Strategyfor Quality

18for Quality Vol.24 No.221

May-June 2017

“นกรบหนยนต Gundam” สรางความนยมอยางสงสดทวทง

ประเทศญปน เมอไดเรมออกอากาศครงแรกในป 1979 ถงแมใน

ปจจบนนผานมา 35 ป ตลาดกยงคงขยายตวอยางตอเนอง และม

ผลกระทบตอทงรฐบาล การเมอง และแผนพเศษตาง ๆ Gundam ไม

เพยงแตเปนสนคาเฉพาะตวหนยนต แตยงมภาพยนตรการตน แมแต

สนคาเกยวเนองตาง ๆ เชน รถยนต หรอแมแตอาหาร กไดรบความนยม

อยางสงเชนกน ท�าใหรายไดจากสทธบตรเพมขนอยางตอเนอง ดงนน

ในอดต Content ทแขงแกรงสด ๆ น จงมผลกระทบตอเศรษฐกจญปน

ตอนท 1

และคนญปนสงเกนกวาจนตนาการ จากนน Business Model หรอ

เนอหาของสงประดษฐจงเปนนยยะส�าคญตอการฟนฟญปน

Gundam ฟมฟกเสรมสรางเศรษฐกจญปน (บทพสจน)

ในป 2020 Gundam “จะยนอยบนพนโลกอยางยงใหญ” อยาง

แทจรง โครงการทนาแปลกนไดรบการผลกดนในรฐบาลอาเบะ นนคอ

“แผนเขตพเศษ Gundam” เปนการจดสรางสถานททใหโรบอทเดน

ดวยสองขาไดอยางเสร โดยไมมขอจ�ากดทางกฎหมาย ณ ทนนจะ

ผศ.รงสรรค เลศในสตย

คณะบรหารธรกจ สถาบนเทคโนโลยไทย-ญปน

orbusiness@hotmail.com

Gundam กบ แผนฟนฟญปน

Business Strategy Case from Japan:

จากการผลต (Monodzukuri) การไคเซน จนถงการบรหารธรกจ

Strategy

Vol.24 N

o.2

21 M

ay-June 2017

19

สามารถขบเคลอน Mobile Suit ขนาดเทาของจรงได จงมการจดตง

คณะกรรมการพจารณาเขตพเศษเพอพสจนทางเทคนคในอนาคต

อนใกลน ภายใตการชน�าของรฐบาล และก�าลงกาวเขาสความเปนจรง

ดวยเปาหมายของการจดสรางเขตพเศษนมอย 2 ประการ ประการแรก

คอ เปนประโยชนทางการทองเทยว

ความนยมของ Gundam ขยายตวไปทวทงโลก โดยเฉพาะใน

เอเชย Gundam Plastic Model (หรอทเรยกทวไปวา Gun-pla) ในป

หนง ๆ วางจ�าหนายท 11 ลานตว ประมาณ 30% สงออกไปตางประเทศ

ยงถาหากวามหนขนาดเทาตวจรงและสามารถเดนไปมาไดดวย กนา

จะเพมนกทองเทยวใหมากขนอยางแนนอน และยงตงเปาหมายไววา

Gundam เทาตวจรง จะท�าหนาทวงคบเพลงงานโตเกยวโอลมปก

ในป 2020 อกดวย

เปาหมายประการท 2 กคอ การน�ามาส นวตกรรมตอ

อตสาหกรรมโรบอทภายในประเทศ ซงในยคปจจบน ในการก�าเนด

นวตกรรมนนจะตองมเปาหมายท Crazy ซงถงแมวาในปจจบน

อตสาหกรรมโรบอทของญปนจะกาวน�าหนาในโลกนกตาม แตในความ

เปนจรงกลบปรากฏวาในการเขาส�ารวจภายในโรงงานไฟฟาปฏกรณ

นวเคลยรทประสบปญหาเมอเกดแผนดนไหวในป 2011 หนยนตทสง

เขาไปส�ารวจภายในนนกลบไมไดเปนหนยนตทผลตในญปน แตเปน

I-Robot ของอเมรกา ทเปนทรจกในนามของ “Lumba” ซงเปนหนยนต

ดดฝนตางหาก

อตสาหกรรมโรบอททใชในอตสาหกรรมทกาวหนาของญปน

เรมถกแทรกแซงจากประเทศทพฒนาใหม (เชน จน) ในขณะทธรกจการ

บรการกยงลาหลงสหรฐหรอยโรป ยทธศาสตรเพอการแกไขปญหา

ดงกลาวจงเปนทมาของเขตพเศษ นอกจากนความจ�าเปนของเขตพเศษ

กยงมาจากปญหาทางดานสงแวดลอม และกฎหมายการจราจรอกดวย

เพราะเสยงดง รวมทงการสนสะเทอนจะเกดขนไดจากการเคลอนไหว

ของหนยนตเทาคนจรง การอนมตใหมเขตพเศษของรฐบาลนเปนครง

แรก ตงแตมการเปดตวหนยนต Atom (Astroboy) ในป 1963 จากนน

ผานมา 50 ป แมจะมการตนโรบอทเกดขนมากมาย ดงนน จงตองมการ

ทบทวนการเปดเขตพเศษน

“นกรบหนยนต Gundam” ซงเรมฉายในป 1979 แตไมประสบ

ความส�าเรจในชวงแรก ๆ แตเมอเขาป 1980 เรมฮตขนมาอยางรวดเรว

เนองจากมความแตกตางจากการตนโรบอททผานมา ไมเพยงแตเดก ๆ

เทานน แตยงฮตในหมผใหญอกดวย และยงไดกลายเปนการตนท

เปนตวแทนของญปนไปไดในทสด ในขณะเดยวกน Gun-pla กไดรบ

ความนยมสงเชนกน แมแตในปจจบน Event นทรรศการนกรบหนยนต

Gundam “The Art of Gundam” ในชวงเวลา 2 เดอนทจด มผเขาชม

กวา 1.5 แสนคน

นอกจากนบรษทขนาดใหญกยงน�าเอา “Gundum” มาเปน

เครองมอสงเสรมการขายทเขมแขงอกดวย ในเดอน 9 ป 2015 ท

ผานมา โตโยตาไดมงานประกาศตวรถยนตรนใหม รถรนใหมนเปน

Sport Hatch Back สแดงเพลง รน “Auris” ส�าหรบ Char (Char

Aznable) คอรของพระเอก Amuro Ray รถยนตรนนมการตกแตง

ทงภายในภายนอกตามแนวของการตน รวมทงม Car Navigation ท

รวมค�าพดของ Char ไวดวย ซงตว Car Navigator น สามารถขายได

ถง 900 เครอง ในเวลาเพยง 20 วนเทานน ปกตแลวรถยนตรนนจะม

คนวย 20-30 ป เปนผซอ ประมาณ 20-30% แตเมอเปน Car Option

กลบซอเพมขนถง 80% การใช Gundam เปนการใชยทธศาสตร

ในยคทคนรนใหมไมนยมซอรถยนตใหหนกลบมาสนใจได

การใช Gundam สงเสรมการขายในตลาดทมการอมตวนนได

ขยายตวขนอยางมาก แมแต “Zak Tofu” (เตาห) โดยท�าเปนรปหวของ

ตวหนยนต ท�าใหผทไมสนใจกลบมาสนใจ ในปนนเองสามารถเพมยอด

Strategy

Vol.24 N

o.2

21 M

ay-June 2017

20

อานตอฉบบหนา

ขนไดจาก 1.2 หมนลานเยน เปน 1.7 หมนลาน

เยน ในเวลา 5 ป

ยอดรายได ของ Banda i

Namco Holding ผรบผดชอบการ

จดจ�าหน ายสนค าต าง ๆ ท

เกยวข องกบ Gundam นน

ประกาศวา ในปทผานมาเฉพาะ

Plastic Model หรอตกตา มสงถง

2.29 หมนล านเยน หากรวม

Social Game หรอ Package ภาพยนต

จะเพมขนถง 7.67 หมนลานเยน หาก

รวมสนคาทเกยวเนองอน ๆ แลวกนาจะถง

1 แสนลานเยน

การรกษาความนยมไดโดยไมตองม Model Change

สงประดษฐทเกดขนในยคเดยวกน (ปลายทศวรรษ 1970 ถง

ตนทศวรรษ 1980) มหลายชนดทอย ในความทรงจ�าของพวกเรา

นอกจาก Gundam แลวกม “Walkman” ของโซน หรอเกมตฉบบ

เรมตนทเรยกวา “Space Invader” หรอลกเตาสเหลยมทเรยกวา “Rubic

Cube” รวมทงเกมกดของนนเทนโด “Game & Watch” ทเปนตนต�ารบ

ของเกมกดมอถอ สงประดษฐเหลานลวนแตเปนปรากฏการณทาง

สงคมทโดดเดนกวาได แตเมอเวลาผานไป สงประดษฐทงหลายกหาย

ไป อาจจะสญหายไปหรอเปลยนรปทรงใหม ในขณะท Gundam

สามารถคงความฮตอยไดโดยไมไดมการเปลยนแปลง Concept แต

อยางใด

จงมค�าถามวาท�าไม Gundam สามารถรกษาความฮต และ

ความชนชอบอยไดนานขนาดน กลาวกนวา Content ทแขงแกรงสด ๆ

น ทผานมามผลกระทบอยางมากตอเศรษฐกจญปน และคนญปน

นนเอง

ญปนมเทคโนโลยทเปนทภมใจในโลก

เ ท ค น ค ท เ ป น ท ภ ม ใ น ใ น โ ล ก ท

Gundam สรางขนมา กคอ สงทเรยกวา

Snap Fit ซงกคอ เทคนคในการ

เชอมตอชนสวนพลาสตกโดยไม

ตองใชกาวเชอมตดเลย เพยงแต

เอาชนสวนแตละชนมาประกอบ

เขาดวยกนกสามารถประกอบเปน

ผลตภณฑไดอยางมประสทธภาพ

นกเทคนคของโซนเองยงยอมรบวา

การคนพบ Snap Fit ไดเรวในชวงตน

ศตวรรษ 1980 ท�าใหอตสาหกรรมการผลตของ

ญปนมความสามารถทางการแขงขนดานตนทนไดอยาง

มาก (แมแต Walkman ของโซนเอง กเคยใช Snap Fit ในการประกอบ

เชนกน) เมอการประกอบชนสวนไมตองใชกาวกท�าใหตนทนลดลง

ไมตองใชเวลารอใหกาวแหง สามารถลด Lead Time ไดอยางมาก

Snap Fit น พฒนาขนไดอยางมากในหนางานการผลต Gun-pla แลว

ใชเปนวธการผลตหลก หลงจากนนเปนตนมาการใชวธการนท�าให

แมแตเดกกสามารถประกอบไดโดยงาย ยงสรางใหตลาดของ Gun-pla

เตบโตไดอยางรวดเรวและกาวกระโดด

ประเดนส�าคญอกอยางหนง กคอ ในการท�าให ชนสวน

ประกบเขากนไดงาย และเมอเสรจสนแลวสามารถมความแขงแรง

ไดนน ความละเอยดของสวนทประกอบกน คอ หวใจ การปรบ

แมพมพทมหนวย 2/100 มลลเมตรจงตองใชชางผ ช�านาญอยาง

ขาดไมได ซงผรเรมและกลายเปนผน�าทตองลองผดลองถก กคอ Ban-

dai นนเอง หลงจากนน Snap Fit ไดถกขยายผลน�าเอาไปใชใน

อตสาหกรรมอน ๆ มากขน ไมวาจะเปน Tape Recorder กลองถายรป

ทเปนสนคาหลก ๆ ของญป นทขายไปทวโลก ถงแมวาผลตภณฑ

ประเภทเครองใชไฟฟาทเปนระบบดจทลจะใชกนนอยลงกตาม แตกลบ

น�าไปใชในสนคาประจ�าวนอน ๆ เชน ตลบเครองส�าอาง ฝาน�าดมให

สามารถปด/เปดไดงาย

Gun-pla ยงเปนสงน�าไปส เทคโนโลยของญป นทใช กน

หลากหลาย นนกคอ การขนรปใหไดหลายส แตเดมชนสวนเรซนจะ

ขนรปไดเพยงสเดยวแลวคอยมาพนหรอทาสใหมหลายส แตในป 1980

Bandai ไดพฒนาเทคนคการขนรปทสามารถขนรปได 4 สในเวลา

เดยวกน การทสามารถท�าเชนนนได ประโยชนสงสด คอ การลดตนทน

และลด Lead Time นนเอง เพราะแตเดมถาตองท�าชนสวน 4 ส กตอง

ท�าการขนรปถง 4 ครง และเทคนคนน�าไปใชกบอตสาหกรรมอน ๆ เชน

ไฟทายรถยนต หรอแปรงสฟนทมลวดลายหลายส เปนตน