Systemy zarządzania wiedzą

w strategiach firm

Prof. dr hab. Irena Hejduk Szkoła Głowna Handlowa w Warszawie

Wprowadzenie – istota zarządzania wiedzą

Wiedza i informacja, ich jakość i aktualność stają się dla przedsiębiorstwa istotnymi czynnikami konkuren- cyjności. Sukces w gospodarce ery nazywanej “nową eko- nomią” lub nową “erą informacji” nie jest tylko mierzony udziałem firmy w rynku, wielkością po- siadanych aktywów, klientów lub rozmiarami zdo- bytego rynku, ale również sukcesem w zarządzaniu wiedzą i umiejętnością wykorzystania kapitału intelek- tualnego firmy. Kapitał intelektualny tworzy wartość firmy.

Zarządzanie wiedzą Nie istnieje obecnie taka definicja zarządzania wiedzą, która byłaby ogólnie przyjętą i stosowana w praktyce. W literaturze napotykamy na szereg definicji, które w różny sposób charakteryzują proces zarządzania wiedzą.

Zarządzanie wiedzą jest procesem, przy pomocy którego organizacja generuje bogactwo w oparciu o swoje intelektualne lub oparte o wiedzę aktywa organizacyjne

Według Bukowitz i Williams

Dane, informacje, wiedza, mądrość Dane

Dane definiuje się jako niepołączone ze sobą fakty, zapis stanu faktycznego, jakiegoś zjawiska, transakcji.

Informacje

Informacje są to te dane, które zostały poddane kategoryzacji i kla-syfikacji lub w inny sposób zostały uporządkowane

Wiedza

Wiedza oznacza uporządkowane i „oczyszczone” informacje. Wiedza powstaje dopiero po wyciągnięciu wniosków z dostępnych danych i informacji, postawieniu ich w odpowiednim kontekście przy jednoczesnym zaangażowaniu ludz-kiego umysłu

Mądrość posiadanie obszernej wiedzy na dany temat, popartej bogatym doświadczeniem prowadzi do mądrości.

Zależy od

kontekstu

Nie zależy

od kontekstu

Niski stopień zrozumienia

całego zagadnienia

Wysoki stopień zrozumienia

całego zagadnienia

INFORMACJA

DANE

WIEDZA

MĄDROŚĆ

LUDZIE

SYSTEMY IT

Zarządzanie wiedząZarządzanie wiedzą

Zarządzanie informacjamiZarządzanie informacjami

Procesy zarządzania wiedzą

PRODUKCJA WIEDZY Okoliczności, w jakich jednostki, grupy i organizacje generują nową wiedzę. Ponieważ tworzenie nowej wiedzy od podstaw może być bardzo kosztowne i czasochłonne, często bardziej racjonalnym działaniem jest nabywanie wiedzy z zewnątrz np. poprzez zakup licencji, przejęcie innej firmy, zawarcie aliansu stra- tegicznego lub zatrudnienie ekspertów.

Procesy zarządzania wiedzą (cd)

WERYFIKACJA WIEDZY Wiedza po jej stworzeniu musi być zweryfikowana. Sposób tej weryfikacji zależy od sektora, w którym powstała. W przypadku przedsiębiorstw komercyjnych najlep- szym kryterium weryfikacji jest rynek. Wiedza, pomysły i innowacje, które się sprawdzają, generują wartość dodaną dla firmy. Ponieważ proces ten jest często długotrwały, wiele przedsiębiorstw musi podejmować ryzyko i ją wyko- rzystywać bez weryfikacji.

Procesy zarządzania wiedzą (cd) ZEBRANIE WIEDZY WYJŚCIOWEJ Zanim przystąpi się do rozwiązywania skomplikowa- nych problemów (np. rozwój nowego produktu) należy zebrać znaną już wiedzę w formie skodyfikowanej. W różnych sektorach istnieją różne podejścia do kwestii zbierania wiedzy wyjściowej i różne techniki Przezwyciężania trudności w jej pozyskiwaniu.

Procesy zarządzania wiedzą (cd)

PRZESYŁANIE WIEDZY Jest wiele sposobów przesyłania wiedzy (na przykład media, kursy i szkolenia, osobisty kontakt z posiada- czem wiedzy). Każda z powyższych form ma duży potencjał zakłócania przepływów wiedzy. Przyczyną tego zjawiska mogą być podmioty zaangażowane w przesyłanie lub proces komunikacji.

Procesy zarządzania wiedzą (cd) ADAPTACJA WIEDZY Aby jednostka lub organizacja przyswoiła nową wiedzę, musi istnieć ku temu określony powód lub bodziec. Jej przyswojenie często oznacza rezygnację z już posia- danej wiedzy. Nowa wiedza i nowe praktyki mogą być właściwie przesłane, lecz bez adaptacji przez odbiorcę nie zosta- ną wykorzystane w praktyce.

Procesy zarządzania wiedzą (cd

IMPLEMENTACJA WIEDZY Adaptacja jest koniecznym, lecz nie wystarczającym warunkiem zastosowania wiedzy. Nie każda wiedza nadaje się do natychmiastowego zastosowania.

Procesy zarządzania wiedzą (cd)

INSTYTUCJONALIZACJA WIEDZY Jest to proces prawdopodobnie najbardziej złożony. Dotyczy on przekształcenia innowacji w rutynową, „normalną” praktykę. Instytucjonalizacja następuje wówczas, gdy innowacja uniezależni się od obecności osoby, która ją wprowa- dziła.

Formułowanie celów zarządz-ania wiedzą

Identyfikowanie wiedzy

Stosowanie wiedzy

Kreowanie wiedzy

Procesy bizne-sowe Kreowanie war- tości

Dystrybucja wiedzy

Gromadzenie wiedzy

Czynniki wpływające na efektywność pro-cesów zarządzania wiedzą:

Controlling Procesy organizacyjne Technologia informatyczna Przywództwo Kultura organizacyjna Zarządzanie zasobami ludzkimi

PROCESY ZARZĄDZANIA WIEDZĄ

Założenia stosowania systemu zarządzania wiedzą ponieważ wiedza powstaje wyłącznie w

umysłach ludzkich należy zachęcać pracowników do aktywnego udziału w procesie zarządzania wiedzą i nagradzać ich za wniesiony wkład,

zarządzanie wiedzą bez wsparcia ze strony naczelnego kierownictwa jest niewykonalne,

Założenia stosowania systemu zarządzania wiedzą cd

prawidłowe funkcjonowanie systemu

zarządzania wiedzą opiera się na zaufaniu utożsamianie zarządzania wiedzą z

nowoczesnymi technologiami jest błędem, a z drugiej stronyzarządzanie wiedzą bez zastosowania nowoczesnych technologiinie będzie efektywne,

Założenia stosowania systemu zarządzania wiedzą cd

zarządzanie wiedzą jest procesem ciągłym,

który nie ma końca, od właściwego funkcjonowania systemu

zarządzania wiedząbędziezależeć przyszła pozycja konkurencyjna przedsiębiorstwa.

Systemy zarządzania wiedzą w strategiach

CEL: przełożenie strategii zarządzania wiedzą na for- malne rozwiązania organizacyjne. System wskazuje kadrze kierowniczej obszary, decydujące o powodze- niu lub porażce zarządzania wiedzą.

Systemy zarządzania wiedzą w strategiach (cd)

Ogólne zasady dotyczące systemu zarządzania wiedzą: wdrożenie systemu zarządzania wiedzą jest kosztowne (ale jego brak może być jeszcze bardziej kosztowny), system zarządzania wiedzą musi być wypadkową strategii zarządzania wiedzą, strategia zarządzania wiedzą musi być podporządkowana strategii całej organizacji, zarządzanie wiedzą powinno się rozpocząć od programu pilotażowego, ważne jest zgromadzenie odpowiednich środków do jej wdrożenia i prawidłowego funkcjonowania

System Zarządzania Wiedzą

Kultura

organizacyjna

Kultura

organizacyjnaLudzie:

pracownicy wiedzy

Ludzie:

pracownicy wiedzy

Strategia Zarządzania wiedząStrategia Zarządzania wiedzą

Strategia OrganizacjiStrategia Organizacji

ASPEKT PRZEDMIOTOWY:

Zasoby wiedzy organizacyjnej

ASPEKT PROCESOWY:

Procesy zarządzania wiedzą

ASPEKT STRUKTURALNY:

Struktury, systemy i procedury

zarządzania wiedzą

ASPEKT PODMIOTOWY:

Osoby odpowiedzialne za

zarządzania wiedzą

WYMIAR OPERACYJNY SYSTEMU

ZARZĄDZANIA WIEDZĄ

TechnologiaTechnologia MonitoringMonitoring

WYMIAR STRATEGICZNY SYSTEMU

ZARZĄDZANIA WIEDZĄ

Determinanty systemu zarządzania wiedzą

Kompleksowy charakter,

Zamiana aktywów intelektualnych organizacji w wynik ekonomiczny,

Wsparcie czterech czynników, jak przywództwo, kultura organizacyjna, technologia i system pomiarowy,

Łączenie ze sobą ludzi, a dokładniej tych, którzy posiadają wiedzę z tymi którzy jej potrzebują,

Hybrydowe połączenie ludzi i technologii,

Kreowanie sieci.

Dziękuję za uwagę