TΑΑ Ν Τ Ι Β Ι Ο Τ Ι Κ Α 

ΓΕΝΙΚΑ  (Α)

Κρίναμε σκόπιμο να αναφέρουμε στην εργασία αυτήεκείνα που αφορούν στην χρήση των αντιβιοτικών. Όπωςείναι γνωστό το θέμα των αντιβιοτικών είναι αρκετάδύσκολο για τον κλινικό γιατρό ο οποίος πάντα πρέπει ναανατρέχει στις απόψεις των ειδικών, οι οποίες όμωςαναθεωρούνται πολύ γρήγορα και έτσι ότι ισχύει σήμεραμπορεί πολύ σύντομα να αλλάξει μετά από νέες μελέτες.μπορεί πολύ σύντομα να αλλάξει μετά από νέες μελέτες.

Είναι γνωστό ότι οι παθογόνοι εν γένει οργανισμοίαλλάζουν συμπεριφορά μετά από μακρόχρονη και ενίοτεαλόγιστη χρήση των αντιβιοτικών. Μεταλασσόμενοι δεκαθίστανται ανθεκτικοί.Έτσι ενώ ήταν ευαίσθητοι κατ’

ή ά β ό ά ξ ίαρχήν σε κάποιο αντιβιοτικό, ανάπτυξαν αντίσταση στησυνέχεια με αποτέλεσμα να απαιτείται η ανακάλυψη νέωναντιβιοτικών ισχυρότερων και ίσως «εξυπνότερων» γιατην προστασία του ανθρώπου ή την θεραπεία απόδιάφορες ασθένειες.

Η χειρουργική κλινική του 3ου Νοσοκομείου ΙΚΑθεώρησε καλό να παρουσιάσει ότι ισχύει μέχρι σήμερααναφορικά με τα ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΑ στη χειρουργική πράξη, μετην βοήθεια του χειρουργού της κλινικής και της ΜΑΦ τουΝοσοκομείου μας κ. ΣαλήΣαλή ΗλίαΗλία..Νοσοκομείου μας κ. ΣαλήΣαλή ΗλίαΗλία..

Η προσπάθεια αυτή θα ολοκληρωθεί σε δύο ενότητες.Α) Περί αντιοβιοτικών γενικά και Β) Τα αντιβιοτικά στηΧειρουργική πράξη.

Dr. Γρηγ. Θ. ΛακιώτηςΧειρουργός -Δ/ντής

Χειρουργικής κλινικής 3ου Νοσ. ΙΚΑ

ΤΑ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΑ ΤΑ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΑ ΔΙΑΚΡΙΝΟΝΤΑΙ ΣΕ: ΔΙΑΚΡΙΝΟΝΤΑΙ ΣΕ:

Μικροβιοστατικά Μ β ό Μικροβιοκτόνα Ευρέος φάσματος Στενού φάσματος

ΤΑ Β-ΛΑΚΤΑΜΙΚΑ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΑ χαρακτηρίζονται από την παρουσία

του Β -λακταμικού δακτυλίου στο μόριό

τουςΤέτοια είναι οι:Τέτοια είναι οι:

Πενικιλίνες Κεφαλοσπορίνες Μονοβακτάμες Μονοβακτάμες Καρβαπενέμες

ΠΕΝΙΚΙΛΛΙΝΕΣΠΕΝΙΚΙΛΛΙΝΕΣ

Φυσικές (βενζυλοπενικιλλίνη ή πενικιλλίνη GΦυσικές (βενζυλοπενικιλλίνη ή πενικιλλίνη G,φαινοξυμεθυλοπενικιλλίνη ή πενικιλλίνη V)

Το αντιμικροβιακό τους φάσμα είναι:

G θ ί ό ( ό Gram θετικοί κόκκοι (σταφυλόκοκκος, πνευμονιόκοκκος, β-αιμολυτικός στρεπτόκοκκος)Αναερόβιοι κόκκοι (πεπτόκοκκοι, πεπτοστεπτόκοκκοι)Kλωστηρίδια (τετάτου αεριογόνου γάγγραινας)Kλωστηρίδια (τετάτου, αεριογόνου γάγγραινας)Κορυνοβακτηρίδιο της διφθερίτιδαςΝαϊσέριες, τρεπονήματα, αντινομύκηςGram αρνητικά αναερόβια βακτηρίδια (πλην του B Fragilis)B. Fragilis)

ΠΕΝΙΚΙΛΛΙΝΕΣ ΣΤΕΝΟΥ ΦΑΣΜΑΤΟΣ

Βενζυλοπενικιλλίνη (πενικιλίνη G)Φαινοξυμεθυλική (πενικιλίνη V)Αντισταφυλλοκκικές (Μεθικιλλίνη, Οξακιλλίνη, Δικλοξακιλλίνη, Φλουκλοξακιλλίνη).

Το αντιμικροβιακό τους φάσμα είναι πολύ στενό και αφορά κυρίως τον σταφυλόκοκκο aureus και και αφορά κυρίως τον σταφυλόκοκκο aureus και σε μικρότερο βαθμό τους υπόλοιπους σταφυλόκοκκους..

ΠΕΝΙΚΙΛΛΙΝΕΣ ΕΥΡΕΟΣ ΦΑΣΜΑΤΟΣ

Αμπικιλλίνη, Αμοξυκιλλίνη (έχουν το φάσμα της πενικιλίνης – Haemophilus infleuenzae, E. Coli, Proteus Mirebilis, Salmonella sp, Shigella, Campylobacter, enterococcus sp, Listeria py , p,monocytogenes)

Αντιψευδομοναδικές πενικιλλίνες: Καρμπενικιλλίνη, Timentin Τικαρσιλλίνη Αζλοκιλλίνη Πιπερακιλλίνη Timentin Τικαρσιλλίνη, Αζλοκιλλίνη, Πιπερακιλλίνη (το φάσμα τους περιλαμβάνει κυρίως την ψευδομονάδα. Οι νεότερες δρουν και κατά των εντεροβακτηριακών,

ό ώ ά B F ili )του αιμόφιλου και μερικώς κατά του B. Fragilis).

ΑΝΕΠΙΘΥΜΗΤΕΣ ΕΝΕΡΓΕΙΕΣ ΠΕΝΙΚΙΛΛΙΝΩΝ

Αλλεργία Γαστρεντερικές διαταραχές Γαστρεντερικές διαταραχές Ηπατοτοξικότητα Ηλεκτρολυτικές διαταραχέςΔιαταραχές από το ΚΝΣΝευροτοξικότητα

ΤΡΟΠΟΣ ΔΡΑΣΗΣ Β-ΛΑΚΤΑΜΩΝ

Αναστέλλουν τη σύνθεση του κυτταρικού η η ρτοιχώματος των μικροβίων Είναι μικροβιοκτόνα Δρουν στη φάση πολ /σμού των μικροβίων Για να δράσουν πρέπει:

α) να ενωθούν με τις πενικιλλινοδεσμευτικέςπρωτεΐνες,

β) να έχουν σωστή συγκέντρωση στο σημείο δράσηςβ) να έχουν σωστή συγκέντρωση στο σημείο δράσης

Η ΑΝΤΟΧΗ ΣΤΙΣ Β-ΛΑΚΤΑΜΕΣ οφειλεται:

Παραγωγή β -λακταμασών Απώλεια της συγγένειας με τις πενικιλλοδεσμευτικές πρωτεΐνεςΕλά δ ό ύ

ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ ΤΩΝ Β-ΛΑΚΤΑΜΑΣΩΝ

Ελάττωση της διαπερατότητας του κυτταρικού τοιχώματος

ΑΝΑΣΤΟΛΕΙΣ ΤΩΝ Β ΛΑΚΤΑΜΑΣΩΝ

Αμπικιλλίνη + σουλμπακτάμη (Begalin)Αμοξυκιλλίνη + κλαβουλανικό (Augmentin)Τ ί ό (Ti i )Τικαρσιλλίνη + κλαβουλανικό (Timentin)Πιπερακιλλίνη + ταζομπακτάμη (Tazocin)

ΚΕΦΑΛΟΣΠΟΡΙΝΕΣΚατατάσσονται σε 4 γενεές που γ ς

διαφέρουν μεταξύ τους:Στο φάσμα Στη σταθερότητα τους έναντι τωνΣτη σταθερότητα τους έναντι τωνβ- λακταμασών Στη φαρμακοκινητική

ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΚΕΦΑΛΟΣΠΟΡΙΝΩΝΚΕΦΑΛΟΣΠΟΡΙΝΩΝ

Δεν δρουν στους εντεροκόκκους Προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις Προκαλούν αλλεργικές αντιδράσεις Μηχανισμός δράσης όμοιος με τωνπενικιλινών Δεν διαπερνούν τον αιματοεγκεφαλικό Δεν διαπερνούν τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό εκτός από την 3η γενεάΕίναι ασφαλή σε υψηλές δόσεις

ΑΝΤΙΜIΚΡΟΒΙΑΚΟ ΦΑΣΜΑ ΚΕΦΑΛΟΣΠΟΡΙΝΩΝπρώτης γενεάς πρώτης γενεάς πρώτης γενεάς πρώτης γενεάς

Σταφυλόκοκκος aureus και epidermitis πλην ανθεκτικών στην μεθικιλλίνη στελεχών Streptococcus spp (πλην των εντεροκόκκων Streptococcus spp (πλην των εντεροκόκκων E. Coli, Klebsiella pneumoniac, Proteus mirabilis Αναερόβια πλην του B. Fragilis

ΑΝΤΙΜΙΚΡΟΒΙΑΚΟ ΦΑΣΜΑ ΚΕΦΑΛΟΣΠΟΡΙΝΩΝ

δεύτερης γενεάςδεύτερης γενεάς

Μικρότερη δράση στα Gram θετικά Μικρότερη δράση στα Gram θετικά Μεγαλύτερη δράση στα Gram αρνητικά περιλαμβανομένων των E. Coli, K. pneumonie, P. mirabilisΗ κεφαμανδόλη δρα ιδιαίτερα στους αιμόφιλο και enterobacterΗ κεφοξιτίνη είναι δραστική έναντι του B. Fragilis

ΑΝΤΙΜIΚΡΟΒΙΑΚΟ ΦΑΣΜΑ ΚΕΦΑΛΟΣΠΟΡΙΝΩΝ

τρίτης γενεάςτρίτης γενεάς

Μεγαλύτερη δράση στα Gram αρνητικά βακτήρια Pseudomonas aeruginosa gProvidencia stuartii Bacteroides fragilis Η κεφοταξίμη δρα σε στελέχη Haemophilus influenzac και Neisseria gonorrhoeae, που g ,παράγουν β -λακταμάση

ΑΝΤΙΜIΚΡΟΒΙΑΚΟ ΦΑΣΜΑ ΚΕΦΑΛΟΣΠΟΡΙΝΩΝτέταρτης γενεάςτέταρτης γενεάς, ,

Κεφεπίμη που δρα σε:που δρα σε:Κεφεπίμη, , που δρα σε:που δρα σε:

Gram αρνητικάGram θετικά (σταφυλόκοκκος aereus ευαίσθητος στην μεθικιλλίνη, στρεπτόκοκκος pneumoniae και στρεπτόκοκκος pyogenes)Δεν δρα στους ανθεκτικούς στη μεθικιλλίνη

υλόκ κκ υ κ B F ilisσταφυλόκοκκους και στο B. Fragilis

ΜΟΝΟΜΠΑΚΤΑΜΕΣΜΟΝΟΜΠΑΚΤΑΜΕΣ

Είναι: Β λακτάμες με μονοκυκλική δομήΕίναι: Β -λακτάμες με μονοκυκλική δομή.Κύριος αντιπρόσωπος η Αζτρεονάμη (AZACTAM).Φάσμα: Ψευδομονάδα , Gram αρνητικάβ ίδ βακτηρίδια. Δεν δρα στα Gram θετικά βακτηρίδια, στα αναερόβια και στο acinetobacter.

ΚΑΡΒΑΠΕΝΕΜΕΣΙμιπενέμη – Σιλαστατίνη (PRIMAXIN)

ΜεροπενέμηΜεροπενέμη

o Ευρύ αντιμικροβιακό φάσμα o Αντοχή στις β -λακταμάσες o Υδρολύονται από τις δισπεπτιδάσες του

νεφρού αντιμικροβιακό φάσμαo Gram αρνητικά βακτηρίδια (πλην P.

Maltophilia, P. Cepacia)o Gram θετικά βακτηρίδια (πλην των MRSA)o Αναερόβια o Παρουσιάζουν συνεργεία με τις

αμινογλυκοσίδες κατά της P. Aeruginosa

Ενδείξεις χορήγησηςΕνδείξεις χορήγησηςΕνδείξεις χορήγησηςΕνδείξεις χορήγησης

Λοιμώξεις αναπνευστικού και μ ξ ςουροποιητικού από νοσοκομειακά μικρόβια

Σηψαιμία από νοσοκομειακά μικρόβιαΣηψαιμία από νοσοκομειακά μικρόβια

Χειρουργικές λοιμώξεις κοιλίας

Π β έ ώξ Πολυμικροβιακές λοιμώξεις

Γυναικολογικές λοιμώξεις

Λοιμώξεις οστών και αρθρώσεων

Λοιμώξεις δέρματος (αποστήματα, ε ιμολυσμένα δερματικά έλκη και επιμολυσμένα δερματικά έλκη και τραύματα)

ΑΜΙΝΟΓΛΥΚΟΣΙΔΕΣΑΜΙΝΟΓΛΥΚΟΣΙΔΕΣ

Γενταμυκίνη, Τομπραμυκίνη, Αμικασίνη, Νετιλμικίνη - Μηχανισμός δράσηςΝετιλμικίνη Μηχανισμός δράσης

Μικροβιοκτόνα. Αναστέλλουν την πρωτεϊνοσύνθεση των βακτηριδίων Σύνδεση με πρωτεΐνη του ριβοσώματοςΕ λ έ ώ λ ώ RNA Εσφαλμένη αναγνώριση πληροφοριών mRNA Εκτροπή της παραγωγής λευκώματος

Αντιμικροβιακό φάσμαΑντιμικροβιακό φάσμαGram αρνητικά βακτηρίδια Gram αρνητικά βακτηρίδια Gram θετικούς κόκκους (κυρίως στον σταφυλόκοκκο aereus)Δεν δρουν κατά των αναεροβίωνΈχουν ισχυρή μετααντιβιοτική δράση

Νοσοκομειακή πνευμονία

Έχουν ισχυρή μετααντιβιοτική δράση Έχουν συνεργική δράση με τα β-λακταμικά αντιβιοτικά

Κλινική χρήση Κλινική χρήση μ ή μ

Ουρολοιμώξεις Μικροβιακή ενδοκαρδίτις Ενδοκοιλιακές λοιμώξεις ΣηψαιμίαΛοιμώξεις σε ανοσοκατεσταλμένους ασθενείς μ ξ ς μ ς ςΧειρουργική χημειοπροφύλαξη

Νεφροτοξικότητα

Παρενέργειες Παρενέργειες Νεφροτοξικότητα Ωτοτοξικότητα Νευρομυϊκή παράλυση

ΛΙΝΚΟΣΑΜΙΔΕΣΛΙΝΚΟΣΑΜΙΔΕΣΛινκομυκίνη – Κλινταμυκίνη

Το αντιμικροβιακό τους φάσμα περιλαμβάνει: Gram θετικά αερόβια βακτήρια

Αναστέλλουν την πρωτεϊνική σύνθεση των Αναστέλλουν την πρωτεϊνική σύνθεση των μικροβίων σε επίπεδο ριβοσωμάτων.μικροβίων σε επίπεδο ριβοσωμάτων.

Gram θετικά αερόβια βακτήρια Gram θετικούς αναερόβιους μικροοργανισμούς Gram αρνητικά αναερόβια βακτήρια

Σταφυλοκοκκικές λοιμώξεις Στρεπτοκοκκικές λοιμώξεις

Κλινική χρήσηΚλινική χρήση

ρ ς μ ξ ςΠνευμονία από εισρόφησηΟστεομυελίτιδα Αναερόβιες ενδοκοιλιακές λοιμώξεις Συνδυάζονται με μετρονιδαζόλη κατά του Β. Fragilisκαι με ημισυνθετικές πενικιλίνες ή και μεκαι με ημισυνθετικές πενικιλίνες ή και μεαμινογλυκοσίδες επί μεικτών λοιμώξεων

Ανεπιθύμητες ενέργειεςΑνεπιθύμητες ενέργειεςΕρεθισμός του γαστρεντερικού Ψευδομεμβρανώδης κολίτις Αλλεργικές αντιδράσεις Αλλεργικές αντιδράσεις Ηπατοτοξικότης Ουδετεροπενία

ΓΛΥΚΟΠΕΠΤΙΔΙΑ ΓΛΥΚΟΠΕΠΤΙΔΙΑ Βανκομυκίνη Βανκομυκίνη –– τεϊκοπλανίνητεϊκοπλανίνη

Αναστολή της σύνθεσης του κυτταρικού ώ

Μηχανισμός δράσηςΜηχανισμός δράσης

τοιχώματος Αναστολή της σύνθεσης RNA Επίδραση στην διαπερατότητα της κυτταρικής μεμβράνης

Gram + κόκκοι (σταφυλόκοκκοι, εντερόκοκκοι,

Αντιμικροβιακό φάσμα – Κλινική χρήσηΑντιμικροβιακό φάσμα – Κλινική χρήση( φ , ρ ,

πνευμονιόκοκκοι, διφθεροειδή)Αναερόβια (κλωστηρίδια)Σταφυλοκοκκικές λοιμώξεις Ψευδομεμβρανώδης εντεροκολίτιςΨευδομεμβρανώδης εντεροκολίτις

Παρενέργειες Παρενέργειες Ωτοτοξικότητα Νεφροτοξικότητα Εξανθήματα Θ μβ λ βί δ Θρομβοφλεβίτιδα Ερυθρότητα προσώπου Αγγειοοίδημα - υπόταση

ΣΤΡΕΠΤΟΓΡΑΜΙΝΕΣ Quinupristin/ dalfopristin (70:30)

Βακτηριοστατικές ουσίες κατά των Gram +βακτηριδίων. Ο συνδυασμός τους έχει βακτηριοκτόνο καιπαρατεταμένη μετα‐ αντιβιοτική δράση.

Τρόπος δράσηςΤρόπος δράσηςρ ς ρ ηςρ ς ρ ης

Αναστέλλουν την πρωτεϊνική σύνθεση των μικροβίων σε επίπεδο ριβοσώματος.

Αντιμικροβιακό φάσμα

Gram + βακτήρια (S. aereus, S. epidermidis, 

Streptococcus pneumonie, Streptococcus   

pyogenes)

Enterococcus feacium συμπεριλαμβανομένων και τωνEnterococcus feacium συμπεριλαμβανομένων και των 

ανθεκτικών στην βανκομυκίνη στελεχών 

Gram + αναερόβια βακτήρια 

Listeria monocytogenes 

H hil i flHaemophilus influenzae 

N. meningitidis 

Moraxella catarrhalis 

Legionella pneumophiΚλ ή ήΚλ ή ή

Νοσοκομειακή πνευμονία 

Πνευμονία κοινότητας 

Λοιμώξεις δέρματος και μαλακών μορίων 

Κλινική χρήσηΚλινική χρήση

Μικροβιαιμία 

Λοιμώξεις από εντερόκοκκο ανθεκτικό στην 

βανκομυκίνη 

ΟΞΑΖΟΛΙΔΙΝΕΣΟΞΑΖΟΛΙΔΙΝΕΣLinezolid

Συνθετικές αντιμικροβιακές ουσίες, που αναστέλλουν την πρωτεϊνοσύνθεση των

βακτηριδιακών κυττάρων.

Gram + βακτήριαΣταφυλόκοκκοι ανθεκτικοί στην μεθικιλλίνη

Αντιμικροβιακό φάσμα

Σταφυλόκοκκοι ανθεκτικοί στην μεθικιλλίνη S. aereus ανθεκτικός στα γλυκοπεπτίδια Εντερόκοκκοι feacalis και feacium ανθεκτικών στην βανκομυκίνηΑ όβ ί ( l t idi Αναερόβιοι μικροοργανισμοί (clostridium perfingens, C. dificile, peptostreptococcus spp, B. Fragilis)

Κλινική χρήσηΝοσοκομειακή πνευμονία Νοσοκομειακή πνευμονία Λοιμώξεις από εντερόκοκκο ανθεκτικό στην βανκομυκίνη Λοιμώξεις δέρματος και μαλακών μορίων μ ξ ς ρμ ς μ μ ρΠνευμονία κοινότητας

ΜΕΤΡΟΝΙΔΑΖΟΛΗ Mικροβιοκτόνο αντιβιοτικό για αναερόβιες

Είσοδος στο βακτηριακό κύτταρο με παθητική

λοιμώξεις

Μηχανισμός δράσηςΜηχανισμός δράσηςς β ηρ ρ μ η ή

διάχυση Αναγωγή της νιτροομάδας Αποσύνδεση των κλώνων του DNA

Αναερόβια μικρόβια

Αντιμικροβιακό φάσμαΑντιμικροβιακό φάσμα

Αναερόβια μικρόβια Τριχομονάδες Ιστολυτική αμοιβάδα

Αναερόβιες λοιμώξεις κοιλίας και πυέλου Λ ώξ ΚΝΣ ( δ ό λί )

Κλινική χρήση μετρονιδαζόληςΚλινική χρήση μετρονιδαζόλης

Λοιμώξεις ΚΝΣ (συνδυασμός με πενικιλίνη)Λοιμώξεις οστών και αρθρώσεων Λοιμώξεις μαλακών μορίων Σ έ δ έ λ ώξ Στοματικές και οδοντικές λοιμώξεις Ψευδομεμβρανώδης κολίτις

ΚΙΝΟΛΟΝΕΣ ΚΙΝΟΛΟΝΕΣ

Συνθετικά μικροβιοκτόνο αντιβιοτικά. Μητρική ουσία: ναλιδιξικό οξύΝορφλοξασίνη Σιπροφλυξοσίνη Περφλοξασίνη Οφλοξασίνη

Κοινά χαρακτηριστικά

Ευρύ μικροβιακό φάσμα Ευρύ μικροβιακό φάσμα Μικροβιοκτόνος δράση Αναστολή DNA – γυράσης Α Ευρεία κατανομή στον οργανισμό (ούρα Ευρεία κατανομή στον οργανισμό (ούρα, πτύελα, προστάτης, οστά, λευκοκύτταρα, επιθήλιο γαστρεντερικού, σίελος)Δεν παρουσιάζουν διασταυρούμενη αντοχή Δεν παρουσιάζουν διασταυρούμενη αντοχή Δεν διαταράσσουν την αναερόβια χλωρίδα του εντέρου

ΚΙΝΟΛΟΝΕΣ ΚΙΝΟΛΟΝΕΣ Αντιμικροβιακό φάσμα

Εντεροβακτηριακά S. aereus και S. epidermitisStreptococcus pneumoniac και Streptococcus p p ppyogenesNeisseria gonorrhoeae, neisseria meningitidis Άτυπα μικροβακτηρίδια Εντεροπαθογόνα (σαλμονέλλα, σιγκέλλα, E. Coli, campylobacter)

Kλινική χρήση κινολονών

Λοιμώξεις ουρο οιητικού ( ροστατίτις) Λοιμώξεις ουροποιητικού (προστατίτις) Λοιμώξεις αναπνευστικού Εντερολοιμώξεις (σαλμονέλλα, σιγκέλλα)Λοιμώξεις δέρματος και μαλακών μορίων Λοιμώξεις δέρματος και μαλακών μορίων Λοιμώξεις οστών

ΝΕΩΤΕΡΕΣ ΚΙΝΟΛΟΝΕΣΝΕΩΤΕΡΕΣ ΚΙΝΟΛΟΝΕΣMoxifloxacin – levofloxacin

► Έχουν: Ισχυρή μικροβιοκτόνο δράση.Καλές φαρμακοκινητικές και φαρμακοδυναμικές ιδιότητες.Υψηλή συγκέντρωση στην εστία λοίμωξης.Πα εμ όδι η της γ ήγ ης ανά τυξης αντ χήςΠαρεμπόδιση της γρήγορης ανάπτυξης αντοχής.

► Gram + (σταφυλόκοκκοι aereus και epidermitis

Αντιμικροβιακό φάσμα

► Gram + (σταφυλόκοκκοι aereus και epidermitis ευαίσθητων και ανθεκτικών στην μεθικιλλίνη, στρεπτόκοκκοι και πνευμονιόκοκκοι ανθεκτικοί στην πενικιλίνη, εντερόκοκκοι)η, ρ )

► Gram- με εξαίρεση την ψευδομονάδα ► Αναερόβια (είδη Bacteroides,

peptostreptococcus και clostridium)► Ά θ ό ► Άτυπα παθογόνα

Κλινική χρήσηΚλινική χρήση► Πνευμονία κοινότητας ► Έξαρση χρόνιας βρογχίτιδας► Έξαρση χρόνιας βρογχίτιδας► Νοσοκομειακή πνευμονία ► Οξεία παραρρινοκολπίτιδα ► Λοιμώξεις ουροποιητικού ► Λοιμώξεις δέρματος και μαλακών μορίων ► Ενδοκοιλιακές λοιμώξεις

ΣΟΥΛΦΟΝΑΜΙΔΕΣ

Ταξινόμηση σε δύο ομάδες:

Βραχείας και μέσης δράσης Βραχείας και μέσης δράσης

σουλφασοξαζόλη σουλφαμεθαζόλη

Μακράς δράσης Μα ράς ρά ης ΣουλφαδιμεθοξίνηΣουλφαμεταπυραζίνη Σουλφαδοξίνη

με χρόνο ημίσειας ζωής από 35 ως 120 ώρεςμε χρόνο ημίσειας ζωής από 35 ως 120 ώρες.

Ορισμένες είναι δυσαπορρόφητες και χρησιμοποιούνται μόνο στο γαστρεντερικό σύστημα.

Μηχανισμός δράσηςΜηχανισμός δράσης

Εί β ά δ β λή Είναι βακτηριοστατικά και δρουν με παρεμβολή στη σύνθεση του φυλλικού οξέος των μικροβίων

ΣΟΥΛΦΟΝΑΜΙΔΕΣ Αντιμικροβιακό φάσμα

Gram θετικά – αρνητικά βακτήρια Ακτινομήκυτες, χλαμύδια Πλασμώδια, τοξόπλασμα gondii

Κλινική χρήσηΚλινική χρήση

--Χορήγηση per os και τοπικά Χορήγηση per os και τοπικά -καλή κατανομή στους ιστούς και ΕΝΥ -Σε ουρολοιμώξεις, συστηματικές λοιμώξεις μαζί με τριμεθοπρίμι τοξοπλάσμωση ελονοσία μαζί με τριμεθοπρίμι, τοξοπλάσμωση, ελονοσία μαζί με πυριμεθαμίνη-Τοπικά σε οφθαλμικές λοιμώξεις, ερπητοειδή δερματίτιδα και εγκαύματα.δερματίτιδα και εγκαύματα.

Οι δυσαπορρόφητες σουλφοναμίδες χορηγούνται σε:

Ελκώδη κολίτιδα Νόσο Crohn

ΤΕΤΡΑΚΥΚΛΙΝΕΣ

Τα πρώτα αντιβιοτικά ευρέος φάσματος.Σήμερα η χρήση τους είναι περιορισμένη.

Διακρίνονται σε:Διακρίνονται σε:- βραχείας δράσης (τετρακυκλίνη, οξυτετρακ.)- ενδιάμεσης δράσης (μεθακυκλίνη)- μακράς δράσης (δοξυκυκλίνη, μινικυκλίνη)

Μηχανισμός δράσης

Αναστολή της πρωτεϊνοσύνθεσης στα ριβοσώματα.

Αντιμικροβιακό φάσμα

• Gram + βακτήριαΣ λέ λ ό ό • Στελέχη σταφυλοκόκκου, στρεπτοκόκκου ομάδας Α

• Ρυκέτσιες, χλαμύδια, μυκόπλασμα • Campylobacter χολέρας γονόκοκκος• Campylobacter χολέρας, γονόκοκκος

ΤΕΤΡΑΚΥΚΛΙΝΕΣΚλινική χρήση

Βακτήρια, βρουκέλλωση, βλεννόρροια ήρ , βρ η, β ρρΧολέρα, χλαμύδια, ψιττάκωση Σπειροχαίτες, τράχωμα, ρικετσιώσεις

Παρενέργειες

Δόντια: μόνιμη κίτρινη χρώση Οστά: προσωρινή καθυστέρηση ανάπτυξης οστώνΓαστρεντερικές διαταραχέςΑντιστρεπτή βλάβη αιθουσαίου νεύρου από την μινοκλυκλίνηΑύξηση πίεσης στο ΕΝΥΔευτερογενής λοιμώξεις Candida.

ΑΝΤΙΜYKHTIAKA ΦΑΡΜΑΚΑ

Πολυενικά αντιβιοτικά (νυστατίνη Πολυενικά αντιβιοτικά (νυστατίνη αμφοτερικίνη)Φθοριοκυτοσίνη Γκρισεοφουλβίνη Ιμιδαζόλες τ ιαζόλες Ιμιδαζόλες, τριαζόλες

Σπανιότερα ως αντιμυκητιακά φάρμακα χρησιμοποιούνται: χρησιμοποιούνται

Σουλφοναμίδες (ιστοπλάσμωση)Ιωδιούχο κάλιο (σποροτρίχωση)Βενζοικό σαλικυλικό οξύ Βενζοικό, σαλικυλικό οξύ (δερματομυκητιάσεις)

ΠΟΛΥΕΝΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ ΠΟΛΥΕΝΙΚΑ ΦΑΡΜΑΚΑ Αμφοτερικίνη Β, νυστατίνη Αμφοτερικίνη Β, νυστατίνη

Μηχανισμός δράσης

Τ λυ δ ύ ξέ ή βά Τα πολυεν. αντ. αντιδρούν σαν οξέα ή βάσεις, συνδέονται με τις στερόλες της κυτταροπλασματικής μεμβράνης με τελικό αποτέλεσμα τον θάνατο των μυκήτων από τη ύ ήλύση αυτής.

ΑΝΤΙΜYKHTIAKA ΦΑΡΜΑΚΑ

Αντιμικροβιακό φάσμαΑντιμικροβιακό φάσμα

Candida blastomycesCandida, blastomycesAspergillus, histoplasma Cryptococcus, sporothrix

ή ή ή ή Κλινική χρήση Κλινική χρήση Η νυστατίνη: χορηγείται τοπικά και από το στόμα.Παρεντερικά είναι πολύ τοξική. Είναι αποτελεσματική στις μυκητιάσεις δέρματος και βλεννογόνων (εντέρου, στόματος, κόλπου)

Η αμφοτερικίνη: χορηγείται μόνο παρεντερικά. Για μείωση της τοξικότητας και παράταση θεραπείας με αμφοτερικίνη πολλά υπόσχονται οι μορφές με ενσωμάτωση σε λιποσώματα (ambisome). ΠαρενέργειεςΠαρενέργειες

Υπερευαισθησία, νεφροτοξικότητα, ηπατοξικότητα, καρδιακή αρρυθμία, θρομβοφλεβίτιδα, ηλεκτρολυτικές διαταραχές.

5- ΦΘΟΡΙΟΚΥΤΟΣΙΝΗ

Μηχανισμός δράσηςΜηχανισμός δράσηςΕίσοδος στο κύτταρο, απαμίνωση και μετατροπή σε παράγωγα που παραβλέπουν την σύνθεση RNA και DNA των μυκήτων.

Αντιμικροβιακό φάσμα Αντιμικροβιακό φάσμα Candida, Cryptococcus, Αspergillus

Κλ ήΚλ ή ήήΚλινικήΚλινική χρήσηχρήσηPer os και iv. Διέρχεται τον αιματοεγκεφαλικό φραγμό και το 90% αποβάλλεται αναλλοίωτη ό άαπό τα νεφρά.

Χρειάζεται περιορισμός δοσολογίας σε ασθενείς με νεφρική βλάβη.Επειδή αναπτύσσει γρήγορα αντοχή χορηγείται Επειδή αναπτύσσει γρήγορα αντοχή χορηγείται με αμφοτερικίνη όπου δρα συνεργικά. Χρησιμοποιείται στις μηνιγγίτιδες από μυκητιάσεις.

Κλινική Κλινική χρήσηχρήση

Σπανίως ηπατοξικότητα, γαστρεντερικές διαταραχές, καταστολή του μυελού των οστών.διαταραχές, καταστολή του μυελού των οστών.

ΑΝΤΟΧΗ ΤΩΝ ΜΙΚΡΟΒΙΩΝ ΣΤΑ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΑ

Η βακτηριακή αντοχή στα αντιβιοτικά σχετίζεται με:

Την ευρεία και συχνά αλόγιστη χρήση τους

Την βαρύτητα της λοίμωξης Το είδος των λοιμώξεων και την

συχνότητα αυτώνσυχνότητα αυτών

ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΙ

Η αντοχή επέρχεται κατόπιν μεταβολής της δομής χή ρχ μ β ής ης μήςDNA του κυττάρου – μετάλλαξη ή μεταλλαγή.Μετάλλαξη : o Αλλαγή δομής του χρωμοσωματικού DNA

ό ξ ύ DN o Απόκτηση εξωχρωμοσωματικού DNA (αποτέλεσμα ανταλλαγής γενετικού υλικού)

Από βιοχημική άποψη η αντοχή μπορεί να εκφράζεται με :εκφράζεται με :o Αλλαγή του βιολογικού στόχου δράσεως των

αντιβιοτικών o Παραγωγή ενζύμων που υδρολύουν ρ γ γ ζ μ ρ

τροποποιούν ή παγιδεύουν τα αντιβιοτικά o Ελαττωμένη κυτταρική διαπερατότητα

Βαθμός αντοχής: - τύπου στρεπτομυκίνης - τύπου πενικιλίνης

Η αντοχή είναι κωδικογραφημένη στο DNA Η αντοχή είναι κωδικογραφημένη στο DNA. Η μεταβίβαση της μπορεί να αφορά το πλασμιδιακό ή χρωμοσωματικό DNA.

Υπάρχουν τρεις μηχανισμοί μεταβίβασης DNA:Υπάρχουν τρεις μηχανισμοί μεταβίβασης DNA:Σύζευξη Μεταγωγή Μεταμόρφωση Μεταμόρφωση

ΣΥΖΕΥΞΗΣΥΖΕΥΞΗ

Η μεταφορά του DNA γίνεται με τα πλασμίδια. Είναι ο υ ό η ό βίβ η ή λ ά κυριότερος μηχανισμός μεταβίβασης αντοχής στα κλινικά στελέχη. Αφορά συνήθως περισσότερα του ενός αντιβιοτικά – πολλαπλή μεταβιβάσιμη αντοχή.

Τρόπος μεταβίβασης αντοχής στα Gram(-) βακτηρίδια –ρόπος μεταβίβασης αντοχής στα Gram( ) βακτηρίδια κολοβακτηρίδια:- Salmonella - Shighella

Pseudomonas - Pseudomonas - Proteus mirabilis - Klepsiella - Δονάκιο χολέραςGram (-) κόκκοι: αιμόφιλος της γρίπης Gram (+) κόκκοι: σταφυλόκοκκος

ΜΕΤΑΓΩΓΗ

Μεταβίβαση γενετικού υλικού με Μεταβίβαση γενετικού υλικού με βακτηριοφάγους.Δεν συμβάλει σημαντικά στην επίκτητη αντοχή των μικροβίωντων μικροβίων.

ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΗ

Μεταφορά χρωμοσωματικού DNA από ένα κύτταρο στο άλλο. Η ενσωμάτωση γίνεται μόνο α ό συγγενή Η ενσωμάτωση γίνεται μόνο από συγγενή μικροοργανισμό.

Έχει παρατηρηθεί σε:

- πνευμονιόκοκκο - χρυσίζοντα σταφυλόκοκκο

ό έ - αιμόφιλος ναισσέρια H. influenzae – H. parainfluenzac

ΑΛΛΑΓΗ ΤΟΥ ΒΙΟΛΟΓΙΚΟΥ ΣΤΟΧΟΥ ΔΡΑΣΕΩΣ

Τα αντιβιοτικά συγκεντρώνονται στα σημεία δράσεως αλλά λόγω

αλλαγής διαμόρφωσης των μικροβίων αυτά δεν μπορούν να δράσουν.

Τυπικό παράδειγμα η αντοχή των βακτηριδίωνστις μακρολίδες και στην στρεπτομυκίνη λόγωμεταβολής της δομής των ριβοσωμάτων.

Η αντοχή των σταφυλόκοκκων στη μεθικιλλίνηοφείλεται στη μεταβολή των δεσμευτικών

πρωτεϊνών της πενικιλίνης.

ΕΛΑΤΤΩΜΕΝΗ ΚΥΤΤΑΡΙΚΗ ΔΙΑΠΕΡΑΤΟΤΗΤΑ

Θεωρείται σαν αποφασιστικός παράγων ρ φ ς ρ γανάπτυξης αντοχής τα τελευταία χρόνια και έχει σημασία μόνο για τα GRAM (-) βακτηρίδια.Αντοχή GRAM (-) βακτηριδίων σε υδρόφοβα Αντοχή GRAM ( ) βακτηριδίων σε υδρόφοβα αντιβιοτικά:

• ερυθρομυκίνη, κλινταμυκίνη • φουσιδικό οξύ, βανκομυκίνη

ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΩΝΣΥΝΔΥΑΣΜΟΣ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΩΝ

Η πλειονότητα των λοιμώξεων αντιμετωπίζεται με ένα αντιμετωπίζεται με ένα αντιμικροβιακό φάρμακο, αλλά υπάρχουν ενδείξεις για συνδυασμό δύο ή περισσοτέρων φαρμάκωνδύο ή περισσοτέρων φαρμάκων.

Όταν χρησιμοποιούνται τα ά δ ό δ ά αντιβιοτικά σε συνδυασμό η δράση

τους μπορεί να είναι: - αδιάφορη

- αθροιστική - συνεργική ανταγωνιστική- ανταγωνιστική

ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΥ ΦΑΡΜΑΚΩΝ

Σε πολυμικροβιακές λοιμώξεις όπως:- εγκαύματα

- χρόνια πυελονεφρίτιδα - βρογχιεκτασία βρ γχ- περιτονίτιδα - ορισμένα εγκεφαλικά αποστήματα

Για έναρξη θεραπείας σοβαρών λοιμώξεωνΓια έναρξη θεραπείας σοβαρών λοιμώξεων(μηνιγγίτιδας, σηψαιμίας), όταν δεν υπήρχεαποτέλεσμα καλλιέργειας.

Για επίτευξη συνεργικού αποτελέσματος σε ξη ργ μ ςλοιμώξεις που οφείλονται σε ανθεκτικά μικρόβια, όπως σε ενδοκαρδίτιδα από εντερόκοκκο (πενικ+αμινογλυκοσίδη), σε λοιμώξεις από ψευδομονάδα (αντιψευδ. Πενικ+αμινογλυκοσίδη), σε ψευδομονάδα (αντιψευδ. Πενικ αμινογλυκοσίδη), σε μυκητιάσεις (αμφοτερικίνη Β+5- φθόριοκυτοσίνη).

Για ελάττωση της τοξικότητας όπως χορήγηση μείγματος τριών σουρφοναμιδών για την α οφυγή μείγματος τριών σουρφοναμιδών για την αποφυγή κρυσταλλουρίας.

Για πρόληψη ανάπτυξης ανθεκτικών στελεχών όπως στη θεραπεία της φυματίωσης.

ΣΥΝΕΡΓΕΙΑ ΣΥΝΔΥΑΣΜΟΥ ΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΩΝΑΝΤΙΒΙΟΤΙΚΩΝ

Συνδυασμός αντιβιοτικών Μικροοργανισμοί

Πενικιλίνη G ή Βανκομυκίνη – Αμυνογλυκοσίδη

Είδη στρεπτόκοκκων

Ναφκιλλίνη ή Βανκομυκίνη – Είδη Αμυνογλυκοσίδη στρεπτόκοκκων

Αμπικιλλίνη –Αμινογλυκοσίδη

Listeria –Εντερόκοκκος

Τικαρκιλλίνη ή Πιπερακιλλίνη –Αμυνογλυκοσίδη

Ψευδομονάδα

Κεφαζολί η KlebsiellaΚεφαζολίνη –Αμινογλυκοσίδη

Klebsiella

Τικαρκιλλίνη –Αμινογλυκοσίδη

AcinetobacterΑμινογλυκοσίδηΙσονιαζίδη –αιθαμβουτόλη ή Ριφαμπικίνη

Μυκοβακτηρίδιο