SYROS

INTERNATIONAL

FILM

FESTIVAL

2016

1

28.7.2016 - 1.8.2016

ΔΙΕΘΝΕΣ

ΦΕΣΤΙΒΑΛ

ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ

ΣΥΡΟΥ

SYROS

INTERNATIONAL

FILM

FESTIVAL

ΠΕΡΙΕΧΟΜΕΝΑCONTENTS

ΜΠΙΛ ΜΟΡΙΣΟΝ

ΤΖΕΜ ΚΟΕΝ

ΚΟΡΝΕΛΙΟΥ ΠΟΡΟΥΜΠΟΪΟΥ

ΛΟΥΙΣ ΜΙΝΙΑΡΟ

ΜΟΝΤΕ ΧΕΛΜΑΝ

ΑΝΤΟΥΑΝΕΤΤΑ ΑΓΓΕΛΙΔΗ

ΝΤΕΜΠΟΡΑ ΣΤΡΑΤΜΑΝ

Χαιρετισμοί- SIFF- Στέγη Ιδρύματος Ωνάση- Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου

ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ

Cellule d’Intervention Metamkine

Τας θύρας! Επιστημονική φαντασία και αβάν-γκαρντΛευκή επιταγή στον Πέτερ Λίχτερ

Χαμένες εικόνες – Μια εικόνα για τη μνήμη

Λευκή επιταγή στον Πιπ Τσοντόροφ - Ξανακοιτώ - Βλέπω με καινούργιο τρόπο - Σχετικά με την όραση

Ταξίδι στη Σελήνη

Ο σπασμένος καθρέφτης: Η γη μας που αλλάζει

Η όψη του ήχου

Δημοψήφισμα

Παρατηρώντας την επιστήμη – Ταινίες για πειράματα

Ένας κόσμος τελειώνει: Νέο ξεκίνημα

Φιλμ, κόψε-ράψε: Υλικό αρχείου

Flicker: Ένα βράδυ για τον Τόνι Κόνραντ

Chevalier

Ποντίκια + : Έργα σε εξέλιξη Σε συζήτηση με τον Στίντερ και την Εύα Στεφανή

Εργαστήριο Cinemascope2

Ευρετήριο ταινιών

789

13

15

21

27293031

35

41

45

53

57

63

67

71

77

81

85

86

Opening Texts- SIFF- Onassis Cultural Centre- South Aegean Region

REVISION

Cellule d’Intervention Metamkine

‘Open the Doors!’: Sci-Fi and the Avant-GardeCarte Blanche to Péter Lichter

Lost Images: Giving Picture to Memory

Carte-Blanche to Pip Chodorov -To See Again -To See In A New Way -About Seeing

A Trip to the Moon

The Cracked Mirror: Our Changing Earth

Sight in Sound

Referendum

Watching Science: Films for Experiments

A World Ends — New Beginnings

Chop and Screw: Found Footage

Flicker: An Evening for Tony Conrad

Chevalier

Mice + : Works In ProgressIn conversation with Schtinter and Eva Stefani

Cinemascope2 Workshop

Film Index

689

13

15

21

27293031

35

41

45

53

57

63

67

71

77

81

85

86

BILL MORRISON

JEM COHEN

CORNELIU PORUMBOIU

LUIS MIÑARRO

MONTE HELLMAN

ANTOINETTA ANGELIDIS

DEBORAH STRATMAN

6 7

Σε καιρούς σύνθετων αναταραχών που μοιάζουν να επιτείνονται διαρκώς, η θέση μιας δράσης όπως αυτή, ενός κινηματογραφικού φεστιβάλ, δεν είναι πάντα προφανής. Μάλιστα, όταν αυτό το φεστιβάλ δεν επιτρέπει την εύκολη πρόσβαση, προεκτείνεται στο Αιγαίο και γραπώνεται σε έναν βράχο που επιπλέει, η εγγενής αίσθηση της αποστασιοποίησης που δημιουργείται μπορεί να εκληφθεί ως αντιπερισπασμός, ως διάσπαση προσοχής ή ως απερίσκεπτη ενασχόληση την ώρα που υπάρχουν επείγουσες έγνοιες. Στο κάτω κάτω, οι ταινίες είναι καταγραφές· αναπλάθουν μια εποχή που έχει περάσει, ζητούν από το θεατή να επωφεληθεί της απόστασης που έχει από το παρελθόν, να ενδώσουν στον παλιό, καλό καιρό.

Στην περίπτωση αυτή, σε τι ωφελεί να κάνουμε αυτό το φαινόμενο ακόμη πιο έντονο μέσα σε πέντε ημέρες που απαιτούν από εμάς να αναστείλουμε την αίσθηση της συνοχής χρόνου και χώρου και να βυθιστούμε στο σκοτάδι που μας αποσυντονίζει – ή, στην περίπτωση των προβολών εκτός της σκοτεινής αίθουσας, σε χώρους που οικειοποιούνται την καθημερινότητα και τη διακόπτουν; Αυτό το ερώτημα πλανιόταν συνεχώς κατά το στάδιο της προετοιμασίας της φετινής διοργάνωσης. Ως αποτέλεσμα, άλλαξε η κλίμακα, η δομή και το σημείο εστίασης του φεστιβάλ, καθώς εξακολουθούμε να αναρωτιόμαστε ποια είναι η ιδιαίτερη σημασία μιας τέτοιας δράσης και τι μπορεί να προσφέρει.

Φέτος, το «φεστιβάλ» γίνεται μια νέα ιδέα. Δεν έχει πια διαγωνιστικό χαρακτήρα, δεν έχει πια στραμμένη την προσοχή του στη βιομηχανία και τους ρυθμούς της, ενώ η διερώτηση του πώς παρουσιάζει κανείς ένα

σύνολο ταινιών επιστρέφει στον ίδιο τον τόπο: άραγε η μετατόπισή μας από τον κόσμο του κινηματογράφου μπορεί πράγματι να προσφέρει κάτι παραπάνω από το θάμβος του νησιού; Συντελείται άραγε κάποια αλλαγή, όσο μικρή κι αν είναι αυτή, καθώς διασχίζουμε το πέλαγος για να έρθουμε εδώ; Το στάδιο του ταξιδιού καθρεφτίζει τη λειτουργία του φιλμ –μια ρωγμή του τόπου στον άξονα του χρόνου, που διαρρηγνύει τη συνοχή της οικειότητας και απαιτεί ένα είδος αναστολής του εαυτού–, κι έτσι η Σύρος μετατρέπεται στο τέλειο σκηνικό: ένας τόπος όπου ενυπάρχει έμφυτα η έκσταση, όπου συντηρείται το «αλλού» του τόπου προβολής.

Σε ό,τι αφορά τη σύνθεση του φετινού προγράμματος, το διατρέχει σταθερά η ιδέα μιας ευρύτερης κινηματογραφικής εμπειρίας. Καθώς η επιλογή ταινιών δεν στοχεύει στις επαναλαμβανόμενες κινήσεις εισόδου και εξόδου από την πραγματικότητα, θα καταφέρει να ενταχθεί στο πλαίσιο μιας ευρύτερης «εκκρεμότητας», που δεν θα διακρίνει ρητά τις ταινίες σε δράσεις σε μεμονωμένους σκοτεινούς χώρους, αλλά, απεναντίας, θα ενθαρρύνει τους διαφορετικούς ρυθμούς και οπτικές και τα επιμέρους στοιχεία να αιωρούνται, να περιπλανιούνται και να μπλέκονται μεταξύ τους; Ελπίζουμε πως κατά την αναχώρησή μας από το νησί του κινηματογράφου δεν θα διατηρήσουμε απλώς μια νέα αντίληψη, αλλά, μέσα από αυτό το παράξενο σύνολο, και κάποιους νέους τρόπους να βλέπουμε τα πράγματα.

Κι έτσι, φτάνουμε στην αναθεώρηση. Εν μέσω ενός φεστιβάλ που αλλάζει, εστιάζουμε στην πιο παράξενη ιδιότητα του κινηματογράφου, αυτή της ικανότητας να αποκαλύπτει νέες μορφές από ένα κινηματογραφικό

ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ: Νέες αποχρώσεις του SIFF

στριπ που ξαναμπαίνει σε κίνηση· να βλέπει κάτι νέο ξανακοιτώντας. Υπό αυτό το πρίσμα, ρωτήσαμε κάποιους σπουδαίους καλλιτέχνες του κινηματογράφου ποια είναι η θέση της αναθεώρησης στο σινεμά. Οι απαντήσεις τους και οι συλλογισμοί τους βρίσκονται διάσπαρτοι σε αυτόν τον κατάλογο. Η διερώτηση του τι σημαίνει αναθεώρηση στον κινηματογράφο μας οδήγησε σε πολλά νέα μέρη όταν συγκροτούσαμε το πρόγραμμα – από τη διασταύρωση ανάμεσα στα διάφορα είδη και την αργή κίνηση της κάμερας που παρουσιάζει την κίνηση ενώπιον της επιστήμης, μέχρι και προσωπικά πρότζεκτ που επιχειρούν το άνοιγμα σε μια κοινωνία που αλλάζει. Δεν υπάρχει κοινό πεδίο ορισμού της αναθεώρησης και τα αποτελέσματα είναι ποικίλα, ριζοσπαστικά, ακόμα και αντιφατικά. Αλλά και πάλι, αν υπάρχει κάποιος συνδετικός ιστός, αυτός είναι η προσήλωση στο τι μπορούν να κάνουν οι ταινίες: να μας οδηγούν στο σκοτάδι, να τρεμοπαίζουν στο πίσω μέρος του ματιού και να μας επιτρέπουν να δούμε με τρόπο που δεν ξέραμε ποτέ πως θα μπορούσαμε. Ίσως να μείνει κάποια εντύπωση κατά την επαναφορά μας στο φως.

Καλό SIFF.

Η ομάδα

In a time of seemingly increasing and compounding tumult, the place of an event like this, of a film festival, is not always evident. Especially when removed from easy reach, strung out into the Aegean and embedded into a floating rock, an inherent sense of distance can also come to feel like diversion, distraction, or obtuse occupation in the face of more immediate concerns. Films, after all, are recordings; rehashing time gone past, they ask the viewer to privilege the distant over the present, to indulge in the bygone.

Why, then, intensify this, with five days that ask us to repeatedly sus-pend our continuity of both time and space and plunge into dislocating darkness—or, as is the case with our outdoor screenings, into spaces that appropriate and disrupt the everyday? The question has hovered constantly around the preparation of this year’s festival; the result has been a shift in scale, structure and focus, as we wonder what particular importance an event like this has to offer.

This year, Festival becomes a new idea. No longer a competition, no more an ear turned toward the rhythms of industry, the question of how to present a body of films returns to the place itself: does our dis-location from the world of film, in fact, offer something more than its island splendor? Is there a shift that occurs, subtle as it may be, in traversing the sea to arrive here? The process of travel mirrors the function-ing of a film—a rupture in space over time, fragmenting familiar continuity and demanding a suspension of self—and in this way Syros becomes the perfect stage: a site of inherently cinematic rupture, the sustained ‘elsewhere’ of the screening space. In assembling this year’s program,

the idea of a broader cinematic experience remained constant. In place of repeated entrance-and-exit from reality, might this selection of films come together in a larger state of suspension, one that doesn’t sepa-rate them in their individual darkened spaces, but instead encourages their diverse perspectives, rhythms and particles to linger, drift and blend together? The hope is that in leaving our island cinema we might retain not just new perspectives, but, out from this strange whole, different ways of seeing.

And so, Revision. Amidst a changed festival, we focus on that strangest of all movie qualities, the ability to evince new forms from a re-animated film strip; to see anew by looking again. To this end, we asked several great cinema-artists what is the place of revision in cinema; their responses and musings are scattered throughout this catalogue. What revision means to cinema carried us many places in our programming—from the cross-pollination between dispa-rate film genres, to the slow-motion camera that reveals movement to the eyes of science, to personal projects that reach out to touch a changing society. It is far from one definition of revision, and the effects are often disparate, radical, even contradictory. And yet, if there is a common thread, it is an insistence on what movies alone can do: take us into the dark, flicker in the back of our eyes, and allow us to see as we never knew we could. Maybe, back in the light, some impression remains.

Happy SIFF.

The team

REVISION: New Shades of SIFF SIFF 2016

8 9

Dear friends,

Our city of culture and art now opens its arms to artists: those who capture reality through the lens of film, those who expand the possibilities of com-munication and open new avenues and paths upon which society may walk.

The Syros International Film Festival, the island’s great celebration, embarks on its fourth edition, highlighting Syros’s cultural trajectory through the years and defining its identity as the cinematic capital of the Southern Aegean.

Screenings will flicker on, filmmakers will present their work, and the island will be enriched with the particular nuances of the seventh art, enabling it as a free expression of culture, creativity and exploration in the wondrous world of art.

The South Aegean Region supports this institution, recognizing its impor-tance, its constantly developing cul-tural dynamism, and its contribution.

Its excelent artistic caliber, its educa-tional programs and the opportunities it offers young individuals to come in contact with the best that interna-tional film production has to offer are reasons why we provide—and will continue to provide—all the support we can to the festival.

I am sure that this year, as in previ-ous years, the public of Syros will be on our side. The Syros International Film Festival can feel justified by the fact that, collectively and critically, it has been supported and chosen by the people of this city.

Giorgos LeontaritisRegional Governor of the Cyclades

Φίλες και φίλοι,

Η πόλη του πολιτισμού και της τέχνης, ανοίγει τις αγκαλιές της στους δημιουργούς, σε όλους αυτούς που αποτυπώνουν τη ζωή μέσα από το φακό στο φιλμ, σε όλους αυτούς που ανοίγουν ένα παράθυρο επικοινωνίας και δημιουργούν «λεωφόρους» και «δρόμους», πάνω στους οποίους καλείται η κοινωνία να «περπατήσει».

Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σύρου, η μεγάλη γιορτή της πόλης μας, που χαρακτηρίζει και σηματοδοτεί την πολιτιστική της πορεία μέσα στο χρόνο και την ταυτότητά της ως Κινηματογραφική Μητρόπολη του Νοτίου Αιγαίου, ξεκινά για 4η χρονιά.

Οι προβολείς θα ανάψουν, οι κινηματογραφιστές θα μας παρουσιάσουν τις προτάσεις τους, η ατμόσφαιρα θα εμποτιστεί από τις ιδιαίτερες αποχρώσεις της κουλτούρας της Έβδομης Τέχνης, προβάλλοντάς την ως ελεύθερη έκφραση κουλτούρας, δημιουργίας και ξενάγησης στο μαγικό κόσμο της τέχνης.

Η Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, στηρίζει το θεσμό, αναγνωρίζοντας τη σπουδαιότητα, τη συνεχώς αναπτυσσόμενη πολιτιστική δυναμική του και τη συμβολή του.

Η υψηλή καλλιτεχνική ποιότητα, η εκπαιδευτική διάσταση των δράσεών του και οι ευκαιρίες που δίνονται σε νέους ανθρώπους να έρθουν σε επαφή με ό,τι καλύτερο έχει να προσφέρει η διεθνής κινηματογραφική παραγωγή, είναι οι λόγοι που προσφέρει –και θα συνεχίσει να προσφέρει– κάθε δυνατή στήριξη στο θεσμό.

Είμαι βέβαιος πως, και φέτος, το κοινό της Σύρου θα είναι, όπως πάντα, στο πλευρό μας. Το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου αισθάνεται δικαιωμένο ακριβώς γιατί, μαζικά και κριτικά, επικοινωνεί, στηρίζεται και διαλέγεται με το κοινό αυτής της πόλης.

Γεώργιος ΛεονταρίτηςΑντιπεριφερειάρχης Κυκλάδων

What is a festival?It is about celebration, education, participation.

We stand here again this year, sup-porting the Syros International Film Festival because culture and learning should (and must) be the noble mate-rial that connects people amongst themselves.

This is what cinema does too. It con-nects our various lives, and enables us to see both into ourselves and around us with a new perspective. But we can never see things twice exactly the same way—thankfully.

Thus, Revision. Re-seeing. Seeing differently. Cinema. To re-live. To live differently.

Afroditi Panagiotakou Deputy General Managerof the Onassis Cultural Centre

Τι είναι το φεστιβάλ;Είναι γιορτή. Είναι εκπαίδευση. Είναι συμμετοχή.

Είμαστε και φέτος εδώ, υποστηρίζοντας το Διεθνές Φεστιβάλ Κινηματογράφου Σύρου, γιατί ο πολιτισμός και η παιδεία μπορεί και πρέπει να είναι το ευγενές υλικό που συνδέει τους ανθρώπους μεταξύ μας.

Αυτό κάνει και το σινεμά. Συνδέει τις ζωές μας. Και μας επιτρέπει να ξαναδούμε το μέσα μας και το γύρω μας. Ποτέ, όμως, δεν μπορούμε να δούμε τα πράγματα δύο φορές με τον ίδιο τρόπο. Ευτυχώς.

Revision, λοιπόν. Βλέπω ξανά. Βλέπω αλλιώς.Σινεμά. Ζω ξανά. Ζω αλλιώς.

Αφροδίτη ΠαναγιωτάκουΑναπληρώτρια Γενική Διευθύντριατης Στέγης Ιδρύματος Ωνάση

SIFF 2016

ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΔΗΜΟΚΡΑΤΙΑΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ

REVISION

ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ

12 13

Watching Metamkine brings us to a space between what is live and what is recorded, confronting us with an al-together different and unfamiliar zone. Performing in front of us, between the audience and the screen onto which they project their machines, the three artists are active and present, their constant motion part of our understanding of a moving, breath-ing performance. And yet, the final product of their performance does not stop at their own bodies—for the final product of the artists’ effort is, at last, the screening of film.

Film and sound artists Christophe Auger, Jérôme Noetinger, and Xavier Quérel have worked together since 1987, honing this ecstatic and ever-shifting performance of light, film, shadow, sound and tape fragments that layer and permutate into unknown cinematic realms.

Κάθε περφόρμανς των Metamkine μάς οδηγεί σε μια περιοχή ανάμεσα στην εμπειρία του ζωντανού και στην εμπειρία του καταγεγραμμένου, φέρνοντάς μας αντιμέτωπους με μια ολότελα διαφορετική και ανοίκεια ζώνη. Καθώς δρουν μπροστά στα μάτια μας, ανάμεσα στο κοινό και στην οθόνη όπου έχουν στραμμένες τις μηχανές προβολής τους, οι τρεις καλλιτέχνες είναι ενεργοί και παρόντες, ενώ η συνεχής κίνησή τους γίνεται κομμάτι της δικής μας κατανόησης της ζωντανής, ασθμαίνουσας περφόρμανς τους. Ωστόσο, το τελικό αποτέλεσμα ξεπερνά τα δικά τους σώματα – άλλωστε, το τελικό αποτέλεσμα των προσπαθειών των καλλιτεχνών δεν είναι άλλο από την προβολή ενός φιλμ.

Οι καλλιτέχνες του φιλμ και του ήχου Κριστόφ Οζέρ, Ζερόμ Νέτινγκερ και Ξαβιέ Κερέλ συνεργάζονται από το 1987, κι έκτοτε τελειοποιούν σταδιακά τη μέθοδό τους στην εκστατική και διαρκώς μεταβαλλόμενη περφόρμανς που επιστρατεύει φώτα, φιλμ, σκιές, ήχο και κομμάτια μαγνητοταινίας που χτίζουν νέα επίπεδα και αλλάζουν θέσεις μέσα

CELLULE D’ INTERVENTION METAMKINEWorking with an arsenal of created and found film fragments, modified projectors, light traps, sound mixers and synthesizer, the group explores the relationship between image and sound, drifting through patches of story and abstraction as they master-fully choreograph devices seemingly gone beyond control. The goal is to concurrently create a single piece, never privileging sound over image or vice versa. Through the magic of mirrors, multiple projectors and highly ingenious on-stage editing, Metamkine produces new films, worlds and sensations with each of their performances.

What we observe is the unique un-folding of a collaborative process, the joining and shifting of different voices to create a special kind of cinematic experience, immediate and tactile. Such intuitive manipulation of both

σε άγνωστα κινηματογραφικά σύμπαντα. Δουλεύοντας με ένα οπλοστάσιο που περιέχει φιλμ που βρήκαν ή δημιούργησαν οι ίδιοι, μηχανές προβολής προσαρμοσμένες στα μέτρα τους, ειδικές λάμπες, μείκτες και συνθεσάιζερ, η ομάδα εξερευνά τη σχέση ανάμεσα στην εικόνα και τον ήχο, και ταξιδεύουν ανάμεσα σε κομμάτια της ιστορίας και στην αφαίρεση, καθώς χορογραφούν επιδέξια μηχανές που μοιάζουν να έχουν ξεφύγει από τον ανθρώπινο έλεγχο. Στόχος τους είναι να δημιουργήσουν ένα ενιαίο σύνολο, όπου ο ήχος δεν θα έχει πιο προνομιακή θέση από την εικόνα – και αντιστρόφως. Μέσα από τη μαγεία των καθρεφτών, τις πολλαπλές παράλληλες προβολές και την ιδιοφυή τεχνική του «ζωντανού» μοντάζ επί σκηνής, οι Metamkine παράγουν σε κάθε περφόρμανς τους νέα φιλμ, κόσμους και αισθήσεις.

Αυτό που παρατηρούμε είναι η μοναδική αναδίπλωση μιας δημιουργικής διαδικασίας, κατά την οποία διαφορετικές φωνές ενώνονται και εναλλάσσονται για να δημιουργήσουν μια ξεχωριστή, άμεση και απτή κινηματογραφική

εμπειρία. Αυτός ο ενστικτώδης χειρισμός της εικόνας και του ήχου διεγείρει τα υλικά, εμφυσώντας τους ζωή και ουσία που ξεπερνά τους περιορισμούς της καταγραφής. Δίνεται καταφανώς ιδιαίτερη προσοχή στο χειροποίητο – υποδηλώνοντας μια ευαισθησία για το άμεσο άγγιγμα του καλλιτέχνη: ένα μεγάλο μέρος του κινηματογραφικού υλικού είναι φιλμ εμφανισμένο στο χέρι, κι έτσι οι τυχόν ανωμαλίες του μπορούν να εμφανιστούν στην οθόνη.

Το Φεστιβάλ Κινηματογράφου της Σύρου θα ανοίξει φέτος με μια περφόρμανς των Metamkine στο θέατρο Απόλλων. Ο χώρος αυτός, που έχει υπάρξει μάρτυρας της εξέλιξης των τεχνών στην Ερμούπολη σε όλο το φάσμα της σύγχρονης ιστορίας της, θα φιλοξενήσει την εναρκτήρια εκδήλωση της φετινής διοργάνωσης, μια επίδειξη ατελείωτου πειραματισμού στο μεταίχμιο του σινεμά και της περφόρμανς, της καταγραφής και του αυτοσχεδιασμού, της θέασης και της γνώσης. Ας παραμείνουμε ανοιχτοί στην πιθανότητα ενός άλλου βλέμματος.

sound and image excites the materi-als, bringing them to a presence and life beyond their pre-recorded sources. A special concern for the handmade—a sensitivity to the artist’s immediate touch—is palpable: much of the film material is shot and hand-processed, its irregularities often coming out on screen.

The 2016 edition of SIFF will open with a performance by Metamkine in the Apollon Theater. Having born witness to the evolution of the arts throughout Hermoupolis’ modern history, the theater will host the start of this year’s festival with a display of relentless exploration, at the intersec-tion of cinema and performance, of recording and improvisation, and of seeing and knowing. Let’s open ourselves to seeing differently.

SIFF 2016

14 15

People regularly think that the legacies of experimental cinema and classical Hollywood are completely inoculated from one another. But after World War II, there was, in fact, an increasing crossover between these two genres: abstract and experimental film was frequently digested into the machine of big-budget narrative cinema. Conversely, experimental filmmakers began to appropri-ate Hollywood imagery, drawing on the body of narrative cinema as found footage, material to be manipulated, twisted and edited into original—often subversive or counter-cultural—works of art. So, over the course of the 20th century, a complex relationship developed between normative/narrative cinema and avant-garde/underground cinema—a bond rooted in a history of mutual appropria-tion and inspiration.

Science fiction has always been fertile ground for inter-course between the mainstream and the avant-garde; indeed, experimental filmmakers commissioned by big Hollywood studios often produced technical innovations for big-budget special effects. An early example of this engagement was a milestone of the genre: Stanley Kubrick’s 2001: A Space Odyssey (1968), for which the director hired John Whitney to help special effects designer Douglas Trumbull create the famous “Stargate” sequence. This scene was one of the first examples of “framed abstraction” (and the abstract cinema form) appearing in mainstream Hollywood cinema. Kubrick’s science fiction masterpiece was followed by other examples during the 70s and 80s, in which the formal strategies of the abstract film appeared in the texture of the narrative film.

Jordan Belson, a contemporary of James Whitney and another crucial figure in the avant-garde, similarly produced special effects sequences for genre films, including The Right Stuff (1983) and Demon Seed (1977). The abstract scenes in these and other films had similar functions in their respective narrative structures—path-ways to another, unknown world. The most interesting aspect of these short, abstract sequences is their indebtedness to the spirit and form of experimental film; the effect on the viewer is hypnotic.

Οι άνθρωποι πιστεύουν συχνά πως η παρακαταθήκη του πειραματικού σινεμά και αυτή του κλασικού Χόλιγουντ είναι δύο εντελώς διαφορετικά τινά. Ωστόσο, μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο παρατηρήθηκε μια ολοένα μεγαλύτερη επικάλυψη ανάμεσα σε αυτά τα δύο είδη: το αφαιρετικό και πειραματικό σινεμά απορροφούνταν συχνά από τη μηχανή του αφηγηματικού σινεμά των μεγάλων μπάτζετ. Αντιστρόφως, οι σκηνοθέτες του πειραματικού χώρου άρχισαν να οικειοποιούνται την εικονογραφία του Χόλιγουντ, χρησιμοποιώντας το σύνολο των αφηγηματικών ταινιών ως δεξαμενή για την ανεύρεση αρχειακού υλικού, υλικού που θα μπορούσε να παραποιηθεί, να διαστρεβλωθεί και να επεξεργαστεί για να παραγάγει μοναδικά έργα τέχνης – συχνά ανατρεπτικά ή προϊόντα αντι-κουλτούρας. Έτσι, κατά την πορεία του 20ού αιώνα, αναπτύχθηκε μια σύνθετη σχέση ανάμεσα στο κανονιστικό/αφηγηματικό σινεμά και στο αβάν-γκαρντ/άντεργκραουντ σινεμά – ένας δεσμός που είναι βαθιά ριζωμένος σε μια ιστορία αμοιβαίας οικειοποίησης και έμπνευσης.

Η επιστημονική φαντασία υπήρξε ανέκαθεν πρόσφορο έδαφος για την αλληλεπίδραση ανάμεσα στο μέινστριμ και στην αβάν-γκαρντ. Σκηνοθέτες του πειραματικού χώρου δέχονταν αναθέσεις από τα μεγάλα στούντιο για να φτιάξουν τεχνολογικούς νεωτερισμούς για τα ειδικά εφέ ταινιών υψηλού προϋπολογισμού. Ένα από τα πρώτα παραδείγματα αυτής της σχέσης ήταν μια ταινία-ορόσημο του είδους. Στο 2001: Η Οδύσεια του διαστήματος του Στάνλεϊ Κιούμπρικ (1968) ο σκηνοθέτης προσέλαβε τον Τζον Γουίτνι για να βοηθήσει τον σχεδιαστή ειδικών εφέ Ντάγκλας Τράμπουλ να δημιουργήσει την περίφημη σεκάνς στο Stargate. Αυτή η σκηνή ήταν ένα από τα πρώτα παραδείγματα της «πλαισιωμένης αφαίρεσης» (και του αφαιρετικού σινεμά) που εμφανίστηκε στο δημοφιλή κινηματογράφο του Χόλιγουντ. Το αριστούργημα επιστημονικής φαντασίας του Κιούμπρικ μιμήθηκαν πολλές άλλες ταινίες στις δεκαετίες του ‘70 και του ‘80, στις οποίες οι επίσημες στρατηγικές του αφαιρετικού σινεμά πέρασαν στην υφή του αφηγηματικού σινεμά. Ο Τζόρνταν Μπέλσον, ένας σύγχρονος του Γουίτνι και μια εμβληματική φυσιογνωμία της αβάν-γκαρντ, έκανε κι αυτός σεκάνς ειδικών εφέ για ταινίες είδους, συμπεριλαμβανομένων και των ταινιών Οι κατάλληλοι άνθρωποι (1983) και Η επανάσταση των ρομπότ (1977).

ΤΑΣ ΘΥΡΑΣ! ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΦΑΝΤΑΣΙΑ ΚΑΙ ΑΒΑΝ-ΓΚΑΡΝΤΛΕΥΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ ΣΤΟΝ ΠΕΤΕΡ ΛΙΧΤΕΡ

OPEN THE DOORS! SCI-FI AND THE AVANT-GARDECARTE BLANCHE TO PÉTER LICHTER

16 17

OPEN THE DOORS! / ΤΑΣ ΘΥΡΑΣ!

Still in Cosmos Takashi Makino, 2009Japan, 18’, DCP

When watching a film, the viewers all sit in the same darkness and receive the same light and sound but each of them sees a different dream. I believe that this symbolizes a reversion to their initial state, that when they look at total chaos through newborn eyes, they give birth to a new cosmos. Through this process they are able to reconfirm their existence which is an act of true creativity. Human beings have produced a world of speech that we are taught is real, but I believe the truth is that we carry many important things with us though our lives that cannot be satisfactorily expressed in words or images. I sincerely hope that the violent chaos that exists in Still in Cosmos will give rise to the same number of new cosmoses as there are viewers. Takashi Makino

Προσωπική κοσμολογίαΤακάσι Μάκινο, 2009Ιαπωνία, 18’, DCP

Κατά τη διάρκεια της προβολής μιας ταινίας, οι θεατές είναι καθισμένοι στον ίδιο σκοτεινό χώρο και βρίσκονται εκτεθειμένοι στην ίδια φωτεινή και ηχητική πηγή, μόνο που ο καθένας τους βλέπει ένα διαφορετικό όνειρο. Πιστεύω πως αυτή η πράξη συμβολίζει την επιστροφή στο πρότερο στάδιο της ύπαρξης, όταν οι άνθρωποι αυτοί κοιτούσαν το ίδιο χάος μέσα από τα νεογέννητα μάτια τους, γεννώντας με τη σειρά τους νέους κόσμους. Μέσα από αυτή τη διαδικασία, είναι σε θέση να επιβεβαιώσουν ξανά την ύπαρξή τους, κάτι που είναι μια πράξη αληθινής δημιουργικότητας. Ειλικρινά ελπίζω πως το βίαιο χάος που υπάρχει στο Προσωπική κοσμολογία θα γεννήσει μια σειρά από νέους κόσμους, ισάριθμους με το πλήθος των θεατών. Τακάσι Μάκινο

Altered States Ken Russell, 1980USA, 102’, DCP

Respected scientist and psychology professor Edward Jessup (William Hurt) decides to combine his experi-ments in sensory deprivation tanks with powerful hallucinogenic drugs, convinced that it may help him unlock different states of consciousness. The experiments are a success at first, but as Jessup continues his work, he begins to experience altered mental and also physical states. As he spends more time in sensory deprivation, his grip on reality begins to slip away.

Ανεξέλεγκτες καταστάσειςΚεν Ράσελ, 1980ΗΠΑ, 102’, DCP

Ένας ευηπόληπτος επιστήμονας και καθηγητής ψυχολογίας ονόματι Έντουαρντ Τζέσαπ (Ουίλιαμ Χαρτ) αποφασίζει να συνδυάσει τα πειράματά του στις ατομικές καμπίνες απομόνωσης με τη χρήση παραισθησιογόνων ναρκωτικών, πεπεισμένος πως θα καταφέρει να «ξεκλειδώσει» διάφορα στάδια της συνείδησης. Στην αρχή τα πειράματα είναι επιτυχημένα, αλλά καθώς ο Τζέσαπ συνεχίζει την έρευνά του σταδιακά βιώνει αλλιώτικες διανοητικές και βιολογικές εμπειρίες. Καθώς περνά ολοένα και περισσότερο καιρό σε απομόνωση, αρχίζει να χάνει το μέτρο της πραγματικότητας.

Péter Lichter is one of the most talented and prolific young avant-garde filmmakers working in Europe today. He is a filmmaker and

writer who, since 2002, has made all kinds of cinema: found-footage films, abstract experiments, and lyrical documentaries. He wrote

his PhD thesis about the historical and thematic connections between avant-garde and science fiction cinema. He is currently working

on his first feature, an experimental horror film named Frozen May. O Πέτερ Λίχτερ είναι ένας από τους πιο ταλαντούχους και παραγωγικούς νέους Ευρωπαίους σκηνοθέτες της αβάν-γκαρντ. Σκηνοθέτης

και συγγραφέας, έχει ασχοληθεί με όλα τα κινηματογραφικά είδη από το 2002: ταινίες με υλικό αρχείου, αφαιρετικούς πειραματισμούς

και λυρικά ντοκιμαντέρ. Το θέμα της διδακτορικής του διατριβής είναι οι ιστορικές και θεματικές συνδέσεις ανάμεσα στην αβάν-γκαρντ

και στις ταινίες επιστημονικής φαντασίας. Αυτή την περίοδο ετοιμάζει την πρώτη του μεγάλου μήκους ταινία, μια πειραματική ταινία

τρόμου με τίτλο Frozen May.

On the other hand, there exists a rich tradition of experimental filmmakers basing their practice on the material produced by the Hollywood tradition. The purest examples of this approach are the found footage/collage film—an avant-garde tradition in which filmmakers cre-ate new works using the previously shot materials from various sources (studios, TV, news reels, etc.). Today the found footage tradition is the most vital genre of the experimental film world, with artists like Michael Fleming, Peter Tscherkassky and Craig Baldwin working with film material from the world of classical cinema. These films eat and digest the materials of the mainstream, making jokes and self-reflexive cinema-sculpture from the stuff of classical, narrative cinema. In this spirit of digestion and appropriation, we’ve paired Michael Fleming’s The Rapture (2014), which uses magazine advertise-ments to create a visual assault of flesh and consump-tion, with John Carpenter’s The Thing (1982), where the titular monster murders and then mimics people to assert its power over their world.Further, in the Hollywood-Experimental relationship we can find artists with similar aims with similar means. Takashi Makino and Ken Russell, for example, wanted to create works evincing similar effects, though from two different realms of filmmaking. Russell’s narrative feature, Altered States (1980) and Makino’s abstract films have the same formal roots—trying to conjure a hallucinatory trip.

Both types of cinema motivated the techniques and technologies of their counterpart to create a new means of filmic expression. These two types of art expanded upon themselves and each other, borrowing and mimicking one another to push the borders of the question, “What is cinema?”

Οι αφαιρετικές σκηνές σε αυτές και σε άλλες ταινίες είχαν παρόμοια λειτουργία στην αντίστοιχη αφηγηματική τουςδομή – καθώς γίνονταν έξοδοι για έναν άλλο, άγνωστο κόσμο. Η πιο ενδιαφέρουσα πτυχή αυτών των σύντομων, αφαιρετικών σκηνών είναι η αφοσίωσή τους στο πνεύμα και στη φόρμα του πειραματικού κινηματογράφου. Το αποτέλεσμα υπνωτίζει τον θεατή.Από την άλλη, υπάρχει μια πλούσια παράδοση σκηνοθετών του πειραματικού σινεμά που στηρίζουν την τεχνική τους στο υλικό που παράγεται από τη χολιγουντιανή παράδοση. Τα πιο καθαρά παραδείγματα αυτής της προσέγγισης είναι οι ταινίες κολάζ με υλικό αρχείου – μια παράδοση της αβάν-γκαρντ στην οποία οι σκηνοθέτες δημιουργούν νέα έργα χρησιμοποιώντας υλικό από διάφορες πηγές (μεγάλα στούντιο, τηλεόραση, επίκαιρα, κ.ά.). Σήμερα αυτή η παράδοση μετεξελίσσεται σε ένα από τα πιο ζωντανά κινηματογραφικά είδη, που εκπροσωπούν καλλιτέχνες όπως οι Μάικλ Φλέμινγκ, Πίτερ Τσερκάσκι και Κρεγκ Μπόλντουιν, που δουλεύουν με υλικό από τον κόσμο του κλασικού σινεμά. Αυτές οι ταινίες καταβροχθίζουν και χωνεύουν στοιχεία από το μέινστριμ, αστειεύονται και φτιάχνουν αυτοαναφορικές ταινίες-γλυπτά από υλικό του κλασικού, αφηγηματικού σινεμά. Σε αυτό το πνεύμα της αφομοίωσης και της οικειοποίησης, φέραμε κοντά την Έκσταση (2014) του Μάικλ Φλέμινγκ, που χρησιμοποιεί διαφημίσεις περιοδικών για να ενορχηστρώσει μια οπτική επίθεση στη σάρκα και στην κατανάλωση, με την Απειλή (1982) του Τζον Κάρπεντερ, όπου το πλάσμα που αναφέρεται στον πρωτότυπο τίτλο δολοφονεί και αμέσως μετά μιμείται ανθρώπους για να επιβληθεί στον κόσμο τους. Επιπλέον, στην κοινή τομή Χόλιγουντ και πειραματικού σινεμά μπορούμε να βρούμε καλλιτέχνες με παρόμοιους στόχους και εκφραστικά μέσα. Ο Τακάσι Μάκινο και ο Κεν Ράσελ, για παράδειγμα, αν και από διαφορετικές θέσεις στο κινηματογραφικό στερέωμα, θέλησαν να δημιουργήσουν έργα που θα υπέβαλαν παρόμοιες αντιδράσεις. Η ταινία μυθοπλασίας Ανεξέλεγκτες καταστάσεις (1980) του Κεν Ράσελ και τα αφαιρετικά φιλμ του Μάκινο έχουν τις ίδιες μορφικές ρίζες – καθώς προσπαθούν να μας παροτρύνουν ως δια μαγείας σε ένα παραισθησιογόνο ταξίδι. Και οι δύο τύποι κινηματογράφου έδωσαν αμφίδρομα νέα ώθηση στην τεχνική και στην τεχνολογία τους, δημιουργώντας νέα κινηματογραφικά εκφραστικά μέσα. Επέκτειναν ή κατάργησαν τα όριά τους, παίρνοντας δάνεια και μιμούμενοι ο ένας τον άλλο για να επαναπροσδιορίσουν τα όρια του ερωτήματος «Τι είναι ο κινηματογράφος;».

18 19

The RaptureMichael Fleming, 2014Netherlands, 5’, VideoThe Rapture is a pulsating bombard-ment of images about our insatiable pursuit of perpetual happiness and freedom from fear. A frame by frame hand manipulated 35mm celluloid collage film, the found footage is aug-mented by stills that were taken from various magazines, then distorted and deformed.

Η έκστασηΜάικλ Φλέμινγκ, 2014Ολλανδία, 5’, βίντεο

Η Έκσταση είναι ένας καταιγιστικός βομβαρδισμός εικόνων για τo ακόρεστο κυνήγι μας για την ευτυχία στο διηνεκές, όπως και για την αποδέσμευσή μας από το φόβο. Ένα φιλμ-κολάζ 35 χιλιοστών, επεξεργασμένο στο χέρι κάδρο προς κάδρο από τον σκηνοθέτη, ο οποίος μεγέθυνε και παραμόρφωσε εικόνες από υλικό αρχείου που άντλησε από διάφορα περιοδικά.

The Thing John Carpenter, 1982USA, 109’, DCP

In remote Antarctic base, a group of American research scientists are disturbed at their base camp by a helicopter shooting at a sled dog. When they take in the dog, it begins to brutally attack canines and human beings, leading to the discovery that the beast can assume the shape of its victims. A resourceful helicopter pilot and the camp doctor lead the camp crew in a desperate, gory battle against the vicious creature before it picks them all off, one by one.

Η απειλήΤζον Κάρπεντερ, 1982ΗΠΑ, 109’, DCP

Σε μια δυσπρόσιτη βάση στην Ανταρκτική, η έρευνα μιας ομάδας Αμερικανών επιστημόνων διακόπτεται όταν στη μονάδα τους ένα ελικόπτερο πυροβολεί έναν από τους σκύλους που σέρνουν τα έλκηθρα. Όταν φέρνουν τον σκύλο στις εγκαταστάσεις τους για να τον περιθάλψουν, αυτός χιμά με βία στα υπόλοιπα σκυλιά και στους ανθρώπους, κι έτσι σύντομα αποκαλύπτεται πως πρόκειται για ένα τέρας που μπορεί να πάρει τη μορφή των θυμάτων του. Ένας πολυμήχανος πιλότος ελικοπτέρου και ο γιατρός της μονάδας οδηγούν την ομάδα σε μια απέλπιδα, αιματηρή μάχη ενάντια στο μανιασμένο πλάσμα, προτού αυτό τους εξοντώσει έναν προς έναν.

OPEN THE DOORS! / ΤΑΣ ΘΥΡΑΣ!SIFF 2016

LapisJames Whitney, 1966USA, 10’, 16mm

A classic work of abstract cinema, a ten-minute animation that took three years to create using primitive com-puter equipment. In this piece smaller circles oscillate in and out in an array of colors, resembling a kaleidoscope while being accompanied with Indian sitar music. The patterns become hypnotic and trance inducing. Ben Ridgway

ΛάπιςΤζέιμς Γουίτνι, 1966ΗΠΑ, 10’, φιλμ 16 χιλ.Ένα κλασικό δείγμα αφαιρετικού σινεμά, ένα δεκάλεπτο ανιμέισον που χρειάστηκε τρία χρόνια για να ολοκληρωθεί με τον στοιχειώδη εξοπλισμό των ηλεκτρονικών υπολογιστών της εποχής. Σε αυτό το έργο, μικροί ομόκεντροι κύκλοι περιστρέφονται και αλλάζουν καλειδοσκοπικά αποχρώσεις σε ένα μεγάλο χρωματικό φάσμα, με την υπόκρουση ενός σιτάρ που παίζει ινδική μουσική. Σταδιακά, τα μοτίβα μας υπνωτίζουν και μας οδηγούν σε έκσταση.Μπεν Ρίτζγουεϊ

Non-Places: Beyond the InfinitePéter Lichter, 2015Hungary, 6’, DCP

The French anthropologist Marc Augé’s classic essay Non-Places: Introduction to an Anthropology of Supermodernity meets with Stanley Kubrick’s 2001: A Space Odyssey in a series of Hungarian highway rest areas.

Μη-τόποι: Πέρα από το άπειρο Πέτερ Λίχτερ, 2015Ουγγαρία, 6’, DCP

Το κλασικό δοκίμιο του Γάλλου ανθρωπολόγου Μαρκ Οζέ Μη-Τόποι: Εισαγωγή σε μια ανθρωπολογία του υπερμοντέρνου συναντά το 2001: Η Οδύσσεια του διαστήματος του Στάνλεϊ Κιούμπρικ σε μια διαδοχή από χώρους στάθμευσης στον ουγγρικό αυτοκινητόδρομο.

2001: A Space OdysseyStanley Kubrick, 1968UK/USA, 149’, DCP

An imposing black structure provides a connection between the past and the future in this enigmatic adaptation of a short story by revered sci-fi author Arthur C. Clarke. When Dr. Dave Bowman and other astro-nauts are sent on a mysterious mis-sion, their ship’s computer system, HAL, begins to display increasingly strange behaviour, leading up to a tense showdown between man and machine that results in a mind-bending trek through space and time.

2001: Η Οδύσσεια του διαστήματοςΣτάνλεϊ Κιούμπρικ, 1968Ηνωμένο Βασίλειο/ΗΠΑ, 149’, DCPΜια επιβλητική μαύρη μάζα συνδέει παρελθόν και μέλλον σε αυτή την αινιγματική κινηματογραφική μεταφορά ενός διηγήματος του συγγραφέα επιστημονικής φαντασίας Άρθουρ Κλαρκ. Όταν ο Δρ. Ντέιβ Μπάουμαν και κάποιοι αστροναύτες βρίσκονται απεσταλμένοι σε μια μυστηριώδη αποστολή, το λογισμικό του υπολογιστή τους, του HAL, αρχίζει να επιδεικνύει ολοένα και πιο παράξενη συμπεριφορά. Η δράση κορυφώνεται σε μια έντονη αναμέτρηση ανάμεσα στον άνθρωπο και στη μηχανή, που έχει ως αποτέλεσμα ένα ταξίδι στο χώρο και το χρόνο που σου διαλύει τον εγκέφαλο.

21

Films that try to evoke an experience from before the

author was born, films trying to conjure a time that was

never recorded. Films that remember the color, taste,

or scent of some past.

Cinema at its most alchemical, a modern ritual to raise

the dead and gone…Cinema as an act of memory itself,

where the film is as a simulacra approaching the impres-

sion of some past experience. As it attempts to recon-

struct the past, a cinema that articulates the ultimate

dislocation between now and then.

Ταινίες που προσπαθούν να ξυπνήσουν μια εμπειρία από

τον καιρό πριν από τη γέννηση του δημιουργού τους,

ταινίες που επιχειρούν να φέρουν στο νου μια εποχή που

δεν καταγράφηκε ποτέ. Ταινίες που θυμούνται το χρώμα,

τη γεύση ή το άρωμα κάποιου παρελθόντος.

Το σινεμά στην πιο αλχημική του φάση, μια σύγχρονη

τελετή για το ξύπνημα των νεκρών και ξεχασμένων...

Ο κινηματογράφος ως μια μνημονική πράξη, στην

οποία η ταινία είναι μια υπερ-πραγματική προσομοίωση

της εντύπωσης μιας παρελθοντικής εμπειρίας. Καθώς

επιχειρεί να αναδομήσει το παρελθόν, το σινεμά αυτό

εκφράζει την απόλυτη απομάκρυνση του τώρα από το

τότε.

LOST IMAGES

GIVING PICTURE TO MEMORY

ΧΑΜΕΝΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ

ΜΙΑ ΕΙΚΟΝΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΝΗΜΗ

22 23

LOST IMAGES / ΧΑΜΕΝΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ

MinoreYiorgos Nalpantidis, 2014Greece, 5’, Video

Minore is a found footage film consisting mostly of (edited and ma-nipulated) 8mm, Super 8 and 16mm family movie clips. It is inspired by “Smyrneiko Minore”, a rembetiko song first recorded in 1918, and by Marika Papagkika’s voice. The film seeks to recall a blurry, lost memory, and a different, more intimate relationship with that which we call “reality.”

Yiorgos Nalpantidis

ΜινόρεΓιώργος Ναλπαντίδης, 2014Ελλάδα, 5’, βίντεο

Το Μινόρε αποτελείται από (μονταρισμένα και επεξεργασμένα) ερασιτεχνικά φιλμ 8, Super 8 και 16 χιλιοστών. Συνοδεύεται από το «Σμυρνέικο Μινόρε» και τη φωνή της Μαρίκας Παπαγκίκα. Αποπειράται να αποτυπώσει την ανάκληση μιας θολής, ξεχασμένης ανάμνησης, μιας διαφορετικής, στενότερης σχέσης με αυτό που αποκαλούμε «πραγματικότητα».

Γιώργος Ναλπαντίδης

J.Solomon Nagler and Alexandre Larose, 2008Canada, 7’, 16mm

Found memories decayed by the shock patterns of childhood trauma. This film is made mostly with footage found in the bin of an orphanage. The white progressively dissolves within a darkness more and more dense. Faces progressively dissolve into one another.

Τζ.Σόλομον Νάγκλερ και Άλεξαντρ Λαρόους, 2008Καναδάς, 7’, φιλμ 16 χιλ.

Αναμνήσεις που ήρθαν στο φως σε αποσύνθεση, λόγω των σοκαριστικών αποτυπωμάτων που αφήνουν τα παιδικά τραύματα. Η ταινία είναι φτιαγμένη στο μεγαλύτερο μέρος της από υλικό που βρέθηκε στον κάλαθο των αχρήστων ενός ορφανοτροφείου. Oι λευκές φωτεινές περιοχές σταδιακά δίνουν τη θέση τους σε ολοένα πιο σκοτεινές επιφάνειες, καθώς τα πρόσωπα χάνονται σταδιακά το ένα μέσα στο άλλο.

BassaeJean-Daniel Pollet, 1964France, 10’, 35mm

I was interested by the fact that some old guy, after the Parthenon’s glamour, devoted himself in a much smaller temple, where there was no white marble, no nothing. All Greek temples are dedicated to Apollo etc, and this particular one was not dedicated to anyone and is in a place where there never was a city nearby, in a kind of wasteland, in a ditch. I went there, at least six, seven or eight times, as if I wanted to think or find myself.

Jean-Daniel Pollet

ΒάσσεςΖαν-Ντανιέλ Πογιέ, 1964Γαλλία, 10’, φιλμ 35 χιλ.

Μου κίνησε το ενδιαφέρον το γεγονός πως κάποιος γηραιός τύπος αφοσιώθηκε, μετά την αίγλη του Παρθενώνα, στη δημιουργία ενός πολύ μικρότερου ναού, όπου δεν υπήρχε λευκό μάρμαρο, δεν υπήρχε τίποτα. Όλοι οι ελληνικοί ναοί είναι αφιερωμένοι στον Απόλλωνα κ.λπ., αλλά ο εν λόγω ναός δεν ήταν αφιερωμένος σε κανέναν: βρίσκεται σε ένα μέρος που δεν έχει κοντά κάποια μεγάλη πόλη, είναι στη μέση του πουθενά, μέσα σε μια τάφρο. Πήγα εκεί τουλάχιστον έξι, επτά ή οχτώ φορές, σαν να ήθελα να σκεφτώ ή να βρω τον εαυτό μου.

Ζαν-Ντανιέλ Πογιέ

SIFF 2016

Remembering the Pentagons Azadeh Navai, 2015Iran/USA, 23’, 16mm

A slow, rhythmic and contemplative journey into filmmaker Azadeh Navai’s earliest childhood memories. With an old 16mm Bolex and a hand-made pinhole camera, Navai returns to Tehran and Esfahan, Iran, where the perceptions and recollections of places, emotions, and scents serve as vehicles through which she exposes a deeply personal landscape. She asks––what is the texture of memory? The convulsions of recollection are perceptible even in the shifting grains of the film image––kaleidoscopic in their geometries of instability and flux.

Αναμνήσεις από τα πεντάγωναΑζαντέ Ναβάι, 2015 Ιράν/ΗΠΑ, 23’, φιλμ 16 χιλ.

Ένα αργό, ρυθμικό και στοχαστικό ταξίδι στις πρώιμες αναμνήσεις της παιδικής ηλικίας της σκηνοθέτιδας Αζαντέ Ναβάι. Κουβαλώντας μια Bolex 16 χιλιοστών και μια χειροποίητη κάμερα μικροσκοπικής οπής, η Ναβάι επιστρέφει στην Τεχεράνη και στο Ισφαχάν του Ιράν, όπου η αντίληψη και η αναπόληση των τόπων, των συναισθημάτων και των αρωμάτων γίνονται όχημα για να αποδώσει ένα βαθιά προσωπικό τοπίο. Διερωτάται: ποια είναι η υφή της μνήμης; Οι σπασμοί της αναπόλησης γίνονται αντιληπτοί ακόμα και στους κινούμενους κόκκους του φιλμ – που κινούνται σαν σε καλειδοσκόπιο, διατηρώντας τις ασταθείς και ρευστές γεωμετρίες τους.

Tale of TalesYuri Norstein, 1979USSR, 28’, DCP

Tale of Tales is considered to be one of the greatest animated films of all times. A poetic association of memo-ries, fragments, lullabies and the ravages of war, this is one of cinema’s superlative paeans to the cataclysm—and hope—of the 20th century. Perhaps it is best put by Norstein himself in his original film develop-ment proposal submitted to the USSR State Committee for Cinematography: “This is to be a film about memory. Do you remember how long the days were when you were a child?”

Η μεγαλύτερη ιστορία του κόσμουΓιούρι Νόρσταϊν, 1979ΕΣΣΔ, 28’, DCP

Η Μεγαλύτερη ιστορία του κόσμου θεωρείται ένα από τα πιο σημαντικά ανιμέισον όλων των εποχών. Μια ποιητική συσχέτιση αναμνήσεων, αποσπασμάτων, νανουρισμάτων και των δεινών του πολέμου, ένας εξαιρετικός κινηματογραφικός παιάνας για τον κατακλυσμό –και την ελπίδα– που έφερε ο 20ός αιώνας. Ο ίδιος ο Νόρσταϊν το έθεσε καλύτερα στην πρόταση που υπέβαλε στη Σοβιετική Επιτροπή Κινηματογράφου για να πάρει άδεια για την ταινία: «Πρόκειται για μια ταινία για τη μνήμη. Θυμάστε πόσο μεγάλες φαίνονταν οι μέρες όταν ήσασταν παιδιά;».

24 25

La noche de enfrente (Night Across the Street)Raúl Ruiz, 2012Chile/France, 110’, DCP

On the verge of a forced retirement, Don Celso, an elderly office worker, begins to relive both real and imag-ined memories from his life—a trip to the movies as a young boy with Beethoven, listening to tall tales from Long John Silver, a brief stay in a haunted hotel. Stories hide within stories and the thin line between imagination and reality steadily erodes, opening up a marvelous new world of personal remembrance and fantastic melodrama. In this playfully elegiac film, loosely adapted from the fantastical short stories of Chilean writer Hernán del Solar, Raúl Ruiz has crafted a final masterwork on his favorite subjects: fiction, history and life itself.

Η νύχτα στην άλλη μεριά Ραούλ Ρουίς, 2012Χιλή/Γαλλία, 110’, DCP

Καθώς ο Δον Σέλσο, ένας ηλικιωμένος υπάλληλος γραφείου, ετοιμάζεται να συνταξιοδοτηθεί, αρχίζει να ξαναζεί τόσο τις πραγματικές όσο και τις επινοημένες αναμνήσεις της ζωής του – ένα ταξίδι στον κινηματογράφο που έκανε ως παιδί με τον Μπετόβεν, τις απίθανες ιστορίες που άκουσε από τον Λονγκ Τζον Σίλβερ, τη σύντομη παραμονή του σε ένα στοιχειωμένο ξενοδοχείο... Ιστορίες που κρύβονται μέσα σε ιστορίες σβήνουν αργά και σταθερά τη λεπτή γραμμή που χωρίζει την πραγματικότητα από τη φαντασία, ανοίγοντας τις θύρες ενός θαυμαστού καινούργιου κόσμου γεμάτου προσωπικές μνήμες και φανταστικά μελοδράματα. Σε αυτή την παιγνιωδώς ελεγειακή ταινία που αντλεί τις αναφορές της από τα διηγήματα φαντασίας του Χιλιανού συγγραφέα Ερνάν ντε Σολάρ, ο Ραούλ Ρουίς υπέγραψε το τελευταίο του αριστούργημα για τα αγαπημένα του θέματα: τη μυθοπλασία, την ιστορία και την ίδια τη ζωή.

LOST IMAGES / ΧΑΜΕΝΕΣ ΕΙΚΟΝΕΣ FEATURES / ΜΕΓΑΛΟΥ ΜΗΚΟΥΣ

ReconstructionTheodoros Angelopoulos, 1970Greece, 100’, DCP

A migrant worker in Germany returns home to a half-deserted mountain village in Epirus. His wife, Eleni, kills him with the help of her lover, the local constable. The legal authori-ties, the gendarmerie and a film crew accompanied by journalists try to recreate the exact scene, resulting in a powerful reflection on the act of reconstruction itself—and its limita-tions. A seminal work crucial to the emergence of a new wave of Greek filmmaking beginning in the early 70s.

ΑναπαράστασηΘόδωρος Αγγελόπουλος, 1970Ελλάδα, 100’, DCP

Ένας μετανάστης, Έλληνας εργάτης στη Γερμανία, επιστρέφει στο σπίτι του σε ένα σχεδόν ερημωμένο χωριό της Ηπείρου. Η γυναίκα του, η Ελένη, τον σκοτώνει με τη βοήθεια του εραστή της, του χωροφύλακα του χωριού. Οι τοπικές αρχές, η χωροφυλακή και ένα τηλεοπτικό συνεργείο που συνοδεύεται από δημοσιογράφους, προσπαθούν να αναπαραστήσουν με ακρίβεια τη σκηνή του φόνου, κάτι που οδηγεί σε έναν έντονο αναστοχασμό για την ίδια την πράξη της αναπαράστασης – και των ορίων της. Ένα έργο βαθιά επιδραστικό για την ανάδειξη του νέου κύματος του ελληνικού κινηματογράφου στις αρχές της δεκαετίας του ‘70.

FEATURES / ΜΕΓΑΛΟΥ ΜΗΚΟΥΣ

Nostalgia de la luz (Nostalgia for the Light)Patricio Guzmán, 2010France/Germany/Chile, 90’, DCP

In Chile, at three thousand metres altitude, astronomers from all over the world gather together in the Atacama Desert to observe the stars. The desert sky is so translucent that it allows them to see right to the boundaries of the universe. It is also a place where the harsh heat of the sun keeps human remains intact: those of the mummies, explorers and miners. But also the remains of the dicta-torship’s political prisoners. Whilst the astronomers examine the most distant galaxies in search of probable extraterrestrial life, at the foot of the observatories, women are digging through the desert soil in search of their disappeared relatives...

Νοσταλγώντας το φωςΠατρίσιο Γκουσμάν, 2010Γαλλία/Γερμανία/Χιλή, 90’, DCP

Στη Χιλή, σε υψόμετρο τριών χιλιάδων μέτρων, αστρονόμοι από όλο τον κόσμο συγκεντρώνονται στην έρημο Ατακάμα για να παρατηρήσουν τα αστέρια. Ο ουρανός της ερήμου είναι τόσο καθαρός που τους επιτρέπει να δουν μέχρι τα σύνορα του σύμπαντος. Εδώ, η αμείλικτη θερμότητα του ήλιου κρατά ανέπαφα τα ανθρώπινα λείψανα: μούμιες, εξερευνητές και μεταλλωρύχους, αλλά και απομεινάρια των πολιτικών κρατουμένων της δικτατορίας. Κι ενώ από τα παρατηρητήριά τους οι αστρονόμοι μελετούν τους πιο μακρινούς γαλαξίες αναζητώντας σημάδια εξωγήινης ζωής, στη σκιά των αστεροσκοπείων, γυναίκες σκάβουν στο χώμα της ερήμου για τους εξαφανισμένους συγγενείς τους...

SIFF 2016

26 27

Η «αναθεώρηση» έχει για εμένα πολλά σημαινόμενα που προσπάθησα να διερευνήσω σε αυτό το πρόγραμμα προβολών που επιμελήθηκα. Έτσι, ετοίμασα τρία επιμέρους προγράμματα, με ταινίες από τα μέσα της δεκαετίας του ‘70, τα μέσα της δεκαετίας του ‘90 και τα μέσα της δεύτερης δεκαετίας του 21ου αιώνα, σε μια απόπειρα ερμηνείας του όρου. «Ξανακοιτώ»: Αυτή η ερμηνεία της αναθεώρησης με οδήγησε στη δημιουργία του προγράμματος «Επαναλήψεις»: το να λες την ίδια ιστορία δύο φορές ή να βλέπεις ξανά την ίδια ταινία. Στην ταινία Μια βρόμικη ιστορία (1977) του Ζαν Εστάς, η ιστορία του τίτλου αφηγείται πρώτα από έναν ηθοποιό (μυθοπλασία) και έπειτα από το πρόσωπο που έζησε την ιστορία (τεκμηρίωση). Επίσης, πρόκειται για μια ιστορία για τη θέαση (λέξη ομόρριζη με τη θεώρηση), για την ηδονοβλεψία, για το κρυφοκοίταγμα από τη μία τρύπα στην άλλη. Καθώς οι προγραμματιστές των φεστιβάλ είναι εκ φύσεως θιασώτες της σκοποφιλίας, προτείνω ανεπιφύλακτα αυτό το φιλμ. Ως συνοδευτικό αυτής της ένοχης απόλαυσης, σκέφτηκα να σας εκπλήξω με μια σπάνια προβολή μιας κλασικής πειραματικής ταινίας από τον Καναδά, της Πολιτικής της Αντίληψης (1973) του Κέρκ Τάγκας. Σε αυτό το έργο, μια διαφήμιση για ένα μπλόκμπαστερ του Χόλιγουντ παίζεται ξανά και ξανά, καθώς αντίγραφα επί αντιγράφων απογυμνώνουν την ταινία από τη δύναμή της να χειραγωγεί και την περιορίζουν σε επιφάνεια και υλικό. «Βλέπω με καινούργιο τρόπο»: Ο κινηματογράφος είναι μια τεχνολογία που συλλαμβάνει το φως και την κίνηση. Η εικόνα που υποβάλλει είναι αληθινή: αν και δεν είναι απαραίτητα ρεαλιστική, είναι οπωσδήποτε μη εικονική, όπως συμβαίνει με την ψηφιακή εικόνα ή την εικόνα του βίντεο. Η κινηματογραφική εικόνα προκύπτει όταν η επιφάνεια του φιλμ αποτυπώνει το φως. Κάποιοι επιστήμονες στις αρχές του 20ού αιώνα χρησιμοποίησαν το σινεμά για να δουν την αόρατη πραγματικότητα: χρησιμοποίησαν κάμερες γρήγορης λήψης για να μελετήσουν το άνθισμα ενός λουλουδιού, κάμερες αργής λήψης για να δουν πώς μια σφαίρα

“Revision” for me has several meanings that I tried to examine in my programming. I therefore prepared three programs, with films from the mid-70s, the mid-90s and the mid-10s, in an effort to interpret that word “Revision.”“To see again.” This meaning of revision led me to the “Retellings” program: to tell the same story twice or to see the same film again. In Jean Eustache’s 1977 Une sale histoire or “dirty story” we see a story being told, first by an actor (fiction) and again by the person whose story it is (docu-mentary); moreover it is a story about seeing (re:vision), about voyeurism, peeping through one hole into another. Because film programmers are by nature great purveyors of voyeurism, I highly recommend this film. To accompany this guilty pleasure, I thought I would treat you to a classic though rarely screened experimental film from Canada, Kirk Tougas’ 1973 The Politics of Perception in which an advertisement for a Hollywood blockbuster is seen and reseen, as copies of copies strip the image of its manipu-lative power and reduce it to texture and material.“To see in a new way.” Cinema is a technology of capturing light and motion. The image it conveys is real: though not necessarily realistic, it is certainly not a virtual image, as is the digital or video image. The film image results when the emulsion captures light. Early scientists used cinema to see the invisible real-ity: fast motion cameras to study a flower blooming; slow motion cameras to see a bullet shatter glass. In these two films from the mid-90s, the reality captured on the emulsion allows us to see what the naked eye cannot see. In Picture of Light, Toronto filmmaker Peter Mettler sets out to the far north to film the Aurora Borealis, using long time exposures frame by frame to capture the faint auras of protons we cannot see. In Terminus for You, Nicolas Rey shows us what happens to an image of everyday life when the film emulsion is distressed by hot chemicals: reality slip sliding away.

CARTE BLANCHE TO PIP CHODOROVΛΕΥΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ ΣΤΟΝ ΠΙΠ ΤΣΟΝΤΟΡΟΦ

28 29

The Politics of Perception Kirk Tougas, 1973Canada, 33’, 16mm Following an introduction which establishes the social context of the film, The Politics of Perception presents a one-minute promotional film advertising a popular Hollywood thriller. This section then repeats itself: Α print is generated from the one-minute segment, then a print from the print, and so on as the image and sound slowly disintegrate with each new cycle, until the visual and sound information have completely evolved to white light and white noise. A maddeningly stimulating work! James Broughton

Η πολιτική της αντίληψηςΚέρκ Τάγκας, 1973Καναδάς, 33’, φιλμ 16 χιλ.Μετά από μια εισαγωγή που ορίζει το κοινωνικό πλαίσιο της ταινίας, η Πολιτική της Αντίληψης παρουσιάζει μια μονόλεπτη διαφήμιση που προμοτάρει ένα δημοφιλές χολιγουντιανό θρίλερ. Στη συνέχεια, αυτό το κομμάτι επαναλαμβάνεται: ένα αντίγραφο δημιουργείται από αυτό το μονόλεπτο θραύσμα, αργότερα ένα αντίγραφο του αντιγράφου και πάει λέγοντας, καθώς η εικόνα και ο ήχος αλλοιώνονται σταδιακά σε κάθε επανάληψη, ώσπου η οπτική και ακουστική πληροφορία εξελίσσονται σε λευκό φως και λευκό θόρυβο. Μια εξοργιστικά διεγερτική δουλειά!Τζέιμς Μπρότον

Une sale histoire(A Dirty Story) Jean Eustache, 1977France, 46’, DCP

“I tried to tell [the story of Une sale histoire],” Jean Eustache insisted in an interview, “not as a story I’d lived, but as a film I wanted to make—like a scenario.” The story in question is told twice, once by the great actor Michael Lonsdale, and then again, very similarly, by Jean-Noël Picq, the man from whose life it allegedly came. It’s the sort of dirty secret that Eustache always felt compelled to make public: the confession of a peeping tom who finds a hole in the wall of a women’s toilet. Both tellers, it turns out, are addressing crowds of young women—a revela-tion that turns the movie into another of Eustache’s self-excoriating studies of male-female relationships. But Une sale histoire is also, among other things, a reflection on the sort of personal, confessional filmmaking to which Eustache kept being drawn. “When I tell a personal story,” Picq says, “it’s because I’m convinced it isn’t one—that the whole world understands.”

Μια βρόμικη ιστορίαΖαν Εστάς, 1977Γαλλία, 46’, DCP

Όπως υπογράμμισε ο Ζαν Εστάς σε μια παλιά συνέντευξή του: «Προσπάθησα να αφηγηθώ [την ιστορία του Μια βρόμικη ιστορία], όχι σαν μια εμπειρία που θα βίωνα, αλλά σαν μια ταινία που θα ήθελα να κάνω, σαν ένα σενάριο». Την επίμαχη ιστορία αφηγούνται δύο πρόσωπα, αφενός ο σπουδαίος ηθοποιός Μάικλ Λόνσντεϊλ, και αφετέρου, με παρόμοιο τρόπο, ο Ζαν-Νοέλ Πικ, ο άνδρας του οποίου η ζωή υποτίθεται πως ενέπνευσε την ιστορία. Αυτή η Βρόμικη ιστορία είναι το είδος του μυστικού που ο Εστάς ένιωθε πάντα υποχρεωμένος να δημοσιοποιήσει: πρόκειται για την εξομολόγηση ενός ηδονοβλεψία που βρίσκει μια τρύπα στον τοίχο μιας γυναικείας τουαλέτας. Όπως αποδεικνύεται, και οι δύο αφηγητές απευθύνονται σε πλήθη νέων γυναικών – μία αποκάλυψη που μετατρέπει την ταινία σε άλλη μία ακόμη σπουδή αυτοκριτικής για τις σχέσεις ανδρών-γυναικών, τόσο γνώριμη για τον σκηνοθέτη.

TO SEE AGAIN / ΞΑΝΑΚΟΙΤΩCARTE BLANCHE / ΛΕΥΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ

“About seeing.” I was impressed with some of the short films I saw recently from China, Japan and Korea. I therefore conspired to concoct a program from these films in which the personal vision, the view from the camera, or some aspect of their construction applied to this theme. The Japanese animation by Mika Seike and Rieko Ouchi are intensely introspective and use looping, repetition, variation and experimental techniques to portray a vision of the world as seen behind the eyes, somewhere between the retina and the brain where we don’t yet understand what we are seeing. The Korean films by Chanion Kim, Sejun Huh and Forest Ian Estler are metaphors for cinema; their construction makes us aware of our position as viewers seeing an alternative reality, when that reality suddenly breaks down. Sandy Ding’s Dream Enclosure, handmade in China, translates into film the flickering synapses of our optic nerve, whether our eyes are open or shut. Pip Chodorov

διαπερνά το γυαλί. Σε δύο ταινίες από τα μέσα της δεκαετίας του ‘90, η πραγματικότητα που καταγράφηκε στην επιφάνεια του φιλμ μας επέτρεψε να δούμε όσα δεν μπορούσαμε δια γυμνού οφθαλμού. Στην Εικόνα του φωτός, ο Πίτερ Μέτλερ, σκηνοθέτης που έχει τη βάση του στο Τορόντο, ταξιδεύει στο μακρινό βορρά για να καταγράψει το Βόρειο Σέλας κάνοντας λήψεις με πολύ μικρή ταχύτητα κλείστρου, προκειμένου να αποτυπώσει τις φευγαλέες αύρες των πρωτωνίων που δεν μπορούμε να δούμε. Στο Τέλος για σένα, ο Νίκολας Ρέι μας δείχνει τι συμβαίνει σε μια εικόνα της καθημερινής ζωής όταν η επιφάνεια του φιλμ διαλύεται από καυτά χημικά: η πραγματικότητα ξεγλιστρά μέσα από τα χέρια μας. «Σχετικά με την όραση»: Πρόσφατα είδα ταινίες μικρού μήκους από την Κίνα, την Ιαπωνία και την Κορέα, και εντυπωσιάστηκα τόσο με κάποιες από αυτές, ώστε αποφάσισα να τις συγκεντρώσω σε ένα πρόγραμμα το οποίο θα διέτρεχε το θέμα της προσωπικής ματιάς, της οπτικής γωνίας μέσα από την κάμερα ή κάποιας πτυχής της διαμόρφωσής τους. Τα ανιμέισον από την Ιαπωνία που υπογράφουν οι Μίκα Σέικα και Ριέκο Ούτσι μας ωθούν σε βαθιά ενδοσκόπηση και χρησιμοποιούν λούπες, επαναλήψεις, παραλλαγές και πειραματικές τεχνικές για να παρουσιάσουν πώς φαίνεται ο κόσμος στο πίσω μέρος του ματιού, κάπου ανάμεσα στον αμφιβληστροειδή και στον εγκέφαλο, εκεί όπου δεν καταλαβαίνουμε ακριβώς τι βλέπουμε. Οι κορεατικές ταινίες των Τσάνιον Κιμ, Σέτζουν Χου και Φόρεστ Ίαν Έστλερ αποτελούν μεταφορικά σχήματα για το σινεμά. Η κατασκευή τους μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε τη θέση μας στο κοινό που παρακολουθεί μια εναλλακτική πραγματικότητα, αλλά αυτή η πραγματικότητα ξαφνικά καταρρέει. Η Περίφραξη μέσα σε όνειρο του Σάντι Ντινγκ, μια χειροποίητη ταινία από την Κίνα, γίνεται μια ταινία για τις τρεμάμενες συνάψεις του οπτικού μας νεύρου, είτε τα μάτια μας είναι ανοιχτά είτε είναι κλειστά.Πιπ Τσοντόροφ

Pip Chodorov was born in 1965 to a writer and a painter and raised on a farm, where, in 1971, he started making films and music.

After studying cognitive science at the University of Rochester, where he founded a filmmaking club, Chodorov moved to Paris to

study film semiotics, and in 1990 joined Light Cone experimental filmmakers cooperative. He founded Re:Voir Video Editions in 1994,

founded the Frameworks experimental film mailing list in 1995, co-founded L’Abominable artist-run film lab in 1996, and created

The Film Gallery in 2005, all of which are active in supporting experimental film to this day. In 2011 Chodorov released the feature

documentary Free Radicals, and since 2013 has taught filmmaking at Dongguk University in Seoul, South Korea. An inveterate

champion of experimental film, Chodorov is known around the world for his knowledge and tireless support of the form.

Ο Πιπ Τσοντόροφ γεννήθηκε το 1965. Γιος ενός συγγραφέα και μιας εικαστικού, μεγάλωσε σε μια φάρμα, όπου το 1971 ξεκίνησε να

κάνει ταινίες και μουσική. Αφού ολοκλήρωσε τις σπουδές του στη γνωσιακή επιστήμη στο πανεπιστήμιο του Ρότσεστερ, όπου ίδρυσε

μία λέσχη κινηματογραφιστών, μετοίκησε στο Παρίσι για να σπουδάσει σημειωτική του κινηματογράφου. Το 1990 έγινε μέλος της Light

Cone, μιας κολεκτίβας σκηνοθετών του πειραματικού κινηματογράφου. Το 1994 ίδρυσε τις εκδόσεις Re:Voir Video Editions, το 1995

ξεκίνησε το Frameworks, μια μέιλινγκ λιστ για το πειραματικό φιλμ, το 1996 ίδρυσε το κινηματογραφικό εργαστήριο L’Abominable, τη

λειτουργία του οποίου ανέλαβαν αποκλειστικά καλλιτέχνες, ενώ το 2005 δημιούργησε την The Film Gallery. Όλες οι παραπάνω ομάδες

είναι ενεργές στην υποστήριξη του πειραματικού σινεμά μέχρι σήμερα. Το 2011 κυκλοφόρησε το μεγάλου μήκους ντοκιμαντέρ του,

Free Radicals, και από το 2013 διδάσκει σκηνοθεσία στο πανεπιστήμιο Dongguk της Σεούλ. Ένας μανιώδης βετεράνος του

πειραματικού σινεμά, γνωστός ανά την υφήλιο για τις γνώσεις του και τη διαρκή υποστήριξη που προσφέρει σε αυτή την

καλλιτεχνική φόρμα.

30 31

ABOUT SEEING / ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΡΑΣΗ

CARTE BLANCHE ΛΕΥΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ

Gakagami (Deep in Reflection)Mika Seike, 2012Japan, 6’, Video

The theme of this film is introspec-tion. A woman is pausing in a forest. She repeats and gazes at herself, then gets down and goes into her thinking.

Βαθιά περισυλλογήΜίκα Σέικα, 2012Ιαπωνία, 6’, βίντεο

Το θέμα αυτής της ταινίας είναι η ενδοσκόπηση. Κάπου σε ένα δάσος ένα κορίτσι περπατά και ξαφνικά κοντοστέκεται. Σαν να βρίσκεται μέσα σε λούπα, κοιτά το είδωλό της, βυθίζεται στη γη κάτω από τα πόδια της, και μέσα στις σκέψεις της.

PandoraChanion Kim, 2015South Korea, 11’, DCP This inventive and macabre film takes you for a ride on a high-rise elevator alongside a curious kid, texting teenagers and a couple that won’t stop arguing.

ΠανδώραΤσάνιον Κιμ, 2015Νότια Κορέα, 11’, DCPΜια ευφάνταστη και μακάβρια ταινία που μας προσκαλεί σε μια βόλτα με το ασανσέρ ενός ουρανοξύστη, συνοδεία ενός παιδιού γεμάτου περιέργεια, κάποιων εφήβων που στέλνουν μηνύματα με τα κινητά τους και ενός ζευγαριού που δεν σταματά να καβγαδίζει.

Mammoth Man, the Ancient Warrior Sejun Heo, 2014South Korea, 12’, VideoDuring a bizarre event, this is what the Super Sentai TV series actor Green experienced on the set when left alone.

Άνδρας-μαμούθ, ο αρχαίος πολεμιστήςΣέτζουν Χου, 2014Νότια Κορέα, 12’, βίντεοΝα τι βιώνει ο Γκριν, ένας ηθοποιός της τηλεοπτικής σειράς Super Sentai, όταν μένει μόνος στο πλατό κατά τη διάρκεια ενός παράξενου συμβάντος.

Picture of Light Peter Mettler, 1994Canada, 83’, DCP

We live in a time where things do not seem to exist if they are not captured as an image. But if you look into dark-ness you may see the lights of your own retina—not unlike the Northern Lights, not unlike the movements of thought. Like a shapeless accumu-lation of everything we have ever seen. Before science explained, the Northern Lights were interpreted as visions, prophecies, spirits—a trigger for the imagination—images provided by nature framed by no less than the universe itself: Aurora Borealis... The lights with no bodies, pouring colors from the sky... A film exploring the capture of images from nature, images more special than any special effect…Peter Mettler

Εικόνα του φωτόςΠίτερ Μέτλερ, 1994Καναδάς, 83’, DCP

Ζούμε σε μια εποχή στην οποία τα πράγματα μοιάζουν να μην υπάρχουν αν δεν απαθανατίζονται σε κάποια εικόνα. Αν όμως κοιτάξεις στο σκοτάδι, μπορεί να δεις τα φώτα από τον δικό σου αμφιβληστροειδή, και ίσως να μοιάζουν με το Βόρειο Σέλας, ίσως με τις κινήσεις της σκέψης. Ίσως με μια άμορφη συσσώρευση όσων πραγμάτων έχουμε δει ποτέ. Πριν από την επιστημονική ερμηνεία, οι άνθρωποι αντιλαμβάνονταν το Βόρειο Σέλας ως όραμα, προφητεία ή πνεύμα –μια πρόκληση για τη φαντασία– εικόνες που χαρίζει η φύση και καδράρει το ίδιο το σύμπαν: Aurora Borealis... Φώτα χωρίς σώματα, χρώματα που χύνονται από τον ουρανό... Μια ταινία που εξερευνεί το πώς η φύση συλλαμβάνει εικόνες, εικόνες με ειδικό βάρος, πιο σημαντικές από κάθε ειδικό εφέ...Πίτερ Μέτλερ

Terminus for YouNicolas Rey, 1996France, 10’, 16mm

The Paris metro appeared at the same time as cinema. Its moving sidewalks, its regularly spaced posters and its animated characters are here seen as a metaphor for cinema, and the decomposition of the film material reminds us that all is illusory, all is grain and light.

Τέλος για σένα Νίκολας Ρέι, 1996Γαλλία, 10’, φιλμ 16 χιλ.To μετρό του Παρισιού έκανε την εμφάνισή του την ίδια εποχή με τον κινηματογράφο. Οι κυλιόμενοι διάδρομοι, οι αφίσες που εναλλάσσονται και οι ζωντανοί χαρακτήρες του γίνονται εδώ ένα μεταφορικό σχήμα για το ίδιο το σινεμά, καθώς η αποσύνθεση του υλικού του φιλμ μάς θυμίζει πως όλα είναι ψευδαίσθηση, όλα είναι κόκκος και φως.

TO SEE IN A NEW WAY / ΒΛΕΠΩ ΜΕ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟ ΤΡΟΠΟ

SIFF 2016

32 33

CARTE BLANCHE ΛΕΥΚΗ ΕΠΙΤΑΓΗ

I Have the FutureRieko Ouchi, 2016Japan, 15’, Video

An animation depicting the life of “Me,” this film expresses a sense of self-division. It is a jumble of elements.

Κατέχω το μέλλονΡιέκο Ούτσι, 2016Ιαπωνία, 15’, βίντεο

Ένα ανιμέισον που παρουσιάζει τη ζωή του «Εγώ», μια ταινία που εκφράζει μια αίσθηση εσωτερικού διχασμού. Ένα χαρμάνι στοιχείων.

Dream Enclosure Sandy Ding, 2014China, 19’, Video

Looping, flickering imagery and echo-ing sound create an immersive and hypnotic space that hovers constantly between reality and dream. Ding’s meticulous mastery of film techniques forges a material connection with bodies and landscapes that manifests in the afterimage.

Περίφραξη μέσα σε όνειροΣάντι Ντινγκ, 2014Κίνα, 19’, βίντεο

Λούπες από εικόνες που τρεμοπαίζουν και ακουστικές αντηχήσεις δημιουργούν ένα περιβάλλον που απορροφά και υπνωτίζει, καθώς αυτό μετεωρίζεται διαρκώς ανάμεσα στην πραγματικότητα και στο όνειρο. Η επιδεξιότητα και η σχολαστικότητα του Ντινγκ στο χειρισμό των κινηματογραφικών τεχνικών δημιουργεί μια υλική σύνδεση σωμάτων και τοπίων που αποτυπώνεται στο μετείκασμα.

ABOUT SEEING / ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΡΑΣΗ

Furidashi (Starting Over)Mika Seike, 2016Japan, 8’, Video

You fall down every time before reaching your goal. At each fall, the glass you held in your hand breaks, then everything starts again from the beginning. But there are things one can only discover through repetition. The answer lies within yourself.

ΕπανεκκίνησηΜίκα Σέικα, 2016Ιαπωνία, 8’, βίντεο

Κάθε φορά πριν φτάσεις στο στόχο σου, πέφτεις. Σε κάθε πτώση, σπάει το ποτήρι που κρατάς στο χέρι σου, και έπειτα όλα ξεκινούν από την αρχή. Ωστόσο, υπάρχουν πράγματα που μπορεί να ανακαλύψει κανείς μόνο με την επανάληψη. Η απάντηση βρίσκεται μέσα σου.

SIFF 2016

One-MindedForest Ian Estler and Sébastien Simon, 2015South Korea, 20’, DCPShenanigans occur in an apartment shared by two Korean women as one of them brings home a man that she picked up in a club and two thieves invade the place. Meanwhile, a fan oscillates and observes.

ΑποφασιστικότηταΦόρεστ Ίαν Έστλερ και Σεμπαστιάν Σιμόν, 2015Νότια Κορέα, 20’, DCPΔιάφορα μπλεξίματα συμβαίνουν σε ένα διαμέρισμα όπου συγκατοικούν δύο Κορεάτισσες, όταν η μία από τις δύο φέρνει σπίτι έναν άνδρα που ψώνισε σε ένα κλαμπ, ενώ δύο διαρρήκτες εισβάλλουν στο χώρο. Στο μεταξύ, ένας ανεμιστήρας γυρνά δεξιά-αριστερά και παρατηρεί.

ABOUT SEEING / ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ ΟΡΑΣΗ

35

It’s worth noting, first of all, that in a way the subject of this

program was selected somewhat arbitrarily. We chose to

program around the moon––out of all the monuments one

could revise—for its stability, as a reference point against

which to display cinema’s astounding ability to see in

ever-new ways; for its shifting perspective, proximity, and

intervention, which present an unimaginable diversity of

views, on something that had been otherwise seen (liter-

ally) in just a few ways, for all time.

For example, in Georges Méliès’ classic of early cinema,

A Trip to the Moon (1902), the capacity to journey beyond

our atmosphere is portrayed as magic, the wheelhouse of

wizards and sorcerers. We now live in a post-“Whitey on

the Moon” (Gil Scott-Heron, 1970) age, with lunar travel

viewed by many as the hubristic symbol of Western civili-

zation’s excess—looking out to the stars when our planet

needs so much attention. Between these two poles of our

conceptions of the moon, this program offers multifarious

senses of our most constant satellite: as an impossible

fancy, as the object of man’s greatest achievement, as

a poetic alternative to rational/solar time, as a universal

symbol of dreaming. It’s a real trip by the end.

Καταρχάς, αξίζει να σημειωθεί πως κατά κάποιο τρόπο

διαλέξαμε το θέμα αυτού του προγράμματος προβολών

μάλλον τυχαία. Από όλα τα μνημεία που θα μπορούσαμε

να «αναθεωρήσουμε», επιλέξαμε το φεγγάρι για τη

σταθερότητά του –ως σημείο αναφοράς σε σχέση με

το οποίο θα μπορούσαμε να επιδείξουμε την απίστευτη

ικανότητα του κινηματογράφου να παρουσιάζει

διαρκώς καινούργιους τρόπους να βλέπουμε–, για τη

μεταβαλλόμενη όψη του, για την εγγύτητά του και τη

σταθερή του θέση ως διαμεσολαβητή, για όλα αυτά τα

στοιχεία που παρουσιάζουν μια αφάνταστη ποικιλία

αντιλήψεων για κάτι που πάντα βλεπόταν με διαφορετικά

μάτια (κυριολεκτικά).

Για παράδειγμα, στην κλασική ταινία του βωβού Ταξίδι

στη Σελήνη (1902) του Ζωρζ Μελιές, η δυνατότητα ενός

ταξιδιού πέρα από την ατμόσφαιρα απεικονίζεται σαν κάτι

μαγικό, σαν τη δύναμη που κινεί το πιλοτήριο των μάγων.

Από την άλλη, στις μέρες μας (που μοιάζουν να κυλούν

στον απόηχο του σκηνικού που περιγράφει ο Τζιλ Σκοτ-

Χέρον όταν τραγουδά το “Whitey on the Moon” [1970]),

το σεληνιακό ταξίδι αντιμετωπίζεται από πολλούς ως το

απόλυτο υβριστικό σύμβολο των υπερβολών του Δυτικού

πολιτισμού – που έχει τον νου του στ’ άστρα την ώρα

που ο ίδιος ο πλανήτης μας χρειάζεται τόση προσοχή.

Ανάμεσα σε αυτές τις δύο ακραίες αντιλήψεις, το

πρόγραμμα καλύπτει ένα μεγάλο φάσμα των αντιλήψεών

μας για τον επίμονο δορυφόρο μας: είναι μια απίθανη

φαντασίωση, το αντικείμενο του μεγαλύτερου ανθρώπινου

επιτεύγματος, μια ποιητική εναλλακτική στον ορθολογικό/

ηλιακό χρόνο, ένα οικουμενικό σύμβολο ονειροπόλησης...

Ένα πραγματικό ταξίδι, απ’ την αρχή μέχρι το τέλος.

A TRIP TO THE MOON

TΑΞΙΔΙ ΣΤH ΣΕΛΗΝΗ

36 37

ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ. Ας μιλήσουμε για τη λέξη στην κυριολεξία

της: Για τον ντοκιμαντερίστα, τον φωτογράφο δρόμου,

τον δημιουργό ταινιών ημερολογίου, μπορεί αυτά να

ταυτίζονται και το μόνο ερώτημα να είναι το εξής:«Το

πέτυχα; Κι αν ναι, μπορώ να το επαναφέρω; Μπορεί

να γίνει το ίδιο δυνατό ή ακόμη πιο δυνατό;» Καμιά

φορά τα μηχανήματα και η τεχνολογία και τα διάφορα

σκουντήματα και σπρωξίματα σκοτώνουν τη θεώρηση

αυτή ενώ κοιμάται, καμιά φορά όμως ξαναζωντανεύουν

το πτώμα. Τζεμ Κόεν

REVISION. Taking the word at face value: Vision as the

first seeing, by the eye and through the camera. The

rest—from lab or digital file to edit room to projected

screening—is the re-awakening, the re-kindling, which

leads (if all goes well) to what I think of as the return. For

the documentarian, the street photographer, the diary-

film maker, this may even be the full equation, with the

only question being: “Did I get it, and can I bring it back?

And can it be as strong, or even stronger...” Sometimes

the machines and the technology and the various pok-

ings and proddings kill the vision in its sleep, but some-

times they reanimate the corpse.

Jem Cohen

SIFF 2016

Contact LightMichael Betancourt, 2012USA, 3’, Video

The first words broadcast from the moon were “Contact Light.” The haze of glitches are a reminder of the uncertainty of memory when even the documentation itself vanishes and all we are left with is the myth of the man in the moon.

Ομαλή προσγείωσηΜάικλ Μπέτανκουρ, 2012ΗΠΑ, 3’, βίντεο

Λέγεται ότι οι πρώτες λέξεις που αναμεταδόθηκαν από το φεγγάρι ήταν «ομαλή προσγείωση». Η αχλή που δημιουργούν τα ελαττωματικά πίξελ υπενθυμίζει την αβεβαιότητα της μνήμης, καθώς το ίδιο το υλικό τεκμηρίωσης εξαφανίζεται και το μόνο που μας απομένει είναι ο μύθος του ανθρώπου στο φεγγάρι.

A TRIP TO THE MOON / ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΣΕΛΗΝΗ

The Hammer and the FeatherJohn Woods, 2013Canada, 20’, DCP

Four hundred years ago, Galileo Galilei was the first to sketch the moon with the aid of a telescope. His experiments with gravity and celestial studies would forever change our understanding of the solar system and ignite a series of scientific achievements that would reach for the stars. In three chapters, the film re-contextualizes vintage educational film footage and audio samples to take the audience from the Earth to the Moon.

Το σφυρί και το πούπουλοΤζον Γουντς, 2013Καναδάς, 20’, DCP

Τετρακόσια χρόνια πριν, ο Γαλιλαίος ήταν ο πρώτος άνθρωπος που σχεδίασε το φεγγάρι με τη βοήθεια ενός τηλεσκόπιου. Τα πειράματά του με τη βαρύτητα και τα ουράνια σώματα άλλαξαν για πάντα τον τρόπο με τον οποίο αντιλαμβανόμαστε το ηλιακό σύστημα και άνοιξαν το δρόμο για μια σειρά από φιλόδοξα επιστημονικά επιτεύγματα. Η ταινία, μέσα σε τρία κεφάλαια, τοποθετεί σε νέο πλαίσιο πλάνα από επιστημονικά φιλμ και ηχητικά δείγματα που ταξιδεύουν το κοινό από τη Γη στη Σελήνη.

Moon 1969Scott Bartlett, 1969USA, 15’, 16mm

Moon 1969 is a beautiful, eerie, haunting film, all the more wonderful for the fact we do not once see the moon: only the manifestation of its powers here on Earth, the ebb and flow of the waters, fiery rainbows into a cloudy sky, men and rockets transformed into shattering crystals, creating a picture of the cosmos in continual transformation.

Gene Youngblood

Φεγγάρι 1969Σκοτ Μπάρτλετ, 1969ΗΠΑ, 15’, φιλμ 16 χιλ.

Το Φεγγάρι 1969 είναι ένα πανέμορφο, απόκοσμο φιλμ που σε στοιχειώνει – και είναι υπέροχο γιατί δεν βλέπουμε το φεγγάρι ούτε μια φορά: έχουμε μόνο ενδείξεις από την ισχύ του εδώ στη Γη, στην άμπωτη και την πλημμυρίδα, στα πύρινα ουράνια τόξα που εμφανίζονται στον συννεφιασμένο ουρανό, καθώς άνδρες και πύραυλοι μεταμορφώνονται σε κατακερματισμένους κρυστάλλους, που γεννούν μια εικόνα του κόσμου σε διαρκή μεταμόρφωση.

Τζιν Γιάνγκμπλαντ

38 39

Meer der Dünste (Sea of Vapors)Sylvia Schedelbauer, 2014Germany, 15’, DCP

A cascade of images cut frame by frame flow into an allegory of the lunar cycle.

Θάλασσα των ατμώνΣύλβια Σέντελμπαουερ, 2014Γερμανία, 15’, DCP

Ένας καταρράκτης από εικόνες που ξεχειλίζουν κάδρο προς κάδρο σε μια αλληγορία για τον σεληνιακό κύκλο.

Moons PoolGunvor Nelson, 1973Sweden, 15’, Video

The explicit body politics in Nelson’s work is developed further in her highly personal Moons Pool. The film begins with shots of naked bodies in a bath and transgresses into depicting male and female bodies swimming naked underwater. The latter part of the film is almost totally liberated from speech, and has a dreamlike, complex soundtrack consisting of waves, voices, water and music woven together into a seamless web of sounds.

Federico Rossin

Η δεξαμενή των φεγγαριώνΓκούνβορ Νέλσον, 1973Σουηδία, 15’, βίντεο

Η τολμηρή θέση του έργου της Νέλσον ως προς την πολιτική του σώματος αναπτύσσεται εκτενώς στο βαθιά προσωπικό της φιλμ Η δεξαμενή των φεγγαριών. Η ταινία ξεκινά με πλάνα από γυμνά σώματα σε μια μπανιέρα και προχωρά στην απεικόνιση ανδρικών και γυναικείων σωμάτων που κολυμπούν γυμνά κάτω από το νερό. Το τελευταίο μέρος της ταινίας είναι σχεδόν απαλλαγμένο από τον λόγο και συνοδεύεται από ένα ονειρικό, σύνθετο σάουντρακ όπου ακούγονται κύματα, φωνές, το νερό και η μουσική, μπλεγμένα μεταξύ τους σε ένα απαράμιλλο ηχητικό πλέγμα.

Φεντερίκο Ρόσιν

A TRIP TO THE MOON / ΤΑΞΙΔΙ ΣΤΗ ΣΕΛΗΝΗ

Celestial Object Ben Balcom, 2014USA, 12’, DCP

Here are the playful recordings of a naturalist; the observations of a difficult object. As the study acceler-ates and numerous strategies are employed, the information gathered becomes noise; the measurements become scribbles.

Ben Balcom

Ουράνιο σώμαΜπεν Μπάλκομ, 2014ΗΠΑ, 12’, DCP

Αυτές είναι οι παιχνιδιάρικες λήψεις ενός νατουραλιστή· η παρατήρηση ενός δύστροπου αντικειμένου. Καθώς η μελέτη εντείνεται και εφαρμόζονται πολυάριθμες στρατηγικές, η πληροφορία που συγκεντρώνεται γίνεται θόρυβος· οι μετρήσεις γίνονται μουντζούρες.

Μπεν Μπάλκομ

Journey to the MoonWilliam Kentridge, 2003South Africa, 7’, DCP

A bullet-shaped rocket crashes into the surface of the moon, a fat cigar plunged into a round face. When I watched the Méliès film for the first time at the start of this project, I realized that I knew this image from years before I had heard of Méliès... I had resisted any narrative pres-sure, making the premise of the [film] what arrives when the artist wanders around his studio. What arrived was the need to do at least one film which surrendered to narrative push.

William Kentridge

Ταξίδι στη ΣελήνηΟυίλιαμ Κέντριτζ, 2003Νότια Αφρική, 7’, DCP

Μια ρουκέτα σε σχήμα μεταλλικής σφαίρας προσκρούει στην επιφάνεια της Σελήνης, ένα χοντρό πούρο πέφτει σε ένα στρογγυλό πρόσωπο. Όταν είδα για πρώτη φορά την ταινία του Μελιές στην αρχή αυτού του πρότζεκτ, συνειδητοποίησα πως γνώριζα την εικόνα αυτή για χρόνια προτού καν μάθω το όνομα του Μελιές... Αντιστάθηκα σε κάθε πίεση να αφηγηθώ μια ιστορία, βάζοντας στον πυρήνα αυτής της ταινίας το τι συμβαίνει όταν ο καλλιτέχνης τριγυρίζει στο εργαστήριό του. Αυτό που συνέβη ήταν η γένεση της ανάγκης να γυρίσω τουλάχιστον μία ταινία που θα παραδινόταν στις επιταγές της αφηγηματικότητας.

Ουίλιαμ Κέντριτζ

SIFF 2016

41

In the swirling mirror of humanity, the face of nature

“shows up” in radically different ways, mutating with ever-

shifting contexts, technologies, and beliefs. Here are four

films that aim to make the natural world, and the human

effects on it, appear; in doing so, the different styles and

contexts of the filmmakers are made clear as well. These

are films about the way in which nature changes, often

catastrophically––depicting human interventions in the

landscape, and conveying new ways of understanding

the environment. A constant dialogue, too often a violent

monologue, (hopefully) never complete.

Στον καθρέφτη της ανθρωπότητας που βρίσκεται σε

περιδίνηση, το πρόσωπο της φύσης «εμφανίζεται»

με ριζικά διαφορετικούς τρόπους, μεταλλαγμένο από

διαρκώς μεταβαλλόμενα συμφραζόμενα, τεχνολογίες

και πεποιθήσεις. Το πρόγραμμα αυτό αποτελείται από

τέσσερις ταινίες που αποσκοπούν να καταστήσουν

πραγματικά ορατό τον φυσικό κόσμο και την ανθρώπινη

επίδραση πάνω του. Σε αυτό το εγχείρημα, γίνονται

σαφή και τα διαφορετικά στυλ και πλαίσια αναφοράς

των σκηνοθετών. Θα προβληθούν ταινίες για τον τρόπο

με τον οποίο αλλάζει η φύση, συχνά με καταστροφικές

συνέπειες, παρουσιάζοντας τις ανθρώπινες επεμβάσεις

στο τοπίο, αλλά και υποδεικνύοντας νέους τρόπους

κατανόησης του περιβάλλοντος. Ένας αδιάκοπος

διάλογος που ακούγεται πολύ συχνά σαν βίαιος

μονόλογος, αλλά, καλώς εχόντων των πραγμάτων,

δεν θα ολοκληρωθεί ποτέ.

THE CRACKED MIRROR

OUR CHANGING EARTH

O ΣΠΑΣΜΕΝΟΣ ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ

Η ΓΗ ΜΑΣ ΠΟΥ ΑΛΛΑΖΕΙ

42 43

THE CRACKED MIRROR / Ο ΣΠΑΣΜΕΝΟΣ ΚΑΘΡΕΦΤΗΣ

The RiverPare Lorentz, 1938USA, 31’, 16mm

Pare Lorentz’s classic New Deal documentary, The River, powerfully argued that human-induced erosion in the headwater areas resulted in increased flooding in the Mississippi Valley and that environmental and social problems were closely inter-twined. The film featured a highly acclaimed musical score by Virgil Thomson and ample footage from the flood of 1937.

Mikko Saikku

Το ποτάμιΠέιρ Λόρεντς, 1938ΗΠΑ, 31’, φιλμ 16 χιλ.

Το ποτάμι, το κλασικό ντοκιμαντέρ του Πέιρ Λόρεντς για το Νιου Ντιλ, διατυπώνει ευθαρσώς την άποψη πως οι πλημμύρες στην κοιλάδα του Μισισιπή, και τα άρρηκτα συνδεδεμένα με αυτές οικολογικά και κοινωνικά προβλήματα, οφείλονται στη διάβρωση των υδάτινων πόρων της περιοχής από τον άνθρωπο. Το σάουντρακ της ταινίας, που συνέθεσε ο Βέρτζιλ Τόμσον, απέσπασε διθυράμβους, ενώ η ίδια η ταινία διαθέτει εκτενές υλικό αρχείου από την πλημμύρα του 1937.

Μίκο Σάικου

Νερό και εξουσία Πατ Ο’Νιλ, 1989ΗΠΑ, 54’, φιλμ 35 χιλ.

Αυτό το αριστούργημα του 1989 συνιστά ένα συγκινητικό διαλογισμό για τη βιομηχανοποίηση, που εστιάζει στη δυστοπική έρημο που δημιούργησε η υπερκατανάλωση νερού στο Λος Άντζελες. Ο Πατ Ο’Νιλ γύρισε την ταινία εν μέρει ως απάντηση στο Κογιανισκάτσι (1983) του Γκόντφρι Ρέτζιο, μια ταινία που αδρανοποιεί τον εγκέφαλο παρουσιάζοντας ένα υπνωτιστικό ευρετήριο τουριστικών εικόνων ενός κόσμου εκτός ισορροπίας. Σε αντίθεση με τον Ρέτζιο, ο Ο’Νιλ δημιουργεί εικόνες γεμάτες εσωτερικές αντιθέσεις, χρησιμοποιώντας έναν οπτικό εκτυπωτή για να φτιάξει κολάζ από διαφορετικές τοποθεσίες και να υπαινιχθεί την αναπόφευκτη σύγκρουση της βιομηχανίας με τη φύση... Χρησιμοποιώντας τεχνικές της χρονοφωτογραφίας για να κάνει ορατές τις εναλλαγές του καιρού, ο σκηνοθέτης παρουσιάζει τους ανθρώπους σαν φευγαλέες σκιές, των οποίων η δύναμη να μεταμορφώσουν το τοπίο αδυνατεί να απαλύνει την εύθραυστη φύση και τη βραχύτητα της ανθρώπινης ζωής σε γεωλογική κλίμακα.

Φρεντ Κάμπερ

Water and Power Pat O’Neill, 1989USA, 54’, 35mm

This rarely screened 1989 master-piece by Pat O’Neill is a moving meditation on industrialization, focus-ing on the dystopic desert created by Los Angeles’s vast water consump-tion. O’Neill conceived the film partly as an answer to Godfrey Reggio’s mind-numbing Koyaanisqatsi (1983), a hypnotic inventory of touristy landscapes showing a world out of balance. In contrast O’Neill creates images full of internal contradictions, using optical printing to collage different locales and suggest the inevitable conflict of industry and nature… Using time lapse to make weather changes visible, O’Neill renders people as fleeting shadows whose power to alter the landscape fails to mitigate the fragility and shortness of human life on a geologic scale.

Fred Camper

Good Morning, NightYannis Economides, 1990Greece, 18’, 16mm

An ecologocial documentary about forest fires from the perspective of a lost wanderer.

Καλημέρα, νύχταΓιάννης Οικονομίδης, 1990Ελλάδα, 18’, φιλμ 16 χιλ.

Ένα οικολογικό ντοκιμαντέρ για τις πυρκαγιές στα δάση, μέσα από τα μάτια ενός χαμένου περιπλανητή.

SIFF 2016

Le Pays Dévasté (The Devastated Land)Emmanuel Lefrant, 2015France, 12’, 16mm

“What do you see?”“A place not suited for human beings.”Le Pays Dévasté relates to the Anthropocene, the current geologi-cal age, viewed as the period during which human activity has been the dominant influence on climate and the environment.

Η συντετριμμένη χώραΕμανουέλ Λεφράντ, 2015Γαλλία, 12’, φιλμ 16 χιλ.

«Τι βλέπεις;»«Ένα μέρος ακατάλληλο για ανθρώπους.»Η Συντετριμμένη χώρα αναφέρεται στην Ανθρωπόκαινο, την παρούσα γεωλογική εποχή που ορίζεται ως η περίοδος στην οποία η ανθρώπινη δραστηριότητα ασκεί την κύρια επιρροή στο κλίμα και στο περιβάλλον.

45

The films in this program go by many names—nonobjec-

tive or absolute film, abstract or concrete animation, visual

music. What connects them is a fundamental turn, where

the primary experience of the film isn’t meant to be emo-

tional or intellectual, but rhythmic; the content isn’t meant

to have a direct referent out in the world, but to resonate

with our interiority. The post-sync sound sensory hierarchy,

where sound is subservient to the image, is usurped:

these films draw upon techniques from painting to music

to dance, all collaborating and conflating with one another,

melding sound and space towards something greater than

the sum of its parts.

The program is also, roughly, a chronological develop-

ment of different techniques of non-objective filmmaking,

beginning with stop-motion animation and light-tables

(Bute and Fischinger); proceeding to early computer tech-

nology, sculptural light, and lasers (Whitney, Schwartz,

Belson, Lundsten); to the beginning of modern computer

animation, highly sophisticated editing, more intense

engagements with the animating film itself (Cuba, Engel,

Spinello); to a turn to the film strip itself and its own latent

energies, whether by applying alternative optical tools

or by the application of chemicals (Rekveld, Lefrant).

A recapitulation of a very different idea of cinema, where

the dance of light, color and rhythm engages across the

senses—and goes to work directly on your brain.

Έχουν επινοηθεί πολλά ονόματα για να περιγράψουν

τις ταινίες αυτού του προγράμματος, αλλά ελάχιστα

από αυτά έχουν αποδοθεί στα ελληνικά: πολλοί κάνουν

λόγο για «μη-αντικειμενικό» σινεμά ή για τον «απόλυτο

κινηματογράφο», για «αφαιρετικό» ή «χειροπιαστό»

ανιμέισον, για «οπτική μουσική». Αυτό που συνδέει

όλα τα παραπάνω είναι η ριζική τομή που υπαινίσσονται

αυτοί οι όροι, σύμφωνα με την οποία η βασική

κινηματογραφική εμπειρία δεν στηρίζεται στο συναίσθημα

ή στην πνευματική δραστηριότητα, αλλά στο ρυθμό.

Το περιεχόμενο δεν οφείλει να έχει άμεσες αναφορές

στον «έξω» κόσμο, αλλά να συντονίζεται με τον εσωτερικό

μας κόσμο. Ξεκινά ένας σφετερισμός της ιεραρχίας των

αισθήσεων κατά τη μετα-συγχρονικότητα του ήχου, που

υπαγόρευε πως ο ήχος είναι υποδεέστερος της εικόνας:

οι ταινίες αυτές υιοθετούν τεχνικές από το χώρο της

ζωγραφικής, της μουσικής ή του χορού και τις φέρνουν

σε επαφή ή αντιπαράθεση, συγχωνεύοντας τον ήχο και

το τοπίο σε ένα κράμα πιο δυνατό από τα επιμέρους

συστατικά του.

Επίσης, το πρόγραμμα αποτελεί ένα χρονικό της

εξέλιξης των διάφορων τεχνικών της «μη-αντικειμενικής»

κινηματογράφησης, ξεκινώντας από το στοπ-μόσιον

και τους φωτεινούς πίνακες σχεδιασμού (Μπιουτ και

Φίσινγκερ). Στη συνέχεια, προχωρά στην πρώιμη

τεχνολογία ηλεκτρονικών υπολογιστών, στη γλυπτική

του φωτός και στο λέιζερ (Γουίτνι, Σβαρτς, Μπέλσον,

Λούντστεν). Κατόπιν, παρουσιάζει τις απαρχές του

σύγχρονου computer animation, στο εξαιρετικά

προηγμένο μοντάζ και στην εντατική ενασχόληση με

την ίδια τη φυσική κίνηση του φιλμ (Κούμπα, Ένγκελ,

Σπινέλο). Τέλος, αναφέρεται στην περιέλιξη του ίδιου του

φιλμ και στη λανθάνουσα ενέργειά του, που μπορεί να

εκλύεται κατά τη δοκιμή διάφορων οπτικών εργαλείων

ή κατά τη χρήση χημικών (Ρέκφελντ, Λεφράν). Μια

ανακεφαλαίωση μιας πολύ διαφορετικής αντίληψης για

τον κινηματογράφο, σύμφωνα με την οποία ο χορός του

φωτός, του χρώματος και του ρυθμού αιχμαλωτίζουν

όλο το φάσμα των αισθήσεων και επιδρούν άμεσα στον

εγκέφαλο.

SIGHT IN SOUND

Η ΟΨΗ ΤΟΥ ΗΧΟΥ

46 47

EMS NR 1Ralph Lundsten, 1966Finland/Sweden, 14’, 16mm

Collaboration between Finnish designer and artist Erkki Kurenniemi and Swedish electronic music composer Ralph Lundsten worked both ways: Kurenniemi built instru-ments for Lundsten, while Lundsten’s psychedelic short films influenced Kurenniemi’s own filmmaking. EMS NR 1 is an abstract sound/image composition in which sound and image were composed together in an experimental project for Swedish Television.

ΗΜΣ αρ. 1 Ραλφ Λούντστεν, 1966Φινλανδία/Σουηδία, 14’, φιλμ 16 χιλ.

Η συνεργασία ανάμεσα στον Φινλανδό καλλιτέχνη και σχεδιαστή Έρκι Κουρενιέμι και τον Σουηδό συνθέτη ηλεκτρονικής μουσικής Ραλφ Λούντστεν ήταν αμφίδρομη: ο Κουρενιέμι έφτιαχνε όργανα για τον Λούντστεν, ενώ οι ψυχεδελικές μικρού μήκους ταινίες του Λούντστεν επηρέασαν δραστικά το ύφος του Κουρενιέμι. Το ΗΜΣ αρ. 1 είναι μια αφηρημένη οπτικοακουστική σύνθεση στην οποία το ηχητικό και το οπτικό κομμάτι χτίστηκαν ταυτόχρονα, σε αυτό το πειραματικό πρότζεκτ για τη σουηδική τηλεόραση.

SIGHT IN SOUND / Η ΟΨΗ ΤΟΥ ΗΧΟΥ

Allures Jordan Belson, 1961USA, 7’, 16mm

I think of Allures as a combination of molecular structures and astronomi-cal events mixed with subconscious and subjective phenomena—all happening simultaneously. The beginning is almost purely sensual, the end perhaps totally nonmaterial. It seems to move from matter to spirit in some way.

Jordan Belson

ΘέλγητραΤζόρνταν Μπέλσον, 1961ΗΠΑ, 7’, φιλμ 16 χιλ.

Θέλω να σκέφτομαι τα Θέλγητρα ως ένα συνδυασμό μοριακών δομών και αστρονομικών συμβάντων που μπλέκονται με υποσυνείδητα και υποκειμενικά φαινόμενα – και εκτυλίσσονται ταυτόχρονα. Η αρχή είναι σχεδόν καθαρά αισθησιακή, το τέλος είναι ίσως απόλυτα άυλο. Μοιάζει να κινείται κατά κάποιο τρόπο από την ύλη στο πνεύμα.

Τζόρνταν Μπέλσον

Sonata For Pen, Brush & RulerBarry Spinello, 1968USA, 10’, 16mm

Sonata was made without camera or tape recorder by handpainting thou-sands of images onto 16mm clear leader... I worked on Sonata like a man possessed, determined to make a film, and a sound film, with no funds to do so. Sonata was made for three dollars worth of clear movie film and five bottles of ink, for a total produc-tion cost of nine dollars, plus seven months of my life: fifty hours per week for seven months—sixteen thousand individual frames, each one painted with love and care.

Barry Spinello

Σονάτα για στιλό, πινέλο και χάρακαΜπάρι Σπινέλο, 1968ΗΠΑ, 10’, φιλμ 16 χιλ.

Η Σονάτα φτιάχτηκε χωρίς τη βοήθεια κάμερας ή μαγνητοταινίας, μόνο με το σχεδιασμό χιλιάδων εικόνων πάνω στην αμόρσα του φιλμ. Δούλεψα για τη Σονάτα σαν δαιμονισμένος, αποφασισμένος να κάνω μια ταινία, και μάλιστα μια ταινία με ήχο, χωρίς χρηματικό κεφάλαιο. Η Σονάτα έγινε με τρία δολάρια που κόστισε η αμόρσα και πέντε μπουκάλια μελάνης, δηλαδή συνολικά η παραγωγή μου κόστισε εννιά δολάρια και επτά μήνες από τη ζωή μου: πενήντα εργατοώρες την εβδομάδα για επτά μήνες – δεκαέξι χιλιάδες μοναδικά καρέ, ζωγραφισμένα ένα προς ένα με αγάπη και στοργή.

Μπάρι Σπινέλο

Escape (Synchronomy No. 4) Mary Ellen Bute, 1938USA, 4’, 35mm

Mary Ellen Bute’s first color film tells a story in abstraction of an orange/red triangle imprisoned behind a grip of vertical and horizontal lines under a sky-blue expanse, perhaps repre-senting freedom. J.S. Bach’s Toccata (in D Minor) adds dramatic tension to the visual variables in motion.

Απόδραση (Συγχρονόμιο αρ. 4)Μέρι Έλεν Μπιουτ, 1938 ΗΠΑ, 4’, φιλμ 35 χιλ.

Το πρώτο έγχρωμο φιλμ της Μέρι Έλεν Μπιουτ αφηγείται αφαιρετικά μια ιστορία ενός πoρτοκαλοκόκκινου τριγώνου που βρίσκεται φυλακισμένο πίσω από ένα πλέγμα οριζόντιων και κάθετων γραμμών κάτω από γαλανή έκταση, μια εικόνα που ίσως συμβολίζει την ελευθερία. Μια τοκάτα του Μπαχ (σε ρε ελάσσονα) προσδίδει δραματική ένταση στις οπτικές μεταβλητές που βρίσκονται σε κίνηση.

SIFF 2016

Radio Dynamics Oskar Fischinger, 1942USA, 4’, 16mm

The Static, the passive observations of former color science, will be su-perseded by the Dynamic. This step corresponds to penetrating from the surface into the depths. The clever part lies in fast color change, in the vibra-tion of colors which results in rhythmic life that is accessible through dynamic, climactic gradation.

...Look into your eye, go down into your own eye—and going—

Oskar Fischinger

Ραδιο-δυναμικήΌσκαρ Φίσινγκερ, 1942ΗΠΑ, 4’, φιλμ 16 χιλ.

Το Στατικό, η παθητική παρατήρηση της καθοριστικής επιστήμης των χρωμάτων, θα αντικατασταθεί από το Δυναμικό. Αυτό το βήμα αναλογεί στη διείσδυση από την επιφάνεια στο βάθος. Το ιδιοφυές της υπόθεσης έγκειται στη γρήγορη χρωματική εναλλαγή, στη δόνηση των χρωμάτων που έχει ως αποτέλεσμα τη ρυθμική ζωή που γίνεται προσβάσιμη μέσα από τη δυναμική, κλιμακούμενη διαβάθμιση.

Κοίτα μέσα στο μάτι σου, βυθίσου μέσα στο ίδιο σου το μάτι, και συνέχισε.

Όσκαρ Φίσινγκερ

YantraJames Whitney, 1957USA, 8’, 16mm

Yantra is named with the Sanskrit word for “holy machine,” either a meditational device, like a mandala, or the great clockwork order of the universe. The film consists entirely of dot patterns punched into thousands of 5x7 cards with a pin, over a five-year period; then, using a computer-ized control, the images were overlaid in multiple positions and angles… The images enact a revelation of some primal mystery, flickering parti-cles that boil up to a climax of shatter-ing vigor: creation laid bare.

iotaCenter

ΓιάντραΤζέιμς Γουίτνι, 1957ΗΠΑ, 8’, φιλμ 16 χιλ.

Γιάντρα σημαίνει στα σανσκριτικά «ιερή μηχανή», είτε αυτή είναι ένα εξάρτημα για διαλογισμό, όπως το μαντάλα, είτε είναι ο τρόπος με τον οποίο κουρδίζεται το σύμπαν. Η ταινία απαρτίζεται αποκλειστικά από μοτίβα από κουκκίδες που τρυπήθηκαν με μια καρφίτσα στην επιφάνεια καρτών διαστάσεων 5x7 ιντσών, μέσα σε ένα διάστημα πέντε ετών. Στη συνέχεια, με τη βοήθεια μιας εντολής σε γλώσσα προγραμματισμού, οι κάρτες αυτές βρέθηκαν διατεταγμένες σε διάφορες θέσεις και γωνίες... Οι εικόνες αυτές, σωματίδια που τρεμοπαίζουν και κορυφώνονται με μια συγκλονιστική ένταση, θεσπίζουν την αποκάλυψη κάποιου πρωτόγονου μυστηρίου: η γυμνή πραγματικότητα της δημιουργίας.

iotaCenter

48 49

SIFF 2016

Δεν υπάρχει «δια–χρονικό» σινεμά. Το σινεμά ήταν

ανέκαθεν προϊόν της εποχής του. Ως οπτικό μέσο που

εξελίσσεται στον άξονα του χρόνου, ωριμάζει με έναν τρόπο

που δεν συμβαίνει σε άλλες τέχνες. Τάσεις, γεγονότα,

προκαταλήψεις και τεχνολογίες που χαρακτηρίζουν

μια εποχή παραμένουν αόρατα όταν γίνεται μια ταινία.

Ωστόσο, αποκαλύπτονται καθώς η ταινία ωριμάζει και

μπορούν να προσδιορίσουν την εποχή στην οποία

φτιάχτηκε. Αντιστοίχως, συχνά οι ταινίες καθορίζουν

την εποχή τους, λειτουργώντας ως χρονομηχανές της

συγκεκριμένης χρονιάς, ανεξαρτήτως του αν είχαν ή

όχι στόχο να λειτουργήσουν αντιπροσωπευτικά για ένα

συγκεκριμένο έτος. Στο σινεμά, η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ λαμβάνει

υπόψη της το χρόνο που πέρασε από την εποχή στην οποία

ανήκει το πρωτότυπο. Μπορεί να γυρεύει να φανερώσει

τι είναι ουσιαστικό για μια ταινία, απογυμνώνοντάς την

από τα πολιτισμικά χαρακτηριστικά της εποχής στην

οποία δημιουργήθηκε, για να μείνει η ουσία της, απλή κι

απέριττη. Μπορεί, πάλι, να παίζει και να δίνει έμφαση στην

εποχή στην οποία γυρίστηκε το πρωτότυπο, συγκρίνοντάς

το με την εποχή μας και την εγνωσμένη αντίληψη για το τι

μεσολάβησε όλα αυτά τα χρόνια. Έτσι, χρησιμοποιεί την

κοινή αντίληψη που έχει το κοινό για την ιστορία ως φόντο

για το αναθεωρημένο έργο. Ο καμβάς μιας ταινίας δεν

συμπεριλαμβάνει μόνο τι υπάρχει επί της οθόνης, αλλά

και τι συνέβη εκτός κάδρου, από τότε που γεννήθηκε το

πρωτότυπο. Αλλά, η αναθεώρηση είναι και πάλι προϊόν

της εποχής της και οι «διορθώσεις» μπορούν μόνο να

γίνουν ενδείκτες της εποχής στην οποία έγινε αυτή η

αναθεώρηση, και θα ωριμάσουν κι αυτές με τη σειρά τους.

Εφόσον αναθεωρήσεις, βρίσκεσαι πάντα εκτός (τόπου

και) χρόνου.Μπιλ Μόρισον

There is no “timeless” cinema. Cinema is always a prod-

uct of the time it was made. As a time-based visual me-

dia, it ages in ways other works of art do not. Fashions,

events, biases, and technologies specific to its era are

invisible when a film is made. Yet this is revealed as a

film ages, and comes to define the film as being from

the era it was made. Likewise films often in turn define

those eras, serving as a time-capsule of that particular

year, regardless of whether or not it was intended to

represent that year. In cinema, a REVISION takes into

consideration the time that’s passed since the original

was made. It may seek to reveal what is essential about

a film, stripping it of those cultural indicators from the

time it was first made, so that its essence is laid bare.

Or it may play with and emphasize the time the origi-

nal was made, comparing it to the time we live in now,

and our shared knowledge of what has come to pass in

the intervening years. In this way, it uses the audience’s

shared history as part of the backstory of the revised

work. The canvas of the film includes not only what is

seen onscreen, but also what has happened off-screen

since the original was made. But a revision is only again

a product of its time, and its “corrections” can only be-

come indicators of the time the revision was made, ones

that will in turn age. Once revised, always out of time.

Bill Morrison

SIFF 2016

50 51

#23.2 Book of MirrorsJoost Rekveld, 2002Netherlands, 12’, 35mm

23.2 deals with the multiplication of light beams through mirrors and kaleidoscopes…The film is made with a set-up in which I use elementary optical principles to generate images. These images are caused by the interplay of light waves directly onto the emulsion, not using lenses as they are used normally to reproduce a scene outside of the camera. In that way, I try to explore alternative forms of spatiality not related to traditional pictorial perspective.

Joost Rekveld

All OverEmmanuel Lefrant, 2001France, 7’, 16mm

While this is a film made without “instrumentation” (like a camera), it also differs from direct films in that the film remains untouched by any tool (not even the hand). As in drip-painting, materials and color are spontaneously laid down on the film in semi-controlled gestures, which create a shower of colored dots. The soundtrack functions according to the same principle: the sound, in all its expressions, is formed using one single formal element.

Emmanuel Lefrant

#23.2 Βιβλίο από καθρέφτεςΓιόστ Ρέκφελντ, 2002Ολλανδία, 12’, φιλμ 35 χιλ.

Το 23.2 ασχολείται με τον πολλαπλασιασμό των ακτίνων του φωτός μέσα από καθρέφτες και καλειδοσκόπια... Για να κάνω την ταινία, έφτιαξα μια κατασκευή στην οποία εφάρμοσα στοιχειώδεις αρχές της οπτικής για να δημιουργήσω εικόνες. Αυτές οι εικόνες γεννήθηκαν από την αλληλεπίδραση των φωτεινών κυμάτων με την επιφάνεια του φιλμ, ενώ οι φακοί δεν χρησιμοποιήθηκαν με το συνήθη τρόπο, δηλαδή για να αναπαραγάγουν μια σκηνή εκτός κάμερας. Έτσι, προσπάθησα να εξερευνήσω εναλλακτικές μορφές χωρικότητας, που δεν σχετίζονται με την παράδοση της προοπτικής απεικόνισης.

Γιόστ Ρέκφελντ

ΟλούθεΕμανουέλ Λεφράν, 2001Γαλλία, 7’, φιλμ 16 χιλ.

Αν και αυτή είναι μια «αν-οργάνωτη» ταινία (δεν χρησιμοποιούναι όργανα, όπως μια κάμερα), διαφοροποείται και από την τεχνική της «άμεσης» επεξεργασίας του φιλμ, ως προς το ότι εδώ το φιλμ παραμένει ανέγγιχτο, δεν το αγγίζει κανένα εργαλείο (ούτε καν το ανθρώπινο χέρι). Όπως συμβαίνει και στη ζωγραφική τεχνική του ντρίπινγκ, τα υλικά και τα χρώματα σκορπίζονται αυθόρμητα και με ημι-ελεγχόμενες χειρονομίες στην επιφάνεια του φιλμ, φτιάχνοντας ένα δάσος από πολύχρωμες βούλες. Το σάουντρακ ακολουθεί την ίδια αρχή: ο ήχος, σε όλες του τις εκφάνσεις, έχει ως βάση μόνο ένα δομικό στοιχείο.

Εμανουέλ Λεφράν

SIGHT IN SOUND / Η ΟΨΗ ΤΟΥ ΗΧΟΥ

Train Landscape Jules Engel, 1975USA, 4’, 16mm

It’s a painter’s approach to filmmaking, to putting painting in motion. Primarily I’m working here with vertical lines. The reason for that is because it gives me a kind of effect that is not known, not discovered. So we’re discovering imagery that comes about when you put images in motion. So the idea here is to discover, which often is my concept or approach to filmmaking, where I am at.

Jules Engel

Τοπίο μέσα από τρένοΤζουλς Ένγκελ, 1975ΗΠΑ, 4’, φιλμ 16 χιλ.

Πρόκειται για την προσέγγιση ενός ζωγράφου στην κινηματογράφηση, η απόπειρα να «κινητοποιήσει» τη ζωγραφική. Εδώ, δουλεύω κατεξοχήν με κάθετες γραμμές. Ο λόγος γι’ αυτό είναι πως προσφέρει ένα είδος οπτικού εφέ που είναι άγνωστο, ανεξερεύνητο. Συνεπώς, ανακαλύπτουμε ένα είδος εικονοποιίας που προκύπτει όταν οι εικόνες μπαίνουν σε κίνηση. Έτσι, η κεντρική ιδέα εδώ είναι η ανακάλυψη, κι αυτός είναι συχνά ο ορισμός μου ή η προσέγγισή μου στη σκηνοθεσία, από τη θέση στην οποία βρίσκομαι.

Τζουλς Ένγκελ

MutationsLillian Schwartz, 1973USA, 7’, Video

The changing dots, ectoplasmic shapes and electronic music of Lillian Schwartz’s Mutations which has been shot with the aid of computers and lasers, makes for an eye-catching view of the potentials of the new techniques.

A. H. Weiler

ΜεταλλάξειςΛίλιαν Σβαρτς, 1973ΗΠΑ, 7’, βίντεο

Οι βούλες που εναλλάσσονται, τα σχήματα σαν εκτοπλάσματα και η ηλεκτρονική μουσική των Μεταλλάξεων της Λίλιαν Σβαρτς, μιας ταινίας που γυρίστηκε με τη βοήθεια υπολογιστών και λέιζερ, φανερώνουν μια συναρπαστική όψη της δυναμικής των νέων τεχνικών.

E.X. Γουάιλερ

Calculated MovementsLarry Cuba, 1985USA, 6’, 16mm

A choreographed sequence of graphic events constructed from simple elements repeated and combined in a hierarchical structure. The simplest element is a linear ribbon-like figure that appears, follows a path across the screen and then disappears…The highest level is the sequential arrangement of these graphic events into a score that describes the composition from beginning to end.

Larry Cuba

Υπολογισμένες κινήσειςΛάρι Κιούμπα, 1985ΗΠΑ, 6’, φιλμ 16 χιλ.

Μια χορογραφημένη σεκάνς σχημάτων/γεγονότων, φτιαγμένη από απλά μοτίβα που επαναλαμβάνονται και συνδυάζονται σε μια ιεραρχική δομή. Το πιο απλό μοτίβο είναι μια γραμμική φιγούρα σαν κορδέλα, που κάνει την εμφάνισή της, ακολουθεί ένα μονοπάτι κατά μήκος της οθόνης και ύστερα εξαφανίζεται... Σε ένα ανώτερο επίπεδο, αυτά τα σχήματα ενορχηστρώνονται σε διαδοχική διάταξη σε μια μουσική υπόκρουση που περιγράφει την όλη σύνθεση από την αρχή έως το τέλος.

Λάρι Κιούμπα

SIFF 2016

53

Linear time interrupted... fragmentation and disruption the

new normal... the ‘situation’ can’t make room for the past,

present, future...

The three films in this program offer accounts of a new

sort of subjectivity in the face of cataclysmic social events,

so pervasive and deeply entrenched in a culture that they

can’t be explicitly pointed to, only suggested through such

personal testaments to the “way things work now.” These

first person documents—of a country’s colonial past, its

occupation, and its perpetual condition of austerity—offer

new perspectives, open to the world at large.

Ο γραμμικός χρόνος διακόπτεται... Ο κατακερματισμός

και η διακοπή συνιστούν τη νέα κανονικότητα...

Η «κατάσταση» δεν αφήνει περιθώρια στο παρελθόν,

στο παρόν, στο μέλλον...

Οι τρεις ταινίες του προγράμματος προβολών

αναφέρονται στην ανάδυση μιας νέας μορφής

υποκειμενικότητας εν όψει των κατακλυσμιαίων

κοινωνικών γεγονότων: γεγονότων τόσο διάχυτων και

βαθιά εδραιωμένων σε μια κουλτούρα, που δεν μπορούν

να υποδειχθούν ανοιχτά, μπορούν μόνο να υπονοηθούν

μέσα από προσωπικές μαρτυρίες για το «πώς

λειτουργούν τώρα τα πράγματα». Αυτά τα ντοκουμέντα,

τα οποία αφηγούνται οι δημιουργοί τους σε πρώτο ενικό

πρόσωπο και μπορεί να αφορούν το αποικιακό παρελθόν

μιας χώρας, την κατοχή ή την αέναη συνθήκη λιτότητας,

ανοίγουν νέες προοπτικές στη μεγάλη εικόνα του κόσμου.

REFERENDUM

ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ

54 55

REVISION is essential in order to know where we stand

now. Just as one cannot understand cubism or Picasso

without knowing El Greco, one cannot understand

Patricio Guzmán’s Nostalgia for the Light without the

influence of Jules Verne and Darwin. Most movies now-

adays haven’t any soul; they are pure business and

mediocrity, so-called entertainment. And Art is nothing

without mystery and soul. The soul of Cinema is pre-

sent, for example, in Le Grice’s Berlin Horse, a revision

of Muybridge’s film. And it is for this reason that we

must have access to avant-garde works like the films of

Marcel Duchamp, Painlevé or Sharits—not to mention

bigger names like Angelopoulos, Ruiz, Eustache and

Carpenter (among others). Don’t take me to the Hilton,

but fly me to the Moon!

Luis Miñarro

Η ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ είναι μια απαραίτητη πράξη για

να βλέπουμε κάθε φορά πού βρισκόμαστε. Όπως

δεν μπορεί κανείς να καταλάβει τον κυβισμό ή τον

Πικάσο χωρίς να γνωρίζει τον Ελ Γκρέκο, δεν μπορεί

να καταλάβει το Νοσταλγώντας το φως του Πατρίσιο

Γκουσμάν χωρίς την επιρροή του Ιουλίου Βερν και του

Δαρβίνου. Οι περισσότερες ταινίες σήμερα δεν έχουν

ψυχή. Είναι, υποτίθεται, ψυχαγωγικές, απλές μπίζνες

και μετριότητες. Και η Τέχνη δεν είναι τίποτα χωρίς

μυστήριο και ψυχή. Η ψυχή του σινεμά είναι παρούσα,

για παράδειγμα, στο Άλογο του Βερολίνου του Λε Γκρις,

μια αναθεωρημένη εκδοχή της ταινίας του Μούιμπριτζ.

Για το λόγο αυτό πρέπει να έχουμε πρόσβαση σε αβάν-

γκαρντ ταινίες όπως αυτές του Μαρσέλ Ντυσάμπ,

του Πενλεβέ ή του Σάριτς – για να μη μιλήσουμε για

μεγαλύτερα ονόματα όπως αυτά του Αγγελόπουλου,

του Εστάς ή του Κάρπεντερ (μεταξύ άλλων). Ας μην

πάμε στο Χίλτον, πάμε μια βόλτα στο Φεγγάρι!

Λούις Μινιάρο

SIFF 2016

Archipels, Granites Dénudés (Archipelagos, Naked Granites)Daphné Hérétakis, 2014France/Greece, 25’, DCP

Athens 2014. Between bereaved desires and lost hopes, a film diary bangs against the walls of the city. The daily life of a country in crisis, the inertia of revolution, the individual issues that confront the political, questions of survival that confront ideals. Can we still ask the simplest questions?

Daphné Hérétakis

Home Movies Gaza Basma Alsharif, 2013Palestine, 24’, Video

An introduction to the Gaza Strip as a microcosm for the failure of civiliza-tion. In an attempt to describe the everyday of a place that struggles for the most basic of human rights, this video claims a perspective from within the domestic spaces of a terri-tory that is complicated, derelict, and altogether impossible to separate from its political identity.

Basma Alsharif

Ερασιτεχνικά βίντεο από τη Γάζα Μπάσμα Αλσαρίφ, 2013Παλαιστίνη, 24’, βίντεο

Μια εισαγωγή για το πώς η λωρίδα της Γάζας αποτελεί έναν μικρόκοσμο όπου φανερώνεται η αποτυχία του πολιτισμού. Στην προσπάθειά του να περιγράψει την καθημερινότητα σε έναν τόπο που παλεύει για τα στοιχειώδη ανθρώπινα δικαιώματα, το βίντεο αποκαλύπτει μια εκ των ένδον οπτική στους κλειστούς χώρους μιας επικράτειας που είναι πολύπλοκη, ρημαγμένη και αδύνατο να διαχωριστεί από την πολιτική της ταυτότητα.

Μπάσμα Αλσαρίφ

OccidenteAna Vaz, 2014Portugal/Brazil, 15’, DCP

Filmed in Lisbon in search for the originals of our colonial history, I found copies. Brazilians, the New-Worlders fluent in glitz, entertain the Portuguese in awe and discomfort, colonial norms applied and reapplied. Chinese porcelain seems to signal the hybrids to come: the Chinese dressed as Europeans, the Brazilian maid dressed as a European 19th century servant. 15th century por-celain becomes reproducible ready-mades that set the tables for the new colonies––a trans-Atlantic calling.

Ana Vaz

Δύση Άνα Βας, 2014Πορτογαλία/Βραζιλία, 15’, DCP

Κάνοντας γυρίσματα στη Λισαβόνα, αναζητώντας τις απαρχές της αποικιοκρατικής μας ιστορίας, βρήκα μερικές κόπιες. Βραζιλιάνοι, κάτοικοι του Νέου Κόσμου απόλυτα εξοικειωμένοι με την πολυτέλεια, διασκεδάζουν γεμάτοι δέος και δυσφορία τους Πορτογάλους, ακολουθώντας ξανά και ξανά τις νόρμες της αποικιοκρατίας. Το σερβίτσιο από κινεζική πορσελάνη μοιάζει να προαναγγέλλει τα επερχόμενα υβρίδια: Κινέζοι ντυμένοι όπως οι Ευρωπαίοι, μια Βραζιλιάνα καμαριέρα ντυμένη όπως μια Ευρωπαία υπηρέτρια του 19ου αιώνα. Η πορσελάνη του 15ου αιώνα είναι η πρώτη ύλη για τα αναπαραγώγιμα ready made αντικείμενα που στρώνουν το τραπέζι στις νέες αποικίες – ένα υπερατλαντικό κάλεσμα.

Άνα Βας

Αρχιπέλαγα, γυμνοί γρανίτεςΔάφνη Χαιρετάκη, 2014Γαλλία/Ελλάδα, 25’, DCP

Αθήνα 2014. Μεταξύ πένθιμων επιθυμιών και χαμένων ελπίδων, μια ταινία-ημερολόγιο προσκρούει στα τείχη της πόλης. Η καθημερινή ζωή μιας χώρας σε κρίση, η αδράνεια της επανάστασης, ατομικά προβλήματα που αντιπαρατίθενται στα πολιτικά, ζητήματα επιβίωσης που αντιμάχονται τα ιδανικά. Μπορούμε ακόμη να κάνουμε τις πιο απλές ερωτήσεις;

Δάφνη Χαιρετάκη

REFERENDUM / ΔΗΜΟΨΗΦΙΣΜΑ

57

The moving image began as a phenomenon—a rift in

time, suddenly and radically re-presenting the constantly

fleeting movement of life, opening it up to both apprecia-

tion and scrutiny. The subjects of the very first movies

bear testament to that novelty: analysis of human and

animal movement, revealing, for instance, how a horse

completely leaves the ground at a gallop. While cinema

has developed both for commercial and artistic expres-

sion, the very same cameras, film and lenses also

spawned a purely practical lineage as tools of rote

observation, helping us to look at the world in a way that

our own eyes don’t allow: a mechanical vision, not a

human vision. These two breeds of moving image have

been in constant intercourse through the evolution of their

mechanical technology—high speed cameras, macro-

photography, and advanced recording media, for instance,

developed for one “movie industry” and taken up by the

other—yet the rest of their lives (viewership, function and

appreciation) remain distant and distinct. In this program,

we transpose some of these scientific films into the

cinema they were never invited to—along with some of

the avant-garde films that seek to span the gap between

art and observation—to take another look, ourselves,

at what this re-seeing tool is really good for.

Η κινούμενη εικόνα ξεκίνησε ως φαινόμενο – ένα

ρήγμα στο χρόνο που ξαφνικά και ραγδαία μπόρεσε

να ανα-παραστήσει τη μονίμως φευγαλέα κίνηση της

ζωής, ανοίγοντας συνάμα την προοπτική της εκτίμησης

και της ενδελεχούς διερεύνησής της. Τα θέματα των

πρώτων ταινιών μαρτυρούν αυτό το πνεύμα καινοτομίας:

η ανάλυση της ανθρώπινης και ζωικής κίνησης, για

παράδειγμα, αποκάλυψε πως ένα άλογο δεν ακουμπά

καθόλου στο έδαφος όταν καλπάζει. Αν και το σινεμά

αναπτύχθηκε τόσο για εμπορικούς λόγους όσο και για

λόγους καλλιτεχνικής έκφρασης, οι ίδιες ακριβώς κάμερες,

τα ίδια φιλμάκια και οι ίδιοι φακοί έφτιαξαν μια γενεαλογία

πρακτικού χαρακτήρα, αφού έγιναν εργαλεία μηχανιστικής

παρατήρησης, βοηθώντας μας να δούμε τον κόσμο με

έναν τρόπο που δεν επιτρέπουν τα μάτια μας: με ένα

μηχανικό, και όχι με ένα ανθρώπινο βλέμμα. Αυτά τα δύο

είδη κινούμενης εικόνας βρίσκονται σε αδιάκοπη επαφή

μέσω της εξέλιξης της μηχανικής τεχνολογίας τους –για

παράδειγμα, οι κάμερες υψηλής ταχύτητας, η μακρο-

φωτογραφία και τα προηγμένα μέσα μαγνητοσκόπησης

δοκιμάστηκαν για πρώτη φορά στη μία «κινηματογραφική

βιομηχανία» και στην πορεία υιοθετήθηκαν από την

άλλη–, ωστόσο το υπόλοιπο κομμάτι της ζωής τους (η

θέαση, η λειτουργία και η εκτίμηση) παρέμεινε ξέχωρο και

απρόσιτο. Σε αυτό το πρόγραμμα προβολών επιχειρούμε

μια αντιμετάθεση, προβάλλοντας επιστημονικές

ταινίες –μαζί με κάποιες ταινίες της αβάν-γκαρντ που

αποζητούν να γεφυρώσουν το χάσμα ανάμεσα στην

τέχνη και στην παρατήρηση– σε ένα σινεμά στο οποίο δεν

προσκλήθηκαν ποτέ. Έτσι, θα ρίξουμε οι ίδιοι άλλη μια

ματιά σε αυτό το εργαλείο επανεξέτασης, για να δούμε σε

τι χρησιμεύει πραγματικά.

WATCHING SCIENCE

FILMS FOR EXPERIMENTS

ΠΑΡΑΤΗΡΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ

ΤΑΙΝΙΕΣ ΓΙΑ ΠΕΙΡΑΜΑΤΑ

58 59

Cristaux Liquides (Liquid Crystals)Jean Painlevé, 1978France, 6’, 16mm

A microscopic study of the molecular structure of liquid crystals and their multicolored being.

Υγροί κρύσταλλοιΖαν Πενλεβέ, 1978Γαλλία, 6’, φιλμ 16 χιλ.

Μια μικροσκοπική σπουδή της μοριακής δομής των υγρών κρυστάλλων και της πολύχρωμης υπόστασής τους.

MicroformEmilie Serri, 2010Canada, 6’, 16mm

Through the lens of a microscope, various every day objects are trans-formed to become pure abstractions shaped by light, colors and textures. Micro and macro fuse into one entirely new space, normally invisible to the human eye.

Emilie Serri

ΜικροκλίμακαΕμιλί Σερί, 2010Καναδάς, 6’, φιλμ 16 χιλ.

Μέσα από τον μεγεθυντικό φακό του μικροσκοπίου, διάφορα καθημερινά αντικείμενα μεταμορφώνονται σε αφαιρετικά σχήματα με διαφορετικό φως, χρώμα και υφή. Το μικρο-σκοπικό και το μακρο-σκοπικό συγχωνεύονται σε έναν πρωτόγνωρο χώρο, που συνήθως παραμένει αθέατος στο ανθρώπινο μάτι.

Εμιλί Σερί

Powers of TenCharles and Ray Eames, 1977USA, 9’, 16mm

Powers of Ten illustrates the universe as an arena of both continuity and change, of everyday picnics and cos-mic mystery. It begins with a close-up shot of a man sleeping near the lakeside in Chicago, viewed from one meter away. The landscape steadily moves out until it reveals the edge of the known universe. Then, at a rate of 10-to-the-tenth meters per second, the film takes us towards Earth again, continuing back to the sleeping man’s hand and eventually down to the level of a carbon atom.

Δυνάμεις των δέκαΤσαρλς και Ρέι Ιμς, 1977ΗΠΑ, 9’, φιλμ 16 χιλ.

Στην ταινία Δυνάμεις των δέκα το σύμπαν παρουσιάζεται ως ένα πεδίο δράσης της συνοχής, αλλά και της αλλαγής, των καθημερινών παιχνιδιών και του κοσμικού μυστηρίου. Ξεκινά με ένα κοντινό πλάνο ενός άνδρα που κοιμάται κάπου κοντά στη λίμνη στο Σικάγο, με την κάμερα να απέχει ένα μέτρο από αυτόν. Το πλάνο ανοίγει σταθερά, ώσπου αποκαλύπτονται τα όρια του γνωστού σύμπαντος. Τότε, με ρυθμό που καλύπτει δέκα εις τη δεκάτη μέτρα ανά δευτερόλεπτο, η ταινία μας ξαναφέρνει στον πλανήτη Γη και συνεχίζει τη διαδρομή της στο χέρι του κοιμώμενου άνδρα, ώσπου φτάνει στην κλίμακα ενός ατόμου άνθρακα.

WATCHING SCIENCE / ΠΑΡΑΤΗΡΩΝΤΑΣ ΤΗΝ ΕΠΙΣΤΗΜΗ

Berlin HorseMalcolm Le Grice, 1970UK, 8’, 16mm

This film attempts to deal with some of the paradoxes of the relationships of the “real” time which exists when the film was being shot, with the “real” time which exists when the film is being screened, and how this can be modulated by technical manipulation of the images and sequences.

Malcolm Le Grice

Bandes Chronophotographiques (Chronophotographic Strips)Étienne-Jules Marey, 1890-1904France, 5’, Video

A multifarious scientist, Étienne-Jules Marey explored numerous techniques and disciplines, obsessed by one unique concept: movement. In 1882 he invented a photographic gun (predating the motion picture camera) that enabled him to capture a moving subject in twelve poses. [...] Photography in its early days was the ultimate accomplice of reality but with Marey, photography suddenly also captured the invisible.

MoMA

Χρονοφωτογραφικά στριπΕτιέν Ζιλ Μαρέ, 1890-1904Γαλλία, 5’, βίντεο

Ο Ετιέν Ζιλ Μαρέ, ένας πολυπράγμων επιστήμονας, εξερεύνησε πληθώρα τεχνικών και επιστημονικών πεδίων επικεντρώνοντας την εμμονή του σε μία μόνο έννοια: την κίνηση. Το 1882, εφηύρε το φωτογραφικό όπλο (τον πρόδρομο της κάμερας) που του επέτρεψε να συλλάβει ένα κινούμενο σώμα σε δώδεκα στάσεις. [...] Μπορεί στην πρώιμη φάση της η φωτογραφία να υπήρξε σύμμαχος της πραγματικότητας, αλλά με τον Μαρέ η φωτογραφία αποτύπωσε επίσης το αόρατο.

MoMA

Άλογο του Βερολίνου Μάλκολμ Λε Γκρις, 1970Ηνωμένο Βασίλειο, 8’, φιλμ 16 χιλ.

Αυτή η ταινία επιχειρεί να καταπιαστεί με μερικά από τα παράδοξα της σχέσης ανάμεσα στον «πραγματικό» χρόνο –κατά τη διάρκεια του οποίου γυρίστηκε η ταινία– και του «πραγματικού χρόνου» που βιώνεται κατά την προβολή της ταινίας, όπως και με το πώς αυτός ο χρόνος μπορεί να ρυθμιστεί με τον τεχνικό χειρισμό των εικόνων και των σεκάνς.

Μάλκολμ Λε Γκρις

SIFF 2016

60 61

Every film I make is related to a specific subject I take

up at a specific time. That’s why I don’t re-watch my own

films, because my view on cinema and what cinema is

always changes. When I see a film that I made 10 years

ago, I realize how my vision of cinema has changed.

These were in a way choices that showed how I saw cin-

ema, and thus my vision of the world. In the end, what

is cinema? I thought that it could be a sort of mirror for

reality, but this too has changed for me. I don’t know if

cinema is a REVISION of reality; for me cinema is a pos-

sibility towards reality rather than reality itself.

Corneliu Porumboiu

Κάθε ταινία που κάνω σχετίζεται με ένα συγκεκριμένο

θέμα με το οποίο καταπιάνομαι σε μια συγκεκριμένη

περίοδο. Αυτός είναι και ο λόγος που δεν ξαναβλέπω τις

ταινίες μου, γιατί η οπτική μου στον κινηματογράφο και

στο τι είναι ο κινηματογράφος αλλάζει διαρκώς. Όταν

βλέπω μια ταινία που γύρισα πριν από δέκα χρόνια,

συνειδητοποιώ πως το όραμά μου για το σινεμά έχει

αλλάξει. Οι επιλογές που έκανα στο παρελθόν φανέρωναν

πώς έβλεπα τον κινηματογράφο, άρα και τον κόσμο.

Τελικά, τι είναι το σινεμά; Νόμιζα πως θα μπορούσε να

είναι ένα είδος καθρέφτη για την πραγματικότητα, αλλά

κι αυτό έχει αλλάξει για εμένα. Δεν ξέρω αν το σινεμά

είναι μια ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ της πραγματικότητας• για

εμένα, το σινεμά είναι περισσότερο μια πιθανότητα της

πραγματικότητας παρά η ίδια η πραγματικότητα.

Κορνέλιου Πορουμπόιου

Energie! Thorsten Fleisch, 2007Germany, 5’, DCP

From a mere technical point of view the ordinary TV/video screen comes alive by a controlled beam of electrons in the cathode ray tube. For Energie! an uncontrolled high-voltage discharge of approximately 30.000 volts exposes multiple sheets of photographic paper, which are then arranged in time to create new visual systems of electron organization.

Thorsten Fleisch

Space Junk: Selections from the NASA Archives15’, Video

Α selection from the public archives of NASA space programs—images from solar and planetary instruments such as the Solar Dynamics Observatory, MAVEN (Mars Atmosphere and Vola-tile Evolution Mission), and Fermi, whose unprecedented scientific observations find beautiful contradic-tion in the visual force of their near-abstraction. Pictures from a vacuum, they are some of the only movie-recordings without any association, any possible intrusion, of sound.

Mike Cooper (see Flicker, p. 72) will perform a live-score—the first sound in space.

On the ΗeadConstantinos Hatzinikolaou Greece, 25’, Super 8

These projections are prepared much in the same manner a record is, when deciding upon the appropriate order of included tracks. Three minute songs, and each reel of Super 8 film lasts three minutes. Few screenings have been held, since no other copies of the material exist, and the films deteriorate slowly. Of course, each time something is lost, some-thing else is gained.

Constantinos Hatzinikolaou will per-form the projection of these films.

Διαστημικά σκουπίδια: Μια επιλογή από τα αρχεία της ΝΑΣΑ15’, βίντεο

Μια επιλογή από τα δημόσια αρχεία των διαστημικών προγραμμάτων της ΝΑΣΑ: εικόνες από όργανα παρατήρησης που έχουν κατασκευαστεί για τη μελέτη του σύμπαντος, όπως το Solar Dynamics Observatory (παρατηρητήριο ηλιακής δυναμικής), το MAVEN (ένα όργανο για την έρευνα στην εξέλιξη της ατμόσφαιρας του πλανήτη Άρη) και το διαστημικό τηλεσκόπιο Fermi. Αυτές οι λήψεις του απόλυτου κενού είναι οι μοναδικές καταγραφές που είναι εντελώς ασύνδετες και δεν γνωρίζουν καμία παρεμβολή από τον ήχο.

Ο Μάικ Κούπερ (βλ. πρόγραμμα Flicker, σ. 73) θα συνοδεύσει με ζωντανή μουσική την προβολή – με τους πρώτους ήχους στο διάστημα.

On the ΗeadΚωνσταντίνος Χατζηνικολάου Ελλάδα, 25’, Super 8

Αυτές οι προβολές ετοιμάζονται με τον τρόπο που κάποιος ετοιμάζει ένα δίσκο, όταν προσπαθεί να βρει την κατάλληλη σειρά των κομματιών. Τα τραγούδια είναι τρίλεπτα και κάθε μπομπίνα Super 8 διαρκεί τρία λεπτά. Έχουν πραγματοποιηθεί ελάχιστες προβολές, επειδή δεν υπάρχουν κόπιες των ταινιών και οι ταινίες λιώνουν σιγά-σιγά. Βέβαια, κάθε φορά που κάτι χάνεται, κάτι άλλο κερδίζεται.

Ο Κωνσταντίνος Χατζηνικολάου θα παρουσιάσει τη δουλειά του μπροστά και πίσω από τη μηχανή προβολής.

Ενέργεια! Θόρστεν Φλάις, 2007Γερμανία, 5’, DCP

Από μια καθαρά τεχνική σκοπιά, η κοινή οθόνη προβολής CRT ζωντανεύει χάρη σε μια ελεγχόμενη δέσμη ηλεκτρονίων, τη λεγόμενη ακτίνα καθόδου. Στην Ενέργεια! φωτογραφικό χαρτί εκτίθεται σε ένα ανεξέλεγκτο φορτίο τάσης περίπου 30.000 βολτ και εναλλάσσεται με τέτοιο ρυθμό ώστε να δημιουργεί ένα νέο σύστημα οπτικοποίησης της κατανομής των ηλεκτρονίων.

Θόρστεν Φλάις

SIFF 2016

63

In the future, the world will end, as it has many times

before. Whether it be the universe articulated by Newton

or the Empire defined by Caesar, the mystical realm

proclaimed by Marguerite or the mania evoked by the

Beatles, all types of understanding, meaning and prac-

tices come to a close. What happens to a world when it

just stops making sense? Can we present, watch or hear

its passing? This program is about what happens to com-

munication, knowledge, economy, tradition, and environ-

ment after an escalation of modernity, and all this cascade

leaves in its wake—plus the radical hope in the opening of

some new way of being.

Στο μέλλον ο κόσμος θα φτάσει στο τέλος του, όπως

άλλωστε έχει συμβεί πολλές φορές στο παρελθόν. Είτε

πρόκειται για το σύμπαν όπως το περιέγραψε ο Νεύτωνας

ή την αυτοκρατορία που όρισε ο Καίσαρας, είτε για το

μυστικό βασίλειο που ανακήρυξε η Μαργαρίτα ή τη μανία

που πυροδότησαν οι Beatles, όλα τα είδη κατανόησης,

εξαγωγής νοήματος και πρακτικών μοιάζουν να

εξαντλούνται. Τι συμβαίνει στον κόσμο όταν αυτός παύει

να βγάζει νόημα; Μπορούμε να παρουσιάσουμε, να δούμε

ή να ακούσουμε το σβήσιμό του; Αυτό το πρόγραμμα

προβολών εξετάζει τι συμβαίνει στην επικοινωνία,

στη γνώση, στην οικονομία, στην παράδοση και στο

περιβάλλον μετά από την κλιμάκωση της νεωτερικότητας•

μιλά για τα απόνερα αυτής της πτώσης, αλλά και για την

πρωτόγνωρη βαθιά ελπίδα μπροστά στην προοπτική μιας

νέας μορφής ύπαρξης.

A WORLD ENDS

NEW BEGINNINGS

ΕΝΑΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΕΛΕΙΩΝΕΙ

ΝΕΟ ΞΕΚΙΝΗΜΑ

64 65

Depositions Luke Fowler, 2014UK, 25’, DCP

Luke Fowler’s films dwell on potenti-ality: What might be, what might have been, what might still be if the world were to turn in a different direction? But film time runs in many directions, as do arguments. Film made only recently can be easily confused with the archival vintage of washed-out or saturated tones and blurred edges… Gradually the pieces converge: our nostalgia for ancient folkways, traditional song and the romance of freedom, all undercut by scientific rationalism and the pressures of nor-mativity bringing law to bear on lives resistant to conformity.

David Toop

ΑποκαθηλώσειςΛουκ Φάουλερ, 2014Ηνωμένο Βασίλειο, 25’, DCP

Οι ταινίες του Λουκ Φάουλερ διακρίνονται από το στοιχείο της ενδεχομενικότητας: τι έγινε, τι θα μπορούσε να γίνει, τι άλλο μπορεί να γίνει αν ο κόσμος στραφεί σε άλλη κατεύθυνση; Μόνο που ο κινηματογραφικός χρόνος, όπως και τα κάθε λογής επιχειρήματα, έχουν πολλές κατευθύνσεις. Μια ταινία που μόλις ολοκληρώθηκε μπορεί εύκολα να θεωρηθεί υλικό αρχείου, αν έχει εικόνες ξεθωριασμένες, με έντονους χρωματικούς τόνους ή θολά περιθώρια... Σταδιακά, τα κομμάτια έρχονται κοντά το ένα με το άλλο: η νοσταλγία μας για τη λαϊκή παράδοση, το παραδοσιακό τραγούδι και το ρομάντζο της ελευθερίας, όλα όσα έχουν παραγκωνιστεί από τον επιστημονικό ρασιοναλισμό και την πίεση που ασκεί η κανονιστική σκέψη που έχει επιβάλει το νόμο στις ζωές που αντιστέκονται στον κομφορμισμό.

Ντέιβιντ Τουπ

Apple Grown in Wind TunnelSteven Matheson, 2000USA, 26’, DCP

This absurdist, microscopic film noir follows the activities of an under-ground network of ill people, desper-ate to create alternative methods of self-care in a world where natural resources are disappearing. While examining the meaning of health, disease, and well-being in the post-industrial world, Apple Grown in Wind Tunnel imagines the development of a culture at the margins, linked by illicit radio broadcasts, toxic waste sites, the highway, and ultimately by the overwhelming desire to find a cure.

Video Data Bank

Μήλο που φυτρώνει στον εξαερισμόΣτίβεν Μάθεσον, 2000ΗΠΑ, 26’, DCP

Αυτό το μικροσκοπικό φιλμ νουάρ του παραλόγου παρακολουθεί τις δραστηριότητες ενός υπόγειου κυκλώματος ασθενών που προσπαθούν απεγνωσμένα να επινοήσουν εναλλακτικές μεθόδους αυτοβοήθειας σε έναν κόσμο όπου τα φυσικά αποθέματα εξαντλούνται. Καθώς εξετάζει το νόημα της υγείας, της νόσου και της ευημερίας στον μετα-βιομηχανικό κόσμο, το Μήλο που φυτρώνει στον εξαερισμό οραματίζεται την ανάπτυξη μιας κουλτούρας του περιθωρίου άρρηκτα συνδεδεμένης με εκπομπές σε πειρατικό ραδιόφωνο, χώρους ταφής τοξικών αποβλήτων, τη λεωφόρο και –τελικά– την ακατανίκητη επιθυμία για ανεύρεση θεραπείας.

Video Data Bank

Α WORLD ENDS / ΕΝΑΣ ΚΟΣΜΟΣ ΤΕΛΕΙΩΝΕΙ

Kommunikation – Technik der Verständigung (Communication – The Art of Understanding)Edgar Reitz, 1962West Germany, 11’, 35mm

An industry film commissioned by the West German Post Office, Kommunikation represents the use of the latest communications technology to link up the world. A technophile ballet in the mysterious world of relays, very high frequency channels and decimeter bridges.

Toute la mémoire du monde (All the World’s Memory)Alain Resnais, 1956France, 21’, 35mm

All the World’s Memory is a documen-tary about the Bibliothèque Nationale in Paris. It presents the building, with its processes of cataloguing and preserving all sorts of printed mate-rial, as both a monument of cultural memory and as a monstrous, alien being.

Όλη η μνήμη του κόσμουΑλέν Ρενέ, 1956Γαλλία, 21’, φιλμ 35 χιλ.

Το Όλη η μνήμη του κόσμου είναι ένα ντοκιμαντέρ για την Εθνική Βιβλιοθήκη του Παρισιού. Παρουσιάζει το κτίριο, αλλά και τις διαδικασίες της καταλογογράφησης και της συντήρησης κάθε είδους έντυπου υλικού, άλλοτε ως μνημείο πολιτισμικής κληρονομιάς και άλλοτε ως ένα τερατώδες, αλλόκοσμο δημιούργημα.

Επικοινωνία – Η τέχνη της κατανόησηςΈντγκαρ Ράιτς, 1962Δυτική Γερμανία, 11’, φιλμ 35 χιλ.

Η Επικοινωνία, μια ταινία βιομηχανικού περιεχομένου που γυρίστηκε έπειτα από ανάθεση του Ταχυδρομείου της Δυτικής Γερμανίας, μιλά για τη χρήση των πιο σύγχρονων τεχνολογιών τηλεπικοινωνίας για τη διασύνδεση του κόσμου. Ένα τεχνοφιλικό μπαλέτο με φόντο τον μυστηριώδη κόσμο των ρελέδων, των καναλιών υψηλής συχνότητας και των μικροσκοπικών βυσμάτων.

Aluminium of Greece Roussos Koundouros, 1963-66Greece, 18’, 16mm

One of the first Greek commercial documentaries on the industrial infrastructure, which stands out for its editing and a highly immersive soundscape. The film presents the procedures and the construction phases of the infrastructure of an aluminium plant, as well as the stages of production, from bauxite extraction to aluminium production.

Αλουμίνιον της ΕλλάδοςΡούσσος Κούνδουρος, 1963-66Ελλάδα, 18’, φιλμ 16 χιλ.

Το Αλουμίνιον της Ελλάδoς είναι ένα από τα πρώτα βιομηχανικά ντοκιμαντέρ. Η ταινία καλύπτει το σύνολο των διαδικασιών διαμόρφωσης και κατασκευής των βιομηχανικών υποδομών παραγωγής αλουμινίου και καταγράφει όλα τα στάδια από την εξόρυξη βωξίτη μέχρι και την τελική παραγωγή αλουμινίου. Ξεχωρίζει για την πρωτότυπη –για τα ελληνικά δεδομένα της εποχής– αντιμετώπιση του θέματος.

SIFF 2016

67

Since they emerged as a locus of artistic discourse,

techniques of recycling, collage and appropriation have

allowed artists to parody, critique and revise culture in

a directly political way, playing with the very stuff and

texture of social reality. From Marcel Duchamp’s ready-

mades and Hannah Höch’s collages to the practice of

sampling in hip-hop, cut-up and re-contextualization in art,

all the above have led to essential questions of “What is

art?” and “What should art be doing?” In the time-based

medium of film, this meant the ability to repeat, refocus,

and draw out the machinations of a mass culture

—beginning with Joseph Cornell’s meditation on star-

obsession (Rose Hobart, 1936), and growing into an

indispensable tool of cultural mediation, a snorkel for

a world drowned in throwaway images.

In this program, we present three recent found-footage

films—stories constructed by the artist, appropriated

from archives—that confront the traditional notion of

‘document’, with the director’s imagination in cutting and

pasting together the source material creating a completely

new piece of art, leaping ahead of the realm of the filmed

reality. Here are fever dreams, twisted out of reality,

more real than any careful reportage, crazier than any

intentional story.

Από την πρώτη κιόλας στιγμή που τέθηκαν στο

επίκεντρο της καλλιτεχνικής συζήτησης, οι τεχνικές της

ανακύκλωσης, του κολάζ και της οικειοποίησης επέτρεψαν

στους καλλιτέχνες να παρωδούν, να ασκούν κριτική και

να αναθεωρούν ζητήματα κουλτούρας με έναν ευθέως

πολιτικό τρόπο, παίζοντας με το υλικό και την υφή της

κοινωνικής πραγματικότητας. Από τα ready-mades του

Ντυσάμπ και τα κολάζ της Χάνα Ζεχ μέχρι τις τεχνικές

του σάμπλινγκ στο χιπ-χοπ, το ντεκουπάζ και τις τεχνικές

αναπλαισίωσης, τα παραπάνω οδήγησαν στη διατύπωση

ουσιαστικών ερωτημάτων όπως «τι είναι τέχνη;» και

«τι θα πρέπει να κάνει η τέχνη;». Στο κινηματογραφικό

μέσο, που καθορίζεται κατεξοχήν από την παράμετρο του

χρόνου, αυτό μεταφράστηκε στην ικανότητα αυτής της

μορφής τέχνης να επαναλαμβάνει, να ξαναεστιάζει και να

διαγράφει τις μηχανορραφίες της μαζικής κουλτούρας –

έχοντας ως αφετηρία τον στοχασμό του Τζόζεφ Κορνέλ

για την εμμονή με το σταρ σύστεμ (Rose Hobart, 1936).

Tο κινηματογραφικό μέσο εξελίχθηκε σε ένα απαραίτητο

εργαλείο για τη διαμεσολάβηση της κουλτούρας, σε έναν

αναπνευστήρα για έναν κόσμο που πνίγεται σε σκόρπιες

εικόνες.

Σε αυτό το πρόγραμμα προβολών, παρουσιάζουμε τρεις

ταινίες αρχειακού υλικού – ιστορίες που συνέθεσε ο κάθε

καλλιτέχνης οικειοποιούμενος δείγματα από αρχεία.

Οι ταινίες αυτές αμφισβητούν την παραδοσιακή έννοια του

«αρχείου», καθώς στην περίπτωσή τους, η φαντασία του

σκηνοθέτη στην πράξη της αντιγραφής και επικόλλησης

του πρωτογενούς υλικού επιτρέπει τη δημιουργία

εντελώς διαφορετικών έργων τέχνης, που πάνε ένα βήμα

πιο μακριά από τη σφαίρα της κινηματογραφημένης

πραγματικότητας. Αυτά είναι μερικά εμπύρετα όνειρα,

προϊόντα μιας διαστρεβλωμένης πραγματικότητας,

παραμένουν πιο αληθινά από οποιοδήποτε εξονυχιστικό

ρεπορτάζ και πιο τρελά από οποιαδήποτε επινοημένη

ιστορία.

CHOP AND SCREW

FOUND FOOTAGE

ΦΙΛΜ: ΚΟΨΕ-ΡΑΨΕ

ΥΛΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟΥ

68 69

SIFF 2016

Well, my first reaction is to tell you that I steal from eve-

rything… In my last film, Road to Nowhere, I feel there

were—unconsciously—elements from a hundred other

films. Of course, that’s afterwards, when I look back and

see, “oh, that’s from so and so.” But this isn’t something

you can actively be thinking about while you’re making a

film. When I think about REVISION in the context of cin-

ema, I think of denying the expectations or assumptions of

my audience. In some of John Ford’s films, one is meant to

anticipate something happening to a character later on by

the placement of some event/occurrence to make you like

the character. Think of the character in the beginning of

My Darling Clementine receiving a letter from their mother

about apple pie and so forth… In our films, whenever you

think someone is taking someone else to the bar to have

sex with them, we would never have any sex come out of

that sequence. We always went against the normal expec-

tations of the viewer, we have always tried to avoid clichés.

Monte Hellman

H αυθόρμητη αντίδρασή μου στην ερώτηση τι σημαίνει

για εμένα ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ είναι να σας πω πως κλέβω

από παντού… Στην τελευταία μου ταινία, το Road to No-

where, νιώθω πως υπήρχαν –ασυναίσθητα– στοιχεία από

εκατοντάδες άλλες ταινίες. Ασφαλώς, αυτό συμβαίνει

αναδρομικά, όταν κοιτάω πίσω και βλέπω πως το τάδε

είναι από το μεν ή από το δε. Ωστόσο, αυτό δεν μπορείς να

το έχεις κατά νου όταν γυρίζεις μια ταινία. Όταν σκέφτομαι

την αναθεώρηση στο πλαίσιο του σινεμά, σκέφτομαι πως

αρνούμαι τις προσδοκίες του κοινού ή τις υποθέσεις που

μπορεί να κάνει. Σε κάποιες από τις ταινίες του Τζον Φορντ,

ένας θεατής μπορεί να περιμένει πως κάτι θα συμβεί σε

έναν χαρακτήρα στην πορεία, αν δει μια σκηνή με ένα

περιστατικό/συμβάν που θα τον κάνει να συμπαθήσει τον

χαρακτήρα. Πάρτε για παράδειγμα τον χαρακτήρα στην

ταινία Καταχθόνιος δίωξη (My Darling Clementine), όταν

o ήρωας λαμβάνει ένα γράμμα από τη μητέρα του για μια

μηλόπιτα και για άλλα πολλά... Στις ταινίες μας, κάθε φορά

που νομίζεις πως δύο άνθρωποι μιλούν μεταξύ τους στο

μπαρ για να καταλήξουν στο κρεβάτι, διαψεύδεσαι, δεν θα

κάνουν σεξ στη σεκάνς αυτή. Πάντα πηγαίνουμε κόντρα

στις προσδοκίες του θεατή, ανέκαθεν προσπαθούσαμε να

αποφύγουμε τα κλισέ.

Μόντε Χέλμαν

FraudDean Fleischer-Camp, 2016USA, 52’, DCP

Between 2008-15, a man filmed his life obsessively and uploaded it to YouTube. The hundreds of hours of raw footage revealed a very personal and intimate look into an American family’s life and their struggle to survive. Fraud is a film created by piecing this colossal trove of home video into a narrative.

Motu Maeva Maureen Fazendeiro, 2014France/Portugal, 42’, DCP

In a bird-warbling prologue, we skim over the green and dense water to reach an undefined piece of land, an old woman’s wonderful cobbled-up shelter, a timeless off-the-map place. Motu Maeva is the name of that island from where happy memories, as well as some others we guess are more painful, will spread out: a beautiful life-long trip across Africa, Asia, Polynesia. Without troubling about using any chronology or fol-lowing a specific route, this portrait wanders unceasingly in the manner of a trip or a survey.

Μότου Μαέβα Μoρίν Φαζεντέιρου, 2014Γαλλία/Πορτογαλία, 42’, DCP

Σε αυτή την περιπλάνηση, γεμάτη κελαηδίσματα πουλιών, γλιστρούμε μέσα στο πράσινο, πυκνό νερό και φτάνουμε σε ένα απροσδιόριστο κομμάτι γης, στο υπέροχο λιθόστρωτο καταφύγιο μιας ηλικιωμένης γυναίκας, ένα άχρονο σημείο που δεν βρίσκεται στο χάρτη. Μότου Μαέβα είναι το όνομα αυτού του νησιού, από όπου πηγάζουν αναμνήσεις – άλλες χαρούμενες κι άλλες περισσότερο οδυνηρές: ένα όμορφο ταξίδι ζωής στην Αφρική, την Ασία και την Πολυνησία.

ΑπάτηΝτιν Φλάισερ Καμπ, 2016ΗΠΑ, 52’, DCP

Κατά τη διάρκεια των ετών 2008-15, ένας άνδρας κινηματογραφεί εμμονικά πλάνα από τη ζωή του και τα ανεβάζει στο YouTube. Αυτές οι εκατοντάδες ώρες ακατέργαστου υλικού αποκαλύπτουν μια πολύ προσωπική, μύχια ματιά στο εσωτερικό μιας αμερικανικής οικογένειας και στην πάλη της για επιβίωση. Η Απάτη είναι μια ταινία που δημιουργήθηκε από τη συρραφή των κομματιών ενός αστείρευτου θησαυρού οικογενειακών βίντεο σε μια ενιαία αφήγηση.

À la recherche de l’Ultra-Sex (In Search of the Ultra-Sex)Nicolas Charlet and Bruno Lavaine, 2015France, 60’, DCP

A pandemic infects people every-where with infinite lust, and the only ones who can save us are a group of astronauts in space, desperately looking for a solution. A science-fiction comedy of the XXX kind, In Search of the Ultra-Sex is unlike any film you have ever seen.

Αναζητώντας το Ultra-SexΝικολά Σαρλέ και Μπρυνό Λαβέν, 2015Γαλλία, 60’, DCP

Μια πανδημία ακόρεστης ερωτικής επιθυμίας εξαπλώνεται σε όλη την ανθρωπότητα και οι μόνοι που μπορούν να μας σώσουν είναι μια ομάδα αστροναυτών που βρίσκονται στο διάστημα, αναζητώντας απεγνωσμένα μια λύση. Μια «αυστηρώς ακατάλληλη» κωμωδία επιστημονικής φαντασίας που δεν μοιάζει με καμία ταινία που έχετε δει στο παρελθόν.

CHOP AND SCREW / ΦΙΛΜ, ΦΥΛΛΟ ΚΑΙ ΦΤΕΡΟ

70 71

Εις μνήμη ενός από τους μεγαλύτερους γονιμοποιούς καλλιτέχνες της αβάν-γκαρντ, το φεστιβάλ παρουσιάζει ένα αφιέρωμα στον Τόνι Κόνραντ (1940-2016), σε ένα μυσταγωγικό βράδυ κάτω από τον έναστρο ουρανό, συνοδεία ζωντανής μουσικής. Το πρόγραμμα προβολών που αναπτύχθηκε γύρω από την επιδραστική ταινία του Κόνραντ Το τρεμόπαιγμα (1965), εξερευνά τη μακρά κινηματογραφική κληρονομιά που άφησε η ταινία. Εξερευνώντας τη βασική δομική μονάδα του φιλμ, που δεν είναι άλλη από το καρέ, το πείραμα του Κόνραντ διεύρυνε τα όρια της αντίληψης του μέσου σε άγνωστα μέρη, εφορμώντας στο «φαινόμενο phi» της κίνησης και απελευθερώνοντας έναν ολόκληρο δευτερογενή κόσμο εντυπώσεων του αμφιβληστροειδούς και τρεμάμενων ψευδαισθήσεων. Κι ενώ τα οπτικά εφέ της ταινίας έχουν εξαπλωθεί σε όλη την κινηματογραφική ιστορία –θέτοντας αυτές τις έννοιες στην εμπροσθοφυλακή της κινηματογραφικής δημιουργίας–, η ταινία μπορεί να ειδωθεί ως μια εύστοχη μεταφορά για το σύνολο της καριέρας του Κόνραντ: στην αρχή μοιάζει σαν μια εκρηκτική απειλή, αλλά όσο περισσότερο προτίθεσαι να κοιτάξεις και να κρατήσεις σταθερό αυτό το βλέμμα, τόσα περισσότερα πράγματα θα βρεις να δεις. Ο Κόνραντ, που ήταν επίσης πρωτοπόρος μουσικός, είχε στο ενεργητικό του μια μακρά πορεία από περφόρμανς και ηχογραφήσεις που πάσχιζαν να προτείνουν μια νέα, σύγχρονη αντίληψη για τη μουσική και διακρίνονταν από τις ίδιες αρχές των μαθηματικών και της φυσικής με τις ταινίες του. Ελπίζουμε πως θα μπορέσουμε να τιμήσουμε και να δείξουμε τον σεβασμό μας σε έναν καλλιτέχνη που το δίχως άλλο μεταμόρφωσε το τοπίο για τις επόμενες γενιές και άνοιξε κυριολεκτικά νέους δρόμους για το βλέμμα. Τόνι, σε ευχαριστούμε!

In commemoration of the passing of one of the greatest cross-pollinators of the avant-garde, the festival pays tribute to Tony Conrad (1940-2016) with an evening of immersive open-air projections and live music. Build-ing around Conrad’s seminal 1965 film The Flicker, the program explores the long cinematic heritage spawned by the film. Exploring film at its most fundamental unit, the single frame, Conrad’s experiment pushed the perceptual limits of the medium to unseen places, attacking the phi-phenomenon of motion and releasing an entire secondary world of retinal impressions and flickering illusions. While the effects of the film have rippled out through cinematic history—forever pushing these concepts to the forefront of filmmaking—the film remains an apt metaphor for Conrad’s entire career: an initial exploding assault, yet the further you’re willing to look, and the longer you’re willing to hold that gaze, the more and more you will find there is to see.

A pioneering musician as well, Conrad produced a lifetime of performances and recordings that worked to push ever-forward a modern conception of music, often nourished by the same mathematical and physical concepts as his films. With an interwoven display of live music and film projection, we hope to celebrate and pay respect to an artist who definitively reshaped the field for all, and who literally opened up new ways of seeing. Thank you, Tony!

FLICKERAN EVENING FOR TONY CONRADFLICKERΕΝΑ ΒΡΑΔΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΝΙ ΚΟΝΡΑΝΤ

72 73

FLICKER: AN EVENING FOR TONY CONRAD / ΕΝΑ ΒΡΑΔΥ ΓΙΑ ΤΟΝ ΤΟΝΙ ΚΟΝΡΑΝΤ

Charlemagne 2: PiltzerPip Chodorov, 2002France, 22’, 16mm

On December 9, 1998, Charlemagne (aka Charlemagne Palestine, an American minimalist composer, performer and visual artist) asked me to bring friends to his piano concert at the Paris Piltzer gallery and to film it. Two years later when I processed it, I decided to try and do for the eyes what Charlemagne does for the ears: using complementary colors for the notes of his discordant intervals and flickering positive-negative at the speed of his playing. By using colored filters in the optical printer, I stretched the five minutes of footage to fit the 22 minutes of music, following a rigorous system of nota-tion made from the sound recording. The final result is at once a document of the concert, a structural flicker film, a graphic representation of music, and an attempt to apply cognitive principles in sensation and perception to film art. Pip Chodorov

Charlemagne 2: PiltzerΠιπ Τσοντόροφ, 2002Γαλλία, 22’, φιλμ 16 χιλ.Στις 9 Δεκεμβρίου 1998, ο Σαρλμάν (σ.σ. Charlemagne Palestine, Αμερικανός μουσικός και περφόρμερ) μου ζήτησε να έρθω με φίλους σε μια συναυλία πιάνου που θα έδινε στην γκαλερί Piltzer στο Παρίσι και να την κινηματογραφήσω. Δύο χρόνια αργότερα, όταν εμφάνισα το υλικό, αποφάσισα να κάνω για το βλέμμα ό,τι κάνει ο Σαρλμάν για την ακοή. Χρησιμοποιώντας έγχρωμα φίλτρα στον οπτικό εκτυπωτή, «τέντωσα» τα πέντε λεπτά του υλικού μου έτσι ώστε να καλύψουν και τα 22 λεπτά της μουσικής του, ακολουθώντας ένα απαιτητικό σύστημα σήμανσης που ακολουθεί η συσκευή της ηχογράφησης. Το τελικό αποτέλεσμα είναι ταυτόχρονα ένα κινηματογραφικό ημερολόγιο, ένα ντοκουμέντο της συναυλίας, ένα δείγμα της παράδοσης του λεγόμενου structural flicker film, μια ταινία εμφανισμένη στο χέρι, μια γραφική απεικόνιση της μουσικής και μια απόπειρα εφαρμογής των αρχών της γνωσιακής επιστήμης στο αισθητικό και αντιληπτικό πεδίο της κινηματογραφικής τέχνης.Πιπ Τσοντόροφ

O Μάικ Κούπερ είναι εδώ και 50 χρόνια ένας μουσικός εξερευνητής διεθνούς εμβέλειας, παίζοντας και ηχογραφώντας

μόνος του ή σε σύνολα, κινούμενος σε μία ποικιλία ειδών. Ξεκίνησε ως κιθαρίστας και τραγουδοποιός της φολκ και των

μπλουζ, αλλά το έργο του εξελίχθηκε ενσωματώνοντας αυτοσχεδιαστική και ηλεκτρονική μουσική, μουσική για ταινίες του

βωβού, radio art και καλλιτεχνικές εγκαταστάσεις. Είναι επίσης δημοσιογράφος αρθρογραφώντας σε περιοδικά κυρίως

για την pacific music και τους μουσικούς της, εικαστικός καλλιτέχνης, σκηνοθέτης ταινιών φιλμ και βίντεο, όπως και

συλλέκτης χαβανέζικων πουκαμίσων και έχει συμμετάσχει μέχρι σήμερα σε περισσότερους από 60 δίσκους.

Η Αλίσα Μόξλι δουλεύει με τον ήχο και την καλλιτεχνική εγκατάσταση. Χρησιμοποιεί διάφορες φωνές, τεχνικές

μικροφώνου, ηχογραφήσεις πεδίου, μουσική, ηχητικό σχεδιασμό και τοποθέτηση ηχείων για να πειραματιστεί με

τη μνήμη ως προσωπικό και συλλογικό μέσο.Ο Ζερόμ Νέτινγκερ είναι ιδρυτικό μέλος της ομάδας Cellule d’Intervention Metamkine. Διαχειρίζεται τη δισκογραφική

εταιρεία Metamkine που εξειδικεύεται στη musique concrète και έναν κατάλογο ηλεκτροακουστικής και αυτοσχεδιαστικής

μουσικής. Επίσης, είναι μέλος της συντακτικής επιτροπής του τριμηνιαίου επιστημονικού περιοδικού Revue & Corrigée.

Κάνει ηχογραφήσεις τόσο στο στούντιο όσο και ζωντανά, όπου χειρίζεται ένα ηλεκτροακουστικό σύνολο από

μαγνητοταινίες, μικρόφωνα επαφής, CD players και κασέτες.

ΜΟΥΣΙΚΟΙ

The FlickerTony Conrad, 1966USA, 30’, 16mm

A film consisting of only alternating black-and-white film images. During the projection, light and dark sequences alternate to changing rhythms and produce stroboscopic and flickering effects; and while viewing these, they cause optic impressions which simulate colors and forms. (…) Tony Conrad, who has devoted himself to an intensive study of the physiology of the nervous system, created with The Flicker an icon of the structural film, which succeeds without a narrative or reproducible imagery, since the seen is not captured through the eyes, but rather first produced in the brain.Heike Helfert

Το τρεμόπαιγμαΤόνι Κόνραντ, 1966ΗΠΑ, 30’, φιλμ 16 χιλ.Μια ταινία φτιαγμένη αποκλειστικά από εναλλασσόμενα άσπρα και μαύρα καρέ του φιλμ. Κατά τη διάρκεια της προβολής, λευκά και μαύρα πλάνα εναλλάσσονται με αυξομειούμενο ρυθμό και παράγουν συγκεκριμένα οπτικά εφέ – τρεμόπαιγμα και στροβοσκοπικό φως. Ο θεατής αποκτά οπτικές εντυπώσεις που προσομοιάζουν χρώματα και σχήματα. (...) Ο Τόνι Κόνραντ, που αφιέρωσε τη ζωή του στην εντατική σπουδή της φυσιολογίας του νευρικού συστήματος, δημιούργησε με το Τρεμόπαιγμα ένα εμβληματικό έργο του «δομικού» (structural) κινηματογράφου, που πετυχαίνει τον στόχο του χωρίς να έχει αφηγηματικές ή αναπαραγώγιμες εικόνες, μιας που το βλέπειν δεν είναι κάτι που συλλαμβάνουν τα μάτια, αλλά κάτι που πρωτίστως παράγεται στον εγκέφαλο. Χάικε Χέλφερτ

Mike Cooper has been for the past 50 years an international musical explorer, performing and recording, solo and in a

number of inspired groupings and a variety of genres. Initially a folk-blues guitarist and singer songwriter, his work has

diversified to include improvised and electronic music, live music for silent films, radio art and sound installations. He is

also a music journalist, writing features for magazines, particularly on Pacific music and musicians, a visual artist, film

and video maker, collector of Hawaiian shirts and appears on more than 60 records to date.Alyssa Moxley is an artist that works with sound and installation. Using multiple voices, microphone techniques, field re-

cording, music, sound design, and speaker placement, she plays with memory as both a personal and shared medium.

Jérôme Noetinger is a founding member of the Cellule d’Intervention Metamkine, running the Metamkine record label

for musique concrète and a specialized mail-order library of electroacoustic and improvised music, while also serving

on the editorial board of the trimesterly journal Revue & Corrigée. He works in both studio recording, and in live perfor-

mance with an electroaccoustic assembly of reel-to-reel tape players, contact microphones, CD players and cassette

decks.

MUSICIANS

SIFF 2016

74 75

Vintage Print Siegfried A. Fruhauf, 2015Austria, 13’, DCP

A photographic landscape starts to become animated to the rhythm of crickets’ chirping; it hops back and forth and over the course of the work it runs through mutations that originate, on the one hand, in the filmic medium, and on the other hand, the digital. Where picture succeeds picture and a stroboscopic flicker and the emulsion of a filmstrip are discernable, we glide into the medial rhythm—temporality—of analogue film.Alejandro Bachmann

Βίντατζ κόπιαΖίγκφριντ Φρούχαουφ, 2015Αυστρία, 13’, DCP

Ένα φωτογραφικό τοπίο ξεκινά να κινείται στο ρυθμό του τερετίσματος των γρύλων· κινείται μπρος πίσω και στην πορεία παίρνει μορφές που έλκουν την καταγωγή τους αφενός από το φιλμ, αφετέρου από την ψηφιακή εικόνα. Καθώς η μία εικόνα διαδέχεται την άλλη και διακρίνονται το στροβοσκοπικό εφέ και η επίστρωση του φιλμ, γλιστρούμε στο ρυθμό του μέσου –στη χρονικότητα– του φιλμ.Αλεχάνδρο Μπάχμαν

moon blink Rainer Kohlberger, 2015Austria/Germany, 10’, DCPExclusively generated by code, moon blink is a video that highlights the unique aesthetic decisionism of its narrative model. Initially, it is the motion that is irritating. Although the undulating, disordered sequences of lines stabilize into strictly regulated, ascending patterns of movement in the form of thick white lines (...) the increasing acceleration divests the gaze of its certainty and ability to differentiate. Marc Ries

Βλεφάρισμα του φεγγαριούΡάινερ Κόλμπεργκερ, 2015Αυστρία/Γερμανία, 10’, DCPΈνα βίντεο που έφτιαξε ο σκηνοθέτης αποκλειστικά γράφοντας κώδικα, αναδεικνύει την αποφασιστικότητα των μοναδικών αισθητικών επιλογών του αφηγηματικού του μοντέλου. Μια ακατάστατη ακολουθία γραμμών σταθεροποιείται τελικά σε αυστηρά τακτοποιημένα ανιόντα μοτίβα κινούμενων πυκνών λευκών γραμμών (...), ενώ η σταδιακή επιτάχυνση απελευθερώνει το βλέμμα από τις βεβαιότητες και την ικανότητά του να διακρίνει. Μαρκ Ρις

ElliEsther Urlus, 2016Netherlands, 8’, 16mmElli consists of a seascape shot from the spot that marks the start of World War II in Greece. However, it is mainly a follow-up to filmmaker Esther Urlus’s inquisitive interest in color mixing in film. In this case, the optical mixing created by various flicker effects.

ΈλληΈστερ Ούρλους, 2016Ολλανδία, 8’, φιλμ 16 χιλ.Η ταινία Έλλη αποτελείται από ένα και μόνο πλάνο ενός θαλασσινού τοπίου, που τραβήχτηκε από μια κάμερα που στήθηκε στο σημείο από το οποίο ξεκίνησε ο B’ Παγκόσμιος Πόλεμος στην Ελλάδα. Ωστόσο, είναι στην ουσία το επόμενο στάδιο της έρευνας της σκηνοθέτιδας Έστερ Ούρλους στη μείξη των χρωμάτων στο φιλμ. Στην περίπτωση αυτή, η οπτική μείξη δημιουργήθηκε με διάφορα εφέ τρεμοπαίγματος της εικόνας.

FLICKER

Anémic CinémaMarcel Duchamp (aka Rrose Sélavy), 1926France, 7’, 16mm Thought provoking and offensive are possible ways to interpret the ten optical discs and corresponding puns displayed in the film. The word play of French syllogisms gleefully collides with the protruding-receding optical illusions of the rotating spheres. Bruce Posner

Αναιμικό σινεμάΜαρσέλ Ντυσάμπ (aka Ρος Σελαβί), 1926Γαλλία, 7’, φιλμ 16 χιλ. Προκλητικοί και προσβλητικοί: αυτά είναι μερικά μόνο από τα επίθετα που μπορoύν να περιγράψουν τους δέκα οπτικούς δίσκους και τα αντίστοιχα γλωσσικά παιχνίδια που σχετίζονται με αυτούς στην ταινία αυτή. Τα λογοπαίγνια κάποιων συλλογισμών στα γαλλικά έρχονται σε παιγνιώδη σύγκρουση με την οφθαλμαπάτη που προξενούν οι περιστρεφόμενες σπείρες, που μια πλησιάζουν και μια απομακρύνονται. Μπρους Πόσνερ

NoisefieldsSteina and Woody Vasulka, 1974USA, 12’, Video

Noisefields is an important example of the Vasulkas’ early formal and technical experiments, a visualiza-tion of the materiality of the electronic signal and its energy. Colorized video noise (or snow) is keyed through a circle, producing a rich static sound that is modulated by the energy content of the video. As the video unfolds, complex perceptual illusions are triggered through repetition, alter-nation and flicker.

Πεδία θορύβουΣτέινα και Γούντι Βασούλκα, 1974ΗΠΑ, 12’, βίντεο

Τα Πεδία θορύβου είναι ένα σημαντικό παράδειγμα των πρώιμων μορφικών και τεχνικών πειραμάτων των αδελφών Βασούλκα, μια οπτικοποίηση της υλικότητας του ηλεκτρονικού σήματος και της ενέργειάς του. Ο χρωματισμένος θόρυβος του βίντεο (ή το «χιόνι») πλαισιώνεται από έναν κύκλο, καθώς δημιουργείται σταδιακά ένας πλούσιος στατικός ήχος που παραλλάσσεται ανάλογα με το ενεργειακό φορτίο του βίντεο. Καθώς το βίντεο εξελίσσεται, η επανάληψη, η εναλλαγή και το τρεμόπαιγμα προξενούν περίπλοκες ψευδαισθήσεις.

T,O,U,C,H,I,N,G Paul Sharits, 1968USA, 12’, 16mm

I’d like to give up Imitation and Illu-sion and I’d like to enter the higher drama of Celluloid, two-dimensional film stripes, individual images, nature of perforation and emulsion, projec-tor operations. (...) Light as energy creates its own objects, shadows and textures. If you take the facts of the retina, the flicker mechanism of film projection enables you to make films without logic of language. Paul Sharits

Α.Γ.Γ.Ι.Ζ.Ο.Ν.Τ.Α.Σ.Πολ Σάριτς, 1968ΗΠΑ, 12’, φιλμ 16 χιλ.Θα ήθελα να παρατήσω τη Μίμηση και την Ψευδαίσθηση και να επιστρέψω στο υψηλής φύσης δράμα του Σελιλόιντ, τις δύο διαστάσεις του στριπ ενός φιλμ, τη φύση των περφορέ και της πατίνας, τη λειτουργία της μηχανής προβολής... Το φως, ως ενέργεια, δημιουργεί αντικείμενα, σκιές και ποιότητες. Αν λάβουμε υπόψη τις πληροφορίες που καταγράφονται στον αμφιβληστροειδή, το φως της μηχανής προβολής που τρέμει μάς επιτρέπει να κάνουμε ταινίες χωρίς τη λογική της γλώσσας.Πολ Σάριτς

SIFF 2016

77

We’re delighted to have Athina Rachel Tsangari present

her new film, Chevalier. Είμαστε ενθουσιασμένοι που η Αθηνά Ραχήλ Τσαγκάρη

θα παρουσιάσει τη νέα ταινία της με τίτλο Chevalier.

CHEVALIER

Chevalier Athina Rachel Tsangari, 2015Greece, 105’, DCP

In the middle of the Aegean Sea, six men on a fishing trip on a luxury yacht decide to play a game. During this game, things will be compared. Things will be measured. Songs will be butchered, and blood will be tested. Friends will become rivals and rivals will become hungry. But at the end of the journey, when the game is over, the man who wins will be the best man. And he will wear on his smallest finger the victory ring: the Chevalier.

Chevalier Αθηνά Ραχήλ Τσαγκάρη, 2015Ελλάδα, 105’, DCP

Μια παρέα αντρών επιστρέφει από χειμερινή εκδρομή ψαρέματος σε ένα γιοτ. Όταν μια μηχανική βλάβη τους εγκλωβίζει στο σκάφος, κάπου στον Σαρωνικό, θα σκοτώσουν την ώρα τους με ένα αυτοσχέδιο παιχνίδι που ονομάζεται chevalier. To chevalier είναι τόσο διασκεδαστικό, όσο και βαθιά ανταγωνιστικό. Κανείς δεν θα κατέβει από το σκάφος, αν δεν ανακηρυχτεί ο νικητής.

78 79

Η κινηματογραφική εμπειρία είναι εγγενώς «ρεβιζιονιστική». Είναι το

σημείο επαφής ανάμεσα σε μια ολοκληρωμένη ταινία και στον θεατή

εαυτό μου, όπου συντελείται κατ’ ουσίαν το σινεμά. Κάθε ταινία είναι

μια ΑΝΑΘΕΩΡΗΣΗ της ίδιας της οντότητάς της γιατί η εμπειρία αυτού

του συνόρου είναι μοναδική. Κάθε φορά που παρακολουθώ μια ταινία,

η συνθήκη είναι διαφορετική, κι εγώ είμαι διαφορετική, άρα η ταινία

είναι διαφορετική. Ο 50χρονος εαυτός μου αναθεωρεί την ταινία που

είδα όταν ήμουν 22 χρονών. Η προβολή σε μια ταράτσα αναθεωρεί

τη θέασή της στο λάπτοπ. Η αδυναμία της εμπειρίας του συνόρου να

αναπαράγει την ίδια ακριβώς ταινία δύο φορές είναι αναπόφευκτα

κινηματογραφική και αθεράπευτα ρεβιζιονιστική. Πέρα από αυτή τη

φαινομενολογική ανάγνωση, μπορούμε ασφαλώς να ανασκευάσουμε,

να αναπαραστήσουμε, να προσαρμόσουμε, να φτιάξουμε επωδούς,

μοντέλα, φούγκες κ.ά. Η αναθεώρηση μπορεί να είναι η ζωτική δύναμη

που κρατάει ζωντανή όλες τις ιδέες. Ο Μαρσέλ Μπρόοντδερς διατύπωσε

το εξής ερώτημα: «Άραγε, υπάρχει τελικά μια ορισμένη φωτογραφία,

μια φωτογραφία που είναι πραγματικά διαφορετική από τις υπόλοιπες;

Ας αφήσουμε αυτό το ερώτημα αναπάντητο – η απάντηση θα ήταν είτε

πολύ μακροσκελής είτε πολύ σύντομη».1 Στη συνέχεια, προχωρά στη

θετική αποτίμηση του «συμπυκνωμένου μοντέλου» και των ινδιάνων

Χιβάρο που, για παράδειγμα, «φτιάχνουν τα μικρά κεφάλια από τα

κομμένα κεφάλια»... Συμπυκνωμένα κεφάλια που συνιστούν μια πιο

ραγδαία μορφή ρεβιζιονισμού από αυτήν που μάλλον είχαμε κατά

νου...Έχουμε την πολιτική υποχρέωση να αναθεωρούμε το παρελθόν

μας, ώστε να μην επιτρέπουμε τα προηγούμενα αφηγήματα περί

ιστορίας να θεωρούνται αδιαμφισβήτητα, αλλά να τα κρατάμε ρευστά.

Η αναθεώρηση ενισχύεται από τα κενά που υπάρχουν ανάμεσα

στις διαφορετικές εκδοχές. Είναι το κενό που προσδίδει βάθος στα

πράγματα, ιστορία, κριτική σκέψη, νόημα. Το μεσοδιάστημα μάς

προσανατολίζει. Η επανεμφάνιση εναρμονίζει διάφορα θραύσματα

του χρόνου βάζοντάς τα να συνδιαλεχθούν άμεσα. Υπάρχει μια

τελετουργική δύναμη στην αναπαράσταση, στην επιμονή, στην εμμονή.

Όπως είπε η Γερτρούδη Στάιν, δεν υπάρχει επανάληψη, υπάρχει μόνο

επιμονή: «Αν δεν υπήρχε η επανάληψη δεν θα ήταν συναρπαστικό,

αλλά ήταν συναρπαστικό και δεν ήταν επανάληψη. Ποτέ δεν είναι. Δεν

επαναλαμβάνω ποτέ αυτό το είναι όταν γράφω... Το να υπάρχεις ως

ανθρώπινο ον σημαίνει να είσαι διαρκώς ακροατής και το να ακούς

δεν είναι ποτέ επανάληψη.»2

Ντέμπορα Στράτμαν

The experience of cinema is natively revisionist. It’s the interface

between a completed film and my watching self that is, in essence,

where cinema happens. Every film is a REVISION of itself because the

boundary experience is unique. Every time I watch a film, the context

is different, and I am different, so the film is different. My fifty year-

old self revises the film I saw at twenty-two. The rooftop screening

revises the laptop viewing. This inability for the boundary experience

to ever produce the same film is inextricably cinematic and intrac-

tably revisionist. Beyond this phenomenological level, we can also

of course remake, reenact, adapt, refrain, model, fugue etc. Revision

might be the primary force that keeps ideas alive. Marcel Broodthaers

wondered “does a particular picture exist at all, a picture which is re-

ally different from the others? Let us leave this question without an-

swer, which always would be either too long or too short.” 1 He goes

on to celebrate the ‘reduced model’ and The Jivaro Indians who, for

example, “make the small heads out of the cut-off heads”… shrunken

heads being a more radical form of revisionism than we likely had in

mind. We have a political obligation to revisit our past, to not allow

some previous telling of history go unchallenged but to rather keep

it unstable. Revision fortifies itself via the gap between versions. It’s

the gap that gives us perspective, history, criticality, meaning. The

interval orients us. Reoccurrence harmonizes different temporal bits

by putting them in conversation with one another. There is a ritualiz-

ing power to re-performing, to persisting, insisting. As Gertrude Stein

said, there’s no such thing as repetition, just insistence. “If it had been

repetition it would not have been exciting but it was exciting and it

was not repetition. It never is. I never repeat that is while I am writing…

existing as a human being that is being listening and hearing is never

repetition.”2

Deborah Stratman

1. Benjamin H.D. Buchloh and Michael Oppitz, “Interview with Marcel Broodthaers on his film Analysis of a Painting”, Interfunctionen, Cologne, no. 11 (November 1973)2. Gertrude Stein, “Portraits and Repetition” in Look at Me Now and Here I Am: Writing and Lectures 1909-45, Penguin, 1971

SIFF 2016

81

Eva Stefani is a documentary filmmaker and visual artist

based in Athens known for her ethnographic approach

to a wide variety of subjects. The presented ongoing

re-edit of her past work is an attempt at getting back

to filmmaking.

Schtinter is a writer and filmmaker based between

Athens and London, currently finishing an unconventional

documentary on Brion Gysin, ingenious pioneer of the

“cut-up” technique.

This program presents these two works in their gestation-

al phases, offering a glimpse into these directors’ creative

processes and a chance to converse directly with them.

Η Εύα Στεφανή είναι ντοκιμαντερίστρια και εικαστικός

με έδρα την Αθήνα, γνωστή για την εθνογραφική της

προσέγγιση σε μια μεγάλη ποικιλία θεμάτων. Η ανα-

θεώρηση της δουλειάς της, που βρίσκεται σε διαρκή

εξέλιξη, είναι μια προσπάθεια επαναφοράς στη

σκηνοθεσία.

Ο Στίντερ είναι συγγραφέας και σκηνοθέτης που μοιράζει

το χρόνο του ανάμεσα στην Αθήνα και το Λονδίνο.

Στην παρούσα φάση ολοκληρώνει ένα αντισυμβατικό

ντοκιμαντέρ για τον Μπράιον Γκάισιν, έναν ιδιοφυή

πιονέρο της τεχνικής του ντεκουπάζ.

Αυτό το πρόγραμμα προβολών παρουσιάζει τα δύο

έργα στο στάδιο της κυοφορίας τους, ρίχνοντας μια κλεφτή

ματιά στις δημιουργικές μεθόδους των σκηνοθετών και

μας δίνει την ευκαιρία να συνομιλήσουμε απευθείας

μαζί τους.

MICE +

WORKS IN PROGRESS

ΠΟΝΤΙΚΙΑ +

ΕΡΓΑ ΣΕ ΕΞΕΛΙΞΗ

In conversation with Schtinter and Eva Stefani

Σε συζήτηση με τον Στίντερ και την Εύα Στεφανή

82 83

SIFF 2016

There are no new stories. The only thing that can be

new is the way you see, every time you open your eyes.

As it has been said, art is the de-familiarization of real-

ity. REVISION, re-vision, a new way of seeing, a different

version—may be another word for de-familiarization. A

more radical one is revolution. In my work, I use the

structure of dream mechanism as de-familiarizing tech-

nique, as a way to see the world anew. Repeating, re-

vis(it)ing, what I said in 1979, the only thing that is “left

to do [is] to re-work the already existent, to corrupt the

myths” (Film 17/79, p. 172).

Antoinetta Angelidi

Δεν υπήρξαν ποτέ καινούργιες ιστορίες. Το μόνο που

μπορεί να είναι καινούργιο κάθε φορά είναι το βλέμμα.

Όπως έχει ήδη ειπωθεί, τέχνη είναι η ανοικείωση της

πραγματικότητας. Revision, ΑΝΑ-ΘΕΩΡΗΣΗ, διασκευή,

διόρθωση – μπορεί να είναι και αυτό, μια ήπια λέξη για

την ανοικείωση. Μια πιο ριζική λέξη είναι η επανάσταση.

Στο έργο μου χρησιμοποιώ το μηχανισμό του ονείρου

ως ανοικειωτικό μηχανισμό, ως τρόπο να ξανα-βλέπω

τον κόσμο. Επαναλαμβάνοντας, ξανα-βλέποντας, μια

φράση που είπα το 1979, το μόνο που «μένει [είναι]

να ξαναδουλευτούν τα υπάρχοντα, να αλλοιωθούν οι

μύθοι» (Φιλμ 17/79, σ. 172).

Αντουανέττα Αγγελίδη

Mice Schtinter, 2017UK, ~25’, DCP

Painter, poet, shaman, spy: Brion Gysin is the ghost architect used to deconstruct an entire culture. This is a film designed to produce a specific effect in the age of low attention and full disclosure; a film about a man who dedicated his life and work to making people see and think accord-ing to their own, infinite means.

Schtinter

ΠοντίκιαΣτίντερ, 2017Ηνωμένο Βασίλειο, ~25’, DCP

Ζωγράφος, ποιητής, σαμάνος, κατάσκοπος: ο Μπράιον Γκάισιν είναι ο αρχιτέκτονας-φάντασμα που αποδόμησε μια ολόκληρη κουλτούρα. Αυτή είναι μια ταινία σχεδιασμένη έτσι ώστε να παραγάγει ένα ειδικό εφέ για την εποχή της έλλειψης συγκέντρωσης προσοχής και της απόλυτης δημοσιότητας. Μια ταινία για έναν άνδρα που αφοσίωσε τη ζωή και το έργο του στο να κάνει τους ανθρώπους να βλέπουν και να σκέφτονται με τα δικά τους, απεριόριστα μέσα.

Στίντερ

Untitled Eva Stefani, work in progressGreece, ~25’, DCP

Since 2008 I haven’t made any films. Three months ago I decided that looking back at my older films would help me get back to filmmaking.I started cutting scenes from those films to see if they would get any better.I liked the process and continued editing the cut scenes with found footage or scenes from some of my other films. These paradoxical links may lead to a film called...

Eva Stefani

Άτιτλο Εύα Στεφανή, έργο σε εξέλιξηΕλλάδα, ~25’, DCP

Από το 2008 δεν έχω γυρίσει καμία ταινία. Πριν από τρεις μήνες αποφάσισα πως θα ξανάβλεπα τις παλιότερες ταινίες μου, μήπως και με βοηθήσουν να επιστρέψω στη σκηνοθεσία.Άρχισα να κόβω σκηνές από αυτές τις ταινίες για να δω αν θα γίνονταν καλύτερες. Μου άρεσε η διαδικασία και συνέχισα να μοντάρω τις κομμένες σκηνές με υλικό αρχείου ή με σκηνές από άλλες μου ταινίες. Αυτές οι παράδοξες συνδέσεις μπορεί να οδηγήσουν σε μια ταινία που λέγεται...

Εύα Στεφανή

MICE +

84 85

Πώς μπορεί η πραγματικότητα να μετατραπεί σε ταινία; Για δεύτερη συνεχή χρονιά, το SIFF ενώνει τις δυνάμεις του με τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση και φέρνει το κινηματογραφικό εργαστήριο «Σινεμασκόπ» σε επαφή με τους φερέλπιδες σκηνοθέτες που θα βρεθούν στη Σύρο. Φέτος το εργαστήριο θα εξερευνήσει το χώρο ανάμεσα στο ντοκιμαντέρ και τη μυθοπλασία, καθώς οι δύο αυτές φόρμες θα ενωθούν για να δημιουργήσουν μια μοναδική ταινία. Οι συμμετέχοντες θα αναζητήσουν ιστορίες στο ίδιο το νησί, θα πάρουν συνεντεύξεις από τα μέλη της οικογένειάς τους και τους φίλους τους και θα «αναθεωρήσουν» αυτές τις ιστορίες με τη βοήθεια της κάμερας

CINEMASCOPE 2

How to turn reality into film? For the second consecutive year, SIFF teams up with the Onassis Cultural Centre to bring the Cinemascope film work-shop to Syros’s aspiring filmmakers. This year the lab explores the space between documentary and fiction as the two mingle to create an entirely unique film. Participants seek out stories from Syros itself, interviewing family and friends and then revising these tales using provided cameras and editing tools. The resulting short film is screened in the last days of the

The workshop is led by Oliwia Twardowska (director) and Konstantinos Antonopoulos (director)Head of Educational Programs – Onassis Cultural CentreMyrto Lavda

festival. Age of the workshop partici-pants is 12-17 years old.

A central goal of the workshop is to encourage the research and collec-tion of local histories, using sound and film recordings to interview relatives and friends with personal knowledge of past events on Syros. Just as the central festival program examines the meaning of revision in cinema, participants are asked to re-vise these personal histories into film.

και ενός προγράμματος μοντάζ. Το τελικό αποτέλεσμα θα προβληθεί στο τέλος του φεστιβάλ. Στο εργαστήριο συμμετέχουν έφηβοι 12-17 ετών.

Κεντρικός στόχος του εργαστηρίου είναι να ενθαρρύνει την έρευνα και τη συλλογή των ιστοριών ενός τόπου, με τη χρήση εργαλείων ηχογράφησης και βιντεοσκόπησης για την καταγραφή των αφηγήσεων των συγγενών και φίλων που έχουν προσωπική γνώση των γεγονότων του παρελθόντος στο νησί. Ακριβώς όπως το κεντρικό πρόγραμμα του φεστιβάλ εξετάζει το νόημα της αναθεώρησης στο σινεμά, έτσι κι εμείς ζητάμε από τους συμμετέχοντες να «αναθεωρήσουν» αυτές τις προσωπικές αφηγήσεις με τα εργαλεία του κινηματογράφου.

Το εργαστήριο πραγματοποιούν οιΟλίβια Τβαρντόφσκα (σκηνοθέτις) & Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος (σκηνοθέτης)Υπεύθυνη εκπαιδευτικών προγραμμάτων – Στέγη Ιδρύματος Ωνάση Μυρτώ Λάβδα

SIFF 2016

F J

G L

H

Μ

I

FraudΑπάτη

Dean Fleischer-Camp, 2016Distributor: Artist

J.Τζ.

Solomon Nagler and Alexandre Larose, 2008Distributor: Collectif Jeune Cinéma

Journey to the MoonΤαξίδι στη Σελήνη

William Kentridge, 2003Distributor: Artist

Good Morning, NightΚαλημέρα, νύχτα

Yannis Economides, 1990Distributor: Greek Film Archive

LapisΛάπις

James Whitney, 1966Distributor: Cinédoc

Liquid CrystalsΥγροί κρύσταλλοι

Jean Painlevé, 1978Distributor: Light Cone

MiceΠοντίκια

Schtinter, 2017Distributor: Artist

Mammoth Man, the Ancient Warrior Άνδρας-μαμούθ, ο αρχαίος πολεμιστής

Sejun Heo, 2014Distributor: Artist

Home Movies Gaza Ερασιτεχνικά βίντεο από τη Γάζα

Basma Alsharif, 2013Distributor: Artist

I Have the FutureΚατέχω το μέλλον

Rieko Ouchi, 2016Distributor: Artist

Minore Μινόρε

Yiorgos Nalpantidis, 2014Distributor: Artist

Moon 1969Φεγγάρι 1969

Scott Bartlett, 1969Distributor: MoMA

Moons PoolΗ δεξαμενή των φεγγαριών

Gunvor Nelson, 1973Distributor: Filmform

moon blink Βλεφάρισμα του φεγγαριού

Rainer Kohlberger, 2015Distributor: SixPack

Motu Maeva Μότου Μαέβα

Maureen Fazendeiro, 2014Distributor: Le G.R.E.C.

MutationsΜεταλλάξεις

Lillian Schwartz, 1973Distributor: Artist

Microform Μικρομοκλίμακα

Emilie Serri, 2010Distributor: Light Cone

In Search of the Ultra-Sex Αναζητώντας το Ultra-Sex

Nicolas Charlet and Bruno Lavaine, 2015Distributor: Synechdoche Films

68

72 23 31

82

59

23

36

39

75

68

50

38

18

59

42

54

36

33

68

Α B

C

D

E

Aluminium of Greece Αλουμίνιον της Ελλάδος

Roussos Koundouros, 1963-66Distributor: Greek Film Archive

Anémic CinémaΑναιμικό σινεμά

Marcel Duchamp (Rrose Sélavy), 1926Distributor: Light Cone

Apple Grown in Wind TunnelΜήλο που φυτρώνει στον εξαερισμό

Steven Matheson, 2000Distributor: Video Data Bank

Charlemagne 2: PiltzerCharlemagne 2: Piltzer

Pip Chodorov, 2002Distributor: Artist

Communication – The Art of UnderstandingΕπικοινωνία – Η τέχνη της κατανόησης

Edgar Reitz, 1962Distributor: ARRI

Deep in ReflectionΒαθιά περισυλλογή

Mika Seike, 2012Distributor: Artist

Escape (Synchronomy No. 4) Απόδραση (Συγχρονόμιο αρ. 4)

Mary Ellen Bute, 1938Distributor: Lux

DepositionsΒαθιά περισυλλογή

Luke Fowler, 2014Distributor: Lux

Dream Enclosure Περίφραξη μέσα σε όνειρο

Sandy Ding, 2014Distributor: Re:Voir

ElliΈλλη

Esther Urlus, 2016Distributor: Artist

EMS NR 1ΗΜΣ αρ. 1

Ralph Lundsten, 1966Distributor: Filmform

Energie! Ενέργεια!

Thorsten Fleisch, 2007Distributor: Light Cone

Archipelagos, Naked GranitesΑρχιπέλαγα, γυμνοί γρανίτες

Daphné Hérétakis, 2014Distributor: Le Fresnoy

Chevalier Chevalier

Athina Rachel Tsangari, 2015Distributor: Haos Films

Contact LightΟμαλή προσγείωση

Michael Betancourt, 2012Distributor: Artist

BassaeΒάσσες

Jean-Daniel Pollet, 1964Distributor: p.o.m. Films

Berlin HorseΆλογο του Βερολίνου

Malcolm Le Grice, 1970Distributor: Lux

Calculated MovementsΥπολογισμένες κινήσεις

Larry Cuba, 1985Distributor: Light Cone

Celestial Object Ουράνιο σώμα

Ben Balcom, 2014Distributor: Artist

Chronophotographic StripsΧρονοφωτογραφικά στριπ

Étienne-Jules Marey, 1890-1904Distributor: Cinémathèque Française

Dirty Story, AΜια βρόμικη ιστορία

Jean Eustache, 1977Distributor: Films du Lonsange

AlluresΘέλγητρα

Jordan Belson, 1961Distributor: Light Cone

All the World’s MemoryΌλη η μνήμη του κόσμου

Alain Resnais, 1956Distributor: Les Films du Jeudi

Altered States Ανεξέλεγκτες καταστάσεις

Ken Russell, 1980Distributor: Park Circus

All OverΟλούθε

Emmanuel Lefrant, 2001Distributor: Light Cone

29

23 31

64 58 65

33

42

75

47

60

46

51

50

47

38

73

77

58

64

36

17

64

74

65

54

FILM INDEX

Devastated Land, TheΗ συντετριμμένη χώρα

Emmanuel Lefrant, 2015Distributor: Light Cone

Flicker, The Το τρεμόπαιγμα

Tony Conrad, 1966Distributor: Re:Voir

Hammer and the Feather, TheΤο σφυρί και το πούπουλο

John Woods, 2013Distributor: Artist

V

T _U

Y

W

T,O,U,C,H,I,N,G Α.Γ.Γ.Ι.Ζ.Ο.Ν.Τ.Α.Σ.

Paul Sharits, 1968Distributor: Light Cone

Rapture, The Η έκσταση

Michael Fleming, 2014Distributor: Artist

Terminus for You Τέλος για σένα

Nicolas Rey, 1996Distributor: Light Cone

Thing, The Η απειλή

John Carpenter, 1982Distributor: Universal Pictures

Untitled Άτιτλο

Eva Stefani, work in progressDistributor: Artist

YantraΓιάντρα

James Whitney, 1957Distributor: Light Cone

Tale of TalesΗ μεγαλύτερη ιστορία του κόσμου

Yuri Norstein, 1979Distributor: Artist

River, TheΤο ποτάμι

Pare Lorentz, 1938Distributor: MoMA

Train Landscape Τοπίο μέσα από τρένο

Jules Engel, 1975Distributor: Light Cone

Water and Power Νερό και εξουσία

Pat O’Neill, 1989Distributor: Cinédoc

Politics of Perception, The Η πολιτική της αντίληψης

Kirk Tougas, 1973Distributor: Light Cone

Vintage PrintΒίντατζ κόπια

Siegfried A. Fruhauf, 2015Distributor: SixPack

#23.2 Book of Mirrors#23.2 Βιβλίο από καθρέφτες

Joost Rekveld, 2002 Distributor: Light Cone

2001: A Space Odyssey2001: Η Οδύσσεια του διαστήματος

Stanley Kubrick, 1968Distributor: Hollywood Classics

74 51

18

30

19

50

82

75

43

46

22

29

19

43

N PNight Across the StreetΗ νύχτα στην άλλη μεριά

Raúl Ruiz, 2012Distributor: Margo Films

Nostalgia for the Light Νοσταλγώντας το φως

Patricio Guzmán, 2010Distributor: Pyramide Films

NoisefieldsΠεδία θορύβου

Steina and Woody Vasulka, 1974Distributor: Cinédoc

Non-Places: Beyond the InfiniteΜη-τόποι: Πέρα από το άπειρο

Péter Lichter, 2015Distributor: Artist

O R

S

OccidenteΔύση

Ana Vaz, 2014Distributor: Light Cone

Radio Dynamics Ραδιο-δυναμική

Oskar Fischinger, 1942Distributor: Light Cone

Sea of Vapors Θάλασσα των ατμών

Sylvia Schedelbauer, 2014Distributor: Artist

One-MindedΑποφασιστικότητα

Forest Ian Estler and Sébastien Simon, 2015Distributor: Artist

ReconstructionΑναπαράσταση

Theodoros Angelopoulos, 1970Distributor: Artist

Sonata For Pen, Brush & RulerΣονάτα για στιλό, πινέλο και χάρακα

Barry Spinello, 1968Distributor: Filmmaker’s Cooperative

Picture of Light Εικόνα του φωτός

Peter Mettler, 1994Distributor: Artist

Still in Cosmos Προσωπική κοσμολογία

Takashi Makino, 2009Distributor: Light Cone

Space Junk: Selections from the NASA Archives Διαστημικά σκουπίδια: Μια επιλογή από τα αρχεία της NASA

Distributor: NASA Scientific Visualization Studio

On the HeadOn the Head

Constantinos Hatzinikolaou Distributor: Artist

Remembering the Pentagons Αναμνήσεις από τα πεντάγωνα

Azadeh Navai, 2015Distributor: Artist

Powers of TenΔυνάμεις των δέκα

Charles and Ray Eames, 1977Distributor: MoMA

PandoraΠανδώρα

Chanion Kim, 2015Distributor: Artist

Starting OverΕπανεκκίνηση

Mika Seike, 2016Distributor: Artist

25 31 39

74 30 47

32

17

6018

5924

46

24

22

54

32

60

90 91

ΦΙΛΟΙ ΤΟΥ SIFF

Τζίνα Μάρκου

Τζίνη Ανδριανοπούλου

Κούρτ Σβαρτς

Libra GroupFranz Liszt Foundation

ΕΥΧΑΡΙΣΤΙΕΣΑφροδίτη Παναγιωτάκου, Έφη Τσιότσιου, Μαριάννα Πλατυρράχου, Εύα Στεφανή,

Κρίστιαν Χατζηπατέρας, Γιάννης Νιώτης, Αγγελική Μπρισνόβαλη, Σταύρος

Κουταλάς, Φαίη Ζήκα, Κωνσταντίνος Γιάνναρης, Μαρκ Μαζάουερ, 3 137, Πάκυ

Βλασσοπούλου, Κοσμάς Νικολάου, Χρυσάνθη Κουμιανάκη, Φάνης Καφαντάρης,

Γρηγόρης Σταυρόπουλος, Χρήστος Γαρταγάνης, Πάνος Σταμπόγλης, οικογένεια

Κουμουνδούρου, Αλίκη Τσιρλιάγκου, Νίκος Μούτσελος, Σάκης Μπουρζάνης,

Δημήτρης Σπύρου, Κατερίνα Ζαμπέλη, Ηλέκτρα Σταματόπουλος, Αντώνης

Μαραγκός, Θωμαή Μενδρινού, Καθολική Επισκοπή της Σύρου, Πέτρος

Στεφάνου, Μπάμπης Κουλούρας, Ναταλία Παπαδοπούλου, Πέτρος Στεφάνου,

Μανόλης Λουκάκης, Χριστίνα Ζηκούδη, Τατιάνα Κασιμάτη, Μαρία Ζωίδου, Ράνια

Νικολοπούλου, Αργύρης, Μενέλαος Καραμαγγιώλης, Φάμπιο Λους, Κατερίνα

Καφετζή, Μπέση Σπηλιοπούλου, Βιβή Ντραγκόγια, Κώστας Βαρυμποπιώτης,

Μάγια Τσόκλη, Νίκος Άγουρος, Νίκος Κυπουργός, Νίκος Κοντιζάς, Βαλεντίνη και το

Ινστιτούτο Κυβέλη, Ελένη Γκουρνέλου, Ρίτσαρντ Πένα, Ντέιβιντ Λιμ, Μόριτς Φάιφερ,

Αθηνά Ραχήλ Τσαγκάρη, Ίαν Τ. Χάσετ, Χρήστος Β. Κωνσταντακόπουλος, Μπεντζ Ντράπερ

Λαουτάρι, Kouchico, Boheme del Mar, Café La Belle Époque, Ελληνικό Καφενείον,

Ταρσανάς, Η Σύρα, Μαζί, Όνειρο, Άμβυξ, Αμπέλα, Ξενοδοχείο Πλόες, Xenon Apollonos

Ευχαριστούμε ιδιαίτερα όλους τους σκηνοθέτες και τα υπόλοιπα πρόσωπα

που συνέβαλαν στην έκδοση αυτή με τις σκέψεις και τις απόψεις τους για το

θέμα της φετινής διοργάνωσης:

Αντουανέτα Αγγελίδη, Τζεμ Κόεν, Λούις Μινιάρο, Μπιλ Μόρισον,

Κορνέλιου Πορουμπόιου, Ντέμπορα Στράτμαν, Μόντε Χέλμαν

CREDITS

Γενικός διευθυντής: Τζέικομπ Μο

Καλλιτεχνική διευθύντρια: Κασάντρα Σελεστέν

Διευθυντής προγράμματος: Άρον Κάντρος

Τεχνικός υπεύθυνος & Επικεφαλής προγράμματος: Ναθάνιελ Ντρέιπερ

Συντονισμός διακίνησης ταινιών & Γραφείο Tύπου: Αναστασία Ελευθερίου

Παραγωγή: Αγγελική Αγγελίδη

Υπεύθυνη Φιλοξενίας: Ζουστίν Αρβανίτη

Σχεδιασμός καταλόγου & προγράμματος: That Yucca

Επιμέλεια καταλόγου: Χριστίνα Κοσμόγλου

Μετάφραση καταλόγου: Γκέλυ Μαδεμλή

Λοιπές μεταφράσεις: Αναστασία Ελευθερίου, Τζέικομπ Μο

Πρωτότυπα κείμενα: Άρον Κάντρος, Τζέικομπ Μο, Ναθάνιελ Ντρέιπερ, Κασάντρα Σελεστέν

Product Designer & Αφίσα: Κωνστάντια Μάνθου

Web Designer: Άρον Άιντμαν

Εργαστήριο Σινεμασκόπ:

Κωνσταντίνος Αντωνόπουλος, Ολίβια Ταρντόφσκα, Μυρτώ Λάβδα

Ηχολήπτης: Γιάννης Λαμπέλ

Τεχνική υποστήριξη: Νίκος Κοντιζάς

Φωτογραφίες/Βίντεο: Κατρίνα Γκάλαχερ, Χόουπ Μάρκαρντ, Μυρτώ Τζήμα

Πρακτική άσκηση 2016:

Αριλένα Δημητρού, Ραφαέλα Καραγιάννη, Αλίκη Μακρυγιάννη,

Ηρακλής Καΐλας, Ευφροσύνη Μαστροκόλια

Εθελοντές 2016:

Γεωργία Αθαναϊλίδου, Σοφία Άντζελ, Ιρένε Βιγιαεσκούσα Ιγιάν, Νεφέλη Γκαμπαδέ,

Χαράλαμπος Δρουσιώτης, Νίκος Καβουρίδης, Μυρτώ Κυρίτση, Ζίνα Λευκού, Ελένη Λόζου,

Τζούλια Ντελβέκιο, Νίκος Παπαθανασίου, Αλκιβιάδης Παπαδόπουλος, Αντιγόνη Σαμουρδάνη,

Φανή Σκαρτούλη, Λίο Ταξ

Managing Director: Jacob Moe

Artistic Director: Cassandra Celestin

Programming Director: Aaron Khandros

Technical Director & Head Programmer: Nathaniel Draper

Print Traffic & Press Director: Anastasia Eleftheriou

Event Producer: Angeliki Angelidis

Hospitality Coordinator: Justine Arvanitis

Catalogue & Brochure Design: That Yucca

Catalogue Editor: Christina Kosmoglou

Catalogue Translator: Geli Mademli

Translations: Anastasia Eleftheriou, Jacob Moe

Original texts: Cassandra Celestin, Nathaniel Draper, Aaron Khandros, Jacob Moe

Product Designer & Poster Designer: Kostantia Manthou

Web Designer: Aaron Eidman

Sound technician: Giannis Labelle

Festival technician: Nikos Kontizas

Photo/video coverage: Catriona Gallagher, Hope Marquardt, Myrto Tzima

Cinemascope Workshop:

Konstantinos Antonopoulos, Oliwia Twardowska, Myrto Lavda

2016 Interns: Arilena Dimitrou, Iraklis Kailas, Rafaela Karagianni,

Aliki Makriyianni, Efrosini Mastrokolia

2016 Volunteers:

Sofia Antzel, Georgia Athanailidou, Giulia Delvecchio, Charalampos Drousiotis,

Nefeli Gambade, Nikos Kavouridis, Myrto Kyritsi, Zina Lefkou, Eleni Lozou,

Nikos Papathanasiou, Alkiviadis Papadopoulos, Antigoni Samourdani, Fani Skartouli,

Leo Tax, Irene Villaescusa Illán

FRIENDS OF SIFF

Gina MarcouGenie Adrianopoulos

Kurt Schwarz

Libra GroupFranz Liszt Foundation

THANKSAfroditi Panagiotakou, Effie Tsiotsiou, Marianna Platyrrachou, Eva Stefani,

Christian Hadjipateras, Yannis Niotis, Angeliki Brisnovali, Stavros Koutalas,

Fay Zika, Constantine Giannaris, Mark Mazower, 3 137, Paky Vlassopoulou,

Kosmas Nikolaou, Chrysanthi Koumianaki, Fanis Kafantaris, Grigoris Stavropoulos,

Christos Gartaganis, Panos Staboglis, the Koumoundourou Family,

Aliki Tsirliagkou, Nikos Moutselos, Sakis Bouzanis, Dimitris Spirou, Katerina Zampe-

li, Electra Stamatopoulos, Antonis Maragkos, Thomais Mendrinou, Ven. Catholic

Bishop of Syros, Petros Stefanou, Babis Koulouras, Natalia Papadopoulou,

Manolis Loukakis, Christina Zikoudi, Tatiana Kasimati, Maria Zoidou,

Rania Nikolopoulou, Argyris, Menelaos Karamaghiolis, Fabio Luz, Katerina

Kafetzi, Bessie Spiliopoulou, Vivi Ntrigkogia, Kostas Varibopiotis, Maya Tsoclis,

Nikos Agouros, Nikos Kypourgos, Nikos Kontizas, Valentini and the Kyveli Institute,

Eleni Gournelou, Richard Pena, David Lim, Moritz Pfeifer, Athina Rachel Tsangari,

Ian T. Hassett, Christos V. Konstantakopoulos, Benj Draper

Laoutari, Kouchico, Boheme del Mar, Café La Belle Époque, Elliniko Kafeneion,

Tarsanas, Syra, Mazi, Oneiro, Amvix, Ambela, Le Perroquet Tranquille, Ploes Hotel,

Xenon Apollonos

Special thanks to all the filmmakers and other individuals who contributed

their thoughts and reflections towards this year’s theme:

Anoinetta Angelidis, Jem Cohen, Monte Hellman, Luis Miñarro, Bill Morrison,

Corneliu Porumboiu, Deborah Stratman

CREDITS

92 93

Media Partners / Χορηγοί επικοινωνίας:

Creative Partners / Συνεργάτες:

Local Partners / Τοπικοί συνεργάτες:

Main Sponsor / Μέγας Χορηγός:

Institutional Sponsors / Συνεργαζόμενοι φορείς:

Sponsors / Χορηγοί:

ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΝΟΤΙΟΥ ΑΙΓΑΙΟΥ