Strateški plan lokalnog ekonomskog razvoja Grada … strategije... · Uspešan program privrednog razvoja zasniva se na pozitivnoj poslovnoj klimi ... Makroekonomski pokazatelji

Str. 1

Strateški plan lokalnog ekonomskog razvoja Grada Smedereva 2009 -2014

Nacrt

Jun 2009.

Str. 2

Poštovani sugra ñani,

Grad Smederevo želi da ostvari privredni napredak, na savremenom konceptu ekonomskog i društvenog razvoja, koji će zasnivati na evropskim na čelima i na čelima demokratizacije društva. Zato postoji potreba plani ranja i nužnost definisanja razvojnih perspektiva kroz usvajanje strateških cil jeva i prioritetnih projekata koji će voditi njihovom dostizanju. Stvaranje pozitivnog privrednog ambijenta, koriš ćenje prednosti lokacije i prirodnih potencijala, razvojni budžet i uklju čivanje u savremene integrativne procese, samo su deo razvojnih perspektiva našeg gr ada. Uspešan program privrednog razvoja zasniva se na pozitivnoj poslovnoj klimi koja privla či ili stimuliše investicije kojima se stvaraju radn a mesta, zadržavaju postoje ća preduze ća i podržava preduzetništvo. Radeći na Strategiji lokalnog ekonomskog razvoja, trudil i smo se da postignemo konsenzus o najpoželjnijoj ekonomskoj bu dućnosti za svoj grad i zatim zajedni čki radimo na neophodnim i izvodljivim stvarima kako bi postigli takvu budu ćnost. Strateški ciljevi su implementirani u viziju Stra tegije ekonomskog razvoja grada Smedereva, koju je uradio Tim za razvoj lokal ne ekonomije, u koji su uklju čeni predstavnici svih interesnih grupa iz oblasti privr ede, socijalne politike, nevladinog sektora i lokalne samouprave .

U želji da Smederevo bude ure ñen i privla čan grad sa modernim industrijskim zonama, restruktuiranom poljoprivredom i izgra ñenom infrastrukturom, poželjna turisti čka destinacija, ambijent povoljan za investicione i preduzetni čke aktivnosti, da iznikne u moderan robno- transportni centar, isk reno se nadam da će realizacija Strategije lokalnog ekonomskog razvoja grada Smeder eva to i omogu ćiti.

Sa poštovanjem,

Gradona čelnik Grada Smedereva

Predrag Umičević

Str. 3

Vizija

Smederevo je grad zadovoljnih ljudi, razvijen industrijski, trimodalni logistički centar, univerzitetski,

poljoprivredni i turistički grad koji posebnu pažnju posvećuje kvalitetu života svih grañana

Smederevo će razvijati sve svoje komparativne prednosti, podržavati postoje ću industriju, mala i srednja preduze ća i stvarati bolje uslove za investiranje;

razvijati sve vrste saobra ćaja (trimodalni transport), čime će se privredi i gra ñanima omogu ćiti efikasniji transport;

podržavati razvoj poljoprivrede i preradjiva čke industrije; podsticati razvoj turizma koji se oslanja na istori jske vrednosti a

ide u korak sa modernim turisti čkim zahtevima. Smederevo će pružiti šansu mladima da se školuju i ostaju u

Smederevu a svim gra ñanima da žive u gradu u kome se primenjuju svi ekološki standardi.

Str. 4

Sadržaj Uvod............................................... ........................................................................................................... 6 I Razvoj sobra ćajne i komunalne infrastrukture .................... ............................................................ 8 II Pozitivna poslovna klima....................... ...........................................................................................12 III Razvoj turizma ................................. .................................................................................................. 15 IV Razvoj poljoprivrede............................ .............................................................................................16 V Obrazovanje,nauka i društvene delatnosti......... .............................................................................18 Projektni formulari................................ ................................................................................................. 24 Anex I - SWOT Analiza.............................. .............................................................................................25 Anex II - Radne grupe po klju čnim pitanjima,..................................... ................................................ 31 Anex III - Upitnik o mišljenu poslovnog sektora ... ............................................................................ 33 Anex IV Profil zajednice ........................... ............................................................................................. 48 Lista tabela....................................... ...................................................................................................... 50 Uvod............................................... ......................................................................................................... 52 Osnovne karakteristike ............................. ............................................................................................ 53

Geografski položaj (lokacija).................................................................................................................53 Opšti podaci ..........................................................................................................................................54 Klima .....................................................................................................................................................55 Lokalna samouprava (administracija) ...................................................................................................56 Istorija, tradicija i kulturno nasleñe........................................................................................................57

Prirodni resursi ................................... ................................................................................................... 59 Reljef .....................................................................................................................................................59 Hidrografija............................................................................................................................................59 Zemljište................................................................................................................................................59 Mineralni potencijali ..............................................................................................................................60 Šumski potencijal ..................................................................................................................................60

Ljudski resursi .................................... ................................................................................................... 61 Stanovništvo (broj stanovnika i stopa rasta) .........................................................................................61 Stanovništvo prema tipu naselja...........................................................................................................62 Vitalni dogañaji......................................................................................................................................62 Stanovništvo prema bračnom stanju ....................................................................................................63 Starosna struktura stanovništva ...........................................................................................................63 Polna struktura stanovništva.................................................................................................................65 Etnička struktura stanovništva ..............................................................................................................65 Struktura stanovništva prema veroispovesti .........................................................................................66 Struktura stanovništva prema maternjem jeziku...................................................................................66 Stanovništvo prema aktivnosti ..............................................................................................................67

Struktura stanovništva prema aktivnosti i polu..................................................................................67 Struktura aktivnog stan.prema vrsti zanimanja i oblasti delatnosti ...................................................67

Obrazovna struktura stanovništva ........................................................................................................68 Porodice i domaćinstva.........................................................................................................................69

Porodice ............................................................................................................................................69 Domaćinstva......................................................................................................................................69

Migracije stanovništva...........................................................................................................................70 Doseljenici .........................................................................................................................................70 Dnevne migracije...............................................................................................................................71

Stambeni resursi ................................... ................................................................................................ 72 Stambena statistika...............................................................................................................................72 Stambena izgradnja ..............................................................................................................................73 Cene na tržištu......................................................................................................................................74

Privreda ........................................... ....................................................................................................... 75 Privredna struktura................................................................................................................................75 Privredna struktura po delatnostima .....................................................................................................75 Industrija................................................................................................................................................80 Poljoprivreda .........................................................................................................................................82 Šumarstvo.............................................................................................................................................85 Investicione mogućnosti........................................................................................................................85 Ukupan obim proizvodnje .....................................................................................................................86 Preduzeća prema broju zaposlenih ......................................................................................................86 Makroekonomski pokazatelji.................................................................................................................86 Spoljno trgovinska robna razmena .......................................................................................................87 Struktura izvoza prema destinaciji ........................................................................................................88 Struktura investicija...............................................................................................................................89

Str. 5

Javne finansije ......................................................................................................................................89 Prihod opštinskog budžeta....................................................................................................................89 Rashod opštinskog budžeta..................................................................................................................90 Finansijske institucije ............................................................................................................................90 Banke....................................................................................................................................................90

Radna snaga ........................................ .................................................................................................. 91 Broj i struktura zaposlenih.....................................................................................................................91 Zaposlenost po delatnostima................................................................................................................91 Prosečne zarade...................................................................................................................................92 Zarade po delatnostima ........................................................................................................................93 Zapošljavanje........................................................................................................................................93 Nezaposlenost ......................................................................................................................................94 Stopa nezaposlenosti............................................................................................................................94 Nezaposlenost prema stepenu obrazovanja ........................................................................................95 Nezaposlenost prema dužini čekanja ...................................................................................................95 Nezaposlenost prema starosnoj strukturi .............................................................................................95

Javni resursi ...................................... .................................................................................................... 96 Saobraćajna infrastruktura....................................................................................................................96

Putna infrastruktura...........................................................................................................................96 Železnički saobraćaj i infrastruktura..................................................................................................97 Vazdušni saobraćaj ...........................................................................................................................98 Rečni saobraćaj.................................................................................................................................98

Komunalna infrastruktura......................................................................................................................99 Vodovod i kanalizacija.......................................................................................................................99 Sistem daljinskog grejanja ................................................................................................................99 Elektro infrastruktura .........................................................................................................................99 Telekomunikacioni sistem ...............................................................................................................100

Energetika...........................................................................................................................................100 Zdravstvena i socijalna zaštita ............................................................................................................100 Obrazovni kapaciteti ...........................................................................................................................102

Resursi životne sredine ............................ .......................................................................................... 105 Kvalitet vazduha..................................................................................................................................105 Kvalitet zemljišta .................................................................................................................................105 Kvalitet voda .......................................................................................................................................105 Upravljanje čvrstim komunalnim otpadom ..........................................................................................106

Turisti čki resursi......................................... ......................................................................................... 106 Broj posetilaca ....................................................................................................................................106 Smeštajni kapaciteti ............................................................................................................................106

Kultura ............................................ ...................................................................................................... 108 Gradovi pobratimi................................................................................................................................108

Lokalni razvoj u relaciji sa regionalnim i državnim strateškim dokumentima............................ .. 109 Aneks V – Strategija razvoja poljoprivrede......... .............................................................................. 111 Aneks VI - Kapitalni projekti ...................... ......................................................................................... 112

Str. 6

Uvod

"Ako ne znate kuda ste se uputili, svaki put će vas odvesti tamo"

Ovo je jedna stara američka izreka koja ukazuje da čovek treba da usvoji aktivan pristup životu, da postavlja odreñene ciljeve i gradi put koji će ga dovesti do njih, umesto da besciljno čeka da ga drugi usmere. Cela zamisao strateškog planiranja je jedan aktivno usmeren koncept. On ukazuje da možete imati udela u stvaranju budućnosti kakvu želite.

Smederevo je utvrdilo da postoji potreba za izradom Strateškog plana, kao jedog od načina da se odredi jasan put razvoja koji je oslonjen na resurse, snage cele zajednice. Strateški plan koji je pred vama ne bi bilo moguće izraditi bez aktivnog učešća svih zainteresovanih strana. Rad na izradi starteškog plana počeo je aprila 2008. godine.

Lokalna samouprava je sposobna da poboljša život svojih članova, stvori nove ekonomske prilike i bori se protiv siromaštva danas, a to zavisi od sposobnosti zajednice da shvati proces Lokalnog ekonomskog razvoja (LER-a), da nastupa strateški na tržištu koje se brzo menja i na kom raste konkurencija.

Svrha Lokalnog ekonomskog razvoja (LER), kao i strategije LER-a, je da poveća privredni kapacitet lokalnog područja kako bi se poboljšao kvalitet života svih stanovnika. To je proces u kome se javni, poslovni i nevladin sektor udružuju i zajedno rade na stvaranju boljih uslova za ekonomski rast i stvaranje novih radnih mesta. Strateško planiranje usmereno je na ujednačavanje razvoja, angažovanje lokalnih resursa, povećavanje produktivnosti, poboljšanje nastupa na tržištu.

Strateški plan grada Smedereva je izrañen zbog potrebe za sistemskim pristupom ekonomskom razvoju i u skladu s vizijom privrednog razvoja i potrebama stanovništva. On će pomoći da Smederevo nastavi razvojni put i predupedi moguće probleme na koje će nailaziti.

Izradom ovog plana ekonomskog razvoja i definisanjem projekata kao i njihovom realizacijom, treba da se zadovolje potrebe poslovne zajednice i omogući joj se da izgradi pozitivnu poslovnu klimu i postane konkurentnija u odnosu na druge lokalne zajednice. Strateški plan za LER se sastoji iz dva dela koja su meñusobno povezana. Prvi deo predstavlja njegov strateški deo (ključne oblasti razvoja, ciljevi, projekti za LER i akcione planove) a drugi, profil zajednice (socio-ekonomska аnaliza) i analiza mišljenja poslovnog sektora.

Prilikom prikupljanja i pripreme kvantitativnih podataka korišćeni su podaci o osnovnim prirodnim, ekonomskim, geografskim, demografskim i socijalnim faktorima zatečenim na početku 2008. godine. Kvalitativnom analizom prikupljeni podaci su stavljeni u odreñeni kontekst, na osnovu čega je utvrñena perspektiva daljeg ekonomskog razvoja grada Smedereva.

Na izradi Strateškog plana za Lokalni ekonomski razvoj učestvovali su članovi Komisije za strateško planiranje, koju su činili predstavnici javnog sektora (lokalna samouprava i republičke institucije), predstavnici poslovne zajednice (privatni i javni sektor), udruženja i asocijacije, kao i stručni konsultanti za odreñena ključna pitanja.

Str. 7

Tehničku i stručnu pomoć u procesu izrade Strateškog plana Lokalnog

ekonomskog razvoja pružao je The Urban Institute kroz MEGA program (Municipal Economic Growth Activity), koji finansira USAID.

U izradi Strateškog plana Lokalnog ekonomskog razvoja, korišćena je participativna metodologija The Urban Institute. Proces izrade Strateškog plana je obuhva tio slede će korake:

1) Formiranje Komisije za strateško planiranje 2) Analiza svih postojećih resursa (Profil zajednice i Upitnik o mišljenju poslovnog

sektora) 3) Razvoj Strateške vizije i definisanje Ključnih oblasti/pitanja ekonomskog razvoja 4) SWOT analiza 5) Definisanje ciljeva i projekata 6) Prioritizacija projekata i izrada plana implementacije 7) Izrada strateškog plana 8) Javna rasprava 9) Formiranje Privrednog Saveta za ekonomski razvoj (za praćenje i ocenu

implementacije)

Na definisanju i prioritizaciji projekata za LER i izradi akcionih planova radile su sektorski i stručno izabrane radne grupe, koje su činili članovi Komisije za strateško planiranje, kao i stručnjaci iz oblasti ekonomije, obrazovanja, preduzetništva, lokalni investitori.

Sprovoñenje projekata iz strateškog plana za LER operacionalizovaće se godišnjim programima razvoja preko kojih će se redovno usmeravati i pratiti stepen sprovoñenja plana i predlagati dopunske mere za pobošanje njegovog ostvarivanja.

U toku prethodne godine nakon više od 20 sastanaka i učešća više od 50 ljudi, razmatrajući sve navedene pretpostavke i usmerenja, utvrñene su ključne oblasti koje treba da reše glavna pitanja razvoja:

1. Razvoj sobra ćajne i komunalne infrastrukture 2. Pozitivna poslovna klima 3. Razvoj turizma 4. Razvoj poljoprivrede 5. Obrazovanje, i društvene delatnosti

Str. 8

I Razvoj sobra ćajne i komunalne infrastrukture

U Smederevu se ukrštaju mnogobrojni saobraćajni pravci od značaja za Evropu, Republiku Srbiju, region i sam Grad. Najvažnija komponenta je sučeljavanje dva važna evropska saobraćajna koridora, kopnenog X i vodenog VII. Ta činjenica daje dodatni kvalitet i omogućava multimodalnost saobraćajnih vidova koji daju dodatnu razvojnu šansu Smederevu kao regionalnom centru Srbije. Saobraćajni značaj republičkih vrednosti pored ovih evropskih daju i ostale putne magistralne veze, posebno put M-24 ili "Banatski pravac", te železnička pruga magistralnog značaja sa važnim čvorištem u Maloj Krsni.

Kako bi se iskoristile sve prednosti koje Smederevo ima i umanjile slabosti, radna grupa za razvoj saobraćajne i komunalne infrastrukture je utvrdila devet ciljeva koje treba ostvariti. I -1. Usklañeni imovinsko pravni odnosi i usvojena planska doku mentacija za sve vidove saobra ćajne i komunalne infrastrukture u Smederevu I-1.1 Izrada PDR(Plana detaljne regulacije)-a za ko mpletnu dunavsku obalu Nosilac projekta: grad Smederevo i Direkcija za izgradnju, urbanizam i grañevinsko zemljište JP Smederevo Vreme 2009 I-1.2 Geodetsko snimanje postoje će infrastrukturne mreže (koja nije snimljena) Nosilac projekta: grad Smederevo i Direkcija za izgradnju, urbanizam i grañevinsko zemljište JP Smederevo Vreme 2009-2010 I-1.3 Rešavanje imovinskih problema Nosilac projekta: grad Smederevo i Direkcija za izgradnju, urbanizam i grañevinsko zemljište JP Smederevo Vreme 2009-2010 I-2. Uspostavljanje institucinalog okvira - sistema za bolje funkcionisanje saobra ćaja I-2.1 Formiranje Odeljenja u okviru gradske Uprave za upravljanje saobra ćajem Nosilac projekta: grad Smederevo Vreme 2009 I-2.2 Utvrñivanje nadležnosti upravljanja, koriš ćenja i održavanja lokalnih saobra ćajnica Nosilac projekta : grad Smederevo i Direkcija za izgradnju, urbanizam i grañevinsko zemljište JP Smederevo Vreme 2009-2010

Str. 9

I-3. Razvoj drumskog saobra ćaja I-3.1 Kompletiranje putne mreže u okviru kružnog pr stena Nosilac projekta grad Smederevo i Direkcija za izgradnju, urbanizam i grañevinsko zemljište JP Smederevo Vreme 2009-2010 I-3.2 Izgradnja fast-parkova (problem parkiranja) Nosilac projekta grad Smederevo i Direkcija za izgradnju, urbanizam i grañevinsko zemljište JP Smederevo, JKP Komunalac Vreme 2009 - 2010 I-3.3 Projekat rešavanja problema II lipske rampe ( ukrštanje putnog i železnickog pravca) Nosilac projekta Direkcija za puteve Republike Srbije Vreme 2009 - 2010 I-3.4 Povezivanje starog mosta na Jezavi sa ind. zo nama Nosilac projekta grad Smederevo i Direkcija za izgradnju, urbanizam i grañevinsko zemljište JP Smederevo Vreme 2010 I-3.5 Izgradnja biciklisti čke i peša čke staze Nosilac projekta grad Smederevo i Direkcija za izgradnju, urbanizam i grañevinsko zemljište JP Smederevo Vreme 2009-2010 I-3.6 Uspostavljanje zelenog talasa Nosilac projekta Vreme 2009 I-3.7 Izmeštanje autobuske stanice Nosilac projekta Vreme 2009-2011 I-3.8 Rekonstrukcija i izgradnja gradskih ulica Nosilac projekta grad Smederevo i Direkcija za izgradnju, urbanizam i grañevinsko Vreme 2009-2014 I-4. Razvoj re čnog saobra ćaja I-4.1 Izmeštanje US Steel pristaništa iz centra gra da Nosilac projekta Grad Smederevo, Republika Srbija Vreme 2010-2012 I-4.2 Izgradnja marine Nosilac projekta grad Smederevo i Direkcija za izgradnju, urbanizam i grañevinsko zemljište JP Smederevo Vreme 2009 - 2010

Str. 10

I-4.3 Izgradnja turisti čkog pristana Nosilac projekta grad Smederevo i Direkcija za izgradnju, urbanizam i grañevinsko zemljište JP Smederevo, TOS Vreme 2009 - 2010 I-4.4 Izrada PDR-a (Plana detaljne regulacije) za n ovu luku na Dunavu Nosilac projekta Direkcija za izgradnju, urbanizam i grañevinsko zemljište JP Smederevo Vreme 2009-2010 I-5. Razvoj železni ćkog saobra ćaja I-5.1 Izmeštanje železni čke stanice iz centra grada Nosilac projekta grad Smederevo, Republika Srbija Vreme 2010-2011 I-5.2 Izgradnja industrijskog koloseka do nove luke Nosilac projekta Vlada Republike Srbije Vreme 2010 I- 6. Razvoj vazdušnog saobra ćaja I-6.1 Osposobljavanje aerodroma za potrebe privrede i turizma Nosilac projekta grad Smederevo Vreme 2009-2010 I-7. Razvoj telekomunikacionog saobra ćaja I-7.1- Opredeljenje koridora za telekomunikacionu m režu Nosilac projekta Direkcija za izgradnju, urbanizam i grañevinsko zemljište JP Smederevo, Telekom Srbija Vreme 2009 I- 8. Vodosnabdevanje I-8.1 Projektovanje i dogradnja Primarnog sistema v odosnabdevanja Nosilac projekta grad Smederevo, JKP Vodovod Vreme 2009-2010 I-8.2 Generalni projekat vodosnabdevanja Grada Nosilac projekta grad Smederevo, JKP Vodovod Vreme 2009 I-8.3 Proširenje izvorišta Nosilac projekta grad Smederevo, JKP Vodovod Vreme 2009-2010

Str. 11

I-8.4 Povećanje kapaciteta prerade Nosilac projekta grad Smederevo, JKP Vodovod Vreme 2009-2010 I-8.5 Izgradnja transportnog cevovoda do rezervoara "Carina" Nosilac projekta grad Smederevo, JKP Vodovod Vreme 2009 I-8.6 Izgradnja nove PS "Carina" Nosilac projekta grad Smederevo, JKP Vodovod Vreme 2009 I-8.7 Transportni cevovod izvorište-prerada Nosilac projekta grad Smederevo, JKP Vodovod Vreme 2009-2010 I-8.8 Izgradnja prerade ,rezervoara,pumpnih stanica i transportnih cevovoda za moravska sela Nosilac projekta grad Smederevo, JKP Vodovod Vreme 2009-2011 I-8.9 GIS(Geografski informacioni sistem) za vodovo dne i kanalizacione sisteme Nosilac projekta grad Smederevo, JKP Vodovod Vreme 2009-2011 I-8.10 Izgradnja objekta za sektor održavanja VIK-a na lokaciji PPV "Godomin" Nosilac projekta grad Smederevo, JKP Vodovod Vreme 2009-2010 I-8.11 Vodosnabdevanje seoskih mesnih zajednica Nosilac projekta grad Smederevo, JKP Vodovod Vreme 2009-2011 I-8.12 Izgradnja kanalizacione mreže i prerade otpa dnih voda za naselja Šalinac i Kuli č u cilju zaštite izvorišta "Šalinac" Nosilac projekta grad Smederevo, JKP Vodovod Vreme 2009 I- 9. Gasifikacija I-9.1 Distributivna gasna mreža Nosilac projekta grad Smederevo Vreme 2009-2010 I-9.2 Gasifikacija kotlarnica Nosilac projekta JKP Stambeno i toplifikacija Vreme 2009-2010

Str. 12

II Pozitivna poslovna klima

I pored napora Smedereva da stvori povoljnu poslovnu klimu za investitore i prepoznatljivi imidž, odreñeni kapaciteti još uvek nisu dovoljno razvijeni niti su po standardima EU. Kao jedan od ograničavajućih faktora za efikasnije privlačenje investicija, ističe se postojanje problema neadekvatno kvalifikovane radne snage, usled spore reforme sistema obrazovanja koji ne prati potrebe privrede, kao i nepovoljna starosna struktura radne snage. Smederevo svoj dalji razvoj planira kroz uskla ñivanje ponude s potrebama privrede i to u 4 smera: - Infrastrukturno opremanje industrijskog zemljišta za postoje će biznise i nove investitore Opredeljenjem zemljišta za novu industrijsku zonu, kao i dodatno infrastrukturno opremanje i podizanje kvaliteta opšte komunalne infrastrukture kreiranjem pogodnih lokacija za izgradnju uz pristupačne cene za ulaganje. - Unapreñenje odnosa javnog i privatnog sektora u cilju daljeg olakšavanja administrativnih procedura za prikupljanje potrebne dokumentacije za otpočinjanje posla i unapreñivanjem komunikacije s investitorima. Unapreñivati odnose s centralnim institucijama i lobiranjem za stvaranje povoljnije poslovne klime.

� Razvijaće metode i modele finansijske pomoći u saradnji s poslovnim bankama za investitore koji otvaraju nova radna mesta, pružanje pomoći prilikom prikupljanja neophodne dokumentacije za konkurisanje kod republičkih i drugih finansijskih fondova.

� Olakšaće se plan daljeg razvoja grada, omogućiće se jednostavan uvid u namenu slobodnih parcela sa svim informacijama o komunalnoj opremljenosti, koje su neophodne investitorima, kao i olakšati izdavanje grañevinskih dozvola. Biće kreiran i ažuriran Geografski Informacioni Sistem (GIS).

� Razvijati promotivne materijale i promotivne aktivnosti u cilju privlačenja investitora. - Stvaranje i unapre ñenje pozitivnog imidža Smedereva Smederevo će raditi na unapreñenju sopstevnog imidža kroz promociju i promotivne aktivnosti u cilju privlačenja investitiora - Povećanje zaposlenosti Kroz stimulisanje i investiranje u permanetno obrazovanje, kao i razvijanjem alternativnog obrazovanja i usavršavanja znanja, koje će uskladiti ponudu radne snage s potražnjom privatnog sektora. Kreiranje novih edukativnih institucija, adaptacija postojećih uz izmenu formalnog sistema obrazovanja u cilju usmerene tržišne orijentacije produkcije znanja. Uključivanje inovativnih pristupa u obrazovni program i adekvatnije korišćenje i profesionalizacija ljudskih resursa.

Str. 13

II 1. Infrastrukturno opremanje industrijskog zemlj išta za postoje će biznise i nove investitore

II-1.1 Infrastrukturno opremanje nove industrijske zone Nosilac projekta grad Smederevo i Direkcija za izgradnju, urbanizam i grañevinsko zemljište JP Smederevo Vreme 2009-2010 II-1.2 Osnivanje industrijskog parka Nosilac projekta grad Smederevo i Direkcija za izgradnju, urbanizam i grañevinsko zemljište JP Smederevo Vreme 2010-2011 II-1.3 Poboljšanje infrastrukturne opremljenosti os talih industrijskih zona Nosilac projekta grad Smederevo i Direkcija za izgradnju, urbanizam i grañevinsko zemljište JP Smederevo Vreme 2009-2010 II-1.4 Postrojenje za POV( pre čišćavanje otpadnih voda) I faza - Sabirni kolektor otpadnih voda Nosilac projekta grad Smederevo i Direkcija za izgradnju, urbanizam i grañevinsko zemljište JP Smederevo Vreme 2009-2012 II-1.5 Izgradnja regionalne sanitarne deponiije Nosilac grad Smederevo,JKP Komunalac i strateški partner Vreme 2009-2011

II-2. Unapreñenje odnosa javnog i privatnog sektora

II-2.1 Formiranje gradskog uslužnog centra Nosilac projekta Gradska Uprava Smederevo, Kancelarija za LER Vreme 2009 II-2.2 Formiranje gradskog privrednog saveta Nosilac projekta grad Smederevo, Kancelarija za LER Vreme 2009 II-2.3 Profesionalizacija udruženja preduzetnika i privrednika Nosilac projekta Regionalna Privredna komora, Odeljenje za privredu Vreme 2009-2010 II-2.4 Biznis inkubator centar Nosilac projekta grad Smederevo, Kancelarija za LER Vreme 2009-2010

Str. 14

II-3. Stvaranje i unapre ñenje pozitivnog imidža Smedereva

II-3.1 Internet prezentacija, promotivni materijal, usvajanje knjige standarda Nosilac projekta Kancelarija za LER, Kabinet gradonačelnika Vreme 2009 II-3.2 Učešće na sajmovima Nosilac projekta Kancelarija za LER, Odeljenje za privredu Vreme 2009 - 2011 II-3.3 Uspostavljanje i održavanje baze podataka Nosilac projekta Kancelarija za LER Vreme 2009 - 2011 II-3.4 Izrada internet kataloga privrede Nosilac projekta Regionalna Privredna komora Vreme 2009-2010

II-4. Povećanje zaposlenosti II-4.1 Osnivanje edukativnog centra Nosilac projekta grad Smederevo, NSZ Vreme 2010 II-4.2 Sajmovi zapošljavanja Nosilac projekta NSZ, Savet za zapošljavanje Vreme 2009-2011 II-4.3 Izrada programa prekvalifikacije Nosilac projekta NSZ Vreme 2009-2010 II- 4.4 Pomoć ili servis za poslovnu orijentaciju, razmenu infor macija, lokalne preduzetni čke saradnje i bolju prezentaciju na tržištu Nosilac projekta Kancelarija za LER, Regionalna privredna komora Vreme 2009-2010 II- 4.5 Formiranje mreža ili klastera Nosilac projekta Kancelarija za LER, Regionalna privredna komora Vreme 2009-2010 II- 4.6 Podrška društvenoj uklju čenosti i sposobnosti zapošljavanja ugroženih grupa Nosilac projekta Grad Smederevo, Lokalni savet za planiranje socijalne politike Vreme 2009-2011

Str. 15

III Razvoj turizma

Turizam predstavlja perspektivnu razvojnu šansu opštine komplementarnu sa drugim privrednim granama.

Usko povezano sa turistiškom privredom otvara se i pitanje strateške orijentacije Smedereva u pravcu evropskih integracija, što je u skladu sa utvrñenim načelima demetropolizacije u svim oblastima kao jednog od principa prostornog razvoja Srbije.

Kao jedan od nedovoljno prepoznatih kapaciteta grada Smedereva jesu njegovi turistički potencijali. Grad se opredelio da razvija turizam, postoje dostupne parcele za izgradnju ugostiteljskih objekata, Smederevska tvrñava kao kulturna destinacija, blizina Beograda.

Osnovni problemi u razvoju turizma su nedovoljan broj sutručnog kadra, nedostatak projekata, nepostojanje turističkog pristana na Dunavu, neiskorišćenost kapaciteta, nedostatak sadržaja, zagañenost, prljavi delovi grada, nepostojanje turističkih kapaciteta za kongresni i sajamski turizam.

Grad Smderevo je kao ključne projekte u ovoj oblasti s obzirom na ciljeve postavio sledeće: III-1.1 Turisti čka signalizacija (sve vrste) Nosilac projekta TOS, Grad Smederevo Vreme 2009-2010 III-1.2 Formiranje baze POI (point of interest) na teritoriji Smedereva (GPS) Nosilac projekta TOS, Grad Smederevo Vreme 2009-2010 III-1.3 Projekat osmišljavanja i promocije lovnog i ribolovnog turizma (manifest. i sl.) Nosilac projekta TOS,Odeljenje za privredu Vreme 2009-2010 III-1.4 Izrada strategije razvoja turizma na terito riji Smedereva Nosilac projekta TOS,grad Smederevo Vreme 2009 -2010 III-1.5 Projekat izgradnje bazena Nosilac projekta grad Smederevo, JP Sportski centar Vreme 2009 III-1.6 Iskoriš ćenje termalnih voda u Jugovu Nosilac projekta Privatni sektor Vreme 2011 III 1.7 Razvoj MSP u turizmu Nosilac projekta grad Smederevo,Odeljenje za privredu III- 1.8 Proširenje turisti čke ponude i bolja promocija postoje ćih resursa i podizanje njihove reprezentativnosti Nosilac projekta grad Smederevo, TOS III-1.9 Tvrñava, sprovesti sva nedovršena istraživanja i iskopa vanja kako bi se što pre završila restauracija Nosilac projekta,grad Smederevo,TOS, Zavod za zaštitu spomenika Vreme 2010-2011

Str. 16

IV Razvoj poljoprivrede

U Smederevu je poljoprivreda jedna od dominantnih privrednih delatnosti, a ruralni prostor zauzima 80,6 procenata ukupnih površina ili 40.190 hektara, dok preko 40 procenata stanovništva živi u selima i 45 procenata narodnog dohotka stvara poljoprvreda.

Poslednjih godina gradska uprava Smederevo je učinila značajne korake na organizovanju i podsticanju poljoprivredne proizvodnje, preko opštinskog Fonda za razvoj poljoprivrede, izdvajajući iz Budžeta prosečno godišnje oko 50 miliona dinara. Meñutim, to nije dovoljno da se poljoprivreda razvije i predstavlja jednu od okosnica razvoja Smedereva.

I pored prirodnih resursa koje Smederevo ima, a to su Dunav, Velika Morava, povoljna kilma i tradicija bavljenja voćarstvom i vinogradarstvom kao i ratarstvom, povrtarstvom i stočarstvom, nedostaje mnogo toga.

Osnovni problem je što je većini seoskog stanovištva i dalje poljoprivreda dodatna delatnost, i što su male površine pod voćem i vinogradima. Takoñe direktnih ulaganja u poljoprivredu nema, pa je mehnizacija zastarela. Gradska uprava nema kompletne podatake o registorovnim poljoprivrednim gazdinstvima. Jedna od najvećih pretnji razvoju poljoprivrede od koje se "živi dobro" je i zagañenost od železare. Komasacija je do sada završena samo za tri od 27 mesnih zajednica, pa su gazdinstva usitnjena i neekonomična. Problem je i ne udruživanje poljoprivrednih proizvoñača, gubitak brenda - „smederevke“ i neinstitucionalizovan otkup.

Snage razvoja poljoprivrede su prirodni uslovi i tradicija bavljenja poljoprivredom, razvijeno voćarstvo, geografski uslovi ( Dunav, Velika Morava), putna mreža, klima, zemljište, vetrovi, tri merne stanice zagañenosti, tradicionalno bavljenje voćarstvom, vinogradarstvom, ratarstvom, povrtarstvom i stočarstvom.

Slabosti: manje od jedne trećine su ozbiljni poljoprivredni proizvoñači, male površine pod voćem i vinogradima, starosna struktura ( staro stanovništvo), zastarela mehanizacija, nema podataka o broju registrovanih gazdinstava, neažurirani statistički podaci, zagadjenost od železare, usitnjeni posedi, komasacija je urañena samo za 3 mesne zajednice, slaba organizovanost – udruživanje poljoprivrednih proizvoñača, gubitak brenda, neinstitucinalizovan otkup.

Grad Smederevo dalji razvoj poljoprivrede vidi kroz usmeravanje resursa i pomoć poljoprivrednim proizvoñačima u osnivanju udruženja, zadruga, povećanjem površina pod voćarskim zasadima, vinogradima, povrćem i ratarskim kulturama, kao i kroz podsticanje navodnjavanja i plasmana konzumne robe i to ostvarivanjem sledećih ciljeva: 1. Institucionalna podrška (povezivanje) poljoprivrednim proizvoñačima (zadruge, edukacija) 2. Infrastruktura (atarski putevi, navodnjavanje, odvodnjavanje) 3. Održavanje primarne polj. proizvodnje i unapreñenje voćarstva i vinogradarstva 4. Brendiranje, geografsko poreklo 5. Restrukturiranje fonda za poljoprivredu (da postane razvojni)

Str. 17

Projektne ideje: • Dugoro čni ciljevi iz usvojene strategije razvoja poljopriv rede (kao projektne ideje) • Formiranje centra za kompletnu logistiku poljoprivr edi u cilju usmeravanja na vrstu

proizvodnje do marketinga i plasmana na tržištu • Stvaranje baze podataka i sistema informisanja polj oprivrednih proizvo ñača (putem

SMS-a npr) • Pružanje finansijske i institucionalne pomo ći u organizovanju poljoprivrednih

proizvo ñača • Projekat navodnjavanja Udovice – Seone (projektna d okumentacija) • Projekat sertifikacije kvaliteta i porekla poljopri vrednih proizvoda

IV-1.1 Dugoro čni ciljevi iz usvojene strategije razvoja poljopriv rede Nosilac projekta Odeljenje za privredu, Fond za poljoprivredu Vreme 2009-2011 IV-1.2 Stvaranje baze podataka i sistema informisan ja poljoprivrednih proizvo ñača (putem SMS-a) Nosilac projekta Odeljenje za privredu, Fond za poljoprivredu Vreme 2009-2010 IV-1.3 Pružanje finansijske i institucionalne pomo ći u organizovanju poljoprivrednih proizvo ñača Nosilac projekta Odeljenje za privredu, Fond za poljoprivredu Vreme 2009-2011 IV-1.4 Formiranje centra za kompletnu logistiku pol joprivredi u cilju usmeravanje na vrstu proizvodnje do marketinga i plasmana na tržiš tu Nosilac projekta Odeljenje za privredu, Fond za poljoprivredu Vreme 2009-2011 IV-1.5 Pokretanje pilot projekata u cilju razvoja p oljoprivrede koji se kasnije mogu dalje implementirati Nosilac projekta Odeljenje za privredu, Fond za poljoprivredu Vreme 2009-2011 IV-2.1 Održavanje primarne poljoprivredne proizvodn je i unapre ñenje vo ćarstva i vinogradarstva Nosilac projekta Odeljenje za privredu, Fond za poljoprivredu Vreme 2009-2011 IV-3.1 Restruktuiranje Fonda za poljoprivredu u raz vojni Nosilac projekta Odeljenje za privredu, Fond za poljoprivredu Vreme 2009-2011 IV-4.1 Razvoj infrastrukture (atarski putevi, navod njavanje,odvodnjavanje) Nosilac projekta Odeljenje za privredu, Fond za poljoprivredu Vreme 2009-2011 IV-5.1 Projekat sertifikacije kvaliteta i porekla p oljoprivrednih proizvoda Nosilac projekta Odeljenje za privredu, Fond za poljoprivredu Vreme 2009-2011 IV-5.2 Uvoñenje uniformnog standarda i strategija promovisanja polj.proizvoda Nosilac projekta Odeljenje za privredu, Fond za poljoprivredu Vreme 2009-2011

Str. 18

V Obrazovanje, nauka i društvene delatnosti

Osnovni problemi u vezi sa adekvatnim obrazovanjem koje je u skladu sa zahtevima privrede. Smederevo poseduje dovoljan broj osnovnih i srednjih škola, ali je rad u školama tradicionalan, a plan upisa neadekvatan.

Mogućnosti koje Smederevo ima su postojanje različitih programa zapošljavanja preko NSZ-a i dolazak stranog univerziteta.

Pretnje su pre svega - Pad nataliteta, sporost i neefikasnost u donošenju i menjanju zakona i ekonomska kriza Projektne ideje identifikove u toku procesa: 1.- Izgradnja ustanove (doma) za stara lica (grad m ožda može da obezbedi zemljiste) 2.- Organizovanje profesionalne službe za brigu o s tarim licima (možda PPP)- projekat po čeo 3.- Oživljavanje ambulanti u naseljenim mestima (re konstrukcija objekata) – o čekuje se prelazak Doma zdravlja u lokalnu ingerenciju 4.- Uvodjenje video nadzora u OŠ „Dimitrije Davidov ic“ (1478 u čenika; jedina škola u gradu bez video nadzora) 5.- Projekat promovisanja odre ñenih proizvodnih zanimanja za budu će srednjoškolce 6.- Projekat osnivanja centra za obrazovanje odrasl ih po kriterijumima NSZ 7.- Otvaranje Univerziteta – Fakulteta

8.- Vršnja čka edukacija u čenika osnovnih i srednjih škola – Zaštita životne s redine

9.- Organizovanje radionica i edukacija za gra ñane i srednjoškolce za profesionalnu orjentaciju i animacija za aktivno traženje posla ( Klub IDEA) 10.- Formiranje službe u okviru gradske Uprave za s trateško upravljanje otpadom (klasifikovanje i recikliranje) 11.- Formiranje gradskog Saveta za zdravu i kvalite tnu životnu sredinu

Str. 19

Plan implementacije Proces izrade Akcionog plana za lokalni ekonomski razvoj podrazumevao je rad u grupama formiranim u skladu s definisanim ključnim oblastima. Članovi Komisije za strateško planiranje su aktivno učestvovali u radu radnih grupa po oblastima. Rezultat njihovog rada je 84 predloženih projekata. Imajući u vidu materijalno tehničke i ljudske resurse kojima raspolaže Smederevo, moralo se pristupiti utvrñivanju prioriteta kako bi se u Akcioni plan uvrstio realan broj projekata, koji je moguće implementirati u zadatom vremenskom okviru. Prioritizacija je urañena dvostruko. Svi članovi komisije su procenjivali sve predloge projekata u skladu sa unapred definisanim kriterijumima i brojem bodova po kriterijumu (prikaz rezultata videti u tabeli). Nakon toga, radne grupe su u svojim oblastima utvrdile nosioce aktivnosti i vremenski okvir za implementaciju (prikaz rezultata videti u tabeli) . Kriterijum za izbor projekata

U kojoj meri ovaj posebni cilj utiče na ostvarenje opšteg cilja iz koga proizilazi?

3 – Mnogo

2 – Srednje

1 – Malo

0 – Ni malo

Uticaj na opšti cilj

Kolika je verovatnoća da će finansijski i ljudski resursi neophodni za implementaciju posebnog cilja (projekta) biti dostupni?

6 – Velika verovatnoća, već su obezbeñena

4/3 – Verovatnoća postoji, poznati su izvori

2/1 – Nije sigurno

Izvodljivost

0 – Ne postoji način

Nakon koliko vremena će se moći izmeriti rezultati uticaja projekta?

3 – Kratkoročno (manje od jedne godine)

2 – Srednjoročno (2-4 godine) Vremenski okvir

1 – Dugoročno (5 i više godina)

Na koji način će projekat uticati na grad u smislu stvaranja novih radnih mesta, zadržavanja radnih mesta i/ili kapitalnih investicija?

3 – Veoma mnogo

2/1 – Srednje

Kreiranje novih radnih mesta / Zadržavanje

radnih mesta i privlačenje investicija 0 – Nema efekata

U kojoj meri ste spremni da lično učestvujete u realizaciji ovog konkretnog posebnog cilja?

3 – Velika

2/1 – Srednja

0 – Ne postoji

Spremnost za učesće (podrška)

Da li će ostvarenje ovog posebnig cilja doprineti ostvarenju drugih posebnih i opštih ciljeva?

3 – Da

2/1 – Srednja

Kompatibilnost sa ostalim posebnim

ciljevima

0 – Nema efekata

Str. 20

Projekti koji su prioritizovani su:

Utvrñivanje prioriteta

Br. Poseban cilj / Projekat Utica

j na opšti cilj (0-3)

Izvo

dljivo

st (0-6)

Vremen

ski o

kvir (1 - 3)

Utica

j na investicije

i nova

radna mes

ta (0 - 3)

Zaintereso

vanost za uče

šće

podrška

(0-3)

Kompatibiln

ost sa drugim

pose

bnim

ciljev

ima (0 - 3)

TOTAL Rang

I Razvoj saobra ćaja ( komunalne infrastrukture)

I.1.1 Izrada PDR-a za kompletnu dunavsku obalu 311 10

I.1.2

Geodetsko snimanje postojece infrastrukturne mreže (koja nije snimljena) 282 33

I.1.3 Rešavanje imovinskih problema 275 37

I.2.1

Formiranje odeljenja u okviru gradske uprave za upravljanje saobraćajem 289 24

I.2.2

Utvrñivanje nadležnosti upravljanja, korišćenja i održavanja lokalnih saobraćajnica 274 38

I.3.1

Kompletiranje putne mreže u okviru kružnog prstena 304 13

I.3.2 Izgradnja fast-parkova (problem parkiranja) 283 31

I.3.3

Projekat rešavanja problema II lipske rampe (ukrštanje putnog i železničkog pravca) 288 26

I.3.4

Povezivanje starog mosta na Jezavi sa ind. zonama 231 55

I.3.5 Izgradnja biciklističke i pešačke staze 252 48

I.3.6 Uspostavljanje zelenog talasa 232 54

I.3.7 Izmeštanje autobuske stanice 270 41

I.3.8 Rekonstrukcija i izgradnja gradskih ulica 320 6

I.4.1

Izmeštanje US Steel pristaništa iz centra grada 312 9

I.4.2 Izgradnja marine 280 35 I.4.3 Izgradnja turističkog pristana 301 15

I.4.4 Izrada PDR-a za novu luku na Dunavu 295 18

I.5.1

Izmeštanje železničke stanice iz centra grada 289 24

I.5.2 Izgradnja industrijskog koloseka do nove luke 326 4

I.6.1

Osposobljavanje aerodroma za potrebe privrede i turizma 249 51

I.7.1

Opredeljenje koridora za telekomunikacionu mrežu 252 48

I.8.1 Projektovanje i dogradnja primarnog sistema vodosnabdevanja 114 61

I.8.2 Generalni Projekat vodosnabdevanja Grada 114 61

Str. 21

I.8.3 Proširenje izvorišta 112 63 I.8.4 Povećanje kapaciteta prerade 110 65

I.8.5 Izgradnja transportnog cevovoda do rezervoara ,,Carina,, 110 65

I.8.6 Izgradnja nove PS ,,Carina,, 108 66 I.8.7 Transportni cevovod izvorište - prerada 113 62

I.8.8

Izgradnja prerade, rezervoara, pumpnih stanica i transportnih cevovoda za moravska sela 117 60

I.8.9 Gis za vodovodne i kanalizacione sisteme 108 66

I.8.10 Izgradnja objekta za sektor održavanja vik-a na lokaciji ppv ,,Godomin,, 89 74

I.8.11 Vodosnabdevanje seoskih Mesnih Zajednica 117 60

I.8.12

Izgradnja kanalizacione mreže i prerada otpadnih voda za naselja Šalinac i Kulič u cilju zaštite izvorišta “Šalinac” 101 71

I.9.1 Distributivna gasna mreža

108 66

I.9.2 Gasifikacija kotlarnica

106 68

II Pozitivna poslovna klima

II.1.1

Infrastrukturno opremanje nove industrijske zone 356 1

II.1.2 Osnivanje industrijskog parka 350 2

II.1.3

Poboljšanje infrastrukturne opremljenosti ostalih industrijskih zona 325 5

II.1.4 Postrojenje za PPOV I faza -Sabirni kolektor otpadnih voda 299 16

II.1.5 Izgradnja regionalne sanitarne deponiije 332 3

II.2.1

Formiranje gradskog uslužnog centra (za šta postoji skupštinska odluka) 316 7

II.2.2 Formiranje gradskog privrednog saveta 287 29

II.2.3

Profesionalizacija udruženja preduzetnika i privrednika 256 47

II.2.4 Biznis inkubator centar 107 67

II.3.1

Internet prezentacija, promotivni materijal, usvajanje knjige standarda 313 8

II.3.2 Učešće na sajmovima 316 7

II.3.3 Uspostavljanje i održavanje baze podataka 294 20

II.3.4 Izrada internet kataloga privrede 293 21 II.4.1 Osnivanje edukativnog centra 259 46 II.4.2 Sajmovi zapošljavanja 291 23

II.4.3 Izrada programa prekvalifikacije 285 30

II.4.5

Pomoć ili servis za poslovnu orijentaciju, razmenu informacija, lokalne preduzetničke saradnje i bolju prezentaciju na tržištu 105 69

II.4.6 Formiranje mreža ili klastera 100 72

II.4.7

Podrška društvenoj uključenosti i sposobnosti zapošljavanja ugrženih grupa 104 70

Str. 22

III

Razvoj turizma

III.1.1 Turisticka signalizacija (sve vrste) 282 33

III.1.2

Formiranje baze POI (point of interest) na teritoriji Smedereva (GPS) 234 53

III.1.3

Razvoj i promocije lovnog i ribolovnog turizma (manifestacije i sl.) 262 45

III.1.4

Izrada strategije razvoja/Master plana/ turizma na teritoriji Smedereva 288 26

III.1.5 Izgradnje bazena 304 13 III.1.6 Iskorišcenje termalnih voda na Jugovu 295 18

III.1.7 Razvoj MSP u turizmu 105 69

III.1.8

Proširenje turističke ponude i bolja promocija postojećih resurasa i podizanje njihove reprezentativnosti 129 57

III.1.9.

Tvrñava, sprovesti sva nedovršena istraživanja i iskopavanja kako bi se što pre završila restauracija

107 67

IV Razvoj poljoprivrede

IV.1.1.

Dugoročni ciljevi iz usvojene Strategije razvoja poljoprivrede (kao projektne ideje) 292 22

IV.1.2

Stvaranje baze podataka i sistema informisanja poljoprivrednih proizvoñača (putem SMS-a npr.) 276 36

IV.1.3

Pružanje finansijske i institucionalne pomoći u organizovanju poljoprivrednih proizvoñača 283 31

IV.1.4

Formiranje centra za kompletnu logistiku poljoprivredi u cilju usmeravanje na vrstu proizvodnje do marketinga i plasmana na tržištu

123 58

IV.1.5

Pokretanje pilot projekata u cilju razvoja poljoprivrede koji se kasnije mogu dalje inplemetirati

112 63

IV.2.1

Održavanje primarne polj. proizvodnje i unapreñenje voćarstva i vinogradarstva

307 12

IV.3.1

Restruktuiranje fonda za poljoprivredu (da postane razvojni) 309 11

IV.4.1

Infrastruktura (atarski putevi, navodnjavanje, odvodnjavanje) 177 56

IV.5.1

Projekat sertifikacije kvaliteta i porekla poljoprivrednih proizvoda 265 44

IV.5.2

Uvodjenje uniformnog standarda i strategije promovisanja poljoprivrednih proizvoda 112 63

V Obrazovanje, nauka i društvene delatnosti

V.1.1

Izgradnja ustanove (doma) za stara lica ( možda Grad može da obezbedi zemljiste) 236 52

V.1.2

Organizovanje profesionalne službe za brigu o starim licima (mozda PPP) 271 40

Str. 23

V.1.3

Oživljavanje ambulanti u naseljenim mestima (rekonstrukcija objekata) – očekuje se prelazak Doma zdravlja u lokalnu ingerenciju 288 26

V.1.4

Uvodjenje video nadzora u OŠ "Dimitrije Davidovic" (1478 ucenika; jedina škola u gradu bez video nadzora) 273 39

V.1.5

Projekat promovisanja odredenih proizvodnih zanimanja za buduce srednjoškolce 296 17

V.1.6

Projekat osnivanja Centra za obrazovanje odraslih po kriterijumima NSZ 269 42

V.1.7

Univerzitet- Otvaranje fakulteta u Smederevu 121 59

V.1.8

Vršnjačka edukacija učenika osnovnih i srednjih škola – Zaštita životne sredine 108 66

V.1.9

Organizovanje radionica i edukacija za gradjane i srednjoškolce za profesionalnu orijentaciju i animaciju za aktivno traženje posla uz mogućnost praktične primene (Klub IDEJA) 111 64

V-2 Zdrava i kvalitetna životna sredina

V.2.1

Formiranje službe u okviru gradske Uprave za strateško upravljanje otpadom (klasifikovanje i recikliranje) 110 65

V.2.2

Formiranje gradskog saveta za zdravu i kvalitetnu životnu sredinu 97 73

Str. 24

Projektni formulari

PLAN RADA - AKTIVNOSTI

Aktivnost Opis Nadležnost Rok

1

2

3

KLJUČNO PITANJE -

Cilj

Zadatak (projekat)

Opis

Rezultati Projekta

Br. radnih mesta

Ekonomski rezultat (predvideti br. radnih mesta, investicije, PJP, koji će se stvoriti zahvaljuju ći implementaciji ovog programa)

Koli čina investicija

Privatno Javno Partnerstvo

Indirektni rezultat

Realizacija Organizacija Osoba

Nadležni

Partneri u saradnji

Budžet (total)

Finansiranje

Str. 25

Aneks I - SWOT analiza Osnovne snage Smedereva jesu, prisustvo velikih investitora (U.S. Steel, MESSER, Želvoz), četiri izlaza na auto put, politički ambijent, položaj na koridorima 7 i 10, Luka Smederevo- najveća srpska luka, stručna radna snaga, ušće Morave u Dunav, Kovinski most, Dunav, povolji klimatski uslovi za bavljenje vinogradarstvom i voćarstvom,turistički resursi.

SNAGE

SLABOSTI

-U.S. Steel -Želvoz -Četiri izlaza na auto put -Politički ambijent -Položaj na koridorima 7 i 10 -Luka Smederevo – najveća srpska luka -Studija trimodalog transporta za gravitacionu zonu Smederevo -Postojanje aerodroma -Izvorište -Stručna radna snaga ( U.S.Steel) -Ušće VelikeMorave u Dunav -Kovinski most -Dunav -Studija podzemnih voda -Dobri klimatski uslovi za bavljenje poljoprivredom , vinogradarstvom i voćarstvom -Postojanje zadruga -% visoko obrazovanih -Turizam ( kartografija interreg)

-Kvalitet zemljišta ( struktura tla) na mestu buduće industrijske zone -Prestanak rada poljoprivrednog kombinata – finalizacija -Neorganizovani otkup poljoprivrednih proizvoda -Krčenje vinograda zbog nerentabilnosti -Neiskorišćenost potencijala za navodnjavanje -Nedovoljno radne snage stručno kvalifikovane - starosna struktura i kadrovi -Nedostatak mladih sa menadžerskim iskustvom -Nejasan imidž grada – istraživanje

MOGUĆNOSTI

PRETNJE

-Svetska potražnja za vagonima -Republička startegija razvoja infrastrukture -Politički ambijent -Povezivanje Koridora 7 i 10 sa Lukom Smederevo -Velike investicije -Fijat -Mogućnost avio saobraćaja -Subvencije države -Mogućnosti udruživanja kooperanata -Otvaranje Univerziteta u Smederevu

-Konkurentski Koridor 4 (Bugarska i Rumunija) -Svetska ekonomska kriza -Komplikovana zakonska procedura za preradu poljoprivrednih proizvoda -Blizina Kragujevca i Beograda -Pad nataliteta -Neuskladjenost sistema obrazovanja sa potrebama zajednice -Nedostatak zakona o javnoj imovini

Str. 26

1. SWOT Analiza - Radna grupa za saobra ćaj i komunalnu infrastrukuturu

SNAGE

SLABOSTI

- Koridor 7 (Dunav) - Kovinski most, Regionalni put M-24 - Moravski most (požarevačka petlja) - Aerodrom privredne avijacije - Koridor 10 - Luka U.S. Steel, industrijska luka - 4 izlaza na auto put - Postojanje planova za izmeštanje, (žel.stanice, autob.stanice, pristaništa U.S.Steel)iz centra grada - Stari most na Jezavi (kao alternativa) veza sa industrijskim zonama

- Neiskorišćeni lučki potencijali - Ne postojanje PDR koji bi predvideo izgradnju luke na Dunavu - Nekompletan PDR za dunavsku obalu - Saobraćajna petlja II lipska rampa - Nedostatak nadležnosti nad regionalnim i magistralnim pravcima (gradske ulice) - Ograničen kapacitet nadvožnjaka ka industrijskoj zoni - Slab protok saobraćaja, nema zelenog talasa - Nepostojanje lokalnog organa za upravljanje saobraćajem (odeljenje)

MOGUĆNOSTI

PRETNJE

- Razvoj komercijalnog avio saobraćaja - Projekat Ru-Hu-Bul-Ser, izgradnja železničkog mosta na Dunavu - Mreža regionalnih puteva - Izmeštanje industrijskih koloseka, žel. stanice, autobuske stanice i U.S. Steel luke iz centra grada - Povezivanje starog mosta na Jezavi sa ind. zonom - Marina, veliki kapaciteti korišćenja

- Vojni aerodrom u Kovinu - Konkurentski Koridor 4 (Bugarska i Rumunija) - Regulisanje vlasništva nad zemljištem - Neadekvatna zakonska regulativa (Srbijavode) - Obilaznica i M 24 u ingerenciji Puteva Srbije

Str. 27

2. SWOT Analiza - Radna grupa za pozitivnu poslovnu klimu

SNAGE

SLABOSTI

- Opredeljenost gradskog rukovodstva za razvijanje dobre poslovne klime - Izražena potražnja za industrijskim lokacijama - Postojanje Odeljenja za LER - Kvalifikovana i iskusna radna snaga u odreñenim oblastima - Postojanje relevantnih baza podataka - Prisustvo U.S.Steel-a - Moderna sportska hala - Geografski položaj - Veliki potencijal za razvoj poljoprivrede i turizma - Najveći proizvoñači vina i grožña - Privredna komora u Smederevu - Postojanje gradskog fonda za poljoprivredu

- Neobjedinjen marketinški nastup grada Smedereva - Zatvoreni veliki sistemi (firme) - Nedostatak svesti privrednika o važnosti učešća u donošenju odluka (stare navike) - Nepostojanje infrastrukturom opremljene industrijske zone - Neorganizovanost i neadekvatna uloga i značaj udruženja privrednika - Spora i komplikovana procedura izdavanja dozvola (odnos privatnog i javnog sektora) - Nepotpuna opremljenost kancelarije za LER (prostor, oprema, osoblje) - Marketing - Nedovoljna diverzifikovanost privrede - Nedostatak kvalifikovane radne snage u odreñenim oblastima

MOGUĆNOSTI

PRETNJE

- Zainteresovanost investitora - Tradicija industrije i vinogradarstva - Pretpristupni fond EU + NIP - Regionalna agencija za razvoj - Prisustvo banaka - Podizanje nivoa preduzetničke kvalifikovanosti

- Seljenje kapitala - Susedne opštine (na višem nivou razvoja) - Ekonomska kriza (redukcija proizvodnje U.S.Steel-a i povezanih preduzeća) - Vizni režim - Denacionalizacija

Str. 28

3. SWOT Analiza - Radna grupa za poljoprivredu

SNAGE

SLABOSTI

- Voćarstvo na višem nivou nego ratarstvo i stočarstvo - Geografski uslovi (blizina Dunava i Velike Morave) - Veliko učešće poljoprivrednog zemljišta u ukupnom zemljištu (80%) - Putna mreža - Klima, zemljište, vetrovi - 3 merne stanice za zagadjenost - Tradicija voćarstva, vinogradarstva, ratarstva, povrtarstva i stočarstva

- Oko 1/3 ozbiljnih polj. proizvodjača - Male površine pod voćem i vinogradima - Starosna struktura - Zastarela mehanizacija - Nedostupnost zvaničnih informacija o broju i ostalim podacima o registrovanim poljoprivrednim gazdinstvima - Neažurirani statistički podaci - Zagañjenje od železare (u krugu od 2-3 km) - Usitnjeni posedi (komasacija urañena u 3 mesne zajednice) - Slaba organizovanost poljoprivredne proizvodnje (propale zadruge) - Gubitak prepoznatiljivosti vinarskog kraja (brenda Smederevke) - Neinstitucionalizovan otkup

MOGUĆNOSTI

PRETNJE

- Uspostavljanje geografskog porekla za neke proizvode - Povećanje površina pod voćarskim zasadima i vinogradima - Povećanje površina pod povrćem - Povećanje površina pod ratarskim kulturama - Navodnjavanje - Plasman konzumne robe

- Nepostojanje poljoprivrednih osnova - Nepoštovanje dogovora od strane države - Monopol u otkupu - Neureñenost tržišta

Str. 29

4. SWOT Analiza - Radna grupa za turizam

SNAGE

SLABOSTI

- Opredeljenost grada za razvoj turizma - Postojanje slobodnih kapaciteta (parcela) - Tvrñava - Postojanje TO - Broj turista koji posećuju Smederevo - Letnja rezidencija Obrenovića - Ukupna kulturna baština – spomenici i manifestacije - Blizina Beograda - Dobar vodovod (mreza i kvalitet vode) - Ušće Morave u Dunav

- Ljudski resursi (nedovoljan broj) - Neureñena pijaca - Nedostatak projekata - Nepostojanje turističkog pristana - Neiskorišćenost kapaciteta - Nepotpuna evidencija broja turista (neprijavljivanje) - Nedostatak sadržaja - Nedostatak smeštajnih kapaciteta - Zagañenost - Deo prilaza Smederevu nepokriven mobilnom telefonskom mrežom - Delovi grada prljavi - Nedovoljan marketing - Nepostojanje bazena (neiskorišćeni potencijali za sportski turizam) - Nepostojanje receptivnih turistickih agencija - Nepostojanje kapaciteta za kongresni i sajamski turizam

MOGUĆNOSTI

PRETNJE

- Sanitarna deponija; fabrika za reciklažu - Postojanje uslova za lovni i ribolovni turizam - Razvoj vinskog turizma - Razvoj rečnog turizma - Postojanje termalnih voda - Regionalna saradnja

- Blizina Beograda - Kriza (manje novca) - Trenutna lokacija autobuske, železničke stanice i luke - Ureñenje Tvrñave je van gradskih ingerencija

Str. 30

5. SWOT Analiza - Radna grupa za nauku, obrazovanje i društvene delatnosti

SNAGE

SLABOSTI

- Postojanje srednjih i srednjih stručnih škola - Uglavnom dobra tehnička opremljenost - Geografski položaj (zbog gravitiranja studenata i učenika) - Stručna radna snaga (delom) - Izražena potreba privrede za odredjenim profilima - Mogućnost prekvalifikacije - Rad lokalnog Saveta za zapošljavanje - Rad lokalnog Saveta za socijalnu politiku - Postojanje strategije socijalne zaštite - Lokalni akcioni plan za ugrožene grupe (Romi)

- Tradicionalni način rada u školama - Preveliki broj osnovnih škola (potrebna racionalizacija) - Nedovoljna informisanost i efikasnost - Nepostojanje školske uprave u Smederevu - Neadekvatan plan upisa (ne postoji usklañenost sa privredom) - Nedovoljno interesovanje dece za deficitarna zanimanja - Nepostojanje standarda Radničkog univerziteta (zbog čega ta ustanova ne može da izdaje sertifikate) - Nasilje u školama (takodje i pretnja)

MOGUĆNOSTI

PRETNJE

- Postojanje različitih programa zapošljavanja i samozapošljavanja (nsz) - Dolazak stranog univerziteta (fakulteti ili odeljenja fakulteta)

- Pad nataliteta - Nedovoljan broj lekara u primarnoj zdravstvenoj zaštiti - Sporost i neefikasnost u donošenju i menjanju zakona - Ekonomska kriza

Str. 31

ANEX II - Radne grupe po klju čnim pitanjima, Razvoj saobra ćaja \ komunalna infrastruktura

1. Nenad Krčum 2. Katarina Kodžas-Jovanović 3. Vladimir Krstin 4. Milena Drašković 5. Slobodan Ristić 6. Predrag Umičević 7. Miodrag Jovković 8. Zoran Anñelković 9. Igor ðokić 10. Zoran Cvišić 11. Slobodan Ugljevarević

Stvaranje povoljne poslovne klime (privlačenje investicija, msp, ind. zone, marketing i brendiranje)

1. Predrag Umičević 2. Milija Barović 3. Živka Josipović Bulatović 4. Balan Mirče 5. Snežana Savić-Stoiljković 6. Branko Grujić 7. Dragomir Milošević 8. Aleksandar Čurović 9. Milijan Marinković 10. Dr.Živoslav Adamović

Poljoprivreda

1. Zoran Ivanović 2. Radiša Milić 3. Nataša Miladinović 4. Branče Stojanović 5. Jovica Vujičić

Razvoj turizma

1. Danijela Srejić 2. Saša Momić 3. Milovan Kostić 4. Zoran Ivanović 5. Vladan Biskupljanin 6. Nataša Nikolova

Str. 32

Obrazovanje, nauka i društvene delatnosti

1. Bojan Teofilović 2. Goro Redžić 3. Darko Memedović 4. Dr Vesna Jeremić Dragojević 5. Dragana Dobrić 6. Snežana ðurić 7. Dragan Stanić 8. Živorad Rašić 9. Dr Ivan Stefanović

Koordinator Komisije za strateško planiranje Zdravka Kovačević-Vasić Predstavnici USAID/MEGA programa Jelena Mihajlović-Tanasijević Zoran Ilić Niko se ne diže tako visoko kao onaj koji zna kuda ide.

Stendal, francuski književnik (1783-1842)

Str. 33

Anex III - Upitnik o mišljenu poslovnog sektora

Str. 34

SMEDEREVO

UPITNIK - MIŠLJENJE PRIVREDNOG SEKTORA

Anketu sprovela

Komisija za strateško planiranje

u saradnji sa

The Urban Institute

uz podršku

Oktobar 2008.

Str. 35

UPITNIK – MIŠLJENJE PRIVREDNOG SEKTORA

I. UVOD U septembru i oktobru 2008. godine, sprovedena je anketa u pogledu mišljenja privrednog sektora meñu poslodavcima Smedereva. Ova anketa je deo nastojanja strateškog planiranja ekonomskog razvoja na nivou lokalne zajednice, koje se odnosi na budućnost grada. Svrha ove ankete je bila da se obezbede korisne i pouzdane informacije za članove Komisije za strateško planiranje, koje se odnose na stavove onih koji investiraju i otvaraju radna mesta u Inñiji. U anketi su postavljana pitanja koja su za cilj imala da ustanove kakva je generalno poslovna klima u opštini, kao i zadovoljstvo privrednika kvalitetom. Stavke u upitniku su obuhvatale istorijat i status firmi, prirodu njihovog posla, pitanja radne snage i zaposlenih, planove za investicije, informacije o poslovnim objektima, usluge lokalne uprave i odnose sa njom i sveukupne utiske o gradu kao mestu poslovanja. II. METODOLOGIJA Anketom je obuhvaćeno ukupno 26 preduzeća, koja zapošljavaju 1.955 radnika. Iako je u pitanju relativno mali uzorak, dobijeni odgovori su dovoljno relevantni za opšti utisak o stavovima preduzeća i poslovnoj klimi u opštini. Od preduzeća obuhvaćenih anketom, 22 je u privatnom vlasništvu, 3 u državnom i 1 u društvenom. Devet firmi se bavi proizvodnjom, četiri grañevinarstvom i inženjeringom, četiri trgovinom i devet ostalim uslugama (transport, razne popravke, komunalne usluge). Od ukupnog broja anketiranih preduzeća, najviše je malih, što i odražava strukturu privrede. Preciznije, anketirano je 18 preduzeća sa manje od 50 zaposlenih, šest preduzeća koja imaju izmeñu 50 i 250 zaposlenih i dva preduzeća sa preko 250 zaposlenih. Ovaj izveštaj obuhvata ukupne odgovore svih firmi. Članovi Komisije za strateško planiranje su obavili svih 26 razgovora. Kako bi se podstakli kompletni i iskreni odgovori od poslodavaca, oni su najpre uvereni da se ovaj izveštaj neće pozivati na konkretne firme, te da će formulari upitnika ostati poverljivi. Iako anketiranje 26 firmi ne može da odrazi stavove celokupne poslovne zajednice, ove firme, velike i male, tradicionalne i nove, zapošljavaju značajan deo lokalne ekonomski aktivne radne snage, te rezultati ankete jesu vrlo indikativni i predstavljaju koristan instrument za strateško planiranje ekonomskog razvoja. Pored toga, anketom su utvrñene razlike u stavovima firmi koje predstavljaju različite sektore lokalne privrede (proizvodnja, grañevinarstvo, transport, trgovina, ostale usluge), što dodatno doprinosi informativnosti ovog istraživanja i boljem razumevanju objektivnog stanja u lokalnoj privredi.

Str. 36

III. GLAVNI REZULTATI 1. Poslovna klima u Smederevu je, u poreñenju sa ostalim Opštinama u Srbiji, relativno povoljna.

Stopa nezaposlenosti u prvoj polovini 2008. godine iznosi 20,5%, što je ispod republičkog proseka (22,8%). Prosečna neto plata u prvih devet meseci 2008. godine iznosi 37.054 dinara, što je 16% više od republičkog proseka (31.832 dinara). Ipak, porast plata u prvih devet meseci, koji iznosi 11% u odnosu na prošlu godinu, je manji u odnosu na republički prosek (19%). Ukupan broj zaposlenih u opštini iznosi 27.015 i praktično je nepromenjen u odnosu na prošlu godinu.

2. Preduzeća obuhvaćena anketom zapošljavaju 1.955 radnika. Od toga je 696 u industrijskoj

proizvodnji i grañevinarstvu i 1.259 u trgovini, transportu i ostalim uslugama, tj. 1.194 u privatnom sektoru i 761 u državnom i društvenom. Preduzeća predviñaju da će naredne godine imati porast broja zaposlenih za oko 5%. Ako gledamo samo privatna preduzeća, ona predviñaju da će povećati broj zaposlenih za oko 11%.

3. Preduzeća očekuju da će u 2008. imati relativno solidan rast prihoda od 23% u odnosu na

2007. Preduzeća iz sektora industrijske proizvodnje i grañevinarstva očekuju još veći rast prihoda, od 32%, dok preduzeća iz sektora trgovine, transporta i ostalih usluga očekuju manji rast prihoda, od 15%.

4. Anketirana preduzeća su u najvećoj meri orjentisana na poslovanje unutar opštine i regiona.

Čak 64% plasmana preduzeća su ostvarila unutar regiona. U ostatku Srbije je realizovano 19% plasmana, a svega 17% plasmana je realizovano na inostranim tržištima. Ipak, postoje značajne razlike meñu sektorima. Preduzeća iz sektora industrijske proizvodnje i grañevinarstva realizuju 33% svog plasmana van teritorije Srbije, tj. izvozom. Sa druge strane, preduzeća iz sektora trgovine, transporta i ostalih usluga realizuju samo 3% plasmana van Srbije, a čak 84% plasmana unutar opštine.

5. Poslodavci su generalno zadovoljni kvalitetom radne snage u svojim preduzećima. Od

ukupnog broja zaposlenih, 26% je ocenjeno kao izvrsno, a 40% kao dobro. S druge strane, 25% zaposlenih je ocenjeno samo kao zadovoljavajuće, a 8% kao loše. Primetna je razlika meñu sektorima. Preduzeća iz sektora industrijske proizvodnje i grañevinarstva smatraju da je 79% njihovih zaposlenih izvrsno ili dobro, a 21% zadovoljavajuće ili loše. Mnogo negativnija situacije je kod preduzeća iz sektora trgovine, transporta i ostalih usluga, gde je svega 59% zaposlenih ocenjeno kao izvrsno ili dobro, a čak 41% kao zadovoljavajuće ili loše.

6. Čak 52% preduzeća ima ili očekuje da će imati problema sa pronalaženjem novih radnika sa

odgovarajućim znanjima i veštinama. Ovo je posebno izraženo u sektoru industrijske proizvodnje i grañevinarstva, gde čak 69% preduzeća identifikuje ovaj problem. Kod preduzeća iz sektora trgovine, transporta i ostalih usluga situacija je nešto povoljnija; 33% ovih preduzeća ima ili očekuje da će imati problem sa nalaženjem odgovarajućih radnika.

7. Čak 19 preduzeća, od ukupno 26 interjvuisanih, planira investicije radi proširenja poslovanja u

Smederevu. Pored toga, još 5 preduzeća razmatra ovu mogućnost. Svega 2 preduzeća trenutno ni ne razmatra mogućnost novih investicija. Većina planiranih investicija će biti realizovana u 2008. i 2009. Preduzeća očekuju da će ukupan iznos planiranih investicija biti 2.457 miliona dinara (ili oko 30 miliona evra). Preduzeća očekuju da će ovim investicijama kreirati 488 novih radnih mesta (što je 25% od trenutnog broja zaposlenih). Pored toga, 6 preduzeća planira, a 3 preduzeća razmatra mogućnost investicija van teritorije opštine. Dva glavna razloga za investiranje van teritorije opštine su želja za širenjem na nova tržišta i problemi sa grañevinskim zemljištem i dozvolama unutar opštine.

8. Tri preduzeća planira, a dva razmatra mogućnost izmeštanja celokupnog ili dela poslovanja

van opštine. Kao glavni razlog navode neadekvatnost postojećeg prostora, nedostatak zemljišta za proširenje i povoljniju poslovnu klimu u drugom mestu.

Str. 37

9. Kao faktore koji najnegativnije utiču na trenutni i budući razvoj svog poslovanja, preduzeća identifikuju opštu privrednu situaciju. Za preduzeća iz sektora industrijske proizvodnje i grañevinarstva bitan otežavajući faktor predstavlja i nedostatak kvalifikovane radne snage. Za preduzeća iz sektora trgovine, transporta i ostalih usluga posebno negativan uticaj ima i nivo domaće konkurencije.

10. Upitana za negativne i pozitivne strane vezane za ulazak Srbije u EU, preduzeća kao

najpozitivniji efekat identifikuju stabilnu poslovnu klimu i lakše sprovoñenje zakona. Kao negativne strane, preduzeća navode veće troškove rada, ulaganja koja će biti neophodna za prilagoñavanje novim uslovima i jaču konkurenciju.

11. U principu, lokalna samouprava po mišljenju preduzeća nije visoko ocenjena. Na skali od 1 do 4,

gde je 1 najbolja, a 4 najlošija ocena, lokalna samouprava dobija opštu ocenu od 2,9. Preciznije, 2 preduzeća ocenjuje lokalnu samoupravu kao izvrsnu, 4 kao dobru, 10 kao zadovoljavajuću i 6 kao lošu. Kada se gledaju pojedinačne institucije, najpovoljnije su ocenjeni Privredna komora, Nacionalna služba za zapošljavanje i Gradonačelnik, dok su lošije ocenjeni Kancelarija za lokalni ekonomski razvoj i Direkcija.

12. Kvalitet usluga koje pruža lokalna samouprava je takoñe ocenjen relativno loše. Na skali od 1

do 4, gde je 1 najbolja, a 4 najlošija ocena, lokalna samouprava je za usluge koje pruža dobila ukupnu ocenu 3,21. Najlošije je ocenjena ponuda lokacija i zgrada za poslovanje (3,86), održavanje puteva (3,65) i izdavanje grañevinskih dozvola (3,58), a najpovoljnije izdavanje dozvola za privredne delatnosti(2,48). Na pitanje koje usluge lokalne samouprave bi prvo trebalo unaprediti, preduzeća ponovo navode da su to ponuda lokacija i zgrada za poslovanje, održavanje puteva i izdavanje grañevinskih dozvola.

13. Na pitanje koje uloge bi lokalna samouprava trebalo da ima u razvoju lokalne privrede, najviše

preduzeća smatra da bi lokalna samouprava trebalo da uspostavi centre za pomoć preduzećima oko birokratskih problema i procedura, da izradi etički kodeks za rad sa preduzećima, da ima stručnjake za ekonomski razvoj koji će aktivno pomagati preduzećima koja investiraju, kao i da se bave aktivnim privlačenjem investicija. Po preduzećima, najprioritetnije teme kojima bi trebalo da se bavi strateški plan ekonomskog razvoja su razvoj malih i srednjih preduzeća, podrška i pružanje pomoći preduzećima i razvoj komunalne infrastrukture. Pored toga, preduzeća iz sektora industrijske proizvodnje i grañevinarstva smatraju da bi jedan od glavnih prioriteta strateškog plana trebalo da bude privlačenje stranih direktnih investicija.

14. Skoro sva preduzeća su pozitivno ocenila sprovoñenje ovakvog istraživanja i pozdravljaju

inicijativu za veće uključivanje privrede u proces strateškog planiranja.

Str. 38

IV. REZULTATI ANKETE 1. Profil preduze ća i opšta poslovna klima Od 26 anketiranih preduzeća najveći broj, njih 15, je osnovano tokom devedesetih godina. Sedam preduzeća je osnovano pre 1990. a tri preduzeća posle 2000. (jedno preduzeće nije odgovorilo na pitanje kada je osnovano). Dvadeset firmi je u većinskom privatnom vlasništvu, a četiri u državnom ili društvenom (preciznije, tri u državnom i jedna u društvenom). Sve anketirane firme su u domaćem vlasništvu. Anketirane firme ukupno zapošljavaju 1.955 radnika. Od tog broja, firme u privatnom vlasništvu zapošljavaju 1.194 ili 61% radnika, a firme u državnom i društvenom vlasništvu 761 ili 39% radnika. Anketirane firme u proseku imaju 75 zaposlenih. Kada gledamo samo firme u privatnom vlasništvu, one u proseku imaju 54 zaposlenih, dok firme u državnom i društvenom vlasništvu u proseku imaju 190 zaposlenih. Od 26 anketiranih firmi, najveći broj, njih devet, se bavi industrijskom proizvodnjom. Četiri firme se bave grañevinskim delatnostima. Što se tiče uslužnih delatnosti, četiri firme se bave trgovinom, dok se devet firmi bavi ostalim uslugama. U ovoj grupi se nalaze tri firme koje se bave transportom, tri koje se bave komunalnim delatnostima, dve koje se bave raznim opravkama i jedna koja se bavi savetodavnim uslugama. Anketirana preduzeća nemaju previše povoljno mišljenje o Smederevu kao mestu za poslovanje. Upitani kako generalno vide svoj grad kao mesto za poslovanje, od ukupno 26 preduzeća samo dva je dalo ocenu izvrsno. Šest preduzeća je dalo ocenu dobro, a čak 16 je dalo samo zadovoljavajuću ocenu. Na kraju, dva preduzeća smatra da je njihov grad loše mesto za poslovanje (Slika 1). Radi poreñenja, navedimo da je u Inñiji, kao jednoj od vodećih opština po kvalitetu poslovne klime, od ukupno 29 anketiranih firmi čak 7 dalo ocenu da je njihov grad izvrsno mesto za poslovanje, a 12 kao dobro, dok je 9 dalo ocenu „zadovoljavajuće” i samo jedno je dalo ocenu „loše”. Slično je ocenjen i generalni kvalitet života u gradu. Četiri preduzeća smatra da je generalno kvalitet života u gradu dobar, čak 17 da je samo zadovoljavajući, a pet da je loš. Na pitanje koja je glavna prednost Smedereva kao sredine za poslovanje, skoro sva anketirana preduzeća su navela geografski položaj, blizinu Beogradu kao najvećem domaćem tržištu i blizinu Dunava. Sa druge strane, kao glavne probleme većina preduzeća navodi nezadovoljavajuću ponudu industrijskog zemljišta i nedovoljnu opremljenost infrastrukturom.

Slika 1: Mišljenje o gradu kao mestu za poslovanje Slika 2: Mišljenje o kvalitetu života u gradu

2

6

16

2

Izuzetno

Dobro

Zadovoljavajuće

Loše

0

4

17

5

Izuzetno

Dobro

Zadovoljavajuće

Loše

2. Struktura prometa Anketirane firme su u najvećoj meri usmerene na lokalno tržište. One čak 64% svog plasmana ostvaruju u okviru regiona, dok 19% prometa firme ostvaruju na ostatku teritorije Srbije. Anketirane firme samo 17% prometa realizuju izvozom (Slika 3). Drugačija slika se dobija kada posmatramo posebno firme koje se bave industrijskom proizvodnjom i grañevinarstvom i firme koje se bave trgovinom i drugim uslugama. Firme koje se bave industrijskom proizvodnjom i grañevinarstvom ostvaruju 43% svog prometa u okviru regiona, 25% ostvaruju u ostatku Srbije, a izvozom ostvaruju relativno solidnih 32% ukupnog prometa (Slika 4). Sa druge strane, firme koje se bave trgovinom i drugim uslugama, čak 84% prometa ostvaruju lokalno, 12% u ostatku Srbije i

Str. 39

svega 3% izvozom. Kada gledamo pojedinačne firme, od ukupnog broja anketiranih firmi njih 19 preko polovinu prometa realizuje lokalno. Sedam firmi veći deo prometa ostvaruje van regiona, od toga dve firme većinu prometa realizuju izvozom.

Slika 3: Realizacija plasmana, sve firme

lokalno (region); 64%

Srbija; 19%

Balkan; 3%

Evropa i ostale zemlje; 14%

Slika 4: Realizacija plasmana, firme koje se bave proizvodnjom i grañevinarstvom

lokalno (region); 43%

Srbija; 25%

Balkan; 4%

Evropa i ostale zemlje; 28%

Ukupan promet firmi iznosi 1,9 miliona dinara godišnje po zaposlenom. Firme iz sektora trgovine, u skladu sa prirodom delatnosti, ostvaruju najveći promet po zaposlenom, od 5,9 miliona dinara. Firme iz sektora proizvodnje i grañevinarstva ostvaruju promet od 2,6 miliona dinara godišnje po zaposlenom, dok firme koje se bave ostalim uslugama ostvaruju niži promet, od 1,2 miliona dinara godišnje po zaposlenom. U vezi poslovnih očekivanja, firme su generalno optimistične. Firme u proseku očekuju da će u 2008. imati porast prometa od 23,1% u odnosu na prethodnu godinu. Gledano pojedinačno, dve firme očekuju pad prometa, dok ostale firme očekuju porast prometa. Ponovo uočavamo bitne razlike u očekivanjima kod firmi iz različitih sektora. Naime, firme iz sektora proizvodnje i grañevinarstva očekuju porast prometa od 31,7%, dok firme koje se bave trgovinom i ostalim uslugama očekuju rast prometa od 14,7% ( Slika 5).

Slika 5: Očekivani rast prometa u 2008.

0%

5%

10%

15%

20%

25%

30%

35%

sve firme proizvodnja igrañevinarstvo

trgovina i ostaleusluge

Str. 40

Od svih anketiranih firmi, 77% ima važne klijente u regionu. Ovaj procenat je još veći kod preduzeća koja se bave trgovinom i drugim uslugama. Naime, čak 12 od 13 ovih firmi (ili 92%) u regionu ima važne klijente. Sa druge strane, od 13 firmi koje se bave industrijskom proizvodnjom i grañevinarstvom, njih 8 (ili 62%) ima važne klijente u regionu. Slična je situacija i sa kvalifikovanom radnom snagom: od svih preduzeća, njih 18 (ili 69%) u regionu ima kvalifikovanu radnu snagu važnu za svoj posao. Sa druge strane, svega 10 preduzeća (ili 38%) ima važne dobavljače sirovina u regionu. 3. Zaposleni i radna snaga Kao što smo već naveli, u anketiranim preduzećima je zaposleno 1.955 radnika. Ovo je porast od 11% u odnosu na prošlu godinu. Kada pogledamo broj zaposlenih u 2003, vidimo da je za pet godina broj zaposlenih u anketiranim preduzećima porastao za 17%. U odnosu na prošlu godinu, najviše radnih mesta je otvoreno u sektorima industrijske proizvodnje i grañevinarstva, ali i u sektoru trgovine. Jedino sektor ostalih usluga beleži nešto sporiji rast broja zaposlenih ( Slika 6). U 2009. godini preduzeća očekuju dalji porast broja zaposlenih, ali nižom stopom nego u 2008. Naime, upitana za broj zaposlenih u 2009. godini, preduzeća očekuju da će ukupan broj zaposlenih tada biti 2.059, što je porast od 5% u odnosu na 2008. Rast zaposlenih očekuju preduzeća iz sektora proizvodnje, grañevinarstva i trgovine, dok preduzeća koja se bave ostalim uslugama očekuju blagi pad zaposlenosti. Firme su generalno zadovoljne radnom snagom. Kada posmatramo sve firme, one smatraju da je 66% radne snage izuzetno ili dobro, dok je 25% radne snage ocenjeno kao zadovoljavajuće, a 8% kao loše (Slika 7). Firme iz proizvodnje i grañevinarstva su nešto zadovoljnije radnom snagom, jer je kod njih samo 21% radne snage ocenjeno kao zadovoljavajuće ili loše, dok je kod firmi koje se bave trgovinom i uslugama čak 41% radne snage ocenjeno kao zadovoljavajuće ili loše.

Slika 6: Porast broja zaposlenih u 2008, u odnosu na prošlu godinu

0%

5%

10%

15%

20%

25%

sve

firm

e

proi

zvod

nja

i

grañ

evin

arst

vo

trgov

ina

osta

le u

slug

e

Sa druge strane, značajan broj firmi smatra da će u budućnosti imati problema sa pronalaženjem novih radnika odgovarajućih kvaliteta. Od 26 anketiranih firmi, čak 11 firmi već ima, a još dve očekuju da će imati probleme sa nalaženjem adekvatnih radnika. Problem je posebno izražen kod firmi iz sektora proizvodnje i grañevinarstva, jer čak 9 od 13 ovih firmi (ili 69%) ima ili očekuje da će imati probleme sa nalaženjem odgovarajućih radnika (Slika 8). Zanimljivo je da firme imaju najviše problema sa nalaženjem kvalitetnih i/ili iskusnih KV i VKV radnika.

Str. 41

Slika 7: Zadovoljstvo firmi radnom snagom

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%



Izuzetno Dobro Zadovoljava Loše

Procenat zaposlenih sa visokim obrazovanjem u anketiranim preduzećima je vrlo nizak. Oni čine svega 6,1% od ukupnog broja zaposlenih. Ovo je znatno niže od republičkog proseka po kom je učešće visoko obrazovanih u ukupnoj radnoj snazi oko 18%. Po odgovorima preduzeća, procenat zaposlenih sa visokim obrazovanjem će se u 2009. neznatno povećati, na 6,3% od ukupno zaposlenih. U odnosu na ukupan broj zaposlenih, u anketiranim preduzećima žene čine 25% radne snage. Ovo je ispod republičkog proseka od oko 45% učešća žena u ukupnom broju zaposlenih.

Slika 8: Procenat firmi koje imaju ili očekuje da će imati probleme sa nalaženjem odgovarajućih radnika

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%



Sudeći po anketi, prosečna plata u anketiranim preduzećima iznosi 20.046 dinara. I ovde postoji uočljiva razlika izmeñu sektora. Prosečna plata u preduzećima koja se bave industrijskom proizvodnjom i grañevinarstvom je 26.266 dinara, dok je u preduzećima koja se bave trgovinom i ostalim uslugama prosečna plata 16.608 dinara. Pet anketiranih preduzeća ima odeljenje za istraživanje i razvoj. U ovim odeljenjima je u proseku zaposleno 3 osobe. Odeljenja za istraživanje i razvoj se prvenstveno bave unapreñenjima postojeće tehnologije i razvojem novih proizvoda. 4. Investicije i planovi za razvoj Od ukupnog broja anketiranih preduzeća, njih 15 je vlasnik prostorija u kojima posluje. Osam preduzeća zakupljuje prostorije, a tri preduzeća su vlasnici dela prostorija u kojima posluju, a deo zakupljuju. Ipak, čak 14 preduzeća smatra da prostorije u kojima trenutno posluju nisu

Str. 42

dovoljne da bi omogućile proširenje poslovnih ili proizvodnih kapaciteta. Ovo je verovatno jedan od razloga zašto veliki procenat preduzeća planira nove investicije u proširenje kapaciteta koje bi omogućilo rast poslovanja. Najveći broj preduzeća planira nove investicije radi proširenja kapaciteta u Smederevu. Čak 19 od ukupno 26 preduzeća je reklo da planira nove investicije na teritoriji opštine. Pored toga, još pet preduzeća razmatra mogućnost novih investicija. Svega dva preduzeća ni ne razmatra mogućnost proširenja postojećih kapaciteta. Planirane investicije će uglavnom biti realizovane u 2008. ili 2009. godini. Ukupan iznos planiranih investicija iznosi 2,46 milijardi dinara, ili nešto više od 30 miliona evra. Ovaj iznos predstavlja oko 80% ukupnog prometa preduzeća koja planiraju investicije. Preduzeća očekuju da će ovim investicijama stvoriti 488 novih radnih mesta. Ovo predstavlja povećanje od 25% postojeće radne snage, ili čak 37% od postojeće radne snage u preduzećima koja planiraju investicije.

Pored investicija na teritoriji opštine, šest preduzeća planira, a tri preduzeća razmatra mogućnost investicija van teritorije opštine. Od preduzeća koja planiraju investicije van teritorije opštine, tri se bave proizvodnjom, dva trgovinom i jedno ostalim uslugama. Glavni razlozi za investiranje van teritorije opštine su želja za širenjem na nova tržišta i problemi sa grañevinskim zemljištem i dozvolama unutar opštine. Na kraju, recimo i da tri preduzeća planira, a dva razmatra mogućnost izmeštanja celokupnog ili dela poslovanja van opštine. Sva tri preduzeća koja planira kompletno ili delimično izmeštanje sa teritorije opštine su u sektoru industrijske proizvodnje. Pored toga, po jedno preduzeće koje se bavi trgovinom i grañevinarstvom razmatra ovu mogućnost. Kao glavni razlog za preseljenje, preduzeća navode neadekvatnost postojećeg prostora, nedostatak zemljišta za proširenje i povoljniju poslovnu klimu u drugom mestu. Većina ovih preduzeća bi promenila odluku o preseljenju kada bi imala kvalitetniju ponudu infrastrukturom opremljenog zemljišta. 5. Prepreke za dalji razvoj Preduzeća su upitana koji faktori iz poslovnog okruženja po njihovom mišljenju imaju najnegativniji uticaj na budući razvoj njihovog poslovanja. Daleko najveći broj preduzeća, njih 19 (ili 73%) kao glavni negativni faktor navodi opštu ekonomsku situaciju. Pored toga, kada posmatramo sva preduzeća, kao negativni faktori se ističu i domaća konkurencija, i u nešto manjoj meri: troškovi energije, nacionalno zakonodavstvo, držanje lokalne samouprave, kamatne stope, pristup finansiranju i raspoloživost obučene radne snage (Slika 9). Uočavamo i odreñene zanimljive razlike meñu odgovorima preduzeća iz različitih sektora. Naime, iako se sva preduzeća slažu da je glavni otežavajući faktor opšta privredna situacija, postoje razlike u rangiranju ostalih faktora. Tako je za preduzeća iz sektora proizvodnje i grañevinarstva sledeći veliki problem nedostatak kvalifikovane radne snage (dok ovo skoro uopšte nije problem za preduzeća iz sektora trgovine i ostalih usluga). Probleme za ova preduzeća predstavljaju i kamatne stope, ali i držanje lokalne samouprave, što verovatno ima veze sa problemima vezanim za raspoloživo industrijsko zemljište. Sa druge strane, za preduzeća iz sektora trgovine i ostalih usluga veliki problem predstavlja domaća konkurencija (dok za preduzeća koja se bave proizvodnjom ovo nije toliki problem). Pored toga, za ova preduzeća se kao problemi izdvajaju i troškovi energije i troškovi radne snage (što je pomalo neočekivano, s obzirom da su plate u ovom sektoru manje od ukupnog proseka, te to verovatno govori o nižoj efikasnosti ovih preduzeća). Najmanji problem za sva preduzeća je udaljenost od tržišta i gubitak tržišta bivše Jugoslavije. Ovi odgovori su u skladu sa ranije spomenutom činjenicom da su anketirana preduzeća u najvećoj meri orijentisana na lokalno tržište.

Str. 43

Slika 9: Glavni otežavajući faktori za poslovanje, % firmi koje spominju navedeni faktor

0% 20% 40% 60% 80% 100%

Opšta privredna situacija

Domaća konkurencija

Troškovi energije

Nacionalno zakonodavstvo

Držanje lokalne uprave

Kamatne stope

Ne/dostupnost finansija

Nedostatak kvalifikovane radne snage

Neadekvatni kapaciteti

Troškovi radne snage

Inostrana konkurencija

Troškovi materijala, komponenti, itd.

Ekološka ograničenja

Udaljenot tržišta

Gubitak tržišta bivše Jugoslavije

sve firme proizvodnja i grañevinarstvo trgovina i ostale usluge

6. Javne usluge i odnosi sa vlastima Ukupno mišljenje anketiranih firmi o lokalnim vlastima je tek zadovoljavajuće. Naime, od 26 anketiranih preduzeća koja su upitane za njihovo opšte mišljenje o lokalnoj vlasti, dva su dala ocenu „izvrsno“, četiri „dobro“, čak deset „zadovoljavajuće“ i čak šest „loše“ (Slika 10). Četiri preduzeća nisu odgovorila na ovo pitanje. Dodatni pokazatelj o ograničenom poverenju u lokalnu samoupravu dobijamo i kada pogledamo odgovore na pitanje da li lokalna samouprava primenjuje procedure za izdavanje dozvola, naplatu poreza i druge naknade na jednak i pošten način svim grañanima i privrednim subjektima. Naime, čak 14 od 26 preduzeća se donekle ili u potpunosti ne slaže sa ovom konstatacijom. Samo devet preduzeća se donekle slaže, a ni jedno preduzeće se nije izjasnilo da se slaže u potpunosti sa ovom tvrdnjom (tri preduzeća nisu odgovorila na ovo pitanje). Kada se gledaju pojedinačne institucije, najpovoljnije su ocenjeni Privredna komora, Nacionalna služba za zapošljavanje i Gradonačelnik (Slika 11).

Str. 44

Slika 10: Opšte mišljenje o lokalnoj samoupravi

2

4

10

6

Izuzetno

Dobro

Zadovoljavajuće

Loše

Slika 11: Ukoliko ste imali profesionalni kontakt sa dole navedenim organizacijama, kako ih ocenjujete

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Republičke vlasti

Pokrajinske vlasti

Poreska uprava

Republički fond za razvoj

Republički garancijski fond

OUC/CID

Kancelarija za Lokalni Ekonomski Razvoj

Agencija za MSP

Skupština/Veće

Odeljenje za ekonomiju i finansije

Direkcija

Agencija za privredne registre

SIEPA

Poslovno udruženje

Uprava carine

Zamenik gradonačelnika

Biro za zapošljavanje

Gradonačelnik

Trgovinska i privredna komora

Izuzetno Dobro Zadovoljavajuće Loše Bez mišljenja/nisu imali kontakt

Kvalitet usluga koje pruža lokalna samouprava je takoñe ocenjen relativno loše. Na skali od 1 do 4, gde je 1 najbolja, a 4 najlošija ocena, lokalna samouprava je za usluge koje pruža dobila ukupnu ocenu 3,21. Najlošiju ocenu dobila je ponuda lokacija i zgrada za poslovanje (3,86). Pored toga, prilično loše ocene je dobilo održavanje puteva, izdavanje grañevinskih dozvola i podrška MSP (Slika 12). Relativno povoljne ocene su dobili izdavanje dozvola za privredne delatnosti (2,48), stanovanje, javna bezbednost i javni transport. Na pitanje koje usluge lokalne samouprave bi prvo trebalo unaprediti, preduzeća navode upravo one usluge koje su i dobile najlošije ocene: ponudu lokacija i zgrada za poslovanje, održavanje puteva i izdavanje grañevinskih dozvola.

Str. 45

Slika 12: Kvalitet javnih usluga (veća vrednost ukazuje na lošiji kvalitet, tj. 1=izvrsno, 4=loše)

2,0 2,5 3,0 3,5 4,0

Izdavanje dozvola za privredne delatnosti

Stanovanje

Javna bezbednost

Javni transport

Odnošenje otpada

Ukupno

Razvoj infrastrukture (gas, voda, struja i sl.)

Podrška MSP

Izdavanje grañevinskih dozvola

Održavanje puteva

Ponuda lokacija i zgrada za poslovanje

Na pitanje koje uloge bi lokalna samouprava trebalo da ima u razvoju lokalne privrede, uočavamo da privrednici pre svega smatraju da bi lokalna samouprava trebalo aktivnije da pomaže preduzećima u problemima sa kojima se suuočavaju. Tako najviše preduzeća navodi da bi lokalna samouprava trebalo da uspostavi centre za pomoć preduzećima oko birokratskih problema i procedura, kao i da uposli stručnjake za ekonomski razvoj koji će aktivno pomagati preduzećima koja investiraju (Slika 13). Pored toga, preduzeća smatraju da je važno da lokalna samouprava izradi etički kodeks za rad sa preduzećima, kao i da se aktivno bavi privlačenjem investicija. Sa druge strane, relativno mali broj preduzeća smatra da lokalna samouprava treba da ima ulogu u direktnoj podršci menadžmentu. Upitana šta bi trebalo da budu prioritetne teme kojima treba da se bavi strateški plan ekonomskog razvoja, daleko najveći broj preduzeća se izjasnio da je to razvoj malih i srednjih preduzeća. Ovo je donekle i očekivano, s obzirom da skoro sva anketirana preduzeća spadaju upravo u grupu MSP. Pored toga, značajan broj preduzeća smatra da su prioritetne teme i podrška i pružanje pomoći preduzećima, razvoj komunalne infrastruktura, kao i privlačenje stranih direktnih investicija i obrazovanje (Slika 14). Sa druge strane, samo mali broj preduzeća smatra da bi prioriteti strateškog plana lokalnog ekonomskog razvoja trebalo da budu turizam, razvoj poljoprivrede i sela, razvoj radne snage, istraživanje i razvoj tehnologija, transport i industrijsko restrukturiranje. Zanimljivo je istaći da je za preduzeća iz sektora industrijske proizvodnje i grañevinarstva privlačenje stranih direktnih investicija jednako važan prioritet kao i podrška MSP.

Str. 46

Slika 13: Usluge kojima bi trebalo da se bavi lokalna samouprava (prikazan je broj preduzeća koja su potvrdno odgovorila)

0 5 10 15 20 25

Direktna pomoć menadžmentu

Finansijska pomoć preduzetnicima

Besplatne lokacije

Biznis inkubatori

Podrška lokalnim firmama

Poreske olakšice

Razvoj radne snage

Aktivno privlačenje investicija

Stručnjaci za ekonomski razvoj

Etički kodeks

Centri za pomoć preduzetnicima

sigurno da verovatno da

Slika 14: Prioritetne teme kojima treba da se bavi strateški plan ekonomskog razvoja opštine (prikazan je broj preduzeća koja su potvrdno odgovorila)

0 5 10 15 20 25

Industrijsko restruktuiranje / diversifikacija

Transport

Istraživanje i razvoj, transfer tehnologija

Razvoj radne snage

Razvoj poljoprivrede i sela

Turizam

Obrazovanje

Privlačenje stranih direktnih investicija

Podrška i pružanje pomoći preduzećima

Komunalna infrastruktura

Razvoj malih i srednjih preduzeća

7. Odnos prema pridruživanju Evropskoj uniji Preduzeća su pitana i za njihova očekivanja vezana proces pridruživanja Evropskoj uniji, tj. za pozitivne i negativne aspekte tog procesa. Kao najpozitivniji efekat, najveći broj preduzeća navodi stabilnu poslovnu klimu. Pored toga, kao pozitivne efekte preduzeća često navode i lakše sprovoñenje zakona, kao i slobodan pristup velikom tržištu EU, neometan carinskim i drugim preprekama (Slika 15). Samo dva preduzeća kao prednosti ulaska u EU vidi korišćenje jedinsvtvene valute i bolju ponudu radne snage. Kao negativne strane, preduzeća pre svega navode veće troškove radne snage, trošak ulaganja koja će biti neophodna za prilagoñavanje novim uslovima i jaču konkurenciju.

Str. 47

Slika 15: Pozitivni efekti ulaska u EU (broj preduzeća koja su navela dati faktor)

2

2

7

8

8

10

12

19

Bolja ponuda radne snage

Jedinstvena valuta

Stabilno tržište kapitala

Učešće u programima EU

Viši nivo zaštite ekonomske konkurencije

Pristup velikom tržištu bez carina i drugihprepreka

Lakše sprovoñenje zakona

Stabilna poslovna klima

Slika 16: Negativni efekti ulaska u EU (broj preduzeća koja su navela dati faktor)

0

2

2

2

6

11

16

17

Viši etički zahtevi

Prestanak uslova za kokurentniju cenu

Striktnija zaštita potrošača

Striktnija državna pravila za pomoćpreduzećima

Striktnije ekološko zakonodavstvo

Jaka konkurencija

Ulaganje u prilagoñavanje novim uslovima

Veći troškovi radne snage

Str. 48

Anex IV Profil zajednice

Str. 49

Str. 50

Lista tabela Tabela 1. Osnovno pore ñenje opštine i okruženja (površina i stanovništvo), 2005. ..................... 53 Tabela 2. Opšti podaci o naseljima i katastarskim o pštinama, 2005. .................................... .......... 54 Tabela 3. Podaci o naseljima (tip naselja, broj sta novnika i površina), 2002.......................... ........ 54 Tabela 4. Spisak naselja i pripadaju ćih katastarskih opština............................ ............................... 55 Tabela 5. Klimatski pokazetelji.................... ......................................................................................... 55 Tabela 6. Struktura odbornika u skupštini opštine/G rada, 2004/2008. ................................... ......... 56 Tabela 7. Struktura zemljišnih površina, 2005. ..... ............................................................................. 60 Tabela 8. Uporedni pregled broja stanovnika, podaci iz popisa. ........................................ ............. 61 Tabela 9. Procenjeni broj stanovnika u periodu 1999 -2005. ............................................................. 61 Tabela 10. Struktura stanovništva prema tipu naselj a, 2002. ........................................................... 62 Tabela 11. Vitalni doga ñaji, 2005. ......................................... ............................................................... 62 Tabela 12. Struktura ženskog stanovništva starog 15 godina i više prema broju živoro ñene dece, 2002......................................................................................................................................................... 62 Tabela 13. Struktura stanovništva starog 15 i više godina prema bra čnom stanju i polu, 2002. . 63 Tabela 14. Struktura stanovništva prema starosti i polu, 2002. ........................................ ............... 63 Tabela 15. Struktura stanovništva po osnovnim konti gentima, 2002. ..................................... ........ 64 Tabela 16. Starosni indikatori stanovništva, 2005. . ........................................................................... 64 Tabela 17. Polna struktura stanovništva, 2002. ..... ............................................................................ 65 Tabela 18. Struktura stanovništva prema etni čkoj ili nacionalnoj pripadnosti, 2002. ............. ...... 65 Tabela 19. Struktura stanovništva prema veroispoves ti, 2002........................................... .............. 66 Tabela 20. Struktura stanovništva prema maternjem j eziku, 2002........................................ ........... 66 Tabela 21. Struktura stanovništva prema aktivnosti i polu, 2002....................................... .............. 67 Tabela 22. Struktura aktivnog stanovništva koje oba vlja zanimanje prema zanimanju i polu, 2002. ...................... ....................................................................................... 67 Tabela 23. Struktura stanovništva starog 15 i više godina prema školskoj spremi i pismenosti, 2002. .......... .............................................................................. 68 Tabela 24. Struktura porodica prema broju dece, 200 2..................................................................... 69 Tabela 25. Struktura porodica prema tipu, 2002. .... ........................................................................... 69 Tabela 26. Struktura doma ćinstava prema broju članova, 2002. ...................................... ............... 69 Tabela 27. Broj doseljenika po vremenskim periodima . ................................................................... 70 Tabela 28. Struktura doseljenika prema podru čju sa kojeg su doseljeni, 1940-2002. ............... .... 70 Tabela 29. Dnevne migracije prema tipu migranata, 2 002. ............................................................... 71 Tabela 30. Dnevne migracije stanovništva koje obavl ja zanimanje prema tipu delatnosti, 2002.............. .................................................................................. 71 Tabela 31. Uporedni pregled broja stanova po popisi ma. ................................................................ 72 Tabela 32. Broj i površina stanova, drugih nastanje nih prostorija, kolektivnih stanova i nastanjena lica, 2002. ....... ................................................................................ 72 Tabela 33. Struktura kolektivnih stanova, 2002. .... ............................................................................ 72 Tabela 34. Struktura stanova prema vrsti i opremlje nosti, 2002. ....................................... .............. 72 Tabela 35. Struktura stanova prema godini izgradnje , 2002............................................................. 73 Tabela 36. Struktura nastanjenih stanova prema broj u doma ćinstava i lica, 2002. ....................... 73 Tabela 37. Stambene jedinice prema nivou opremljeno sti infrastrukturom, 2007. ........................ 7 3 Tabela 38. Stambena izgradnja, 2005/2007. .......... .............................................................................. 73 Tabela 39. Vrednost izvedenih gra ñevinskih radova, 2005/2007......................... ............................. 74 Tabela 40. Cene stanova na tržištu, 2008........... ................................................................................. 74 Tabela 41. Cene stanova novogradnje, II polugodište 2007. ............................................................ 74 Tabela 42. Broj preduze ća po delatnostima i veli čini, 31.12.2007. (NBS)............................. ........... 75 Tabela 43. Broj radnika u preduze ćima po delatnosti i veli čini preduze ća, 31.12.2007.(NBS)...... 76 Tabela 44. Struktura preduze ća, ustanova i drugih pravnih lica prema oblasti del atnosti, stanje 31.12.2007. ................................. ................................................................................................. 77 Tabela 45. Struktura (aktivnih)preduzetni čkih radnji po delatnostima, 24.06.2008............. ........... 78 Tabela 46. Struktura preduzetni čkih radnji prema oblicima organizovanja, stanje 12. 04.2006. ... 79 Tabela 47. Struktura aktivnog stanovništva koje oba vlja zanimanje po delatnostima, 2002. ....... 79 Tabela 48. Struktura poljoprivrednog stanovništva p rema posedovanju poljoprivrednog gazdinstva, polu i aktivnosti, 2002 .......................................................................... 82 Tabela 49. Struktura poljoprivrednih gazdinstava pr ema veli čini, 2002.......................................... 83 Tabela 50. Struktura ukupne poljoprivredne površine u opštini prema na činu koriš ćenja, 2005. ........................................ ................................................................... 83

Str. 51

Tabela 51. Struktura poljoprivredne površine privat nih gazdinstava prema na činu koriš ćenja, 2005. ........................................ ................................................................... 83 Tabela 52. Proizvodnja pojedinih ratarskih kultura, industrijskog, povrtnog i krmnog bilja, 2005. ..................... ........................................................................................ 84 Tabela 53. Proizvodnja vo ća i grož ña, 2005........................................................................................ 84 Tabela 54. Broj stoke, stanje 15.01.2006. .......... .................................................................................. 84 Tabela 55. Prose čan broj stoke, stanje 15.01.2006. .................. ......................................................... 84 Tabela 56. Prodaja i otkup poljoprivrednih proizvod a, 2005............................................................. 85 Tabela 57. Pošumljene površine i pose čena drvna masa, 2005. .............................. ........................ 85 Tabela 58. Raspoložive lokacije za investiciona ula ganja. ............................................. .................. 85 Tabela 59. Veli čina preduze ća prema broju zaposlenih, 2007. .................... ..................................... 86 Tabela 60. Struktura narodnog dohotka po delatnosti ma, 2005....................................................... 86 Tabela 61. Struktura narodnog dohotka po oblicima s vojine, 2005....................................... .......... 87 Tabela 62. Društveni proizvod, 2005. ............... ................................................................................... 87 Tabela 63. Osnovni podaci o preduze ćima, 2005.......................................... ..................................... 87 Tabela 64. Struktura izvoza 2007/2008. ............. .................................................................................. 87 Tabela 65. Struktura uvoza 2007/2008............... .................................................................................. 88 Tabela 66. Struktura izvoza prema destinaciji...... .............................................................................. 88 Tabela 67. Struktura ostvarenih investicija prema k arakteru izgradnje i tehni čkoj strukturi, 2005. ............................... ..................................................................................... 89 Tabela 68. Struktura prihoda opštinskog budžeta, 20 05................................................................... 89 Tabela 69. Struktura rashoda opštinskog budžeta, 20 05. ................................................................. 90 Tabela 70. Broj i struktura zaposlenih, 2005....... ................................................................................ 91 Tabela 71. Struktura zaposlenih po sektorima delatn osti, 2007......................................... .............. 91 Tabela 72. Prose čne zarade po zaposlenom, februar 2008.............. ................................................. 92 Tabela 73. Uporedni pregled prose čnih zarada po zaposlenom po godinama............... ................ 92 Tabela 74. Prose čne zarade po zaposlenom bez poreza i doprinosa, po sektorima delatnosti, 2005. ..................... ........................................................................................ 93 Tabela 75. Slobodna radna mesta, 2007. ............. ............................................................................... 93 Tabela 76. Struktura zapošljavanja, 2007........... ................................................................................. 93 Tabela 77. Struktura nezaposlenih i tražilaca zapos lenja prema polu, decembar 2007. ............... 94 Tabela 78. Broj i polna struktura nezaposlenih, pre gled po godinama. .................................. ........ 94 Tabela 79. Stopa nezaposlenosti, 2007. ............. ................................................................................. 94 Tabela 80. Nezaposleni prema stepenu obrazovanja, 2 007. ............................................................. 95 Tabela 81. Nezaposleni prema dužini čekanja, 2007. ...................................... .................................. 95 Tabela 82. Nezaposleni prema starosnoj strukturi, 2 007. ................................................................. 95 Tabela 83. Dužina puteva, 2005..................... ....................................................................................... 97 Tabela 84. Promet robe i putnika u železni čkom saobra ćaju, 2005. ......................................... ....... 97 Tabela 85. PTT saobra ćaj, 2005 / 2007. ............................................................................................. 100 Tabela 86. Iskoriš ćenje energije, 2007. ............................... .............................................................. 100 Tabela 87. Bolni čki kapaciteti, 2007. ............................... .................................................................. 101 Tabela 88. Ulaganja u zdravstvo i socijalni rad, 20 05...................................................................... 101 Tabela 89. Lekari, stomatolozi i diplomirani farmac euti u zdravstvenim službama, 2005........... 101 Tabela 90. Korisnici socijalne zaštite – maloletna lica, 2005. ........................................ ................. 102 Tabela 91. Korisnici socijalne zaštite – punoletna lica, 2005. ........................................ ................ 102 Tabela 92. Kapaciteti obrazovnih institucija, pregl ed po godinama. .................................... ......... 102 Tabela 93. Ulaganja u obrazovanje, 2005............ .............................................................................. 103 Tabela 94. Broj i struktura obrazovnih ustanova, 20 05. .................................................................. 103 Tabela 95. Ukupan broj u čenika, studenata i korisnika obrazovnih ustanova, 2 005. .................. 103 Tabela 96. Prose čan broj u čenika, studenata i korisnika smeštaja u obrazovnim ustanovama, 2005. ..................... ................................................................................. 104 Tabela 97. Ukupan broj u čenika u osnovnim školama, 2008..................... ..................................... 104 Tabela 98. Broj i struktura turista i ostvarenih tu risti čkih no ćenja,2005/ 2006............................. 106 Tabela 99. Smeštajni kapaciteti, 2007. ............. ................................................................................. 107 Tabela 100. Broj bioskopa, bioskopskih sedišta, pro jekcija i posetilaca, 2005......................... ... 108

Str. 52

Uvod

Za potrebe izrade Strateškog plana Grada Smedereva, identifikovani su kvantitativni i kvalitativni raspoloživi resursi Grada . Prilikom prikupljanja i pripreme kvantitativnih podataka korišćeni su podaci iz Statističkih godišnjaka, Biltena i Saopštenja, Republičkog zavoda za statistiku Srbije, podaci iz NSZ-Filijala Smederevo, Agencije za privredne registre, kao i NBS. Dobijeni su podaci o osnovnim prirodnim, ekonomskim, geografskim, demografskim i socijalnim faktorima od Popisa 2002. godine, do 2008. godine. Kvalitativnom analizom prikupljeni podaci stavljeni su u odreñeni kontekst na osnovu čega je utvrñena perspektiva daljeg ekonomskog razvoja Grada Smedereva.

Str. 53

Tabela 1. Osnovno poreñenje opštine i okruženja (površina i stanovništvo), 2005.

Udeo u ukupnoj površini (%)

Udeo u ukupnom broju stanovnika (%)

Površina

(km2) Opštine Okruga Srbije

Broj stanovnika*

Opštine Okruga Srbije

Gustina nase-

ljenosti (br. stanov./

km2) Urbana zona 38,58 8 3,10 0,05 62.698 57,19 30,10 0,84 1625 Ruralna zona 443,12 92 35,50 0,50 46.933 42,81 22,53 0,63 106 Opština 481,7 100 38,60 0,55 109.631 100 52,63 1,47 228 Okrug 1.248 / 100 1,41 208.297 / 100 2,80 167 Srbija 88.361 / / 100 7.440.769 / / 100 84 *procena RZS

Osnovne karakteristike

Geografski položaj (lokacija)

Smederevo je pozicionirano na 40,390 severne geografske širine i 20,570 istočne geografske dužine. Nalazi se u severoistočnom delu Republike Srbije, na drugoj po veličini evropskoj reci Dunavu. Od prestonice, Beograda, udaljeno je svega 46 km. Osnovni potencijal Grada Smedereva je upravo njegov karakterističan mikropoložaj odnosno izuzetno povoljan geosaobraćajni položaj izmeñu dva evropska koridora - kopnenog X - auto-put i vodnog - VII - Dunav. Ovu prednost sa lokalnog aspekta sagledavanja treba maksimalno iskoristiti.

Grad Smederevo zahvata blago zatalasano nizijsko područje južnog oboda Panonskog basena, u krajnjem severo-istočnom delu Šumadije. Teritorija Grada pripada Podunavlju i donjem Pomoravlju. Prostire se neposredno ispred ušća Velike Morave u Dunav, pri čemu (u hidrografskom pogledu) najvećim delom pripada slivu Velike Morave.

Ukupna površina Grada Smedereva iznosi 481,7km2.

Najznačajnija prirodna prednost Smedereva,u odnosu na susedne gradove, ali imajući u vidu i ostale podunavske Regione, je izuzetno povoljna, zapravo strateški najpovoljnija geografsko-saobraćajna lokacija jer poseduje najseverniju luku koja može da

Str. 54

primi crnomorske brodove. Nizvodno od Smedereva se nalazi kovinski most, koji je ujedno poslednja veza sa levom obalom Dunava sve do HE „ðerdap I“.

Prema Prostornom planu Republike Srbije, usvojenom 1996.godine, Smederevo je regionalni centar i nalazi se na mestu susticanja dva prioritetna planirana pojasa intenzivnog razvoja (Savsko-Dunavskog i Dunavsko-Veliko Moravskog), a u planu je da se profiliše kao lučki grad i kao multimodalno saobraćajno čvorište.

Opšti podaci

Tabela 2. Opšti podaci o naseljima i katastarskim opštinama, 2005.

Opština Okrug Broj naselja 27 58 Prosečna veličina naselja (km2) 17,7 21,4 Broj gradskih naselja 1 3 Broj ostalih naselja 26 55 Broj katastarskih opština 30 64 Prosečna veličina katastarske opštine (km2) 16,06 19,5

Grad Smederevo je osnovna teritorijalna jedinica u kojoj grañani ostvaruju lokalnu samoupravu u skladu sa Ustavom.

Teritoruju Grada Smedereva čine područija 27 naseljeneh mesta, koje ulaze u njen sastav.

Tabela 3. Podaci o naseljima (tip naselja, broj stanovnika i površina), 2002.

Redni broj

Naseljeno mesto Tip naselja (gradsko/

ostalo) Broj stanovnika

Udeo u ukupnom broju stanovnika u

opštini (%)

Površina (km2)

1 Badljevica ostalo 439 0,40 8,03 2 Binovac ostalo 444 0,40 8,16 3 Vodanj ostalo 1314 1,20 13,87 4 Vranovo ostalo 2682 2,44 16,91 5 Vrbovac ostalo 1108 1,01 15,28 6 Vučak ostalo 1655 1,51 8,79 7 Dobri Do ostalo 1118 1,02 17,60 8 Drugovac ostalo 1906 1,74 25,85 9 Kolari ostalo 1196 1,09 10,04 10 Landol ostalo 1068 0,97 12,31 11 Lipe ostalo 3338 3,04 34,62 12 Lunjevac ostalo 3384 3,08 8,28 13 Lugavčina ostalo 607 0,55 33,50 14 Mala Krsna ostalo 1753 1,60 12,81 15 Malo Orašje ostalo 1139 1,04 16,42 16 Mihajlovac ostalo 3093 2,82 34,25 17 Osipaonica ostalo 4071 3,71 41,20 18 Petrijevo ostalo 1093 1,00 6,50 19 Radinac ostalo 4920 4,48 13,97 20 Ralja ostalo 1537 1,40 7,51 21 Saraorci ostalo 2413 2,20 19,17 22 Seone ostalo 994 0,91 10,51 23 Skobalj ostalo 1880 1,71 23,55 24 Smederevo gradsko 62698 57,19 38,48

Str. 55

25 Suvodol ostalo 849 0,77 11,85 26 Udovice ostalo 2018 1,84 11,20 27 Šalinac ostalo 985 0,90 17,19

Tabela 4. Spisak naselja i pripadajućih katastarskih opština.

Redni broj

Naseljeno mesto Katastarska opština

1 Badljevica Badljevica 2 Binovac Binovac i Drugovac II 3 Vodanj Vodanj 4 Vranovo Vranovo 5 Vrbovac Vrbovac 6 Vučak Vučak 7 Dobri Do Dobri Do 8 Drugovac Drugovac I , Drugovac II 10 Landol Landol 11 Lipe Lipe 12 Lunjevac Lunjevac 13 Lugavčina Lugavčina 14 Mala Krsna Mala Krsna 15 Malo Orašje Malo Orašje 16 Mihajlovac Mihajlovac 17 Osipaonica Osipaonica 18 Petrijevo Petrijevo 19 Radinac Radinac 20 Ralja Ralja 21 Saraorci Saraorci 22 Seone Seone 23 Skobalj Skobalj 24 Smederevo Smederevo 25 Suvodol Suvodol 26 Udovice Udovice 27 Šalinac Šalinac

Klima

Tabela 5. Klimatski pokazetelji.

Opština TEMPERATURA Prosečna temperatura vazduha – januar (ºC) - 0,6 Prosečna temperatura vazduha – jul (ºC) 21,9 Prosečna temperatura vazduha – godišnja (ºC) 11,4 Srednji broj mraznih dana – godišnje 73 Srednji broj tropskih dana – godišnje 90 VLAŽNOST VAZDUHA Prosečna vlažnost vazduha – godišnja (%) 67 TRAJANJE SIJANJA SUNCA Prosečan broj vedrih dana – godišnje 245 Prosečan broj oblačnih dana – godišnje 120 PADAVINE Prosečna količina padavina – godišnje (mm) 650 POJAVE Prosečan broj dana sa snegom – godišnje 36 Prosečan broj dana sa snežnim pokrivačem – godišnje 22

Str. 56

Lokalna samouprava (administracija)

Tabela 6. Struktura odbornika u skupštini opštine/Grada, 2004/2008.

Broj odbornika u

opštini 2004

Udeo u ukupnom broju odbornika u opštini 2004 (%)

Broj odbornika u Gradu 2008

Udeo u ukupnom broju odbornika u Gradu 2008 (%)

UKUPNO 70 100 70 100 DS 16 22,86 14 20,00

SRS 12 17,14 16 22,86 DSS 12 17,14 10 14,28 NS - - - -

SPS 10 14,29 7 10,00 G17+ - - - - PSS 8 11,43 - - SPO - - - -

Grupe gradjana 9 12,86 23 32,86 Stranke manjina - - - -

Ostali 3 4,28 - -

Struktura odbornika u skupštini opštine, 2004.

22.86%

17.14%

17.14%14.29%

11.43%

12.86% 4.29%

DS SRS DSS SPS PSS Grupe grañana Ostali

Grad ima svojstvo pravnog lica i predstavlja ga Gradonačelnik . Sedište Grada je u Smederevu, ulica Omladinska br.1. Organi grada su: Skupština Grada, Gradonačelnik i Gradsko veće. Radi ostvarivanje poslova iz nadležnosti Grada, pored organa Grada, obrazuje se i Gradska Uprava.

Struktura odbornika u gradskoj skupštini, 2008.

20.00%

22.86%

14.29%10.00%

32.86%

DS SRS DSS SPS Grupe grañana

Str. 57

Istorija, tradicija i kulturno nasleñe

Prvo pominjanje Smedereva pod ovim nazivom zabeleženo je u Povelji vizantijskog cara Vasilija II iz 1019.godine, u delu koji govori o Braničevskoj eparhiji Ohridske episkopije. Prvi pisani pomen o Smederevu nalazi se i u Povelji kneza Lazara iz 1381.godine u kojoj se spominje manastir Ravanica i sela i imanja koja poklanja „ u Smederevu ljudini Bogosavu s općinom i baštinom“. Grad Smederevo se nalazi uz pravac rimske granice (Limes) i Carigradskog druma, što je tokom istorije bitno odreñivalo njegov značaj i ulogu u istorijskim dogañajima. Kao takvo, ovo mesto ima kontinuitet od praistorije, preko antike i srednjeg veka do današnjih dana. O svim tim vremenima svedoči bogato kulturno nasleñe smederevskog kraja oličeno u više lokaliteta rasporeñenih u gradu i oko njega

Poseban značaj Smederevo dobija početkom petnaestog veka, u doba despota

ðurña Brankovića, kada postaje poslednja prestonica srpske srednjevekovne države i sedište crkvenog i privrednog života. Sagrañena je Smederevska tvrñava, čiji bedemi i danas stoje i svedoče o burnoj prošlosti grada, ali i značaju Smedereva koji već tada premašuje lokalnu i regionalnu dimenziju. Smederevo postaje centar na razmeñi civilizacija, gde se prepliću uticaji istoka i zapada.

Tvrñava je smeštena na desnoj obali Dunava, na ušću reke Jezave.Unutrašnji prostor zauzima 11ha, a šire okruženje danas zalazi u urbane strukture.Grañena je po uzoru na Carigradsku tvrñavu, kao fortifikacija za odbranu i predstavlja jednu od najvećih tvrñava u Evropi.

Nakon pada u turske ruke, Smederevo zadržava širi regionalni značaj kao sedište sandžakata, sve do 1521.godine.Tokom šesnaestog i sedamnaestog veka, razvilo se u veću orijentalnu varoš. Krajem sedamnaestog veka, za vreme austro-turskih ratova, varoš je naizmenično bila u rukama zaraćenih strana, razarana je i privredno opala. U vreme austrijske vlasti ovde je bio centar distrikta.

Str. 58

U obnovljenoj srpskoj državi Smederevo igra značajnu ulogu, pre svega kao sedište Sovjeta od 1805.-1807.godine, ali i kao razvijeno gradsko naselje, trgovačko sedište i glavni grad Smederevske nahije.

Tokom čitavog 19. i 20.veka, nekad u većoj, nekad u manjoj meri, koristeći svoje potencijale, imalo je svoje mesto u redu najrazvijenijih gradova Srbije.

Ne navodeći taksativno sve resurse, vrednosti, kulturno - istorijsko nasleñe i duhovnu ponudu Smedereva, opšte je viñenje i zaključak da Smederevo predstavlja centar srpske kulture, što mu daje duhovni i kulturni značaj koji znatno premašuje lokalnu i regionalnu dimenziju.

Kulturna baština i duhovno značenje Smedereva treba da budu predmet pažljive i sinhronizovane revalorizacije i aktivnog uključenja u tokove prostorne, privredne i kulturne integracije ovog prostora u zoni Podunavlja i šire.

Hram Sv.ðorña – 1854.

Crkva Uspenja Presv.Bogorodice XV vek

Vila „Obrenović“ – 1831.

Str. 59

Prirodni resursi

Reljef

Položaj na obali Dunava uz znatne površine sa malim nagibom čini da reljef Grada Smedereva ne predstavlja ograničavajući faktor korišćenja prostora.Izuzetak su nestabilni tereni na dunavskoj obali i tereni sa nešto jačom erozijom.

Najbolji geomorfološki uslovi za razvoj industrije, poljoprivrede i naseljavanje nalaze se na aluvijalnim ravnima većih reka, na njihovim blagim dolinskim stranama i na temenima površi izmeñu rečnih dolina. Zapaža se izrazita podeljenost teritorije Grada na niži prostor dna dolina Velike Morave, Ralje i donjeg toka Konjske reke i viši prostor u centralnom i zapadnom delu Grada Smedereva.

Hidrografija

Osnovna hidrografska karakteristika Grada Smedereva je prisustvo dve velike reke, Dunava i Velike Morave. Dunav prolazi tokom od 20 km, čineći severnu granicu Grada, dok Velika Morava predstavlja istočnu granicu . Hidrografski, najvećim delom teritorija Grada pripada slivu Velike Morave. U aluvijalnim ravnima Morave i Dunava vode ima dovoljno, ali je najveći problem njen kvalitet, a ne kvantitet. Dunav ima proticaj od 5490 m3/s, a Velika Morava 260 m3/s.

Dunav i Velika Morava Ušće Velike Morave u Dunav

Zemljište

Grad Smederevo ima ukupno 48.170 ha. Kvalitetnija zemljišta se nalaze na višim i oceditim terenima duž dna doline Velike Morave i na nižim i ravnijim terenima Šumadijskog pobrña, a manje kvalitetna bliže Velikoj Moravi i na terenima sa većim

Str. 60

nagibom u zapadnom delu Grada. Može se zaključiti da područje Grada Smedereva spada meñu najplodnija u Srbiji. Najkvalitetnije zemljište, prve i druge klase čini 15,8% od ukupne površine , treće i četvrte 64,3% zemljišta, dakle, dve trećine prostora Grada Smedereva predstavlja izuzetno vredan agrarni potencijal. Prirodni uslovi u Smederevu su povoljni za poljoprivredu i obuhvataju 80,59% površina, što je iznad proseka za Republiku Srbiju.

Tabela 7. Struktura zemljišnih površina, 2005.

Opština (km2)

Udeo u ukupnoj površini

opštine (%)

Udeo opštine u površini

istog tipa u okrugu (%)

Okrug (km2)

Udeo okruga u površini

istog tipa u Srbiji (%)

Srbija (km2)

Ukupna površina 481,7 100 38,60 1.248 1,41 88.361

Poljoprivredna površina 388,2 80,59 37,36 1.033 2,02 51.123

Obradive površine* 312,6 64,89 36,48 857 2,57 33.299

Obrasla šumska površina 24 4,98 33,80 71 0,12 19.845

podatak iz 2006. godine

Mineralni potencijali Potencijal razvoja predstavljaju veće akumulacije mladih sedimenata. Od mineralnih

sirovina utvrñena su nalazišta niskokaloričnog uglja, gline, šljunka i peska.U površinskim slojevima rezerve šljunka, peska i gline su velike, i predstavljaju jedno od najvećih ležišta u ovom delu Srbije, a na višim terenima, na Šumadijskom pobrñu, nañene su i rezerve grañevinskog kamena.

Šumski potencijal

Šume u Gradu Smederevu zauzimaju oko 5% ukupne teritorije, što je znatno manje u odnosu na Republiku (26%), odnosno na region (23%). Ukupna površina pod šumom i šumskim zemljištem iznosi 2.391,08 ha. Šume u privatnom vlasništvu zauzimaju 2.006,02 ha. Šume područja Grada Smedereva pripadaju području rasprostranjenja klimatogene šume sladuna i cera.

Šalinački lug Šalinački lug

Str. 61

Ljudski resursi

Stanovništvo (broj stanovnika i stopa rasta)

Tabela 8. Uporedni pregled broja stanovnika, podaci iz popisa.

1948 1953 1961 1971 1981 1991 2002

Broj stanovnika u opštini 59.545 66.132 77.682 90.650 107.366 110.768 109.809

Promena broja stanovnika u opštini / 6.587 11.550 12.968 16.716 3.402 -959

Stopa rasta broja stanovnika u opštini

/ 11,06 17,46 16,69 18,44 3,17 -0,9

Stope rasta broja stanovnika u okrugu

/ 7,80 9,20 9,50 11,80 2,60 -0,6

Stopa rasta broja stanovnika u Srbiji

/ 6,30 8,40 7,90 7,30 1,20 0,9

59.54566.132

77.68290.650

107.366

110.768

109.809

0 20 40 60 80 100 120

Bro

j sta

novn

ika

uO

pštin

i

Uporedni pregled broja stanovnika, podaci iz popisa

1848 1953 1961 1971 1981 1991 2002

Tabela 9. Procenjeni broj stanovnika u periodu 1999-2005.

1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005

Broj stanovnika u opštini 110.505 110.325 110.022 109.782 109.622 109.669 109.631

Ukupna promena broja stanovnika u opštini / -180 -303 -240 -160 47 -38

Stopa rasta broja stanovnika u opštini

/ -0,16 -0,27 -0,22 -0,15 0,04 -0,03

Stope rasta broja stanovnika u okrugu

/ -0,40 -0,39 -0,35 -0,33 -0,22 -0,35

Stopa rasta broja stanovnika u Srbiji

/ -0,32 -0,17 -0,04 0,26 -0,23 -0,30

Str. 62

Stanovništvo prema tipu naselja

Tabela 10. Struktura stanovništva prema tipu naselja, 2002.

Opština Okrug Srbija Broj Učešće (%) Broj Učešće (%) Broj Učešće (%)

Gradsko stanovništvo 62.805 57,19 104.315 49,61 4.225.896 56,36

Ostalo stanovništvo 47.004 42,81 105.975 50,90 3.272.105 43,64

Ukupno stanovništvo 109.809 100 210.290 100 7.498.001 100

Struktura stanovništva prema tipu naselja, 2002.

57.19%

42.81%

Gradsko stanovništvo Ostalo stanovništvo

Vitalni dogañaji

Tabela 11. Vitalni dogañaji, 2005.

Opština Okrug Srbija

Živoroñeni 1136 2014 72180

Živoroñeni na 1000 stanovnika 10,4 9,7 9,7

Umrli 1519 2997 106771

Umrli na 1000 stanovnika 13,9 14,4 14,3

Prirodni priraštaj -383 -983 -23525

Prirodni priraštaj na 1000 stanovnika -3,5 -4,7 -4,6

Tabela 12. Struktura ženskog stanovništva starog 15 godina i više prema broju živoroñene dece, 2002.

Opština Udeo u ukupnom broju žena starih

15 i više god. u opštini (%)

Ukupno 46.424 100 Nije rañala 10.669 22,98

1 dete 7.753 16,70 2 20.336 43,80 3 5.398 11,63 4 1.397 3,01

Rodila

5 i više dece 836 1,80

Str. 63

Stanovništvo prema bračnom stanju

Tabela 13. Struktura stanovništva starog 15 i više godina prema bračnom stanju i polu, 2002.

Opština Udeo u ukupnom broju stanovnika u opštini (%)

Ukupno 90.755 100 Neoženjeni/neudati 22.477 24,77 Oženjeni/udati 54.941 60,54 Razvedeni 3.937 4,34 Udovci/udovice 9.184 10,12 Nepoznato 216 0,23

Starosna struktura stanovništva

Tabela 14. Struktura stanovništva prema starosti i polu, 2002.

Opština Udeo u ukupnom broju stanovnika u opštini (%)

Ukupno 109.809 100 muško 54.099 49,27

Ukupno stanovništvo

žensko 55.710 50,73 Ukupno 5.553 5,05 muško 2.880 2,62 0-4 žensko 2.673 2,43 Ukupno 6.427 5,85 muško 3.309 3,01 5-9 žensko 3.118 2,84 Ukupno 7.074 6,44 muško 3.579 3,26 10-14 žensko 3.495 3,18 Ukupno 7.973 7,26 muško 4.092 3,73 15-19 žensko 3.881 3,53 Ukupno 7.845 7,14 muško 4.077 3,71 20-24 žensko 3.768 3,43 Ukupno 7.755 7,06 muško 3.969 3,61 25-29 žensko 3.789 3,45 Ukupno 6.726 6,13 muško 3.369 3,07 30-34 žensko 3.357 3,06 Ukupno 6.965 6,34 muško 3.402 3,10 35-39 žensko 3.563 3.24 Ukupno 8.069 7.35 muško 3.993 3,64 40-44 žensko 4076 3,71 Ukupno 9.766 8,89 muško 4.904 4,47 45-49 žensko 4.862 4,42 Ukupno 8.622 7,85 muško 4.444 4,05 50-54 žensko 4.178 3,80

55-59 Ukupno 5.218 4,75

Str. 64

muško 2.529 2,30 žensko 2.689 2,45 Ukupno 5.619 5,12 muško 2.588 2,36 60-64 žensko 3.031 2,76 Ukupno 6.070 5,53 muško 2.802 2,55 65-69 žensko 3.268 2,98 Ukupno 5.107 4,65 muško 2.245 2,04 70-74 žensko 2.862 2,61 Ukupno 3.052 2,78 muško 1.174 1,07 75-79 žensko 1.878 1,71 Ukupno 1.090 0,99 muško 393 0,36 80-84 žensko 697 0,63 Ukupno 289 0,26 muško 99 0,09 85-89 žensko 190 0,17 Ukupno 133 0,12 muško 43 0,04 90-94 žensko 90 0,08 Ukupno 18 0,02 muško 7 0,01 95 i više žensko 11 0,01 Ukupno 438 0,40 muško 201 0,18 nepoznato žensko 237 0,22

Tabela 15. Struktura stanovništva po osnovnim kontigentima, 2002.

Opština, 2002 Opština, 2005* Broj

stanovnika Udeo u ukupnom stanovništvu (%)

Broj stanovnika

Udeo u ukupnom stanovništvu (%)

Predškolski uzrast 0-6 8.003 7,29 8.349 7,62 Školski uzrast 7-14 11.051 10,06 10.442 9,52 Radni kontigent 15-64 74.558 67,90 74.827 68,25 Stanovništvo od 65 godina i više 15.759 14,35 - - Punoletni 18 i više - - 86.449 78,85 Fertilni 15-49 27.293 24,85 26.356 24,04 Ukupno 109.809 100 109.631 100 * procena

Starosna struktura stanovništva Smedereva ukazuje da se ono može svrstati u kategoriju demografski relativno mlade populacije. Prosečna starost stanovništva Grada Smedereva je 38,93 godina,što je niže od proseka Okruga i Republike.

Tabela 16. Starosni indikatori stanovništva, 2005.

Opština Okrug Srbija Prosečna starost (godine) 38,93 40,14 40,57 Očekivano trajanje života - muškarci (godine) 69,14 69,75 69,73 Očekivano trajanje života - žene (godine) 74,22 75,44 75,05 Indeks starenja* 79,67 92,86 100,62

• Indeks starenja – predstavlja odnos starog (60 i više godina) prema mladom (0-19) stanovništvu

Str. 65

Starosni indikatori stanovništva, 2005.

38.93

40.1440.57

38

39

40

41

Prose čna starost(godine)


Polna struktura stanovništva

Tabela 17. Polna struktura stanovništva, 2002.

Opština Struktura stanovništva

u opštini (%) Struktura stanovništva

u okrugu (%) Struktura stanovništva

u Srbiji (%)

Muško 54.099 49,27 49,13 48,63

Žensko 55.710 50,73 50,87 51,37

Ukupno 109.809 100 100 100

Podaci pokazuju da je odnos muškog i ženskog stanovništva u Opštini znatno

ujednačeniji nego na nivou Republike.

Etnička struktura stanovništva

Tabela 18. Struktura stanovništva prema etničkoj ili nacionalnoj pripadnosti, 2002.

Opština Okrug

Broj Udeo u ukupnom stanovništvu (%)

Broj Udeo u ukupnom stanovništvu (%)

Srbi 104.222 94.91 202.008 96.06 Crnogorci 533 0.49 774 0.37 Jugosloveni 296 0.27 471 0.22 Albanci 37 0.03 68 0.03 Bošnjaci 17 0.02 20 0.01 Bugari 35 0.03 58 0.03 Bunjevci 4 0.00 6 0.00 Vlasi 9 0.01 44 0.02 Goranci - - 20 0.01 Mañari 144 0.13 186 0.09 Makedonci 354 0.32 555 0.26 Muslimani 52 0.05 97 0.05 Nemci 26 0.02 32 0.02 Romi 1.801 1.64 2.541 1.21 Rumuni 66 0.06 92 0.04 Rusi 32 0.03 57 0.03 Rusini 6 0.01 6 0.00 Slovaci 12 0.01 17 0.01

Str. 66

Slovenci 39 0.04 73 0.03 Ukrajinci 15 0.01 20 0.01 Hrvati 198 0.18 326 0.16 Česi 10 0.01 14 0.01 Ostali 51 0.05 111 0.05 Neopredeljeni 578 0.53 913 0.43 Regionalna pripadnost 24 0.02 36 0.02 Nepoznato 1.248 1.14 1.745 0.83 Ukupno 109.809 100 210.290 100

Struktura stanovništva prema veroispovesti

Tabela 19. Struktura stanovništva prema veroispovesti, 2002.

Opština Okrug

Broj (%) Broj (%) Pravoslavna 103.622 94,37 201.350 95,75

Katolička 401 0,36 595 0,28

Protestantska 87 0,08 112 0,05

Islamska 1.030 0,94 1.162 0,55

Judaistička 1 0 3 0

Proorijentalnih kultova 9 0,01 12 0,01

Pripada veroispovesti koja nije navedena 216 0,20 621 0,29

Vernik je, ali ne pripada nijednoj veroispovesti 1 0 1 0

Nije vernik 125 0,11 238 0,11

Neizjašnjen 1.389 1,26 2.196 1,04

Nepoznato 2.928 2,67 4.000 1,90

Ukupno 109.809 100 210.290 100

Struktura stanovništva prema maternjem jeziku

Tabela 20. Struktura stanovništva prema maternjem jeziku, 2002.

Opština Okrug

Broj (%) Broj (%)

Srpski 106.003 96,53 205.297 97,63

Albanski 47 0,04 79 0,04

Bosanski 2 0 6 0

Bugarski 16 0,1 31 0,01

Vlaški 10 0,1 43 0,02

Mañarski 96 0,9 126 0,06

Makedonski 269 0,24 414 0,38

Romski 2.228 2,03 2.619 1,24

Rumunski 109 0,10 152 0,07

Slovački 11 0,01 16 0,01

Hrvatski 94 0,08 172 0,08

Ostali jezici 114 0,10 201 0,10

Nepoznato 810 0,74 1.134 0,54

Ukupno 109.809 100 210.290 100

Str. 67

Stanovništvo prema aktivnosti

Struktura stanovništva prema aktivnosti i polu Tabela 21. Struktura stanovništva prema aktivnosti i polu, 2002.

Opština Udeo u ukupnom

stanovništvu opštine (%)

Udeo u ukupnom aktivnom


Ukupno stanovništvo 109.809 100 / Aktivno stanovništvo 48.632 44,29 100

ukupno 37.936 34,55 78,01 muško 23.497 21,40 48,32

Aktivno stanovništvo koje obavlja zanimanje žensko 14.439 13,15 29,69 Lica sa ličnim prihodom ukupno 18.718 17,04 38,49

Izdržavano stanovništvo

ukupno 41.990 38,24 /

ukupno 469 0,43 0,96 na radu 337 0,31 0,69

Lica u inostranstvu do 1 god.

članovi porodice 132 0,12 0,27

Struktura aktivnog stan.prema vrsti zanimanja i obl asti delatnosti

Tabela 22. Struktura aktivnog stanovništva koje obavlja zanimanje prema zanimanju i polu, 2002.

Zako-nodavci, funkcio-

neri, ruko-

vodioci

Stru-čnjaci

Stru-čni

sara-dnici i teh-ničari

Slu-žbe-nici

Uslu-žni

radnici i

trgovci

Radnici u

poljopri-vredi,

ribarstvu i šuma-rsvtu

Zana-tlije i

srodni radnici

Ruko-vaoci maši-

nama i ure-ñajima

i monteri

Osno-vna

jedno-stavna zani-

manja

Voj-na lica

Nepo-znato

U 1434 2086 7063 1991 3747 6825 6019 3865 2534 129 1731 M 955 988 3082 827 1448 3952 5614 3286 1511 127 1346 Ukupno*

Ž 479 1098 3981 1164 2299 2873 405 579 1023 2 385 U 15 44 191 71 55 6762 28 79 196 - - M 14 28 72 31 46 3916 27 76 132 - -

Poljoprivreda, lov i šumarstvo

Ž 1 16 119 40 9 2846 1 3 64 - - U - - - - - 4 - - - - - M - - - - - 4 - - - - - Ribarstvo Ž - - - - - - - - - - - U 1 - 11 4 - - 4 6 2 - - M 1 - 2 2 - - 4 5 2 - -

Vañenje ruda i kamena

Ž - - 9 2 - - - 1 - - - U 274 536 2798 641 535 17 3747 2687 677 1 759 M 216 337 1596 249 201 12 3456 2161 415 1 603

Prerañivačka industrija

Ž 58 199 1202 392 334 5 291 526 262 - 156 U 4 13 104 53 7 - 99 64 42 - 4 M 2 10 65 20 3 - 99 61 24 - 3 Energetika Ž 2 3 39 33 4 - - 3 18 - 1 U 64 26 170 61 24 1 845 112 458 - 3 M 52 16 86 26 16 1 828 110 434 - 3 Grañevinarstvo Ž 12 10 84 35 8 - 17 2 24 - - U 523 74 440 202 1960 9 300 143 107 - 66 M 303 32 184 79 627 1 284 139 71 - 43 Trgovina Ž 220 42 256 123 1333 8 16 4 36 - 23 U 142 - 38 31 449 - 16 6 89 - 8 M 96 - 13 17 201 - 11 5 29 - 6 Hoteli i

restorani Ž 46 - 25 14 248 - 5 1 60 - 2

Str. 68

U 124 21 265 289 133 - 168 449 115 - 27 M 111 16 150 194 79 - 165 440 59 - 20

Saobraćaj, skladištenje i veze Ž 13 5 115 95 54 - 3 9 56 - 7

U 19 31 197 80 6 - - 1 10 - 8 M 9 10 38 15 4 - - 1 2 - 3 Finansijsko

posredovanje Ž 10 21 159 65 2 - - - 8 - 5 U 82 181 364 97 47 6 210 52 123 - 29 M 56 111 119 26 23 4 199 39 41 - 24

Nekretnine i poslovne aktivnosti Ž 26 70 245 71 24 2 11 13 82 - 5

U 26 184 330 198 167 - 32 41 49 128 18 M 17 78 170 61 160 - 30 37 9 126 10

Državna uprava i odbrana Ž 9 106 160 137 7 - 2 4 40 2 8

U 19 474 726 46 29 - 10 17 198 - 8 M 13 128 207 11 - - 9 16 30 - 5 Obrazovanje

Ž 6 346 519 35 29 - 1 1 168 - 3 U 35 365 1085 83 183 9 369 119 206 - 162 M 16 131 174 35 31 6 315 111 48 - 135 Zdravstveni i

socijalni rad Ž 19 234 911 48 152 3 54 8 158 - 27 U 89 119 210 53 127 17 38 37 145 - 16 M 36 79 141 18 35 8 37 37 122 - 13

Komunalne, društvene i lične delatnosti Ž 53 40 69 35 92 9 1 - 23 - 3

U - - - - 2 - - - 8 - 5 M - - - - - - - - 1 - 2

Privatna domaćinstva sa radnicima Ž - - - - 2 - - - 7 - 3

U - - - - - - - - - - - M - - - - - - - - - - -

Eksteritorijalne organizacije i tela Ž - - - - - - - - - - -

U 17 18 134 82 23 - 153 52 109 - 618 M 13 12 65 43 22 - 150 48 92 - 476 Nepoznato

Ž 4 6 69 39 1 - 3 4 17 - 142

*U – ukupno; M – muškarci; Ž – žene.

Obrazovna struktura stanovništva Tabela 23. Struktura stanovništva starog 15 i više godina prema školskoj spremi i pismenosti, 2002.

Opština (broj) Opština (%) Srbija (%) uku-

pno muš-karci

žene uku-pno

muš-karci

žene uku-pno

muš-karci

žene

Ukupno stanovništvo (>15)

90.755 44.331 46.424 100 100 100 100 100 100

ukupno 4.913 1.100 3.813 5,41 2,48 8,21 5,65 2,53 8,55 Bez školske spreme nepisme

ni 2.379 533 1.864 2,62 0,59 2,03 2,55 0,38 2,17

ukupno 1.901 544 1.357 2,09 1,23 2,92 1,99 1,23 2,70 1-3 razreda osnovne škole

nepismeni

921 264 657 1,01 0,29 0,72 0,90 0,14 0,76

4-7 razreda osnovne škole

12.968 5.455 7.513 14,29 12,30 16,18 14,19 12,30 15,94

Osnovno obrazovanje 25.535 12.023 13.512 28,14 27,12 29,10 23,87 22,97 24,72

Srednje obrazovanje 36.783 20.471 16.312 40,53 46,18 35,14 41,07 46,08 36,43

Više obrazovanje 3.495 1.753 1.742 3,85 3,95 3,75 4,51 4,94 4,11

Visoko obrazovanje 3.764 2.137 1.627 4,15 4,82 3,50 6,52 7,33 5,76

Nepoznato 1.396 848 548 1,54 1,91 1,18 2,18 2,61 1,78

Nepismeni ukupno 3.318 797 2.521 3,66 0,88 2,78 3,45 0,52 2,93

Str. 69

Porodice i domaćinstva

Porodice

Tabela 24. Struktura porodica prema broju dece, 2002.

Opština Udeo u ukupnom broju porodica u

opštini (%) Broj porodica - ukupno 32.499 100 Broj porodica bez dece 9.455 29,09 Broj porodica sa decom 23.044 70,91 Broj porodica sa 1 detetom 10.434 32,10 Broj porodica sa 2 deteta 10.471 32,22 Broj porodica sa 3 deteta 1.807 5,56 Broj porodica sa 4 deteta 249 0,77 Broj porodica sa 5 i više dece 83 0,26 Broj porodica sa decom mlañom od 25 godina 18.518 56,98 Broj dece mlañe od 25 godina 31.845 / Prosečan broj dece mlañe od 25 godina po porodici 1,72 /

Tabela 25. Struktura porodica prema tipu, 2002.

Opština Udeo u ukupnom broju porodica u

opštini (%) Broj porodica - ukupno 32.499 100 Bračni par bez dece 9.455 29,09 Bračni par sa decom 18.234 56,11 Majka sa decom 3.554 10,94 Otac sa decom 1.256 3,86

Domaćinstva

Tabela 26. Struktura domaćinstava prema broju članova, 2002.

Broj Udeo u ukupnom broju domaćinstava u opštini

(%)

ukupno 34.657 100

sa 1 članom 5.850 16,88 2 7.885 22,75 3 6.539 18,87 4 8.030 23,17 5 3.362 9,70 6 1.930 5,57 7 687 1,98 8 218 0,63 9 104 0,30

Domaćinstva u opštini

10 i više 52 0,15

Opština 3,17 /

Okrug 3,21 / Prosečan broj članova domaćinstva

Srbija 2,97 /

Str. 70

Migracije stanovništva

Smederevo je godinama bilo pod udarom migratornih kretanja stanovništva koje se iz različitih krajeva doseljavalo i distribuiralo na ovo područje. Trenutno na teritoriji Grada Smedereva živi 49,6% doseljenog stanovništva, što znači da je tek nešto više od polovine autohtono stanovništvo.

Motivi za preseljavanje bili su različiti u raznim vremenskim periodima, počev od ekonomskih, socijalnih, pa do političkih, koji svakako uključuju psihološke i moralne motive.

Razlozi za naseljavanje su takoñe različiti: u osnovi je razvijena privredna baza i

početak industrijalizacije, ali i široka otvorenost Smedereva prema jugu, dolinom Velike Morave, neposredna blizina Beograda kao vodećeg centra itd.

Doseljenici

Tabela 27. Broj doseljenika po vremenskim periodima.

Broj doseljenika u

opštinu

Udeo u odnosu na ukupan broj doseljenika

u opštinu (%) Broj doseljenika u okrug

1940 i ranije 634 1,31 1.371 1941-1945 627 1,30 1.334 1946-1960 8.386 17,35 15.182 1961-1970 9.084 18,79 16.142 1971-1980 10.780 22,30 18.448 1981-1990 7.831 16,20 13.829 1991-2002 9.110 18,84 16.523

Broj doseljenika po vremenskim periodima

1941-19451946-1960

1961-19701971-1980

1981-19901991-2002

1940 i ranije

0 1000 2000 3000 4000 5000 6000 7000 8000 9000 10000

Vre

men

ski p

erio

d

Tabela 28. Struktura doseljenika prema području sa kojeg su doseljeni, 1940-2002.

Opština Udeo u ukupnom broju

doseljenika u opštinu (%) Doseljenici - ukupno 48.342 100

Srbije - ukupno 40.705 84,20 drugog mesta iste opštine 11.677 24,15

Doseljenici iz

Centralne Srbije 17.953 37,14

Str. 71

Vojvodine 2.609 5,40 Kosova i Metohije 8.466 17,51

Crne Gore 477 0,99 Bosne i Hercegovine 2.148 4,44

Hrvatske 3.202 6,62 Makedonije 1.039 2,15 Slovenije 116 0,24

ostalih država 315 0,65 nepoznato 340 0,70

Dnevne migracije

Tabela 29. Dnevne migracije prema tipu migranata, 2002.

Opština Udeo u ukupnom broju dnevnih migranata (%)

Dnevni migranti - ukupno 13.532 100 ukupno 10.385 76,74

u drugom naselju iste opštine 8.763 64,76 u drugoj opštini 1.481 10,94

Dnevni migranti koji obavljaju zanimanje

u drugoj državi 6 0,04 ukupno 3.147 23,26 učenici 2.014 14,88 studenti 1.139 8,42

u drugom naselju iste opštine 1.830 13,52 u drugoj opštini 1.266 9,36

Dnevni migranti koji se školuju

u drugoj državi - -

Tabela 30. Dnevne migracije stanovništva koje obavlja zanimanje prema tipu delatnosti, 2002.

Opština Udeo u ukupnom broju dnevnih migranata (%)

Ukupno - dnevni migranti 10.385 100

Poljoprivreda, lov i šumarstvo 255 2,45

Ribarstvo 1 0,01

Vañenje ruda i kamena 19 0,18

Prerañivačka industrija 5.943 57,23

Energetika (el.energija, gas, voda) 108 1,04

Grañevinarstvo 588 5,66

Trgovina i opravka motornih vozila 753 7,25

Hoteli i restorani 154 1,48

Saobraćaj, skladištenje i veze 502 4,83

Finansijsko posredovanje 50 0,48

Nekretnine i ostale poslovne aktivnosti 359 3,46

Državna uprava i odbrana i socijalno osiguranje 369 3,55

Obrazovanje 323 3,11

Zdravstveni i socijalni rad 587 5,65

Komunalne, društvene i lične delatnosti 118 1,14

Privatna domaćinstva sa zaposlenim licima - -

Eksteritorijalne organizacije i tela 1 0,01

Nepoznato 255 2,45

Str. 72

Stambeni resursi

Stambena statistika Tabela 31. Uporedni pregled broja stanova po popisima.

1971 1981 1991 2002

Broj stanova u opštini 16.088 26.058 34.821 38.019

broj stanova na 100 stanovnika 17,44 24,10 31,44 34,62 Opština

porast broja stanova (%) / 61,97 33,63 9,18 broj stanova na 100 stanovnika 15,67 22,49 28,82 33,04

Okrug porast broja stanova (%) / 60,39 31,50 13,98

broj stanova na 100 stanovnika 17,62 24,69 30,92 34,76 Srbija

porast broja stanova (%) / 50,38 26,72 13,44

Tabela 32. Broj i površina stanova, drugih nastanjenih prostorija, kolektivnih stanova i nastanjena lica, 2002.

Opština Ukupan

broj/površina Prosek po

stanu

Okrug prosek

Srbija prosek

Broj stanova 40.425 / / / Površina stanova (m2) 2.586.272 63,98 66,97 64,78 Broj lica u stanovima 114.478 2,83 2,75 2,56 Broj drugih nastanjenih prostorija 236 / / / Površina drugih nastanjenih prostorija (m2) 8.012 33,95 35,21 33,63 Broj lica u drugim nastanjenim prostorijama 699 2,96 3,01 3,02 Brok kolektivnih stanova 8 / / /

Tabela 33. Struktura kolektivnih stanova, 2002.

Opština Okrug Ukupan broj kolektivnih stanova 8 18 Baraka za smeštaj radnika 3 4 Dom ili hotel za samce 1 2 Studentski, ñački dom i internat - - Dom za decu i omladinu ometenu u razvoju - - Dom za socijalno ugroženu decu - - Dom za penzionere, stare i iznemogle 1 1 Dom za odrasle invalide - - Manastirski, samostanski konak - 2 Ostali kolektivni stanovi 3 9

Tabela 34. Struktura stanova prema vrsti i opremljenosti, 2002.

Prosečna površina stana (m2) Opština

Udeo u ukupnom

broju stanova u opštini (%) Opština Okrug Srbija

Stanovi - ukupno 38.019 100 64,80 67,83 66,04 Stanovi u vlasništvu fizičkih lica 37.445 98,49 64,96 67,99 66,31

posebne sobe 560 1,47 18,43 18,42 18,15 garsonjere i 1-sobni 6.643 17,47 33,17 33,11 33,76

2-sobni 13.550 35,64 55,72 55,80 56,01 3-sobni 10.070 26,49 71,59 71,92 73,68 4-sobni 4.432 11,66 88,67 90,87 84,34

Vrsta stana

5 i više sobni 2.756 7,25 131,94 134,35 135,95 vodovodom 33.392 87,83 67,11 71,78 68,16 Opremljenost

instalacijama el. strujom 37.737 99,26 64,95 68,12 66,24

Str. 73

Tabela 35. Struktura stanova prema godini izgradnje, 2002.

Prosečna površina stana (m2) Opština

Udeo u ukupnom broju

stanova u opštini (%) Opština Okrug Srbija

Stanovi - ukupno 38.019 100 64,80 67,83 66,04 do 1918. godine 473 1,24 50,08 47,83 60,12

1919-1945 1.738 4,57 52,71 51,11 57,31 1946-1960 4.496 11,83 51,96 54,01 55,49 1961-1970 7.659 20,14 58,25 61,60 60,04 1971-1980 9.970 26,22 69,98 74,32 70,18 1981-1990 8.763 23,05 72,00 77,86 75,65 1991-2000 2.914 7,66 74,52 81,32 77,08

2001 219 0,58 79,28 80,32 70,40

Stanovi izgrañeni

1. kvartal 2002. 65 0,17 72,09 74,77 73,63

Tabela 36. Struktura nastanjenih stanova prema broju domaćinstava i lica, 2002.

Opština Udeo u ukupnom broju stanova u opštini (%)

Nastanjeni stanovi -ukupno 33.887 100 1 domaćinstvo 32.221 95,08 2 domaćinstva 1.522 4,49 3 domaćinstva 129 0,38

1 lice 4.932 14.55 2 7.189 21,21 3 6.196 18,28 4 7.871 23,23 5 3.798 11,21 6 2.369 6,99

Stanovi u kojima stanuje

7 i više lica 1.532 4,52

Tabela 37. Stambene jedinice prema nivou opremljenosti infrastrukturom, 2007.

Opština (%) Procenat stambenih jedinica priključenih na elektrodistributivnu mrežu 95 Procenat stambenih jedinica priključenih na vodovodnu mrežu 75 Procenat stambenih jedinica priključenih na kanalizacionu mrežu 64 Procenat stambenih jedinica priključenih na gas 10 Procenat stambenih jedinica sa daljinskim grejanjem 24 Procenat stambenih jedinica priključenih na telefonsku mrežu 80

Stambena izgradnja Tabela 38. Stambena izgradnja, 2005/2007.

Opština

2005 Okrug 2005

Srbija 2005

Opština 2007

Okrug 2007

Srbija 2007

Broj stanova – ukupno 351 / / 524 / / Broj završenih stanova 75 / / 194 / / Broj nezavršenih stanova 276 / / 330 / / Prosečna površina završenih stanova (m2) 66,34 96,70 75,71 77,39 97,35 69,46 Broj izgrañenih stanova na 1000 stanovnika 0,7 1,7 2,2 1,78 2,00 2,46

Str. 74

Tabela 39. Vrednost izvedenih grañevinskih radova, 2005/2007.

Opština 2005.

(€)*

Udeo u vrednosti svih grañevisnkih radova (%)

Opština 2007. (€)*

Udeo u vrednosti svih grañevisnkih radova (%)

Vrednost izvedenih grañevinskih radova - ukupno

10.680.433 100 20.106.727 100

Stambena izgradnja - ukupno 2.852.901 26,71 4.503.826 22,40 Stambena izgradnja u privatnoj svojini

1.452.070 13,59 2.575.281 12,81

Stambena izgradnja u ostalim oblicima svojine

1.400.830 13,12 1.928.545 9,59

* srednji kurs NBS 31.12.2005. - 1€ = 85.5 rsd * prosečni srednji kurs NBS 2007. - 1€ = 79.98 rsd

Cene na tržištu Tabela 40. Cene stanova na tržištu, 2008.

Veličina stambene jedinice Lokacija Cena (€/m2)*

centar 550 - 600 Garsonjera

periferija 450 - 500

centar 600 - 800 Jednosobni

periferija 550 - 700 centar 650 - 730

Dvosobni periferija 400 - 500

centar 680 - 1000 Trosobni

periferija 460 - 600

centar 500 - 650 Preko tri sobe

periferija 460 - 500 * srednji kurs NBS 5.06.2008.-1€ = 81,7399 rsd

Tabela 41. Cene stanova novogradnje, II polugodište 2007.

Opština Beograd Srbija (prosek)

Prosečna površina stanova (m2) 45 61 53

Cena stana (€/m2)* 557,23 1.458,65 1.131,23

Cena grañevinskog zemljišta (€/m2) 17,06 425,26 289,87

Cena grañenja (€/m2) 498,90 824,62 676,84

Ostali troškovi (€/m2) 41,28 208,76 164,52

* srednji kurs NBS 31.12.2007. - 1€ = 79,2362 rsd

Str. 75

Privreda

Privredna struktura Privredna i tehnička struktura, iako deklarisana sa ozbiljnim nedostacima i zaostacima u odnosu na zahteve budućeg kvalitetnijeg i dinamičnijeg razvoja opštine, zajedno sa velikim kadrovskim potencijalom, dobra je osnova i veliki potencijal u daljem razvoju opštine Smederevo.

U.S.Steel Serbia - okosnica privrednog razvoja opštine Smederevo i istovremeno industrijski gigant od republičkog značaja,(vodeći izvoznik u Republici),kao primer uspešne transformacije i aranžmana sa inostranim ulagačima i zakupcima (USS), predstavlja značajnu perspektivu u daljem razvoju opštine.

Privredna struktura po delatnostima

Tabela 42. Broj preduzeća po delatnostima i veličini, 31.12.2007. (NBS)

Broj preduzeća Udeo u ukupnom broju preduzeća

(%) velika srednja mala ukupno velika srednja mala ukupno

UKUPNO 5 26 782 813 0,62 3,20 96,18 100 Poljoprivreda i lov - 3 22 25 - 11,54 2,81 3,07 Šumarstvo - - - - - - - - Vodoprivreda - - 1 1 - - 0,13 0,12 Ribarstvo - - - - - - - - Vañenje ruda i kamena - - 4 4 - - 0,51 0,49 Proizvodnja prehrambenih proizvoda pića i duvana

- 1 21 22 - 3,85 2,68 2,71

Proizvodnja tekstila i tekstilnih proizvoda

- - 1 1 - - 0,13 0,12

Prerada kože i proizvodnja predmeta od kože

- - 8 8 - - 1,02 0,98

Prerada drveta i proizvodi od drveta

- - 7 7 - - 0,90 0,86

Proizvodnja celuloze, papira i izdavačka delatnost i štampanje

- - 18 18 - - 2,30 2,21

Proizvodnja koksa i derivata nafte - - 1 1 - - 0,13 0,12 Proizvodnja hemijskih proizvoda i veštačkih i sintetičkih vlakana

- - 4 4 - - 0,51 0,49

Proizvodnja proizvoda od gume i od plastičnih masa

- - 5 5 - - 0,64 0,62

Proizvodnja proizvoda od ostalih nemetalnih minerala

- 2 5 7 - 7,69 0,64 0,86

Proizvodnja metala i metalnih proizvoda

1 1 30 32 20,00 3,85 3,84 3,95

Proizvodnja mašina i ureñaja 1 1 16 18 20,00 3,85 2,05 2,21 Proizvodnja električnih i optičkih ureñaja - - 6 6 - - 0,77 0,74

Proizvodnja saobraćajnih sredstava 1 - 3 4 20,00 - 0,38 0,49

Ostala prerañivačka industrija - 2 17 19 - 7,69 2,17 2,34 Prerañivačka industrija - ukupno 3 7 142 152 60,00 26,92 18,16 18,70 Proizvodnja i snabdevanje el. energijom, gasom i vodom

- 2 - 2 - 7,69 - 0,25

Grañevinarstvo - 4 57 61 - 15,38 7,29 7,50 Trgovina na veliko i malo i opravka motornih vozila i predmeta za ličnu upotrebu

2 6 375 383 40,00 23,08 47,95 47,11

Str. 76

Hoteli i restorani - - 19 19 - - 2,43 2,34 Saobraćaj, skladištenje i veze - 2 59 61 - 7,69 7,54 7,50 Finansijsko posredovanje - - 4 4 - - 0,51 0,49 Aktivnosti u vezi sa nekretninama, iznajmljivanje i poslovne aktivnosti

- 1 68 69 - 3,85 8,70 8,49

Državna uprava i odbrana i obavezno socijalno osiguranje

- - 1 1 - - 0,13 0,12

Obrazovanje - - 15 15 - - 1,92 1,84 Zdravstveni i socijalni rad - - 5 5 - - 0,64 0,62 Ostale komunalne, društvene i lične uslužne aktivnosti

- 1 10 11 - 3,85 1,28 1,35

Eksteritorijalne organizacije i tela - - - - - - - -

Broj preduze ća po veli čini, 31.12.2007.

Mala preduze ća

96.19%

Velika preduze ća

0.62%Srednja

preduze ća 3.20%

Tabela 43. Broj radnika u preduzećima po delatnosti i veličini preduzeća, 31.12.2007.(NBS)

Broj radnika u preduzećima Udeo u ukupnom broju radnika u

preduzećima (%) velika srednja mala ukupno velika srednja mala ukupno

UKUPNO 8.215 2.143 3.184 13.542 60,66 15,82 23,52 100 Poljoprivreda i lov - 138 100 238 - 6,44 3,14 1,76 Šumarstvo - - - - - - - - Vodoprivreda - - 42 42 - - 1,32 0,31 Ribarstvo - - - - - - - - Vañenje ruda i kamena - - 7 7 - - 0,22 0,05 Proizvodnja prehrambenih proizvoda pića i duvana - 181 66 247 - 8,45 2,07 1,82

Proizvodnja tekstila i tekstilnih proizvoda - - - - - - - -


- - 81 81 - - 2,54 0,60


- - 20 20 - - 0,63 0,15

Proizvodnja celuloze, papira i izdavačka delatnost i štampanje

- - 50 50 - - 1,57 0,37

Proizvodnja koksa i derivata nafte

- - - - - - - -

Proizvodnja hemijskih proizvoda i veštačkih i sintetičkih vlakana

- - 18 18 - - 0,56 0,13


- - 6 6 - - 0,19 0,04

Str. 77

Proizvodnja proizvoda od ostalih nemetalnih minerala - 73 73 146 - 3,41 2,29 1,08

Proizvodnja metala i metalnih proizvoda 5.766 77 179 6.022 70,19 3,59 5,62 44,47

Proizvodnja mašina i ureñaja 750 195 56 1.001 9,13 9,10 1,76 7,39 Proizvodnja električnih i optičkih ureñaja

- - 11 11 - - 0,35 0,08

Proizvodnja saobraćajnih sredstava

1.484 - 4 1.488 18,06 - 0,13 10,99

Ostala prerañivačka industrija - 245 55 300 - 11,43 1,73 2,22

Prerañivačka industrija - ukupno 8.000 771 619 9.390 97,38 35,98 19,44 69,34

Proizvodnja i snabdevanje el. energijom, gasom i vodom

- 279 - 279 - 13,02 - 2,06

Grañevinarstvo - 301 310 611 - 14,04 9,74 4,51

Trgovina na veliko i malo i opravka motornih vozila i predmeta za ličnu upotrebu

215 195 1.095 1.505 2,62 9,10 34,39 11,11

Hoteli i restorani - - 162 162 - - 5,09 1,20

Saobraćaj, skladištenje i veze - 40 250 290 - 1,87 7,85 2,14

Finansijsko posredovanje - - 4 4 - - 0,13 0,03

Aktivnosti u vezi sa nekretninama, iznajmljivanje i poslovne aktivnosti

- 18 252 270 - 0,84 7,91 1,99

Državna uprava i odbrana i obavezno socijalno osiguranje

- - 20 20 - - 0,63 0,15

Obrazovanje - - 70 70 - - 2,20 0,52

Zdravstveni i socijalni rad - - 122 122 - - 3,83 0,90

Ostale komunalne, društvene i lične uslužne aktivnosti

- 401 131 532 - 18,71 4,11 3,93

Eksteritorijalne organizacije i tela - - - - - - - -

Tabela 44. Struktura preduzeća, ustanova i drugih pravnih lica prema oblasti delatnosti, stanje 31.12.2007.


preduzeća (%) UKUPNO 1.627 100 Industrija i rudarstvo 47 2,89 Poljoprivreda i ribarstvo 23 1,41 Šumarstvo 1 0,06 Vodoprivreda - - Grañevinarstvo 22 1,35 Saobraćaj i veze 13 0,80 Trgovina 205 12,60 Ugostiteljstvo i turizam 12 0,74 Zanatsvo i lične usluge 21 1,29 Stambeno-komunalne delatnosti 2 0,12 Finansijske i druge usluge 57 3,50 Obrazovanje i kultura 254 15,61 Zdravstvo i socijalna zaštita 15 0,92 Društveno-političke zajednice i organizacije 291 17,89

Str. 78

Tabela 45. Struktura (aktivnih)preduzetničkih radnji po delatnostima, 24.06.2008.

Broj preduzetničkih radnji Udeo u ukupnom broju

preduzetničkih radnji (%)

UKUPNO 3.117 100

Poljoprivreda i lov 12 0,38 Šumarstvo 4 0,13

Vodoprivreda / /

Ribarstvo / / Vañenje ruda i kamena 2 0,06

Proizvodnja prehrambenih proizvoda pića i duvana

91 2,92

Proizvodnja tekstila i tekstilnih proizvoda

80 2,57


5 0,16


31 0,99

Proizvodnja celuloze, papira i izdavačka delatnost i štampanje 16 0,51

Proizvodnja koksa i derivata nafte / /

Proizvodnja hemijskih proizvoda i veštačkih i sintetičkih vlakana

2 0,06


12 0,38

Proizvodnja proizvoda od ostalih nemetalnih minerala

28 0,90

Proizvodnja metala i metalnih proizvoda

84 2,69

Proizvodnja mašina i ureñaja 11 0,35

Proizvodnja električnih i optičkih ureñaja

12 0,38

Proizvodnja saobraćajnih sredstava

2 0,06

Ostala prerañivačka industrija 67 2,15

Prerañivačka industrija - ukupno 441 14,15

Proizvodnja i snabdevanje el. energijom, gasom i vodom

/ /

Grañevinarstvo 302 9,69

Trgovina na veliko i malo i opravka motornih vozila i predmeta za ličnu upotrebu

1254 40,23

Hoteli i restorani 288 9,24 Saobraćaj, skladištenje i veze 314 10,07


Aktivnosti u vezi sa nekretninama, iznajmljivanje i poslovne aktivnosti

264 8,47

Obrazovanje 11 0,35 Zdravstveni i socijalni rad 46 1,48

Ostale komunalne, društvene i lične uslužne aktivnosti 150 4,81

Str. 79

Tabela 46. Struktura preduzetničkih radnji prema oblicima organizovanja, stanje 12.04.2006.

Opština Udeo u ukupnom broju preduzetničkih radnji

(%) UKUPNO 3.337 100 Samostalne radnje 2.839 87,70 Ortačke radnje 30 0,93

Radnje čiji je osnivač u radnom odnosu ili penzioner 368 11,37

Struktura preduzetni čkih radnji prema oblicima organizovanja, 2006.

87.70%

0.93%11.37%

Samostalne radnjeOrtačke radnjeRadnje čiji je osnivač u radnom odnosu ili penzioner

Tabela 47. Struktura aktivnog stanovništva koje obavlja zanimanje po delatnostima, 2002.


aktivnog stanovništva (%)

Aktivno stanovništvo - ukupno 37.936 100

Poljoprivreda, lov i šumarstvo 7.468 19,69

Ribarstvo 5 0,01

Vañenje ruda i kamena 44 0,12

Prerañivačka industrija 12.384 32,64

Energetika (el.energija, gas, voda) 414 1,09

Grañevinarstvo 2.019 5,32

Trgovina i opravka motornih vozila 3.977 10,48

Hoteli i restorani 819 2,16

Saobraćaj, skladištenje i veze 1.590 4,19


Nekretnine i ostale poslovne aktivnosti 1.235 3,25

Državna uprava i odbrana i socijalno osiguranje 1.392 3,67

Obrazovanje 1.539 4,06

Zdravstveni i socijalni rad 2.538 6,69

Komunalne, društvene i lične delatnosti 872 2,30

Privatna domaćinstva sa zaposlenim licima 15 0,04

Eksteritorijalne organizacije i tela 1 0

Nepoznato 1.268 3,34

Str. 80

Industrija Industrijske (privredne) zone

1. Industrijska zona U.S.Steel-a locirana 7 km jugoistočno od grada, ujedno i najznačajniji pol razvoja grada, vezana je za proizvodnju sirovog gvožña i čelika, odnosno segment crne metalurgije. Obuhvata površinu od oko 300 ha, sa visokim vrednostima tehnoekonomskoh i prostornih karakteristika u pogledu potrošnje vode (ima sopstveno izvorište pitke vode),količine otpadnih voda ( koje se evakuišu preko kolektora u reku Ralju), potrošnje električne energije (razvijena mreža dalekovoda), velikog obima transporta ulaznog i izlaznog tereta (u okviru zone je železnička stanica) sa veoma izraženom pozicijom u sistemu proizvodnih veza u republičkoj, a danas sve više i u transregionalnoj prostornoj dimenziji.

Na dotičnoj lokaciji se ostvaruje i proizvodnja industrijskih i medicinskih gasova u preduzeću ''MESSER-Tehnogas''. Specifična vrsta, količine i način proizvodnje u okviru zone stvara izuzetno veliki ekološki pritisak na sve elemente okruženje te je reč o prostoru sa najvišim stepenom ugroženosti životne sredine.

2. Industrijska zona zapadno od centra - tradicionalna zona stare železare površine od 21 ha, takoñe je monostrukturnog karaktera i visokih vrednosti tehnoekonomskih karakteristika. U početnim fazama razvoja bila je bitan aglomerativni element u prostornoj strukturi grada, ali vremenom postaje usko grlo razvoja u stalnom konfliktu s okolnim sadržajem i prepreka obuhvatnijem i primernijem razvoju dunavskog priobalja. Iz tog razloga, treba težiti prenameni proizvodno-industrijske funkcije ka turističko-kulturnom sadržaju kroz formiranje različitih modela kulturoloških projekata.

3. Industrijska zona u Godominskom polju, severoistočno od grada, podeljena je na nekoliko podzona. Reč je, zapravo o privrednoj zoni koja je nedovoljno prostorno zaokružena, nekomletnog sadržaja ali velikih prostorno-razvojnih mogućnosti. Naziv industrijska potiče, pre svega od početnih, inicijalnih i za sada preovlañujućih industrijskih aktivnosti u njoj, ali je prisutan i drugi privredni sadržaj manje ili više komplementaran industrijsko-proizvodnim aktivnostima u zoni. Po položaju, sadržaju, ispoljenim problemima i mogućnostima razvoja izdvajaju se sledeće podzone prema:

(1) postoje ća industrijska zona površine 101,3 ha u kojoj je lociran najveći broj industrijskih preduzeća, izražene diversifikovane strukture: proizvodnja aparata za domaćinstvo (''Milan Blagojević'' -MBS), mašina za proizvodnju i iskorišćavanje mehaničke energije (''Uniteh''), proizvodnja odevnih predmeta (''Uno Martin'') i dr., ali i ostalih privrednih aktivnosti - saobraćaja, proizvodnog zanatstva, trgovine na veliko i skladištenja i dr. (''Lasta'', ''Zmaj'', ''Jugopetrol'', ''Dunav'' itd.).

Prostorne mogućnosti u okviru postojećih pojedinačnih lokacija industrijskih preduzeća postoje ali su ograničenja daljeg razvoja vezana za ekološki aspekt, pre svega za evakuaciju otpadnih tehnoloških i sanitarnih voda i obezbeñivanje optimalnog nivo podzemnih voda;

(2) podzona “Šalina čki put” , površine 15 ha, u kojoj se trenutno realizuje parcelacija

prostora što će, uz infrastrukturno opremanje i saobraćajno povezivanje, predstavljati značajan potencijal s osnovnom orijentacijom ka razvoju MSP. To podrazumeva jasno definisanje proizvodnih programa usklañenih sa ekološkim kapacitetom sredine dodatno potenciranim postojanjem izvorišta i preduzeća za vodosnabdevanje u neposednoj blizini;

(3) podzona locirana duž glavnog puta industrijske zone je višenamenskog

karaktera, ukupne površine 36,86 ha. S desna strane puta, ka vezi sa Kovinskim

Str. 81

mostom (površine 20,56 ha) nalaze se objekti komunalnih delatnosti i dr. Sa leve strane puta, na obali Dunava su pretovarne lokacije separacije (9 ha) i grañevinsko preduzeće ''Jugovo company'' (7,3 ha).

Na ovom lokalitetu velikih razvojnih mogućnosti ispoljeni su problemi vlasništva nad zemljištem i nerešenih hidrotehničkih mera u funkciji održavanja nivoa podzemnih voda i sl.

Pored izdvojenih podzona, u širem prostornom kontekstu ove

industrijske/privredne zone nalazi se i lokalitet u okviru koga se obavlja industrijska aktivnost:(10,8ha),a vezan je za proizvodnju saobraćajnih sredstava – ''Želvoz'', sa relativno dovoljno rezervi prostora za dalji razvoj ali prisutnih ekoloških ograničenja.

4. Nova industrijska zona i industrijski park – U toku je realizacija projekta

infrastrukturnog opremanja nove industrijske zone (84ha), usvojen je plan detaljne regulacije, rešavanje imovinskih pitanja i projektovanje su u toku uz podršku NIP-a.

1. Stara Industrijska zona i zona oko “Vodovoda”

2. Šalinački put 3. Nova industrijska

zona i Industrijski park

4. SPIC (Specijalizovani proizvodno-industrijski centar)

5. Nova Luka 6. Logistika Luke 7. Servisno-skladišni

terminali 8. Industrijska zona

U.S.Steel Serbia

Str. 82

Poljoprivreda

Prikaz osnovnih performansi poljoprivrede i razvojn a opredeljenja

Na prostoru opštine Smederevo poljoprivreda je dominantnija privredna delatnost, a ruralni prostor je najveće društveno i prirodno bogatstvo što potkrepljuju sledeći podaci:

� 80,6 % ukupnih površina Opštini su poljoprivredne površine (40190 ha), � 96,3 % ukupnog broja naselja su seoska naselja, � 42,8 % stanovništva 2002. godine živi u seoskim naseljima, � 45,9 % narodnog dohotka Opštine stvara poljoprivreda � 0,35 ha poljoprivrednog odnosno, 0,34 ha obradivog zemljišta per capita, � 31,1 % stanovništva je poljoprivredno, dok je � 19,7 % aktivnog poljoprivrednog stanovništva u ukupnom aktivnom.

Poslednjih godina opština Smederevo je učinila značajne korake na organizovanju i podsticanju poljoprivredne proizvodnje, preko opštinskog Fonda za razvoj poljoprivrede, izdvajajući iz Budžeta prosečno godišnje oko 50.000.000,00 dinara.

Tabela 48. Struktura poljoprivrednog stanovništva prema posedovanju poljoprivrednog gazdinstva, polu i aktivnosti, 2002.

Opština

Udeo u ukupnom


Udeo u polj. stanovništvu opštine (%)

Stanovništvo - ukupno 109.809 100 / Ukupno 34.141 31,09 100 Muško 17.202 15,66 51,26 Poljoprivredno stanovništvo Žensko 16.939 15,43 48,74 Ukupno 11.124 10,13 32,58 Muško 5.702 5,19 16,70 Polj. stanovništvo sa gazdinstvom Žensko 5.422 4,94 15,88

Aktivno poljoprivredno stanovništvo Ukupno 7.071 6,44 20,71 Ukupno 7.071 6,44 20,71 Muško 4.116 3,75 12,06

Aktivno poljoprivredno stanovništvo koje obavlja zanimanje

Žensko 2.955 2,69 8,65 Ukupno 6.729 6,13 19,71 Muško 3.888 3,54 11,39 Individulani poljoprivrednici Žensko 2.841 2,59 8,32 Ukupno 4.053 3,69 11,87 Muško 1.586 1,44 4,64

Izdržavano poljoprivredno stanovništvo

Žensko 2.467 2,25 7,23

Str. 83

Tabela 49. Struktura poljoprivrednih gazdinstava prema veličini, 2002.

Opština Udeo u ukupnom broju gazdinstava

(%)

Udeo u ukupnom broju polj.

gazdinstava (%)

Gazdinstva – ukupno 9.545 100 / Nepoljoprivredna gazdinstva 5.585 61,37 / Mešovita gazdisntva 1.903 19,94 /

Gazdinstva bez prihoda 358 3,75 / ukupno 1.608 16,84 100

bez zemljišta 5 0,05 0,31 do 0,1 ha 2 0,02 0,12 0,1 – 1 ha 169 1,77 10,51 1 – 5 ha 999 10,47 62,13

5 – 10 ha 377 3,95 23,44 10 – 20 ha 50 0,52 3,11

Poljoprivredna gazdinstva

Preko 20 ha 6 0,06 0,38

Tabela 50. Struktura ukupne poljoprivredne površine u opštini prema načinu korišćenja, 2005.

Opština (ha) Udeo u ukupnoj polj.

površini (%) Površina – ukupno 48.170 / Poljoprivredna površina – ukupno 38.820 100

ukupno 31.265 80,54 žito 20.884 53,80

ind. bilje 393 1,01 povrtno bilje 3.133 8,07

Oranice i bašte

krmno bilje 3.857 9,94 voćnjaci 3.170 8,16 vinogradi 1.940 5,00 livade 1.662 4,18 pašnjaci 649 1,67 Ribnjaci, trstici i bare 134 0,34

Tabela 51. Struktura poljoprivredne površine privatnih gazdinstava prema načinu korišćenja, 2005.

Opština (ha) Udeo u ukupnoj polj.

površini privatnih gazdinstava (%)

Površina – ukupno 48.170 /

Poljopriv. površina privatnih gazdinstava – ukupno 35.681 100

ukupno 28.826 80,79 žito 20.624 57,80

ind. bilje 341 0,95 povrtno bilje 3.133 8,78

Oranice i bašte

krmno bilje 3.851 10,79 voćnjaci 2.858 8,01

vinogradi 1.682 4,71

livade 1.572 4,40

pašnjaci 608 1,70

Ribnjaci, trstici i bare 131 0,37

Str. 84

Tabela 52. Proizvodnja pojedinih ratarskih kultura, industrijskog, povrtnog i krmnog bilja, 2005.

Ukupan prinos

u opštini (t)

Udeo u uku-pnom prinosu

Srbije (%)

Prosečan prinos u opštini

(kg/ha)

Prosečan prinos u okrugu

(kg/ha)

Prosečan prinos u Srbiji

(kg/ha) Pšenica 15.039 0,75 3.433 3.430 3.796 Kukuruz 76.087 1,07 2.793 4.270 6.434 Šećerna repa 4.199 3,11 33.063 29.901 48.210 Suncokret 283 1,08 2.112 1.852 1.773 Pasulj 580 0,99 1.450 1.427 1.294 Krompir 6.038 0,62 8.972 11.290 11.402 Detelina 1.631 0,28 3.575 6.520 4.533 Lucerka 22.504 1,93 6.885 7.256 6.003 Livade 6.663 0,53 2.265 2.968 1.925 Pašnjaci 536 0,11 882 765 584

Tabela 53. Proizvodnja voća i grožña, 2005.

Broj rodnih

stabala/rodnih čokota

Ukupan prinos u opštini (t)

Udeo u ukupnom

prinosu Srbije (%)

Prosečan prinos u opštini

(kg/stablu/ čokotu)

Prosečan prinos u okrugu


Prosečan prinos u Srbiji


Jabuka 1.714.700 12.719 6,42 7,4 8,6 13,4 Šljiva 199.500 1.531 0,50 7,7 6,9 7,1 Grožñe 5.862 3.911 1,63 0,7 0,7 0,7

Tabela 54. Broj stoke, stanje 15.01.2006.


broju u okrugu (%) Udeo u ukupnom broju u Srbiji /%)

ukupno 5.617 24,75 0,51 Goveda

krave i steone junice 4.373 25,82 0,62 ukupno 47.982 35,46 1,49 Svinje

krmače i suprasne nazimice 18.143 39,91 2,65 ukupno 6.109 19,71 0,38

Ovce ovce za priplod 4.548 21,51 0,38

Živina ukupno 158.367 36,98 0,88

Tabela 55. Prosečan broj stoke, stanje 15.01.2006.


Broj goveda na 100 ha obradive površine 15 22 26

Broj svinja na 100 ha oranične površine 153 158 96

Broj ovaca na 100 ha poljoprivredne površine 16 30 31

Str. 85

Tabela 56. Prodaja i otkup poljoprivrednih proizvoda, 2005.


prometu u okrugu (%) Udeo u ukupnom

prometu u Srbiji (%)

Pšenica (t) 1.390 8,94 0,25

Kukuruz (t) 263 73,67 0,05

Pasulj (t) 4 100,00 9,30

Krompir (t) 15 100,00 0,05

Jabuke (t) - - -

Šljive (t) - - -

Grožñe (t) - - -

Goveda (t) 6 20,00 0,02

Svinje (t) 153 98,08 0,23

Jaja (1000 kom.) 111 100,00 0,12

Mleko (1000 lit.) 1.136 18,96 0,20

Šumarstvo Tabela 57. Pošumljene površine i posečena drvna masa, 2005.

Opština Udeo u Srbiji (%)

Ukupna površina opštine (ha) 48.170 0,55

Obrasla šumska površina (ha) 2.910 0,15

lišćarima - - Pošumljeno u šumi (ha)

četinarima - - lišćarima - - Pošumljeno van šume (ha) četinarima - -

lišćara 798 0,04 Posečena drvna masa – ukupno (m2) četinara - -

lišćara 53 0,06 Posečan drvna masa – tehničko drvo (%) četinara - -

Investicione mogućnosti

Tabela 58. Raspoložive lokacije za investiciona ulaganja.

Lokacija Vlasništvo Površina

(m2) Namena površine Zona

Ostale informacije

K.O.12496/1 Državno-Direkcija za

izgradnju 37.550 Višepor.stamb.-

poslovni obj.-P+3 Gradska 2 km od

centra grada

Str. 86

Ukupan obim proizvodnje

Preduzeća prema broju zaposlenih Tabela 59. Veličina preduzeća prema broju zaposlenih, 2007.

Broj zaposlenih Broj preduzeća Udeo u ukupnom broju preduzeća u

opštini (%) 0 (samozaposleni) 31 3,81 1-10 zaposlenih 464 57,07 10-50 zaposlenih 84 10,33 50-100 zaposlenih 11 1,35 100-250 zaposlenih 9 1,11 250-500 zaposlenih 1 0,12 500-1000 zaposlenih 1 0,12 1000-5000 zaposlenih 1 0,12 preko 5000 zaposlenih 1 0,12 Nepoznato 210 25,85

Makroekonomski pokazatelji Tabela 60. Struktura narodnog dohotka po delatnostima, 2005.

Opština (€)*

Struktura nar.

dohotka u opštini

(%)

Okrug (€)

Struktura nar.

dohotka u okrugu

(%)

Srbija (€)

Struktura nar.

dohotka u Srbiji

(%) Ukupno 51.173.474 100 136.101.708 100 10.745.414.877 100 Po stanovniku 466,78 / 653,40 / 1.444,13 / Nivo u odnosu na Srbiju (%)

32,32 / 45,24 / 100 /

Poljoprivreda, lov, šumarstvo i vodoprivreda

23.508.269 45,94 55.744.889 40,96 1.825.110.281 16,98

Ribarstvo - - - - 4.572.374 0,04 Vañenje ruda i kamena

17.286 0,03 251.345 0,18 532.031.988 4,95

Prerañivačka industrija 9.809.801 19,17 30.069.778 22,09 2.916.976.058 27,15

Proizv. i snabdev. energijom, gasom i vodom

-10.622.339 -20.76 -8.398.912 -6,17 207.143.730 1,93

Grañevinarstvo 5.294.748 10,35 10.078.327 7,40 787.407.637 7,33 Trgovina na veliko i malo i opravka motornih vozila

13.342.982 26,07 30.012.315 22,05 2.654.025.660 24,61

Hoteli i restorani 960.269 1,88 2.390.327 1,75 194.186.187 1,81 Saobraćaj, skladištenje i veze

3.077.309 6,01 8.956.970 6,58 1.119.485.730 10,42

Aktivnosti u vezi sa nekretninama i iznajmljiv.

2.609.473 5,10 3.296.760 2,42 455.164.620 4,23

Zdravtsveni i socijalni rad

3.134.573 6,12 3.637.275 2,67 25.351.544 0,23

Ostale komunalne, društvene i lične usluge

41.099 0,09 62.631 0.05 23.959.064 0,22

* srednji kurs NBS 31.12.2005. - 1€ = 85.5 rsd

Str. 87

Tabela 61. Struktura narodnog dohotka po oblicima svojine, 2005.

Opština (€)* Struktura nar.

dohotka u opštini (%)

Struktura nar. dohotka u okrugu (%)

Struktura nar. dohotka u Srbiji

(%) Ukupno 51.173.474 100 100 100

ukupno 32.064.035 62,66 70,79 75,66 preduzeća 4.650.222 9,09 19,75 52,58

Privatna svojina

gazdinstva i radnje 27.413.813 53,57 51,04 23,07 Društvena svojina 1.918.433 3,75 7,77 3,23 Zadružna svojina 442.947 0,86 0,77 0,67 Mešovita svojina 7.208.608 14,08 9,67 6,56 Državna svojina 9.539.450 18,65 11,00 13,88 * srednji kurs NBS 31.12.2005. - 1€ = 85.5 rsd

Tabela 62. Društveni proizvod, 2005.

Opština (€)* Okrug (€) Srbija (€) Društveni proizvod 65.593.240 163.348.889 12.541.343.157 Društveni proizvod po stanovniku 598,30 784,21 1685,48 * srednji kurs NBS 31.12.2005. - 1€ = 85.5 rsd

Tabela 63. Osnovni podaci o preduzećima, 2005.

Opština – ukupno za

sva preduzeća u opštini Udeo u okrugu (%) Udeo u Srbiji (%)

Amortizacija (€)* 12.073.474 56,44 0,77

Narodni dohodak (€) 23.759.661 35,65 0,29

Materijalni troškovi (€) 578.177.544 86,95 4,11

Društveni proizvod (€) 35.833.134 40,70 13,37

Broj zaposlenih 16.544 25.493 1.048.345 *srednji kurs NBS 31.12.2005. - 1€ = 85.5 rsd

Spoljno trgovinska robna razmena

Smederevo ima vrlo pozitivan rezultat spoljno trgovinske razmene. Pokrivenost uvoza izvozom u 2007-oj godini je 145,13%, dok je procenat pokrivenosti za period I – IX 2008.godine 152,02%. U ukupnom izvozu Smedereva, U.S.Steel Serbia učestvuje sa 97%. Udeo izvoza Smedereva u ukupnom izvozu Republike je vrlo značajan i iznosi 14,37% za period I – IX 2008.godine, dok je udeo uvoza za isti period 4,54%.

Tabela 64. Struktura izvoza 2007/2008.

2007 (€)* I-IX 2008 (€)* Udeo u

ukupnom izvozu/2007

Udeo u ukupnom

izvozu/2008

Republika 6.432.400.000 5.689.600.000 100 100

Okrug 731.574.715 890.116.849 11,37 15,64

Opština 687.905.326 817.647.889 10,69 14,37

* srednji kurs NBS 31.12.2007. - 1€ = 79,2362 rsd * srednji kurs NBS 30.09.2008. - 1€ = 76,5972 rsd

Str. 88

Tabela 65. Struktura uvoza 2007/2008.

2007 (€)* I-IX 2008 (€)* Udeo u

ukupnom uvozu/2007

Udeo u ukupnom

uvozu/2008

Republika 13.506.800.000 11.848.200.000 100 100

Okrug 510.900.059 575.639.336 3,78 4,86

Opština 474.005.191 537.865.674 3,51 4,54

* srednji kurs NBS 31.12.2007. - 1€ = 79,2362 rsd * srednji kurs NBS 30.09.2008. - 1€ = 76,5972 rsd

Struktura izvoza prema destinaciji

Tabela 66. Struktura izvoza prema destinaciji.

I – IX 2008 (€)* Udeo %

Evropska Unija 433.465.947 80,59

Bivše jugoslovenske republike 68.308.941 12,70

Bliski istok 8.498.278 1,58

Ostalo 27.592.508 5,13

Ukupno 537.865.674 100

*srednji kurs NBS 30.09.2008. - 1€ = 76,5972 rsd

Udeo u ukupnom uvozu,2007.

100%

3.78%3.51%

Srbija Okrug Opština

Udeo u ukupnom uvozu, I-IX 2008.

4.54%

100%

4.86%


Udeo u ukupnom izvozu, 2007.

11.37%

100%

10.69%


Udeo u ukupnom izvozu, I-IX 2008.

15.64%

100%

14.37%


Str. 89

Struktura izvoza prema destinaciji, I-IX 2008.

80.59%

12.70%

1.58%5.13%

EU Bivše jugoslovenske republike Bliski istok Ostalo

Struktura investicija

Tabela 67. Struktura ostvarenih investicija prema karakteru izgradnje i tehničkoj strukturi, 2005.

Opština (€)* Udeo u ukupnim

investicijama u opštini (%)

Ukupne investicije 23.530.105 100

Novi kapaciteti 20.351.286 86,49

Rekonstrukcija, dogradnja i proširenje 2.638.316 11,21 Karekter izgradnje

Održavanje 540.503 2,30

Grañevinski radovi 3.889.041 16,53

Oprema sa montažom - domaća 2.671.556 11,35 Oprema sa montažom - uvozna 14.182.515 60,28

Tehnička struktura

Ostalo 2.786.994 11,84 * srednji kurs NBS 31.12.2005. - 1€ = 85.5 rsd

Javne finansije

Prihod opštinskog budžeta

Tabela 68. Struktura prihoda opštinskog budžeta, 2005.

Opština (€)* Struktura prihoda u opštini (%)

Struktura prihoda (u proseku) u

Srbiji (%)

Ukupni prihodi 12.835.333 100 100

Porezi 8.307.438 64,73 50,89

Donacije 651.298 5,07 0.45

Transferi 1.877.743 14,63 17,14

Drugi prihodi 1.157.766 9,02 22,25

Primanja od prodaje nefinansijske imovine 5.474 0,04 0,23

Primanja od zaduženja i prodaje finansijske imovine 45.509 0,35 3,15

Preneta sredstva 790.105 6,16 5,89

*srednji kurs NBS 31.12.2005. - 1€ = 85.5 rsd

Str. 90

Rashod opštinskog budžeta

Tabela 69. Struktura rashoda opštinskog budžeta, 2005.

Opština (€)* Struktura

rashoda u opštini (%)

Struktura rashoda (u

proseku) u Srbiji (%)

Rasporeñeni i nerasporeñeni prihodi - UKUPNO 12.835.333 100 100 Obrazovanje, kultura, fizička kultura, izdavaštvo 3.077.240 23,97 22,34 Zdravtsvo i socijalna zaštita 124.725 0,97 4,34 Društvene organizacije i udruženja 71.485 0,56 0,90 Stambeni razvoj, zemljište, vodosnabdevanje, lokalni putevi, gradski saobraćaj

2.070.526 16,13 26,90

Komunalne usluge i smanjenje zagañenosti 1.522.807 11,86 5,05 Poljoprivreda, turizam i ekonomski poslovi 1.455.953 11,34 3,75 Transferi drugim nivoima i subvencije - - 4,32 Izdvajanje za stalnu rezervu - - 0,07 Rad državnih organa, mesne zajednice, javni red i bezbednost

3.234.398 25,20 24,34

Budžetske obaveze iz prethodnih godina - - 0,19 Ostali rashodi 958.515 7,47 1,64 Nerasporeñeni prihodi 319.684 2,49 6,16 * srednji kurs NBS 31.12.2005. - 1€ = 85.5 rsd

Finansijske institucije

Banke

1. Agrobanka 2. Credy banka 3. Erste Bank 4. Findomestik 5. Intesa 6. Komercijalna banka 7. Meridian Bank 8. Metals-banka 9. Nacionalna banka Grcke 10. Postanska stedionica 11. ProCredit Banka 12. Raiffeisen Bank 13. Societe Generale 14. Vojvodjanska Banka 15. Volksbank 16. AIK Banka

Str. 91

Radna snaga

Broj i struktura zaposlenih

Tabela 70. Broj i struktura zaposlenih, 2005.

Opština Struktura

zaposlenih u opštini (%)

Struktura zaposlenih u okrugu (%)

Struktura zaposlenih u

Srbiji (%) Zaposleni - ukupno 30.215 100 100 100 Žene 12.449 41,20 41,80 43,50 Muškarci 17.766 58,80 58,20 56,50 U preduzećima, ustanovama, zadrugama i organizacijama

21.934 72,59 72,07 74,75

Privatni preduzetnici, samostalni delatnici i zaposleni kod njih

8.281 27,41 27,92 25,25

Zaposlenost po delatnostima

Tabela 71. Struktura zaposlenih po sektorima delatnosti, 2007.

Opština Struktura

zaposlenih u opštini (%)

Struktura zaposlenih u okrugu (%)

Struktura zaposlenih u

Srbiji (%)

Zaposleni - ukupno 27347 100 100 100

Žene 9033 33,03 34,18 43,35

Muškarci 18314 66,97 65,82 56,65

Poljoprivreda, lov, šumarstvo i vodoprivreda

265 0,97 1,49 2,70

Ribarstvo 0 - 0,0 0,05

Vañenje ruda i kamena 4 0,01 0,08 1,17

Prerañivačka industrija 8916 32,60 27,77 19,57

Proizv. i snabdev. energijom, gasom i vodom

414 1,51 1,59 2,25

Grañevinarstvo 568 2,08 3,94 4,13

Trgovina na veliko i malo i opravka motornih vozila

1639 5,99 6,53 9,80

Hoteli i restorani 169 0,62 0,84 1,21

Saobraćaj, skladištenje i veze 871 3,18 3,31 5,45

Finansijsko posredovanje 191 0,70 0,54 1,53

Poslovi sa nekretninama i iznajmljivljivanjem

306 1,12 1,03 3,33

Državna uprava i socijalno osiguranje

669 2,45 2,53 3,43

Obrazovanje 1605 5,87 6,48 6,46

Zdravtsveni i socijalni rad 1997 7,30 7,98 7,84

Ostale komunalne, društvene i lične usluge

589 2,15 1,69 2,62

Privatni preduzetnici i zaposleni kod njih

9.148 33,45 34,18 28,44

Str. 92

Prosečne zarade

Tabela 72. Prosečne zarade po zaposlenom, februar 2008.

Opština (€)* Okrug (€) Srbija (€)

Prosečna bruto zarada (sa porezom i doprinosima) 611,97 549,88 517,97

Prosečna neto zarada (bez poreza i doprinosa) 436,87 393,84 371,32 * srednji kurs NBS 29.02.2008. - 1€ = 83.4635 rsd

Tabela 73. Uporedni pregled prosečnih zarada po zaposlenom po godinama.

2002 (€)*

2003 (€)*

2004 (€)*

2005 (€)*

2006 (€)*

2007 (€)*

Februar 2008 (€)*

Prosečna bruto zarada u opštini 164,56 243,36 279,19 345,39 488,15 597,03 611,97

Prosečna bruto zarada u okrugu 168,85 219,14 250,82 307,85 434,42 533,66 549,88

Prosečna bruto zarada u Srbiji 215,56 243,17 260,57 298,41 401,84 488,97 517,97

Prosečna neto zarada u opštini 112,90 169,18 192,09 236,29 333,49 425,73 436,87

Prosečna neto zarada u okrugu 116,36 151,83 172,38 210,67 297,10 382,02 393,84

Prosečna neto zarada u Srbiji 118,52 168,34 178,84 204,01 274,77 350,33 371,32

* srednji kurs NBS 31.12.2002. - 1€ = 61,5152 rsd * srednji kurs NBS 31.12.2003. - 1€ = 68,3129 rsd * srednji kurs NBS 31.12.2004. - 1€ = 78,8850 rsd * srednji kurs NBS 31.12.2005. - 1€ = 85.5 rsd * srednji kurs NBS 31.12.2006. - 1€ = 79.0 rsd * srednji kurs NBS 31.12.2007. - 1€ = 79,2362 rsd * srednji kurs NBS 29.02.2008. - 1€ = 83,4365 rsd

Uporedni pregled prose čnih zarada po zaposlenom, po godinama

0

100

200

300

400

500

600

700

2002 (€)* 2003 (€)* 2004 (€)* 2005 (€)* 2006 (€)* 2007 (€)* Februar 2008(€)*

Prosečna bruto zarada u opštini Prosečna bruto zarada u okruguProsečna bruto zarada u Srbiji Prosečna neto zarada u opštiniProsečna neto zarada u okrugu Prosečna neto zarada u Srbiji

Str. 93

Zarade po delatnostima

Tabela 74. Prosečne zarade po zaposlenom bez poreza i doprinosa, po sektorima delatnosti, 2005.


Prosečna neto zarada - ukupno 236,29 210,67 204,01

Poljoprivreda, lov, šumarstvo i vodoprivreda 16,56 81,20 161,81

Ribarstvo - - 190,45

Vañenje ruda i kamena - - 245,48

Prerañivačka industrija 263,06 234,48 163,10

Proizv. i snabdev. energijom, gasom i vodom 267,13 244,95 285,02

Grañevinarstvo 45,27 167,65 178,19

Trgovina na veliko i malo i opravka motornih vozila 66,61 69,46 181,26

Hoteli i restorani 69,96 52,81 140,35

Saobraćaj, skladištenje i veze 205,89 202,22 237,91

Finansijsko posredovanje 312,63 312,47 454,41

Poslovi sa nekretninama i iznajmljivljivanjem 18,97 117,73 257,39

Državna uprava i socijalno osiguranje 228,64 211,37 264,71

Obrazovanje 207,75 198,48 216,96

Zdravtsveni i socijalni rad 220,76 207,80 214,36

Ostale komunalne, društvene i lične usluge 170,29 161,25 230,33 * srednji kurs NBS 31.12.2005. - 1€ = 85.5 rsd

Zapošljavanje

Tabela 75. Slobodna radna mesta, 2007.

Opština Udeo u okrugu (%) Udeo u Srbiji (%)

Slobodna radna mesta - ukupno 7.956 53,06 1,04

broj 3.619 61,50 1,20 Na neodreñeno vreme % 45,50 / /

broj 4.337 47,62 0,95 Na odreñeno vreme % 54,50 / /

Tabela 76. Struktura zapošljavanja, 2007.

Opština Udeo u okrugu (%) Udeo u Srbiji (%)

Zapošljavanje - ukupno 7.032 54,52 1,01

broj 3.175 59,05 0,98 Zapošljavanje - žene % 45,20 / /

broj 3.857 51,29 1,03 Zapošljavanje - muškarci % 54,80 / /

broj 3.194 63,46 1,16 Na neodreñeno vreme % 45,40 / /

broj 3.838 48,80 0,91 Na odreñeno vreme % 54,60 / /

Str. 94

Nezaposlenost

Tabela 77. Struktura nezaposlenih i tražilaca zaposlenja prema polu, decembar 2007.

Opština Udeo u okrugu

(%) Udeo u Srbiji (%)

Nezaposleni - ukupno 9.731 51,52 1,20

broj 5.530 50,99 1,27 Nezaposleni - žene % 56,80 / /

broj 4.201 52,24 1,13 Nezaposleni - muškarci

% 43,20 / / Tražioci zaposlenja - ukupno 10.985 53,32 1,24

broj 6.263 52,57 1,31 Tražioci zaposlenja - žene

% 57,00 / / broj 4.722 54,36 1,16 Tražioci zaposlenja -

muškarci % 43,00 / / % 88,58 / / % 88,30 / /

Učešće nezaposlenih u broju tražilaca zaposlenja (%) % 89,00 / /

Tabela 78. Broj i polna struktura nezaposlenih, pregled po godinama.

2000 2003 2004 2005 2006 2007

Nezaposleni - ukupno 11.892 13.824 13.916 14.274 15.305 9.731

Nezaposleni - žene 7.424 8.410 5.959 8.294 8.782 5.530

Nezaposleni - muškarci 4.468 5.416 7.957 5.980 6.523 4.201

Broj i polna struktura nezaposlenih, pregled po god inama

0

5000

10000

15000

20000

Nezaposleni - ukupno Nezaposleni - žene Nezaposleni - muškarci

2000 2003 2004 2005 2006 2007

Stopa nezaposlenosti

Tabela 79. Stopa nezaposlenosti, 2007.


Stopa nezaposlenosti - ukupno 22,5 24,70 26,83

Str. 95

Nezaposlenost prema stepenu obrazovanja Tabela 80. Nezaposleni prema stepenu obrazovanja, 2007.


nezaposlenih (%) UKUPNO 9.731 100 Bez osnovne škole 3.502 35,99 Osnovno obrazovanje 579 5,95 Srednje obrazovanje 5.007 51,45 Više obrazovanje 399 4,10 Fakultetsko obrazovanje 241 2,48 Postdiplomske studije 3 0,03

Nezaposlenost prema dužini čekanja Tabela 81. Nezaposleni prema dužini čekanja, 2007.


nezaposlenih (%) UKUPNO 9.731 100 Prvo zaposlenje 4.257 43,74 Do 1godine 1.898 19,50 1 - 2 godine 2.651 27,24 2 - 3 godine 1.275 13,10 3 - 5 godina 1.861 19,13 5 - 8 godina 845 8,68 8 - 10 godina 296 3,05 Preko 10 godina 905 9,30

Nezaposlenost prema starosnoj strukturi Tabela 82. Nezaposleni prema starosnoj strukturi, 2007.

Broj godina Opština Udeo u ukupnom broju

nezaposlenih (%) UKUPNO 9.731 100 Do 18 godina 146 1,50 19 - 25 1.716 17,64 25 - 30 1.264 12,99 30 - 40 2.383 24,48 40 - 50 2.088 21,45 Preko 50 2.134 21,93

Nezaposleni prema starosnoj strukturi, 2007.

1.50% 17.63%

12.99%

24.49%

21.46%

21.93%

Do 18 godina 19 - 25 25 - 30 30 - 40 40 - 50 Preko 50

Str. 96

Javni resursi

Saobraćajna infrastruktura

Po pitanju razvoja saobraćaja smederevska opština i sam grad Smederevo poseduju brojne povoljne uslove gotovo u svim vidovima sabraćaja. U smederevskoj opštini ukrštaju se mnogobrojni saobraćajni pravci od značaja za Evropu, Republiku, region i samu Opštinu. Najvažnija komponenta je sučeljavanje dva važna evropska saobraćajna koridora, kopnenog X i vodnog VII. Ta činjenica daje dodatni kvalitet i omogućava multimodalnost saobraćajnih vidova koji daju dodatnu razvojnu šansu Smederevu kao regionalnom centru Srbije. Saobraćajni značaj republičkih vrednosti pored ovih evropskih daju i ostale putne magistralne veze, posebno put M-24 ili "Banatski pravac", te železnička pruga magistralnog značaja sa važnim čvorištem u Maloj Krsni.

Putna infrastruktura

Svoj saobraćajni legalitet regionalnog značaja pored navedenih koridora Smederevo potvrñuje i regionalnim putnim pravcima: R109, R100, R109b, i R214, R202, R214. Od značaja je i regionalni pravac M1.10. Grad Smederevo je jedan od retkih gradova koji ima izgrañene tranzitne puteve van gradskih jezgara u Srbiji. Sve ove sabraćajne karakteristike omogućavaju,sa tog osnova povoljan razvoj pored grada Smedereva i za ostala seoska naselja.

Osnovu putne infrastrukture opštine Smederevo čine regionalni i lokalni putevi i deonica magistralnog puta kojima se odvija i gradski i prigradski saobraćaj. Tranzitni saobraćaj odvija se pre svega autoputem E-75, koji preseca teritoriju opštine na severni i južni deo, magistralnim putem M-24 i obilaznicom. Ukupna dužina magistralnih, regionalnih i lokalnih puteva na teritoriji opštine Smederevo je 221 km. Opštinu Smederevo karakteriše razvijena mreža magistralnih i regionalnih puteva i solidna mreža lokalnih puteva.

Može se konstatovati da je Smederevo, zahvaljujući saobraćajnom položaju evropski grad, važan republički centar, regionalni centar i centar opštine.

Posebna ulaganja očekuju se u Luku Smederevo, železničku prugu i čvorište Mala Krsna, modernizaciju i opremanje Autoputa pratećim sadržajima, rekonstrukciju i modernizaciju regionalnih puteva i koncipiranje avio-saobraćaja. Na lokalnom nivou od investicionih prioriteta treba izdvojiti: ulaganja u saobraćajnu mrežu grada sa prioritetom u autobusku i železničku stanicu, glavne gradske saobraćajnice, u stacionarni saobraćaj (rešavanje parkiranja), kao i u javni gradski prevoz, zatim u lokalne puteve posebno u njihovu modernizaciju i dr.

Str. 97

Tabela 83. Dužina puteva, 2005.

Opština (km) Udeo u dužini

puteva u okrugu (%) Okrug (km)

Dužina puteva - ukupno 232 23,89 971 Savremeni kolovoz 230 34,69 663

ukupno 49 83,05 59 Magistralni

savremeni kolovoz 47 82,46 57 ukupno 106 44,35 239

Regionalni savremeni kolovoz 106 44,35 239

ukupno 77 11,44 673 Lokalni

savremeni kolovoz 77 20,98 367

Železnički saobra ćaj i infrastruktura Železnički saobraćaj je jedan od značajnih elemenata saobraćajnog sistema u

opštini. Gotovo svi rangovi pruga su prisutni u sistemu. Tako glavni pravac predstavlja pruga E-85 Beograd-Mala Krsna- Niš, koji deli Opštinu na dva dela severni i južni. Pruga je najvišeg tehnološkog nivoa u zemlji i Smederevo povezuje sa Evropom i razvojnom kičmom u Republici, koridorom X. Železničko čvorište Mala Krsna je jedno od najperspektivnijih u Republici. Preko njega krak pruge povezuje opštinu sa istokom Republike, pravac Požarevac-Bor i grad Smederevo. Smederevska opština ima 1,7 železničkih stanica na 100 km2 dok ta vrednost za Republiku iznosi 0,8. U Republici gustina mreže železničkih pruga dostiže oko 4,3 km/100 km2, dok taj indikator za opštinu Smederevo iznosi 11,8. U privrednom smislu železnički saobraćaj je najjača saobraćajna grana privrede i u kasnim osamdesetim godinama oko 50 % zaposlenih u saobraćaju bilo je na železnici. Budući izgled i razvojna šansa Smedereva u železničkom saobraćaju je najavljena modernizacija železničkog saobraćaja u Republici i realno planirana veza Pančevo-Kovin-Mala Krsna čime bi Smederevo postalo još značajnije železničko čvorište, a rasteretio bi se beogradski čvor.

Čvorišta železničkog saobraćaja čine 7 stanica: Smederevo, Radinac, Mala Krsna, Osipaonica, Skobalj, Vranovo i Kolari, i 6 stajališta: Godomin, Vranovo, Osipaonica, Lugavčina, Skobalj i Ralja.

Tabela 84. Promet robe i putnika u železničkom saobraćaju, 2005.

Opština Udeo opštine u

ukupnom prometu u okrugu (%)

Okrug

Broj železničkih stanica 7 43,75 16

Broj prevezenih putnika 168.341 65,83 255.715

Broj prevezenih pošiljki 3.822.318 99,70 3.834.009

Str. 98

Vazdušni saobra ćaj

I u ovom vidu saobraćaja vidi se šansa za razvoj, jer postoji jezgro razvoja u jednom, za sada sportsko-turističkom aerodromu. Posebno se njegova perspektiva vidi u veoma povoljnom položaju u odnosu na položaj ostalih punktova razvoja luke, železničke stanice i cele industrije. Ovaj aerodrom može veoma brzo prerasti u turističko - poslovni aerodrom sa zadržanom sportskom i poljoprivrednom ulogom.

Rečni saobra ćaj

Značaj ovog vida saobraćaja u smederevskoj opštini je ujednačenog intenziteta. Iako je on imao presudni značaj za lokacije nekih strateških privrednih kapaciteta u razvojnom saobraćajnom smislu njegova uloga je manja od moguće u budućnosti. Aktuelno je pitanje putničkog pristaništa radi razvoja turizma kao i adekvatnog tretmana teretne luke.

Infrastrukturu rečnog saobraćaja opštine Smederevo čine plovni put Dunava, staro pristanište, marina, nova luka, terminal za tečne terete Jugopetrola, kao i manja pristaništa (šljunkare) koja se nalaze uz obalu u industrijskoj zoni.

Pristanište je registrovano za meñunarodni promet, nalazi se u samom središtu grada i raspolaže pretovarnim kapacitetima kojima je moguće ostvariti 1,5 miliona tona tereta godišnje. Opština ima značajne razvojne mogućnosti u oblasti rečnog saobraćaja, kako teretnog, tako i putničkog.

Str. 99

Komunalna infrastruktura

Vodovod i kanalizacija Vodovodna mreža

- 300 km vodovodne mreže u gradu i naseljenim mestima - priključeno ukupno 70.000 stanovnika (pokrivenost 63,74%) - godišnja proizvodnja vode - 8.666.895 m3 (271 l/s)

Kanalizaciona mreža

- 150 km kanalizacione mreže - priključeno ukupno 50.000 stanovnika (pokrivenost 45,50%) - godišnje procenjeno ispuštanje - 4.602.326m3 (146 l/s)

Atmosferska kanalizacija

- postoji u gradu i pojedinim naseljenim mestima razdvojena od sanitarnih voda, ali nedovoljno

- konstantno se vrši njeno unapreñivanje - U opštini Smederevo u toku su pripreme i realizacija velikih projekata iz oblasti

vodosnabdevanja i sakupljanja i prerade otpadnih voda : Proširenje mreže vodovoda i kanalizacije,završena je izgradnja rezervoara i pumpnih stanica za poboljšanje vodosnabdevanja II i III visinske zone, u toku je izgradnja centralnog gradskog kolektora, kao i centralnog postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda.

Sistem daljinskog grejanja

JKP Stambeno i Toplifikacija brine o snabdevanju toplotnom energijom domaćinstava i privrede.U sistemu se nalazi 12 blokovskih kotlarnica sa 28 kotlovskih postrojenja. Na sistem daljinskog grejanja povezano je 4.499 korisnika (stanovi i domaćinstva), kao i 9.017 korisnika (poslovni prostor). U toku je konverzija kotlovskih postrojenja za korišćenje gasa umesto mazuta.

Snabdevanje opštine prirodnim gasom vrši se preko magistralnog gasovoda Pančevo-Smederevo, projektovanog kapaciteta 140 miliona m3. Ocena je da iskorišćenost gasovoda nije dovoljna u privrednom sistemu, a u toku je izgradnja gradske primarne i sekundarne mreže.

Elektro infrastruktura Snabdevanje električnom energijom opštine Smederevo vrši se preko prenosnog

sistema EPS-a dalekovodima od ðerdapskih hidroelektrana, Moravske i Kostolačkih termoelektrana, a to sve je objedinjeno u elektroenergetski sistem Republike. Održavanje i razvoj sistema obavlja ''Elektromorava'' sa sedištem u Požarevcu. Osnovna polazišta baziraju se na sledećem:

� moćnoj prenosnoj mreži sa dalekovodima različitih naponskih nivoa koji dobro pokrivaju glavne potrošačke zone grada Smedereva i U.S.S.Serbia, i trafostanicama TS ''Smederevo 3'' 400/220/110 kV, TS ''Smederevo 1 i 2'' 110/35 i EBP Vodanj;

� relativno dobroj distributivnoj mreži čiji su delovi distributivne mreže i TS 10/0.4 kV zahtevaju rekonstrukciju i modernizaciju;

Str. 100

Telekomunikacioni sistem

Tabela 85. PTT saobraćaj, 2005 / 2007.

Opština 2005. Udeo u okrugu

2005.(%)

Opština 2007.

Udeo u okrugu

2007.(%)

Broj pošta 19 57,58 16 48,48

Broj telefonskih pretplatnika 32.228 51,05 35.271 51,75

pismonosne pošiljke (1000)

1.366 55,64 1292 59,90 PTT promet (otpremljeno)

paketi (1000) 3 25,00 2 28,57

Energetika

Tabela 86. Iskorišćenje energije, 2007.

Opština Elektri čna energija (MWh) JP Elektromorava - domaćinstva - pravna lica Cena Gas (1.000 m3) Cena Voda i kanalizacija (m3) Stopa iskorišćenosti 75% Cena/m3 bez PDV-a - stambeni prostor 22,47 din. - ustanove 44,94 din. - poslovni prostor 67,41 din. Daljinsko grejanje (m2) - domaćinstva 4.499 korisnika - pravna lica 9.017 korisnika Cena/m2 bez PDV-a: - stambeni prostor 46,70 din. - ustanove 93,40 din. - poslovni prostor 140,10 din.

Zdravstvena i socijalna zaštita

Zdravstvena zaštita stanovništva grada i opštine Smederevo bazirana je prostorno i organizaciono na mogućnostima i kapacitetima Zdravstvenog centra ''Sveti Luka'', čiji su objekti ukupne površine 17.503m², smešteni u zoni šireg centra grada, na površini oko 2.23 ha. Zdravstveni centar čine četiri organizacione celine i to:

1. Opšta bolnica 2. Dom zdravlja 3. Urgentno prijemni blok 4. Zajedničke službe

Str. 101

a) Primarna zdravstvena zaštita Smederevo poseduje jedan Dom zdravlja, kao prioritetnu ustanovu primarne

medicinske zaštite. U njemu je zaposleno 491 medicinski radnik, od čega su 141 lekar, 249 medicinskih sestara, laboranata i tehničara i 79 ostalog osoblja. Dom zdravlja je organizaciono podeljen u 14 službi.

Teritorijalno Dom zdravlja u Smederevu ima manje organizacione jedinice na različitim lokacijama grada i Opštine, formirajući time mrežu primarne medicinske zaštite svih kategorija stanovništva.

b) Specijalizovana zdravstvena zaštita Smederevo poseduje jednu opštu bolnicu, kao osnovnu ustanovu primarne

medicinske zaštite. Opšta bolnica je smeštena na lokaciji šireg centra grada u objektu spratnosti P+2, veličine oko 12862 m² bruto grañevinske površine. Opšta bolnica pokriva područje Opštine Smederevo koja broji 109.809 stanovnika (po poslednjem popisu iz 2002. god. ). To znači da na 100 stanovnika opštine dolazi 0,36 bolesničkih postelja.

Tabela 87. Bolnički kapaciteti, 2007.

Broj kreveta Udeo u ukupnom broju

kreveta (%) Broj kreveta na 100

stanovnika Akutni 178 44,61 0,16 Hronični 191 47,87 0,17 Psihijatrijski 25 6,27 0,02 Socijalni 5 1,25 0,01 UKUPNO 399 100 0,36

Tabela 88. Ulaganja u zdravstvo i socijalni rad, 2005.

Opština (€)*

Rashodi (ulaganja) u zdravstvo i socijalni rad 20.549.813 * srednji kurs NBS 31.12.2005. - 1€ = 85.5 rsd

Tabela 89. Lekari, stomatolozi i diplomirani farmaceuti u zdravstvenim službama, 2005.

Opština Lerkari – ukupno 224 Lekari u službi opšte i specijalističke medicine 73 Lekari u službi za borbu protiv TBC 3

Str. 102

Lekari u službi za zdravstvenu zaštitu žena 10 Lekari u službi za zdravstvenu zaštitu predškolske dece 13 Lekari u službi za zdravstvenu zaštitu školske dece i omladine 12 Lekari u službi za zaštitu i lečenje zuba 32 Diplomirani farmaceuti 28 Broj stanovnika na jednog lekara u opštini 489 Broj stanovnika na jednog lekara u okrugu 509 Broj stanovnika na jednog lekara u Srbiji 377

Broj stanovnika na jednog lekara, 2005.

489 509

377

0

200

400

600

Broj stanovnika na jednog lekara u opštiniBroj stanovnika na jednog lekara u okruguBroj stanovnika na jednog lekara u Srbiji

Tabela 90. Korisnici socijalne zaštite – maloletna lica, 2005.


korisnika (%) Ukupno 1.674 100 Ugroženi porodičnom situacijom 1.053 62,90 Lica sa poremećaijma u ponašanju 290 17,32 Mentalno zaostali 56 3,34 Ometeni u fizičkom razvoju 39 2,33 Lica sa kombinovanim smetnjama 39 2,33 Ostali maloletni korisnici socijalne zaštite 197 11,78

Tabela 91. Korisnici socijalne zaštite – punoletna lica, 2005.


korisnika (%)

Ukupno 2.868 100

Lica sa poremećaijma u ponašanju 12 0,42

Psihički i fizički ometena lica 458 15,97

Materijalno neobezbeñena lica 919 32,04

Nezbrinuta lica 15 0,52

Ostarela lica 566 19,73

Ostali punoletni korisnici socijalne zaštite 896 31,32

Obrazovni kapaciteti Tabela 92. Kapaciteti obrazovnih institucija, pregled po godinama.

2000 2007

Broj ustanova Broj slobodnih

mesta Broj ustanova

Broj slobodnih mesta

Predškolske ustanove 26 - 33 - Osnovne škole 33 - 33 Srednje škole 5 - 6 Visoko i više obrazovanje - - 1 -

Str. 103

Tabela 93. Ulaganja u obrazovanje, 2005.


Rashodi (ulaganja) u obrazovanje - ukupno 9.121.672 16.355.730 871.701.789

Rashodi (ulaganja) u osnovno obrazovanje 5.512.327 10.096.199 367.236.900

Rashodi (ulaganja) u osnovno obrazovanje po učeniku 498 530 569

* srednji kurs NBS 31.12.2005. - 1€ = 85.5 rsd

Tabela 94. Broj i struktura obrazovnih ustanova, 2005.

Opština Udeo u ukupnom broju ustanova u okrugu (%)

ukupno 33 41,25 Osnovne škole

odeljenja 494 52,50 ukupno 6 50,00

Srednje škole odeljenja 175 58,53 ukupno 11 68,75

Specijalne škole odeljenja 27 62,79 ukupno - -

Škole za odrasle odeljenja - -

Više škole - -

Fakulteti - -

Ustanove za decu predškolskog uzrasta 29 48,33

Studentski domovi - -

Domovi učenika - -

Tabela 95. Ukupan broj učenika, studenata i korisnika obrazovnih ustanova, 2005.


učenika/studenata/korisnika u okrugu (%)

ukupno 11.342 55,82 Osnovne škole - učenici

završili školu 1.386 54,31 ukupno 4.732 59,36

Srednje škole - učenici završili školu 1.248 59,40

ukupno 193 70,70 Specijalne škole - učenici

završili školu 30 73,17 ukupno - -

Škole za odrasle - ukupno završili školu - -

ukupno - - na budžetu - - Više škole - studenti

završili školu - - ukupno - -

na budžetu - - Fakulteti - studenti završili školu - -

Predškolske ustanove deca korisnici 2.183 54,97

Studentski domovi korisnici smeštaja - -

Domovi učenika korisnici smeštaja - -

Str. 104

Tabela 96. Prosečan broj učenika, studenata i korisnika smeštaja u obrazovnim ustanovama, 2005.


Broj učenika po osnovnoj školi 344 254 183

Broj učenika po odeljenju osnovne škole 23 22 21

Broj učenika po srednjoj školi 789 664 605

Broj učenika po odeljenju srednje škole 27 27 27

Broj učenika po specijalnoj školi 17 17 33

Broj učenika po odeljenju specijalne škole 7 6 6

Broj učenika po školi za odrasle - - 177

Broj učenika po odeljenju škole za odrasle - - 15

Broj studenata po višoj školi - - 1.011

Broj diplomiranih studenata po višoj školi - - 152

Broj studenata po fakultetu - - 1.524

Broj diplomiranih studenata po fakultetu - - 167

Broj dece korisnika po predškolskoj ustanovi 75 66 89

Broj korisnika smeštaja po studentskom domu - - 475

Broj korisnika smeštaja po domu za učenike - - 154

Tabela 97. Ukupan broj učenika u osnovnim školama, 2008.

Opština Udeo u ukupnom broju učenika

osnovnih škola u okrugu (%)

ukupno 10.688 55,99

učenice 5.226 56,62 Učenici osnovnih škola

učenici 5.462 55,41

Str. 105

Resursi životne sredine

Kvalitet životne sredine opštine Smederevo, predstavlja jedan od imperativa njenog budućeg razvoja, a naročito u dinamici njegove realizacije. Smederevo mora napustiti dosadašnji koncept prioritetnog razvoja niskoakumulativnih privrednih delatnosti i generalno (strateški), mora dati prednost ekološkoj komponenti, čime će pružiti podršku opšte prihvaćenom principu održivog razvoja. Opština Smederevo je 2007.godine sačinila i usvojila LEAP. Time će, kada je ekologija u pitanju, lokalni organi vlasti, u uslovima tranzicije i privatizacije, biti spremniji za približavanje evropskim standardima, a na taj način i dostupnosti fondovima i kreditima za razvoj.

Kvalitet vazduha

Najveći zagañivač vazduha je U.S.S. Serbia koji emituje ogromne količine zagañujućih materija (SO2, prašina, CO, NOx, čañ) iz svojih emitera (ima ih ukupno 89) i sa svojih deponija ruda i sekundarnih sirovina (ima ih 5). Najugroženija naselja su u neposrednoj okolini U.S.S. Serbia, odnosno Radinac, Vranovo, Mala Krsna i Ralja. Mere za smanjenje zagañenosti vazduha od U.S.S. Serbia ulaze u domen tehničko-tehnoloških mera o kojima ovom prilikom neće biti detaljnije govoreno. U industrijskoj zoni u Godominskom polju locirani su najveći objekti metaloprerañivačke industrije i mašinogradnje, koji emituju znatne količine polutanata (CO, SO2, NOx, HCl, ksilol, etanol, praškaste materije). U krugu ovih preduzeća se nalaze i kotlarnice. Zagañivanje vazduha u gradu Smederevu posledica je grejanja tj. rada kotlarnica i individualnih ložišta. Kotlarnice u Smederevu su rasporeñene po celom gradu i kao takve neracionalne. Kao energent se koristi ugalj ili mazut i lož ulje. Naročiti problem predstavljaju kotlarnice koje koriste mazut (ima ih 12 od ukupno 58 kotlarnica) i gde se često javljaju koncentracije čañi, SO2 i NOx iznad propisanih graničnih vrednosti. Pored U.S.S. Serbia i kotlarnica, značajan izvor zagañivanja vazduha je saobraćaj. Problem zagañivanja vazduha od saobraćaja je naročito prisutan duž Autoputa i u gradu Smederevu.

Kvalitet zemljišta Neracionalna upotreba pesticida i ñubriva u poljoprivredi, kao i zagañivanje od voda i

deponija, doprinosi zagañivanju zemljišta na prostoru Opštine. Problem koji se javlja sa prekomernom upotrebom pesticida je u njihovoj postojanosti u prirodnim uslovima i sadržaju fenola i teških metala što opterećuje zemljište. Trenutno se ne vrši sistematska analiza zemljišta, niti prati promena kvaliteta (zagañenost) zemljišta. Potrebno je još pomenuti da melioracioni kanali u Godominskom polju mogu biti potencijalni faktor zagañenja sredine. Naime, podizanjem nivoa podzemnih voda dolazi do zaslanjivanja tla koje se negativno odražava na kvalitet izutetno vrednog zemljišnog potencijala.

Kvalitet voda Zagañivanje vode predstavlja veliki problem opštine Smederevo. Sa lokacije Stare

železare i industrijske zone otpadna voda se ispušta u Dunav, a U.S.S. Serbia otpadne vode ispušta u reku Ralju. Skoro nijedan industrijski pogon nema efikasan ureñaj za prečišćavanje otpadnih voda. Otpadne industrijske vode sa lokacije Stare železare se bez ikakvog prečišćavanja direktno ispuštaju u Dunav preko 5 ispusta. Sva preduzeća u industrijskoj zoni otpadnu tehnološku vodu ispuštaju u Dunav, i to preko crpne stanice za otpadne vode Jezava ili sopstvenim pumpama. Veće količine ovih voda iz industrijske zone su neprečišćene. Preko CS Jezava se u Dunav ispuštaju i atmosferske i fekalne vode grada Smedereva. Jedan deo objekata iz industrijske zone svoje otpadne vode ispušta u otvorenu kanalsku mrežu i drenažne kolektore, a preko crpne stanice

Str. 106

Smederevo prepumpava u Dunav (oko 32.000 m3 mesečno). Karakteristika svih otpadnih voda je da su izuzetno zagañene jer sadrže veće koncentracije teških metala.

U toku je realizacija izgradnje gradskog postrojenja za prečišćavanje otpadnih voda , kao i glavnog sabirnog kolektora, sredstvima NIP-a i opštinskog budžeta.

Upravljanje čvrstim komunalnim otpadom

Javno komunalno preduzeće „Komunalac“ organizovano odnosni smeće sa cele teritorije Opštine Smederevo. Ukupan broj stanovnika pokriven ovim uslugama je oko 70.000, sa tendencijom povećanja. Smeće se organizovano i redovno odnosi na gradsku deponiju.

U toku je realizacija projekta izgradnje regionalne sanitarne deponije, u saradnji sa Republikom i strateškim partnerima, a takoñe je u toku sanacija postojeće deponije.

Turisti čki resursi

Turizam predstavlja perspektivnu razvojnu šansu opštine komplementarnu sa drugim privrednim granama.

Usko povezano sa turistiškom privredom otvara se i pitanje strateške orijentacije Smedereva u pravcu evropskih integracija, što je u skladu sa utvrñenim načelima demetropolizacije u svim oblastima kao jednog od principa prostornog razvoja Srbije.

Broj posetilaca

Tabela 98. Broj i struktura turista i ostvarenih turističkih noćenja,2005/ 2006.

Opština

2005 Opština

2006 Okrug 2005

Okrug 2006 Srbija 2005 Srbija 2006

ukupno 2.159 4.689 23.670 27.530 1.988.469 2.006.488 domaći 953 2.974 20.123 24.309 1.535.790 1.537.646 Broj turista strani 1.206 1.715 3.544 3.221 452.679 468.842

ukupno 8.360 9.139 30.996 40.899 6.499.352 6.592.622 domaći 5.900 6.937 25.660 36.062 5.507.604 5.577.310

Broj noćenja

strani 2.460 2.202 5.336 4.837 991.748 1.015.312 ukupno 3,87 1,95 1,48 1,5 3,27 3,29 domaći 6,2 2,3 1,3 1,5 3,6 3,6

Prosečan broj noćenja strani 2,0 1,3 1,5 1,5 2,2 2,2

U odnosu na podatke iz 2005.godine, Smederevo beleži rast ukupnog broja turista za 117,18%, i rast noćenja za 9,32%.

Smeštajni kapaciteti

Str. 107

Prema informaciji Turističke organizacije opštine Smederevo, krajem 2007.godine

na raspolaganju su bili sledeći smeštajni kapaciteti:

Tabela 99. Smeštajni kapaciteti, 2007.

Destinacija Naziv Broj kreveta

Smederevo, ðure Daničića 66 Hotel-restoran “Car” 100

Smederevo , Autoput bb Motel “Jerina” 58

Smederevo, Kovinski put bb Motel “Zlatnik” 25

Smederevo, Ante Protića 21 Pansion “Kruna” 12

Smederevo, Šalinačka bb Apartmani “Lux” 5

Smederevo, Makedonska 9 Lovački dom

“Mića lovac”- domaća radinost 14

Smederevo, Goranska 165 Apartmani “Stasea” 14

Put Smederevo-Požarevac Prenoćište “Jatagan” 26

Smederevo, Dine Mančića 16 Privatni smeštaj “Marija” 7

Smederevo, Lukijana Mušickog 75

Privatni smeštaj Jančić 5

Smederevo, Maršala Tita 83 Skobalj

Privatni smeštaj S.Jovanović

4

Smederevo, Cvijićeva 5/9 Privatni smeštaj

O.Petrović 3

Smederevo, Starca Vujadina 100

Privatni smeštaj Ž.Aleksić

5

Smederevo, Srbina 9 Privatni smeštaj

G.Jovanović 4

UKUPNO 282

Motel “Jerina” Privatni smeštaj Jančić Apartmani “Stasea”

Hotel “Car“ Restoran “Perper“ Apartmani “Kruna“

Str. 108

Kultura

Smederevo ima razgranatu mrežu ustanova u kulturi kao što su Istorijski Arhiv, Biblioteka, Centar za kulturu, Muzej i Regionalni zavod za zaštitu spomenika, bogat umetnički život i brojne kulturne manifestacije.

Tabela 100. Broj bioskopa, bioskopskih sedišta, projekcija i posetilaca, 2005.


Broj bioskopa 2 4 138

Broj sedišta u bioskopskim salama 1.438 2.470 53.909

Broj projekcija 1.013 1.280 66.350

Broj posetilaca 38.000 45.000 2.298.000

Iskorišćenost bioskopskih sala (%) 6 6 9

Broj posetilaca na 1000 stanovnika 37 23 33

Bioskop Centar za kulturu

Galerija Biblioteka

Gradovi pobratimi

• Herceg Novi , Crna Gora • Pale, Republika Srpska, BiH • Volos , Grčka

Str. 109

Lokalni razvoj u relaciji sa regionalnim i državnim strateškim dokumentima

OOBBAAVVEEZZEE,, UUSSLLOOVVII II SSMMEERRNNIICCEE

IIZZ PPLLAANNSSKKIIHH DDOOKKUUMMEENNAATTAA ŠŠIIRREEGG PPOODDRRUUČČJJAA

• Prostorni plan Republike Srbije ("Sl. glasnik RS", br. 13/96):

Prostorni plan Republike Srbije je analizirao i apostrofirao područje opštine Smederevo i od kapitalnih investicionih predloga opredelio izgradnju železničkog mosta na Dunavu severoistočno od gradskog tkiva, oko postojećeg drumskog mosta. Ovu prostornu-infrastrukturnu preporuku treba poštovati u odredbama prostornog i generalnog plana, kao značajni koridor povezivanja južno banatskog i šumadijsko-pomoravskog pravca, ali njegova realizacija zavisiće od uslova implamentacije samog plana.

Dva najznačajnija koridora evropskog ranga – koridor VII i koridor X auto-put prolaze

teritorijom opštine Smederevo. Koridor X – autoput obrañen je posebnim –Prostorni plan infarstrukturnog koridora X usvojenim od strane vlade Republike Srbije – Uredba o utvrñivanju prostornog plana područje infrastrukturnog koridora auto puta E-75, deonica Beograd-Niš («Službeni glasnik RS», br. 69/03.). Kako na teritoriji opštine Smederevo egzistiraju tri izlaza – punkta za priključak na auto-put: Petrijevo, Kolari i Ralja, to se ne predviña formiranje novih priključaka na teritoriji opštine Smederevo, a pomenutim Planom se utvrñuju koridori potrebni za razvoj infrastrukture – saobraćajne, železničke, gasovodne, koridor optičkog kabla, utvrñuju zaštitni pojasevi i pravila ureñenja koja su prihvaćena u Prostornom planu opštine Smederevo, a još bliže definisana izradom potrebnih regulacionih planova u ovim pojasevima. Značajno je napomenuti da prostorni plan koridora X obuhvata skoro 2/3 teritorije celokupne opštine Smederevo iz razloga jasnijeg definisanja granica Plana koja je išla celokupnim katastarskim opštinama u obuhvatu Plana. U tim prostorima, kao namena površina, data je pretežna namena poljoprivredno zemljište, i kao takva ta preporuka će se poštovati u onoj meri u kojoj postojećom izgradnjom nije već narušena.

Na ovaj način definisali smo odredbe planova višeg reda koje su osnovni ulazni podaci višeg nivoa u strateškom planiranju prostora opštine Smederevo.

• Strategija za smanjenja siromaštva u Srbiji do 2010 . • Strategija razvoja poljoprivrede Srbije

Str. 110

Str. 111

Aneks V – Strategija razvoja poljoprivrede

Str. 112

STRATEGIJA RAZVOJA POLjOPRIVREDE NA TERITORIJI GRADA

SMEDEREVA

ZA PERIOD 2008. - 2013. GODINE

Novembar 2008.

Str. 113

SADRŽAJ: 1. UVOD 2. GEOGRAFSKI I PRIRODNI USLOVI ZA POLjOPRIVREDNU P ROIZVODNjU NA TERITORIJI GRADA SMEDEREVA 2.1. Geografski uslovi 2.2. Prirodni uslovi 3. SADAŠNjE STANjE 3.1. Struktura zemljišnih površina prema obradi u 2002. godini 3.2. Sadašnje stanje primarne proizvodnje i prerade 3.2.1. Voćarsko - vinogradarska proizvodnja 3.2.2. Ratarska, stočarska i povrtarska proizvodnja 3.2.3. Prerañivačka industrija 4. STRATEGIJA: VIZIJA I PRIORITET DELOVANjA 4.1. Vizija 4.2. Prioriteti delovanja (mere) 5. PRIORITETNE OBLASTI I MERE DELOVANjA 5.1. Održavanje postojeće primarne proizvodnje 5.2. Mere za unapreñenje voćarsko - vinogradarske proizvodnje 5.2.1. Voćarska proizvodnja 5.2.2. Vinogradarska proizvodnja 5.3. Mere za unapreñenje stočarske proizvodnje 5.4. Mere za unapreñenje ratarsko - povrtarske proizvodnje 5.5. Mere za unapreñenje pčelarstva 5.6. Mere za pokretanje organske proizvodnje 5.7. Mere za unapreñenje prerade poljoprivrednih proizvoda u selima 5.8. Mere za obnovu i oživljavanje zemljoradničkih zadruga i otvaranje otkupnih stanica 5.9. Razvoj Agrobiznis centra 5.10. Ostale mere vezane za agrar 6. FINANSIJSKI I STRATEŠKI OKVIR 6.1. Finansijski okvir 6.2. Strateški okvir 7. ZAKLjU ČAK

Str. 114

1. UVOD Ovaj dokument predstavlja rezultat rada svih subjekata iz oblasti poljoprivrede i institucija na lokalu, koji su zajedno prepoznali potrebe ljudi vezanih za agrar. On treba da da odgovor kako uneti promene u problematiku smederevskog agrara i kako prirodne pretpostavke i dobar geografski položaj pretočiti u jednu visoko akumulativnu proizvodnju za dobro svih.

Ovaj dokument stoga i predstavlja sliku budućnosti smederevske poljoprivrede (kako će izgledati, kako će se raditi, edukovati i brinuti o životnoj sredini).

Dokument šalje jasnu sliku kako svi zajedno u narednom periodu moramo raditi, da bi došlo do realizacije vizije naše poljoprivrede date u ovom dokumentu.

Str. 115

2. GEOGRAFSKI I PRIRODNI USLOVI ZA POLjOPRIVREDNU PROIZVODNjU NA TERITORIJI GRADA SMEDEREVA 2.1. Geografski uslovi Grad Smederevo se nalazi na južnom obodu Panonskog basena i severoistočnim obroncima Šumadijskog pobrña. Severnu granicu u dužini od 20 kilometara čini reka Dunav, dok se istočna granica pruža aktivnim koritom Velike Morave u dužini od 27 kilometara njenog regulisanog korita.

Područje grada prostire se na površini od 48.100 hektara i čini 0.54% ukupne površine Republike Srbije. Po poslednjem popisu iz 2002. godine, na području grada živi 109.809 stanovnika od kojih 62.810 živi u Smederevu, a 46.999 živi u 27 sela. Razgranata saobraćajna mreža omogućava dobru povezanost Smedereva drumskim, železničkim i vodenim putevima. Reka Dunav za Ggrad i okolinu predstavlja izuzetnu prednost. Jedan od najvažnijih putnih pravaca u okruženju je Auto-put E - 75 (koridor 10) sa čvorištem u Ralji u koridoru puta M - 24, a udaljenost od Beograda je pedesetak kilometara. U okviru železničkog saobraćaja koji je jedan od najrazvijenijih u republici, pruga E - 85 Beograd - Mala Krsna - Niš, je deonica transkontinentalne železničke magistrale sa železničkim čvorištem u Maloj Krsni.

Dominantne privredne grane u Gradu Smederevu su crna metalurgija, metaloprerañivačka industrija i poljoprivreda. 2.2. Prirodni uslovi Povoljni klimatski uslovi, morfološki i pedološki sastav zemljišta, kao i hidrološki uslovi, izuzetno su pogodni za razvoj svih oblika poljoprivredne proizvodnje u Gradu Smederevu. Posmatrani prostor se nalazi u zoni umereno kontinentalne klime sa srednjom godišnjom temperaturom od 10,4 °C. Vremenski period kada su s rednje dnevne temperature više od 10°C iznosi u proseku 205 dana tako da su za mnogobrojne kulture obezbeñeni uslovi za dug vegetacioni period. Suma aktivnih temperatura u toku ovog perioda iznosi oko 3500°C, čime je omogućeno sa agrotehničkog aspekta dovoljan period za uspešno gajenje žitarica, voća, grožña i povrća. Poznavanje količina i režima atmosferskog vodenog taloga naročito je važno za biljnu proizvodnju.Srednja količina padavina u toku godine za područje grada Smedereva, iznosi 650 mm. Što se tiče režima on se odlikuje velikom neravnomernošću padavina po mesecima. Najveća količina padavina je početkom leta, odnosno u maju i junu i u njima se izluči od 31.9% do 34.8% padavina. Najmanja količina padavina je u februaru i oktobru mesecu, sa količinama od 30 - 40 mm. Hidrološki uslovi su uglavnom povoljni sa stanovišta navodnjavanja znatnih površina, s obzirom na prisustvo velikih potencijala vodenih površina i podzemnih voda, ali su do sada slabo iskorišćeni.

Od vetrova su najzastupljeniji južni i severni, a potom jugoistočni.

Prema dominantnim morfološkim oblicima u reljefu posmatrane teritorije, ističu se dve celine i to: - Ravničarski reljef, koji se nalazi u aluvijalnoj ravni reke Dunav, Velike Morave i Ralje, kao i na drugim mestima i terenima na kojima preovlañuju plodna zemljišta bez većih ograničenja za intenzivnu obradui navodnjavanje. Nadmorska visina ovog reljefa je do 100 metara, a obuhvata 52.4% ukupne površine grada.

Str. 116

- Brežuljkasto - brdoviti reljef, koji se prostire kao deo šumadijskih brda, ispresecan plitkom dolinskom vodom. Ovaj reljef čini 47.6% teritorije i nalazi se u visinskoj zoni od 100 - 273 metra, koji se takoñe može smatrati potencijalnim područjem za razvoj savremene poljoprivredne proizvodnje. U strukturi nagiba, ravan ili blago nagnut teren (do 3°) zahvata oko 85% površine, što sa aspekta uslova za navodnjavanje, uslova za pojavu erozije i uslova za primenu mehanizacije pruža odlične mogućnosti za poljoprivredu. Pedološki pokrivač na teritoriji grada se takoñe može smatrati potencijalom u poljoprivrednoj proizvodnji, jer su zastupljena uglavnom zemljišta sa značajnom poljoprivrednom vrednošću i to: - aluvijum, aluvijum na ritskoj crnici i aluvijalna smonica (pored reke Velika Morava), ritska crnica (u Godominskom polju) i černozem ( pored reke Jezava), kao prioritetna poljoprivredna zemljišta i pokrivaju 40% površine - Najveću površinu pokriva "gajnjača", oko 60% teritorije, koja takoñe raspolaže potencijalom kao obradivo zemljište. Svi tipovi zemljišta su uglavnom dubokog i moćnog horizonta, dobre strukture i plodnosti, tako da mogu biti pogodna za intenzivnu biljnu proizvodnju. 3. SADAŠNjE STANjE 3.1. Struktura zemljišnih površina prema obradi iz 2002. godine Grad Smederevo zahvata površinu od 48.100 hektara i ima visok stepen korišćenja ukupnog zemljišnog potencijala za poljoprivrednu proizvodnju. Tabela 1: Zemljišne površine

Redni br. Zemljišne površine Površina u ha U procentima

1. Oranice i bašte 31.617 65.7 2. Voćnjaci 3.027 6.3 3. Vinogradi 1.977 4.1 4. Livade 1.719 3.6 5. Obradive površ.(1+2+3+4) 38.340 79.7 6. Pašnjaci 640 1.3 7. Ribnjaci,trstici i bare 122 0.3 8. Poljopr.površ. (5+6+7) 39.102 81.3 9. Šume 2.617 5.4

10. Neplodno zemljište 6.381 13.3

11. Ukupna površina (8+9+10) 48.100 100 Tabela 2: Poljoprivredne površine po najnovijim pod acima iz 2005. godine

Poljop. površ

Oranice i bašte Žita Industr.

bilje Povr će Krmno bilje Voćnjaci Vinogradi

Livade Pašnjaci Ribnjaci

i trstici

39.102 31.617 21.038 887 3.711 4.011 5.027 1.477 1.719 640 122

Str. 117

Poljoprivredne površine po osnovu vlasništva 1. Društvena svojina Zemljoradničke zadruge 159 hektara 2. Državna svojina 3.081 hektara 3. Privatna svojina 35.862 hektara Svega : 39.102 hektara

Na osnovu iznetih podataka vidi se da obradive površine u ukupnim površinama učestvuju sa 79.7%, a poljoprivredne sa 81.3%, što je izuzetno povoljan odnos u korist poljoprivrede. Na teritoriji Grada Smedereva živi 110 000 stanovnika i to u 11 gradskih i 27 seoskih mesnih zajednica. Od ukupno 37.376 domaćinstava 25.3%, ili 9454 domaćinstava su poljoprivredna domaćinstva. Tabela 3: Struktura doma ćinstava prema veli čini poseda iz 2002. godine

Veličina poseda u hektarima Broj doma ćinstava Procenat u češća

bez zemlje 49 0.5 do 0,10 229 2.4 0,11 - 0,50 1572 16.6 0,51 - 1,00 1308 13.8 1,01 - 2,00 1731 18.3 2,01 - 3,00 1387 14.7 3,01 - 4,00 1022 10.8 4,01 - 5,00 772 8.2 5,01 - 6,00 455 4.8 6,01 - 8,00 547 5.8 8,01 - 10,00 231 2.4 10,01 - 15,00 119 1.3 15,01 - 20,00 15 0.2 preko 20 hektara 17 0.2

UKUPNO 9454 100

Smanjenje broja stanovnika koji se bave poljoprivredom u prethodnom periodu je posledica privrednog razvoja i opadanja relativnog značaja poljoprivrede u privrednoj strukturi Grada. Meñutim, to nije imalo uticaja na ukrupnjavanje zemljišnog poseda, već je i dalje nastavljen trend usitnjavanja parcela i povećanje gazdinstava koja se bave poljoprivredom, kao sporednom delatnošć, što je rezultiralo nemogućnošću da se organizuje savremena poljoprivredna proizvodnja. Iz priložene tabele se vidi da 19.5% domaćinstava ima posed ispod 0.5 hektara što nije dovoljno za registraciju poljoprivrednog domaćinstva i taj broj domaćinstava nije u mogućnosti da koristi podsticajna sredstva. 3.2. Sadašnje stanje poljoprivredne proizvodnje i p rerade 3.2.1. Voćarsko - vinogradarska proizvodnja Zbog blage kontinentalne klime, Smederevski region ima povoljne uslove za uspešno gajenje gotovo svih voćnih vrsta i vinove loze. U strukturi površina višegodišnjih zasada pored

Str. 118

vinograda, najzastupljenija voćna vrsta je jabuka, zatim breskva, šljiva, višnja, kajsija, kruška, jagoda, trešnja, kupina, orah, dunja, mušmula, lešnik, badem i ostalo. Kada je u pitanju sortiment u vinogradarstvu kod nas je najzastupljenija sorta "smederevka" sa 60 - 70%, a ostale sorte su "vranac", "muskat", "hamburg", "prokupac", "italijanski rizling", "župljanka" i ostale.

Većina voćnih vrsta je što se tiče sortimenata u nekoliko prethodnih godina prišla novom evropskom sortimentu, što je vrlo bitno za buduću voćarsku proizvodnju. Tabela 4: Poljoprivredna proizvodnja u vo ćarstvu i vinogradarstvu

Vrsta vo ća Ukupan br.stabala,

čokota Ukupan prinos

u tonama Prinos po

stablu u kg. Jabuka 5.438.400 43307 8.00 Breskva 982 940 16709 17.00 Šljiva 382 500 5737 15.00 Višnja 345 600 3801 11.00 Vinogradi 1.577.400 5200 3.30

3.2.2. Ratarska, sto čarska i povrtarska proizvodnja Ratarska, povrtarska i proizvodnja industrijskog i krmnog bilja na teritoriji Grada Smedereva, obavlja se na sledećim površinama:

žita se gaje na 21038 hektara, ili 53.80% industrijsko bilje (šećerna repa, suncokret i soja) se gaje na 887 hektara, ili 2.27% povrtarstvo (paprika, paradajz, krompir, kupus) se gaje na 3211 hektara, ili 8.21% stočno krmno bilje (lucerka, stočna repa, stočni grašak, detelina) se gaji na

4011 hektara, ili 10.26% livade zauzimaju 1719 hektara, ili 4.39% pašnjaci zauzimaju 640 hektara, ili 1.64% od ukupnih obradivih površina

Šumsko zemljište, kao zasebna kategorija, a važna za bolje iskorišćavanje poljoprivrednog

zemljišta, zauzima površinu od 2617 hektara. Od šumskih kultura najviše je zastupljena topola, vrba, a dosta površina zauzimaju jasen, klen i hrast. Prosečni prinosi navedenih kultura u prethodnim godinama: 1. Pšenica 3,5 T/Ha, ili 17500 tona 2. Kukuruz 5 T/Ha, ili 80190 tona 3. Suncokret 2 T/Ha, ili 1000 tona 4. Šećerna repa 30 T/Ha,ili 8610 tona 5. Soja 2,5 T/Ha, ili 250 tona 6. Povrće 8 T/Ha, ili 25688 tona 7. Stočno krmno bilje 6 T/Ha,ili 24066 tona 8. Seno 3 T/Ha, ili 5157 tona Relativno niski prinosi su rezultat tradicionalne proizvodnje, usitnjenih parcela i dotrajale mehanizacije.

Str. 119

Tabela 5: Sto čni fond i proizvodnja sirovog mleka

Ukupan broj Broj ženki za priplod Goveda 7.045 4.886 Svinje 68.298 17.444 Ovce 7.268 5.557 Živina 121.886 -

Na teritoriji Grada Smedereva proizvede se 12.000 litara sirovog mleka na dan. Kao važan resurs za praćenje i unapreñenje ovih proizvodnji su Zavod za poljoprivredu u Kolarima i Javno veterinarsko preduzeće "Smederevo" u Smederevu, koji sa stručnog aspekta pokrivaju proizvodnju. 3.2.3. Prerañivačka industrija Odlaskom "Godomina" u stečaj prerañivačka industrija u Smederevu je znatno izgubila na preradi grožña i proizvodnji vina i rakija, preradi voća i lageru i doradi ratarskih kultura. Sadašnju agro - industriju Smedereva predstavlja: AGRO INDUSTRIJA " Voćar eskargot" D.O.O. Smederevo - Hladnjača "Uča" d.o.o. Vranovo - proizvodnja komposta i pečurki "Agrodiv" Smederevo - proizvodnja koncentrata "Agrofruit" Smederevo-veletrgovina "Ekolend" Lunjevac - proizvodnja voća "Agrar komerc" Skobalj – veletrgovina "Fruvita" Lunjevac - fabrika sokova "Mlin Matić" Radinac - mlinska industrija "Mlin Matejić" Mihajlovac - mlinska industrija "Fortuna" Mihajlovac - fabrika vode Delta Agrar M-591 R.J: Delta Udovice - veletrgovina "Premil" Vranovo - fabrika stočne hrane "Peca med" Vučak - proizvodnja meda "DBR" Osipaonica - Hladnjača i prerada puževa Klanica "Korida" - prehrambena industrija animalnih proizvoda Klanica "Ćuran" - prehrambena industrija animalnih proizvoda VINARIJE I PRIVATNI PROIZVOðAČI VINA I RAKIJA

1. PODRUM „ILIĆ“ vl. MILOMIR ILIĆ – VODANj Vina: ðorñevo crveno vino, ðorñevo belo vino Rakije: Šljiva, loza, dunja, kajsija

PODRUM „DIONIS“ vl. ZORAN GITARIĆ – DOBRI DO Vina: Smederevka, Graševina, Sovinjon, Trio-crveno Rakije: Viliamovka, Šljivovica „Zlatna kapljica“ , Kajsijevača i Lozovača

2. PODRUM „DOBRAVA“ vl. RADIŠA JEREMIĆ – SMEDEREVO

Str. 120

Vina: Šardone, Merlot, Vranac Rakije: Šljiva, loza, kajsija

3. ZORAN SARIĆ – SMEDEREVO

Kupinovo vino i sok od divlje kupine

4. DOBRICA NOVAKOVI Ć – SMEDEREVO, Kupinovo vino

5. PODRUM „STOJADINOVIĆ“ vl. SLOBODAN STOJADINOVI Ć – SKOBALj, SMEDEREVO Vrsta rakija: Šljiva, loza, kruška, jabuka, višnjevača,orahovača, drenovača i narandža

6. GOLUB MLADENOVI Ć – SMEDEREVO

Rakije: šljiva, jabuka i loza

7. PODRUM „REDžIĆ“ vl. REDžIĆ GORO – LIPE Vina: Vranac, Župljanka, Kaberne sovinjon, Merlot

8. JANKOVIĆ SINIŠA – SMEDEREVO

Vina: Smederevka,Rizling,Kaberne sovinjon,Merlot Rakije: Lozovača, kajsijevača, kruškovača i komovica

9. KOSTIĆ DEJAN – SMEDEREVO

Vina: Smederevka,Hamburg Rakije: Lozovača, kajsijevača, komovica i kantarionova rakija

10. PODRUM „ILIĆ AM“ vl. ILIĆ MAJA – VODANj

Vina: Smederevka,Roze Rakije: Lozovača, šljivovica, kajsijevača i dunjevača

11. PODRUM „JANKO“ vl. VASIĆ DRAGAN - SMEDEREVO

Vina: Bela vina,Šardone,Traminac,Kupaža italijanski i rajnski rizling,Merlot

12. PODRUM „DESPOTICA TIM“vl. JOVANOVIĆ MARKO - SMEDEREVO Rakije: Lozovača, šljivovica, kajsijevača i jabukovača

13. JANKOVIĆ VELjA – SMEDEREVO

Vina: Smederevka,Rizling Rakije: Kantarionova rakija, lozovača, šljivovica i kajsijevača

14. LjUBISAVLjEVI Ć ALEKSANDAR – SMEDEREVO Rakije: Lozovača, jabukovača, šljivovica, orahovača

Str. 121

4. STRATEGIJA: VIZIJA I PRIORITETI DELOVANjA 4.1. Vizija Poljoprivreda Grada Smedereva će biti prepoznatljiva u Republici, bi će izvozno orijentisana i da će mogu ćnost svakome ko radi i živi od poljoprivrede da živ i kvalitetnije i bolje u zdravoj i o čuvanoj životnoj sredini. Kako bi ostvarili ovu viziju, moramo:

Upotrebiti znanje, stručnost, profesionalnost i kompetentnost za dalji napredak, dati podršku svakoj konstruktivnoj ideji, pogotovu ljudima iz struke, promeniti način razmišljanja i upotrebiti ideje iz okruženja, edukovati poljoprivredne proizvoñače i promeniti njihovo gledanje na agrar, očuvati tradicionalne vrednosti, pružiti jednake šanse za sve, prihvatiti odgovornost za razvoj, negovati dobre meñuljudske odnose i sarañivati na svim nivoima.

4.2. Prioriteti delovanja (mere)

Održanje postojeće primarne proizvodnje Mere za unapreñenje voćarsko-vinogradarske proizvodnje Mere za unapreñenje ratarsko-povrtarske proizvodnje Mere za unapreñenje stočarske proizvodnje Mere za unapreñenje pčelarstva Mere za pokretanje organske proizvodnje Mere za unapreñenje sela Mere za obnovu i oživljavanje zemljoradničkih zadruga i otvaranje otkupnih stanica

i kvantaških pijaca Razvoj Agrobiznis centra Ostale mere vezane za agrar

5. PRIORITETNE OBLASTI I MERE DELOVANjA 5.1. Održanje postoje će primarne proizvodnje Postojeću poljoprivrednu proizvodnju unapreñivati i stvarati preduslove za krupnija investiciona ulaganja u narednom periodu. Iskoristiti sve ljudske resurse Zavod za poljoprivredu, Odeljenje za privredu, zemljoradničke zadruge, hemijske kuće i ostale), kao i formiranje terenske stručne službe od nekoliko agronoma u cilju kvalitetnijeg rada poljoprivrednika, praćenja regulativa na selu, kvalitetnijeg praćenja plasmana finansijskih sredstava od Republike, Grada i ostalo. Ozbiljnom edukacijom kod poljoprivrednih proizvoñača stvoriti sliku budućeg izgleda smederevskog agrara: - Nove proizvodne tehnologije - Savremena rasadničarska proizvodnja - Kvalitetan rasni sastav - Standardi vezani za hranu

Str. 122

5.2. Mere za unapre ñenje vo ćarsko-vinogradarske proizvodnje 5.2.1. Voćarska proizvodnja

Postojeću strukturu zasada unaprediti, kako po sortimentu, tako i kvalitativno primenom najsavremenijih tehnologija: 1. Jabuku sa postojećih 5.438.400 stabala proširiti u narednom periodu na 6.000.000 stabala 2. Breskvu sa postojećih 982.940 stabala proširiti u narednom periodu na 1.500.000 stabala 3. Šljivu sa postojećih 382.500 stabala proširiti u narednom periodu na 500.000 stabala 4. Višnju sa postojećih 345.600 stabala proširiti u narednom periodu na 500.000 stabala

Planirano povećanje proizvodnje će biti na oko 1.000 hektara i to delom na postojećim

ratarskim površinama, na delu državnog zemljišta koje će u meñuvremenu doživeti vlasničku promenu, kao i aktiviranjem uparloženog zemljišta. Pored vodećih voćnih vrsta nastaviti podizanje zasada jagode, kajsije, trešnje, kupine i drugo, svi novi zasadi bi trebalo da budu u skladu sa zahtevima savremene voćarske proizvodnje, a sortimen u skladu sa vodećim evropskim sortimentom. Razvojna orijentacija voćarske proizvodnje bila bi na poljoprivrednom zemljištu u jugozapadnom delu Grada Smedereva, koji se prostire na površini 20-25.000 hektara. To su područja katastarskih opština:Dobri Do, Mihajlovac, Vrbovac, Lunjevac, Suvodol, Drugovac, Badljevica, Malo Orašje, Binovac, Vodanj, Petrijevo, Kolari, Landol, Udovice, Seone, kao i katastarske opštine u ravničarskom području Vučak, Osipaonica, Lugavčina i Saraorci.

Sve ovo bi vodilo ka kreiranju brenda " Smederevsko voće" i zaštiti geografskog porekla. Za ostvarivanje visoke proizvodnje i visoke produktivnosti u voćarskoj proizvodnji, kao i ostvarivanje visokog kvaliteta plodova za tržište, moraju se pratiti najnovija dostignuća i nove tehnologije počev od: ~ Zdravog i čistog sadnog materijala, ~ stručnog podizanja zasada, ~ sistema za navodnjavanje " kap po kap", ~ protiv gradnih mreža, ~ savremenog praćenja pojava biljnih bolesti i štetočina i njihovo sprečavanje, ~ savremena mehanizacija, ~ kvalitetan smeštaj, čuvanje, pakovanje proizvoda. Sve ove aktivnosti bi se u narednom periodu finansirale sredstvima: ~ Ministarstva poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva ~ subvencije~ premije ~ Fonda za razvoj poljoprivrede Grada Smedereva ~ donacija ~ inostranih investitora ~ sopstvenim sredstvima proizvoñača ~ krediti banaka ~ domaćih investitora

Str. 123

5.2.2. Vinogradarska proizvodnja Vinogradarsku proizvodnju bi u periodu do 2013. godine trebalo podići sa postojećih 1477 hektara na 1700 hektara. " Smederevka" kao sorta vinove loze se treba i u narednom periodu forsirati prilikom sadnje, kako bismo taj brend ponovo obnoviti. Pored "smederevke", u novim zasadima značajnije mesto nego do sada treba da zauzmu i sorte "rajnski rizling", " šardone", "kabernet sovinjon", "erli kardinal", kao i novosadske sorte grožña "sila", "petra" i druge. Značajan broj privatnih vinarija omogućava Smederevu da egzistira na vinskoj karti Srbije i svakako će u narednom periodu činiti motor razvoja vinogradarske i vinarske proizvodnje i omogućiti uslove za formiranje vinskog puta. Veći broj stručnih savetovanja na temu grožña i vina, kao i sajam vina u okviru manifestacije "Smederevska jesen" bi svakako naše proizvoñače grožña i vina, podstakli na podizanje novih zasada i veću proizvodnju. Ukoliko novi vlasnici vinarskog podruma u Kolarima vide preradu grožña kao primarnu delatnost, rešio bi se problem otkupa grožña i Smederevo bi u narednom periodu ponovo postalo grad grožña i vina. U narednom periodu potencirati na zaštiti geografskog porekla. 5.3. Mere za unapre ñenje sto čarske proizvodnje U pogledu produktivnosti stočarska proizvodnja se odlikuje zaostajanjem u odnosu na većinu evropskih zemalja. Sadašnja struktura stočarske proizvodnje prikazana u tabeli br. 5 tačke 3.2.2. nije pravi odraz potencijala stočarstva na teritoriji Grada Smedereva. Mere za unapreñenje stočarske proizvodnje će se odvijati u dva pravca: 1. KRATKOROČNE MERE sve mere vezane za tekuću proizvodnju 1.1 Subvencije veštačkog osemenjavanja krava za kvalitetna priplodna grla 1.2 Krediti u oblasti stočarstva za jagnjad i jarad za nabavku kvalitetnog priplodnog materijala 1.3 Krediti u oblasti stočarstva za ostali kvalitetni priplodni materijal 1.4 Stimulacija veštačkog osemenjavanja i drugih vrsta ( svinja, ovaca i koza) 1.5 Stimulacija razvoja gajenja autohtonih rasa stoke 1.6 Osnivanje i stalni nadzor selekcionarske i matične službe Sav priplodni materijal koji se dodeljuje poljoprivrednicima mora biti umatičen i dalje se pratiti kroz matične knjige. 2. DUGOROČNE MERE 2.1 Obezbeñenje rasnih priplodnih grla (uvoz steonih junica i kasnija distribucija kvalitetnog priplodnog materijala) 2.2 Kreditiranjem nabavke priplodnih grla povećala bi se brojnost i rasni sastav, što bi podiglo produktivnost u stočarstvu u smislu veće i kvalitetnije proizvodnje mesa, mleka, vune i drugo.

Str. 124

2.3 Kreditiranje izgradnje, ili adaptacija objekata za smeštaj i uzgoj stoke 2.4 Kreditiranje mešaona stočne hrane i opreme za stočarstvo (muzilice, laktofrizi) 2.5 Kreditiranje obezbeñivanja sanitarnih uslova kod proizvoñača mlečnih proizvoda 2.6 Godišnjim planovima, sredstva namenjena stočarstvu, stalno uvećavati kako bi se ova strateška proizvodnja konstantno povećavala. Sve ove mere, kao i stalna i kvalitetna veterinarska zaštita bi trebalo da u narednom periodu povećaju nivo stočarske proizvodnje za 7 - 10%. 5.4. Mere za unapre ñenje ratarsko-povrtarske proizvodnje Na teritoriji Grada Smedereva najpogodniji klimatski i zemljišni uslovi za ratarsko - povrtarsku proizvodnju su područja katastarskih opština Saraorci, Lugavčina, Osipao-nica, Skobalj, Vranovo, Dobri Do, Mihajlovac, Šalinac, Lipe, Kulič. Tabela 6. Sadašnja struktura ratarske proizvodnje i povr ća

Površina (Ha) Prinos T /Ha Ukupan prinos

u (T)

Pšenica 5000 3.50 17.500 Kukuruz 16038 5.00 80.190 Industrijsko bilje Suncokret 500 2.00 1000 Šećerna repa 287 30.00 8610 Soja 100 2.50 250 Povrće 3211 8 25688 Stočno krmno bilje 4011 6 24066

Mere za unapreñenje ratarsko-povrtarske proizvodnje bi se odnosile na: ~ pospešivanje stakleničke i plasteničke proizvodnje ~ pospešivanje semenske i rasadničke proizvodnje ~ kreditiranje nabavke sistema za navodnjavanje ~ obnova pogonske i priključne mehanizacije ~ kreditiranje kupovine zemljišta i ukrupnjavanje poseda poljoprivrednih gazdinstava ~ izgradnja podnih skladišta i smeštajnih kapaciteta za ratarske kulture Ukoliko novi vlasnici doradnog centra i silosa u Godominskom polju produže osnovnu delatnost, ratari bi rešili problem, kako lagerovanja tržnih viškova, tako i nabavke kvalitetnog semenskog materijala. Buduća orijentacija ratarske proizvodnje trebala bi da se kreće ka značajnijem povećanju površina pod industrijskim biljem i duvanom.

Rezultat ovih mera bi trebalo da u narednom periodu bude povećanje prosečnog prinosa za 5 - 7%. 5.5. Mere za unapre ñenje pčelarstva Pčelarstvo je značajna grana poljoprivrede, kako za proizvodnju meda, cvetnog praha i mleča kao retko zdrave hrane i prirodnog leka, tako i voska. Ne treba zanemariti ni doprinos pčela u oprašivanju, kako u voćarstvu, tako i u vinogradarstvu i povrtarstvu. Uzimajući u obzir postojeći broj

Str. 125

košnica na teritoriji Grada Smedereva , postoje realni uslovi i potreba da se broj čelinjih društava poveća. Povoljnim kreditima za registrovane pčelare i registrovane članove Udruženja pčelara bi se ova proizvodnja povećala. Planovima za naredne godine obuhvatiti i ovu proizvodnju. 5.6. Mere za pokretanje organske poljoprivrede ~ Proizvodnja organske ( zdrave) hrane Organska (zdrava) hrana ima i do 50% veću cenu i jako je tražena na tržištu evropskih zemalja. Zbog toga je neophodno godišnjim planovima planirati sredstva za pokretanje te proizvodnje. Da bi se na jednom području zasnovala proizvodnja zdrave hrane, to područje treba dobro ispitati i pre svega sertifikovati. Takoñe je vrlo bitna i edukacija zainteresovanih poljoprivrednika u smislu šta je to zdrava hrana i kako do nje doći. Proizvodnja zdrave hrane bi se mogla organizovati u delovima sela jugozapadnog dela našeg grada i dolini Velike Morave i na prostorima koji se hemijski ne tretiraju. Deo sredstava u vidu subvencija biće obezbeñen za pokrivanje troškova sertifikacije i brendiranja. 5.7. Mere za unapre ñenje prerade poljoprivrednih proizvoda u selima

Cilj ovih mera je podrška povećanju održivosti poljoprivredne proizvodnje na selu. Sredstva bi bila usmerena prema mlañim poljoprivrednim proizvoñačima kako bi zasnovali ozbiljniju proizvodnju i finalizaciju.

Korisnici sredstava treba da imaju započetu proizvodnju iz neke oblasti poljoprivrede, a nivo podsticaja će iznositi do 30% od vrednosti investicije.

Sredstva bi bila usmerena u sledeće oblasti prehrambene industrije i to: A. Oblast prerade ratarskih proizvoda: - Proizvodnja specijalnih vrsta hleba, peciva i konditorskih proizvoda - Prerada kukuruza (kvasac, alkohol, ulje, itd.) - Ekstruderi (prerada kukuruza i dr. znaste hrane u pahuljice) - Ekološka ambalaža od žetvenih ostataka - Prerada soje (mleko, sirevi, ulje) - Prerada lucerke i deteline (stočne hrana) - Prerada konoplje.

B. Oblast prerade povrća - Širenje asortimana proizvodnje i prerade povrća (skladištenje, zamrzavanje, topla

prerada, pakovanje) - Industrijska prerada paradajza (sokovi, kečap, paste) - Industrijska prerada krompira (čipsevi, prah-pirea, skrob, itd.) - Proizvodnja sokova od cvekle i šargarepe - Prerada bundeve (sok, zamrznuta, ulje) - Sušenje povrća, proizvodnja začina i praškastih proizvoda

Str. 126

- Sušenje i mlevenje belog i crnog luka za domaću mesnu industriju i izvoz - Proizvodnja ekološke dečije hrane - Proizvodnja, dorada i pakovanje semena povrća - Prerada paprike, krastavca, kupusa, (gotovi proizvodi, konzervisani proizvodi, salate) - Proizvodnja, dorada i pakovanje semena povrća - Proizvodnja gotovih jela.

V. Oblast prerade voća i grožña - Mini hladnjače za čuvanje i pakovanje voća - Proizvodnja poluproizvoda od voća (kaša, pulpa) - Proizvodnja sirovih sokova - Proizvodnja kompota i pasterizovanog voća - Proizvodnja voćnih salata - Proizvodnja slatka od voća - Proizvodnja kandiranog voća - Proizvodnja pekmeza i džema - Proizvodnja voćnih sokova i sirupa - Proizvodnja koncentrata i separiranih voćnih aroma - Proizvodnja sušenog voća - Proizvodnja rakije različitih standarda i kvaliteta - Proizvodnja voćnih čajeva - Proizvodnja nus proizvoda od voća (pektin, sirće) - Proizvodnja kvalitetnih, visokokvalitetnih i specijalnih vina - Proizvodnja alkoholnih pića od grožña (vinjak, lozovača) - Proizvodnja bezalkoholnih grožñanih sokova (negazirani, gazirani, čisti ili sa dodacima

crne ribizle, maline, višnje, kupine itd.) - Prerada nusproizvoda od grožña (vinska kiselina, ulje semenki, komovica).

G. Oblast prerade animalnih proizvoda

- Proizvodnja i prerada mleka (konzumno i bio mleko i kiselo mlečni proizvodi) - Proizvodnja i prerada živinskog mesa (sušenje i dimljenje ćurećeg, guščijeg i pačijeg

mesa, proizvodnja mesnih prerañevina) - Proizvodnja i prerada kokošijih jaja (melanž, filovi itd.) - Proizvodnja kocki za supe i dodaci jelima na bazi animalnih proizvoda - Proizvodnja i prerada ribe (klasični ribnjaci, kavezi) - Proizvodnja i prerada žaba i puževa - Proizvodnja i prerrada jagnjećeg mesa, mleka i vune - Proizvodnja gotove hrane - Proizvodnja hrane za domaće ljubimce

D. Specijalni programi

- Proizvodnja, prerada i pakovanje lekovitog i aromatičnog bilja (kamilica, kantarion,

nana, kantarion šipurak) - Proizvodnja biljnih čajeva i eteričnih ulja - Proizvodnja i prerada aromatičnog bilja - Proizvodnja i prerada (sušenje i topla prerada) pečuraka - Proizvodnja i prerada meda i pčelarskih proizvoda - Proizvodnja i prerada divljači (zec, fazan, jelen).

Str. 127

Ova sredstva bi bila namenjena pre svega za područja na kojima egzistira i predstavlja dominantnu proizvodnju ratarstvo, voćarstvo i vinogradarstvo, povrtarstvo i stočarstvo. Takoñe, investicija ima za cilj podizanje opšteg nivoa ekonomske razvijenosti na osnovu obnavljanja postojećih i podsticanjem novih preradnih kapaciteta, korišćenjem prostornih, resornih , saobraćajnih i drugih komparativa područja grada Smedereva. Isto bi imalo za posledicu, omogućavanje lakšeg plasiranja primarnih poljoprivrednih proizvoda, njihovu finalizaciju i profitabilnost prodaje polufabrikata i finalnih proizvoda, i konačno indirektno povećanje broja zaposlenih u navedenoj privrednoj grani.

Neophodno je da se podstakne razvoj malih i srednjih preduzeća i na ruralnom prostoru, da se osvoje više faze prerade poljoprivrednih proizvoda kao i da se u svom poslovanju pridržavaju visokih standarda i profitabilnosti, u atmosferi povoljne tržišne, ekonomske, socijalne i poreske klime. Sredstva bi bila usmerena u tri pravca:

~ podsticaj prerañivačke industrije u voćarstvu i povrtarstvu Ova sredstva bi bila namenjena za područja sa razvijenom voćarskom i povrtarskom proizvodnjom, s ciljem jačanja ovih grana poljoprivrede i obezbeñivanje plasmana poljoprivrednih proizvoda. Treba investirati u postrojenja za sortiranje, pakovanje i standardizaciju voća i povrća. Na taj način će se postići i povećanje kvaliteta proizvoda . Pored toga investicije usmeriti u postrojenja za preradu voća, mini sušare, hladnjače, u proizvodnju prirodnih sokova, domaćih džemova, konzerviranog voća, sušenog povrća. Podsticajem prerañivačke industrije obezbediće se i nova radna mesta.

~ podsticaj prerañivačke industrije u stočarstvu Vršiti ulaganja u područja sa predispozicijama za razvoj stočarstva , koja mogu da budu interesne zone klanične, mesoprerañivačke i mlekarske industrije. 5.8. Obnova i oživljavanje zemljoradni čkih zadruga i otkupnih stanica Na teritoriji Grada Smedereva trenutno radi nekoliko zadruga. Zbog svih dešavanja u prethodnim godinama, mnoge zadruge su van funkcije. Zadruge koje trenutno rade su: "ZZ Mihajlovac" iz Mihajlovac "ZZ Sloga" iz Lugavčine "ZZ Pomoravlje" iz Smedereva "ZZ Zelena bašta" iz Saraoraca "ZZ Rajska dolina" iz Kolara Grad Smederevo će u narednom periodu izdvojiti sredstva za obnovu i oživljavanje bar jednog broja zadruga koje bi bile u funkciji poljoprivrednih proizvoñača. Osnovni zadatak zadruga je nabavka svog potrebnog repro materijala, sadnog i semenskog materijala sa jedne strane i plasmana poljoprivrednih proizvoda sa druge. Pokušaćemo da motivišemo veće poljoprivredne proizvoñače da se sami udružuju i osnivaju svoje zadrugarstvo. Jedan deo sredstava usmeriti na osnivanje modernih otkupnih stanica kako bi zadovoljili potrebe poljoprivrednika na lokalu.

Str. 128

5.9. Razvoj Agrobiznis centra U unapreñenju poljoprivredne proizvodnje najbitniji je lični kontakt sa proizvoñačima i sticanje poverenja. Organizovanje stručnih savetovanja po selima, na kojima će učestvovati stručnjaci iz pojedinih oblasti (instituti, fakulteti, zavod za poljoprivredu, hemijske kuće i drugi). U planovima za period 2009 - 2013. godine stvoriti uslove za izdavanje stručnih publikacija, biznis planova, pokretanje poljoprivrednog časopisa. Intenzivno raditi na prikupljanju podataka i pravljenju baze podataka na osnovu koje će se izvršiti rejonizacija i izdvajanje područja za voćarsku, stočarsku i ratarsku proizvodnju. Sve ove aktivnosti trebalo bi organizovati i preko novoformiranog Agrobiznis centra. Agrobiznis centar će postati nosilac stručne, organizacione pomoći u razvoju zadrugarstva, proizvodnje i prodaje poljoprivrednih proizvoda. Pored ovoga, Agrobiznis centar bi imao ulogu u formiranju interesne organizacije poljoprivrednika na nivou grada, zapošljavanja stručnih kadrova u poljoprivredi, obezbeñivanju regulative u pogledu standarda i normi kvaliteta u proizvodnji i prometu poljoprivrednih proizvoda, podsticaju ukrupnjavanja zemljišnih poseda, obezbeñivanju sadržaja na selu stvaranjem ekonomskih, socijalnih, kulturnih i drugih uslova. U narednim godišnjim planovima planirati sredstva za formiranje Agrobiznis centra. 5.10. Ostale mere vezane za agrar Godišnjim planovima obezbediti sredstva za: ~ ispitivanje kvaliteta i plodnosti zemljišta ~ rad protivgradne zaštite ~ rekonstrukciju, opremanje i prelokacije protivgradnih stanica ~ osiguranje useva i plodova registrovanim poljoprivrednicima ~ subvencionisanje zakupa tezgi na Zelenoj i Mlečnoj pijaci čisto poljoprivrednim gazdinstvima ~ subvencionisanje poljoprivrednih manifestacija i jubileja na teritoriji Grada Smedereva ~ suzbijanje štetočina, bolesti i korova koje ozbiljno utiču na zdravlje ljudi 6. FINANSIJSKI I STRATEŠKI OKVIR 6.1. Finansijski okvir Za realizaciju ciljeva ove strategije treba tražiti i kombinovati različite izvore finansiranja. Godišnji planovi treba da daju finansijsku projekciju svake prioritetne oblasti. U zavisnosti od tipa projekta, izvori finansijskih sredstava mogu biti:

Sredstva Republičkog Ministarstva poljoprivrede, vodoprivrede i šumarstva

Sredstva NIP - a

Sredstva budžeta Grada Smedereva

Donacije pojedinih država i programa

Privatni investitori (domaći i strani)

Bankarski krediti i drugo

Str. 129

6.2. Strateški okvir

Ovaj dokument predstavlja aktivnosti i mere neophodne za značajnije učešće poljoprivrede u celokupnoj privredi Grada Smedereva i kompatibilan je sa strateškim dokumentima nacionalnog značaja, kao što su:

Strategija razvoja poljoprivrede Republike Srbije

Strategija lokalnog održivog razvoja

Čitava strategija razvoja poljoprivrede Grada Smedereva je u skladu sa prostornim planom Opštine Smederevo koji je usvojen 2005. godine. 7. ZAKLjU ČAK

Nakon svega što je predstavljeno u ovom dokumentu, moramo biti svesni šta naša poljoprivreda može, a šta ne može da očekuje u narednim godinama i decenijama.

Poljoprivreda može da proizvede više bogatstva, nego što čini sada, i na taj način

značajno doprinese oporavku i rastu celokupne ekonomije.

Poljoprivreda može da proizvede bezbednu i visokokvalitetnu hranu, atraktivnu za proizvoñače u Srbiji i inostranstvu.

Poljoprivreda može da utiče na zaštitu životne sredine i ima potencijal da razvije profitabilnu

turističku ponudu.

Poljoprivreda može da podnese promene koje su potrebne da omoguće Srbiji da se pridruži Evropskoj uniji i ona će definitivno imati korist od toga.

Poljoprivreda može da premosti i pomogne da se olakšaju posledice bolne tranzicije. Ali, poljoprivreda ne može da nastavi da upošljava broj ljudi koji je trenutno uposlen, niti da im obezbedi prihvatljiv standard života na malom mešovitom gazdinstvu, koje preovlañuje danas kod nas. Budućnost sa kojom ćemo se suočiti je ona sa manje poljoprivrednika, većim gazdinstvima, proizvodnjom koja je više specijalizovana i fokusirana na zahteve tržišta. Pravi je izazov napraviti ravnotežu izmeñu ekonomskih sila brze rekonstrukcije poljoprivrede nasuprot ekonomskim i socijalnim potrebama onih ljudi čija se budućnost neće oslanjati na zemljoradnju.

Str. 130

Aneks VI - Kapitalni projekti

Documents

Strateški plan lokalnog ekonomskog razvoja Grada … strategije... · Uspešan program privrednog razvoja zasniva se na pozitivnoj poslovnoj klimi ... Makroekonomski pokazatelji