Upload
vuongcong
View
226
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Systemy Opieki Zdrowotnej
w Świecie
organizacja i finansowanie
Prof dr hab. n. med. Andrzej Wojtczak
System Ochrony Zdrowia
„Uporządkowany zbiór zasobów tworzą-
cych zorganizowaną całość, odpowiednio
finansowaną i zarządzaną mająca na celu
zapewnienie opieki medycznej oraz
poprawę stanu zdrowia społeczeństwa”
Ochrona Zdrowia – wszystkie działania mające na celu
ochronę i umacnianie zdrowia całego społeczeństwa oraz
opieką medyczną
Szczepionki i surowice
Apteki
Ksztalcenie personelu
Instytuty i Akademie
Badania naukowe
Medycyna pracy
Higiena szkolna
Szpitale i przychodnie
Sluzby epidemiologiczne
Zapobieganie chorobom
Edukacja zdrowotne
Sanatoria
Ochrona zdrowia
• Opieka Zdrowotna (Health Care)-rozpoznawa-
nie i leczenie, a także zapobieganie i edukacja
zdrowotna pacjenta i rodziny w środowisku
zamieszkania, pracy i nauki;
• Zdrowie Publiczne (Public Health)- zapobiega
nie przedwczesnym zgonom i zachorowaniom
oraz działania prozdrowotne ukierunkowane na
populację z aktywnym udziałem ludzi i sektorów
społeczno-gospodarczych, samorządów teryto-
rialnych i władz państwowych a finansowane ze
środków publicznych;
ZDROWIE
wynik działań wielu sektorów
Środowisko fizyczne i psycho-społeczne
Warunki
Mieszkaniowe
Warunki
Sanitarne
Środowiska
Zabezpieczenie
Socjalne
Medycyna
Lecznicza
Kultura i
Wypoczynek
Oświata i
Edukacja
Żywność i
Odżywianie
Warunki Pracy
i
Zarobki
ZDROWIE
Systemy Opieki Zdrowotnej
• Polityka zdrowotna
• Finansowanie systemu
• Organizacja
• Wartości wyznawane
Polityka zdrowotna
Celowa działalność państwa
ukierunkowana na problemy zdrowia
społeczeństwa, organizację i
funkcjonowanie systemu opieki
zdrowotnej i jej programów
Polityka zdrowotna
Wyznaczniki polityki zdrowotnej krajów Europy:
Światowa Organizacja Zdrowia – 1948
Strategia Zdrowie dla Wszystkich - 1977
Konferencja ŚOZ w Alma Ata - 1978
Karta Konferencji w Ljublianie - 1996
Strategia Zdrowie w XXI wieku – 1998
Strategia Zdrowia 2020 – Malta 2012
EU – Traktat Maastricht - 1992
Europejska Strategia Zdrowia – 2007
Narodowy Program Zdrowia – 2007-2016
Zapobieganie przedwczesnym zachorowaniom
i zgonom,
Promocja prozdrowotnych stylów życia,
Zapewnienie opieki zdrowotnej odpowiedniej
jakości, akceptowanej i dostępnej dla wszyst-
kich obywateli;
Podstawowe Zadania Strategii
„Zdrowie dla Wszystkich”
Finansowanie Systemu Opieki Zdrowotnej
• Sposób finansowania określa charakter syste mu opieki zdrowotnej,
• Pieniądze zawsze płyną z ‘kieszeni’ obywateli,
• Podatki ogólne – budżet,
• Obowiązkowe ubezpieczenia – podatek celowy
wyższe dochody wyższy podatek
• Dobrowolne ubezpieczenia prywatne – w zależ -ności od zakresu
Równość w dostępie do zdrowia,
Solidaryzm,
Godność ludzka i prawa pacjenta,
Wysoka etyka zawodowa,
Wartości Systemów Europejskich
Postępy wiedzy i technologii medycznych,
Wzrost kosztów świadczeń leczniczych (starzenie społeczeństw, koszt technologii, leków, brak standardów)
Ograniczenia dostępu do świadczeń zdrowotnych (kolejki, limity, dodatkowe opłaty),
Brak bezpieczeństwa zdrowotnego ludzi,
Niezadawalająca jakość świadczeń (wzrost liczby procesów i iatrogenia)
Problemy Opieki Zdrowotnej
Dostęp do systemu opieki zdrowotnej zależny
od woli i możliwości jednostki do płacenia -
„ability- to-pay principle”;
(konserwatywno-liberalny, wolno-rynkowy – USA,
Szwajcaria),
Dostęp do systemu opieki zdrowotnej prawem
jednostki zależnym od potrzeb zdrowotnych-
„benefit principle”
(egalitarny, solidarystyczny – ŚOZ, Unia Europejska),
Podstawy Koncepcyjne Systemów Opieki
Zdrowotnej
Modele Systemów Opieki
Zdrowotnej
• Model Bismarck’a – system ubezpieczeń chorobowych –1881; reforma w 1924;
• Model Beveridge’a – system budżetowy -1944; wprowadzony przez Bevan’a w 1948;
• Model Siemaszko – system państwowy centralnie planowany i finansowany (1920),
• Model Skandynawski – samorządowo-budżetowy
Model Bismarck’a
• Finansowanie oparte o składki placone obowiązkowo przez pracodawcow i pracownikow,
• Uzupełniajace dotacje panstwa,
• Zarzadzanie przez niezalezne od rzadu instytucje typu kas chorych,
• Kontraktowanie swiadczen
Cechy Modelu Ubezpieczeniowegotypu Bismarck’a
• Powszechna dostępność i bezpłatność,
• Pluralizm funduszy ubezpieczeniowych (kasy chorych,
towarzystwa ubezpieczeniowe)
• Nadzór państwa
• Składka wnoszona przez pracobiorców i pracodawców,
• Współpłacenie za określone usługi,
• Ubezpieczenia alternatywne i dodatkowe
Rozliczenia poza pacjentem, lub z jego udziałem
Pluralizm własnościowy placówek leczniczych,
Współpłacenie we Francji
• Opłata za świadczenia i potem zwrot 70% kosztów,
• Porada u lekarza ogólnego – 20 euro
• Porada u specjalisty - 27 euro
• Leki - zwrot 15, 35, 60, lub 100%
• Niektóre leki pełnopłatne
Współpłacenie w Niemczech
• Pierwsza wizyta w kwartale
• Pierwsza wizyta u stomatologa
• Wizyta u specjalisty bez skierowania
• Za dzień pobytu w szpitalu do 28 dni
• Za dzień rehabilitacji
• 10 % ceny różowej recepty (5-10)
Opłata = 10 euro
Model Beveridge’a
• Finansowanie przez budżet państwa
z podatków ogólnych,
• Pełna kontrola systemu przez rząd i jego
agendy,
• Pełna dostępność dla wszystkich obywateli,
• Personel opłacany wg. pensji lub liczby
podopiecznych,
• Udział pacjentów w kosztach,
• Udział sektora prywatnego,
Narodowa Służba Zdrowia w Wielkiej
Brytanii model Beveridge’a
• Powszechna dostępność do bezpłatnej opieki lekarskiej,
• Finansowanie:
- budżet państwa w 84%
- składki na podatek zdrowotny -16%
- Współpłacenie (ryczałt za leki, usługi dentystyczna) Własność:
- państwowa własność szpitali – pensje, „F- F- S”(15 Reg. Zarz. Szpitali + Zarz. Szpitali Klinicznych),
- prywatni lekarze rodzinni – kontrakty
• Samorządowa służba zdrowia – usługi środowiskowe
przez specjalistów medycyny środowiskowej / zdrowia publicznego, pielęgniarki i położne
• Sektor prywatny ok. 10% popul. ubezpiecz. prywatnie
Model Siemaszko
• Finansowanie przez budzet panstwa
• Pelna kontrola systemu przez rzad
• Zapewnienie pelnej dostepnosci
• Zatrudnienie personelu przez panstwo i
oplacanie wg. tabeli plac
Model Skandynawski
• Powszechny dostęp do bezpłatnego systemu opieki zdrowotnej,
• Publiczne obowiązkowe ubezpieczenia zdrowotne,
• Źródła finansowania:
- publiczne ubezpieczenia zdrowotne,
- budżet samorządów lokalnych,
- rządowe dotacje wyrównawcze,
- ograniczone współpłacenie przez pacjentów,
• Własność
- samorządowa własność dominuje, - państwowe instytuty i szpitale centralne,
- prywatna własność prawie nie istnieje,
Współpłacenie w Szwecji
• Porada lekarza ogólnego 60-140 Kr
• Porada lekarza specjalisty 130-300 Kr
• Dzien pobyty w szpitalu 120-180 Kr
• Leki płatne do 1800 Kr / rok
• Leki bezpłatne do 20 r. życia
Współpłacenie w Norwegii
• Wizyta u lekarza rodzinnego 125 Kr
• Wizyta u specjalisty 256 Kr
• Leczenie stomatogiczne 100%
• Dopłaty do leków: recepta biała 100%
recepta niebieska 35%
Współpłacenie w Czechach
• Wizyta u lekarza - 30 koron
• Dzień pobytu w szpitalu - 60 koron
• Wizyta domowa - 90 koron
• Za każdy lek refundowany
na recepcie - 30 koron
Model Prywatnych Ubezpieczeń i Usług
Zdrowotnych
• Dostępny tylko dla ubezpieczonych,
• Prywatne ubezpieczenia – zakres zgodnie z kontraktem (indywidualne lub grupowe),
• Pluralizm własnościowy placówek leczniczych,
• Konsorcja ubezpieczeniowo-lecznicze np. typu HMO,
• Prywatni usługodawcy zatrudnieni lub na własnym rozrachunku,
Opieka Zdrowotna w Stanach Zjednoczonych
• Instytucje rządowe (federalne)
- Zespół Narodowych Instytutów Zdrowia - NIH- Bethesda MD, Centrum -Zwalczania i Zapobiegania Chorobom Zakaźnym –CDC & P - Atlanta, Administracja ds. Żywności i Leków – FDA – Bethesda, Szpitale Armii, Marynarki Wojennej, Administracji Weteranów (VA),
• Instytucje Stanowe
- Szpitale Uniwersyteckie stanowe i prywatne,
- Szpitale specjalistyczne stanowe i prywatne
• Sieć placówek opieki zdrowotnej – prywatne, funda-cji, kongregacji religijnych, gmin wyznaniowych, instytucji charytatywnych, „for-profit” i „non- for-profit”; „otwarte”,
• Podstawowa Opieka Zdrowotna – praktyki solo, prak tyki grupowe, „przychodnie” specjalistyczne”,
Opieka Zdrowotna w Stanach Zjednoczonych
Finansowanie
• Prywatne ubezpieczenia chorobowe,
- bez pułapu cen,
- wg pułapu cen regulowanych (BCBS)
• Prywatne ubezpieczenia realizowane w sieciach Kierowanej Opieki Zdrowotnej (HMO, PPO, IPA);
• Publiczne ubezpieczenia federalne - Medicare -osoby w wieku emerytalnym (1964)
- Medicaid –osoby uznane za ubogie (1964),
- SHIP – stanowe ubezpieczenie dzieci,
• Nieubezpieczeni – różne źródła
Uczynienie świadczeń zdrowotnych bardziej
efektywnymi w stosunku do ich kosztów,
Zachowanie jakości świadczeń ich dostępności,
Poprawa zarobków personelu medycznego,
Wspieranie zapobiegania chorobom i promocji
zdrowia,
Zadania Kierowanej Opieki Zdrowotnej
Kontrola wolumenu świadczeń i ich rodzaju,
Zachęty finansowe dla świadczeniodawców za
ograniczanie ilości świadczeń,
Przesunięcie uwagi lekarzy z potrzeb pacjentów na
wymogi ubezpieczycieli,
Obniżenie autorytetu i powagi lekarzy na korzyść
ubezpieczycieli,
Stały wzrost liczby ubezpieczycieli typu „for-profit”,
Ewolucja Kierowanej Opieki
Zdrowotnej
Health Maintenance Organization – HMOOrganizacja Zapewnienia Zdrowia - łączy funkcje ubezpieczyciela i świadczeniodawcy ;
Preferred Providers Organization – PPO
Organizacja Preferowanych Usługodawców -pacjent ma prawo wyboru;
Independent Practice Associations – IPA
Stowarzyszenie Niezależnych Praktyk – płatnik kieruje pacjenta do lekarzy zorganizowanych w praktyki w oparciu o kontrakt z ubezpieczycielem;
Point-Of-Service – POS – Miejsce Świadczeń -pacjent ma prawo wyboru dowolnego lekarza i opłaca częsciowo świadczenia
Formy Kierowanej Opieki Zdrowotnej
“Kierowana Opieka Zdrowotna wygrywana rynku, ale
przegrywa w opinii publicznej”
Kaiser Family Foundation
“Zbyt wielu amerykańskich pacjentów i lekarzy pozostaje
na łasce potężnych organizacji ubezpieczeniowych,
których oferty kontraktowe opierają się na zasadzie
‘weź- lub- odrzuć’ ”
Dr Thomas R. Reardon - AMA President
Ocena Kierowanej Opieki Zdrowotnej
White House Forum on Health CareMarch 5, 2009
Senator Obama: „ustanowić program ubezpieczeń publicz-nych który konkurowałby z ubezpieczycielami prywatny nymi oraz wymagałby udziału pracodawców w ubezpieczeniu zatrudnionych, lub finansowaniu ubez-pieczenia publicznego”
Prezydent Obama: „ będę zadowolony z jakichkolwiek uzgodnień wiodących do obniżenia kosztów opieki zdrowotnej i ubezpieczenia wszystkich obywateli w granicach możliwości przy zapewnieniu wyboru lekarza i elastyczności świadczeń czy to poprzez rynek czy przy pełnym udziale i regulacjach rządowych”
Dylematy Opieki Zdrowotnej
• Brak kompleksowej analizy wszystkich elementów systemu opieki zdrowotnej a tylko jej fragmenty;
• Potrzebne decyzje polityczne i społeczne:
- czy gotowi jesteśmy zaakceptować zasadę, że każdy jest odpowiedzialny za swoje zdrowie
• Czy gotowi jesteśmy odstąpić od zasady bezpłatnej opieki medycznej i w jakim zakresie jesteśmy gotowi współpłacić za świadczenia,
• Czy jesteśmy gotowi zaakceptować szeroki udział sektora prywatnego „for-profit”,
• Przyszłość to wspólna partycypacja sektora państwowego i prywatnego w opiece zdrowotnej,
• Podstawowe wyzwania są podobne, to ich zakres
różni się w zależności od sytuacji ekonomicznej
danego kraju, mechanizmów finansowania, zorgqni-
zowania instytucji świadczących usługi,
• Rozwiązania powinny uwzględniać uwarunkowania
i priorytety lokalne, nawyki profesjonalne i społeczne,
• Wprowadzenie zmian jedynie czy to w organizacji
czy sposobach finansowania świadczeń nie gwaran
tują uzyskania „lepszych rezultatów za te same
pieniądze”,
Wnioski