SZTUKA ŚREDNIOWIECZA

opracowała Elżbieta Anioła

ARCHITEKTURA

• architektura sakralna;architektura sakralna;

• bazyliki (m. in.Hagia Sophia bazyliki (m. in.Hagia Sophia w Konstantynopolu, św. Apolinarego w Konstantynopolu, św. Apolinarego w Rawennie); w Rawennie);

• katedra (m. in. Notre Dame w Paryżu, św. Wita w katedra (m. in. Notre Dame w Paryżu, św. Wita w Pradze, kościół Mariacki w Krakowie);Pradze, kościół Mariacki w Krakowie);

• styl romańskistyl romański

• styl gotyckistyl gotycki

ARCHITEKTURA – styl romański• XI, XII wiek;XI, XII wiek;• budownictwo sakralne;budownictwo sakralne;• proste bryły;proste bryły;• prezbiterium zakończone półokrągłą absydą;prezbiterium zakończone półokrągłą absydą;• masywne wieże;masywne wieże;• sklepienia kolebkowe i krzyżowo-żebrowe;sklepienia kolebkowe i krzyżowo-żebrowe;• małe, zakończone półkolistym łukiem okna;małe, zakończone półkolistym łukiem okna;• ciemne wnętrza;ciemne wnętrza;• mało ozdób zewnętrznych;mało ozdób zewnętrznych;• rzeźba podporządkowana architekturze;rzeźba podporządkowana architekturze;

ARCHITEKTURA – styl romański

Kolegiata w KruszwicyKolegiata w Kruszwicy

ARCHITEKTURA – styl romański

Opactwo Benydyktynów w TyńcuOpactwo Benydyktynów w Tyńcu

ARCHITEKTURA – styl romański

Kościół Notre-Dame la Grande w Poitiers (Francja)Kościół Notre-Dame la Grande w Poitiers (Francja)

ARCHITEKTURA – styl gotycki• późne średniowiecze, XII wiek;późne średniowiecze, XII wiek;• konstrukcja budowli symbolizuje ideę konstrukcja budowli symbolizuje ideę

harmonii między Bogiem a światem;harmonii między Bogiem a światem;• kamień ciosany i czerwona cegła kamień ciosany i czerwona cegła

popularnymi materiałami budowlanymi;popularnymi materiałami budowlanymi;• budowle wysokie, strzeliste;budowle wysokie, strzeliste;• duże okna, zakończone ostrym łukiem, duże okna, zakończone ostrym łukiem,

wypełnione witrażami;wypełnione witrażami;• sklepienia krzyżowo – żebrowe;sklepienia krzyżowo – żebrowe;• wysokie i strzeliste wieże;wysokie i strzeliste wieże;

ARCHITEKTURA – styl gotycki• równa wysokość nawy głównej i bocznych;równa wysokość nawy głównej i bocznych;• światło przenikające przez witraż nadawało wnętrzu światło przenikające przez witraż nadawało wnętrzu

sakralny charakter, było źródłem uduchowienia;sakralny charakter, było źródłem uduchowienia;• rozety (wypełnione witrażami i maswerkiem) nad rozety (wypełnione witrażami i maswerkiem) nad

portalem;portalem;• smukłe filary złożone z pęku kolumn;smukłe filary złożone z pęku kolumn;• wzorcowym przykładem budynku gotyckiego była wzorcowym przykładem budynku gotyckiego była

katedra łącząca w sobie uwielbienie dla Boga z katedra łącząca w sobie uwielbienie dla Boga z wyobrażeniem porządku w filozofii;wyobrażeniem porządku w filozofii;

• katedra odbiciem ładu boskiego i porządku świata;katedra odbiciem ładu boskiego i porządku świata;• budowle sakralne, szpitale, zamki warowne, bramy budowle sakralne, szpitale, zamki warowne, bramy

warowne, kamienice mieszkalne;warowne, kamienice mieszkalne;

ARCHITEKTURA – styl gotyckiGotyk w Gotyk w architekturze i sztuce - ilustracja z "Petit Larousse Illustre", 1912 i sztuce - ilustracja z "Petit Larousse Illustre", 1912

ARCHITEKTURA – styl gotycki

Notre-Dame w ParyżuNotre-Dame w Paryżu

ARCHITEKTURA – styl gotyckiNotre-Dame w Paryżu:Notre-Dame w Paryżu:

portal, rozetaportal, rozeta

ARCHITEKTURA – styl gotycki

• Katedra w Chartres, właściwie: Katedra w Chartres, właściwie: Cathédrale Notre-Dame de ChartresCathédrale Notre-Dame de Chartres gotycka katedra pod wezwaniem katedra pod wezwaniem Najświętszej Marii Panny, , w w Chartres, we Francji., we Francji.

ARCHITEKTURA – styl gotycki

Sainte-Chapelle

(Święta Kaplica)(Święta Kaplica)

w Paryżuw Paryżu

ARCHITEKTURA – styl gotycki

Sainte-Chapelle

(Święta Kaplica)(Święta Kaplica)

w Paryżuw Paryżu

ARCHITEKTURA – styl gotycki

• Bazylika Mariacka Wniebowzięcia NMP w GdańskuBazylika Mariacka Wniebowzięcia NMP w Gdańsku

długość, łącznie z przyporami wieży: 105 m szerokość: 66 m wysokość:

•sklepienia ponad posadzkę: 30 m •wieży (widokowej): 74,8 m

ilość filarów: 27 pojemność: 25 tys. osób

ARCHITEKTURA – styl gotycki• Bazylika Mariacka Wniebowzięcia NMP w Gdańsku - Bazylika Mariacka Wniebowzięcia NMP w Gdańsku -

zegar astronomicznyzegar astronomiczny

ARCHITEKTURA – styl gotycki

Kościół Mariacki w KrakowieKościół Mariacki w Krakowie

ARCHITEKTURA – styl gotycki

Kościół Mariacki w Krakowie – Kościół Mariacki w Krakowie – prezbiterium prezbiterium

nakryte jestnakryte jest sklepieniem gwieździstym

ARCHITEKTURA – styl gotycki

Zamek w MalborkuZamek w Malborku

ARCHITEKTURA – styl gotycki

Zamek w Malborku - panoramaZamek w Malborku - panorama

RZEŹBA gotycka

• rozwija się w oprawie katedry;rozwija się w oprawie katedry;• romańskie kanony zdobnicze zastąpiono j formami romańskie kanony zdobnicze zastąpiono j formami

ornamentalnymi, mających swoje źródło w świecie ornamentalnymi, mających swoje źródło w świecie roślin;roślin;

• najokazalsze, wielofigurowe kompozycje najokazalsze, wielofigurowe kompozycje rzeźbiarskie uświetniają zachodnie portale katedr; rzeźbiarskie uświetniają zachodnie portale katedr;

• groteskowe elementy; groteskowe elementy; • dążenie do realistycznego przedstawienia przedmiotu lub dążenie do realistycznego przedstawienia przedmiotu lub

postaci; postaci;

RZEŹBA gotyckaFasada katedry w Amiens we FrancjiFasada katedry w Amiens we Francji

RZEŹBA gotycka

Ołtarz Wita StwoszaOłtarz Wita Stwosza

MALARSTWO

• tematyka religijna;tematyka religijna;• hierarchiczne i idealistyczne przedstawianie postaci;hierarchiczne i idealistyczne przedstawianie postaci;• przekłamania w proporcjach ciała;przekłamania w proporcjach ciała;• „„płaskość” postaci i obrazu;płaskość” postaci i obrazu;• złocenia;złocenia;• freski, ikony, pejzaże;freski, ikony, pejzaże;

MALARSTWO

"Ostatnia Wieczerza”- "Ostatnia Wieczerza”- Kośćiół św. Kośćiół św. Jakuba w Jakuba w Toruniu. Fresk Toruniu. Fresk

MALARSTWO gotyckie

• XIII, XIV wiek;XIII, XIV wiek;• tematyka religijna (sceny z Nowego Testamentu);tematyka religijna (sceny z Nowego Testamentu);• tematyka świecka;tematyka świecka;• malarstwo miniaturowe;malarstwo miniaturowe;• malarstwo tablicowe;malarstwo tablicowe;• witraże – szklane obrazywitraże – szklane obrazy• freski Giotto di Bondone z Padwy;freski Giotto di Bondone z Padwy;• obrazy malarzy flamandzkich: H. van Eyck, J. van obrazy malarzy flamandzkich: H. van Eyck, J. van

Eyck, H. van der Goes, H. Memling).Eyck, H. van der Goes, H. Memling).

MALARSTWO gotyckie• ukazywanie przeżyć człowieka poprzez wyraz twarzy, ukazywanie przeżyć człowieka poprzez wyraz twarzy,

gesty;gesty;

• ukazywanie postaci w naturalnym otoczeniu – ukazywanie postaci w naturalnym otoczeniu – krajobrazie, wnętrzu;krajobrazie, wnętrzu;

• stosowanie światłocienia i perspektywy na miarę stosowanie światłocienia i perspektywy na miarę ówczesnych umiejętności;ówczesnych umiejętności;

• ukazywanie postaci taką, jaka jest naprawdę - ukazywanie postaci taką, jaka jest naprawdę - realistyczne ukazywanie człowieka z realistyczne ukazywanie człowieka z uwzględnieniem jego wyglądu, uczuć, otoczenia, uwzględnieniem jego wyglądu, uczuć, otoczenia, rysów twarzy, proporcji ciała, stroju;rysów twarzy, proporcji ciała, stroju;

MALARSTWO gotyckieGiotto „Kazanie do ptaków” Giotto „Kazanie do ptaków”

z cyklu św. Franciszka; z cyklu św. Franciszka;

bazylika św. Franciszka w Asyżubazylika św. Franciszka w Asyżu

MALARSTWO gotyckie

Giotto „Madonna z Dzieciątkiem”Giotto „Madonna z Dzieciątkiem”

MALARSTWO gotyckie

Jan van Eyck „Małżeństwo Arnolfinich „Jan van Eyck „Małżeństwo Arnolfinich „

MALARSTWO gotyckie

Hans Memling „Sąd Ostateczny”Hans Memling „Sąd Ostateczny”

BIBLIOGRAFIA

• http://pl.wikipedia.org/wiki/Historia_malarstwahttp://pl.wikipedia.org/wiki/Historia_malarstwa• http://edu.oeiizk.waw.pl/~sp172b_14/http://edu.oeiizk.waw.pl/~sp172b_14/

tajemnice_sztuki/gotyk.htmltajemnice_sztuki/gotyk.html• http://eduseek.interklasa.pl/artykuly/artykul/ida/4319/http://eduseek.interklasa.pl/artykuly/artykul/ida/4319/• pl.wikipedia.org/wiki/ Style architektoniczne pl.wikipedia.org/wiki/ Style architektoniczne