Upload
others
View
6
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Symptomatologia procesów chorobowych oraz urazów w
wyrostku zębodołowym szczęki i części zębodołowej żuchwy
http://zrs.wum.edu.pl
• Wykrycie lub wykluczenie choroby
• Ocena natury i rozległości procesu chorobowego
• Ustalenie rozpoznania różnicowego
PRZEJAŚNIENIE --ZACIENIENIE
1. Zlokalizować2. Ocenić granice i kształt zmiany3. Określić strukturę wewnętrzną4. Oddziaływanie na struktury sąsiadujące5. Rozpoznanie6. Różnicowanie
• Miejsce położenia• Kształt• Zarysy• Ocenę gęstości radiologicznej / stopnia zacienienia
względem tkanki prawidłowej / tkanek otaczających• Wymiary (mm)• Stosunek do tkanek otaczających• Porównanie z badaniami poprzednimi (jeżeli są
dostępne)
• w centrum zmiany ząb => patologia powstała z nabłonka zębotwórczego
• Zatoki szczękowe
– Epicentrum w zatoce => zmiana zębopochodna jest mało prawdopodobna
– Epicentrum w wyrostku zębodołowym szczęki => zmiana wychodząca z wyrostka zębodołowego
• Względem kanału żuchwy
• Okolica wyrostka kłykciowego => zmiana pochodzenia chrzęstnego
EUREKA – widziałem
PRZEJAŚNIENIA W OKOLICY OKOŁOWIERZCHOŁKOWEJ
>6mm (8mm)
Synonimy:- Krwotoczna- Samotna- Prosta- Idiopatyczna
• ubytek w kościach sklepienia czaszki (widoczny jako uwypuklenie skóry)
• przewlekły wyciek z ucha• trudne gojenie się zębodołów po usunięciu
zębów• bolesność dziąseł z ich naciekiem zapalnym
oraz rozchwianiem się i wypadaniem zębów• wytrzeszcz gałek ocznych (jedno- lub
obustronny)• trudna do usunięcia „ciemieniucha” u
noworodka• wysypka grudkowa na skórze tułowia• polidypsja i poliuria (objawy moczówki
prostej)• duszność wysiłkowa i krwioplucie (objawy
zajęcia miąższu płucnego)• objawy skazy krwotocznej• powiększenie węzłów chłonnych• hepatomegalia i/lub splenomegalia• stany gorączkowe• upośledzone łaknienie i zmniejszenie masy
ciała• nadmierna drażliwość
MIESZANA DENSYJNOŚĆ
Odontoma
• Hamartoma
• Mature enamel, dentin, cementum and pulp
• Compound odontoma – OCp
– Denticles
• Complex odontoma - OC
ZACIENIENIA OKOŁOWIERZCHOŁKOWE
Orlandendo
Hypercementoza
• Nadmierne odkładanie cementu na powierzchni korzeni
• Przyczyny
– niezidentyfikowane w większości przypadków
– zapalenie
– przeciążenie
– choroba Pageta
– zaburzenia hormonalne (nadczynność przysadki)
PRZEJAŚNIENIA OKOŁOKORONOWE
Mieszek zęba (2-3mm) Pericoronitis Torbiel zawiązkowa(<5mm)
Lingual salivary gland depression
Różnicowanie
Różnicowanie
Różnicowanie
Różnicowanie
NAJCZĘŚCIEJ WYSTĘPUJĄCE GUZY
TorbieleI. NABŁONKOWE
1. Rozwojowe
B. Niezębopochodne (K09.1)
TORBIELE NIEZĘBOPOCHODNE = SZCZELINOWE (fissural cysts) podział dawny :
- cystis ductus nasopalatini
- cystis nasolabialis
- cystis globulomaxillaris
- cystis palatina medialis
Barnes L., Eveson JW., Reichart P., Sidransky D.: World Health Organization classification of tumors, pathology and genetics of head and neck tumours. Lyon, France, IARC Press, 2005. ISBN 92-832-2417-5
http://www.icd10data.com/ICD10CM/Codes
1. Rozwojowe (developmental)
A. Zębopochodne (Ko9.0)(odontogenic)1. dziąsłowa (dorosłych, noworodków – perły Epsteina) (gingival cyst of infants / Epstein pearls)
2. przyzębna boczna (lateral periodontal & botryoid odontogenic cyst)
3. gruczołowa zębopochodna / ślinowozębopochodna (glandular odontogenic / sialo-odontogenic)
4. keratocysta zębopochodna (odontogenic keratocyst)
5. ortokeratotyczna torbiel zębopochodna (Orthokeratinized odontogenic cyst)
6. zawiązkowa ( dentigerous / follicular)
7. wapniejąca torbiel zębopochdna (calcifying odontogenic cyst)
B. Niezębopochodne (K09.1) (nonodontogenic)
1. przewodu nosowo – podniebiennego (kanału przysiecznego) (naso-palatine duct / incisive canal)
2. Zapalne (K.04.8) ( inflammatory)
A. Korzeniowa (radicular)1. okołowierzchołkowa lub boczna ( apical or lateral)
2. szczątkowa (residual)
B. Przyzębna??? (collateral inflammatory)
Guzy łagodne (benign tumours) Guzy zawierające nabłonek zębotwórczy z dojrzałym, włóknistym podścieliskiem, bez
zębopochodnej ektomezenchymy (odontogenic epithelium tumors with mature, fibrous stoma without odontogenic ectomesenchyme)
▪ SZKLIWIAK JEDNOKOMOROWY (AMELOBLASTOMA, UNICYSTIC TYPE - A-U) 9310/0
▪ SZKLIWIAK ZEWNĄTRZKOSTNY/OBWODOWY (AMELOBLASTOMA, EXTRAOSSEUS/PERIPHERAL TYPE -A-E/P) 9310/0
▪ SZKLIWIAK ZŁOŚLIWY/PRZERZUTUJĄCY (METASTASIZING/MALIGNANT AMELOBLASTOMA) 9310/3)
▪ PŁASKONABŁONKOWY GUZ ZĘBOPOCHODNY (SQUAMOUS ODONTOGENIC TUMOR - SOT) 9312/0
▪ WAPNIEJĄCY NABŁONKOWY GUZ ZĘBOPOCHODNY (CALCIFYING EPITHELIAL ODONTOGENIC TUMOR -CEOT) 9340/0
▪ PSEUDOGRUCZOŁOWY GUZ ZĘBOPOCHODNY (ADENOMATOID ODONTOGENIC TUMOR - AOT) 9300/0
Guzy łagodne (benign tumours) Guzy zawierające nabłonek zębotwórczy z dojrzałym i zębopochodną ektomezenchymę,
mogące tworzyć twarde struktury tkankowe (odontogenic epithelium tumors with odontogenic ectomesenchyme , with or without hard tissue formation)
▪ WŁÓKNIAK SZKLIWIAKOWY (AMELOBLASTIC FIBROMA - AF) 9330/0
▪ PIERWOTNY GUZ ZĘBOPOCHODNY (PRIMORDIAL ODONTOGENIC TUMOUR)
▪ ZĘBIAK (ODONTOMA) 9280/0
▪ ZĘBIAK ZESTAWNY (ODONTOMA, COMPOUND TYPE - OCp) 9281/0
▪ ZĘBIAK ZŁOŻONY (ODONTOMA, COMPLEX TYPE –OC) 9282/0
▪ ZĘBINOPOCHODNY GUZ ZAWIERAJĄCY KOMÓRKI CIENIE (DENTINOGENIC GHOST CELL TUMOR - DGCT)9302/0
Guzy łagodne (benign tumours) Guzy zawierające mezenchymę i/lub zębopochodną ektomezenchymę, mogące również
zawierać nabłonek zębotwórczy (mesenchyme and/or odontogenic ectomesenchyme tumors with or without odontogenic epithelium)
▪ WŁÓKNIAK ZĘBOPOCHODNY (ODONTOGENIC FIBROMA - OF) 9321/0
▪ ŚLUZAK ZĘBOPOCHODNY (ODONTOGENIC MYXOMA / MYXOFIBROMA - OM) 9320/0
▪ KOSTNIWIAK (CEMENTOBLASTOMA) 9273/0
▪ WŁÓKNIAK KOSTNIWNO-KOSTNIEJĄCY (CEMENTO-OSSYFYING FIBROMA ) 9274/0
UBYTKI WŁÓKNIAKO-KOSTNIEJĄCE I KOSTNIWNO-CHRZĘSTNE Zmiany związane z kością (bone-related lesions)
▪ WŁÓKNIAK KOSTNIEJĄCY(OSSIFYING FIBROMA - OF) 9262/0
▪ RODZINNY KOSTNIWIAK OLBRZYMI (FAMILIAL GIGANTOFORM CEMENTOMA)
▪ DYSPLAZJA WŁÓKNISTA (FIBROUS DYSPLASIA - FD)
▪ DYSPLAZJE KOSTNIWNO-KOSTNE (CEMENTO-OSSEUS DYSPLASIAS - ODs)
UBYTKI OLBRZYMIOKOMÓRKOWE i TORBIELE KOSTNE
▪ WEWNĄTRZKOSTNY ZIARNINIAK OLBRZYMIOKOMÓRKOWY (CENTRAL GIANT CELL GRAULOMA)
▪ OBWODOWY ZIARNINIAK OLBRZYMIOKOMÓRKOWY (CENTRAL GIANT CELL GRAULOMA
▪ CHERUBIZM / ANIOŁKOWATOŚĆ (CHERUBISM)
▪ TORBIEL (JAMA) TĘTNIAKOWATA KOŚCI (ANEURYSMAL BONE CYST / CAVITY - ABC)
▪ SAMOTNA TORBIEL (JAMA) KOSTNA (SIMPLE BONE CYST - SBC)
Złośliwe zębopochodne guzy(malignant tumours -MOTs)
Raki zębopochodne (odontogenic carcinomas)
▪ RAK SZKLIWIAKOWY (AMELOBLASTIC CARCINOMA)
▪ PIERWOTNY WEWWNĄTRZKOSTNY RAK PŁASKONABŁONKOWY (PRIMARY INTRAOSSEUS CARCINOMA - PIC)
▪ Typ lity (solid type) 9270/3
▪ Powstający na podłożu rogowaciejąco – torbielowatego guza zębopochodnego (derived from keratocystic odontogenic tumor) 9270/3
▪ Powstający na podłożu torbieli guza zębopochodnej (derived from odontogenic cyst)
▪ ZAGĘSZCZAJĄCY (SCLEROSING ODONTOGENIC CARCNOMA)
▪ JASNOKOMÓRKOWY RAK ZĘBOPOCHODNY (CLEAR CELL ODONTOGENIC CARCINOMA - CCOC) 9341/3
▪ ZĘBOPOCHODNY RAK ZAWIERAJĄCY KOMÓRKI CIENIE (GHOST CELL ODONTOGENIC CARCINOMA) 9302/3
Mięsakoraki zębopochodne (odontogenic carcinosarcomas)
Mięsaki zębopochodne (odontogenic sarcomas)
Złośliwe guzy twarzoczaszki i guzy chrzęstne(malignant tumours)
CHRZĘSTNIAKOMIĘSAK (CHONDROSARCOMA)9220/3
CHRZĘSTNIAKOMIĘSAK MEZENCHEMALNY (MESENCHYMAL CHONDROSARCOMA) 9240/3
KOSTNIAKOMIĘSAK (OSTEOSARCOMA)9180/3
▪ http://www.polskirejestrguzowkosci.pl/pdf/Ulotka_RGK_4.pdf
inflammatory developmental others allradicular residual dentigerous KCOT Lp. %
man 1554 52,80%
women 1390 47,20%
kids&teenage 155 240
all 1494 (50,7%) 328 (11,1%) 546 (18,5%) 421 (14,3%) 94,70%
summary 1935 (65,7%) 1009 (34,3%)
inflammatory developmental others allradicular dentigerous KCOT Lp. %
man 129 29 27 189
women 93 20 19 137
kids&teenage 44 24 3 75
all 222 (68,1%) 49 (15%) 43 (14,1%)
summary326
(14,8%)
BENIGN 235 97,9%
AMELOBLASTOMA (AME) 48 20,0%
CALCIFYING EPITHELIAL ODONTOGENIC TUMOR (CEOT) 2 0,8%
ADENOMATOID ODONTOGENIC TUMOR (AOT) 3 1,3%
KERATOCYSTIC ODONTOGENIC TUMOR (KCOT) 76 31,7%
ODONTOMA, COMPOUND TYPE (OD Cp) 34 14,2%
ODONTOMA, COMPLEX TYPE (OD Cx) 42 17,5%
CALCIFYING CYSTIC ODONTOGENIC TUMOR (CCOT) 9 3,8%
DENTINOGENIC GHOST CELL TUMOR (DGCT) 1 0,4%
ODONTOGENIC FIBROMA (OF) 5 2,1%
ODONTOGENIC MYXOMA / MYXOFIBROMA (OM) 11 4,6%
CEMENTOBLASTOMA (CB) 4 1,7%
MALIGNANT 5 2,1%
AMELOBLASTIC CARCINOMA, primary type (A Ca, p) 3 0,4%
TOTAL 240 100%
Zaproponowano podział torbieli korzeniowych na 2 rodzaje:
Torbiel prawdziwą (apical true cyst) – jama jest całkowicie zamknięta przez nabłonek, stanowi około 10% wszystkich zmian okołowierzchołkowych
Torbiel kieszeniową (apical pocket cyst) – jej światło jest przedłużeniem kanału korzeniowego – może samoistnie się wyleczyć po ekstrakcji zęba lub leczeniu endodontycznym
Shear M., Speight P.: Radicular cyst and residual cyst. In: cyst of the oral and maxillofacial regions. Blackwell MunksgaNair P.N.R.: Pathogenesis of apical periodontitis and the causes of endodontic failures. crit. Rev. Oral Biol. Med. 2004, 15, 348–352ard, Oxford 2007, 4th ed., 123–142.