SAĞLIK BAKANIMIZ SAYIN Dr. MEHMET MÜEZZİNOĞLU’NUN TEŞRİFLERİ İLE

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ EV SAHİPLİĞİNDE

“SÜRDÜRÜLEBİLİR SAĞLIK İÇİN ÇÖZÜM ARAYIŞITÜRKİYE RAPORU 2014”

12 MAYIS 2014

İÇERİK

Önsöz

Proje; Amaç, Kapsam, Süreç, 5 Kritik Soru, İlkeler, Sonuç,

Türkiye Raporu; 31 Yerel İyi Uygulama Örneğinden Seçilmiş 4’e

“…Sağlık Bakanlığı olarak, Proje kapsamındaki ülkelerde uygulanan pratik çözümleri içeren iyi uygulamaların yaygınlaştırılabilmesine ve Türkiye Raporu’nda yer alan Proje Örneklerinin kamudaki kronik hastalıklarla mücadele programları ile entegrasyonuna özel önem ve destek verilecektir... “

Dr. MEHMET MÜEZZİNOĞLU TÜRKİYE CUMHURİYETİ SAĞLIK BAKANI

“SÜRDÜRÜLEBİLİR SAĞLIK İÇİN ÇÖZÜM ARAYIŞITÜRKİYE RAPORU 2014”

ÖNSÖZ

Sürdürülebilir Sağlık ProjesiAmaç

Kronik hastalıkların;

sağlık sistemlerindeki yükünün azaltılabilmesi için,

ikinci ve üçüncü basamak korunma önlemlerinin alınması ve

hasta çıktılarının iyileştirilmesi.

Sürdürülebilir Sağlık ProjesiKapsam

19 Ülke;

Almanya, Avusturya, Belçika, 

Danimarka, Finlandiya, Fransa, 

İngiltere, İrlanda, İspanya,

İsrail, İsveç, İsviçre,

İtalya, İzlanda, Kanada,

Macaristan, Norveç, Türkiye,  Yunanistan,

Sürdürülebilir Sağlık ProjesiSüreç

Nisan2013 : Proje Çalışma Planı/Türkiye

Mayıs2013 : Proje Açılış Toplantısı/Brüksel

I. Toplantı : 21 Ağustos 2013, Rapor İçeriği Kapsamı/Türkiye

II. Toplantı : 31 Ekim 2013, Örnek Projeler Derleme/Türkiye

III. Toplantı: 18 Aralık 2013, Taslak Rapor Sunumu/Türkiye

Mayıs2014 : Türkiye Raporu Sunumu/Türkiye Haziran2014: Seçilmiş 5 Ülkeden Biri Olarak

Türkiye Raporu Sunumu/Brüksel

Mart 2015 : 19 Ülke Raporu Sunumu/Brüksel

Sosyal Güvenlik Kurumu ev sahipliğinde I.Toplantı; 21 Ağustos 2013

Kalkınma Bakanlığı ev sahipliğinde II.Toplantı; 31 Ekim 2013

Sağlık Bakanlığı ev sahipliğinde III.Toplantı; 18 Aralık 2014

Sürdürülebilir Sağlık ProjesiÜlke Raporları’nda Ortak “5 Kritik Soru”

1. Kronik hastalıklar için paydaş rolü,

2. Mevcut ekonomik şartları da dikkate alan kaynak tahsisi,

3. Daha erken tanı ve girişime, hastayı yönlendirme yolları,

4. Yatırım geri dönüşünün ölçümü (ROI),

5. Klinik uygulamaların bilinçli, aktif ve sağlıklı vatandaşları hedefleyecek şekilde geliştirilme yolları,

Sürdürülebilir Sağlık ProjesiÜlke Raporları’nda Ortak “İlkeler”

1. Paydaşlarla birlikte,

2. Somut ve uygulanabilir,

3. Yinelenebilir,

4. Genişletilebilir,

5. Ölçeklendirilebilir,

Ülke Örnekleri…

Sürdürülebilir Sağlık ProjesiSonuç

Her ülkede uygulanabilecek,

somut ve pratik çözümleri içeren Ülke Raporları’ndan

seçilmiş örneklerden oluşan Avrupa Raporu’na…

Sürdürülebilir Sağlık ProjesiTürkiye Raporu

ÖNSÖZ

YÖNETİCİ ÖZETİ

BÖLÜM-I Proje İçeriği

BÖLÜM-II Türkiye Proje Süreci 

BÖLÜM-III Proje Perspektifinden Mevcut Durum Analizi 

BÖLÜM-IV Yerel İyi Uygulama Örnekleri Analizi  

BÖLÜM-V Genel Değerlendirme ve Sonuç  

KAYNAKLAR

KATKI SAĞLAYANLAR

Sürdürülebilir Sağlık ProjesiTürkiye Raporu

Yerel İyi Uygulama Örnekleri, 31 Proje

HAZİNE MÜSTEŞARLIĞI VE SOSYAL GÜVENLİK KURUMU BAŞKANLIĞI (1)1. Tamamlayıcı ve Destekleyici Sağlık Sigortacılığı

KALKINMA BAKANLIĞI (1)2. Sosyal Destek Programı (SODES)

MALİYE BAKANLIĞI (1)3. DRG (TİG) Projesi

(Sağlık Hizmetleri Finansman Yönetiminin Güçlendirilmesi ve Yeniden Yapılandırılması için Altyapı Geliştirilmesi Projesi)

Sürdürülebilir Sağlık ProjesiTürkiye Raporu

BÖLÜM-IV Yerel İyi Uygulama Örnekleri, 31 Proje

SAĞLIK BAKANLIĞI (14) -IObezite, Diyabet ve Metabolik Hastalıklar konusundaki Projeler4. Beslenme Dostu Okul Projesi5. Okul Diyabet Projesi6. Birinci Basamak Hekimler İçin Obezite İle Mücadele El Kitabı

Projesi7. Birinci Basamak Sağlık Hizmetleri Toplum Sağlığı Merkezlerinde

Obezite Birimleri Projesi8. Ulusal Fiziksel Aktivite Rehberi Projesi9. Okullarda Kantin Düzenlemesi Projesi

Sürdürülebilir Sağlık ProjesiTürkiye Raporu

BÖLÜM-IV Yerel İyi Uygulama Örnekleri, 31 Proje

SAĞLIK BAKANLIĞI (14)-IISağlık Bakanlığı’nın Kanser konusundaki Projeleri10.Kanser Kayıtçılığı Projesi11.Kanser Önleme Projesi12.Kanser Tarama ve Erken Teşhis Programları Projesi (KETEM) 13.Palyatif Bakım Projesi

Sağlık Bakanlığı’nın Ruh Sağlığı konusundaki Projeleri14.Toplum Ruh Sağlığı Merkezleri Projesi15.Çocuk İzlem Merkezi Projesi 

Sürdürülebilir Sağlık ProjesiTürkiye Raporu

BÖLÜM-IV Yerel İyi Uygulama Örnekleri, 31 Proje

SAĞLIK BAKANLIĞI (14)-III

Sağlık Bakanlığı’nın Tütün Kontrolü konusundaki Projeleri16.ALO 171 Sigara Bırakma Danışma Hattı Projesi17.Dumansız Hava Sahası Denetim Sisitemi Projesi

Sürdürülebilir Sağlık ProjesiTürkiye Raporu

BÖLÜM-IV Yerel İyi Uygulama Örnekleri, 31 Proje

SGK GENEL SAĞLIK SİGORTASI PROJELERİ (10)18.Medulla Eczane E-reçete Uygulaması,19.“Hastaneni Seç” Uygulamasının Mobil Platformlara Aktarılması, 20.Bölgesel olarak ülkemizde elde bulunan ilaçların belirlenmesi

üzerine anket yöntemi ile araştırma yapılması projesi, 21.SGK akılcı ilaç kullanımı etkinliklerine yönelik altyapı oluşturma

ve geliştirme projesi,22.Hastane denetimleri ve sağlık hizmetlerinin kalitesinin

arttırılması projesi,

Sürdürülebilir Sağlık ProjesiTürkiye Raporu

BÖLÜM-IV Yerel İyi Uygulama Örnekleri, 31 Proje

SGK GENEL SAĞLIK SİGORTASI PROJELERİ (10)23.Belirlenen hastalıkların maliyetlerinin analizi ve hesaplanması

Projesi24.Genel Sağlık Sigortası Karar Destek Sisteminin Geliştirilmesi

Projesi 25.İlaç geri ödeme karar mekanizmalarında kapasite arttırılması26.İlaç geri ödeme politikaları ile bedeli ödenecek ilaçlar listesinde

güncelleme ve revizyon çalışmaları27.Diyabet Liderler Zirvesi Projesi

Sürdürülebilir Sağlık ProjesiTürkiye Raporu

BÖLÜM-IV Yerel İyi Uygulama Örnekleri, 31 Proje

ÜNİVERSİTE İLE SEKTÖR VE STK PROJELERİ (4)28.İstanbul Tıp Fakültesi Turkcell TeleDiab Projesi29.İstanbul Tıp Fakültesi Avea Projesi30.Gaziantep Üniversitesi Romatoloji Erken Artirit Projesi (GREAT)31.SKİD DUQuE Projesi

Sürdürülebilir Sağlık ProjesiTürkiye Proje Örnekleri Listesi

Paydaş rolü

Akılcı İlaç Projesi (Sağlık Bakanlığı)

Daha erken tanı ve tedavi,

Gaziantep Romatoloji Erken Artrit Tarama Projesi (Gaziantep Üniversitesi +Sağlık Bakanlığı)

Yatırım geri dönüşünün ölçümü (ROI), Kamu Hastaneleri Kurumu Performans Değerlendirme Sistemi ve Türkiye Klinik Kalite Programı (Sağlık Bakanlığı)

Klinik uygulamaların vatandaşa etkisi ve geliştirilme yolları, İstanbul Tıp Fakültesi TeleDiab Projesi (İstanbul Üniversitesi)

Sürdürülebilir Sağlık ProjesiTürkiye Proje Örnekleri; Paydaş Rolü

Akılcı İlaç Projesi (Sağlık Bakanlığı)

Gerekçe hastalık ve ölüm oranlarında artış,  ilaçların yan etki riskinin artması, yanlış kaynak tüketimiyle temel ilaçlara bile ulaşılabilirlik azalması, acil ve temel ilaçlara karşı gelişebilecek dirence dayalı olarak, tedavinin

ekonomik ve sosyal maliyetinin artması,

Süreç hekimler ve halkın bilgi ve tutum değerlendirme çalışması sonucunda; Uygun tanı ve ilaç maliyeti açısından yüzde 50 akılcı ilaç kullanılmadığı,

Sonuç Akılcı İlaç Kullanımı Ulusal Eylem Planı 2013-2017, Reçete Bilgi Sistemi (RBS)

Sürdürülebilir Sağlık ProjesiTürkiye Proje Örnekleri ; Daha Erken Tanı ve Tedavi

Gaziantep Romatoloji Erken Artrit Tarama Projesi (Sağlık Bakanlığı ve Gaziantep Üniversitesi)

Gerekçe İlgili uzman hekim eksiği ve birinci basamak hekimlerinin konuya ilişkin

bilgi/beceri düzeylerinin desteklenme ihtiyacı, Artrit ve romatoid artrit hastalarını zamanında romatoloji merkezlerine

yönlendirecek aile hekimliği sistemi ile koordine farklı bir sistem ihtiyacıSüreç Mart 2011 tarihinden itibaren, Gaziantep’de 467 Adıyaman ve Kilis’de 114

hekime aile hekimine ön tanı eğitimleri, Hekim ziyareti ve e-posta ile sürekli iletişim, Hastaların üçüncü basamak sağlık hizmetlerine daha az başvurması,Sonuç Türkiye’de ilk kez, “Erken Artrit Kliniği” modeli oluşturularak; sevk edilen 447

hastaya yüzde 34 doğru tanı ile sevk, Uzun vadede tanı gecikme süresinin kısaltması ve tanı doğruluğunu artırma

hedefi

Sürdürülebilir Sağlık ProjesiTürkiye Proje Örnekleri; Yatırım Geri Dönüş Ölçümü

Kamu Hastaneleri Kurumu Performans Değerlendirme Sistemi (Sağlık Bakanlığı)

Gerekçe Yapılan faaliyetlerin sonuçlarının izlenmesi ve hesap verilebilirlik için, Ölçme, izleme ve değerlendirme kavramı oluşumu,

Süreç Verimlilik Karne Modeli yapılanması,

Sonuç Yönetimlerin; ilk 1 yıllık kaynak ve iş başarımının ölçümü ve kıyaslama;

25’er göstergeli “Tıbbi ve İdari” gruplarda sırasıyla yüzde 6 ve yüzde 1 9 göstergeli “Mali” grubunda yüzde 52, 8 göstergeli “Kalite” grubunda yüzde12 olmak üzere toplam 45 göstergenin hesaplandığı Birlik puanında yüzde 6 artış olduğu saptanmış,

“Sürekli iyileştirme-Kaizen”; stratejik iş yükünü dikkate alan planlama ile yatırımın geri dönüşünü de içeren bir dizi çalışmayı tetikleme,

Sürdürülebilir Sağlık ProjesiTürkiye Proje Örnekleri;

Klinik uygulamaların vatandaşa etkisi ve geliştirilme yolları

İstanbul Tıp Fakültesi TeleDiab Projesi (İstanbul Üniversitesi)

Gerekçe Diyabetlilerde; kan şekeri düzeyi, tedaviye uyum, komplikasyon ve eşlik eden

hastalık gibi parametrelerin uzaktan takip ihtiyacı,

Süreç Toplam 182 çalışma ve kontrol grubu hastasında;

Kapiller kan glukoz ve kan basıncı ölçümlerinin elektronik iletimi, Senkronize video-konferans, güvenli mesajlaşma, Rutin takip testleri ve muayenelerin hatırlatılması,web-temelli eğitim materyali sunumu

Sonuç İlk 6 aylık sonuçlarda bile, uzaktan takip ile açlık kan glukoz düzeyi 167.5’den

149.1’e, HbA1c düzeyi ise 8.04’den 7.48’e düşmüş, Teknolojiden yararlanılarak uzaktan takip aracılığı ile yönlendirilmesinin ilgili

parametrelerde anlamlı iyileşmeler sağlanabileceği görülmüştür.

Sürdürülebilir Sağlık ProjesiSonuç

Sağlık harcamalarındaki öngörülemeyen artış ile kronik hastalıklar birlikte düşünüldüğünde,

sağlık sistemlerinde sürdürülebilirlik açısından tüm ülkeleri doğrudan ilgilendiren bir süreç;

kronik hastalığı ile yaşayan ve yaşam kalitesi değişen kişi; daha erken emekli olacak, daha az çalışacak, daha çok işsiz kalma riskine sahip olacak, cebinden daha fazla sağlık harcaması yapmak

zorunda kalabilecek ve evine daha az para getirebilecektir.

Sürdürülebilir Sağlık ProjesiSonuç

Türkiye’de Sağlıkta Dönüşüm: 21.Yüzyılın Getirdiği Fırsatlar, 2012* bulaşıcı olmayan hastalıklar tüm ölümlerin yüzde 70’inden fazlası, yılda 6.5 milyon engelliliğe uyarlanmış yaşam yılı (DALY) kaybı, bu nedenle yıllık gayri safi yurtiçi hasılanın yaklaşık yüzde 8 ile

10’una karşılık gelen bir paranın kaybedildiği,

Sonuçta konuşulan büyüklük:Orta Vadeli Program’da

2014 Türkiye Gayri Safi Yurtiçi Hasıla Öngörüsü 867 milyar ABD Doları yüzde 10’u = 86 milyar ABD Doları

*Prof. Dr. David Taylor, Prof. Dr. Mehtap Tatar , Dr. Panos Kanavos

Sürdürülebilir Sağlık ProjesiSonuç

Yinelenebilir, genişletilebilir ve ölçeklendirilebilir Proje üretimi,

Uygulamaların artışı, yaygınlaşması = Projelerin belirginleşmesi,

Kronik hastalıklara yönelik; klinik uygulamalarda yapılacak her türlü iyileştirme, hastaların hizmete her yerden erişimini sağlayan teknolojik

seçeneklerin arttırılması, hastalıklarının yönetiminde bireylerin aktif rolünü güçlendirme yaşam kalitelerini olumlu etkileme

Paydaşlar arasında; sivil toplum kuruluşu+üniversitelerin olması,

19 ülke arasında ilk 5 ülke arasına girilmesi…

KAYNAKLAR

[1] 25 Ekim 2013 Tarihli ve 28802 Sayılı Resmi Gazetede Yayımlanan 7 Ekim 2013 Tarihli ve 2013/5502 Sayılı 2014 Yılı Programının Uygulanması, Koordinasyonu ve İzlenmesine Dair Bakanlar Kurulu Kararı Eki

[2] Sürdürülebilir Kamu İlaç Finansman Modeli için yol haritası ve süreç yönetimi raporu, Deloitte, Haziran 2012[3] Türkiye Sürdürülebilirlik Kalkınma Raporu: Geleceği Sahiplenmek, T.C. Kalkınma Bakanlığı, Haziran 2012 [4] Sağlık Bakanı Sayın Mehmet Müezzinoğlu’nun TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu 2014 yılı Sağlık Bakanlığı Bütçesi Sunumu, 20 Kasım 2013[5] Sustainable Health Systems Visions, Strategies, Critical Uncertainties and Scenarios A report from the World Economic Forum, Ocak 2013[6] World Population Ageing, http://www.un.org/esa/population/publications/worldageing19502050/, Erişim Tarihi: Kasım 2013[7] OECD Health Data, 2012 [8]Preventing CHRONIC DISEASES a vital investment, WHO, 2005[9] Nüfus Projeksiyonları, 2013-2075, TÜİK, Şubat 2013, http://www.tuik.gov.tr/PreHaberBultenleri.do?id=15844. Erişim tarihi: Kasım 2013[10] Türkiye Sağlık Sektörü Raporu, YASED, Haziran 2012[11] OECD Health Data 2013, http://www.oecd.org/unitedstates/Briefing-Note-USA-2013.pdf, Erişim tarihi: Kasım 2013[12] Report on public finances in EMU 2013, European Commission[13] Noncommunicable Diseases Country Profiles 2011 Report, WHO [14] T.C. Sağlık Bakanlığı. Kronik Hastalıklar Risk Faktörleri Sağlığın Teşviki ve Geliştirilmesi Sempozyumu, 13 - 14 Kasım 2008, Ankara[15] Economist Intelligence Unit Raporu 2012.[16] Sağlık sorunları ve faaliyet güçlükleri yaşayanların işgücü durumu araştırma sonuçları raporu, II. dönem 2011, TÜİK[17] Ulusal hastalık yükü ve maliyet-etkililik projesi raporu, Aralık 2004[18] Sürdürülebilir sağlık sistemi için kronik hastalık yönetiminde elektronik sağlık kayıtlarının rolü, TÜSİAD, Haziran 2012[19]http://www.thsk.gov.tr/tr/index.php/haberler/638-bulasici-olmayan-hastaliklar-toplantisi, Erişim tarihi: Kasım 2013[20] Carter S ve diğerleri, Türkiye’de Sağlıkta Dönüşüm: 21. Yüzyılın Getirdiği Fırsatlar.[21] Küresel Bulaşıcı Olmayan Hastalıkların Önlenmesi ve Kontrolü Stratejisi 2008-2013 Eylem Planı, Sağlık Bakanlığı[22]http://www.saglikpolitikalari.org/index.php/konular/85-saglik-hizmeti-sunumusistemleri-genel/125-surdurulebilir-saglik-sistemleri-yeni-vizyon-calismalari,

Erişim tarihi: Kasım 2013

DESTEK VE KATKILARINIZ İÇİN TEŞEKKÜRLER…