Suluova (Amasya) kuzeyindeki k�m�rl� Eosen��kellerinin sedimantolojik �zellikleri

Sedimentological characteristics of the coal-bearing Eocenedeposits at the north of Suluova (Amasya)

Calibe KO�, Übrahim T�RKMENFÝrat �niversitesi, M�hendislik Fak�ltesi, Jeoloji M�hendisliÛi B�l�m�, 23119 ELAZIÚ

�Z

Bu �alÝßmada Amasya ili Suluova il�esinin kuzeyinde yeralan k�m�rl� Eosen ��kellerinin sedimantolojik �zellikle-ri incelenmißtir. �st Kretase yaßlÝ DoÛdu Formasyonu �zerine uyumsuz olarak gelen Eosen yaßlÝ tortul istif alttan�ste doÛru; �eltek Formasyonu, Armutlu Formasyonu ve OsmanoÛlu FormasyonuÕndan olußur. Bu istif Pliyosen��kelleri tarafÝndan uyumsuz olarak �rt�l�r. �eltek ve Armutlu formasyonlarÝnda 9 fasiyes ve 6 fasiyes topluluÛuayÝrtlanmÝßtÝr. Bu fasiyesler; tabakalÝ konglomera (F1), kalÝn tabakalÝ kumtaßlarÝ (F2), paralel laminalÝ kumtaßlarÝ(F3), b�y�k �l�ekli d�zlemsel �apraz tabakalÝ kumtaßlarÝ (F4), dalgalÝ tabakalÝ kumtaßlarÝ (F5), gri-yeßil �amurtaß-larÝ (F6), kÝrmÝzÝ �amurtaßlarÝ (F7), organik maddeli gri-boz �amurtaßlarÝ (F8) ve k�m�rlerdir (F9). Delta d�zl�Û�tortullarÝ F1, F2, F8 ve F9 ile temsil edilirken delta �n� ��kelleri F2 ve F6Õdan olußur. Lag�n fasiyes topluluÛu F2,F6 ve F9Õdan meydana gelir. KÝyÝ y�z� tortullarÝ F4 ve F6, kÝyÝ �tesi-ge�iß tortullarÝ F3, F5, F6 ve F7, kÝyÝ �tesi fa-siyes topluluÛu ise F3 ve F6Õdan olußur. �eltek FormasyonuÕnda yeralan k�m�r damarlarÝ delta d�zl�Û�ndeki g�lve bataklÝklarda, Armutlu FormasyonuÕna ait k�m�rler ise lag�nde olußmußtur.

Anahtar kelimeler: Amasya, delta, k�m�r, litofasiyes, sÝÛ deniz.

ABSTRACT

The sedimentologic characteristics of coal-bearing Eocene deposits occurring at the north of Suluova (Amasya)have been examined in this study. The Eocene sedimentary sequence, resting uncomformably on the Upper Cre-taceous DoÛdu Formation, comprises of the �eltek Formation, the Armutlu Formation and the OsmanoÛlu Forma-tion. It is uncomformably overlain by the Pliocene deposits. Nine facies and six facies association were identifiedin the �eltek and Armutlu formations. These facies are ; bedded conglomerates (F1), thick bedded sandstones(F2), parallel laminated sandstone (F3), large cross-bedded sandstone (F4), wavy bedded sandstones (F5), grey-green mudstones (F6), red mudstones (F7), organic rich grey mudstones (F8) and coal (F9). Delta plain facies as-sociation comprises of F1, F2, F8 and F9 facies; delta front deposits, of F2 and F6 facies; lagoon facies associati-on,of F2, F6, and F9 facies; shoreface sediments, of F4 and F6; offshore-transition deposits, of an alternation ofF3, F5, F6 and F7 facies; offshore facies association, of F3 and F6 facies. The coal of the �eltek Formation andArmutlu Formation were deposited in ponds and swamps of a delta plain and in a lagoon, respectively.

Key words: Amasya, delta, coal, lithofacies, shallow marine.

Yerbilimleri, 26 (2002), 101-117Hacettepe �niversitesi Yerbilimleri Uygulama ve AraßtÝrma Merkezi B�lteniBulletin of Earth Sciences Application and Research Centre of Hacettepe University

GÜRÜÞ

Ünceleme alanÝ, Amasya ili Suluova il�esinin ku-zeyinde ki Kayad�z� nahiyesi, Armutlu, KazanlÝve �eltek k�yleri dolaylarÝnda yeralÝr (Þekil 1a).

T�rkiyeÕnin �nemli k�m�r sahalarÝndan olan�eltek ve Armutlu y�releri �nemli k�m�r potan-siyeline sahip olduÛundan, bu b�lgedeki jeolojikaraßtÝrmalar olduk�a uzun s�reden beri devametmektedir (Pekmezciler, 1953; BarutoÛlu,

C. Ko�E-mail: calibekoc@firat.edu.tr

102 Yerbilimleri

Þek

il 1.

Ünce

lem

e al

anÝn

Ýn (

a) J

eolo

ji ha

ritas

Ý (�

zdem

ir ve

Pek

mez

ci, 1

983

ve G

�m�ß

su, 1

984Õ

den

deÛi

ßtiri

lere

k al

Ýnm

ÝßtÝr

) ve

(b)

yer

bul

duru

har

itasÝ

.F

igur

e 1.

(a)

Geo

logi

cal m

ap o

f the

stu

dy a

rea

(mod

ified

from

�zd

emir

and

Pek

mez

ci, 1

983

and

G�m

�ßsu

, 198

4) a

nd (

b) lo

catio

n m

ap.

1954; Lebk�chner, 1967; Hezarfan, 1974; G�-m�ßsu, 1978, 1984; �zt�rk, 1979; �zdemir vePekmezci, 1983). K�m�rlerin ayrÝntÝlÝ petrogra-fik (Eriß, 1996; KarayiÛit vd., 1996) ve palinolo-jik �zellikleri (Akg�n, 2000) incelenmiß, ayrÝcaAtalay (2001), �eltek FormasyonuÕnun stratigra-fisi ve sedimantolojik �zelliklerine y�nelik araß-tÝrmalar yapmÝßtÝr.

Gerek �eltek Formasyonu gerekse Armutlu For-masyonu hakkÝnda ayrÝntÝlÝ sedimantolojik araß-tÝrma sayÝsÝ azdÝr. Bu ama�la �eltek ve ArmutluformasyonlarÝnÝn uygun y�zeylemelerinden �l-��l� stratigrafik kesitler alÝnmÝßtÝr. Bu kesitlerinalÝnmasÝ sÝrasÝnda y�zeylemelerin litolojisi, ren-gi, dokusal �zelliÛi, fosil i�eriÛi, sedimanter yapÝ-larÝ ve geometrik �zellikleri �zerinde durulmuß,amaca uygun �rnekler alÝnmÝßtÝr. Kaya� �rnek-lerinin polarizan mikroskopta petrografik ve pa-leontolojik �zellikleri incelenmiß ve laboratuvarverileri ile arazi g�zlemleri birleßtirilerek fasiyesanalizleri yapÝlmÝßtÝr. Buradaki fasiyes ilißkilerin-den yararlanÝlarak ��kelme ortamlarÝ ortaya �Ý-karÝlmasÝ ama�lanmÝßtÝr.

STRATÜGRAFÜ

Ünceleme alanÝndaki litostratigrafi birimlerini alt-tan �ste doÛru DoÛdu Formasyonu, �eltek For-masyonu, Armutlu Formasyonu, OsmanoÛluFormasyonu ve Neojen ��kelleri olußturur (bkz.Þekil 1a ve 2). Santoniyen-Kampaniyen yaßlÝDoÛdu Formasyonu gri-beyaz tabakalÝ kire�taß-larÝ ile temsil edilmekte olup, inceleme alanÝnÝnyakÝn doÛusunda Ladik dolaylarÝnda (�zt�rk,1979) tarafÝndan tanÝmlanmÝßtÝr. Bu birimiuyumsuz olarak �zerleyen Alt Eosen yaßlÝ �el-tek Formasyonu; konglomera, kumtaßÝ, �amur-taßlarÝ ve k�m�rlerden olußur. �eltek Formasyo-nu ile yanal-d�ßey ilißkili Armutlu Formasyonu(Erken-Orta Eosen) alt d�zeylerinde kalÝn taba-kalÝ kumtaßlarÝ (kuvars arenit ve litarenit), �ap-raz tabakalÝ kumtaßlarÝ, dalgalÝ tabakalÝ kumtaß-larÝ ve gri-kÝrmÝzÝ �amurtaßlarÝndan meydanagelir. Formasyonun �st d�zeyleri ise gri �amur-taßlarÝ ile ardalanmalÝ aglomera, t�fit ve bazal-tik-andezitik lav akÝntÝlarÝ i�erir. Bu birimi uyum-lu olarak �zerleyen OsmanoÛlu Formasyonukonglomera ve kumtaßlarÝndan kurulu olup, yaßÝstratigrafik konumuna g�re Ge� Eosen olarakverilmißtir (G�m�ßsu,1984). Eosen ��kelleriniuyumsuz olarak �zerleyen Neojen ��kellerikonglomera ve kumtaßlarÝndan olußur. Buradaki

Eosen tortullarÝ inceleme alanÝnÝn g�ney ve g�-neydoÛusunda mermer, ßist, meta��rt ve meta-diyabazlardan olußan Tokat Masifi ve Jura-Kre-tase kire�taßlarÝ ile sÝnÝrlanÝr.

Bu �alÝßmanÝn amacÝna uygun olarak, bu b�-l�mde �eltek ve Armutlu formasyonlarÝnÝn stra-tigrafik �zellikleri ayrÝ baßlÝklar altÝnda ayrÝntÝlÝolarak verilmißtir.

�eltek Formasyonu

Ülk defa Blumenthal (1937) tarafÝndan adlandÝrÝ-lan bu formasyon Armutlu K�y� g�ney ve g�-neybatÝsÝnda geniß yayÝlÝm sunmaktadÝr. For-masyon DoÛdu FormasyonuÕnu uyumsuzlukla�rter ve �stteki Armutlu Formasyonu ile yanal-d�ßey ge�ißli olup Pliyosen ��kelleri tarafÝndanuyumsuzlukla �zerlenir (bkz. Þekil 1a, 2).

Formasyon, alt-orta seviyelerinde genellikle or-ganik maddeli gri-boz renkli �amurtaßlarÝ (bit�m-l� ßeyl) ve k�m�rlerle temsil edilir. �amurtaßlarÝyer yer ince-orta taneli kumtaßÝ ara seviyelerii�erir. Birimin stratigrafik �st d�zeyleri ise taba-kalÝ konglomera, iri taneli kumtaßÝ ve gri �amur-taßÝ ardalanmasÝndan olußur. ��rt, volkanik vemetamorfik kaya� par�alarÝ olasÝlÝkla incelemealanÝnÝn g�ney ve g�neydoÛusundaki Tokat Ma-sifiÕnden t�remißtir. Bu formasyon i�erisinde por-firik dokulu bir andezitik sokulumda g�zlenmek-tedir (Þekil 1a, 2). Bu �alÝßma sÝrasÝnda formas-yonun kalÝnlÝÛÝ 50 m olarak �l��lm�ßt�r. AncakKarayiÛit vd., 1996 sondaj verilerine g�re biriminkalÝnlÝÛÝnÝ 250-300 m arasÝnda deÛißtiÛini belirt-mektedirler.

Blumenthal (1937) formasyona Alt Eosen yaßÝnÝverirken, Akg�n (2000) palinolojik incelemelersonucu Orta-?Ge� Eosen yaßÝnÝ vermißtir. Ko�(2002) bu birimin �st d�zeyleri ile yanal ge�ißliolan Armutlu FormasyonuÕnun yaßÝnÝ paleonto-lojik verilere g�re Erken-Orta Eosen olarak ver-mißtir. Bu stratigrafik ilißkiye dayanÝlarak �eltekFormayonuÕna Erken Eosen yaßÝ kabul edilmiß-tir.

Armutlu Formasyonu

Birim, ilk kez Blumenthal (1937) tarafÝndan ad-landÝrÝlmÝß ve haritalanmÝßtÝr. Formasyon Ko�(2002) tarafÝndan Tersakan Dere �yesi ve Kaya-d�z� �yesi olmak �zere iki �yeye ayrÝlarak ince-lenmißtir (bkz. Þekil 1a, 2).

Ko� ve T�rkmen 103

104 Yerbilimleri

Þekil 2. Ünceleme alanÝnÝn genelleßtirilmiß stratigrafik kesiti (�l�eksiz).Figure 2. Generalized stratigraphic section of the study area (not-to-scale).

Tersakan Dere �yesi: Ülk kez Ko� (2002) tara-fÝndan tanÝmlanan birim Armutlu ve �eltek k�y-leri �evresinde geniß y�zeylemeler sunar. DoÛ-du FormasyonuÕnu uyumsuz olarak �zerleyenbirim Kayad�z� �yesi ile �rt�l�r. Ancak bazÝ y�-zeylemelerinde de �eltek Formasyonu ile yanalge�ißli olduÛu g�r�l�r (Þekil 2). Birim; genelliklekumtaßÝ-�amurtaßÝ ardalanmasÝ, yer yer kumta-ßÝ araseviyeleri i�eren �amurtaßlarÝndan olußur.Armutlu K�y� �evresindeki Armutlu ocaÛÝndaise, litarenitik bileßimli kalÝn tabakalÝ kumtaßlarÝ,gri-yeßil �amurtaßlarÝ ve k�m�rlerle temsil edilir.Birimin, Armutlu K�y� kuzeyinde �l��len en faz-la kalÝnlÝÛÝ 150 mÕdir. KumtaßlarÝ iyi boylanmÝßve yuvarlaklaßmÝß olup, paralel laminasyon,�apraz laminasyon ve sinsedimanter deformas-yon yapÝlarÝ i�erir.

G�m�ßsu (1984), Assilina exponens (Sowerby),Assilina spira (de Roissy), Assilina aff. aspera(Doncieux) fosillerine g�re birime L�tesiyen ya-ßÝnÝ vermißtir. Bu �alÝßma sÝrasÝnda derlenen �r-neklerdeki Nummulites burdigalensis (de la Har-pe), Nummulites gallensis (Heim), Nummulitesglobulus Leymerie, Nummulites laevigatus (Bru-guiere), Nummulites lehneri Schaub, Nummuli-tes millecaput Boubee, Nummulites striatus(Bruguiere), Acarinina pentacamerata (Subboti-na), Acarinina primitiva (Finlay), Acarinina sol-dadoensis soldadoensis (Br�nnimann), Morozo-vella aragonensis (Nuttall), Morozovella formo-sa formosa (Bolli), Globigerina inaequispiraSubbotina ve Globigerina linaperta Finlay fosil-lerine g�re birime Erken-Orta Eosen yaßÝ veril-mißtir.

Kayad�z� �yesi: Ülk defa Ko� (2002) tarafÝndan�ye mertebesinde incelenen birim G�m�ßsu(1984) tarafÝndan Eosen Volkanitleri olarak ad-landÝrÝlmÝß ve haritalanmÝßtÝr. Birim TersakanDereÕnin her iki yamacÝnda da y�zeyler (bkz.Þekil 1a). Ünceleme alanÝnÝn batÝsÝnda K���k-belvar ve Kayad�z� K�yleri �evresinde genißy�zeylemeler sunan bu �ye Pliyosen ��kelleriile uyumsuzlukla �rt�l�r. G�m�ßsu 1984, biriminsondajlardan saptanan kalÝnlÝÛÝnÝn 30-150 marasÝnda deÛißtiÛini belirtmektedir. Birim; �a-murtaßÝ, kumtaßÝ, volkaniklastik, aglomera, t�fitve volkanik kaya� (andezit, bazalt, dasit) arda-lanmasÝndan olußur. Birime, tabanÝndaki Tersa-kan Dere �yesi ile olan ilißkisine g�re Orta Eo-sen yaßÝ verilmißtir.

FASÜYESLER VE FASÜYES TOPLULUKLARI

Fasiyesler ve TanÝmlarÝ

Fasiyes kavramÝ; tabaka ya da tabaka gruplarÝ-nÝn litoloji, geometri, sedimanter yapÝ, fosil i�eri-Ûi, bileßim ve dokusal �zelliklerine baÛlÝ olarakayÝrtlanan ve belirli hidrodinamik koßullar altÝndaolußmuß kaya� topluluklarÝnÝ ifade eder. FasiyeskavramÝ tek bir tabakadan �ok, bir grup tabaka-yÝ ifade eder. Bu tanÝmlardan hareketle incele-me alanÝnda dokuz fasiyes tanÝmlanmÝßtÝr (�i-zelge 1).

Fasiyes Ð1: TabakalÝ konglomeralar

Bu fasiyes; genellikle andezit, bazalt, ��rt ve ki-re�taßÝ �akÝllarÝ i�eren, tane ve kum matriks des-tekli kalÝn tabakalÝ konglomeralardan olußmaktave Demiryolu �l��l� kesitinde �eltek Formasyo-nu i�erisinde g�zlenmektedir (Þekil 3). �akÝllariyi boylanmÝß ve orta derecede yuvarlaklaßmÝßolup, tane boylarÝ 0.5 ile 5 cm arasÝnda deÛiß-mektedir. �akÝllar kum matriks i�erisinde gelißi-g�zel dizilmißlerdir. Konglomeralar gri-yeßil �a-murtaßlarÝ i�erisinde merceksi geometrili olarakbulunmaktadÝr. BazÝ seviyelerde de tabakalÝkumtaßlarÝnÝ (F2) aßÝnmalÝ bir tabanla �zerlediÛig�r�lmektedir. Bileßenlerinin b�y�k �oÛunluÛumermer ve ��rt par�alarÝ olußturmakta olup,bunlar havzanÝn g�ney-g�neydoÛusunda yeralan Tokat MasifiÕnden kaynaklanmÝßtÝr.

Yorum: Bu konglomeralarÝn gerek dokusal �zel-likleri, gerekse merceksi geometrili olmasÝ, ka-nallar i�erisindeki kuvvetli akÝntÝlarÝ ve yatak y�-k� taßÝmasÝnÝ karekterize eder (Simons vd.,1965; Rust, 1978). BunlarÝn bentik foraminiferi�eren gri-yeßil �amurtaßlarÝ ile yanal-d�ßey iliß-kili olmasÝ ise, �rg�l� delta kanallarÝnÝ ißareteder (KazancÝ, 1988).

Fasiyes Ð2: KalÝn tabakalÝ kumtaßlarÝ

KalÝn tabakalÝ litarenitik bileßimli kumtaßlarÝ iletemsil edilen bu fasiyes, �eltek Formasyonui�erisinde g�zlenir (bkz. Þekil 3). Taneler iyi boy-lanmÝß ve orta derecede yuvarlaklaßmÝß olupgenellikle zayÝf karbonat �imento ile tutturulmuß-tur. Bu kumtaßlarÝ bol miktarda (%40-45) kaya�par�alarÝ i�ermektedir. Bunlar volkanik ve meta-morfik kaya� par�alarÝ ile ��rtlerden olußmakta-dÝr. Merceksi geometrili ve erozyon y�zeyleri

Ko� ve T�rkmen 105

106 Yerbilimleri

Þek

il 3.

�el

tek

ve A

rmut

lu fo

rmas

yonl

arÝn

a ai

t �l�

�l�

kesi

tler

(kes

it ye

rleri

i�in

Þek

il 1a

Õya

bakÝ

nÝz)

.F

igur

e 3.

The

mea

sure

d se

ctio

ns o

f the

�el

tek

and

Arm

utlu

form

atio

ns (

for

the

loca

tions

of t

he s

ectio

ns, s

ee F

igur

e 1a

).

Ko� ve T�rkmen 107�

izel

ge 1

. Fas

iyes

lerin

�ze

llikl

eri v

e fa

siye

s to

plul

ukla

rÝ i�

eris

inde

ki d

aÛÝlÝ

mÝ.

Tab

le 1

. Cha

ract

eris

tics

of fa

cies

and

thei

r di

strib

utio

ns in

the

faci

es a

ssoc

iatio

ns.

Tab

akal

Ýko

nglo

mer

alar

(F1)

Kal

Ýn ta

baka

lÝku

mta

ßlar

Ý (F

2)

Par

alel

lam

inal

Ýku

mta

ßlar

Ý (F

3)

B�y

�k �

l�ek

lid�

zl.

�apr

. tab

. ktß

. (F

4)

Dal

galÝ

taba

kalÝ

kum

taßl

arÝ (

F5)

Gri-

yeßi

l�a

mur

taßl

arÝ (

F6)

KÝr

mÝz

�a

mur

taßl

arÝ (

F7)

Org

anik

mad

deli

�am

urta

ßlar

Ý (F

8)

K�m

�r (

F9)

Tan

e bo

ylar

Ý 0.

5-5

cm

aras

Ýnda

, bi

leße

nler

i ki

re�t

aßÝ

ve

��rt

�a

kÝlla

rÝol

ußtu

rur,

kum

mat

riksl

i, iy

i boy

lanm

Ýß v

e or

ta d

erec

ede

yuva

rlakl

aßm

Ýß, m

er-

ceks

i geo

met

rili,

kalÝn

lÝÛÝ 0

.5-2

m a

rasÝ

nda

deÛi

ßir.

Üri t

anel

i, vo

lkan

ik v

e se

dim

ante

r ka

ya�

par�

alar

Ý i�e

rir, b

entik

fora

min

iferli

, iyi

boyl

anm

Ýß

ve

orta

de

rece

de

yuva

rlakl

aßm

Ýß,

kalÝn

lÝÛÝ

0.5-

4 m

ar

asÝn

dade

Ûißi

r.

Ünce

-ort

a ta

neli,

bile

ßenl

erin

�oÛ

unlu

Ûunu

kuv

ars

oluß

turu

r, k

arbo

nat

�im

en-

tolu

iyi

boy

lanm

Ýß v

e yu

varla

klaß

mÝß

, sa

rÝ-b

ej r

enkl

i pa

rale

l la

min

alÝ,

bent

ikfo

ram

inife

rli, i

z fo

silli

, tab

aka

kalÝn

lÝÛÝ 0

.5-2

m a

rasÝ

nda

deÛi

ßir.

Ort

a-iri

tan

eli,

bile

ßenl

erin

in �

oÛun

luÛu

nu k

uvar

s ol

ußtu

rur,

sey

rek

bent

ikfo

ram

inife

rli,

karb

onat

�im

ento

lu,

iyi

boyl

anm

Ýß v

e yu

varla

klaß

mÝß

, yo

Ûun

izfo

silli

, tab

aka

kalÝn

lÝÛÝ 0

.4-2

m. a

rasÝ

nda,

fasi

yesi

n ka

lÝnlÝÛ

Ý 15

m.

Ünce

tane

li, b

ileße

nler

in �

oÛun

luÛu

nu k

uvar

s ol

ußtu

rur,

kar

bona

t �im

ento

lu, i

yiyu

varla

klaß

mÝß

ve

boyl

anm

Ýß, t

abak

a ka

lÝnlÝÛ

Ý 3-2

0 cm

, fas

iyes

in k

alÝn

lÝÛÝ 0

.5-

3 m

ara

sÝnd

a de

Ûißi

r.

YoÛ

un b

entik

ve

plan

ktik

fora

min

iferli

, kal

ÝnlÝÛ

Ý 40

mÕy

e ka

dar

�Ýka

r.

Mas

if, d

isko

idal

jips

kris

talli

, ben

tik v

e pa

nktik

fora

min

iferli

, kal

ÝnlÝÛ

Ý 11

mÕd

ir.

Mas

if,

yoÛu

n or

gani

k m

alze

mel

i, �z

ßeki

lsiz

pi

rit

kris

talli

, ka

yma

kÝvr

ÝmlÝ,

kalÝn

lÝÛÝ 2

5 m

Õye

kada

r �Ý

kar.

Liny

it, k

alÝn

lÝÛÝ 1

.80

m il

e 15

m a

rasÝ

nda

deÛi

ßir.

FA

SÜY

ES

TO

PLU

LUK

LAR

I

Delta d�zl�Û�(FT1)

Delta �n�(FT2)

Lag�n(FT3)

KÝyÝ y�z�(FT4)

KÝyÝ �tesi-ge�iß (FT5)

KÝyÝ �tesi(FT6)

%10

%10

%25

%5

%10

%40

%10

%95

%10

%90

%65

%5

%35

%90

%10

%65

%15

%10

FA

SÜY

ES

LER

FA

SÜY

ES

LER

ÜN �

ZE

LLÜK

LER

Ü

108 Yerbilimleri

kapsayan fasiyesin kalÝnlÝÛÝ 1-4 m arasÝnda de-Ûißmektedir. Demiryolu kesitinde g�zlenen fasi-yes masif konglomera (F1) ile yanal-d�ßey iliß-kili olup tabanÝnda bentik foraminiferli gri-yeßil�amurtaßlarÝnÝ (F6) �zerler (bkz. Þekil 3).

Yorum: Erozyonal taban merceksi geometri veiri tane boyu kanallar i�erisindeki kuvvetli akÝntÝ-larÝ ve yatak y�k� taßÝmalarÝnÝ ißaret eder (Si-mons vd., 1965; Miall, 1977; Rust 1978).

Fasiyes Ð3 : Paralel laminalÝ kumtaßlarÝ

Paralel laminalÝ kumtaßlarÝ ile temsil edilen bufasiyes, sarÝ, bej renkli ve iyi boylanmalÝdÝr. Ge-nellikle geniß yanal yayÝlÝm sunan bu fasiyes,gri-yeßil �amurtaßlarÝ (F6) ve kÝrmÝzÝ �amurtaß-larÝ (F7) ile ardalanmalÝdÝr (Þekil 4). Karbonat �i-mento ile tutturulmuß olan bu kumtaßÝ bileßenle-rinin �oÛunluÛunu kuvarslar olußturmaktadÝr. BukumtaßlarÝnda genellikle paralel, yer yer de �ap-raz laminasyon g�zlenir. KumtaßÝ tabakalarÝnÝn�st seviyelerinde yer yer dalga ripÝllarÝ ve yeryer de k���k �l�ekli teknemsi �apraz laminalarbulunmaktadÝr. Fasiyesin kalÝnlÝÛÝ 0.5 m ile 2 marasÝnda deÛißmekte olup, ortalama kalÝnlÝk 1-1.5 m kadardÝr. Seyrek bentik foraminifer ve se-dimantasyonla eß yaßlÝ deformasyon yapÝlarÝ(konvol�t laminasyon) i�ermektedir (Þekil 5).Tabaka alt y�zeylerinde yer yer kaval yapÝlarÝve oluk izleri g�r�l�r. AyrÝca d�ßey ve yatay ko-numlu biyojenik oygu yapÝlarÝ (burrows) da g�z-lenmektedir. Fasiyes SÝrÝklÝ Tepe kesitinde kÝr-

mÝzÝ �amurtaßlarÝ (F7) ile ardalanmalÝ olup, yo-Ûun olarak Nummulites sp., Discocyclina sp veMiliolidae familyasÝndan fosiller i�erir. AyrÝcagastropod ve bivalvia fosilleri de g�zlenmekte-dir. Armutlu Formasyonu i�erisinde g�zlenen bukumtaßlarÝ, genellikle d�zg�n taban ve tavany�zeylerine sahiptir. Tersakan Dere, YakÝn Te-pe ve Yeni �eltek �l��l� kesitlerinde istifin altseviyelerinde, KalaylÝ Tepe �l��l� kesitinde isestratigrafik istifin alt-orta seviyelerinde yeral-maktadÝr (bkz. Þekil 3).

Yorum: Paralel laminasyon g�steren benzerkumtaßlarÝ y�ksek dalga enerjisi ile ilgili ��kellerveya fÝrtÝna ��kelleri olarak yorumlanÝr (Sned-den ve Nummedal, 1991). Fasiyesin gri-yeßil�amurtaßlarÝ ile ardalanmalÝ olmasÝ, ortamÝn za-man zaman y�ksek enerjili (fÝrtÝnalÝ), zaman za-man da d�ß�k enerjili olduÛunu ve konvol�t la-minasyon ise hÝzlÝ ��kelmeyi ißaret etmektedir(Percival, 1989).

Fasiyes Ð4 : B�y�k �l�ekli d�zlemsel �apraztabakalÝ kumtaßlarÝ

B�y�k �l�ekli d�zlemsel �apraz tabakalÝ kum-taßlarÝ ile karakterize edilen bu fasiyes ArmutluFormasyonuÕnda g�zlenir. KumtaßÝ bileßenleri-nin b�y�k �oÛunluÛunu olußturan kuvars tanele-ri iyi boylanmÝß ve yuvarlaklaßmÝß olup, karbo-nat �imento ile tutturulmußtur (Þekil 6). Yer yer

Þekil 4. Paralel laminalÝ kumtaßÝ (Fasiyes-3) ve gri-yeßil �amurtaßÝ (Fasiyes-6) ardalanmasÝ.

Figure 4. Alternation of paralel laminated sandstone(Facies-3) and grey-green mudstone (Faci-es-6).

Þekil 5. Paralel laminalÝ kumtaßlarÝ (�st d�zeylerindesinsedimanter deformasyon yapÝlarÝ geliß-mißtir).

Figure 5. Paralel laminated sandstones (synsedi-mentary deformation structures have beendeveloped in the upper part of the sandsto-ne).

Ko� ve T�rkmen 109

laminasyon i�eren tabakalarÝn kalÝnlÝÛÝ 40 cm ile2 m arasÝnda deÛißmektedir. Tabaka d�zlemle-ri dikkat �ekici bir ßekilde havzanÝn kuzeyine in-ce taneli fasiyeslerin yoÛunlaßtÝÛÝ alanlara doÛ-ru eÛimlidir. KalÝnlÝÛÝ 15 mÕye kadar �Ýkan fasi-yes, seyrek bentik foraminifer ve bitki kÝrÝntÝsÝi�ermektedir. TabakalarÝ d�ßey ve yatay y�ndekesen oyuklar g�zlenmektedir. Tersakan Dere�l��l� kesitinin orta-�st seviyelerinde g�zlenenbu fasiyes, seyrek olarak, gri �amurtaßÝ (F6) araseviyeleri i�erir (bkz. Þekil 3).

Yorum: Benzer karakterli kuvarsca zengin kum-taßlarÝ �alkantÝ zonunda �alkantÝ ve geri yÝkan-maya baÛlÝ olarak olußmaktadÝr (Clifton, 1981).HavzanÝn kuzeyine ince taneli fasiyeslerin yo-ÛunlaßtÝÛÝ alanlara doÛru eÛimli olan tabakalarsÝÛ deniz kum dalgalarÝna baÛlÝ olarak gelißmißolmalÝdÝr. Kara y�n�nde gelißen ßiddetli fÝrtÝna-lar sÝrasÝnda sahilin �st b�l�m�nden (�rneÛinkÝyÝ �n� ve �st kÝyÝ y�z�) �ok fazla miktarda aßÝ-nan kum, s�spansiyon y�kl� t�rb�lanslÝ akÝntÝ-larla taßÝnarak alt kÝyÝ y�z� b�lgesinde tabaka-lÝ/laminalÝ olarak ��keltilir (Reineck ve Singh,1972, 1973).

Fasiyes -5 DalgalÝ tabakalÝ kumtaßlarÝ

DalgalÝ tabakalÝ kuvarsca zengin kumtaßlarÝ iletemsil edilen bu fasiyes Armutlu Formasyo-nuÕnda g�zlenir. KumtaßlarÝ ince taneli ve kar-bonat �imentolu olup kuvarsca zengindir. Taba-ka kalÝnlÝÛÝ 3-20 cm arasÝnda, fasiyesin kalÝnlÝÛÝ

ise 0,5-3 m arasÝnda deÛißmektedir. Bitki kÝrÝntÝ-larÝ ve seyrek bentik foraminifer i�erir. Gri-yeßil�amurtaßlarÝ ile ardalanmalÝ bir ßekilde g�zle-nen bu fasiyes tabanÝndaki �amurtaßlarÝnÝ �o-Ûunlukla d�zg�n ve yer yer de aßÝnmalÝ tabanlÝolarak �zerlemektedir. Fasiyes, Yeni �eltek �l-��l� kesitinin �st d�zeylerinde silttaßlarÝ ile ar-dalanmalÝ olup geniß yanal yayÝlÝma sahiptir(bkz. Þekil 3).

Yorum: DalgalÝ tabakalÝ kuvarsca zengin kum-taßlarÝ normal dalga tabanÝ ile fÝrtÝna dalga taba-nÝ arasÝnda olußmaktadÝr (Johnson, 1978; Wal-ker,1979).

Fasiyes Ð6 : Gri-yeßil �amurtaßlarÝ

Bu fasiyes, planktik ve bentik forminifer i�erengri-yeßil masif �amurtaßlarÝndan olußur. Genißyanal yayÝlÝmlÝ olan bu �amurtaßlarÝnÝn KalaylÝTepe, Armutlu ocaÛÝ, YakÝn Tepe, Yeni �eltekve Demiryolu kesitlerinde �eltek ve Armutlu for-masyonlarÝnda �l��len en fazla kalÝnlÝÛÝ 30-40mÕye kadar ulaßmaktadÝr. Bu kesitlerde ince-or-ta taneli kumtaßÝ ve silttaßÝ ara seviyeleri yeralÝr.SÝrÝklÝ Tepe �l��l� kesitinde gri �amurtaßlarÝnÝn�st seviyesinde 10 cm �apÝnda kum toplarÝ g�z-lenmektedir. Yine KalaylÝ Tepe ve YakÝn Tepe�l��l� kesitlerinde paralel laminalÝ kumtaßlarÝ(F3) ile ardalanmalÝ olarak g�zlenmektedir (bkz.Þekil 4). Bu fasiyes, YakÝn Tepe �l��l� kesitin-de hakim litolojiyi olußturmaktadÝr. BazÝ d�zey-lerde konkoidal (midye kabuÛu) kÝrÝlÝmlÝ olarakg�zlenen fasiyes, yoÛun olarak Acarinina sp.,Morozovella sp., Globigerina sp. ve Nummulitessp. gibi planktik ve bentik foraminifer i�erir. Ay-rÝca Armutlu ocaÛÝ �l��l� kesitinde istifin �st se-viyelerinde Bayania stygii (Brongniart), Burtinel-la spirulaea (Lamark) gibi gastropod ve yeßil alg(charophytes) fosilleri bulunmaktadÝr.

Yorum: Planktik ve bentik foraminifer i�erenbenzer karakterli �amurtaßlarÝ sakin sulardakiaskÝ y�klerinin ��kelmesi sonucu olußur (Bore-en ve James, 1995). Ancak, fasiyes i�erisindeg�zlenen ince taneli kumtaßÝ tabakalarÝ ise fÝrtÝ-nalarla ilißkili olup, Ýraksak fÝrtÝna tabakalarÝ ola-rak yorumlanÝr (Brenchley vd., 1993; Midtgaard,1996).

Fasiyes Ð7 : KÝrmÝzÝ �amurtaßlarÝ

Pembemsi-kÝrmÝzÝ �amurtaßlarÝ ile karakterizeedilen bu fasiyes, Armutlu Formasyonu i�erisin-

Þekil 6. Kuvars�a zengin kumtaßlarÝnÝn (Fasiyes-4)mikrofotoÛraflarÝ, Q: Kuvars, (�apraz nikol).

Figure 6. Microphotographs of the quartz rich sands-tones , Q: Quartz, (cross-polars) (Facies-4).

110 Yerbilimleri

de g�zlenir ve bol miktarda diskoidal jips kristal-leri i�erir. Fasiyesin SÝrÝklÝ Tepe kesitinde �l��-len kalÝnlÝÛÝ 11 mÕdir. Ü�erisinde orta-ince tanelibentik foraminiferli kumtaßÝ (F2) seviyeleri g�z-lenmektedir. Bu �amurtaßlarÝ Nodosaria sp.,Frondicularia spp., Cribrolenticulina sp., Lenti-culina spp., Hemirobulina sp., Pseudobolivinasp., Globorotalia sp. Globigerina sp., Daviesinaspp.ve Operculina sp. gibi bentik ve planktik fo-raminiferler i�erir. Fasiyesin tabanÝnda kalÝn ta-bakalÝ litarenitik bileßimli kumtaßlarÝ (F2) yeralÝr-ken, �st d�zeylerinde ise volkaniklastikler bulu-nur.

Yorum: Sedimanter kaya�lardaki kÝrmÝzÝ renkhematit mineralleri ile ilißkili olarak gelißir (VanHouten, 1973). Hematitlerin kaynaÛÝnÝ ise lateri-tik topraklar veya demir i�eren kÝrÝntÝlÝ tanelerolußturur (Turner, 1980 ; Pye, 1983). Diskoidaljips kristalleri ise kÝyÝ alanlarÝnda diyajenezin er-ken safhalarÝnda gelißir (Kinsman, 1966).

Fasiyes Ð8 : Organik maddeli gri-boz �amur-taßlarÝ

Gri- boz renkli bol organik maddeli �amurtaßla-rÝndan olußan bu fasiyes, �eltek Formasyonui�erisinde g�zlenir ve bazÝ seviyelerde laminalÝ,bazÝ seviyelerde ise masif �zellik sunar. Lami-nalÝ seviyeler kahverengi ayrÝßma d�zeylerinii�ermektedir. Fasiyesin kalÝnlÝÛÝ 25 mÕye kadarulaßÝr ve Yeni �eltek ocaÛÝ kesitinde k�m�r da-marÝnÝn alt ve �st seviyelerinde yeralmaktadÝr.Bu �amurtaßlarÝ i�erisinde �zßekilsiz pirit kristal-leri bulunmaktadÝr. Eski �eltek a�Ýk ißletmesin-de k�m�r araseviyeleri i�eren bu �amurtaßlarÝn-da kayma-oturma yapÝlarÝ g�r�l�r (Þekil 7). Fa-siyes-8 KalaylÝ Tepe �l��l� kesitinde silttaßÝ, in-ce taneli kumtaßÝ ve yaklaßÝk 2 m kalÝnlÝÛÝndak�m�r damarÝ i�eren bit�ml� ßeyllerle karakteri-ze edilir (bkz. Þekil 3). �amurtaßlarÝ i�erisindesarÝ renkli mikritik kire�taßÝ d�zeyleri yeralÝr. Bukire�taßlarÝ yeßil alg (charophytes) fosilleri i�erir(Þekil 8).

Yorum: Fasiyesin ince tane boyuna sahip mal-zeme i�ermesi ve akÝntÝ k�kenli yapÝlarÝn yoklu-Ûu durgun sularda s�spansiyondan yavaß�a ��-keldiÛine ißaret eder. LaminasyonlarÝn organikmadde i�ermesi ve karbonat i�eriÛi ile biyot�r-basyonun yokluÛu oksijensiz (anoxic) su tabanÝ-nÝn g�stergeleridir (Yemane vd., 1989 ; Anadonvd., 1991). AyrÝca, bu fasiyes i�erisinde g�zle-

nen �zßekilsiz pirit kristalleri de bu yorumu des-teklemektedir. Organik madde bakÝmÝndan zen-gin bu tortullar, kÝrÝntÝlÝ malzeme geliminin az ol-duÛu bataklÝk veya kÝyÝ ovalarÝ ile ilißkili sÝÛ su��kelleri olmalÝdÝr (Besly ve Collinson, 1991).

Fasiyes - 9 : K�m�r

Bu fasiyes; KalaylÝ Tepe, Armutlu ve Yeni �el-tek ocaÛÝ �l��l� kesitlerinde �eltek ve ArmutluformasyonlarÝnda g�zlenmektedir. KalaylÝ Tepe�l��l� kesitinde 1.80 m, Armutlu ocaÛÝnda 1.20-

Þekil 7. Kayma-akma yapÝlarÝ i�eren organik madde-li gri �amurtaßlarÝ (Fasiyes-8) Ð k�m�r (Fasi-yes-9) Ð kire�taßlarÝ.

Figure 7. Grey mudstone with organic material (Fa-cies-8) Ð coal (Facies-9) Ð limestones.

Þekil 8. Kire�taßlarÝ (Þekil 7) i�indeki charophytes fo-silleri.

Figure 8. Charophytes fossils in the limestones (Faci-es-7).

1.50 m kalÝnlÝÛa sahiptir. Fasiyesin kalÝnlÝÛÝ Ye-ni �eltek ocaÛÝnda ise 1-15 m arasÝnda deÛiß-mekte olup, ortalama 8-10 m kadardÝr. K�m�rsert, parlak ve koyu siyah renklidir. Fasiyes Ka-laylÝ Tepe kesitinde, alt seviyesinde gri-boz ma-sif �amurtaßlarÝ (F8), �stte ise silttaßÝ, kire�taßÝve �amurtaßÝ ardalanmasÝ ile ge�ißlidir. ArmutluocaÛÝ �l��l� kesitindeki k�m�r damarÝ, iri taneli�akÝllÝ kumtaßÝ ve silttaßÝ ara seviyeleri i�erengri-yeßil �amurtaßlarÝ (F6) i�erisinde yeralÝr. Ye-ni �eltek ocaÛÝ kesitinde k�m�r�n alt ve �st se-viyesinde bol organik maddeli ve laminalÝ �a-murtaßlarÝ (bit�ml� ßeyl) (F8) yer almaktadÝr.

Yorum: Üßletilen k�m�r damarlarÝnÝn tabanÝndak�kc�kler yer almamakta olup, bunlar yarÝ allok-ton veya allokton k�kenlidir (Parnell vd., 1989).Armutlu �l��l� kesitinde g�zlenen damarlarÝndenizel fosil i�eren �amurtaßlarÝ ile ardalanmalÝolmasÝ da, bunlarÝn lag�nlere �evreden taßÝnanbitkisel materyalin depolanmasÝ ile olußtuÛunug�sterir. �eltek FormasyonuÕndaki damarlarÝnbulunduÛu istifin diÛer fasiyeslerle olan ilißkisiise, bu damarlarÝn delta d�zl�Û� ile ilißkili g�l(ponded water) ve bataklÝklarda ��keldiÛine ißa-ret eder. KarayiÛit vd. (1996), �eltek Formasyo-nuÕna ait k�m�rlerin petrografik �zelliklerini ince-leyerek bunlarÝn g�l ortamÝnda olußtuÛunu be-lirtmißlerdir.

Fasiyes TopluluklarÝnÝn TanÝmÝ ve Yorumu

Fasiyes topluluÛu, belli bir depolanma ortamÝn-da birden fazla fasiyesin biraraya gelmesiyleolußur. Fasiyes topluluklarÝnÝn d�zenlenmesin-de ��kelme koßullarÝ esas alÝnÝr. Kural olarak,tek bir fasiyes sadece ilgili depolanma mekaniz-masÝnÝ yansÝtÝrken, fasiyes topluluklarÝ zamanve mekan i�inde depolanma ortamÝndaki farklÝ-lÝklarÝ ve bu ortamda etkili olan deÛißik sediman-ter s�re�leri ifade eder. Bu nedenle, ortam yo-rumlamada fasiyes topluluklarÝnÝn en deÛerlielemanlar olduklarÝ kabul edilir (Mutti ve Ricci-Lucchi, 1972). Bu �zellikler g�z�n�nde bulundu-rularak aßaÛÝda tanÝmlanan fasiyes topluluklarÝ-nÝn ikisi (�FT1 ve �FT2) �eltek Formasyonu,diÛer d�rd�de (AFT1-AFT4) Armutlu Formasyo-nu olarak haritalanan tortullarÝ kapsamaktadÝr.

�FT-1 : Delta d�zl�Û� (delta plain ) fasiyestopluluÛu

Bu topluluk, Yeni �eltek ocaÛÝ �l��l� kesitindegri-boz renkli organik maddeli �amurtaßÝ (F8) ve

k�m�rlerle (F9), KalaylÝ Tepe �l��l� kesitindeise, merceksi geometrili kumtaßÝ ve mikritik ki-re�taßÝ ara seviyeleri i�eren organik maddeli gri-boz renkli �amurtaßÝ (F8) ve k�m�rlerden (F9)olußur (bkz. Þekil 3). S�z konusu merceksi ge-ometrili kire�taßlarÝ bol bitki kÝrÝntÝlarÝ ve yeßil alg(charophytes) fosilleri i�erir. Topluluk, Eski �el-tek k�m�r ißletmelerine ait y�zeylemelerde kay-ma-oturma yapÝlarÝ i�eren bol organik maddeli�amurtaßlarÝ (F8) ile temsil edilir. Buradaki orga-nik maddeli ince taneli fasiyesler yanal ve d�ßeyy�nde konglomera mercekleri i�eren kumtaßla-rÝna ge�er (bkz. Þekil 3). TopluluÛun kalÝnlÝÛÝKalaylÝ Tepe �l��l� kesitinde 49 m, Yeni �eltekocaÛÝ �l��l� kesitinde ise, yaklaßÝk 25 m olarak�l��lm�ßt�r. KalaylÝ Tepe �l��l� kesitinde butopluluÛun �zerine transgresif olarak ArmutluFormasyonuÕna ait sÝÛ deniz ��kelleri gelir.

Yorum: Topluluk i�erisinde yeralan bol organikmaddeli gri-boz �amurtaßÝ ve k�m�r ardalanma-sÝndan olußan benzer istifler, kÝyÝ ovasÝ veya ba-taklÝk ��kellerini karakterize eder (Besly ve Col-linson, 1991). KalaylÝ Tepe �l��l� kesitindekis�z konusu �amurtaßlarÝ i�erisinde charophytesfosilleri i�eren merceksi geometrili kire�taßlarÝise bataklÝk alanlardaki g�lc�klere (pond) ait tor-tullar olmalÝdÝr (Sagri vd., 1989). Yine bu �amur-taßlarÝnda yeralan merceksi geometrili ince ta-neli kumtaßlarÝ ise, s�z konusu bataklÝk ve g�l-c�kleri besleyen tali kanalcÝklarÝ (crevassechannels) temsil eder (Belt vd., 1984 ; McCabe,1984). Denizel fasiyeslerle yanal ilißkili olan butopluluÛa ait bataklÝk-kÝyÝ ovasÝ, g�lc�k (pond)ve tali kanal alt fasiyes birliÛi bunlarÝn delta d�z-l�Û� alanlarÝnda gelißtiÛine ißaret eder (Reineckve Singh, 1973 ; Reading ve Collinson, 1996).Üstif i�erisindeki kayma-oturma yapÝlarÝ havzatabanÝnÝn sismik bakÝmdan aktif olduÛu g�ster-mektedir (Rossetti, 1999). Bu ince taneli fasi-yeslerin yanal devamÝnÝ olußturan Demiryolu �l-��l� kesitindeki konglomera mercekleri i�erenkumtaßlarÝ ise, d�ß�k sin�sl� kanal sistemleri ileilißkili olarak gelißmiß olmalÝdÝr.

�FT-2 : Delta �n� (delta front) fasiyestopluluÛu

Bu topluluk Demiryolu �l��l� kesitinde tane bo-yu �ste doÛru kabalaßan devreli ardalanmalÝ is-tifler i�erisinde yeralÝr (bkz. Þekil 3). KalÝnlÝÛÝ 20-30 m arasÝnda deÛißen bu ardalanmalÝ istifin alt-orta d�zeylerini paralel laminalÝ kumtaßÝ (F3)

Ko� ve T�rkmen 111

112 Yerbilimleri

i�eren bentik foraminiferli gri-yeßil �amurtaßlarÝ(F6), �st d�zeylerini ise merceksi geometrili iyiolgunlaßmÝß konglomera (F1) ve kumtaßlarÝ(F2) olußturur. Ancak buradaki kaba taneli tor-tullarÝn b�y�k �oÛunluÛunu kumtaßlarÝ (F2)olußturmaktadÝr. Konglomeralar (F1) �oÛunluklakumtaßlarÝnÝn tabanÝnda merceksi geometrilikonumda bulunmaktadÝr. S�z konusu �l��l� ke-sitin tamamÝnÝ olußturan bu topluluk, havzanÝng�neyine doÛru delta d�zl�Û� ��kellerine ge-�erken, kuzey-kuzey batÝya doÛru Armutlu For-masyonuÕna ait kÝyÝ �tesi-ge�iß fasiyesi ile ge-�ißlidir.

Yorum: Tane boyu �ste doÛru kabalaßan istifle-rin �st d�zeylerini olußturan iyi olgunlaßmÝßmerceksi geometrili konglomera ve kumtaßlarÝkanal ��kellerini karakterize etmekte, alt d�zey-leri olußturan bentik foraminiferli gri-yeßil �amur-taßlarÝ (F6) ise kanallar arasÝ koylarÝ olußtur-maktadÝr (Coleman ve Gaglino, 1964 ; Reineckve Singh, 1973). TopluluÛu olußturan �evrimseldepolanma, mevcut kanallarÝn tÝkanÝp yenileri-nin a�ÝlmasÝ sonucu birbirini �zerleyen deltaloblarÝnÝn g�stergesidir. Buradaki kaba taneli��keller ise delta �n� tortullarÝnÝ �zerleyen �r-g�l� delta d�zl�Û� fasiyeslerini karakterize eder(KazancÝ, 1988).

AFT-1 : Lag�n fasiyes topluluÛu

Bu topluluk Armutlu ocaÛÝ �l��l� kesitinde No-dosaria sp., Globigerina sp. gibi bentik ve plank-tik foraminifer, Bayania stygii (Brongniart), Bur-tinella spirulaea (Lamark) gibi gastropod fosille-ri i�eren gri-yeßil �amurtaßlarÝ (F6), k�m�r (F9),ve kumtaßlarÝnÝn ardalanmasÝndan olußur. Ar-mutlu ocaÛÝ �l��l� kesitinin tamamÝnÝ olußturanbu topluluÛun kalÝnlÝÛÝ 6 m olarak �l��lm�ßt�r.Armutlu ocaÛÝ �l��l� kesitinde, k�m�r ve kumta-ßÝ araseviyeleri i�eren gri-yeßil �amurtaßlarÝnÝnolußturduÛu topluluk sÝnÝrlÝ yanal yayÝlÝma sahipolup kuzeydoÛu ve g�neybatÝ y�n�nde temeliolußturan DoÛdu Formasyonu ile sÝnÝrlanÝr. Yorum: Armutlu ocaÛÝ �l��l� kesitinde k�m�rdamarÝ i�eren denizel fosilli (Bayania stygii(Brongniart), Burtinella spirulaea (Lamark)) gri�amurtaßlarÝ ve kumtaßÝ ara seviyeleri ise, kÝyÝalanlarÝna yakÝn b�lgeleri ißaret eder. ÜncelemealanÝnda sÝnÝrlÝ yanal yayÝlÝma sahip olan bu is-tifin gerek fasiyes �zellikleri, gerekse temeliolußturan DoÛdu Formasyonu ile ilißkisi bunlarÝna�Ýk denizle sÝnÝrlÝ baÛlantÝlÝ alanlarda, bir baß-

ka ifade ile lag�nde ��keldiÛini g�sterir. Burada-ki benzer ilißkili kumtaßlarÝ lag�n� besleyenakarsu tortullarÝ olmalÝdÝr (Plint, 1988; Devi-ne,1991). KumtaßlarÝndaki volkanik ve meta-morfik k�kenli kaya� par�alarÝnÝn baskÝn olma-sÝ, bunlarÝn havzanÝn g�ney ve g�neydoÛusun-daki Tokat MasifiÕnden kaynaklandÝÛÝnÝ, diÛerbir ifadeyle taßÝnmanÝn g�ney-g�neydoÛudankuzeye doÛru olduÛunun g�stergesidir.

AFT-2 : KÝyÝ y�z� (shoreface) fasiyestopluluÛu

Bu topluluk, gri-yeßil �amurtaßÝ (F6) araseviye-leri i�eren b�y�k �l�ekli �apraz tabakalÝ kuvars-ca zengin kumtaßlarÝ (F4) ile temsil edilmektedir(Þekil 9). S�zkonusu kumtaßlarÝ yoÛun biyojenikoygu yapÝlarÝ (burrows) ve seyrek bentik forami-nifer i�ermektedir. Topluluk, Tersakan Dere �l-

Þekil 9. (a) Paralel laminalÝ kumtaßÝ (Fasiye-3) ve gri�amurtaßÝ (Fasiyes-6) ardalanmasÝnÝn oluß-turduÛu kÝyÝ �tesi-ge�iß fasiyes topluluÛu ve(b) B�y�k �l�ekli d�zlemsi �apraz tabakalÝkumtaßlarÝ ile karakterize edilen kÝyÝ boyubarlarÝ.

Figure 9. (a) Offshore facies association consisting ofparallel laminated sandstones (Facies-3)and grey mudstone (Facies-6), and (b) ne-arshore bars characterized by large scaleplanar cross-bedded sandstones.

��l� kesitinde istifin orta-�st seviyelerinde g�z-lenmekte olup, 15-20 m arasÝnda deÛißen bir ka-lÝnlÝÛa sahiptir (bkz. Þekil 3). Kesitin yaklaßÝk ��-te ikisini olußturur. Bu topluluk, Tersakan Dere�l��l� kesitinin alt seviyesinde kÝyÝ �tesi-ge�iß(offshore-transition) fasiyes topluluÛu ile d�ßeyilißkilidir.

Yorum: YoÛun biyojenik oygu yapÝlarÝ i�eren,b�y�k �l�ekli �apraz tabakalÝ ve kuvarsca zen-gin kumtaßlarÝ kÝyÝ y�z� (shoreface) alanlarÝndayeralan kÝyÝ boyu barlarÝnÝ karakterize eder (Re-ineck ve Singh, 1973; Johnson,1978). �apraztabakalarÝn planktik foraminiferli �amurtaßlarÝnÝnbaskÝn olduÛu derin alanlara doÛru eÛimli olma-sÝ, barlarÝn deniz y�n�nde ilerlediÛini, bir baßkaifade ile regresif set adasÝnÝ ißaret eder (John-son, 1978; Percival, 1989).

AFT-3 : KÝyÝ �tesi-ge�iß (offshore-transition)b�lgesi fasiyes topluluÛu

Bu fasiyes topluluÛu, paralel laminalÝ kumtaßlarÝ(F3), dalgalÝ tabakalÝ kumtaßlarÝ (F5), gri-yeßil�amurtaßlarÝ (F6) ve kÝrmÝzÝ �amurtaßlarÝndan(F7) olußmakta olup (bkz. Þekil 3) kalÝnlÝÛÝ 20-60m arasÝnda deÛißir. Deformasyon yapÝlarÝ i�erenparalel laminalÝ kumtaßlarÝ, gri-yeßil �amurtaßla-rÝ i�erisinde yer yer merceksi geometrili ve yeryer de geniß yanal yayÝlÝmlÝdÝr. YakÝn Tepe �l��-l� kesitinde topluluÛun yaklaßÝk %60ÕÝnÝ paralellaminalÝ kuvarsca zengin kumtaßlarÝ, %40ÕÝnÝ isegri-yeßil �amurtaßlarÝ olußturmaktadÝr. SÝrÝklÝ Te-pe �l��l� kesitinde ise kalÝn tabakalÝ kumtaßlarÝ(F2), gri-yeßil �amurtaßÝ (F6) ve bentik ve plank-tik foraminifer i�eren kÝrmÝzÝ �amurtaßlarÝndan(F7) olußur (bkz. Þekil 3). YakÝn Tepe �l��l� ke-sitinde topluluk, �st seviyelerinde kÝyÝ �tesi fasi-yes topluluÛu ile d�ßey ilißkili iken, Tersakan De-re kesitinde �st seviyelerinde kÝyÝ y�z� fasiyesiile ge�ißlidir (bkz. Þekil 9). Tersakan Dere kesi-tinin tabanÝnda yeralan konglomeralar i�erisindeboylarÝ 3-30 cm arasÝnda deÛißen kire�taßÝ �a-kÝllarÝ yeralmakta olup, bu �akÝllar istifin tabanÝn-daki DoÛdu FormasyonuÕndan t�remißtir. Kalay-lÝ Tepe �l��l� kesitinde topluluÛun %45Õini F3,%55Õini ise F6 olußturmakta olup, topluluk tava-nÝnda kÝyÝ �tesi fasiyes topluluÛu ile ge�ißlidir.Bir baßka ifade ile �l��l� kesitlerin tamamÝndaF3Õ�n F6Õya oranÝ hemen hemen eßittir.

Yorum: Paralel laminalÝ kumtaßlarÝ ve bunlarlaardalanmalÝ gri-yeßil �amurtaßlarÝ dÝß ßelf siste-

mini karakterize eder (Harris ve Eriksson, 1990).Boreen ve James (1995), VictoriaÕda (Avustral-ya) Tersiyer birimlerindeki benzer fasiyesleri de-rin ßelf ��kelleri olarak yorumlamÝßtÝr. Eßit oran-da paralel laminalÝ kumtaßÝ ve planktik foramini-ferli gri �amurtaßÝ i�eren benzer fasiyesler, kÝyÝkumu ile ßelf �amuru arasÝndaki ge�iß ��kelleri-ni karakterize eder (Reading ve Collinson,1996). Ge�iß zonu sedimanlarÝnÝn �st sÝnÝrÝ nor-mal dalga tabanÝnÝn altÝnda yer almakta olup,asÝl sedimanlarÝnÝ kil, silt, killi silt, siltli kum vekumlar olußturmaktadÝr (Reineck ve Singh,1973). Ancak SÝrÝklÝ Tepe �l��l� kesinin �st d�-zeylerinde g�r�len planktik foraminiferli ve dis-koidal jips kristalleri i�eren kÝrmÝzÝ �amurtaßlarÝise, zaman zaman denizin hÝzlÝca sÝÛlaßtÝÛÝnaißare eder. Tersakan Dere �l��l� kesitinde istifintabanÝnda yeralan konglomeralar yeniden ißlen-miß tortullar olup transgresif gecikme ��kelleriolarak yorumlanabilir (Clifton, 1981; Johnson veLevell, 1995).

AFT-4 : KÝyÝ �tesi (offshore) fasiyestopluluÛu

Gri-yeßil �amurtaßlarÝndan (F6) olußan bu toplu-luk, KalaylÝ Tepe �l��l� kesitinin �st, YakÝn Te-pe �l��l� kesitinin orta-�st ve Yeni �eltek �l��l�kesitinin ise orta seviyelerinde yer almaktadÝr.TopluluÛun kalÝnlÝÛÝ 12 ile 40 m arasÝnda deÛiß-mektedir. KalaylÝ Tepe ve Yeni �eltek �l��l� ke-sitlerinde Armutlu FormasyonuÕnun taban sevi-yelerini olußtururlar. TopluluÛa ait gri-yeßil �a-murtaßlarÝ i�erisinde d�ß�k oranda paralel lami-nalÝ ince taneli kumtaßlarÝ (F3) ve silttaßlarÝ yeralmaktadÝr. Bu topluluk, KalaylÝ Tepe �l��l� ke-sitinde kÝyÝ �tesi-ge�iß b�lgesi fasiyes topluluÛuolarak yorumlanan paralel laminalÝ kumtaßÝ-gri�amurtaßlarÝ ile ardalanmalÝ olarak g�r�l�r.

Yorum: Bentik foraminiferli �amurtaßlarÝ normaldalga tabanÝ altÝnda ��kelmiß olmalÝdÝr. YukarÝ-da belirtilen diÛer fasiyes topluluklarÝ ile olan iliß-kisi de bunlarÝn kÝyÝ �tesi (offshore) alanlarda��keldiÛine ißaret etmektedir. (Reineck veSingh, 1973; Johnson ve Baldvin, 1996).

TARTIÞMA VE SONU�LAR

Ünceleme alanÝnÝn en yaßlÝ birimini olußturanDoÛdu Formasyonu (Santoniyen-Kampaniyen)masif kire�taßlarÝ ile temsil edilmekte ve yerely�zeylemeler sunmaktadÝr (bkz. Þekil 1a). Bir-

Ko� ve T�rkmen 113

�ok araßtÝrmada, bu y�zeylemelerle Eosen ��-kelleri arasÝndaki stratigrafik ilißkinin yer yer fay-lÝ olduÛu vurgulanmÝßtÝr (�zdemir ve Pekmezci,1983; G�m�ßsu 1984). Bu �alÝßma sÝrasÝndayapÝlan incelemelerde DoÛdu FormasyonuÕna

ait kire�taßÝ y�zeylemelerinin Eosen paleocoÛ-rafyasÝnÝn gelißimini denetleyen topoÛrafik y�k-seltiler olduÛunu g�stermißtir. Bu y�kseltilerebaÛlÝ olarak, havzanÝn g�neyinde yaklaßÝk KB-GD doÛrultusunda yayÝlÝm sunan (Eski �el-

114 Yerbilimleri

Þekil 10. �eltek ve Armutlu formasyonlarÝnÝn ßematik ��kelme modelleri (�l�eksiz).Figure 10. Schematic depositional models of the �eltek and Armutlu formations (not-to-scale).

tekÐYeni �eltek y�releri boyunca) bir lag�nolußmußtur (Þekil 10a). Bu lag�nle ilißkili olarak�eltek FormasyonuÕnun delta d�zl�Û�ne ait ba-taklÝk, g�lc�k ve kanal ��kelleri gelißmißtir. Bu-radaki delta d�zl�Û� tortullarÝ havzanÝn kuzeyi-ne doÛru Armutlu FormasyonuÕnun tabanÝnÝolußturan lag�n ��kelleri ile yanal-d�ßey ge�ißli-dir. Ülerleyen d�nemlerde gelißen transgresyonabaÛlÝ olarak, denizel tortullarÝn DoÛdu Formas-yonuÕna ait kire�taßlarÝnÝ kademeli olarak �zer-lediÛi g�r�l�r. Zamanla, temeli olußturan kire�-taßlarÝ tamamen sular altÝnda kalmÝß ve kÝyÝ bo-yu kum barlarÝ gelißmißtir (Þekil 10b). Ancak busÝrada su seviyesinin s�rekli deÛißtiÛi, kÝyÝ �tesive kÝyÝ �tesi-ge�iß fasiyeslerinin ardalanmasÝn-dan anlaßÝlmaktadÝr. Ülerleyen d�nemlerde b�l-gedeki volkanik faaliyetlerin de etkisiyle Kaya-d�z� �yesini olußturan volkaniklastikler ve vol-kanik kaya�larla ardalanmalÝ gri-yeßil �amurtaß-larÝ ��kelmißtir (Þekil 10c). Atalay (2001), Yeni�eltek kesitinin �l��ld�Û� y�zeylemelerde (bkz.Þekil 1a, 3) yaptÝÛÝ incelemelerde, bu istifin �el-tek FormasyonuÕna ait olduÛunu ve mendereslinehirlerde ��klediÛini belirtmißlerdir. Bu �alÝßmakapsamÝnda yapÝlan araßtÝrmalarda ise, yoÛunbentik ve planktik foraminifer i�eren istifin kÝyÝ�tesi ve kÝyÝ �tesi-ge�iß alanlarÝnda ��keldiÛinig�stermißtir. Akg�n (2002) �eltek ve ArmutluformasyonlarÝ i�erisinde yer alan k�m�rleri pali-nolojik incelemeleri sonucu, Eski �eltek ve Yeni�eltek k�m�r ißletmelerine ait damarlarÝn g�lveya taßkÝn d�zl�kleri ile ilißkili bataklÝklarda, Ar-mutlu k�m�r ißletmelerine ait damarlarÝn ise de-nizel kÝyÝ ortamÝnda gelißtiÛini belirtir. Bu �alÝß-mada elde edilen veriler; �eltek k�m�r damarla-rÝnÝn delta d�zl�Û�ndeki g�l ve bataklÝklarda, Ar-mutlu k�m�r damarÝnÝn ise lag�nde olußtuÛunug�stermektedir. AyrÝca �eltek Formasyonu ileArmutlu Formasyonu arasÝndaki stratigrafik iliß-kinin bazÝ �alÝßmalarda uyumlu (�zdemir vePekmezci, 1983; Akg�n, 2000; Atalay, 2001),bazÝ �alÝßmalarda (G�m�ßsu 1984) ise uyum-suz olduÛu belirtilmektedir. Bu araßtÝrmadakibulgular, �eltek FormasyonuÕnun �st seviyeleri-nin Armutlu Formasyonu ile yanal-d�ßey ge�ißliolduÛunu, bir baßka ifade ile iki birim arasÝndauyumlu bir ilißkinin varlÝÛÝnÝ g�stermißtir.

KATKI BELÜRTME

Bu �alÝßma, birinci yazarÝn y�ksek lisans tezikapsamÝnda FÝrat �niversitesi AraßtÝrma FonutarafÝndan F�NAF-433 nolu proje ile desteklen-mißtir. AyrÝca birinci yazara y�ksek lisans �alÝß-

masÝ sÝrasÝnda T�BÜTAK Destek ve TeßviklerDairesi BaßkanlÝÛÝ tarafÝndan burs verilmißtir.Bentik ve planktik foraminiferlerin determinas-yonlarÝ Prof.Dr. Üzver �ZKAR (Üstanbul �niversi-tesi), Prof. Dr. Niyazi AVÞAR (�ukurova �niver-sitesi) ve Y.Do�.Dr. Meral KAYA (FÝrat �niversi-tesi) tarafÝndan yapÝlmÝßtÝr. Yazarlar ilgili kurumyetkilileri ile paleontolojik incelemeleri yapan �Û-retim �yelerine, yapÝcÝ eleßtirileri ile makaleninson ßeklini kazanmasÝnÝ saÛlayan Prof.Dr. Niza-mettin KAZANCI (Gebze Y�ksek Teknoloji Ens-tit�s�), Prof.Dr. UÛur ÜNCÜ (Dokuz Eyl�l �niver-sitesi), Do�.Dr. Cemil YILMAZ (Karadeniz Tek-nik �niversitesi) ve Yerbilimleri Dergisi Edit�rle-riÕne teßekk�r ederler.

KAYNAKLAR

Akg�n, F., 2000. Stratigraphic and paleoenvironmen-tal significance of Eocene palynomorphsof the Central Anatolia, Turkey. (June 24-30, 2000), Abstracts, Nanjing, China.

Anadon, P., Cabrera, L., Julia, R., and Marzo, M.,1991. Sequential arrangement and asym-metrical fill in the Miocene Rubielos de Mo-ra Basin (Northeast Spain). In: P. Anadon,L. Cabrera and K. Kelts (eds), LacustrineFacies Analysis. International Associationof Sedimentologists Special Publication.No:13, 257-275.

Atalay, Z., 2001. Amasya y�resindeki linyitli �eltekFormasyonuÕnun stratigrafisi, fasiyes ve��kelme ortamÝ �zellikleri. T�rkiye JeolojiB�lteni, 44(2), 1-22.

BarutoÛlu, �. H., 1954. Tersakan �ayÝ batÝsÝndaki lin-yit yataÛÝnÝn rantabilite raporu. Maden Tet-kik ve Arama Enstit�s�, Derleme No.2111, 24s (yayÝmlanmamÝß).

Belt, E. S., Flores, R. M., Warwick, P. D., Conway,K.M., Johnson, K.R., and WaskowÝtez,R.S., 1984. Relationship of fluviodeltaic fa-cies to coal deposition in the Lower FortUnion Formation (Palaeocene), South-Western North Dakota, Sedimentology ofCoal and Coal Bearing Sequences. R.A.Rahmani and R.M. Flores (eds) Internati-onal Association of Sedimentologists Spe-cial Publication. 7, 177-195.

Besly, B.M., and Collinson, J.D., 1991. Volcanic andtectonic controls of lacustrine and alluvialsedimentation in the Stephanian coal-be-aring sequences of the Malpas-Short Ba-sin, Catalonian Pyrenees. Sedimentology,38, 3-26.

Blumenthal, M.M., 1937. Amasya vilayetine tabi �el-tekÕteki linyitli arazinin jeolojik teßekk�latÝhakkÝnda rapor. Maden Tetkik ve Arama

Ko� ve T�rkmen 115

Enstit�s�, Derleme No. 157, 7s (yayÝmlan-mamÝß).

Boreen, T. D., and James, N. P., 1995. Stratigraphicsedimentology of Tertiary cool-water li-mestone, South-east Australia. Journal ofSedimentary Research, B65(1), 142-159.

Brenchley, P. J., Pickerill, R. K., and Stromberg, S.G.,1993. The role of wave reworking on thearchitecture of storm sandstone facies,Bell Island Group (Lower Ordovician),Eastern New-foundland. Sedimentology,40, 359-382.

Clifton, H. E., 1981. Progradational sequences in Mi-ocene shoreline deposits, southeasternCaliente Range, California. Journal of Se-dimentary Petrology, 51, 165-184.

Coleman J. M., and Gaglino S. M., 1964. Cyclic sedi-mentation in the Mississippi river deltaicplain. Trans. Gulf Coast Association Ge-ological Society, 14, 67-80.

Devine, P.E., 1991. Transgressive origin of channe-led estuarine deposits in the Point Lookoutsandstone, Northwestern New Mexico: Amodel for Upper Cretaceous, Cyclic reg-ressive parasequences of the U.S. Wes-tern Interior. The American Association ofPetroleum Geologists Bulletin, 75(6),1039-1063.

Eriß, E., 1996. Eosen yaßlÝ �eltek (Amasya) k�m�rle-rinin kimyasal-petrografik �zellikleri,olu-ßum ortamÝ ve ekonomik potansiyelinin in-celenmesi. Hacettepe �niversitesi Fen Bi-limleri Enstit�s�., Ankara, Y�ksek M�hen-dislik Tezi, 63s (yayÝmlanmamÝß).

G�m�ßsu, M., 1978. Amasya Üli Merzifon ve SuluovaÜl�eleri K�m�r Jeolojisi. Maden Tetkik veArama Enstit�s�, Derleme No. 7063, 23s(yayÝmlanmamÝß).

G�m�ßsu, M., 1984. Amasya Üli �eltek K�m�r Havza-sÝÕnÝn jeolojisi ve k�m�r potansiyelinin de-Ûerlendirilmesi. Ankara �niversitesi FenFak�ltesi., Ankara, Doktora Tezi, 80s (ya-yÝmlanmamÝß)

Harris, C.W., and Eriksson, K.A., 1990. Allogeniccontrols on the evolution of storm to tidalshelf sequences in the Early ProtorozoicUncompahgre Group, Southwest Colora-do, USA. Sedimentology, 37, 189-213.

Hezarfan, C., 1974. Amasya-Suluova-�eltek K�m�rÜßletmesi civarÝnÝn jeolojik raporu. MadenTetkik ve Arama Enstit�s�, Derleme No.6137, 6s (yayÝmlanmamÝß).

Johnson, H. D., 1978. Shallow Siliciclastic Seas, In:H.G. Reading (eds.), Sedimentary Envi-ronments and Facies, Blackwell ScientificPublications, 207-257.

Johnson, H.D., and Baldvin, C.T., 1996. Shallow clas-tic seas. Sedimentary Environments: Pro-cess, Facies and Stratigraphy, H.G. Re-

ading (ed.), Department of Earth Sciences,University of Oxford, Third Edition, 232-280.

Johnson, H.D., and Levell, B.K., 1995. Sedimento-logy of a transgressive, estuarine sandcomplex: the Lower Cretaceous WoburnSands (Lower Greensand), Southern Eng-land. Sedimentary Facies Analysis, A.G.Plint (ed.), International Association of Se-dimentologists Special Publication. 22, pp.17-46.

KarayiÛit, A.Ü., Eriß, E., and CicioÛlu, E., 1996. Coalgeology, chemical and petrographical cha-racteristics, and implications for coalbedmethane development subbituminous co-als from the Sorgun and Suluova Eocenebasins in Turkey. Coalbed Methane andCoal Geology, R.A. Gayer and I. Harris(eds.) Geological Society of London, Spe-cial Publication, 109, 325-338.

KazancÝ, N., 1988. Kaba-taneli deltalar. JeomorfolojiDergisi, 16, 9-15.

Kinsman, D.J.J., 1996, Gypsum and anhydrite of re-cent age, Trucial Coast. Persian Gulf. Pro-ceedings of the 2nd International SaltSymposium Cleveland, Northern Ohio Ge-ological Society, v.1, p. 302-326.

Ko�, C., 2002. Suluova (Amasya) kuzeybatÝsÝndakiEosen ��kellerinde sedimantolojik incele-meler. FÝrat �niversitesi Fen Bilimleri Ens-tit�s�,. ElazÝÛ, Y�ksek M�hendislik Tezi,52s (yayÝmlanmamÝß).

Lebk�chner, R. F., 1967. �eltek Madeni Linyit Saha-sÝnÝn doÛu b�l�m�nde baßka ißlenme im-kanlarÝnÝn incelenmesine ait rapor. MadenTetkik ve Arama Enstit�s�. Derleme No.2750, 7s (yayÝmlanmamÝß).

McCabe, P. J., 1984. Depositional environments ofcoal and coal-bearing strata, Sedimento-logy of Coal and Coal Bearing Sequences,R. A. Rahmani and R.M. Flores (eds), In-ternational Association of Sedimentolo-gists Special Publication. 7, 13-42.

Miall, A.D., 1977. A review of braided river depositi-onal environments. Earth Science Review,3: 1-62.

Midtgaard, H. H., 1996. Inner-shelf to lower-shorefa-ce hummocky sandstone bodies with evi-dence for geostraphic influenced combi-ned flow, Lower Cretaceous West Green-land. Journal of Sedimentary Research,66(2),343-353.

Mutti. E., and Ricci-Lucchi, F., 1972. Le torbiditiDellÕApenino settentrinale: Introduzlone allanalisi di facies. Memoir Society GeologyItaly,11, 161-199.

�zdemir, Ü. ve Pekmezci, F., 1983. Amasya-Suluova-�eltek linyit sahalarÝ jeolojisi ve sondajaramalarÝ raporu. Maden Tetkik ve Arama

116 Yerbilimleri

Genel M�d�rl�Û�. Derleme No: 428, 24s(yayÝmlanmamÝß).

�zt�rk, A., 1979. Ladik-Destek y�resinin tektoniÛi.T�rkiye Jeoloji Kurumu B�lteni, 23(1),21-31.

Parnell, J., Shukla, B., and Meighan, I.G., 1989. Thelignite and associated sediments of theTertiary Lough Neagh Basin. Irish Journalof Earth-Sciences, 10, 67-88.

Pekmezciler, S., 1953. �eltek linyit aramalarÝ raporu,Maden Tetkik ve Arama Enstit�s�. Derle-me No. 2106, 78s (yayÝmlanmamÝß).

Percival, C.J., 1989. Harthope GanisterÐa transgres-sive barrier island to shallow-marine sandridge from the NamurÝan of Northern Eng-land.Journal of Sedimentary Petrology, 62,442-454.

Plint, A.G., 1988. Global eustacy and the Eocene se-quence in the Hampshire Basin, England.Basin Research, 1, 11-22.

Pye, K., 1983. Red Beds. Chemical Sediments andGeomorphology, A.S. Goude, K. Pye(eds), Academic Press, London, 227-263.

Reading, H.G. and Collinson, J.D., 1996. Clastic co-asts, Sedimentary Environments: Process,Facies and Stratigraphy, H.G. Reading(ed), Department of Earth Sciences, Uni-versity of Oxford, Third Edition, 154-228.

Reineck, H.E., and Singh, I.B., 1972. Genesis of lami-nated sand and graded rhythmites instorm-sand layers of shelf mud. Sedimen-tology, 18, 123-128.

Reineck, H.E., and Singh, I.B., 1973. DepositionalSedimentary Environments. Springer-Ver-lag, Berlin, 439pp.

Rossetti, D.F., 1999. Soft-sediment deformationstructures in late Albian to Cenomaniandeposits, Sao Luis Basin, northern Brazil:evidence for palaeoseismicity. Sedimento-logy, 46, 1065-1081.

Rust, B.R., 1978.Depositional models for braided al-luviums. Fluvial Sedimentology, Miall, A.D.(ed.), Canadian Society of Petroleum Ge-ologist, Memoir 5 : 605-655.

Sagri, M., Abbate, T., and Bruni, P., 1989. Deposits ofephemeral and perennial lakes in the Ter-tiary Daban Basin (Northern Somalia). Pa-laeogeogray, Palaeoclimatolgy, Palaeoco-logy, 70, 225-233.

Simons, D.B., Richardson, E.V., and Nordin, C.F.,1965, Sedimentary structures generatedby flow in alluvial channels, Primary Sedi-mentary Structures and Their Hydrodina-mic Interpretation, G.V. Middleton (ed.),Society of Economic Paleontologists andMineralogists, Special Publication, 12, 34-42.

Snedden, J.W., and Nummedal D., 1991. Origin andgeometry of storm-deposited sand beds inmodern sediments of the Texas continen-tal shelf. Shelf Sand and Sandstone Bodi-es: Geometry, Facies and Sequence Stra-tigraphy, D.J.P. Swift, G.F. Oertel R.W.Tillman and J.A. Thorne (eds.). Internati-onal Association of Sedimentologists Spe-cial Publication, 14.

Turner, P., 1980. Continental Red Beds. Elsevier,Amsterdam, 562 pp.

Van Houten F.B., 1973. Origin of red beds : a review1961-1972. Annual Review Earth and Pla-netary Sciences, 1, 39-61.

Walker, R.G., 1979. Shallow marine sandstone. Faci-es Models, Roger G. Walker (ed.), Geosci-ence Canada Reprint Series. 1, 75-89.

Yemane, K., Siegenethaler, C., and Kelts, K., 1989.Lacustrine environment during Lower Be-aufort (Upper Permian) Karoo Depositionin Northern MalawÝ. Palaeogeogray, Pala-eoclimatolgy, Palaeocology, 70, 165-178.

Ko� ve T�rkmen 117