Upload
luckypooh
View
214
Download
1
Embed Size (px)
DESCRIPTION
openbooks 3 ไอ้พวกสุพรรณ 4 ไอ้พวกสุพรรณ พิมพ์ครั้งแรก ประชาชาติรายวัน พ.ศ. 2517 ข่าวสด พ.ศ. 2548 5 เขียน วาณิช จรุงกิจอนันต์ ภาพประกอบ ธีรณัฏฐ์ ขวัญกิจประณิธิ รวมเล่มครั้งแรก สิงหาคม 2553 บรรณาธิการ นิภา เผ่าศรีเจริญ ไอ้พวกสุพรรณ 6 ไอ้พวกสุพรรณ 1 มนต์การเมือง หรือการเมืองนั้นมีมนต์ 14 2 น้องนางบ้านนา น่าภูมิใจที่เป็นชาวนา 20 3 สายัณห์ สัญญา จำาปาลืมต้น 26 4 ฝากใจไว้พิษณุโลก ความรัก ความหวัง 32 คว
Citation preview
3ไอพวกสพรรณ
ไอพวกสพรรณopenbooks
4ไอพวกสพรรณ
5ไอพวกสพรรณ
พมพครงแรก
ประชาชาตรายวน พ.ศ. 2517
ขาวสด พ.ศ. 2548
รวมเลมครงแรก
สงหาคม 2553
เลขมาตรฐานสากลประจำาหนงสอ
978-616-7347-15-8
เขยน
วาณช จรงกจอนนต
บรรณาธการบรหาร
ภญโญ ไตรสรยธรรมา
บรรณาธการ
นภา เผาศรเจรญ
ผชวยบรรณาธการ
สนนาถ เศรษฐพศาล
ภาพประกอบ
ธรณฏฐ ขวญกจประณธ
ออกแบบปกและรปเลม
ลกษวงษ ประกตภพสทธ
ขอมลทางบรรณานกรมของสำานกหอสมดแหงชาต
National Library of Thailand Cataloging in Publication Data
วาณช จรงกจอนนต.
ไอพวกสพรรณ.-- กรงเทพฯ : โอเพนบกส, 2553
264 หนา.
1. เพลงลกทง. 2. นกรอง. l. ชอเรอง.
782.42
ISBN 978-616-7347-15-8
ราคา 215 บาท
สำานกพมพ openbooks
286 ถนนพชย แขวงถนนนครไชยศร
ดสต กรงเทพฯ 10300
โทรศพท 02 669 5145
โทรสาร 02 669 5146
www.onopen.com
email: [email protected]
จดจำาหนาย
บรษท เคลดไทย จำากด
117-119 ถนนเฟองนคร ตรงขามวดราชบพธ
กรงเทพ 10200
โทรศพท 02 225 9536-40
โทรสาร 02 222 5188
6ไอพวกสพรรณ
สารบญ
7ไอพวกสพรรณ
Introduction 8เพลงลกทง กบ สำาเนยง “เหนอ” สพรรณ
1 มนตการเมอง หรอการเมองนนมมนต 14
2 นองนางบานนา นาภมใจทเปนชาวนา 20
3 สายณห สญญา จำาปาลมตน 26
4 ฝากใจไวพษณโลก ความรก ความหวง 32 ความหลง รถไฟ
5 มนตเมองเหนอ ไดฟงแลวกฝน 38
6 ชอทพยรวงทอง 44 หนมเปนเคยว สาวเปนขาว
7 พอแกแมเฒา ความจรงทขมขน 50
8 สาวชาวสวน ความฝนของสาววยสบแปด 56
9 เพลงแรกจากความหลง 62
10 ใครหนอชนะเนงบา 68
11 กมใจไมมลอลง 74
12 นองแดงของพ 80
13 ไอพวกสพรรณ 86
14 จดหมายและขอมล 94
15 ลายมอไพบลย บตรขน 100
16 วสนตฤด 106
8ไอพวกสพรรณ
17 เยลล 112
18 เสยงสมยศ 118
19 จดหมาย 126
20 ครพยงค 132
21 เสยงขลยครวญ 140
22 รถเมลรบจาง 146
23 ลานเท 154
24 ขวญใจของผม 160
25 เรยม 168
26 สงสารสโขทยระทม 174
27 ลลาวด 180
28 อารมณสาว 186
29 กลนโคลนสาบควาย 194
30 กลนโคลนสาบควาย (ตอ) 202
31 พอแกแมเฒา 208
32 รอยไถ 214
33 ไพบลย บตรขน 220 อศจรรยเพลงแรกจนถงเพลงสดทาย
34 วนทลทผานไป 234
9ไอพวกสพรรณ
ภาคผนวก
เรองสน เมองหลวง 246
บทสมภาษณ 260หนงสอเลมน ชอ ‘วาณช จรงกจอนนต’
10ไอพวกสพรรณ
Introductionเพลงลกทงกบ สำาเนยง “เหนอ” สพรรณ
11ไอพวกสพรรณ
เพลงลกทง กบสำาเนยง “เหนอ” สพรรณ เปน “คนละเรองเดยวกน”
หมายความวาทงสองประเดนเปนคนละเรอง แตมกถกจบโยง
เปนเรองเดยวกน เชน
ทกครงทคยกนเรองเพลงลกทง กจะโยงไปเรองสำาเนยง “เหนอ”
สพรรณดวย ครนพดกนเรองสำาเนยง “เหนอ” สพรรณกจะโยง
เขาเรองเพลงลกทงโดยปรยาย
1. เพลงลกทง เพลงลกทง มพฒนาการจากเพลงไทยสากลเมอหลง
พ.ศ.2500 เปนผลจากเครองรบวทยแรก มเทคโนโลยใหมเรยก
“ทรานซสเตอร” และการเคลอนยายแรงงานจากชนบทเขาโรงงาน
อตสาหกรรมในกรงเทพฯ ครนราว พ.ศ. 2506-7 มชอเฉพาะเรยกเพลง
ดนตรพวกนวาเพลงลกทง แลวมพฒนาการดวยลกษณะเฉพาะตวกวาง
ขวางสบมา
12ไอพวกสพรรณ
เพลงไทยสากล คอเพลงทบรรเลงทำานองดวยเครองดนตรฝรง
เรยกเครองดนตรสากล แรกมตงแตรชกาลท 5 ราว พ.ศ. 2446 แลว
เปนทนยมกวางขวางตงแตกอน พ.ศ. 2500 เพราะสงกระจายเสยงผาน
วทย (ระบบ AM แรกมสถานวทยในประเทศไทย ราว พ.ศ. 2465 ปลาย
แผนดนรชกาลท 6)
แตเครองรบวทยสมยแรกอยในแวดวงจำากดมาก เพราะมขนาด
ใหญโต เคลอนทไมได ตองใชแบตเตอรจำานวนมาก ตองมเสาอากาศสง
และราคาแพง
ราวหลง พ.ศ.2500 แรกมเครองรบวทยทรานซสเตอรแพร
หลายเขามาถงประเทศไทย ทำาใหเครองรบขนาดเลกลง, เสาอากาศเลก,
แบตเตอรกอนเลกๆ, เคลอนทได คอยกยายวทยไปมาได มสถานสงทง
ระบบ AM และ FM หลายแหง
(ทรานซสเตอรเปนเทคโนโลยใหม พบครงแรกในสหรฐฯเมอ
ราว พ.ศ.2490 วทยทรานซสเตอรเครองแรกผลตสทองตลาดเมอปลาย
ป พ.ศ.2497 ทำาใหเขาถงคนฟงไดงาย สงผลใหเกดเพลงดนตรแนวใหม
คอ รอคแอนดโรล แลวระบาดไปทวโลก)
ประกอบกบชวงเวลาหลง พ.ศ.2500 มแผนพฒนาเศรษฐกจ
และสงคมแหงชาต ฉบบท 1 เพอทำาสงคมไทยใหเปนอตสาหกรรม
แบบตะวนตก เรมมโรงงานอตสาหกรรมกระจายทวไปในกรงเทพฯและ
ปรมณฑล ทำาใหตองจางแรงงานจากชนบทเขาทำางานในโรงงานเหลานน
แรงงานชนบทยคแรกๆ เปนผชาย เรมมเพลงเฉพาะเพอสง
“สาร”ระหวางผชายทเขามาขายแรงงาน กบผหญงททำานาอยบานนอก
บานนา นานเขาเมอมโรงงานทอผาตองการแรงงานผหญง สงผลให
เกดเพลงของผใชแรงงานโตตอบตดพอระหวางหญงชายมากขน กวาง
ขวางขน ทำานองเพลงสวนมากเอามาจากดนตรไทย แลวดดแปลงใหม
ใหบรรเลงดวยเครองดนตรสากล ทำานองเพลงลกทงจงซำาๆ กน จนได
ชอวาเปนเพลง “รอยเนอ ทำานองเดยว”
13ไอพวกสพรรณ
2. สำาเนยง “เหนอ” สพรรณ
สำาเนยงสพรรณเปนเครอญาตใกลชดกบสำาเนยงลาวหลวง-
พระบาง แลวถกเรยกวา “เหนอ”
คนไทยสยามลมนำาเจาพระยาราวหลง พ.ศ. 1500 พดจาภาษา
ไทยดวยสำาเนยงลาว ใกลชดสำาเนยงลาวเหนอไปทางหลวงพระบาง
พระเจาแผนดนกรงศรอยธยากตรสคำาไทยสำาเนยงลาว มรองรอย
อยในคำา “เจรจาโขน” เปนขนบสบเนองจนถงทกวนนจะเปลยนแปลง
มได(เพราะเปนเครองราชปโภคของพระเจาแผนดน) ฉะนนคนเจรจา
(แทนคนเลนทสวมศรษะโขนปดปาก พดเองไมได) ในการแสดงโขน(กรม
ศลปากร) ปจจบนตองฝกหดดดสำาเนยงใหเหมอนขนบเดมครงกรงเกา
คำา “เจรจาโขน หมายถงบทสนทนาของตวละครสำาคญๆ เชน
พระรามเจรจากบทศกณฐ มลลาสงตำาทางวรรณยกตเหมอนสำาเนยงลาว
หลวงพระบาง แลวตรงกนกบสำาเนยงพดของคนทางฟากตะวนตกลมนำา
เจาพระยา นบแตเขตอตรดตถ, พษณโลก, สโขทย, กำาแพงเพชร, พจตร,
นครสวรรค ลงมาถง ชยนาท, สงหบร, อางทอง ตลอดจน นครปฐม,
ราชบร, เพชรบร, ฯลฯ
แตทรจกแพรหลายทสดกคอในนามสำาเนยงสพรรณ ทถกคน
อนๆ โดยเฉพาะคนกรงเทพฯ เรยกอยางดถกวา “เหนอ”
สำ�เนยงล�ว ในรฐสโขทย, รฐอโยธย�-สพรรณภม เหตทคนไทยสยามลมนำาเจาพระยาพดจาภาษาไทยสำาเนยง
ลาว กเพราะมพวกลาวเคลอนยายไปมาระหวางสองฝงโขงกบลมนำา
เจาพระยามานานหลายพนปแลว
เมอลงมาถงลมนำาเจาพระยา บางพวกตงหลกแหลงชวคราวพอ
ทำางานสำาเรจกกลบสองฝงโขง แตบางพวกอยถาวร แลวผสมกลมกลน
กบเครอญาตชาตพนธดงเดมกลายเปนไทยสยาม ราวหลงพ.ศ. 1500
นานเขากเตบโตมอำานาจเปนชนชนปกครอง
14ไอพวกสพรรณ
การเคลอนยายจากสองฝงโขงลงลมนำาเจาพระยา มรองรอยเปน
ตำานานอยในคำาบอกเลาชาวกรงศรอยธยา (ยคกอนแผนดนสมเดจพระ-
นารายณ หรอกอน พ.ศ. 2000 ตอมาลาลแบร ราชทตฝรงเศสบนทกไว)
สอดคลองกบตำานานในพงศาวดารลานชาง ตอนขนบลม(บรม)
เปนเจาเมองหลวงพระบาง (ลานชาง) ใหลกชาย 7 คน แยกครวไปสราง
บานแปลงเมองอยทศทางตางๆ
งวอน ลกชายคนท 5 ของขนบรม แยกครวยกลงทางลมนำานาน
ไปสรางบานแปลงเมองอยลมนำาเจาพระยา แลวเปนเจานายปกครองเมอง
อโยธยา-สพรรณภม (คำาวา งว, งว แปลวา ลกชายคนท 5 สวน อน
หมายถง ผลไมลกกลมแปน กลางบม เปนลกจนชนดหนง, อาจมาจาก
คำาวา อนตา, พระอนทร กได)
เจางวอน มเครอญาตพนอง 6 เมอง เชน พคนโตชอ ขนลอ
ครองเมองชวา(หลวงพระบาง), นองสดทองชอ เจดเจอง ครองเมอง
พวน(เชยงขวาง) ฯลฯ
อนทจรงกลมชนพดตระกลภาษาไทย-ลาว เคลอนยายไปๆ มาๆ
ระหวางลมนำาโขงกบลมนำาเจาพระยา ไมนอยกวา 3,000 ปมาแลว
ตอมาราวหลง พ.ศ. 1000 กลมชนนมหลกแหลงปะปนกบกลม
อนๆ บรเวณลมนำาเจาพระยา แลวถกเรยกจากพวกอนวา สาม (เพยน
จากคำาวา ซม, ซำา แลวจะกลายเปน สยาม ตอไป)
ครนหลง พ.ศ. 1500 ตระกลไทย-ลาว เคลอนยายตามเสน-
ทางการคาภายใน เมอการคากบจน คกคกแนนหนากวาแตกอน แลว
ผลกดนใหไปตงหลกแหลงบรเวณลมนำาเจาพระยา เปนสามญชนชาวไร
ชาวนามมากขนจนกลายเปนประชากรสวนหนงของรฐสมยนน แลวคน
บางตระกลเตบโตมฐานะทางสงคมสงขน
ระหวาง พ.ศ. 1890-1893 กาฬโรค(หา)ระบาด จากจนถง
สวรรณภมและอษาคเนย ไปตะวนออกกลางถงยโรป มผคนลมหายตาย
กวานบไมถวน โดยเฉพาะเจานายชนชนสงทมบานเรอนรววงคบคงหนา
15ไอพวกสพรรณ
แนนอยในเมอง เปนแหลงเพาะเชอโรคใหแพรระบาดอยางด
เมอโรคระบาดหมดไป พวกไทย-ลาวทมฐานะทางสงคมสงมา
กอน กเรองอำานาจขนแทน เจานายรนเกาทลมตายเกอบหมด สงผล
ใหภาษาไทยสำาเนยงลาวทวความสำาคญ แลวไดรบยกยองเปนภาษา
ทางการ จนมอกษรทววฒนาการจาก “อกษรขอม” (เขมร) ขนใชเอง
ตอจากนน “พลงลาว” กผลกดนสรางสรรคภาษาและวรรณคด
(ยคอยธยา) เชน โองการแชงนำา ในพธกรรมศกดสทธสนองการเมอง
การปกครอง, ยกยองแถน, ตลอดจนการละเลน เชน ขบเสภา, ระเบง,
ฯลฯ
แตเชอสายลาวทมหลกแหลงในเขตสพรรณบรทกวนน มไดสบ
ลาวมาแตเดม หากถกกวาดตอนมายคหลงตงแตแผนดนพระเจาตาก
กรงธนบร ครงใหญสดคอแผนดนรชกาลท 3 กรงรตนโกสนทร
3. วาณช
วาณช จรงกจอนนต ชาวสพรรณ บานเกดอยบางปลามา
มคลองบางยหนแยกจากแมนำาสพรรณ(ทาจน) ไปทางอยธยา
เขาชอบชวนผมคยเรองเพลงลกทงกบสำาเนยงสพรรณ ถาลงได
คยกนทไรกยาว มทงทกทวงมทงถกเถยงสนกสนานตนเตนเราใจไมรจบ
ทกวนนผมยงไดยนเสยงวาณชดงในห
สจตต วงษเทศ
มถนายน 2553
มนตการเมอง
หรอการเมองนนมมนต
๑
อกไมนานเรากจะมการเลอกตงผแทนราษฎรกนอก
ถาเพลงนจะถกนำามารองอกครง เราจะรสกไดวาไมม
ขอความตอนไหน ตรงใดทจะตองแกไขใหเขากบ
เหตการณปจจบนเลย แมแตบรรทดหรอแมแตวรรคเดยว
18ไอพวกสพรรณ
ถาจะมการเลอกนกรองหนงคนจากอดตและปจจบนในฐานะของ
นกรองทเสยงมวญญาณของชนบทมากทสดแลว ผเขยนจะเลอก
คำารณ สมบญณานนท
นอกจากความทสดเรองนแลว มทสดของคำารณอกหลายๆ
ประการทคนทวไปยอมรบกน เชน เขาเปนนกรองคนแรกทเรมรองเพลง
โหและโหไดคลาสสค นาฟงวงเวงทสด แมเพชร พนมรง หรอเมองมนต
สมบตเจรญ กไมมทางทาบ
แฟชนชของเมยนกรองทแพรหลายอยในปจจบน เขากเจอมน
มากอนใครๆ สมยเมอเกอบ 20 ปมาแลว และนำามารองเปนเพลงไดเนอ
ความทกราวแรงทสดเชน เพลง “เสอสำานกบาป” และเพลง “ผมบากญชา”
เปนตน
อกไมนานเรากจะมการเลอกตงผแทนราษฎรกนอก ถาเพลงน
จะถกนำามารองอกครง เราจะรสกไดวาไมมขอความตอนไหน ตรงใดทจะ
ตองแกไขใหเขากบเหตการณปจจบนเลยแมแตบรรทดหรอแมแตวรรค
เดยว
19ไอพวกสพรรณ
นบวาเปนเครองยนยนอกอยางเหมอนกนวา การเมองไทยไมได
พฒนาไปเลย ในเกอบ 2 ทศวรรษทผานมา ยงไมทนจะเรมการเลอกตง
การฆาฟนกตงเคาขนมาแลว หรอแมแตการเลอกตงครงลาสดในสมย
รฐบาลของจอมพลถนอม สมาชกสภาผแทนราษฎรทไมมแผนดนไทย
ใหเหยยบในเวลานกเปนสงหนงทเนอเพลงมนตการเมองไดพรำาเตอน
มาลวงหนาแลวนบ 10 ป
ไมทราบวาใครเปนผแตงเพลงเพลงน และอกหลายๆ เพลงท
คำารณรอง จำาไดเลาๆ วาไพบลย บตรขน เปนคนหนงทแตงใหอยหลาย
เพลง “บานนาปาราง” ดจะเปนเพลงหนงในจำานวนนน
การเมองนนมมนตมาทกยคทกสมย แตเพลงมนตการเมองเงยบ
สนทไป นบตงแตจอมพลสฤษดปฏวต และเชอไดวาคงไมมแผนเสยง
เหลอใหหาฟงไดอก
นกนยมเพลงทมอายเกนกวาหนงในสของศตวรรษคงพอจำา
ทำานองกนได บงเอญทผเขยนจำาเนอรองและทำานองได ทงทไมเคยฟง
และไมเคยพบการตพมพเนอรองเพลงนอกเลยนบสบป
นำาเพลงนมาเลาสกนฟงเพราะเหนวา เปนเพลงเดยวทมอย ซง
สามารถตอนรบขบสกบการเลอกตงทจะมขนไดเปนอยางด ไมวาจะม
การอดแผนเสยงขนมาใหมหรอไมกตาม และแมวาผอานจะไมสามารถ
รองเปนเพลงไดกตาม ขอใหอานเนอรองมนตการเมองในฐานะงานกว-
นพนธทกวรรค ทกบรรทดตงแตตนจนจบ มนตการเมองเปนกวนพนธ
ทสมบรณทสดบทหนง ทไมควรจะละเลยเสยในการนำาไปเลาสและ
ถายทอดใหกนฟง
คำารณเปนนกรองทมประวตโชกโชนทสด เคยปลน และเคยตด
คก เปนพระเอกหนงไทยทเปนนกรองคนแรกทสด เลนไดเขาทาทสด
และรปรางไมเอาไหนทสด และทสดประการสำาคญ เขาตายไปอยาง
เงยบเชยบทสด เมอ 6 – 7 ปมาแลว คออดเฮโรอนตายในคก
20ไอพวกสพรรณ
นาเสยดายทนบวนชอของเขากจะเลอนหายไปพรอมๆ กบความ
ผกรอนของแผนเสยงทเขาเคยรอง นานๆ จะไดยนเสยงของเขาจากวทย
สกครง ฟงแลวครงใดกอดไมไดทจะคดถง
“มนตการเมอง” เปนเพลงหนงของคำารณ ทดงไมรเรองมาเมอ
สมยการเลอกตงเมอป 2500 เปดทงวทงวนควบไปกบการหาเสยงของ
ผสมครรบเลอกตงครงนน 17 ปมาแลวแตขอใหเรามาพจารณาเนอรอง
กนด
เสยงโฆษณาของนกการเมอง ยกเอาแตเรองทดงามมาพดจา
มหนงมาฉายใหชาวไรชาวนา ไดดไดชมกนทวหนา ระรนตนตากนทวไป
จะสรางไอโนนจะทำาไอนทยงขาดแคลน ทวทกถนทกแดนฟงด
ชางแสนจะชนใจ ถนนหนทางลำาคลองจะสรางใหมากมาย เลกเลยงวว
เลยงควายจะซอรถใหมาไถนา
ดอกดใจ แตนตอไปคงสขอารมณ ชาวนาพากนชนชมนยมดง
เขาพดมา พอเปนผแทนนงแทนอยในสภา ตงหลายปทผานมา จะไถนา
ยงตองใชควาย
ถนนหนทางทวาจะสรางกยงไมม มนกนอฐทรายกนปนป ถนน
จะมกนไดยงไง เขาเปนผแทนกนยงไมทนเทาไร ทรพยสนเงนทองม
มากมาย มนนาแปลกใจเมอคดขนมา
ปากบอกรกชาตผมฟงอนาถใจจรง เหนแตเขาจะชวงจะชง
ตำาแหนงใหญยงกนในสภา วงเตนหาเสยงกนเลยงกนใหญตามเหลาตาม
บาร บางคราวยกพวกเขาเขนฆา มนเหลอระอาผแทนเมองไทย
ผมขอวงวอนราษฎรทวทงแผนดน ไอพวกชอบโกงชอบกน
ไอพวกกงฉนอยาเลอกเขาไป เลอกแตคนดยงมอยอกมากมาย แลวพ
นองจะสขใจ และพาชาตไทยเรารงเรอง
ประชาชาตรายวน 6 ตลาคม 2517
21ไอพวกสพรรณ
22ไอพวกสพรรณ
นองนางบานนา
นาภมใจทเปนชาวนา
2
เพลงลกทงปจจบน ซงเปนเพลงประเภททรองโดยม
เนอความผกพนอยกบชาวนามากทสด แตกไมคอยม
นกแตงเพลงคนไหน คดใหลกซงไปถงความยงใหญ
ของชาวนา และสะทอนภาพออกมาใหปรากฏเลย
24ไอพวกสพรรณ
เดยวนใครๆ กชอบทจะพดถงเพลงเพอชวต เปนอาการสนองตอบ
สงเราภายนอกอยางหนงของเรา นอกเหนอไปจากความรสกรวม
อยางจรงใจทมตอเพลง เพราะสภาพทางสงคมและการเมองทได
เปลยนโฉมหนาไป โลกทศนทางการเมองทกวางขนของชนใน
สงคม มสวนอยางมากทกอใหเกดการเรยกรองเพลงทมเนอหา
สาระอนสะทอนภาพความเปนอยของชนสวนใหญในประเทศ
ตลอดจนมแนวคดสรางสรรคความดกวาในชวตทเปนอยปจจบน
แตเรากหาฟงเพลงประเภทนไดนอยมาก อำานาจทางการเมอง
โดยสวนรวมไดปดลอมบบบงคบนกแตงเพลงตลอดจนนกรองทงหลาย
ทงทางตรงและทางออม
เนอหาทงหลายทงมวลของเพลงทงลกทงลกกรงสวนใหญท
ผานมาจงมไดมอะไรทงอกเงย หรอกาวเทาไปจากทยนอย มแตยำาอย
กบทหรอไมกถอยหลง
“นองนางบานนา” เปนเพลงทแตงโดย ไพบลย บตรขน รองอด
267ไอพวกสพรรณ