt’ishkëmbyerinformatatdhesfidat,sidhepërtëgjeturzgjidhjetepërbashkëtandërmjetnivelevetëarsimit
• KrijonikontakteefektivememjeteteinformimitdheshfrytëzonimjeteteinformimitpërinformiminepublikutrrethsistemittearsimitnëKosovë,meqëllimtëmarrjessëmbështetjessëqytetarëvepërgjithëpërfshirjedhecilësinëarsim.
• Përdorniinternetin/webfaqenmeqëllimqëtainformonikomunën,mësim-dhënësitdheprindëritlidhurmeaktivitetetnëvazhdimesipërnëkuadërtësistemittearsimit
• Publikoniraportetdhebuletinet(tëtillasiraportetëSMIA-s)nëwebfaqeneinternetit
• Komunikonimepublikunpërmespostëselektronikerrethdebatittëpublikuarnëwebfaqeneinternetit,nëmënyrëqëtëmerrniinformatatkthyesep.sh.mbidokumenteterëndësishmeetj.
• Komunikonimepublikunpërmesdebatevenëmedia(TV,radio,internetetj.)• Komunikonipërmesbuletinevedhepamfletevemepublikunlidhurmetemat
specifikedhe/apongjarjetetjerapërtësiguruarpjesëmarrje• Komunikonirregullishtmepalëtejashtmetëinteresitsipartnerëtzhvillimor,
memarrëveshjetëshkruaranëmënyrëqëtëharmonizohetdhepërshtatetbashkëpunimi
• Fuqizoniditurinëpërmbajtësorepërarsimin,tëpërfaqësuesvetëmediave
Kapitulliiardhshëmfokusohetnërrjedhatekomunikimittërastevetëzgjedhuraqëjanëidentifikuarsivendimtarepërsektorinearsimit.Kjoështëpjesainstitu-cionale-teknikeepërmirësimittëkomunikimit.Ështëfokusilogjik,strukturor,proced-uralpërtëcilinmetodologjiaediagramittëveprimeveështëedobishme.
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
28
ShtojcëI. Praktikimi i komunikimit – disa studime të rastit KykapitullparaqetstudiminerastittëndërlidhurmeprocesinekomunikimitnëkuadërtësektorittëarsimitnëKosovë.Synimiitijështëqëtëparashtrojësituatatëjetësreale,qëdot’imbështesinkapitujtemëparshëmtëkësajstrategjie,dukeendërlidhurteorinëmeshembujtshumëpraktikëtëpunëssëpërditshme.StudimeterastitjanëpërzgjedhurngagrupiipunësingarkuarngaMASHT-ipërzhvilliminestrategjisësëpërgjithshmetëkomunikimit;kriteretkryesoretëpërzg-jedhjesishinrëndësiaerastevepërsektorinearsimitsidhendërlikueshmëriaetyrenëkuptimineshkëmbimittëinformatavedheradhitjaehapave.MenismëneMASHT-itështëmiratuarnjëqasjepjesëmarrësenëanaliziminestudimevetërastit,nëmënyrëqëtëkrijohetnjëgrupiekspertëvetëndryshëm,nëmesinetëcilëvetëzhvillohetdialogudhedebatiifavorshëmpërtëmarrëtëgjithatëdhënat,kontributetdheqëndrimetenevojshme;kështuqëkanëqenëtëpërfshirëpersoneliiinstitucionevetëKosovëspërarsimnëtëgjithanivelet(MASHT,DKA-tëdheshkollat)sidhepërfaqësuesiteprindërvedhebashkësisëndërkombëtare.Rezultatetekësajpunepjesëmarrëseraporto-henkëtunëformënerekomandimevepërvendimmarrjennëtëardhmen.Metodaeparaqitjessëdiagramevetëveprimeveështëparësimëepërshtatshmepërtëpërshkruarsecilënrrjedhtëkomunikimit;ajomundësonparaqitjenpamoretëtëgjithahapavenëproces.Reflektimetesecilithapdhefaktorëtepraktikavetëkomu-nikimitparaqitenkëtunëformëpërshkruese4.Analizaestudimittërastitpërmbanpërshkriminehapavetësipërpërmendursidhekomentetepraktikavedhesugjerimeveekzistuese/tëplanifikuarapërpërmirësim.Megjithatëjotëgjitharastetireferohenproceseve,zbatimiitëcilavekafilluarapoështëpërfunduargjatëkohëssëhartimittëkëtijdokumenti,atodallojnënëmënyrësubstancialesesijanëprezantuarinformatat,simëposhtë:
• Studimi i rastit (A): Sistemi i Menaxhimit të Informatave në Arsim (SMIA)SMIAështëtashmëfunksionalenëtëgjithaniveletdhekëtujanëpërshkruarpraktikatesajaaktuale;katrorëtpassecilëspjesëpërshkruesepërmbajnësugjeri-metemundshmepërpërmirësim.
• Studimi i rastit (B): Zbatimi i “Kornizës së re të Kurrikulës së Kosovës” (KKK)FokusiështënëkomunikimgjatëzhvillimittëKKK-së,ecilatashmëështëhar-tuardheështënëzbatimpërmespilotprojekteve(njëpjesëetëcilaveendeduhettëfillojë).Rrjedhimisht,faktorëtepraktikaveekzistuesetëkomunikimitjanëmarrëparasyshpërfazënzhvillimore(nëkatrorëtpaspërshkrimeve),ndërsafazaedytëdheetretëparaqesinpraktikatezbatuara/planifikuaratëcilatpasohenngakatrorëttëcilatpërmbajnësugjerimepërpërmirësim.
4 Katër diagramet e veprimeve mund të gjenden në dokumentin përcjellës.
29
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
• Studimi i rastit (C): Vlerësimi i “Performancës së Mësimdhënësve” (VPM)VPM-jaështënjësistemkrejtësishtiri,iciliështëaktualishtnëzhvillimesipërdheprandajtëgjithapjesëtpërshkruesejanëtëbazuarambiplanetaktualetëMASHT-it,ndërsakatrorëtpërmbajnësugjerimetpërzyrtariziminepraktikavetëkomunikimit.
• Studimi i rastit (D): “Përfshirja e Prindërve në Shkolla” Përfshirjaeprindërvenëshkollaështëerregulluarnëparimetevetatëgjera,mirëpopakvëmendjeikushtohetpraktikavetëkomunikimit;prandajfaktorëtemarrparasyshnëanalizëfokusohennëfutjennëfunksiontëpraktikavetëstand-ardizuaratëkomunikimit.
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
30
Studimi i rastit (A) – Sistemi i menaxhimit të informatave në arsim (SMIA)
SMIAështësistemizhvilluarngaMASHT-ipërmenaxhimineinformatavenësekt-orinearsimit.Mbështetetnganjëprogramkompjuterikdheshqyrtohetkëtuqëngakrijimiistrukturësad hoc,asajligjore,strategjikedheinstitucionale(fazaeparë),deritezhvillimiisoftueritpërkatëssëbashkumemoduletetrajnimitpërpërdoruesit(fazaedytë),dhederitëzbatimiisajngapalëteinteresittënivelitqendrordhelokal(fazaetretë).Përshkrimiisecilësfazëpërcilletnganjëkatroricilipërmbanrekomandimetëcilatdalinngapunapjesëmarrëse.
FAZA E PARË – KORNIZA LIGJORE, STRATEGJIKE dhe INSTITUCIONALENjënumërdokumenteshtëhartuarngaMASHT-ipërbëjnëkornizënpërprezantimindhezbatiminesistemittëSMIA-s.Përmëtepër,SektoriiSMIA-sështëthemeluarnëkuadërtëZyrëssëPlanifikimitdheAnalizavetëMASHT-it.NgaigjithëpersoneliiMinistrisë,vetëmpersoneliitijkaqasjeekskluzivenëSMIA.AtajanëpërgjegjëspërmonitoriminepërdorimittëSMIA-s,ofriminendihmëspërdoruesvetënivelitlokalpërmeskontakteveonlinedheatyretelefonike,sidhepërmesvizitavenëterrendheraportimittëtëdhënavetëfuturanësistem.TëgjithadokumentetelartpërmendurajanëparaqiturnëwebfaqeneMASHT-itdhejanëpublikuarzyrtarisht.Përveçkësaj,janëmbajturtakimenjoftuesenënivelinqendrorpërprezantiminerisivetëSMIA-stëgjithëdrejtorëvetëDKA-ve,tëcilëtgjithashtujanëudhëzuarqët’ipërsërisinveprimetenjëjtanënivelkomunalpërper-sonelineshkollës.Fazaeparëpërmbanaktivitetetëkomunikimit(vendosjanewebfaqeneMASHT-it,publikimizyrtar,organizimiinjoftimeveprezantuese)tëcilatjanëpadyshimthemelore.Nëmënyrëqëtëarrihenstandardetoptimaletëkomunikimit,ështëshumëmerëndësiqëigjithëpersoneliicilimerretmeSMIA-n(përfshirëedhepersonelinlokal)t’ivënënëdispozicioninformatatlidhurmekornizënligjore,strategjikedheinstitucionalenëvendinetyretëpunës,dukepasurparasyshfaktetqë:a)publikimetzyrtaremundtëmosqarkullohenmjaftgjerënënivelinlokal;b)nukkanëtëgjithashkollatqasjenëinternetnëmënyrëqëtëmundtahapinwebfaqeneMASHT-it.
Për këtë arsye, rekomandohet që:• Informatatt’ushpërndahennëletër(ndoshtanëformënenjëdosjeje)tëgjithë
DKA-ve/shkollave,sidhe• Dosjetelektroniket’udërgohensibashkëngjitjeepostëselektronike(e-mailit)të
gjithëpersonelitpërkatës.• Dokumentetgjithmonëtëpërcillenmeshkresënecilaprezantonsistemine
SMIA-s,pasiqëkomunikimiiqartëlidhurmenatyrëndheqëlliminetijtektëgjithëpersoneliipërfshirë,ështëpoaqçështjejetikesaedheofrimiiudhëzimeve
31
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
gjithëpërfshirësepërpërdoriminesistemit,nëmënyrëqëtësigurohetpërm-bushjaesaktë,efektivedheefikaseedetyrave.
• Tëgjithëpalëvepërkatësetëinteresitt’uofroheninformatatkontaktuesetëper-sonelittëSektorittëSMIA-s(nëmënyrëidealedotëishtesigurimiiadresës(ave)tëemailitdhenumrit(ave)tëtelefonit),nëmënyrëqëtëkrijohetnjëlidhjengaposhtë-lart,icilidotëmundësontendërvepriminedrejtpërdrejtënënismënenivelitlokal.
FAZA E DYTË – ZHVILLIMI I SMIA-s DHE SHPËRNDARJA E UDHËZIMEVE Pashartimittëkornizësligjore,strategjikedheinstitucionale,BankaBotërorekambështeturzhvilliminenjëprogramikompjuterik,sëbashkumemoduletetrajnimitdheudhëzimet(doracakëtdhemësimetpërmesvideo-incizimeve)përpërdoruesitevettëcaktuar.ServeriiSMIA-sështëinstaluarnëSektorineSMIA-sëtëZyrëssëPlanifikimitdheAnalizavetëMASHT-it.Shkollatqëkanëqasjenëinternetmundtëhyjnënësistemdrejtpërsëdrejtimefjalëkalim(mënyraonline),ndërsanjëaplikacionështëinstaluarnëatoshkollatëcilatnukkanëqasjenëinternet,nëmënyrëqëatatëmundt’ifutintëdhënatnënjëmënyrëalternative(mënyraoffline).Moduletetrajnimitjanërealizuardrejtpërsëdrejtinganiveliqendrorpërtëgjithëpër-doruesiteardhshëmtëSMIA-së.Ngjashëm,doracakëtmeudhëzimetpërpërdoruesitdhemësimetmevideoincizimeqëjanëtëintegruaranëprograminkompjuteriktëSMIA-s,ujanëilustruarpjesëmarrësve.Nëkëtëfazë,aktiviteteteplanifikuaramirëmundësojnërëniennëkontaktmetëgjithaDKA-tëdheshkollatnëmënyrëtëdrejtpërdrejtë,dukesiguruarkështushpërndarjenoptimaletëudhëzimeve;përmëtepër,integrimiidoracakëvedhemësimevepërmesvideoincizimevenësistemështënjëmënyrëshumëefektivedheefikasepërt’ivënëatonëdispoziciontëtëgjithëpërdoruesve.
Sidoqoftë,rekomandohet qëdoracakëtdhemësimetpërmesvideoincizimevegjithashtut’ushpërndahennëmënyrëtëdrejtpërdrejtëDKA-vedhedrejtorëvetëshkollave,sinëletërashtuedhenëkopjeelektronike(kjoefunditt’ibashkëngjitetemailitdukekërkuarngamarrësiteemailitqët’ishpërndajnëmëtutjeatotetëgjithëpërdoruesiteSMIA-snëvendinetyretëpunës).Kjodotëa)siguronteqësecilipër-doruesiSMIA-st’iketëkëtomaterialenëarkivinetyrepersonal,b)sigurontenjëkop-jenërasttëprishjessësistemitaponërasttëhumbjes/shkatërrimit/dëmtimittëcilitdongatëdyversionet,dhec)mundësonteqëmëshumësenjëpërdoruesnëinstitucioninenjëjtëtëkenëqasjenëtonëtënjëjtënkohë.Ështëenatyrshmeqëdosjetelektronikenukmundtëarrijnënëshkollapapasurqasjenëinternetpërmespostëselektronike(emailit)-përkëto,njëalternativdotëmundtëishteshpërndarjaedosjevenëCD-ROM,ngakuatodotëmundtëshkarkoheshinnëcilindokompjuter.KjoprocedurëedytëeshpërndarjesdotëduhejtëparashihtepërfshirjenenjëshkresezyrtaremeudhëzimetëqartarrethpërmbajtjesdheqëllimittëCD-ROM-it.
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
32
PamarrparasyshseciliopsionpreferohetpërshpërndarjeneudhëzimeverrethSMIA-s,ështëerëndësisësëjashtëzakonshmeqëtëndërmerrentëgjithamasatnëmënyrëqëtësigurohetseigjithëpersoneliishkollave,DKA-vedheMASHT-iticilidotëduhejtëmerretmesisteminelektronik,tëjetëinjoftuarplotësishtpërmënyrënepërmbushjessëdetyrëssëtyre.Përkëtëarsye,përderisaështëplotësishtenevojshmetëplanifikohenmënyratestandardizuaratëshpërndarjes,tëtillasitrajnimedhemanuale,gjithashtu rekomandohet që:
• T’upërshtatenpërdoruesvedhetëdizajnohennënjëmënyrëfleksibileqëmun-dësonpërshtatjennëkontekstetëndryshmelokale;
• Tëfokusohenkryesishtnëzbatiminpraktiktëteorisëdhemundësishttëpërf-shihentëgjithamaterialetnëdispozicion–kurmaterialetdhemësimetpërmesvideoincizimeveuprezantohenpjesëmarrësvenëtrajnim,pjesapërpyetjedhepërgjigjeduhettëplanifikohetnëmënyrëqëatotëdiskutohennësesioninplenar.
FAZA E TRETË – PËRDORIMI I SMIA-s NGA PALËT E INTERESIT TË NIVELIT LOKAL DHE QENDROR TëdhënatendryshmeduhettëfutennëprogramineSMIA-sngadrejtorëteshkollave,tëcilëtjanëpërfundimishtpërgjegjëspërpërpikërinëdhesaktësinëeprocedurëssëfutjessëtëdhënave.Nërastinetëdhënaverrethshkollavedhepersonelit,nukkërko-hetmbledhjaetyre,pasiqëkyllojtëdhënashështënëdispoziciontëdrejtorëvetëshkollavegjatëgjithëkohës.Nërastinetëdhënavepërnxënësit,kujdestarëteklasaveekryejnërolinegrumbulluesvembibazëneditarittëklasës;pastajataikalojnëkëtotëdhënanëfletëteprogramitMicrosoftExceltëcilatuasigurojnëdrejtorëteshkollave,tëcilatpastajishtypindheikthejnësikopjenëletër.Përkundërpërgjegjësisëngaanaedrejtorëvetëshkollavepërgrumbullimindhefutjenetëdhënavenësistem,saipërketasajsesakohëmerrkjopunë,duhettëpranohetsipraktikëemirëqëgrumbullimiitëdhënavet’udelegohetkujdestarëvetëklasëskuvetëmkontrollimetekohëpaskohshmetëkryhenngadrejtorëteshkollave.NëmënyrëqëtëpërmirësohetkalimiitëdhënavepërnxënësitngakujdestarëteklasavetekdrejtorëteshkollavedheprejtyretekprogramiiSMIA-s,dotëishteekëshillueshmetëshmangetpërdorimiidosjevenëletërqëthjeshtëatotëdhënapër-shkruhendyherë,çkasipasojëmundtësjellëgabime.Nëmënyrëideale,programiiSMIA-sdotëduhejpërshtaturashtuqëdosjettëmundtëngarkohendrejtpërsëdrejtinëtë:kujdestarëteklasavemekëtërastdotëplotësoninformularinelektronikad hoc, icilidotëfutejautomatikishtnësistem.Kjonatyrshëmështëmëshumënjëpërshtatjeradikaleecilanukështëezbatueshmenëperiudhënafat-shkurtër,porkonsideratëeduhurdotëduhejt’ijepejnërastsebëhetrishikimiipërgjithshëmisistemit.Pasiqënëtëardhmentëgjithëditarëteklasavedotëjenënëformatinelektronik,megjithatëkyproblemnukdotëekzistojëmë,kutëdhënatenxënësvedotëkalohennëmënyrëautomatikenëSMIA.Tashpërtash,rekomandohet qëdosjetnëprogramineMi-crosoftExceltëshkëmbehennëmënyrëelektronike–sibashkëngjitjenëemailatykumundësojnëkushtet,apopërmesflashdiskutUSBapomundësivetëngjashmenë
33
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
shkollapaqasjenëinternet,çkadotëparandalontenevojënepërshkrimitmanualtëtëdhënavengafletëteprogramittëMicrosoftExcelnëprogramineSMIA-s.Nëmënyrënonline(përshkollatqëkanëqasjenëinternet),drejtorëteshkollavefusintëdhënatrrethshkollës,personelitdhenxënësvetësajnëfillimtëçdovitiakademikdheiplotësojnëatokurdoherëqëkanevojë.Nëmënyrënoffline(përshkollatqënukkanëqasjenëinternet),drejtorëteshkollaveishkarkojnëtëgjithatëdhënatngakompjuteriishkollëspërmesnjëaplikacioniad hoc,dhepastajifusinatonëSMIAnëndonjëlokacionkukaqasjenëinternet(sikurseështëzyraeDKA-s,InternetKafeaposhtëpiprivate),qëmekëtërastparaqetnjëkalimtëmëtejmëndërmjetgrumbullimittëtëdhënavedhefutjessëtyrenësistem.DKA-tëkanëqasjevetëmpërtëlexuardosjetnëprogramineSMIA-ssidhejanëpërgjegjëspërkontrolliminepërpikërisëdhesaktësisënëfutjenetëdhënavenësistem,sidherrjedhimishtpërnjoftimineMASHT-it.Pasiqëatanukkanëqasjenëburimetprimaretëtëdhënave(tëcilatmbahennëshkolla),megjithatëatamundtëkontrol-lojnënësetëdhënatjanëfuturmepërpikërikohore,porjoedhesaktësinëetyresaipërketgabimeve.DKA-tëmundtënxjerringjithashturaportepërshkollatnëkuadërtëkomunavetëtyre-gjatëkohëssëhartimittëkëtijdokumenti,nukështëzhvilluarndonjëpraktikëpërhartimindheparaqitjeneraporteve,edhepseështëraportuarpërdorimiiformularitstandard.SektoriidedikuariSMIA-snëMASHTështëmarrësipërfundimtaritëgjithatëdhënave,sidheështëlidhjapërfundimtarenëzinxhirinkomunikuesngaposhtëlartëqëburonngashkollat.AtaiqasenSMIA-spërtënxjerrëtëdhënatpërqëllimeteraportimitdhehartimitdhebërjessëpolitikave.StatistikatkrijohenautomatikishtnëfundtëçdovitisidhepërbëjnëmaterialpërBuletinineMinistrisë,poranalizatad hoc mundtëbëhengjithashtumbibazëneinformatavetëfuturanëprogramineSMIA-sdhemundtëmarrinformëneraportevetematike.BuletinetdheraportetvendosennëwebfaqeneMASHT-itdhepublikohenzyrtarisht,ashtuqësecilipunëtoriMASHT-it,tëtjerëttëpërfshirënësektorinearsimit(kryesishtDKA-tëdhepersoneliishkollës)sidheqytetarëtnëpërgjithësitëmundtëkenëqasjenëto.Përmëtepër,SektoriiSMIA-spërbënnjëngaqëllimetelidhjespërmestëcilitMASHT-iofronmbështetjedhendihmëmbipërdoriminesistemitngapërdoruesitenivelitlokal-kjopërbëhetngashkëmbimetpërmestelefonitdheemailitsidhevizitatnëterren.VëniaetëdhënavedheraportevetëshkëputurangaprogramiiSMIA-sënëdispozi-ciontëwebfaqessëMASHT-itdhepërmespublikimitzyrtarmundtëkonsiderohetpraktikëemirëekomunikimit,pornëmënyrëqëkjotëbëhetoptimale,rekomando-het që:
• TëbëhetpublikenxjerrjaetyretekpersoneliiMASHT-it,DKA-vedheshkollavepërmesemailit/faksit,pasiqëkjodotërristegjasatqëpersoneliinivelitlokalt’ilexojëatodhetëlehtësojëmëtutjeqasjenepërgjithshmenëinformata;
• T’idrejtohetpersonelitpërgjegjëspërbërjenepolitikavenënivelinqendrormeemailatëcaktuartëcilëtpërmbajnëdosjetelektronike.
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
34
Nëmënyrëqëtëafirmohetthemelimiilidhjessëkomunikimittëdyanshëm,për më tepër rekomandohet qëinformatatekontaktit(emailadresatdhenumratetelefonit)përpersonelineSektorittëSMIA-st’ushpërndahentëgjithëDKA-vedheshkollavepërmesemailitkurdoqëështëemundur(osendryshepërmesfaksit),sëbashkumenjëthirrjetëqartëqëtëbazohennëtonërasttëdyshimeveapovështirësivegjatëpërdorimittësistemit.Vizitatnëterrenjanënjëpraktikëeshkëlqyeshme,dheduhettëorganizohenrregullishtdhetëbëhetpublikimipërmesemailitapokurnukështëemundurnjëgjëetillë,edhepërmesfaksit.Vizitatad hocnëterrenduhettërealizo-hengjithashtu,siatëherëkurpersoneliiSektorittëSMIA-seshehtënevojshmepoashtuedhekurdoherëqëkërkohetngaterreni.ËshtëqenësoreqëMASHT-it’uofrojëmbështetjeneplotëpalëvetëinteresittënivelitlokal:kjoduhettëshndërrohetjovetëmnëmënyratpërtësiguruarqëkëtatëfunditfusintëgjithainformatateduhuranësistem,poredhenëpërcjelljeneimazhittëSektorittëSMIA-sseështëgjithmonënëdispozicionpërdialogdhekëshilla.PersoneliishkollësdheDKA-veduhettandjejëpraninëementorimittëMASHT-itgjatëgjithëkohësfalëvizitavetëshpeshtadhepërgjigjessëpërpiktëndajkërkesavetëtyre.Ngakëndvështrimiikomunikimit,kjodotëthoshteqëtësigurohetqëtëgjithaDKA-tëdheshkollattëjenënëdijenirrethtëdrejtëssëtyrepërtakontaktuarnivelinqendrorsidhekanalettëcilatmundt’ipërdor-inpërtëndërmarrënjëveprimtëtillë.
35
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
Studiumi i rastit (B) – Zbatimi i ‘’Kornizës së Kurrrikulës së Kosovës’’ (KKK)
HartimiikornizëssëretëkurrikulësështënjëprejmasavetëndërmarrangaMASHT-ipërt’irriturstandardetnëarsim.Këtushqyrtohetkohaqëngazhvillimiisaj(fazaeparë),shpërndarjaesaj(fazaedytë),deritezbatimiipilotprojektevepërtatestuarnëshkollatepërzgjedhura(fazaetretë).MeqënjëpjesëekonsiderueshmeeaktiviteteveprapazbatimittëKKK-sësëreështëendenëproces,dallimiduhettëbëhetndërmjetasajçkapërbëjnëpraktikateplanifikuaraapoekzistuesenënjëanë,dherekomandi-mevenëanëntjetër-këtotëfunditmundtëgjendennëkatrorët.
Faza e parë – ZHVILLIMI I KKK-së MASHT-iikadhënëmandatgrupitpunuestëekspertëveteknikpërhartiminekorn-izëssëretëkurrikulëspërarsiminfillornëKosovë.Hartimikakaluarpërmesdisafazave,ikarakterizuarmesesionetërregulltanjoftuesemeMASHT-insidhemepërf-shirjenedonatorëve,profesionistëvetëarsimitaktivnënivelinlokal,sidhepalëvetëndryshëmtëinteresitngashoqëriacivile,tëtillësimjeteteinformimitdheqytetarëtnëpërgjithësi.Kjonënkuptonqëpërkëtëqëllimjanëshfrytëzuardebatetdhekonfer-encatpublike,punëtoritë,takimetnjoftuesetëbrendshme,shpërndarjetepamfletevepersonelitnënivellokalsidhehapjaenjëkanalitëemailitpërsugjerime.Fazaeparëpërmbandisapasazhetëcilatpërfshijnëkomunikiminebrendshëmdhetëjashtëm,ndërsallojiiparëindërveprimitpërbëhetngashkëmbimetndërmjetMASHT-itdheekspertëveteknikë,tëcilëveuështëdhënëdetyrapërhartimineKKK-sëecilaështërealizuarnënivelinepunëspërmestakimevetërregullta,pormëshumëtëraportimitjoformal,tëcilatjanëpërdorurpërtëparaqiturpërpariminearritur.NdërveprimiidytëështëbazuarnëngjarjeteshpërndarjessëinformatavepërKKK-sëpalëvetëjashtëmtëinteresit.Rregullsiaetakimevetëmbajturapërkomunikiminebrendshëm,sidheshumëllojshmëriaekanalevetëpërdorurpërkomunikiminejashtëm,tëdyjapërbëjnëpraktikënemirëdhenukmundtëbëhetasnjërekomandimsaipërketkësaj.
Faza e dytë – SHPËRNDARJA E INFORMATAVE RRETH KKK-së DHE SHPËRNDARJA E KKK-së MASHT-iështëdukeplanifikuarpërmomentinqët’ishpërndajëinformatatrrethKKK-sësëretëgjithëprofesionistëvetëarsimit,sidhenxënësve,prindërvedheqytetarëvenëpërgjithësipërmesfushatavetëinformimit,dukepërfshirë:
• Organiziminefushatëssëinformimit;• Publikiminekurrikulësbërthamësipasniveleve,planprogramit,politikave
mbështetëse,burimevetërishikuara/tërejatëmësimdhëniesdhemësimnxënies,proceduravestandardetëveprimitpërDKA-tëdhepersonelineshkollave.
Kjofazëedytëështëvendimtarengakëndvështrimiikomunikimit.Përmeshapavetëvet,nëfaktMASHT-ikërkonzotiminngatëgjithapalëteinteresittëpërfshiratë
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
36
nivelitqendrordhelokalnëmiratimineKKK-sësëredhezbatiminesaktëtësaj.Prandajështëqenësoreqëigjithëpersoneliiinstitucionitarsimorsidheqytetarëtnëpërgjithësi(veçanërishtpërfshirënxënësitdheprindërit)takuptojnëplotësishtshkallëndheimplikimeterisivetësaja.Përkëtëarsye,aktiviteteteshënuaramëposhtëpërf-shijnëpërdoriminedisakanalevetëndryshmetëkomunikimit(fushatavetëmjetevetëinformimit,njoftimeve,shpërndarjessëdosjevenëformënelektronikedhenëletër)tëcilatkanëpërsynimmbuliminsamëtëgjertëmundshëmtënumrittëmarrësve,kutëgjithëduhettëkenëqasjenëinformatatkryesore.
Edhe pse MASHT-i ka paraparë aktivitete kryesore në kuadër të kësaj faze, reko-mandohet që masat e komunikimit të planifikohen edhe në më shumë detaje, duke paraparë një sistem zbritës duke filluar nga niveli qendror, si në vijim:
- LidhjaduhettëkrijohetnëwebfaqeneMASHT-itmetekstineplotëtëKKK-së,sidhemeinformatatepërgjithshmerrethqëllimitdheprezantimittësaj,sidheinformatatkontaktuesetëpersonittëpërcaktuar,icilidotëjetënëdispozicionpërqytetarët;
- Fushataduhettëpërfshijëtransmetiminespotevenëteleviziondheradiosëbashkumepamfletet,dukesynuarqëtëarrijnëtekpopullataegjerënëKosovë;
- Informatatduhettëpublikohennërevistën“Mësuesi”,dukepasurpërsynimpersonelineMASHT-itdheDKA-ve;
- NjoftimetduhettëmbahenpërpersonelineMASHT-itdheDKA-vesidhepërshtypin,gjatëtëcilaveprezantiminëprograminpowerpointdotëmundtëpërdorejpërtëilustruarrisitëkryesoreqësjellKKK-ja;
- PersonelittëDKA-veicilimerrpjesënëtakimetnjoftuese,duhett’usiguro-henmaterialetinformuese(tëtillasiprezantimenëpowerpointnëformatinelektronikdhepamfletet)qëatadotëduhejt’ipërdorninnëpërsëritjenetakimevetënjëjtanjoftuesenënivelinlokal;
- Takimetnjoftuesetëcilatkanëpërcakpërfaqësuesiteshkollës,duhettëor-ganizohennënivelinkomunalngapersoneliiDKA-ve,tëcilëtkanëmarrëpjesënëtakimetnjoftuesetënivelitqendror.Këtotakimenjoftuesetënivelitkomunalduhettapërsëritinmodelinenivelitqendrordhetaprezantojnëmaterialinenjëjtëtëhartuarnganiveliqendror.
- Pjesëmarrësitnëtakiminnjoftuestënivelitkomunalduhett’ishpërndajnëinformatattëcilatataikanëmarrë,përmespërsëritjessëmodelittënjëjtëdhepërmespërdorimittëmaterialittënjëjtënëvetëshkollënetyre.
- KKK-jaeplotëduhett’ushpërndahettëgjithëpersonelittëMASHT-it,DKA-vedheshkollavepërmessëpakudykanaleve,nëmënyrëqëtësiguro-hetshpërndarjaoptimalesinëvijim:secilazyrë(shkolla,DKAdheNjësiaeMASHT-it)duhettavënëdispozicionkopjennëletërdheversioninelektroniknëCD-ROM;secilipjestarëipersonelit,adresaeemailitetëciliiështëenjohurMASHT-itduhettëpranojënjëdosjeelektronikepërmesbashkëngjitjesnëemail;tekstiiemailitpërmëtepërduhettaafirmojëshpërndarjenemëtejmetektëgjithapalëteinteresit(përfshirëprindëritdhekomunitetinnëtërësi).
37
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
Faza e tretë – ZBATIMI I PILOT PROJEKTEVE NjënumërishkollavedotëpërzgjedhënbashkërishtngaMASHT-idheDKA-tëpërzbatiminepilotprojektevetëcilatsynojnëtestimineKKK-sëdhezhvillimineprakti-kavetëmiradhemësimevetëmësuara,mbitëcilatdotëndërtohennjohuritëenevo-jshmepërt’ibërërregullimeteimëtanëKKKparazbatimittësajnëmbarëKosovën.Kjodotëndodhsipaskriterevetëcilatjanëhartuardhemiratuarqëmëparë,dukemundësuarpërzgjedhjenepërfaqësuesvengaigjithëterritoriiKosovës.KurrikulabërthamësipasnivelitdhemanualettëcilatpërmbajnëinformatadheudhëzimesesitëzbatohetKKK-jajanëdukeuzhvilluarngaMASHT-inëkohënehartimittëkëtijdokumenti.Ngakëndvështrimiikomunikimit,aktivitetetnëvijimjanëplanifikuar:
• Monitoriminëvazhdimesipër;• Aktivitetetevazhdueshmetëngritjessëkapacitetevetëcilatkanëpërsynimtë
gjithëpersonelinarsimor;• Themelimiirrjetevendërmjetpilotshkollave,sidhendërmjettyre,DKA-vedhe
shkollavetëtjera.
Sa i përket fazës paraprake, rekomandohet që të prezantohen masat e sipër përmen-dura në më shumë hollësira, në mënyrë që të përforcohen edhe më tej, si në vijim:
- Monitorimi–Mjetiimonitorimittëobjektivit,përfshirëedhemekanizmineraportimitdhevizitatnëterren,duhettëzhvillohetnëmënyrëqëtësigurohetndarjatransparenteeinformatavenëfazënezbatimit.PersoneliiMASHT-it(inspektorëtdhepersoneliipërfshirënëzhvillimineKKK-së)dhepersoneliiDKA-sdotëduhejtëpërzgjidhenpërtëformuarekipinemonitorimit,icilidotëishtepërgjegjëspërpërcjelljenesituatës.Atyreduhett’ujepetdetyraereal-izimittëvizitavetërregulltanëterrentëpilotshkollavenëmënyrëqëtëmoni-torojnëpërpariminnëzbatim,sidhet’ivëzhgojnësfidatemundshmedheprak-tikatemira.Drejtorëteshkollaveduhettëinkurajohenqëtëhartojnëraportetërregulltadheatoad hoc rrethprogresitqëatavërejnë,sfidatmetëcilatpërballensidhesugjerimettëcilatmundt’ikenë.Këtoraporteduhett’idërgohenekipitmonitorues(nëmënyrëidealesibashkëngjitjetëemailit).Mbibazënevizitavenëterrendheraportevetëmarrangashkollat,ekipimonitoruesdotëduhejt’ihartojëraporteterregulltatëcilatpërmbajnëanalizënesituatëssaipërketzbatimittëpilotprojektit.Këtoraporteduhettëfokusohennëvëniennëpahtëpraktikavetëmiradhemangësive,sidhemësimetemësuaratëcilatjanëtëdo-bishmepërrekomandimetrrethasajsesiduhetpërshtaturKKK-jadhemetodatesajtëzbatimitparasetëpranohetnëmbarëKosovën.Ekipimonitoruesduhett’idërgojëraportetetijtekMASHT-isibashkëngjitjetëemailit.
- Rastetengritjessëkapaciteteve–tëtillasipunëtoritë,duhettëmbahennënivelinqendrornëmënyrëqëDKA-vetëpërfshirat’uprezantohenkarakter-istikat,natyradheqëllimiipilotprojekteve.Materialetsikursejanëprezantimetnëpowerpoint,pamfletatdhetekstiiplotëiKKK-sëdotëduhejshpërndarënëkëtoraste.
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
38
- Igjithëpersoneliipërfshirëishkollësdoduhejinformuarplotësishtrrethhollë-siravetëzbatimittëpilotprojekteve.KjodotëmundtëarrihejpërmespersonelittëDKA-vedukepërsëriturnënivelinkomunalmodelineprezantimitnëtëcilinatakanëmarrëpjesë.Materialetenjëjtadotëduhejshpërndarë,dukepasurkujdesnëpërshtatjenetyrendajkontekstittëveçantëtësecilësshkollë.
- Mësimdhënësitepërfshirëduhettëkenënëdispoziciontrajnimegjithëpërf-shirëseparafillimittëzbatimittëpilotprojekteve.Kjoduhettëpërbëhetngasesionetballëpërballësidhengamaterialetreferuesetëhartuaraparaprakishtsidhetëshpërndaranëletërdhenëformatinelektronik.
- Rrjetëzimi - Shkollavetëpërfshiraduhett’ujepetmundësiaendarjessëinformatave,dys-
himevedhepraktikavetëmirapërmesnjëplatformetëkrijuarngaMASHT-i.Kjoduhettëpërbëhetngatakimeterregullta(p.sh.mujore)tëmbajturanënivelinkomunal(p.sh.nëlokaleteDKA-ve),sidhengakanaletmëshumëjo-formaletëemailavedhethirrjevetelefonikeinformatatkontaktuesetëdrejtorëvetëshkollaveduhettësigurohenparakohengapersoneliiMASHT-it,kupastajtënjëjtatduhettëshpërndahen.Igjithëpersoneliipërfshirëishkollës(përfshirëedhemësimdhënësit)dotëduhejinkurajuarqëtëveprojënëmënyrëaktivenërrjetpërmeskëtyrekanaleve.
Nëmënyrëqëtësigurohetarritjaetransparencësmaksimalenëpërzgjedhjenepilotshkollavedheafirmimiikomunikimitmëtëmirëgjatëzbatimittëpilotprojekteve,veç kësaj rekomandohet që:
- Kriteretepërzgjedhjessëpilotshkollave(tëcilatjanëhartuardhemiratuarparaprakisht)sidhevetrezultatetepërzgjedhjestëpublikohennëwebfaqeneMASHT-it,nëmënyrëqët’uvihennëdispoziciontëgjithapalëvetëinteresittëpërfshirësidheqytetarëve.
- Drejtorëvetëshkollavet’ujepetdetyraeshpërndarjessëinformatavelidhurmeprezantimineKKK-sënëshkollënetyre.Tëgjithëprindëritdhekomunitetetnëpërgjithësidotëduhejtëishincakitakimevetëcilatkanëpërqëllimofriminepasqyravetëqartatëndryshimeveparatyresidheimplikimetetyrenëjetënepërditshmetënxënësvedheprindërve.
39
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
Studimu i rastit (C) – Vlerësimi i performancës së mësimdhënësve (VPM)
Sistemiiriivlerësimittëperformancëssëmësimdhënësvekaqenëdukeuzhvilluargjatëkohëssëhartimittëkëtijdokumenti.Aidotëpërfshijëndryshimetëkonsider-ueshmesaipërketsistemittëmëparshëm,kundryshimikryesorështëkalimingavlerësimiadministrativnëatëpedagogjik.VPM-jaerekëtuështëdukeushqyrtuarngafazaesajezhvillimit(fazaeparë),trajnimiinevojshëmpërzbatiminesaj(fazaedytë),ederitezbatimiiparaparëisaj(fazaetretë).DukemarrëparasyshsezhvillimiiVPM-sësëreështëendenëfazënfillestare,tëtrifazatprezantohennëmënyratëndryshme:fazaeparëpërshkruanaktiviteteteplanifikuaratëshoqëruaramenjëkatroricilipërm-banhollësiratërekomanduara;fazaedytëendenukështëerregulluardheprandajpër-bëhetekskluzivishtprejdisasugjerimevethemelore;fazaetretëfokusohetnëaspektetekomunikimittëfazësvendimtaretëzbatimit,ecilanukështëerregulluardheështëeprezantuarnëkatrorinpaspërshkrimittëproceduravetëplanifikuara.Rekomandimetnëkëtëfazëtëfunditjanëveçanërishttëdetajuara,dukeitakuarnatyrësdelikatetëprocesittëpërfshirë.
Faza e parë – ZHVILLIMI I VPM-së DHE SHPËRNDARJA E INFORMATAVE MASHT-ikahartuaraktetnënligjoredheudhëzimetpërrregullimineVPM-sënëkuadërtëkornizëssëligjeveekzistuesepërarsim.KjodotëpërfshijëthemelimineNjësisësëdedikuarpërVPM-nënëDepartamentineInspektimitsidhezhvilliminetrajnimittëveçantë,icilisynontëgjithapalëtepërfshiratëinteresit(personelineNjësisësëVPM-sësëMASHT-it,personelineDKA-ve,drejtorëteshkollavedhemësimdhënësit).
Korniza ligjore dhe normative e VPM-së së bashku me informatat me ndryshimet e sjella nga zbatimi i sistemit të ri, sikurse është krijimi i Njësisë së dedikuar të VPM-së në MASHT, duhet t’u shpërndahen të gjithë palëve të përfshira të intere-sit, përfshirë edhe qytetarëve në përgjithësi.Meqëllimtësigurimittëkomunikimittransparentdheqasjessëlehtënëinformata,prandaj rekomandohet që:
- TëvendosenakteterejanënligjoredheinformatatetjerapërkatësenëwebfaqeneMASHT-it;
- Tëdërgohendrejtpërsëdrejtitëgjithainformatattëgjithëpersonelitpërkatës,kurdoqëështëemundursidosjeelektroniketëqarkulluarapërmesemailit(nëmënyrëalternativet’ushpërndahennëflashdiskatUSB)dhetëpërcjellamepamflete;
- TëorganizohentakimetinformuesepërpersonelineMASHT-it,DKA-vedhetëshkollave;
- Tëtransmetohenspotetnëteleviziondheradio.
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
40
Faza e dytë – TRAJNIMI Palëtendryshmetëinteresittëpërfshiraduhettëmarrinpjesënëtrajnimetëndry-shmenëmënyrëqëtëmarrinudhëzimegjithëpërfshirësetëpërcaktuarapërrolinetyrenëkuadërtësistemittëritëVPM-së.Trajnimiduhettëpërfshijëprezantimindhenjoftiminmeformularëteri,mjetet,kriteretdheproceduratereja,sëbashkumenevojënpërkomunikimin‘emirë’.
Faza 3 – ZBATIMI Kjofazëpërfshinhapatvendimtartëkomunikimit,zbatimiitëcilavendikonnëmënyrëtëkonsiderueshmenërezultatinepriturtëpunëssëVPM-së.PlanetaktualetëpërgatiturangaMASHT-inëkëtëaspektparashohinsimëposhtë:
• Secilimësimdhënësduhettëkrijojënjëvetëvlerësimdheportfoliodhet’indajëatosimedrejtorinetyretëshkollësashtuedhemeNjësinëeVPM-së,sidhevetëmmeNjësinëeVPM-së;
• Secilidrejtorishkollësduhettëvlerësojëperformancënemësimdhënësvetëvetmbibazënevetëvlerësimevedheintervistaveindividuale,dhepastajt’indajëpër-shtypjetetij/sajmemësimdhënësit;
• DrejtorëteshkollaveiraportojnëpërshtypjetetyreNjësisësëVPM-së;• InspektorëteNjësisësëVPM-sëkryejnëvëzhgimetnëklasëdheindajnëvlerësi-
metetyremesecilinmësimdhënëstëvëzhguar;• NjësiaeVPM-sëvlerësonperformancënepërgjithshmetëmësimdhënësitmbi
bazënevëzhgimevenëklasëdheanalizimittëmaterialevetëdërguarasingamësimdhënësitashtuedhedrejtorëteshkollave.
Komunikimi në këtë fazë ka një domethënie të jashtëzakonshme për shkak të çështjeve të mbrojtjes së të dhënave dhe konfidencialitetit. Garantimi i privatës-isë, minimizimi i mundësive të humbjes së dokumenteve si dhe krijimi i eviden-cave të cilat mund të gjurmohen lehtë janë aspekte fundamentale të cilat duhet marrë parasysh. Prandaj rekomandohet që:
- Mësimdhënësittëkrijojnëdhendajnëvetëvlerësimetdheportfoliotvetëmnëformatinelektronikdhetëkërkojnëkonfirmiminngamarrësit;
- Drejtorëteshkollave(përvetëvlerësimin)dheNjësiaeVPM-së(përtëdydoku-mentet)tësigurojëkonfirmiminepranimit;
- Drejtorëteshkollavet’uofrojnëmësimdhënësvenjoftiminparaprakmeshkrimtëintervistaveindividuale(nëmënyrëidealepërmesemailit)dhetëkërkojnëkonfirmiminepranimit;
- Mësimdhënësittësigurojnëkonfirmimin; - Intervistatindividualetëmbahenvetëmmepraninëepalëssëtretëtëpërcaktuar
dhetëmiratuarreciprokisht; - Informatatkthyesepasintervistaveindividualesidheçfarëdokomentiimund-
shëm,tëndahenmeshkrim,nëmënyrëidealepërmesemailit;
41
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
- DrejtorëteshkollavetëraportojnëtekNjësiaeVPM-sëpërmesemailitkurdoqëështëemundur,aponëmënyrëalternativepërmesfaksitsidhetëkërkojnëkonfirmiminepranimit;
- NjësiaeVPM-sëtëkonfirmojëpranimineraportevetëdrejtorëvetëshkollavepërmesemailitkurdoqëështëemundur,aponëmënyrëalternativepërmesfaksit;
- InspektorëteNjësisësëVPM-sët’usigurojnëdrejtorëvetëshkollavenjoftiminparaprakpërinspektimepërmesemailitkurdoqëështëemunduraponëmënyrëalternativepërmesfaksit,sidhetëkërkojnëkonfirmiminepranimittënjoftimit;
- Drejtorëteshkollavetësigurojnëkonfirmimin; - Drejtorëteshkollavet’iinformojnëmësimdhënësitrrethinspektimittëardh-
shëmnëformëneshkruar,nëmënyrëidealepërmesemailit,sidhetëkërkojnëkonfirmiminepranimittënjoftimit;
- Mësimdhënësittëofrojnëkonfirmimin; - InspektorëteNjësisësëVPM-sëtëofrojnëinformatakthyeselidhurmevëzh-
giminnëditënenjëjtëtëinspektimit,nëformëneshkruardhenëmënyrëidealepërmesemailitsidhetëkërkojnëkonfirmiminepranimit;
- Mësimdhënësittëofrojnëkonfirmimin; - Çfarëdodiskutimiimundshëmgojormbiinformatatkthyesetëmbahetvetëm
mepalënetretëtëpërcaktuardhetëmiratuarreciprokisht; - NjësiaeVPM-sëtadërgojëvlerësiminevetpërfundimtartekKShLM-janë
formëneshkruar,mundësishtpërmesemailitsidhetëkërkojëkonfirmiminepranimit;
- KShLM-jatëofrojëkonfirmimin; - KShLM-jatëanalizojëraporteteNjësisësëVPM-sësidhetëvendosrreth
konfirmimit/revokimittëlicencavetëmësimdhënësveaporrethavancimitnëkarrierëtëmësimdhënësve;vendimiudërgohetsidrejtorëvetëshollaveashtuedheDKA-venëformëneshkruar,nëmënyrëidealepërmesemailit,sidhetëkërkohetkonfirmimiipranimit;
- SidrejtorëteshkollaveashtuedheDKA-tëtëofrojnëkonfirmimin; - DrejtorëteshkollaveudërgojnëvendimeteKShLM--sëmësimdhënësve,në
mënyrëidealepërmesemailitsidhekërkojnëkonfirmiminepranimit; - Mësimdhënësittëofrojnëkonfirmimin; - DKA-tëvendosinlidhurmekonfirmimin/shkarkiminepersonelitmësimdhënës;
vendimiukomunikohetdrejtorëvetëshkollavedheKShLM-sëmeshkrim,nëmënyrëidealepërmesemailit,sidhekërkohetkonfirmimiipranimit;
- SidrejtorëteshkollaveashtuedheKShLM-jaofrojnëkonfirmimin; - DrejtorëteshkollaveuadërgojnëvendimineDKA-sëmësimdhënësve,në
mënyrëidealepërmesemailit,sidhekërkohetkonfirmimiipranimit; - Mësimdhënësittëofrojnëkonfirmimin; - KShLM-jaevidentonraporteteNjësisësëVPM-sëdhevendimeteDKA-ve.
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
42
Studiumi i rastit (D) – Përfshirja e prindërve në shkolla Përfshirjaeprindërvenëshkollakonsideroheterëndësisësëjashtëzakonshmenëkuptiminearritjessëstandardevemëtëlartanëarsim.Kjoështëerregulluarmeligjnëstrukturënevet,poraspektiikomunikimitendeduhettëzyrtarizohet.Kykomponentifunditështëanalizuarkëtudukemarrëparasyshprocesinepërfshirjessëprindërvengashpërndarjaekornizëspërkatëseligjore(fazaeparë)deritezbatimiisajnënivelineshkollës,atëkomunaldheqendror(fazaedytë,etretëdhepërkatësishtekatërtë).
Faza e parë – SHPËRNDARJA E KORNIZËS LIGJORE Kornizaligjoreecilapërcaktonmekanizmatpërpromoviminepërfshirjessëprindërvenëshkolladotëduhejshpërndarënëmënyrëqëtësigurohetnjëqasjeeshpejtëdheelehtëngatëgjithapalëtpërkatësetëinteresit(personeliiMASHT-itdheDKA-ve,drejtorëteshkollave,mësimdhënësit,prindëritdheqytetarëtnëpërgjithësi).Rekomandohet që:
• TëvendosentëgjithadokumentetnëwebfaqeneMASHT-itdhetëpublikohenzyrtarisht;
• TëshpërndaheninformatatnëmënyrëtëdrejtpërdrejtërrethpërmbajtjessëtyretektëgjithapalëteinteresittëpërfshiranëniveleteDKA-vedhetëshkollave;
• TëmbahentakimetnjoftuesepërtëtheksuarpërmbajtjenetyrenënivelinqendrorpërtëgjithëdrejtorëteDKA-ve,sidhetëudhëzohenpërpërsëritjenenjoftimittënjëjtënënivelinkomunalpërdrejtorëteshkollave;mekëtërasttëshpërndahenpamfletet;
• Tëshpërndahenversionetnëletër(tëpërpiluaranëformënemanualit)tektëgjithëDKA-të/shkollat,sidhetëdërgohendosjetelektronikesibashkëngjitjenëemailtekpersonelipërkatës-nëtëdyrastetnjëshkresënjoftueseduhett’ishoqërojëdoku-mentet;
• Tëtransmetohenspotetnëteleviziondheradiopërtëpromovuarvetëdijesiminrrethtëdrejtavetëtyrenëkuadërtëkomunitetittëprindërve.
Faza e dytë – PËRFSHIRJA E PRINDËRVE NË NIVEL TË SHKOLLËS ËshtëpërgjegjësiedrejtorëvetëshkollaveqëtëpromovojnëthemelimineKëshillavetëPrindërvetëShkollës(KPSh).Prandaj rekomandohet që:
• Tëshpërndaheninformatatrrethmjetevetëcilatujanënëdispozicionprindërvepërngritjeneinteresavetëtyrepërmesfushatavetëvetëdijesimit,përfshirëshpërndarjeneposteravenëvendtakimetkryesore(dyqane,kafene,zyratpublike)sidheditëteinformimittëmbajturanëlokaleteshkollave;
• TëorganizohenzgjedhjetkorrektedhetransparentetëanëtarëvetëKPSh-sëpërmesshpërndarjessëinformatavepërkatësetëgjithëprindërvepërmesemailit(mundës-isht)apomaterialevetështypuratëshpërndarapërmesnxënësve;
• TëzyrtarizohetthemelimiiKPSh-vesirezultatizgjedhjevedhetëshpallengjatëtakimevetëKëshillitDrejtuestëShkollës,dhenëseështëemundshmenërevistën/buletinininformativtëshkollës;
43
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
• TëpërpilohetlistameinformatatepersonavekontaktuestëtëgjithëanëtarëvetëKPSh-sësidhet’ushpërndahettëgjithëprindërve,mundësishtpërmesemailitapondryshepërmeskopjevetështypuratëshpërndarapërmesnxënësve;
• T’ushpërndahettëgjithëprindërvekalendariitakimevetëKPSh-sëpërtërëvitinakademik,mundësishtpërmesemailitapondryshepërmeskopjevetështypuradhetëshpërndarapërmesnxënësve;
• TëshpërndahenpërkujtuespërmbajtjenetakimevetëKPSh-ve,nëmënyrëidealepërmesemailit(ndryshepërmestelefonit),sëpakunjëjavëparatakimeve.
NjëherëkurtëthemelohenKPSh-të,duhettëndërmerrenmasatëmëtejmepërafirmiminekomunikimitefektiv,simëposhtë:
• NjëanëtariKPSh-sëduhettëngarkohetmembajtjeneprocesverbalitgjatësecilittakim.Procesverbaliduhettëjetënëdispozicionnëformatinelektronik.
• Procesverbaliduhett’idërgohetKëshillavetëPrindërvepërArsimnëKomuna(KPAK)dhet’ushpërndahettëgjithëprindërve.Nëtëdyrastet,emailiduhettëjetëmëipreferuarnëkrahasimmemjetetetjera.Nëmënyrëalternative,faksidotëmundtëpërdorejnërastineparëdhekopjeteshtypuranërastinedytë.Nëshkollatqëpublikojnërevistadhe/apobuletineinformative,procesverbaliduhettëpubliko-hetgjithashtu.
• NjëherëkurKPSh-tëtëkenëmbajturzgjedhjetebrendshmepërtëzgjedhurnjëanëtarëqëtëmarrëpjesënëKPAK,ataduhett’ishpërndajnëinformatatendërlidhu-ratekDKA-ja(nëmënyrëidealepërmesemailit,aponëmënyrëalternativepërmesfaksit)sidhetëgjithëprindërve(nëmënyrëidealepërmesemailitosenëmënyrëalternativepërmeskopjevetështypuratëshpërndaranxënësve).
Faza e tretë – PËRFSHIRJA E PRINDËRVE NË NIVELIN KOMUNAL PërgjegjësiapërpromoviminethemelimittëKëshillavetëPrindërvepërArsimnëko-munabiembidrejtorëteDKA-ve.Prandaj rekomandohet që ata të:
• KonfirmojnëpranimineinformataverrethpërfaqësuesvetëpërzgjedhurtëKPSh-ve;• ZyrtarizojnëthemelimineKPAK-ve,tëinformojnëdrejtorëteshkollavesidhetë
kërkojnëkonfirmiminepranimittëinformatave(nëmënyrëidealepërmesemailitaponëmënyrëalternativepërmesfaksit);
• PërpilojnëlistënmeinformatatkontaktuesetëtëgjithëanëtarëvetëKPAKsidhet’idërgojnëatodrejtorëvetëshkollave(nëmënyrëidealepërmesemailitaponëmënyrëalternativepërmesfaksit)dukekërkuarkonfirmiminepranimit;
• ShpërndajnëdrejtorëvetëshkollavekalendarinetakimevetëKPAK-sëpërtërëvitinakademik(nëmënyrëidealepërmesemailitaponëmënyrëalternativepërmesfaksit)dhetëkërkojnëkonfirmiminepranimit;
• ShpërndajnëshkollavepërkujtuesitembajtjessëtakimevetëKPAK-së,nëmënyrëidealepërmesemailitaponëmënyrëalternativepërmesfaksit,sëpakunjëjavëparambajtjessëtakimit,sidhetëkërkojnëkonfirmiminepranimit.
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
44
Drejtorëteshkollavegjithashtukanërolnëkëtëproces,kurekomandohet që ata të:• KonfirmojnëpranimineinformatësmbithemelimineKPAK-së(nëmënyrë
idealepërmesemailitaponëmënyrëalternativepërmesfaksit);• RaportojnëmbithemelimineKPAK-vegjatëtakimevetëborditdrejtuestë
shkollës,dhenëseështëemundshmeedhenërevistën/buletinininformativtëshkollës;
• KonfirmojnëpranimineinformatavetëkontaktittëanëtarëvetëKPAK-së(nëmënyrëidealepërmesemailitaponëmënyrëalternativepërmesfaksit);
• Qarkullojnëinformatatekontaktittëgjithëprindërve(nëmënyrëidealepërmesemailitaponëmënyrëalternativepërmeskopjevetështypuratëshpërndaranxënësve);
• KonfirmojnëpraniminekalendarittëtakimevetëKPK-ve(nëmënyrëidealepërmesemailitaponëmënyrëalternativepërmesfaksit);
• QarkullojnëkalendarinetakimevetëKPK-vetetëgjithëprindërit(nëmënyrëidealepërmesemailitaponëmënyrëalternativepërmeskopjevetështypuratëshpërndaranxënësve);
• Konfirmojnëpraniminepërkujtuesvepërmbajtjenetakimeve(nëmënyrëidealepërmesemailitaponëmënyrëalternativepërmesfaksit);
• Ndajnëpërkujtuesitmetëgjithëprindërit(nëmënyrëidealepërmesemailitosenëmënyrëalternativepërmestelefonit).
NjëherëkurKPK-tëjanëthemeluar,duhettëndërmerrenmasatshumëtëngjashmemeatotëmiratuarangaKPSh-ve,simëposhtë:
• NjëanëtarëiKPK-sëduhettëngarkohetmedetyrënembajtjessëprocesver-balitgjatësecilittakim.Procesverbaletduhettëjenënëdispozicionnëformatinelektronik.
• Procesverbaletduhett’udërgohenKëshillittëPrindërvetëKosovës(KPK)sidhet’ushpërndahendrejtorëvetëshkollave.Nëtëdyrastet,emailidotëjetëmjetiipreferuarnëkrahasimmeçfarëdomjetitjetër.Faksidotëmundtëpërdoretnëmënyrëalternative.
• Drejtorëteshkollaveduhett’uadërgojnëprocesverbalinetakimittëKëshillittëPrindërvetëKosovës(KPK)nëkomunatëgjithëprindërvepërmesemailitkurdoqëështëemundur,apopërmeskopjevetështypuratëshpërndarapërmesnx-ënësve.Nëshkollattëcilatpublikojnërevista/buletineinformuese,procesverbalidotëduhejpublikuargjithashtu.
• NjëherëkurKPK-tëtëkenëmbajturzgjedhjetebrendshmepërtëzgjedhurnjëanëtarqëtëmarrëpjesëneKëshillittëPrindërvetëKosovës(KPK),ataduhett’ishpërndajnëinformatatendërlidhuratekMASHT-idheKPSh-të(nëmënyrëidealepërmesemailitaponëmënyrëalternativepërmesfaksit).
• KPSh-tëpastajduhett’idërgojnëinformatattëgjithëprindërve(nëmënyrëidealepërmesemailitosenëmënyrëalternativepërmeskopjevetështypuratëshpërndaranxënësve).
45
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
Faza e katërtë – PËRFSHIRJA E PRINDËRVE NË NIVELIN QENDROR PërgjegjësiapërpromoviminethemelimittëKëshillittëPrindërvetëKosovës(KAK)biembiMASHT-in.Prandaj rekomandohet që të:
• KonfirmojëpranimineinformataverrethpërfaqësuesvetëzgjedhurtëKPAkomunal;
• ZyrtarizojëthemelimineKëshillittëPrindërvetëKosovës(KAK),tënjoftojëdrejtorëteDKA-vesidhetëkërkojëkonfirmiminepranimittëinformatës(nëmënyrëidealepërmesemailitapondryshepërmesfaksit);
• PërpilojëlistëneinformatavetëkontaktittëtëgjithëanëtarëvetëKëshillittëPrindërvetëKosovës(KAK)dhet’uadërgojëdrejtorëvetëDKA-ve(nëmënyrëidealepërmesemailitapondryshepërmesfaksit),dukekërkuarkonfirmiminepranimit;
• ShpërndajëdrejtorëvetëDKA-vekalendarinetakimevetëKëshillittëPrindërvetëKosovës(KAK)përtërëvitinakademik(nëmënyrëidealepërmesemailitosendryshepërmesfaksit),dhetëkërkojëkonfirmiminepranimit;
• ShpërndajëpërkujtuestëmbajtjessëtakimevetëKëshillittëPrindërvetëKosovës(KAK)tekDKA-të,nëmënyrëidealepërmesemailitosendryshepërmesfaksit,sëpakunjëjavëparambajtjessëtakimeve,sidhetëkërkojëkon-firmiminepranimit.
ProcesiinjëjtëpastajzbatohetngadrejtorëteDKA-vendajdrejtorëvetëshkollave,tëcilëtmëpasinjoftojnëprindëritsipaspraktikavetëtheksuaranëkuadërtëfazëssëtretë.NjëherëkurKëshilliiPrinërvetëKosovëstëjetëthemeluar,duhettëndërmerrenmasatezakonshmesimëposhtë:
• NjëanëtariKëshillittëPrindërvetëKosovësduhettëngarkohetmembajtjeneprocesverbalitgjatësecilittakim.Procesverbaliduhettëjetënëdispozicionnëformatinelektronik.
• ProcesverbaliduhettëndahetmeMASHT-indheduhett’ushpërndahettëgjithëDKA-ve.Nëtëdyrasteduhettëpreferohetemailindajçfarëdomjetitjetër.Ndryshedotëmundtëpërdorejfaksi.
• DrejtorëteDKA-veduhett’idërgojnëprocesverbaletetakimevetëKëshillittëPrindërvetëKosovëstëgjithëshkollavepërmesemailitkurdoqëështëemun-dur,apopërmesfaksit.
• Drejtorëteshkollaveduhett’iqarkullojnëprocesverbaletetakimevetëKëshil-littëPrindërvetëKosovëstëgjithëprindërvepërmesemailitkurdoqëështëemundur,apopërmeskopjevetështypuratëshpërndaranxënësve.Nëshkollatkupublikohetrevista/buletiniinformativ,procesverbaliduhettëpublikohetgjithashtu.
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
46
II. Hapat e planifikuar për zhvillimin dhe zbatimin e Strategjisë së komunikimit në arsim
Në këtë shtojcë të shkurtër do të paraqiten hapat konkret që janë marrë dhe do të merren për Strategjinë e komunikimit në arsim.
Etapa e parë• Ështëzhvilluarstrategjiaekomunikimit(MASHT-DKA-shkollat)përfshirëedhe
planinezhvillimittëkapaciteteve(dukeufokusuarnënevojatekomunikimit),zbatimiisëcilëspërfshinkëtoprocesedheaktivitete:
• Vlerësimiinivelitaktualtëkomunikimitdhekënaqshmëriamekomunikimin/bashkëpuniminpërmeskomunikimit;
• Identifikimidhevlerësimiinevojavetëkomunikimit,skicimidhepërcaktimiirrjedhëssëkomunikimit(kanalet,burimet,format,llojeteinformatave,etj.etj)
• Organizimiipunëtorisëlidhurme:Zhvilliminestrategjisësëkomunikimitpërf-shirëedhestrukturatdhemjetetekomunikimit,etj;
• Finalizimiistrategjisësëkomunikimit• PrezantimiistrategjisësëkomunikimitnëMASHT-të,DKAdhepërfaqësuestë
shkollave;• Identifikimiinevojavetëzhvillimittëkapacitetevepërtëzbatuarplanine
komunikimit• Zhvillimiiplanitpërzhvilliminekapaciteteve(sipjesëestrategjisësëkomunikimit;• Përcaktimiibartësevetëplanittëpunësdhecaktimiiprioritetevepëraktivitetet
kryesorepërfilliminezbatimittëstrategjisësëkomunikimit
Etapa e dytë • Janëzbatuarelementetkryesoretëstrategjisësëkomunikimit(përfshirëedheplanine
zhvillimittëkapaciteteve)• Zhvillimiistrukturave,formave,mjeteve,mekanizmavedheudhëzimevepër
zbatimineplanittëzhvillimittëkapaciteteve,icilifokusohetnëtriniveletekomunikimitnëarsim
• Zhvillimiikapaciteteve/trajnimittëbartësvetëkomunikimitnëpërputhjemeanal-izatezhvillimittëkapacitetevepërkomunikimnëMASHT,DKAdheshkolla
• Zbatimiielementevekryesoretëstrategjisësëkomunikimitngabartësitendryshëm;• Monitorimiizbatimittëstrategjisësëkomunikimit
Etapa e tretë • Zbatimiiplotëistrategjisësëkomunikimit,përfshirëedherealizimineplanitpër
zhvilliminekapacitetevedhevlerësiminetij• Vlerësimiafat-mesëmizbatimittëstrategjisësëkomunikimitnëpilotkomunat;• Vlerësimipërfundimtar;• Raportipërfundimtar,përfshirëedherekomandimetpërkatëse
47
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
III. Mjetet për komunikim më efektiv ndërpersonal të ndërlidhur me punën
Porositë e shkruaraFormatipërpërgatitjendheshkriminmëtëmirëtëporosivesishkresa,qarkore,memorandume,postaelektronike,...Logjikalidhurmeformatin:Porositëduhettëjenëtëshkurtradhetësakta,megjithatëatokanëmëshumëndikimnëqoftësevihennëkontekst,dhekursynimetjanëtëqarta.Konfirmimiimarrjessënjëporosiembyllqarkunekomunikimit,dhemun-dësonpërcjelljenepastajmetëjo-marrësvetëporosisë.
Nga:(personi, njësia, institucioni, …) Për:(merrni parasysh gjithëpërfshirjen, shmanguni porosive të dëmshme)Lënda:(specifika e kësaj porosie) Kopje:(për informim)Konteksti/historiku:(të asaj që është emërtuar në kuadër të ‘lëndës’)Historiaemëparshme:(një përkujtues i shkurtër i asaj që ka ndodhur më parë)Arsyejapërdërgiminekësajporosie:(pse dërguesi e shkruan atë, zbulimi i vetvetes)
Porosia: (a)Ndërlidhëse:(vënia e kontaktit të mënyrë të qartë, duke deklaruar marrëdhënien me marrësin(it) nga ana e dërguesit)
(b)Përmbajtja:(vetë porosia)
Qëllimi:(Çka duhet të bëjnë marrësit me porosinë?)
Veprimetpasuese:(afatet, përgjegjësitë, specifikimet/vërejtjet)Konfirmimiipranimit:(qoftë duke ia dërguar prapa dërguesit, apo sipas masave të për-caktuara nga teknologjia informative)
(në stilin Italic të shkronjave: shpjegime të mëtejme të kësaj pjese)
Takimet
Takimet karakterizohen përmes • Anëtarëveqëftohenpërtëmarrëpjesë• Rendittëditësiciliduhettëpërgatitetparakohe(icilimundtëpërshtatet/
plotësohetgjatëtakimit),• Caktimittërolevetëndryshmepërataqëmarrinpjesë,sikryesuesidhe/apo
ndihmësiitakimit,dhe/apoanëtarëtëndryshëm• Pasjessëstilit/kulturëssëcaktuardhekodittëmirësjelljes• Synimitpërtëbërëndryshimendajanëtarëveqëinvestojnëkohënnëto.
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
48
Reflektimi Kujtonidytakimenëtëcilatkenimarrpjesë,një“imirë”dhenjëtjetër“ikeq”.Çkakaqenëmirëapokeqlidhurmeatotakime…???
• Paratakimit?• Gjatëtakimit?• Pastakimit?
Dhe tani në këtë etapë të takimit do të dëshiroja që fajin ta largoj nga vetja dhe
t'ia vë dikujt tjetër.
Takimet janë dizajnuar për të • Ndarëidetëdheinformatat,përtëmarrëtëdhënadheidepërpërmirësimineperfor-
mancësdhendikimit,përpërditësimineinformatavemeinterestëpërbashkët• Inkurajuarnjëgrup/ekip/organizatëqëtëpunojnësëbashku,qëtëlidhinorganiza-
tat,qëtëcaktojnësynimet,qëtëshohinrealiziminetyre• Punuarnëproblemetdhemundësitë,analizuarshkaqetedobësivedherreziqeve,për
tërekomanduarzgjidhjedhepërtëmarrëvendime• Krijuarstatusin,përt’usiguruaranëtarëvetënjëtakimiinformatakthyese,përtë
dhënëmiratimdhepërforcim,përtëkërkuarkorrigjimet• Bërëkontaktepersonalemenjëri-tjetrin,përt’ulidhurmetëtjerëtnëpërmjetkomu-
nikimitformaldhejoformal• TakimetNUKjanë(parasëgjithash)përankesa,bisedatëvrullshme,mbledhjetë
ngushtësociale,përtësulmuardhekritikuarindividët,përtëdiskutuarçështjetkon-traktualeosetëpersonelit,osepërt’idhënëkryesuesitosedikujttjetërnjëforumpërvetëprezantimdhevetë-shprehje.
49
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
Të gjithë ata që janë në favor të kësaj thoni “POOO” “Pooo” “Pooo” “Pooo” “Pooo” “Pooo”
Thuaj që s’është kështu
Nuk e keni seriozisht
Prishe mendimin
Zoti mos e lejoftë
Jo! Jo! Një mijë herë jo!
Planifikimi i takimeve:• Objektiviitakimit,tematetrajtuara,përbërjaepërshtatshmeepjesëmarrësve,APO:
motivimidhegjuhaepërbashkëtenjerëzvetëcilëtmblidhensëbashkupërtakim• Përpjekjaetakimit(p.sh.shpeshtësia)ecilagarantonrezultatetepritshme(dhee
kundërta)• Proceduraepërdorurpërtëdrejtuartakimin,komplikimeteparashikueshme
Para takimit (përgatitje)Nësejenidukeepërgatiturtakimin,dhegjithashtunësejenidukeupërgatiturpërtakimin:
• sqaroniqëllimindherezultatin(et)eprituratëtakimit• ftojininjerëziteduhurmekohë/kontrollonikushështëdukemarrëpjesë• sëbashkumeftesën,siguroninjërendditedheorarkohortëpërkohshëm–kontrol-
loninëseinteresattuajajanëpasqyruar5
• përgatitnitëgjithamaterialetdheinformatatqëmegjasëdotëmundtëkërkohen• organizonidokumentimin/kushdotëmbajëprocesverbalin• parashikonikonfliktetemundshmedhetaktikat.
Mostra e rendit të ditës/procedura dhe formati i dokumentimit Organizata/Njësia:Qëllimiitakimit:Lokacioni:Kryesuesi:Dokumentuarnga:Listaepjesëmarrësve:
Data:Kohaetakimit:Fillimiitakimit:Kohaepërfundimittëtakimit:
5 Shih Mostrën e rendit të ditës/procedurën dhe formatin e dokumentimit në faqen vijuese
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
50
1.Hyrjedhepikatpasuesetëcilatduhetmbuluar(ngatakimetemëparshme)A.Mirëseardhje/Qëllimi/Rezultatetepritura/Afatikohor/Roleteveçanta(p.sh. kryesuesi,
ndihmësi, procesmbajtësi).B.Rishikonirendineditës:kaloni përmes rendit të ditës bashkë me pjesëmarrësit,
qartësojini pikat të cilat kanë nevojë për sqarim, jepuni pjesëmarrësve mundësinë për të sugjeruar çfarëdo çështje që do të dëshironin ta shtonin; siguroni konsensusin e grupit për modifikimin e rendit të ditës.
C.Shqyrtoniçfarëdoprocesverbalitëtakimittëmëparshëm:lexoni dhe merrni komente/miratim, rishikoni gjendjen e veprimeve për të cilat është arritur pajtimi paraprakisht.
D.Punëtepakryerangatakimetemëparshme:raportime, pikat që do të duhej të adreso-heshin në nivele më të larta (informimi drejtë niveleve më të ulëta).
2. Informata/Çfarëtërejaka?/Informatatkthyeserrethperformancës(qëngatakimiifundit)
Hapësirëpërtësjellëinformataqëjanëtëndërlidhurametemëndheqëlliminetakimit,ngapjesëmarrësitendryshëm.Gjithashtuhapësirëpërtëdiskutuarpunënevetekipit.
3. Përforcimiipërpjekjevepozitivedhekontributetngapjesëmarrësit Vlerësoniindividëtapoekipetpërpërmirësimineperformancësosearritjeneob-
jektivavetëvendosura.Miratoniudhëheqjetëmirë.Kjoështënjëhapësirëpërtëdhënëmiratiminndajnjëri-tjetritpërtëgjithatëarrituratebëra.
4. Pikatezgjidhjessëproblemit/punës Fokusiështënëproblemetdhezgjidhjetemundshmeqëduhettëadresohenngai
gjithëgrupiipranishëmnëtakim.Qëllimiështëpërtëardhurnëzgjidhjetëpajtuarecilamundtëzbatohet.
5. Planifikimiiveprimitdhepikattëcilatduhetpërcjellë
Hapat e veprimit Personi përgjegjës Data për realizim…
…
…
…
…
…
Pajtohuni dhe evidentoni planin e veprimit që rezulton nga diskutimi i zgjidhjes së problemeve dhe të çfarëdo pjese tjetër të rendit të ditës.6. Ndonjëçështjetjetër Pyetjetëhapura,fushatproblematikeqëduhettëtrajtohennëtëardhmen,sugjeri-
metpërpërmirësime,çështjetqëduhettëdërgohennënivelemëtëlartatëhier-arkisë,...
7. Përmbledhjadhembyllja Rishikonitakimindheatëçfarëkandodhur,jepinikuptimdheofroniinterpretim
konstruktiv;caktonidatëndhekohënpërtakimineardhshëm,falënderojinitëgjithëpërpjesëmarrje.
Gjatë takimit (kryesimi)Nësejenidukekryesuar/ndihmuartakimin:
51
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
• fillonidhembaronimekohë• nëbazëtënjërendiparapraktëditës/ftesës,mblidhniçështjettëcilatpjesëmar-
rësitduant’itrajtojnë,parashikojiniatodhefinalizonirendineditës,merrnipaj-timinpërrendineditës,gjithashtupajtohunirrethafatevekohore/vendeve/orarit
• pastaj:shqyrtojenipikëpërpikë• përdornikodinemirësjelljes,inkurajonipjesëmarrjendheshqyrtojinitëgjitha
shqetësimetnëmënyrëtëbarabartë6
• përdornishkathtësitëtuajamëtëmiratëkomunikimitprofesionalmeqëllimtëvendosjessëstandardeveqëtëtjerëtdotëmundt’iimitonin
• kurështëepërshtatshme,ndajuninëgrupetëvoglapërtëpunuarnëaspektetëveçanta;sugjerimetegrupevetëvoglaisillninëseancëplenarepërvendim-marrje
• pasqyrojinideklaratatdhediskutimetkryesorenënjëmënyrëtëpërshtatshme(oseletëpasqyrohenngadikushtjetër)
• siguroniqëvendimetemarratëregjistrohenmenjëherënëmënyrëtëtillëqëtëjenëtëdukshmepërtëgjithëpjesëmarrësit
• çështjetisillninëpërfundimineduhurpikëpërpikë• përmblidhnidhepërforconivetëdijenrrethprogresittëtakimitnëmënyrëtë
pandërprerë• siguroniseprocesverbaliështëmarrëdhesedetyratdheafatetkohorejanëregjistruar• nërasttëçrregullimevedhedinamikës/konfliktittëgrupit,adresojiniatonëmënyrë
tëduhurnëmënyrëqëtakimitëmundtëecpërparadhetëarrijërezultatetepritura• nëfund,pyesnipjesëmarrësitpërkomentetetyrerrethtakimit(mosejepni
gjykiminjusëpari!)
Pas takimit Shpeshështëedobishmeqëtëbëhetnjëvlerësimpasuesrrethefektivitetittëtakimit.7
Nësejenipërgjegjëspërkryerjenedetyraveosepërmbikëqyrjenevendimevedhedetyravetëbëragjatëtakimit
• siguroniqëprocesverbaliimarrëtëjetëishkruardheishpërndarë• përfshinidetyratnëplanetepunës• përfshiniveprimetpasuesembivendimetemarranëpunëntuajmonitoruese• sigurojinipjesëmarrësvetëtakimitinformatatkthyeserrethprocesittëzbatimit
6 Kodi i mirësjelljes Rregullat dhe udhëzimet që pjesëmarrësit do t’i ndjekin gjatë takimit Duhet të krijohet me pëlqimin e të gjithë pjesëmarrësve Është një matës kundrejt të cilit pjesëmarrësit mund ta masin sjelljen e tyre Si të krijohet kodi i mirësjelljes …Shpjegoni se çka është kodi i mirësjelljes dhe si mund të përmirësojë efikasitetin (përjashtimin e sjelljes së padëshirueshme për shkak të burimeve të kufizuara të investuara në një ngjarje)Përgatitini pikat tuaja dhe kërkoni kontributin e grupit për kodin e mirësjelljes Shkruajini të gjitha pikat në mënyrë të dukshme, dhe merrni pajtimin e grupit për ato se cilat janë të dobishme/pranueshme Gjeni zgjidhje për ato të papranueshme (p.sh. nëse dikush dëshiron të jetë i kontaktueshëm gjatë takimit dhe dëshiron që telefoni mobil i tij/saj të jetë i kyçur: a mund të realizohet kjo në mënyrën sa më pak penguese?) Shembulli i çështjeve të cilat mund të përfshihen/paraqiten: Të qenit me kohë Të mos ketë pengesa të cilat mund të shmangen (p.sh. ndalja ose shkyçja e telefonave mobil)Vlerësohet kontributi i secilit pavarësisht prej gradës, të mos nënvlerësohet kontributi i të tjerëve Dëgjoni të tjerët dhe lejoni që t’i përfundojnë deklarimet e tyre Kryerja e detyrave sipas orarit Çdo anëtarë është përgjegjës për progresin, secili duhet të kontribuojë Ne nuk e dimë se cili do të jetë rezultati i vërtetë i takimit.7 Shih mostrën e Listës kontrolluese të efektivitetit të takimit në faqen vijuese
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
52
Lista kontrolluese e efektivitetit të takimit
Logjistikë • Sallaetakimittëjetëepërshtatshme(madhësia,ndriçimi,ajri,etj)• Furnizimetdhepajisjettëjenënëdispoziciondhetëpërshtatshme• Mënyraeuljesdherregullimiitavolinëstëjetëepërshtatshme
Përgatitja • Qëllimiitakimitkaqenëiqartë• Qëllimiështëvërtetuarmembajtjenetakimit• Rendiiditësitakimituështëndarëpjesëmarrësve• Ftesatjanëdërguarmekohë
Pjesëmarrësit • Njerëziteduhurkanëmarrëpjesë• Materialet/dokumentetenevojshmekanëqenënëdispoziciontëpjesëmarrësve• Pjesëmarrësitkanëardhurmekohë• Pjesëmarrësitkanëqenëtëgatshëmt’idiskutojnëtematetakimit• Pjesëmarrjakaqenëadekuatedhengatëgjithëtëpranishëm• Pjesëmarrësitkanërikonfirmuarsjelljenpozitivedhekanëofruarkontributkon-
struktiv• Pjesëmarrësitkanëqenënëvijëtënjëjtëmëprocedurat/ndihmësinetakimit
Koha e përdorur • Takimikafilluarmekohë• Roletekryesuesit,ndihmësit,procesmbajtësit,…janërealizuar• Kohaededikuarpërsecilëntemëkaqenëeduhur• Takimikambeturifokusuar• Nukkapasurndërprerje,pengesa,bisedaanësore• Takimikapërfunduarmekohë
Aktivitetet • Shqyrtimiipërgjithshëmhyrësështëdhënëqënëfillim• Njerëzitjanënjoftuarmenjëritjetrin• Rendiiditësështëpërcjellë• Ështëinkurajuarpjesëmarrjaetëgjithëve• Tëpranishmitmeekspertizëdhehistorikpërkatëskanëkontribuarnëmënyrë
adekuate• Anëtarëttëcilëtkanëfrenuardiskutimetëliradhetëhapura,…,nukkanë
dominuar• Pjesëmarrësitkanëdëgjuarnjëritjetrin• Shumëllojshmëria(grada,kultura,gjinia,mosha,specializimi)karriturcilësinë
53
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
Dialogu • Përkujdesjaështërealizuarrrethaspekteveemocionaletëkontributeve• Mosmarrëveshjetdhekonfliktetjanëtrajtuarnëmënyrëkonstruktive/tëndërm-
jetësuarRezultatet
• Çështjetjanëadresuarnëhollësiradheçiltërsitëduhur(nukkapasurfshehje)…• Janëmarrëvendimeteduhura• Pikat,përgjegjësitë,detyratdhehapateardhshëmtëveprimevekanëqenëtëqarta• Ështëarriturqëllimiitakimit• Informatatkthyesengapjesëmarrësitnëfundtëtakimitkanëqenëtëkënaqshme
IV. Të komunikuarit si udhëheqës demokratik
Menaxherët/udhëheqësitkomunikojnënëmjedisestrategjikedhejanëmëefektivnëseimotivojnëtëtjerëtpersonalisht.Njëqasjeethemeluarmirë,gjithëpërfshirëseendërtimittëkapacitetevetëaftësiveështëDritarjaeJoharit8.Kyështënjëmjetpërtënjohurvetenmëqartë,dhepërtënjohurtëtjerëtmëmirëmetëcilëtnjeriukomu-nikon,dukemundësuarkështupërmirësiminemarrëdhënievepersonale.
Unë /të tjerët E njohur për mua E panjohur për mua
E njohur për të tjerët‘Fusha’ IFigurë e hapur, publike
‘Fusha’ IIPika e verbër
E panjohur për të tjerët ‘Fusha’ IIIPerson privat / Fusha e fshehur
‘Fusha’ IVNdërdija, e panjohur
• FushaIështëpjesëevetëstonëqënedhetëtjerëteshohim,fushae‘hapur’.• FushaIIjanëaspekteqëtëtjerëtishohinpornenukjemitëvetëdijshëmpërto.• FushaIIIështëhapësirajonëprivate,tëcilënedimëporembajmëtëfshehtënga
tëtjerët.• FushaIVështëhapësirëmëmisteriozenëkuptiminqëpjesajonëevetëdijshme
aponën-vetëdijshmenukshihetasnganeasngatëtjerët.Subjekteveujepetnjëlistëembiemravekuataizgjedhinpesëapogjashtëqëatamen-dojnëseepërshkruajnëpersonalitetinetyre.Kolegëvetësubjektevepastajujepetlistaenjëjtë,dhesecilizgjedhpesëapogjashtëmbiemraqëpërshkruajnësubjektin.9 56mbiemrapërdorensipërshkrimetëmundshmetësubjektit:
8 Luft, Joseph; Ingham, Harry. (1950). “Dritarja e Johari, model grafik i vetëdijes ndërpersonale”. Ecuria e laboratorit perëndimor të trajnimit në zhvillimin grupor (Los Angjelos: UCLA). Luft dhe Ingham e quajtën modelin e tyre Dritarja e Joharit ‘Johari’ pas kombinimit të emrave të tyre, Joe dhe Harry.Shih gjithashtu: http://en.wikipedia.org/wiki/Johari_window9 Testi online është në dispozicion në: http://kevan.org/johari
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
54
• iaftë• ipranueshëm• ipërshtatshëm• ipatrembur• guximtar• iqetë• ikujdesshëm• igëzueshëm• imençur• indërlikuar• ibesueshëm• isigurt• dinjitoz• energjik
• ihapur• miqësor• dhurues• ilumtur• ndihmues• idealist• ipavarur• imprehtë• inteligjent• vetjak• ibut• idijshëm• logjik• idashur
• ipjekur• modest• nervoz• vëzhgues• iorganizuar• idurueshëm• ifuqishëm• krenar• iqetë• pasqyrues• irelaksuar• fetar• reagues• hulumtues
• kategorik• indërgjegjshëm• iarsyeshëm• sentimental• iturpshëm• budalla• mendjemprehtë• spontan• solidarizues• itendosur• ibesueshëm• ingrohtë• imençur• imprehtënë
mendje
KëtambiemrapastajfutennëgrafikunemësipërmtëfushaveprejIderiIV.• I:Mbiemratqëjanëpërzgjedhurngapjesëmarrësidhekoleguitij/saj,vendosennë
fushënehapur.• II:Mbiemrattëcilëtnukpërzgjidhenngasubjektetporvetëmngakolegëtetyre,
vendosennëfushënepikëssëverbër.• III:Mbiemratepërzgjedhurvetëmngasubjektet,porjongaasnjëriprejkolegëvetë
tyre,vendosennëfushënefshehur.• IV:Mbiemratqënukpërzgjidhenasngasubjektetapokolegëtetyre,mbetennë
fushënepanjohur.
Kriteriiparëivlerësimitështënumriipërshkrimeveqënjësubjektmerr:sëdyti,dallimetnëmesvetë-përshkrimitdhepërshkrimitngashokët;sëtreti,llojiipërshkrimitnësecilënngakatërfushat.Profileteudhëheqësvendryshojnë:menaxherëtmëtërinj,papërvojë,dhe/osetëpasigurtshpeshjanëmbrojtëstëvetëssëtyre,shumëpakjanëtëvetëdijshëmpërpikatetyretëverbra,atandjehentëvetmuardhenënpresion,dhenukijapinprioritetshqyrtimittësëpanjohurës. Problematike E dëshiruar
55
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
Nëmënyrëqëtëjemimëmendikimnëkomunikim,strategjiaeudhëheqësvepërzhvillimpërbëhetnga:I =rritjaetransparencës,njohjamenjëritjetrinmëmirë,ndërtimiibesimit,dhëniae
informatavepozitivenjëritjetritII =zvogëlimii‘pikavetëverbra’(/‘erëssëkeqetëgojës’),tëqenitmëpak‘lëkurtrash’,
grupimundtëvendosnësedhesidotainformojëindividinlidhurme“pikatever-bra”tëtij/saj
III =menaxhimiikufijvetëprivatësisënëmënyrëtëvetëdijshme,menaxhimiizbulimitpersonal(pastajvaretngapersoniseadot’izbulojëinformatatapojo).
IV =rritjaevetëdijespërmes:• Vëzhgimitngatëtjerët(qëmundtërrisëpërkohësishtfushëneverbër);• Ngavet-zbulimi(qëmundtërrisëpërkohësishtfushënefshehur),apo• Përmessqarimittëpërbashkët-zakonishtmeanëtëpërvojavedhediskutimitnë
grup-ecilaerritfushënehapurdukeezvogëluarfushënepanjohur;bllokimetmundtëndodhinpërshkaksenjerëzitnukeangazhojnëvetenetyre,osesepseekzis-toninjorancakolektive(=kulturore)eekzistimittëkëtyretipareve;
• DHE:përmesnatyrësnjerëzore,gjithmonëdotëekzistojnëfushatendërdijes(nën-vetëdijes).
Mjetet për bisedat e vështira
Pyetni, mos u thoni:• Sinjalizonisejenidukedëgjuar:
(1) Jo-verbal:kontaktmesy,pohimimekokë,tëmbeturitiheshtur,vëmendjaqartaziedemonstruar
(2) Gojor:miratimiipasthirrmave,inkurajimimezëtëulët(3) Miratimet:sinjalizimiseporosiaështëdëgjuar
• Demonstronisejenidukekuptuar:• Përmblidhnipërmbajtjen• Rikonfirmoni/përsëritnideklarimet• Pasqyronigjuhëntrupore• Përkujdesunipërelementetemocionaletëporosisë
• Parashtronipyetjetëhapura,• Qëestimulojnëtjetrintëhapet,• Tëcilatnukizëvendësojnëpërgjigjet,• Tëcilatofrojnënjëspektërtëgjertëpërgjigjevetëmundshme• Fokusonipyetjet:tëkuptuaritesëkaluarës,situatësaktualedhetëardhmes• Shmangunipyetjevetëmbyllura,tëcilatmundtëndikojnëtekrespondentët,
p.sh.pyetjet‘qoftë–apo’,pyetjetsugjestive,këshillatëfshehtaapotëhapura
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
56
Informatat kthyese janë një dhuratë
Informatat kthyese • Duhettëjenëinformatatëbazuaranëtëdhënat,• Duhettëofrojnëtëmësuarit/ndryshimindhetëjenësolidarizuese,• Duhettëjenëtëpranueshmedhemotivuesenëmënyrëqëtëjenëefektive.1. Flisnirrethsjelljes,jorrethkarakterit;2. Përshkruanivëzhgimetëcaktuara,rrinilarggjykimeve;3. Baraspeshoniaspektetvlerësuesedhekritikuese;4. Ndërlidhniinformatatkthyesekritikemesjelljenecilamundtëndryshohet;5. Jinitëqartërrethsynimevetuajanëdhënieneinformatavekthyese;6. Zgjidhnimomentinepërshtatshëmkurtjetrikamundësitëdëgjojëdhet’i
pranojëato;7. Përcillnitutjedhesiguroniqëtjetriështëdukekuptuar.
Komunikimi kthyesSynimet:ofroniinformatakthyesepërsjelljen/performancën,përcillnipasqyrënehollës-ishmelidhurmepërmirësimetemundshme,inicionindryshimineqëndrimit,pajtohunirrethndryshimittësjelljesnëbazëtëasajçfarësugjeron/kërkonsistemistrategjik4 faza standarde të dialogut për veprimet korrigjuese
(1) Hyrje:çështjadhemotivimi,shkakudhesynimiikomunikimit,rregullat,merrnipjesënëatmosferë
(2) Çfarë është?Vlerësimiivetsjelljes/performancës:përshkruaninëdetaje(metëdhënat,shembujt),nxirrninëpahelementetpozitivetësjelljes,cekniaspektetkritike/efektetesjelljes(kushështëishqetësuar,si,pse,aduhettëbëhenndry-shimet)
(3) Krijo interes në ndryshimin/sjelljen e përmirësuar:çfarësaktësishtduhettëndry-shohet,avantazhetesjelljessëdëshiruar(përpersoninnëfjalë,përtëtjerët,për...)
Pajtohunimendryshimet/përmirësimet:çfarëmundtëpritetnëtëardhmeneafërt,çfarëpërkrahjemundtësigurohet(ngakush),sidotëvlerësohenpërmirësimet,kurdotëketëveprimepasuese
Jinitëvetëdijshëm:gjithmonëekzistonsikletidhenëmënyrëtëpashmang-shmeekzistonrezistencaehapuroseendrydhurnësituatakusistemistrategjikkërkonndryshimqëndikonnënivelinpersonal.
57
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
Bashkëveprimi tipik ndërmjet menaxherëve dhe vartësve autoritativ
Vartësit Udhëheqësi
Dërgimi i porosisë së pakëndshme
Nuk dëgjojnë Përsëritja dhe rikonfirmimi i porosisë
Nuk kuptojnë, ri-interpretojnë, devijojnëDhënia e shpjegimit të mëtejmë, vërtetimi i çësh-tjeve
Reagimet emocionale (frika, agresioni)Qëndrimi prapa situatës, durimi i reagimeve, të qenit i pranishëm, mbështetja
Shtjellimi, trajtimi i çështjevePërballja, mosmbështetja, të sigurohet kalimi i porosisë te pala tjetër
Ri-orientimi, ri-krijimi, ri-fillimi Ofrimi i mbështetjes, arritja në marrëveshjet konkrete për të ardhmen
Si t’i jepet përgjigje sulmeve gojore? – teknika e PISO-s (LIMÇ)PISO(LIMÇ)ështënjëllojartimarcialgojorpërpërgjigjendajagresionevejo-fizike.
Parimi:
• Mosreagonindajnjëagresioni(përmeskundërpërgjigjes,përmesmbrojtjes,kundër-agresionit),poruleniqëndrimintuaj,mosihumbninervat
• Përdornienergjinëesulmitnëmënyrëpozitive
LIMÇ:
• Lavdërojini(“Ështëmirënëseebënikëtëtëjetënjëtemë”)• Tregoniinteresim(“Mendojseargumentiijuajështëmjaftinteresantdhese
nedotëdëshironimqëtëdëgjojmëmëshumërrethtij“)• Pranojinimangësitë(“Mesigurinukekemimarrëparasyshkëtëçështjenë
mënyrëtëmjaftueshmederitani”)• Tregoniçiltërsi(“Nësekenipropozimespecifikepërpërmirësime,jenitë
mirëseardhur...”)’
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
58
Plan
i i v
epri
mit
i st
rate
gjis
ë së
kom
unik
imit
Obj
ekti
vi 1
:In
form
atat
për
katë
se ja
në n
ë di
spoz
icio
n, m
e ko
hë d
he të
m
jaft
uesh
me
për
vend
imm
arrj
en n
ë si
stem
in e
ars
imit
Nën
-obj
ekti
vat
Përg
jegj
ësia
2013
- 20
1420
15 –
20
16
1.1.
T
ë gj
itha
pal
ët e
inte
resu
ara
të c
ilët j
anë
pjes
ë e
proc
esit
të
ven
dim
-mar
rjes
kan
ë pr
anua
r in
form
ata
përk
atës
e gj
ithë
përf
-sh
irës
e m
e sh
krim
dhe
me
kohë
AK
TIV
ITET
ET
1.1.1.
Krij
ohen
mek
aniz
ma
zyrt
ar të
kup
tues
hme
në n
ivel
e të
ndr
yshm
e pë
r inf
orm
imin
e p
alëv
e të
inte
resi
t për
ven
dim
mar
rje
1.1.2
. Org
aniz
ohen
taki
me
info
rmat
ive,
deb
ate
dhe
trye
za n
ë të
gjit
ha n
ivel
et p
ër p
lasi
min
dhe
dis
kutim
in e
ven
dim
eve
për-
katë
se (
p.sh
. kon
fere
nca
kom
bëta
re e
VPM
-së)
;1.1
.3. H
arto
het u
dhëz
uesi
/pam
fleti
për V
PM p
ër in
form
imin
e m
ësim
dhën
ësve
dhe
dre
jtorë
ve të
shk
olla
ve rr
eth
proc
esit
1.1.4
. Ana
lizoh
en k
ërke
sat p
rofe
sion
ale
dhe
tekn
ike
të z
yrta
rëve
të s
hkol
lave
, DK
A-v
e dh
e M
ASH
T-it
1.1.5
. Krij
ohen
rreg
ulla
t e k
omun
ikim
it el
ektr
onik
/ k
rijoh
en a
dres
at z
yrta
re të
e-m
ailit
për
të g
jithë
per
sone
lin d
rejtu
es të
ar
sim
it (p
ërfs
hirë
edh
e D
KA
-të)
1.1.5
. Krij
ohet
web
faqj
a os
e lin
ku z
yrta
r dhe
vih
et n
ë di
spoz
icio
n pë
r pal
ët e
inte
resi
t 1.1
.6. P
ërdo
ret i
nter
neti/
web
faqj
a në
mën
yrë
që të
info
rmoh
et k
omun
a, m
ësim
dhën
ësit
dhe
prin
dërit
lidh
ur m
e ak
tivite
tet n
ë va
zhdi
m e
sip
ër n
ë si
stem
in e
ars
imit
1.1.7
. Zhv
illoh
en fo
rma
stan
dard
e (t
ë til
la s
i bul
etin
e in
form
ativ
e , e
tj) p
ër të
par
aqitu
r laj
met
/ndr
yshi
met
në
fush
ën e
ars
imit.
K
rijim
i i n
jë m
ekan
izm
i inf
orm
ues
për p
erso
nelin
e ri
; 1.1
.8. P
ërfs
hihe
n të
gjit
hë a
nëta
rët e
eki
pit n
ë pl
anifi
kim
in e
për
bash
kët d
he s
igur
ohet
që
të g
jithë
i ka
në të
gjit
ha m
ater
iale
t e
nevo
jshm
e pa
ra k
ohe
1.1.9
. Sig
uroh
et q
asja
e d
rejtë
në
info
rmat
a pë
rkat
ëse
nga
të g
jithë
per
sona
t e a
dmin
istr
atës
së
arsi
mit,
të c
ilët k
anë
të b
ëjnë
dh
e pr
eken
me
vend
imin
, dhe
të c
ilët d
o të
duh
ej të
për
fshi
hesh
in n
ë pë
rgat
itjen
e v
endi
mev
e të
tilla
59
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
1.3. V
endi
met
të m
arrin
par
asys
h që
ndrim
et e
ndr
yshm
e të
pal
ëve
krye
sore
të in
tere
sit t
ë pë
rfsh
irë p
as p
roce
sit t
ë di
skut
imit
dhe
nego
cim
it pa
rapr
ak.
AK
TIV
ITET
ET
1.3.1.
Org
aniz
ohet
deb
at i
gjer
ë pu
blik
lidh
ur m
e re
form
at n
ë pr
oces
in e
ars
imit
1.3.2
. Krij
ohet
dhe
sig
uroh
et m
ekan
izm
i mbi
të d
rejtë
n an
kim
ore
për p
alët
e p
ërfs
hira
në
vend
imin
e m
arrë
1.3.3
. Sig
uroh
et q
ë m
ësue
sit d
he d
rejto
rët e
shk
olla
ve z
gjed
hen
në p
ajtim
me
stan
dard
et li
gjor
e (z
batim
i i rr
egul
lativ
ës li
gjor
e);
1.3.4
. Sig
uroh
et in
form
imi i
pal
ëve
rret
h pr
oced
urav
e të
ven
dim
mar
rjes
1.3.5
. N
xite
t ref
lekt
imi i
hap
ur p
ër s
fidat
ash
tu q
ë të
gjit
ha in
form
atat
të m
erre
n pa
rasy
sh d
he p
lani
fikim
i të
jetë
real
1.3
.6. I
dent
ifiko
hen
dyfis
him
et m
e pa
lë/n
jësi
tet e
tjer
a dh
e zh
villo
hen
përp
jekj
et e
mun
dshm
e të
për
bash
këta
baz
uar n
ë ob
jek-
tivat
dhe
pla
nifik
imin
e p
ërba
shkë
t 1.3
.7. P
rom
ovoh
et p
ërdo
rimi i
një
sof
tuer
i të
prog
ram
it of
fice
me
qasj
e të
leht
ë, a
shtu
që
të g
jithë
të m
und
të m
arrin
pje
së n
ë ba
shkë
bise
dim
;Tr
ansf
erim
i i p
roje
ktit
të e
-shk
ollë
s ng
a M
AP
në M
ASH
T (+
mës
imet
e n
xjer
ra n
ga p
roje
kti e
-shk
olla
i U
SAID
)
1.2. V
endi
met
e m
arra
të b
azoh
en m
bi in
form
ata,
të d
hëna
dhe
fakt
e të
bes
uesh
me.
AK
TIV
ITET
ET
1.2.1.
Për
gatit
en tr
ajni
met
për
niv
ele
të n
drys
hme
për m
bled
hjen
, për
puni
min
dhe
ana
lizim
in e
info
rmat
ave/
të d
hëna
ve
1.2.2
. Krij
ohen
mek
aniz
mat
funk
sion
al p
ër v
erifi
kim
in e
bes
uesh
mër
isë
së in
form
atav
e pë
r mar
rje të
ven
dim
eve
të c
aktu
ara
(për
katë
se)
1.2.3
. Fuq
izoh
et m
ënyr
a on
line
e fu
tjes
së të
dhë
nave
në
SMIA
1.2
.4. A
vanc
ohet
sof
tuer
i i S
MIA
-s p
ër m
bled
hjen
e të
dhë
nave
dhe
ven
dosj
en e
të d
hëna
ve in
divi
dual
e pë
r nxë
nës
1.2.5
. Krij
ohet
form
ati s
tand
ard
i rap
ortim
it në
ven
d m
e pë
rfsh
irjen
e k
ërke
save
nga
sta
ndar
det n
dërk
ombë
tare
p.s
h pë
r SM
IA
ato
të U
NES
CO
-s
1.2.6
. Tra
jnoh
en z
yrta
rët n
ga 3
niv
ele
të a
naliz
imit
dhe
inte
rpre
timit
të të
dhë
nave
, si d
he h
artim
in e
rapo
rtev
e të
SM
IA-s
1.2.7
. Fok
usim
i në
info
rmat
a st
rate
gjik
e si
dhe
për
dorim
i/kë
rkim
i i të
dhë
nave
em
pirik
e pë
r ven
dim
mar
rjen;
1.2.8
. Krij
ohet
një
bur
im i
vetë
m i
të d
hëna
ve (
d.m
.th S
MIA
);1.2
.9. V
endi
mm
arrje
e b
azua
r në
treg
ues;
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
60
1.3. V
endi
met
të m
arrin
par
asys
h që
ndrim
et e
ndr
yshm
e të
pal
ëve
krye
sore
të in
tere
sit t
ë pë
rfsh
irë p
as p
roce
sit t
ë di
skut
imit
dhe
nego
cim
it pa
rapr
ak.
AK
TIV
ITET
ET
1.3.1.
Org
aniz
ohet
deb
at i
gjer
ë pu
blik
lidh
ur m
e re
form
at n
ë pr
oces
in e
ars
imit
1.3.2
. Krij
ohet
dhe
sig
uroh
et m
ekan
izm
i mbi
te d
rejtë
n an
kim
ore
për p
alët
e im
plik
uara
në
vend
imin
e m
arrë
1.3.3
. Sig
uroh
et q
ë m
ësue
sit d
he d
rejto
rët e
shk
olla
ve p
ërzg
jidhe
n në
paj
tim m
e st
anda
rdet
ligj
ore
(zba
timi i
rreg
ulla
tivës
ligj
ore)
; 1.3
.4. S
igur
ohet
info
rmim
i i p
alëv
e rr
eth
proc
edur
ave
të v
endi
mm
arrje
s 1.3
.5.
Nxi
tet r
efle
ktim
i i h
apur
për
sfid
at a
shtu
që
të g
jitha
info
rmat
at të
mer
ren
para
sysh
dhe
pla
nifik
imi t
ë je
të re
al
1.3.6
. Ide
ntifi
kohe
n dy
fishi
met
me
palë
/një
site
t e tj
era
dhe
zhvi
llohe
n pë
rpje
kjet
e m
unds
hme
të p
ërba
shkë
ta b
azua
r në
obje
k-tiv
at d
he p
lani
fikim
in e
për
bash
kët
1.3.7
. Pro
mov
ohet
për
dorim
i i n
jë s
oftu
eri t
ë pr
ogra
mit
offic
e m
e qa
sje
të le
htë,
ash
tu q
ë të
gjit
hë të
mun
d të
mar
rin p
jesë
në
bash
këbi
sedi
m;
Tran
sfer
imi i
pro
jekt
it të
e-s
hkol
lës
nga
MA
P në
MA
SHT
(+m
ësim
et e
nxj
erra
nga
pro
jekt
i e-s
hkol
la i
USA
ID)
1.4. V
endi
met
kom
unik
ohen
në
mën
yrë
tran
spar
ente
te të
gjit
ha p
alët
për
katë
se a
shtu
që
të g
jithë
të m
und
të k
upto
jnë
se k
ush
ësht
ë du
ke m
arrë
ven
dim
, kur
dhe
pse
AK
TIV
ITET
ET
1.4.1.
Har
tohe
t udh
ëzim
i adm
inis
trat
iv m
bi rr
egul
lat d
he p
roce
dura
t për
kom
unik
im tr
ansp
aren
t në
vend
imm
arrje
(du
ke p
ërdo
-ru
r kan
ale
të n
drys
hme
të in
form
imit)
(sh
iko
ligjin
mbi
qas
jen
në d
okum
ente
pub
like)
;1.4
.2. D
okum
ento
hen
rezu
ltate
t e p
lani
fikim
it dh
e pa
jtim
et rr
eth
përg
jegj
ësiv
e si
dhe
shp
ërnd
arja
të g
jithë
ve p
ërm
es e
-mai
lit:
Kus
h ës
htë
duke
bër
ë çk
a, m
e kë
dhe
kur
1.4.3
. Ofr
ohen
info
rmat
at g
jithë
përf
shirë
se m
e sh
krim
lidh
ur m
e ob
jekt
ivat
, hap
at e
pro
cesi
t, af
atet
koh
ore
dhe
përg
jegj
ësit
e pr
oces
eve
të n
drys
him
eve
krye
sore
për
të s
igur
uar q
ë të
gjit
ha p
alët
e in
tere
sit j
anë
të n
joft
uar m
e gj
endj
en (
përd
orni
web
fa
qen
sa m
ë sh
umë
që ë
shtë
e m
undu
r)1.4
.4. O
rgan
izoh
en ta
kim
et n
joft
uese
në
të g
jitha
niv
elet
ku
bëhe
t pre
zant
imi i
dok
umen
teve
të re
ja li
gjor
e pë
r të
gjith
a pa
lët e
in
tere
sit,
(me
form
ate
stan
dard
e si
pre
zant
ime
në P
ower
Poin
t, m
ater
iale
t e s
htyp
ura
etj)
.1.4
.5. D
izaj
nohe
n in
form
atat
për
cjel
lëse
për
dok
umen
tet e
ndë
rliku
ara,
si p
ër s
hem
bull
udhë
zim
e, m
ater
iale
t e s
htyp
ura,
dor
a-ca
kët,
afis
het;
por g
jitha
shtu
të p
ërfs
hihe
t shp
ërnd
arja
e in
form
atav
e në
për t
akim
e: fo
rmul
oni n
jë le
tër n
joft
uese
me
shpj
e-gi
me
gjat
ë sh
përn
darje
s së
mat
eria
leve
61
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
Plan
i i v
epri
mit
i st
rate
gjis
ë së
kom
unik
imit
Obj
ekti
vi 2
:R
rjed
ha e
info
rmat
ave
për z
bati
min
e v
endi
mev
e ës
htë
e ba
shkë
rend
uar
Nën
-obj
ekti
vat
Përg
jegj
ësia
2013
- 20
1420
15 –
20
16
2.1.
Rol
et, d
etyr
at d
he p
ërgj
egjë
sitë
e s
ecilë
s pa
lë ja
në të
qar
ta
AK
TIV
ITET
ET
2.1.1
. Inf
orm
imi i
të g
jitha
pal
ëve
të p
ërfs
hira
në
sekt
orin
e a
rsim
it lid
hur m
e pë
rgje
gjës
itë e
reja
për
kom
unik
im, i
nfor
mim
dhe
ra
port
im, n
ë pë
rput
hje
me
stra
tegj
inë
e ko
mun
ikim
it:
- M
ASH
T-i i
nfor
mon
DK
A-t
ë lid
hur m
e st
rate
gjin
ë e
kom
unik
imit
dhe
aktiv
itete
t e n
dërli
dhur
a në
taki
min
e p
arë
të
rreg
ullt
pas
mira
timit
të s
trat
egjis
ë;
- D
KA
-ja
info
rmon
shk
olla
t lid
hur m
e st
rate
gjin
ë e
kom
unik
imit
në ta
kim
in e
par
ë të
rreg
ullt
pas
mira
timit
të s
trat
eg-
jisë;
- O
rgan
et q
ever
isës
e dh
e pr
ofes
iona
le o
rgan
izoj
në (
Kës
hilli
dre
jtues
i sh
kollë
s, K
ëshi
lli i p
rindë
rve,
Kës
hilli
i nxë
nësv
e, e
tj.)
taki
me
info
rmue
se m
e m
ësim
dhën
ës, p
rindë
r dhe
nxë
nës
lidhu
r me
përg
jegj
ësitë
në
kom
unik
im, i
nfor
mim
dhe
rapo
rtim
..2.
1.2. i
mpo
nim
i llo
garid
hëni
es d
he s
anks
ioni
m p
ër m
oszb
atim
të p
ërgj
egjë
sive
;2.
1.3. h
artim
i i n
jë k
atal
ogu
të m
asav
e të
baz
uar n
ë rr
egul
lore
dhe
kod
in e
etik
ës n
ë pu
në; (
Dis
kutim
në
mes
të A
KK
dhe
DK
A-t
ë)2.
1.5.
Qar
tësi
mi i
det
yrav
e ba
zuar
në
mar
rëve
shje
t e a
rritu
ra n
ë pl
anifi
kim
dhe
me
plot
ësim
in e
për
shkr
imev
e zy
rtar
e të
ven
-de
ve të
pun
ës;
2.1.5
. fut
ja e
kom
unik
imit
si p
jesë
e p
lani
fikim
it;
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
62
2.2
Sec
ili in
stitu
cion
har
ton
rreg
ullo
ret d
he p
oliti
kat e
vet
a të
bre
ndsh
me
të k
omun
ikim
it
AK
TIV
ITET
ET
2.2.
1. O
rgan
izim
i i p
ilot t
rajn
imit
për h
artim
in d
he z
batim
ine
polit
ikav
e/rr
egul
lore
ve të
kom
unik
imit
për M
ASH
T-in
, DK
A-t
ë dh
e sh
kolla
t2.
2.2.
har
timi d
he z
batim
i i u
dhëz
imev
e pë
r kom
unik
im të
bre
ndsh
me
për M
ASH
T-in
, DK
A-t
ë dh
e sh
kolla
t (të
për
fshi
ra n
ë pl
anin
zhv
illim
or të
shk
ollë
s), p
ërfs
hirë
edh
e ak
tivite
tet/
parim
et u
dhëz
uese
si n
ë vi
jim:
2.2.
3. R
ealiz
imi i
taki
mev
e të
rreg
ullta
të n
ivel
it të
pun
ës n
dërm
jet n
jësi
ve o
rgan
izat
ive
2.2.
4. P
ërfo
rcim
i i p
jesë
mar
rjes
dhe
kont
ribut
it të
të g
jithë
anë
tarë
ve n
ë ku
adër
të ta
kim
eve
përm
es d
eleg
imit
të d
etyr
ave
dhe
përg
jegj
ësiv
e 2.
2.5.
Sig
urim
i i të
kup
tuar
it të
për
bash
kët t
ë ob
jekt
ivav
e dh
e de
tyra
ve të
për
bash
këta
të e
kipi
t/nj
ësis
ë.
2.2.
6. S
igur
imi i
mun
dësi
së p
ër in
form
atat
kth
yese
dhe
të m
ësua
rit e
për
bash
kët
2.2.
7. S
igur
imi i
të k
uptu
arit
të k
ontr
ibut
it të
sec
ilës
njës
i për
syn
imin
gjit
hëpë
rfsh
irës
(PSA
K)
2.2.
8. O
rgan
izim
i i p
ilot t
rajn
imit
me
ekip
et e
shk
olla
ve rr
eth
përf
shirj
es s
ë ko
mun
ikim
it dh
e ra
port
imit
në p
lani
n zh
villi
mor
të
shko
llës
(PZ
hSh)
;
2.3.
Pr
oced
urat
sta
ndar
de të
vep
rimit
(PSV
) pë
r pro
cese
t e n
drys
hme
të k
omun
ikim
it ja
në d
efin
uar,
janë
det
yrue
se d
he u
janë
vë
në n
ë di
spoz
icio
n të
gjit
ha p
alëv
e të
inte
resi
t të
përf
shira
në
proc
es
AK
TIV
ITET
ET
2.3.
1. H
artim
i i P
SV-v
e ko
nfor
m n
evoj
ave
të in
stitu
cion
eve
përk
atës
e: fo
rmim
i i g
rupi
t pun
ues
për h
artim
in e
PSV
-ve
(MA
SHT,
D
KA
, shk
olla
t).
2.3.
2. H
artim
i i u
dhëz
imit
adm
inis
trat
iv p
ër z
batim
in e
PSV
-ve:
form
imi i
gru
pit p
unue
s pë
r har
timin
e u
dhëz
imit
adm
inis
trat
iv2.
3.3.
Mbë
shte
tja e
zba
timit
të P
SV-v
e në
niv
ele
të n
drys
hme
(MA
SHT,
DK
A-t
ë dh
e sh
kolla
t)
PSV
-të
e m
unds
hme
janë
:2.
3.4
. Paj
timi r
reth
sta
ndar
deve
të ra
port
imit
cilë
sor
dhe
zbat
imi i
tyre
në
seci
lin in
stitu
cion
-
Rapo
rtim
i shk
on n
ë të
dyj
a dr
ejtim
et: “
posh
të-la
rt d
he “l
art -
posh
të”
- Ra
port
et s
tand
arde
leht
ësoj
në k
alim
in e
info
rmat
ave
për q
ëllim
et e
ndr
yshm
e (“
shum
ë-fa
zësh
e”)
- A
fate
t e q
arta
koh
ore
përf
shirë
edh
e ko
hën
e pë
rgat
itjes
63
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
2.3.
5. K
omun
ikon
i ven
dim
et m
e sh
krim
, dër
goni
pro
cesv
erba
let d
he k
ërko
ni k
onfir
mim
in e
pra
nim
it.2.
3.6.
Pra
ktik
oni p
ërdo
rimin
e k
omun
ikim
it pë
rmes
e-m
ailit
në
vend
të k
omun
ikim
it m
e te
lefo
n m
obil
si s
tand
ard
për t
ë gj
itha
nive
let e
sis
tem
it të
ars
imit
për n
jë k
omun
ikim
më
efik
as, g
jithë
përf
shirë
s dh
e tr
ansp
aren
t: se
cili
duhe
t të
gara
ntoj
ë se
ka
një
adre
së
funk
sion
ale
të e
-mai
lit d
he s
e i k
ontr
ollo
n em
aila
t së
paku
një
herë
në
ditë
.2.
3.7.
Fto
ni p
jesë
mar
rësi
t për
mes
e-m
ailit
së
paku
një
javë
par
a ko
he; k
ërko
het k
onfir
mim
i i p
jesë
mar
rjes
2.3.
8. S
hpër
ndan
i ren
din
e di
tës
tek
të g
jithë
pje
sëm
arrë
sit p
ara
kohe
dhe
kër
koni
info
rmat
at k
thye
se
2.3.
9. N
dërli
dhun
i me
taki
min
e m
ëpar
shëm
për
mes
pro
cesv
erba
lit d
uke
ofru
ar in
form
ata
për h
apat
e a
rdhs
hëm
, mira
toni
pro
ces-
verb
alin
, sqa
roni
pye
tjet e
hap
ura
dhe
disk
uton
i çës
htje
t e n
gritu
ra.
2.3.
10. Z
bato
ni ra
port
imin
e rr
egul
lt m
bi p
ërpa
rimin
e b
ërë
në z
batim
in e
pla
nifik
imit
(mon
itorim
it): r
apor
tet d
uhet
të d
orëz
ohen
m
e sh
krim
në
një
form
at s
tand
ard
të p
ajtu
ar d
he të
nën
shkr
uar n
ga a
utor
i 2.
3.11
. Nda
ni in
form
ata
në ta
kim
et e
rreg
ullta
mbi
zba
timin
e p
lani
fikim
it dh
e re
flekt
imin
e s
fidav
e m
e të
cila
t për
balle
ni.
2.3.
12. R
ritni
bes
uesh
mër
inë
e ko
mun
ikim
it du
ke z
vogë
luar
“hap
at e
kom
unik
imit”
nga
dër
gues
i tek
mar
rësi
: inf
orm
ata
e nj
ëjtë
m
und
të p
ërha
pet n
ë të
një
jtën
kohë
në
nive
le të
ndr
yshm
e (p
ërdo
rimi i
funk
sion
it të
em
ailit
“Cc”
)2.
3.13
. Rrit
ja e
qas
jes
në in
form
ata
duke
u p
ajtu
ar m
bi s
iste
min
e p
ërba
shkë
t të
evid
entim
it: M
e që
llim
të m
bësh
tetje
s së
zhv
illim
it dh
e pr
aktik
imit
të k
ultu
rës
së s
hkru
ar p
lotë
sues
e në
adm
inis
trat
ën p
ublik
e në
sek
torin
e a
rsim
it, s
ecila
një
si d
uhet
ta p
ërca
ktoj
ë dh
e du
het t
a vë
në
disp
ozic
ion
në m
ënyr
ë tr
ansp
aren
te s
iste
min
e s
aj të
evi
dent
imit
të d
osje
ve. K
jo k
a të
bëj
ë m
e ev
iden
timin
në
letë
r dh
e at
ë el
ektr
onik
. A
.3.14
. Qar
tëso
ni s
tatu
sin
e do
kum
entit
sip
as e
mrit
, ver
sion
it, d
atës
së
doku
men
tit, e
tj.A
.3.15
. Sig
uron
i mat
eria
let e
sht
ypur
a dh
e m
ater
iale
të tj
era
si n
ë ko
pje
fizik
e as
htu
edhe
në
kopj
e el
ektr
onik
e A
.3.16
. Fuq
izon
i për
dorim
in e
sha
bllo
nëve
të o
frua
r nga
kom
pjut
eri p
ër p
roce
dura
t sta
ndar
de (
p.sh
. lis
tat e
pro
kurim
it, p
roce
sver
-ba
let e
taki
mev
e et
j.)A
.3.17
. Për
dorn
i sa
më
shum
ë që
ësh
të e
mun
dur f
orm
atet
“e le
xuar
a” n
ga k
ompj
uter
i për
çfa
rëdo
lloj
vle
rësi
mi,
prov
imi e
tj, p
ër të
qe
në s
a m
ë i p
aans
hëm
dhe
për
të z
vogë
luar
nga
rkes
ën e
pun
ës
A.3
.18. P
ërha
pni d
he p
ërdo
rni p
ërvo
jat e
mira
tash
më
ekzi
stue
se, t
ë til
la s
i e-k
atal
ogu
për s
oftu
erin
e m
enax
him
it të
traj
nim
it të
m
ësim
dhën
ësve
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
64
Plan
i i v
epri
mit
i st
rate
gjis
ë së
kom
unik
imit
O
bjek
tivi
3:
Pjes
ëmar
rja
akti
ve e
pub
likut
dhe
sho
qëri
së c
ivile
në
deba
tin
e po
litik
ave
të a
rsim
it ë
shtë
për
mir
ësua
r duk
shëm
.
Nën
-obj
ekti
vi
Përg
jegj
ësia
2013
- 20
1420
14 –
20
15
3.1.
Pla
tfor
mat
e n
egoc
imit
për
pal
ë të
ndr
yshm
e të
inte
resi
t në
sekt
orin
e a
rsim
it ja
në fu
qizu
ar n
ë at
ë m
ënyr
ë që
të d
isku
tojn
ë sh
qetë
sim
et d
he të
avo
kojn
ë pë
r zg
jidhj
en e
tyre
.
AK
TIV
ITET
ET
3.1.1
. Int
egrim
i i p
orta
lit (
ww
w.s
hkol
la-r
ks.o
rg)
në w
ebfa
qen
e M
ASH
T-it
si fo
rum
dhe
baz
ë e
të d
hëna
ve in
form
uese
dhe
de
batu
ese
për q
ytet
arët
dhe
sho
qërin
ë ci
vile
në
arsi
m.
3.1.2
. Pos
timi i
mat
eria
leve
traj
nues
e në
web
faqe
n e
MA
SHT-
it në
n ka
tego
rinë
(tra
jnim
et)
në fo
rmën
e v
ideo
tuto
riale
ve,
e-se
min
arev
e, e
-dor
acak
eve
etj,
dhe
ofrim
i i u
dhëz
imev
e sh
tesë
rret
h pë
rdor
imit
të w
ebfa
qes
3.1.3
. Pla
nifik
oni i
nspe
ktim
in/m
onito
rimin
e s
hkol
lave
nga
ana
e z
yrta
rëve
të a
rsim
it, m
e qe
llim
të a
plik
imit
të le
gjis
laci
onit
seko
ndar
që
rreg
ullo
n ko
mun
ikim
in n
ë ar
sim
dhe
me
palë
t e tr
eta
(pro
cesv
erba
let e
taki
mev
e, ra
port
et e
tj).
3.1.4
. Org
aniz
imi i
traj
nim
eve
dhe
sem
inar
eve
për k
ultu
rën
e ko
mun
ikim
it pë
r pal
ët e
inte
resi
t – s
hkol
lat,
kësh
illat
e p
rindë
rve,
O
JQ-t
ë, z
yrta
ret e
DK
A-v
e dh
e M
ASH
T-in
– p
ër të
fuqi
zuar
funk
sion
imin
e k
omun
ikim
it.3.
1.5.
3.1.6
. Org
aniz
imi i
taki
mev
e të
pla
nifik
uara
trem
ujor
e m
e pa
lët e
inte
resi
t në
nive
l shk
olle
, kom
une
dhe
qend
rore
dhe
mba
jtja
e pr
oces
verb
alit
në k
ëto
taki
me
3.1.7
. Kom
unik
oni p
ërm
es b
ulet
inev
e in
form
ativ
dhe
afis
heve
dhe
deb
atev
e në
mje
tet e
info
rmim
it (T
V, r
adio
, int
erne
t, et
j) m
e qy
teta
rët l
idhu
r me
tem
at e
veç
anta
dhe
/apo
ngj
arje
t për
të s
igur
uar
në in
tern
et, e
tj) m
e qy
teta
rët l
idhu
r me
tem
at e
veç
anta
dh
e/ap
o ng
jarje
t për
të s
igur
uar p
jesë
mar
rjen
3.1.8
. Kom
unik
oni m
e qy
teta
rët p
ërm
es d
ebat
it në
e-m
ail t
ë pu
blik
uar n
ë w
ebfa
qe n
ë m
ënyr
ë që
të m
errn
i inf
orm
atat
kth
yese
, p.
sh. l
idhu
r me
doku
men
tet e
rënd
ësis
hme
etj.
3.1.9
. Har
toni
form
ular
ë, s
hkre
sa, u
dhëz
ime
të k
omun
ikim
it m
e gr
upe
të c
aktu
ara
- pr
indë
rit, s
hoqë
rinë
civi
le, m
jete
t e in
-fo
rmim
it dh
e in
stitu
cion
et e
tjer
a sh
tetë
rore
.
65
Strategjia e KomuniKimit në SeKtorin e arSimit
2013
- 20
1420
15 –
20
163.
2. K
omun
ikim
i zyr
tar n
ë de
bate
pub
like,
pol
itika
të re
ja d
he p
roje
kte
refo
rmue
se s
igur
on p
jesë
mar
rje
të g
jerë
të q
ytet
arëv
e dh
e sh
oqër
isë
civi
le.
AK
TIV
ITET
ET
3.2.
1. Të
org
aniz
ohen
pun
ëtor
i për
MA
SHT-
in, D
KA
-të,
shk
olla
t, O
JQ-t
ë dh
e të
har
tohe
n ud
hëzi
me
(fte
sa, l
ogjis
tika,
për
fshi
rja
e ek
sper
teve
, për
kthi
me)
për
për
gatit
jen
e de
bate
ve p
ublik
e.
3.2.
2. T
ë ha
rtoh
et n
jë u
dhëz
ues
për k
omun
ikim
nga
MA
SHT-
i dhe
DK
A-t
ë pë
r det
yrat
dhe
për
gjeg
jësi
të e
kës
hilla
ve të
pr
indë
rve,
kës
hilli
t dre
jtues
të s
hkol
lës
dhe
kësh
illat
e n
xënë
sve
ne n
ivel
shk
olle
, kom
une
dhe
atë
qend
ror.
3.2.
3. T
ë kr
ijohe
t një
vijë
bux
heto
re m
e qe
llim
të fu
nksi
onal
izim
it të
Kës
hilli
t të
Prin
dërv
e të
Kos
ovës
dhe
të k
rijoh
en k
usht
e që
të
jenë
funk
sion
al k
omite
tet e
kës
hilla
ve të
prin
dërv
e në
të g
jitha
niv
elet
.3.
2.4
. Org
aniz
imi i
ses
ione
ve in
form
uese
dhe
deb
atue
se p
ër a
rsim
për
mes
kon
fere
ncav
e vj
etor
e në
7 ra
jone
t e K
osov
ës p
ër
palë
t e in
tere
sit (
MA
SHT,
DK
A-t
ë, s
hkol
lat,
kom
unite
tet,
shoq
ëria
civ
ile, m
edia
dhe
biz
nesi
etj)
..
2013
- 20
1420
15 –
20
163.
3. P
artn
erit
eti i
inst
ituc
ione
ve a
rsim
ore
me
mje
tet e
info
rmim
it p
ërfo
rcon
ve
tëdi
jesi
min
pub
lik li
dhur
me
nevo
jën
për
arsi
m m
ë të
mir
ë.A
KT
IVIT
ETET
3.3.
1. Të
org
aniz
ohen
fush
ata
vete
dije
sues
e m
e qe
llim
të rr
itjes
së
vetë
dije
s së
kom
unite
tit p
ër g
jithë
përf
shirj
e në
ars
im.
3.3.
2. T
ë or
gani
zohe
n ko
nfer
enca
t mbi
tem
at e
ars
imit,
sik
urse
ësh
të e
kono
mia
në
arsi
m
3.3.
3. T
ë ha
rtoh
en m
ater
iale
pro
mov
uese
(fle
tëpa
losj
e, d
orac
ak, b
illbo
ard,
etj)
për
mën
yra
më
të m
ira të
kom
unik
imit
dhe
të
shpë
rnda
hen
në të
gjit
ha n
ivel
et e
ars
imit.
3.3.
4. T
ë bë
het p
ërfo
rcim
i i n
johu
rive
subs
tanc
iale
të p
ërfa
qësu
esve
të m
edia
ve li
dhur
me
arsi
min
: Org
aniz
imi i
traj
nim
eve
për
gaze
tarë
të fu
shës
së
arsi
mit
në fu
shën
e k
omun
ikim
it m
e qy
teta
rët.
3.
3.5
Traj
nim
i i z
ëdhë
nësv
e ko
mun
al (
zyra
t e in
form
imit
në fu
shën
e a
rsim
it) p
ër k
omun
ikim
.3.
3.6.
Të
bëhe
t pro
mov
imi i
akt
ivite
teve
ars
imor
e dh
e p
ërfs
hirja
e m
edia
ve n
ë nd
odhi
të d
he a
ktiv
itete
t e fu
shës
së
arsi
mit:
Të
ftoh
en m
edia
t në
ngja
rje të
veç
anta
shk
ollo
re, d
he p
ërga
titja
dhe
dër
gim
i i k
omun
ikat
ave
me
foto
graf
i të
ngja
rjeve
në
fjalë
(d
ita e
shk
ollë
s, d
ita e
dye
rve
te h
apur
a, e
tj.)
3.3.
7. T
ë nd
ahet
çm
im p
ër tr
egim
in h
ulum
tues
dhe
foto
graf
inë
më
të m
irë g
azet
ares
ke n
ë fu
shën
e a
rsim
it.3.
3.8.
Të
krijo
hen
kont
akte
efe
ktiv
e m
e m
edia
dhe
të p
ërdo
ren
med
iat p
ër in
form
imin
e q
ytet
arëv
e lid
hur m
e si
stem
in e
ar
sim
it në
Kos
ovë,
me
qëlli
m të
fitim
it të
mbë
shte
tjes
së q
ytet
arëv
e pë
r gjit
hëpë
rfsh
irje
dhe
cilë
sinë
në
arsi
m. I
dent
ifiki
mi i
pe
rson
ave
kont
aktu
es n
ëpër
med
ia p
ër fu
shën
e a
rsim
it