tai lieu hoa hay Chuong4

Ch¬ng 4ph¶n øng ho¸ häc

A. Tãm t¾t lÝ thuyÕt

I - Ph©n lo¹i ph¶n øng ho¸ häc

1. Ph¶n øng ho¸ hîp

Lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã cã mét chÊt míi ®îc t¹o thµnh tõ hai hay nhiÒu chÊt ban ®Çu.

ThÝ dô : Na2O + H2O 2NaOH

Zn + Cl2 ZnCl2

2. Ph¶n øng ph©n huû

Lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã tõ mét chÊt sinh ra nhiÒu chÊt míi.

ThÝ dô : 2KClO3 2KCl + 3O2

2KMnO4 K2MnO4 + MnO2 + O2

3. Ph¶n øng thÕ

Lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã nguyªn tö cña ®¬n chÊt thÕ chç nguyªn tö cña nguyªn tè kh¸c trong hîp chÊt.

ThÝ dô : Fe + CuCl2 FeCl2 + Cu

Zn + H2SO4 ZnSO4 + H2

4. Ph¶n øng trao ®æi

Lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã hai hîp chÊt trao ®æi víi nhau thµnh phÇn cÊu t¹o nªn chóng.

ThÝ dô : FeSO4 + 2NaOH Fe(OH)2 + Na2SO4

Na2CO3 + H2SO4 Na2SO4 + H2O + CO2

1

II - Ph¶n øng to¶ nhiÖt, ph¶n øng thu nhiÖt

1. Ph¶n øng to¶ nhiÖt

Lµ ph¶n øng ho¸ häc gi¶i phãng n¨ng lîng díi d¹ng nhiÖt (H < 0).

ThÝ dô : ë 298K

CH4(k) + 2O2(k) CO2(k) + 2H2O(l) H = -

890,35kJ

H2(k) + O2(k) H2O(l) H = -

285,60kJ/mol

2. Ph¶n øng thu nhiÖt

Lµ ph¶n øng ho¸ häc hÊp thô n¨ng lîng díi d¹ng nhiÖt (H > 0).

ThÝ dô : ë 298K

N2(k) + O2(k) NO(k) H =

90,29kJ/mol

III - Ph¶n øng oxi ho¸ - khö

1. Çc kh¸i niÖm

- Ph¶n øng oxi ho¸ - khö lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã cã sù chuyÓn electron gi÷a çc chÊt ph¶n øng, hay ph¶n øng oxi ho¸ - khö lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã cã sù thay ®æi sè oxi ho¸ cña mét sè nguyªn tè.

- Sè oxi ho¸ cña mét nguyªn tè trong hîp chÊt lµ ®iÖn tÝch cña nguyªn tö nguyªn tè ®ã trong ph©n tö nÕu gi¶ ®Þnh liªn kÕt gi÷a çc nguyªn tö trong ph©n tö lµ liªn kÕt ion.

- ChÊt khö lµ chÊt nhêng electron hay lµ chÊt cã sè oxi ho¸ t¨ng sau ph¶n øng. ChÊt khö cßn ®îc gäi lµ chÊt bÞ oxi ho¸.

- ChÊt oxi ho¸ lµ chÊt nhËn electron hay lµ chÊt cã sè oxi ho¸ gi¶m sau ph¶n øng. ChÊt oxi ho¸ cßn ®îc gäi lµ chÊt bÞ khö.

2

- Sù oxi ho¸ mét chÊt lµ lµm cho chÊt ®ã nhêng electron hay lµm t¨ng sè oxi ho¸ cña chÊt ®ã.

- Sù khö mét chÊt lµ lµm cho chÊt ®ã nhËn electron hay lµm gi¶m sè oxi ho¸ cña chÊt ®ã.

2. Çc ph¬ng ph¸p lËp ph¬ng tr×nh cña ph¶n øng oxi ho¸ - khö

a) Ph¬ng ph¸p th¨ng b»ng electron.

Ph¬ng ph¸p nµy dùa trªn nguyªn t¾c : Tæng sè electron do chÊt khö nhêng ph¶i ®óng b»ng tæng sè electron do chÊt oxi ho¸ nhËn.

ThÝ dô : LËp ph¬ng tr×nh cña ph¶n øng oxi ho¸ - khö sau

KClO3 + HBr KCl + Br2 + H2O

Bíc 1 : X¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cña nh÷ng nguyªn tè cã sè oxi ho¸ thay ®æi

Bíc 2 : ViÕt qu¸ tr×nh oxi ho¸ vµ qu¸ tr×nh khö, c©n b»ng mçi qu¸ tr×nh

Bíc 3 : X¸c ®Þnh hÖ sè thÝch hîp sao cho tæng sè electron do chÊt khö nhêng ®i b»ng tæng sè electron do çc chÊt oxi ho¸ nhËn.

Bíc 4 : §Æt hÖ sè cña chÊt oxi ho¸, chÊt khö vµo s¬ ®å ph¶n øng vµ hoµn thµnh ph¬ng tr×nh.

KClO3 + 6HBr KCl + 3Br2 + 3H2O

3

b) Ph¬ng ph¸p sè oxi ho¸

Ph¬ng ph¸p nµy dùa trªn nguyªn t¾c : Trong mét ph¶n øng oxi ho¸ - khö, tæng sè sè oxi ho¸ t¨ng cña çc nguyªn tè nµy b»ng tæng sè sè oxi ho¸ gi¶m cña çc nguyªn tè kia.

ThÝ dô : LËp ph¬ng tr×nh cña ph¶n øng oxi ho¸ - khö sau

FeS2 + O2 Fe2O3 + SO2

Bíc 1 : X¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cña nh÷ng nguyªn tè cã sè oxi ho¸ thay ®æi

Bíc 2 : TÝnh tæng sè sè oxi ho¸ t¨ng vµ tÝnh tæng sè sè oxi ho¸ gi¶m

- Tæng sè sè oxi ho¸ t¨ng :

+ Fe t¨ng : +1

Tæng sè sè oxi ho¸ t¨ng : + 11

+ S t¨ng : +5 x 2

- Tæng sè oxi ho¸ gi¶m : -2 x 2 Tæng sè sè oxi ho¸ gi¶m : - 4

Bíc 3 : X¸c ®Þnh hÖ sè thÝch hîp sao cho tæng sè oxi ho¸ t¨ng b»ng tæng sè sè oxi ho¸ gi¶m

+ Tæng sè sè oxi ho¸ t¨ng : + 11

x 4

+ Tæng sè sè oxi ho¸ gi¶m : - 4

x 11

Bíc 4 : §Æt hÖ sè cña chÊt oxi ho¸, chÊt khö vµo s¬ ®å ph¶n øng vµ hoµn thµnh ph¬ng tr×nh

4FeS2 + 11O2 4Fe2O3 + 8SO2

B. Bµi tËp

4.1 H·y lùa chän ph¬ng ¸n ®óng trong çc ph¸t biÓu sau :

4

A. Ph¶n øng ho¸ häc lµ qu¸ tr×nh ph¸ vì çc liªn kÕt nµy ®ång thêi t¹o thµnh çc liªn kÕt kh¸c.

B. Ph¶n øng ho¸ häc lµ sù biÕn ®æi chÊt nµy (chÊt tham gia ph¶n øng) thµnh chÊt kh¸c (s¶n phÈm ph¶n øng) diÔn ra theo mét qu¸ tr×nh.

C. Ph¶n øng ho¸ häc lµ qu¸ tr×nh t¹o thµnh chÊt míi.

D. Ph¶n øng ho¸ häc lµ qu¸ tr×nh thay ®æi sè oxi ho¸ cña çc nguyªn tè trong çc ®¬n chÊt vµ hîp chÊt.

4.2 Cã çc qu¸ tr×nh sau:

1. §èt ch¸y than trong kh«ng khÝ.

2. Lµm bay h¬i níc biÓn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt muèi.

3. Nung v«i.

4. T«i v«i.

Trong çc qu¸ tr×nh trªn, nh÷ng qu¸ tr×nh nµo cã ph¶n øng ho¸ häc x¶y ra ?

A. TÊt c¶ ; B. Çc qu¸ tr×nh 1, 2, 3 ;

C. Çc qu¸ tr×nh 2, 3, 4 ; D. Çc qu¸ tr×nh 1, 3, 4.


A. Ph¶n øng ho¸ hîp lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã cã mét chÊt míi ®îc t¹o thµnh tõ hai hay nhiÒu chÊt ban ®Çu.

B. Ph¶n øng ho¸ hîp lµ sù kÕt hîp hai hay nhiÒu chÊt ban ®Çu ®Ó t¹o thµnh chÊt míi.

C. Ph¶n øng ho¸ hîp lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp çc ®¬n chÊt thµnh mét hîp chÊt.

D. Ph¶n øng ho¸ hîp lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp çc ®¬n chÊt vµ hîp chÊt thµnh çc hîp chÊt míi.

4.4 Cã çc ph¶n øng ho¸ häc sau :

1. CaO + H2O Ca(OH)2

2. Cu + Cl2 CuCl2

5

3. CuO + 2HCl CuCl2 + H2O

4. CuSO4 + BaCl2 CuCl2 + BaSO4

Trong çc ph¶n øng ho¸ häc trªn, ph¶n øng nµo lµ ph¶n øng ho¸ hîp ?

A. Çc ph¶n øng 1, 2, 3 B. Çc ph¶n øng 1, 2, 4

C. Çc ph¶n øng 2, 3, 4 D. Çc ph¶n øng 1, 2


A. Ph¶n øng ph©n huû lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã cã hai hay nhiÒu míi ®îc t¹o thµnh tõ çc chÊt ban ®Çu.

B. Ph¶n øng ph©n huû lµ sù ph©n huû hai hay nhiÒu chÊt ban ®Çu ®Ó t¹o thµnh chÊt míi.

C. Ph¶n øng ph©n huû lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã tõ mét chÊt sinh ra nhiÒu chÊt míi.

D. Ph¶n øng ph©n huû lµ qu¸ tr×nh ph©n huû chÊt thµnh nhiÒu chÊt míi.


1. CaCO3 CaO + CO2

2. NH4NO3 N2O + 2H2O

3. CuO + H2 Cu + H2O

4. 2AgNO3 2Ag + 2NO2 + O2

Trong çc ph¶n øng ho¸ häc trªn, ph¶n øng nµo lµ ph¶n øng ph©n huû ?


C. Çc ph¶n øng 2, 3, 4 D. Çc ph¶n øng 1, 3, 4


A. Ph¶n øng thÕ lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã nguyªn tö cña ®¬n chÊt thÕ nguyªn tö cña nguyªn tè kh¸c trong hîp chÊt.

6

B. Ph¶n øng thÕ lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã cã sù tham gia cña çc ®¬n chÊt vµ çc hîp chÊt.

C. Ph¶n øng thÕ lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã cã sù tham gia cña ®¬n chÊt víi hîp chÊt t¹o thµnh mét chÊt míi.

D. Ph¶n øng thÕ lµ qu¸ tr×nh t¹o thµnh nhiÒu chÊt míi tõ hai hay nhiÒu chÊt ban ®Çu.


1. 2Al + Fe2O3 Al2O3 + 2Fe

2. Fe + CuSO4 Cu + FeSO4

3. ZnSO4 + BaCl2 ZnCl2 + BaSO4

4. Ca + 2HCl CaCl2 + H2

Trong çc ph¶n øng ho¸ häc trªn, ph¶n øng nµo lµ ph¶n øng thÕ ?


C. Çc ph¶n øng 2, 3, 4 D. Çc ph¶n øng 1, 3, 4


A. Ph¶n øng trao ®æi lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã hai hîp chÊt trao ®æi víi nhau thµnh phÇn cÊu t¹o nªn chóng.

B. Ph¶n øng trao ®æi lµ sù trao ®æi hai hay nhiÒu chÊt ban ®Çu ®Ó t¹o thµnh chÊt míi.

C. Ph¶n øng trao ®æi lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã çc chÊt ph¶n øng víi nhau sinh ra nhiÒu chÊt míi.

D. Ph¶n øng trao ®æi lµ qu¸ tr×nh trao ®æi çc nguyªn tö cña çc nguyªn tè gi÷a çc chÊt víi nhau.

4.10 Ph¸t biÓu nµo lµ ®óng trong çc ph¸t biÓu sau ?

A. Ph¶n øng to¶ nhiÖt lµ ph¶n øng ho¸ häc gi¶i phãng n¨ng l-îng díi d¹ng nhiÖt.

B. Ph¶n øng to¶ nhiÖt lµ ph¶n øng ho¸ häc hÊp thô n¨ng l-îng díi d¹ng nhiÖt.

7

C. Ph¶n øng to¶ nhiÖt lµ ph¶n øng lµm cho m«i trêng xung quanh nãng lªn.

D. Ph¶n øng to¶ nhiÖt lµ ph¶n øng ho¸ häc hÊp thô n¨ng l-îng cña m«i trêng xung quanh.

4.11 Ph¸t biÓu nµo lµ ®óng trong çc ph¸t biÓu sau ?

A. Ph¶n øng oxi ho¸ - khö lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã cã sù chuyÓn electron gi÷a çc chÊt ph¶n øng hay ph¶n øng oxi ho¸ - khö lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã cã sù thay ®æi sè oxi ho¸ cña mét sè nguyªn tè.

B. Ph¶n øng oxi ho¸ - khö lµ sù trao ®æi hai hay nhiÒu chÊt ban ®Çu ®Ó t¹o thµnh chÊt míi.

C. Ph¶n øng oxi ho¸ - khö lµ ph¶n øng ho¸ häc trong ®ã çc chÊt ph¶n øng víi nhau sinh ra nhiÒu chÊt míi trong ®ã cã sù thay ®æi sè oxi ho¸.

D. Ph¶n øng oxi ho¸ - khö lµ qu¸ tr×nh trao ®æi çc electron gi÷a çc nguyªn tö cña çc nguyªn tè cña çc chÊt víi nhau.

4.12 Cho qu¸ tr×nh sau: Fe - 2e Fe+2

Trong çc kÕt luËn sau kÕt luËn nµo ®óng ?

A. Qu¸ tr×nh trªn lµ qu¸ tr×nh khö

B. Qu¸ tr×nh trªn lµ qu¸ tr×nh oxi ho¸

C. Trong qu¸ tr×nh trªn Fe ®ãng vai trß chÊt oxi ho¸

D. Trong qu¸ tr×nh trªn Fe+2 ®ãng vai trß chÊt khö

4.13 Cho qu¸ tr×nh sau: Cu+2 + 2e Cu

Trong çc kÕt luËn sau kÕt luËn nµo ®óng ?

A. Qu¸ tr×nh trªn lµ qu¸ tr×nh khö

B. Qu¸ tr×nh trªn lµ qu¸ tr×nh oxi ho¸

C. Trong qu¸ tr×nh trªn Cu ®ãng vai trß chÊt oxi ho¸

D. Trong qu¸ tr×nh trªn Cu+2 ®ãng vai trß chÊt khö

8

4.14 a) H·y nªu sù kh¸c nhau gi÷a çc kh¸i niÖm sau :

- ChÊt oxi ho¸ vµ sù oxi hãa.

- ChÊt khö vµ sù khö.

b) "Mét chÊt cã tÝnh oxi ho¸ khi tiÕp xóc víi mét chÊt cã tÝnh khö, nhÊt thiÕt x¶y ra ph¶n øng oxi ho¸ - khö".

KÕt luËn trªn ®óng hay sai ? Gi¶i thÝch.

4.15 H·y viÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc ®Ó ®iÒu chÕ AlCl3 :

- B»ng mét ph¶n øng ho¸ hîp.

- B»ng mét ph¶n øng thÕ.

- B»ng mét ph¶n øng trao ®æi.

Trong çc ph¶n øng ho¸ häc trªn, ph¶n øng nµo lµ ph¶n øng oxi ho¸ - khö ? Gi¶i thÝch.

4.16 LËp çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc sau theo ph¬ng ph¸p th¨ng b»ng electron.

1. KBr + KMnO4 + H2SO4 K2SO4 + Br2 + MnSO4 + H2O

2. CrCl3 + Br2 + KOH K2CrO4 + KBr + KCl + H2O

3. CrI3 + Cl2 + KOH KIO4 + KCl + K2CrO4 + H2O

4. Cl2 + K2S2O3 + KOH K2SO4 + KCl + H2O


1. Cu2S + HNO3 CuSO4 + NO2 + Cu(NO3)2 + H2O

2. As2S3 + H2O + HNO3 H2SO4 + H3AsO4 + NO

3. Fe + H2SO4 ®Æc Fe2(SO4)3 + SO2 + H2O

4. Al + HNO3 Al(NO3)3 + NH4NO3 + H2O


1. FexOy + HNO3 Fe(NO3)3 + N2O + H2O

2. K2S + K2Cr2O7 + H2SO4 K2SO4 + S + Cr2(SO4)3 + H2O

9

3. C6H12O6 + KMnO4 + H2SO4 CO2 + K2SO4 + MnSO4 +

H2O

4.19 LËp çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc sau theo ph¬ng ph¸p sè oxi ho¸.

1. K2SO3 + KMnO4 + KHSO4 K2SO4 + ….

2. FexOy + H2SO4 ®Æc Fe2(SO4)3 + …

3. H2C2O4 + K2Cr2O7 + H2SO4 CO2 + …

4. NO + K2Cr2O7 + H2SO4 HNO2 + K2SO4 +…

4.20 Hoµn thµnh çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc sau :

1. KMnO4 + HCl KCl + MnCl2 + Cl2 + H2O

2. FeS2 + KNO3 Fe2O3 + KNO2 + SO2

3. FeO + HNO3 Fe(NO3)3 + NxOy + H2O

4. Fe2O3 + HNO3 Fe(NO3)3 + H2O

Dùa vµo çc hÖ sè t×m ®îc ë ph¬ng tr×nh (3) h·y suy luËn

®Ó t×m çc hÖ sè cho ph¬ng tr×nh Fe3O4 + HNO3

Fe(NO3)3 + NxOy + H2O

4.21 Cho ba mÈu Mg vµo ba cèc chøa dung dÞch axit HNO3 nång

®é kh¸c nhau :

- Cèc thø nhÊt cã khÝ kh«ng mµu tho¸t ra, ho¸ n©u ngoµi kh«ng khÝ.

- Cèc thø hai cã khÝ kh«ng mµu, kh«ng mïi, kh«ng ch¸y vµ h¬i nhÑ h¬n kh«ng khÝ tho¸t ra.

- Cèc thø ba kh«ng thÊy khÝ tho¸t ra, nhng nÕu lÊy dung dÞch sau khi mÈu Mg tan hÕt cho t¸c dông víi dung dÞch NaOH d thÊy khÝ cã mïi khai tho¸t ra.

ViÕt çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc cho çc thÝ nghiÖm trªn.

4.22 Trong hai ph¶n øng ho¸ häc sau :

10

2KOH + H2S K2S + 2H2O

(1)

2FeCl3 + H2S 2HCl + 2FeCl2 + S

(2)

ph¶n øng nµo lµ ph¶n øng axit - baz¬, ph¶n øng nµo lµ ph¶n

øng oxi ho¸ - khö ? Trong ®ã H2S ®ãng vai trß g× ? Gi¶i thÝch.

4.23 Mét kim lo¹i M t¸c dông víi HNO3 lo·ng thu ®îc M(NO3)3, níc

vµ hçn hîp khÝ E chøa N2 vµ N2O. Khi hoµ tan hoµn toµn 1,62g

kim lo¹i M trong dung dÞch HNO3 lo·ng, d thu ®îc 448,0ml khÝ

E cã tØ khèi h¬i so víi H2 lµ 18,0. X¸c ®Þnh kim lo¹i M.

4.24 Khèi lîng ph©n tö 3 muèi cacbonat cña 3 kim lo¹i A, B, C ho¸ trÞ II lËp thµnh cÊp sè céng víi c«ng sai lµ 16. Tæng sè h¹t proton vµ n¬tron cña 3 h¹t nh©n 3 nguyªn tè A, B, C lµ 120.

a) X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö ba muèi.

b) ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc cña çc ph¶n øng x¶y ra khi ba

muèi trªn t¸c dông víi dung dÞch HNO3 lo·ng.


1. Na2SO3 + KMnO4 + H2SO4 Na2SO4 + MnSO4 +

K2SO4 + H2O

2. Na2SO3 + KMnO4 + KOH Na2SO4 + K2MnO4 +

H2O

3. Na2SO3 + KMnO4 + H2O Na2SO4 + MnO2 + KOH


1. Al + K2Cr2O7 + H2SO4 ?

2. Al + KClO3 ?

3. Al + Na2O2 ?

4. Al + KMnO4 MnO2 + ?

11

4.27 Hoµn thµnh çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc sau:

1. KMnO4 + C6H12O6 + H2SO4 MnSO4 + CO2 + ?

2. MnSO4 + KClO3 + KOH K2MnO4 + KCl + ?

3. PH3 + KMnO4 + H2SO4 H3PO4 + K2SO4 +

MnSO4 + H2O

4. C2H4 + KMnO4 + H2O C2H4(OH)2 + MnO2 +

KOH

4.28 Hoµn thµnh çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc sau:

1. NaCrO2 + Br2 + NaOH Na2CrO4 + NaBr +

H2O

2. Fe(CrO2)2 + O2 + K2CO3 Fe2O3 + CO2 +

K2CrO4

3. C2H5OH + K2Cr2O7 + HCl CH3CHO + ?

4. Na2Cr2O7 + C (nung nãng) CO+ NaCrO2

4.29 Hoµ tan hoµn toµn m gam mét s¾t oxit FexOy b»ng dung

dÞch H2SO4 ®Æc, nãng thu ®îc khÝ A vµ dung dÞch B. Cho

khÝ A hÊp thô hoµn toµn bëi dung dÞch NaOH d t¹o ra 12,6g muèi. MÆt kh¸c c« c¹n dung dÞch B thu ®îc 120g muèi khan. X¸c ®Þnh c«ng thøc cña s¾t oxit trªn.

4.30 Hoµ tan hoµn toµn 1,805g mét hçn hîp gåm Fe vµ kim lo¹i M cã ho¸ trÞ n duy nhÊt b»ng dung dÞch HCl d, thu ®îc 1,064

lÝt H2, cßn khi hoµ tan 1,805g hçn hîp trªn b»ng dung dÞch

HNO3 lo·ng, d thu ®îc 0,896 lÝt khÝ NO. H·y X¸c ®Þnh kim lo¹i

M vµ tÝnh % khèi lîng cña mçi kim lo¹i trong hçn hîp. BiÕt çc thÓ tÝch khÝ ®o ë ®iÒu kiÖn chuÈn.

4.31 Hoµ tan hoµn toµn oxit FexOy trong dung dÞch H2SO4 ®Æc,

nãng thu ®îc dung dÞch A1 vµ khÝ B1.

12

Cho khÝ B1 lÇn lît t¸c dông víi çc dung dÞch Br2 vµ dung dÞch

NaOH, dung dÞch K2CO3 (biÕt r»ng axit t¬ng øng cña B1 m¹nh

h¬n axit t¬ng øng cña CO2) Cho dung dÞch A1 t¸c dông víi

NaOH d, läc kÕt tña råi nung nãng ®Õn khèi lîng kh«ng ®æi

thu ®îc chÊt r¾n A2. ViÕt çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc cña çc

qu¸ tr×nh trªn.

4.32 Nung nãng 22,35g hçn hîp 2 muèi KClO3 vµ KNO3 (cã MnO2

xóc t¸c, khèi lîng MnO2 kh«ng ®¸ng kÓ) ®Õn khèi lîng kh«ng

®æi thu ®îc hçn hîp r¾n A vµ khÝ B. Trong A, KCl chiÕm 46,71% khèi lîng.

a) TÝnh khèi lîng mçi muèi trong hçn hîp r¾n ban ®Çu.

b) TÝnh thÓ tÝch khÝ B thu ®îc (®kc).

4.33 C©n b»ng çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc theo ph¬ng ph¸p th¨ng b»ng electron vµ nãi râ chÊt khö vµ chÊt oxi ho¸.

1. NH3 + O2 NO + H2O

2. NO2 + NaOH NaNO2 + NaNO3 + H2O

3. NH4NO2 N2 + H2O

4. KClO3 + NH3 KNO3 + KCl + Cl2 + H2O

4.34 C©n b»ng çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc theo ph¬ng ph¸p th¨ng b»ng electron vµ nãi râ chÊt khö vµ chÊt oxi ho¸.

1. Cu + NaNO3 + H2SO4 CuSO4 + Na2SO4 + NO + H2O

2. CuFeS2 + O2 CuO + Fe2O3 + SO2

3. Cu2S + HNO3 Cu(NO3)2 + H2SO4 + NO + H2O

4. CuS + HNO3 Cu(NO3)2 + S + NO + H2O

4.35 C©n b»ng çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc theo ph¬ng ph¸p sè oxi ho¸ vµ nãi râ chÊt khö vµ chÊt oxi ho¸.

13

1. FeSO4 + KMnO4 + H2SO4 Fe2(SO4)3 + K2SO4 +

MnSO4 + H2O

2. CuFeS2 + Fe2(SO4)3 + O2 + H2O CuSO4 + FeSO4+

H2SO4

3. Fe3O4 + HNO3 NxOy + Fe(NO3)3 +

H2O

4. PbS + HNO3 S + Pb(NO3)2 + NO

+ H2O

4.36 C©n b»ng çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc theo ph¬ng ph¸p sè oxi ho¸ vµ nãi râ chÊt khö vµ chÊt oxi ho¸.

1. KNO3 + FeS2 (nung nãng) SO2 + ?

2. K2Cr2O7 + H2S + H2SO4 ?

3. Na2S2O3 + SeO2 + H2O Na2S4O6 + Se + ?

4. (NH4)2S2O8 + MnSO4 + H2O HMnO4 + ?

4.37 X¸c ®Þnh sè oxi ho¸ cña çc nguyªn tö çc nguyªn tè trong

çc chÊt sau : POCl3 ; Na2S2O3 ; NaAuCl4 ; H2HgCl4 ;

(NH4)2S2O8.

4.38 C©n b»ng çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc sau, nãi râ chÊt khö vµ chÊt oxi ho¸ :

1. CuS + HNO3 SO2 + NO + . . .

2. CrI3 + KOH + Cl2 K2CrO4 + KIO4 +…

3. HgS + HCl + HNO3 H2HgCl4 + NO + H2SO4 + ...

4.39 C©n b»ng çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc sau (ph¶n øng 2 ë d¹ng tæng qu¸t) :

1. Cl2 + NaOH NaClO3 + NaCl +H2O

2. M2Ox + HNO3 M(NO3)3 + NO + H2O

14

Víi gi¸ trÞ nµo cña x th× ph¶n øng 2 lµ ph¶n øng oxi hãa - khö, hoÆc lµ ph¶n øng trao ®æi ?

4.40 Hoµn thµnh çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc sau ®©y (nÕu cã x¶y ra):

1. Zn + H2SO4 lo·ng 2. S + H2SO4 ®Æc, nãng

3. H2S (k) + SO2(k) 4. FeS2 + HCl (dung dÞch)

4.41 Cho 0,96g Cu t¸c dông víi HNO3 d thu ®îc 0,224 lÝt (®kc)

khÝ X duy nhÊt. Chøng minh X chØ cã thÓ lµ NO.

4.42 Cho 1,35g hçn hîp Cu, Mg, Al t¸c dông víi dung dÞch HNO3

d thu ®îc 1,12 lÝt hçn hîp khÝ NO vµ NO2 (®kc) cã khèi lîng mol trung b×nh lµ 40,0 g. TÝnh tæng khèi lîng muèi nitrat sinh ra.

4.43 Hoµn thµnh çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc vµ nãi râ trong çc

ph¶n øng ®ã H2O ®ãng vai trß g×.

1. NO2 + H2O HNO3 + NO

2. NaH + H2O H2 + …

3. F2 + H2O HF + O2

4. KO2 + CO2 O2 + K2CO3


- Cho Zn vµo dung dÞch CrCl3.

- Sôc Cl2 vµo dung dÞch KCrO2 trong m«i trêng KOH.

Nªu vai trß cña Cr trong çc ph¶n øng ho¸ häc trªn.

4.45 B»ng çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc, h·y gi¶i thÝch çc hiÖn t-îng :

1. Trong níc ma cã chøa mét lîng nhá axit HNO3.

15

2. Trong níc th«ng thêng cã chøa mét lîng nhá Ca(HCO3)2 vµ

Mg(HCO3)2 hoµ tan.

3. Thæi kh«ng khÝ vµo dung dÞch HCl cã chøa m¶nh vôn Cu.

4.46 Hoµn thµnh çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc sau vµ nãi râ ph¶n øng nào là ph¶n øng oxi ho¸ - khö, chÊt nào là chÊt khö vµ chÊt nào là chÊt oxi ho¸.

1. CaCO3 + HCl

2. Cl2 + NaOH

3. NO2 + KOH

4. FexOy + HNO3 (®Æc, nãng) NO2 + …

4.47 Cho mét lîng Cu2S t¸c dông hoµn toµn víi dung dÞch HNO3

®un nãng t¹o thµnh dung dÞch A1 vµ gi¶i phãng khÝ A2 kh«ng

mµu dÔ ho¸ n©u ngoµi kh«ng khÝ. Chia A1 thµnh 2 phÇn.

Thªm dung dÞch BaCl2 vµo phÇn 1 thÊy t¹o kÕt tña tr¾ng A3

kh«ng tan trong axit d.

H·y chØ ra A1, A2, A3 lµ g×.

ViÕt çc ph¬ng tr×nh m« t¶ çc qu¸ tr×nh ho¸ häc trªn.

4.48 Mét oxit kim lo¹i cã c«ng thøc lµ MxOy trong ®ã M chiÕm

72,41% khèi lîng. Khö hoµn toµn oxit nµy b»ng khÝ CO thu ®-

îc 16,8g kim lo¹i M. Hoµ tan hoµn toµn lîng M b»ng HNO3

®Æc, nãng thu ®îc muèi cña M ho¸ trÞ III vµ 0,9mol NO2.

ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc vµ x¸c ®Þnh oxit kim lo¹i.

4.49 H·y chän 2 muèi A, B tho¶ m·n çc ®iÒu kiÖn sau :

A + B kh«ng ph¶n øng ; A + Cu kh«ng ph¶n øng

B + Cu kh«ng ph¶n øng ; A + B + Cu cã ph¶n øng.

ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc minh ho¹.

16

4.50 Hoµn thµnh s¬ ®ç ph¶n øng cña çc chÊt v« c¬ sau:

1. KhÝ (1) + r¾n (1) KhÝ (2) +

r¾n (2)

2. KhÝ (1) + r¾n (2) r¾n (4)

3. R¾n (2) + Cacbon R¾n (3) +

KhÝ (2)

4. KhÝ (2) + oxi KhÝ (1)

BiÕt KLPT khÝ (2): KLPT r¾n (2) = 0,7.

4.51 Hoµn thµnh çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc sau vµ nãi râ ph¶n øng nào là ph¶n øng oxi ho¸ - khö, chÊt nào là chÊt khö vµ chÊt nào là chÊt oxi ho¸.

1. FeCO3 + HNO3 NO + …

2. FeS + HNO3 3NO + H2SO4 + Fe(NO3)3 + …

3. Fe3O4 + HNO3 NO + …

4.52 Thay mçi dÊu ? b»ng 1 c«ng thøc ho¸ häc thÝch hîp vµ viÕt

ph¬ng tr×nh ph¶n øng cho ph¶n øng ®ã:

1. ? + HCl FeCl2 + H2

2. CuO + H2SO4 ? + ?

3. ? + HCl FeCl2 + FeCl3 + H2O

4. CuCl2 + ? NaCl + Cu(OH)2

5. Ca(HCO3)2 + ? CaCO3 + H2O


1. FeS2 + HNO3 H2SO4 + NO + …

2. Fe2(SO4)3 + Fe

Trong ph¶n øng 1, h·y x¸c ®Þnh chÊt oxi ho¸, chÊt khö vµ gi¶i thÝch.

17

NhiÖt ®é cao

Lß ®iÖn

NhiÖt ®é cao

Trong ph¶n øng 2, h·y cho biÕt çc cÆp oxi ho¸ - khö tham gia ph¶n øng.

4.54 C©n b»ng çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc sau :

1. Cu2S + H2SO4 ®Æc CuSO4 + SO2 + H2O

2. FexOy+ Al FemOn + Al2O3

3. MxOy + HNO3 M(NO3)3 + NO + H2O

4. KClO + N2H4 KNO2 + Cl2 + KOH + K2O

4.55 Hoµ tan 50g hçn hîp Al-Zn vµo dung dÞch A chøa NaOH vµ

NaNO3 thÊy tho¸t ra hçn hîp khÝ B gåm NH3 vµ H2 cã thÓ tÝch

V lÝt (®kc).

a) ViÕt çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc.

b) T×m kho¶ng x¸c ®Þnh cña V.

4.56 Tr×nh bµy vai trß cña kim lo¹i vµ ion kim lo¹i trong ph¶n øng ho¸ häc. Cho thÝ dô minh ho¹.

4.57 C©n b»ng çc pthh cña ph¶n øng h÷u c¬ sau b»ng ph¬ng ph¸p trao ®æi electron, chØ râ sè electron trao ®æi.

1. C6H12O6 + H2SO4 CO2 + SO2 + H2O

2. K2Cr2O7 + RCH2OH + H2SO4 K2SO4 + Cr2(SO4)3 + RCHO

+ H2O

3. KMnO4 + CnH2n + H2SO4 K2SO4 + MnSO4 + CO2 +

H2O

4. RCH=CHR' + KMnO4 + H2O RCH(OH)CH(OH)R' + MnO2

+ KOH

4.58 §Ó m gam phoi bµo s¾t ngoµi kh«ng khÝ mét thêi gian t¹o

thµnh hçn hîp B gåm Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3 cã khèi lîng 30g.

Cho B t¸c dông hoµn toµn víi dung dÞch HNO3 thu ®îc 5,6 lÝt

khÝ NO (®kc). ViÕt çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc vµ tÝnh khèi lîng m theo ba ph¬ng ph¸p.

18

4.59 Mét mÈu Mg ®Ó ngoµi kh«ng khÝ bÞ oxi ho¸ mét phÇn thµnh MgO ®îc chia thµnh hai phÇn b»ng nhau. PhÇn mét hoµ

tan hoµn toµn trong dung dÞch HCl thu ®îc 3,136 lÝt H2. C«

c¹n dung dÞch thu ®îc 14,25g chÊt r¾n khan. PhÇn 2 cho t¸c

dông víi dung dÞch HNO3 thu ®îc 0,6272 lÝt khÝ X nguyªn

chÊt duy nhÊt (dung dÞch thu ®îc t¸c dông víi NaOH d kh«ng cã khÝ tho¸t ra). C« c¹n dung dÞch thu ®îc 22,2g r¾n A. TÝnh phÇn tr¨m Mg ®· bÞ oxi ho¸ thµnh MgO, X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña X (çc khÝ ®o ë ®kc).

4.60 Hoµ tan hoµn toµn 1,35 gam hçn hîp Mg, Cu, Ag vµo dung

dÞch HNO3 ®Æc d thu ®îc 1,12 lÝt hçn hîp khÝ NO, NO2 (®kc)

cã khèi lîng mol ph©n tö trung b×nh lµ 42,8. TÝnh khèi lîng

muèi nitrat khan thu ®îc khi c« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng.

4.61 §èt ch¸y 5,6g Fe thu ®îc 7,36g hçn hîp A gåm Fe2O3, Fe3O4

vµ Fe. Hoµ tan hoµn toµn hçn hîp A b»ng HNO3 thu ®îc dung

dÞch B vµ V lÝt khÝ D gåm NO vµ NO2. TØ khèi h¬i cña D so

víi H2 lµ 19.

a) TÝnh V (®o ë ®ktc).

b) Cho b×nh kÝn cã dung tÝch kh«ng ®æi lµ 4 lÝt chøa 600ml

H2O (D =1g/ml). PhÇn cßn l¹i cña b×nh chøa kh«ng khÝ (cã

20% oxi vµ 80% nit¬ theo thÓ tÝch) ë ®ktc. N¹p khÝ D vµo b×nh, l¾c ®Õn ph¶n øng hoµn toµn thu ®îc dung dÞch C. TÝnh nång ®é % dung dÞch C.

4.62 Hoµ tan 48,8g hçn hîp A gåm Cu vµ oxit s¾t b»ng lîng võa

®ñ HNO3 thu ®îc dung dÞch A chøa hai muèi vµ 11,2 lÝt hçn

hîp khÝ NO, NO2 cã tØ khèi h¬i so víi H2 lµ 19,8. C« c¹n dung

dÞch A thu ®îc 147,8g muèi khan. X¸c ®Þnh c«ng thøc cña oxit s¾t vµ thµnh phÇn phÇn tr¨m khèi lîng hçn hîp ®Çu.

4.63 Cho 18,2g hçn hîp X gåm hai kim lo¹i Al vµ Cu vµo 100ml

dung dÞch Y chøa H2SO4 12,0M vµ HNO3 2,0M, ®un nãng ®îc

19

dung dÞch Z vµ 8,96 lÝt hçn hîp khÝ J (®ktc) gåm NO vµ D

kh«ng mµu. BiÕt tØ khèi h¬i cña J so víi H2 lµ 23,5.

a) TÝnh sè mol mçi khÝ trong hçn hîp J.

b) TÝnh khèi lîng mçi kim lo¹i trong hçn hîp X, khèi lîng mçi muèi trong dung dÞch Z.

c) TÝnh thÓ tÝch dung dÞch NaOH 2,0M cÇn thªm vµo dung dÞch Z ®Ó thu ®îc kÕt tña cùc ®¹i vµ ®îc kÕt tña cùc tiÓu.

4.64 Hoµ tan 3,0g hçn hîp A gåm kim lo¹i R (ho¸ trÞ I) vµ kim lo¹i

R’ (ho¸ trÞ II) vµo dung dÞch chøa H2SO4 vµ HNO3 thu ®îc

2,94g hçn hîp B gåm hai khÝ NO2 vµ D cã thÓ tÝch 1,344 lÝt

(®kc).

a) TÝnh khèi lîng muèi khan thu ®îc, gi¶ sö tÊt c¶ çc muèi ®Òu lµ muèi sunfat.

b) NÕu cho cïng mét lîng clo t¸c dông hoµn toµn víi tõng kim lo¹i th× khèi lîng kim lo¹i R ®· ph¶n øng gÊp 3,375 lÇn khèi l-îng kim lo¹i R’ vµ khèi lîng muèi clorua cña R gÊp 2,126 lÇn khèi lîng muèi clorua cña R’ ®· t¹o thµnh. TÝnh thµnh phÇn % khèi lîng cña çc kim lo¹i trong hçn hîp A.

4.65 Hoµ tan hoµn toµn 3,945g hçn hîp hai kim lo¹i Mg vµ Al

trong HNO3 lo·ng thu ®îc dung dÞch A vµ 1,568 lÝt (®kc) hçn

hîp 2 khÝ kh«ng mµu cã khèi lîng 2,59g (trong ®ã cã mét khÝ dÔ bÞ ho¸ n©u ngoµi kh«ng khÝ). BiÕt dung dÞch sau ph¶n øng t¸c dông víi NaOH d kh«ng cã khÝ tho¸t ra.

a) TÝnh khèi lîng mçi kim lo¹i trong hçn hîp.

b) TÝnh sè mol HNO3 ®· ph¶n øng.

c) C« c¹n dung dÞch A thu ®îc bao nhiªu gam muèi khan ?

4.66 a) A lµ oxit cña kim lo¹i M (ho¸ trÞ n) cã 30% oxi theo khèi l-îng. X¸c ®Þnh c«ng thøc ph©n tö cña A.

b) Cho luång khÝ CO qua m gam A nung nãng mét thêi gian thu ®îc 4,32g hçn hîp 4 chÊt r¾n kh¸c nhau. Hoµ tan hoµn

20

toµn hçn hîp nµy vµo HNO3 d thu ®îc 0,448 lÝt khÝ B duy

nhÊt, B cã tØ khèi h¬i so víi H2 lµ 15. TÝnh m.

c) B×nh kÝn cã dung tÝch kh«ng ®æi lµ 3L chøa 491,2ml H2O

(D =1g/ml). PhÇn cßn l¹i cña b×nh chøa kh«ng khÝ (cã 20% oxi vµ 80% nit¬ theo thÓ tÝch) ë ®ktc. N¹p khÝ B vµo b×nh, l¾c kÜ ®Õn ph¶n øng hoµn toµn thu ®îc dung dÞch C. TÝnh nång ®é % dung dÞch C.

4.67 Chia 5,56g hçn hîp A chøa Fe vµ kim lo¹i M (ho¸ trÞ kh«ng ®æi) thµnh hai phÇn b»ng nhau. PhÇn I cho t¸c dông víi dung dÞch HCl d thu ®îc 1,568 lÝt khÝ. PhÇn II hoµ tan hoµn toµn

trong HNO3 thu ®îc 1,344 lÝt khÝ NO (kh«ng t¹o ra NH4NO3).

a) X¸c ®Þnh M vµ tÝnh thµnh phÇn % khèi lîng hçn hîp A.

b) Cho 2,78g A vµo 100,0ml dung dÞch B chøa AgNO3 vµ

Cu(NO3)2 thu ®îc dung dÞch C vµ 5,84g chÊt r¾n D gåm 3

kim lo¹i. Cho D t¸c dông víi dung dÞch HCl d thu ®îc 0,448 lÝt

H2. TÝnh nång ®é mol cña dung dÞch B.

4.68 Hoµ tan hoµn toµn m gam hçn hîp 3 kim lo¹i trong HNO3 thu

®îc V lÝt hçn hîp khÝ D (®o ë ®ktc) chøa NO vµ NO2 cã tØ

khèi h¬i so víi H2 lµ 18,2.

a) TÝnh khèi lîng muèi theo m vµ V. (BiÕt ph¶n øng kh«ng t¹o

thµnh NH4NO3).

b) Cho V = 1,12 lÝt. TÝnh thÓ tÝch dung dÞch HNO3 37,8%

(D=1,242g/ml) tèi thiÓu cÇn dïng.

4.69 Hoµ tan 6,25g hçn hîp Zn, Al vµo 275ml dung dÞch HNO3

thu ®îc dung dÞch A, chÊt r¾n B cã khèi lîng 2,516g vµ 1,12

lÝt khÝ D (®o ë ®ktc) chøa NO vµ N2O cã tØ khèi h¬i so víi H2

lµ 16,75. TÝnh nång ®é dung dÞch HNO3 vµ khèi lîng muèi thu

®îc khi c« c¹n dung dÞch A (kh«ng chøa muèi NH4NO3).

21

4.70 Cho 3,87g hçn hîp R gåm hai kim lo¹i M (ho¸ trÞ II) vµ M’ (ho¸ trÞ III) ®Òu t¸c dông ®îc víi axit HCl vµo 250ml dd axit

HCl 1,0M vµ axit H2SO4 0,5M thu ®îc dung dÞch B vµ 4,368 lÝt

khÝ H2 ®o ë 00C,1atm.

a) ViÕt çc ph¬ng tr×nh hãa häc.

b) X¸c ®Þnh tªn cña M vµ M’. BiÕt r»ng tØ sè mol cña hai kim

lo¹i M vµ M’ trong hçn hîp lµ 2 : 3.

c) Cho M’ t¸c dông víi dung dÞch axit HNO3 lo·ng ngêi ta thu

®îc hçn hîp hai khÝ NO vµ N2O. H·y viÕt vµ c©n b»ng çc ph-

¬ng tr×nh cña ph¶n øng oxi ho¸ - khö ®ã theo ph¬ng ph¸p th¨ng b»ng electron vµ cho biÕt chÊt nµo lµ chÊt oxi ho¸, chÊt nµo lµ chÊt khö và chÊt nµo t¹o m«i trêng.

4.71 Cho 15,48g hçn hîp A gåm kim lo¹i M ho¸ trÞ II duy nhÊt vµ muèi nitrat cña nã vµo b×nh kÝn dung tÝch 3,0 lÝt kh«ng ®æi (kh«ng chøa kh«ng khÝ) råi nung ®Õn nhiÖt ®é cao ®Ó ph¶n øng hoµn toµn. S¶n phÈm qu¸ tr×nh nhiÖt ph©n cña muèi lµ

oxit kim lo¹i M. §a nhiÖt ®é cña b×nh vÒ 54,6oC th× ¸p suÊt

trong b×nh lµ P. Chia chÊt r¾n trong b×nh lµm 2 phÇn b»ng

nhau : PhÇn 1 ph¶n øng võa hÕt víi 2/3 lÝt dung dÞch HNO3

0,38M cho khÝ NO tho¸t ra. PhÇn 2 t¸c dông võa hÕt víi 0,1 lÝt

dung dÞch H2SO4 1,0M (lo·ng) thu ®îc dung dÞch B vµ khÝ X.

a) X¸c ®Þnh khèi lîng nguyªn tö cña M vµ tÝnh khèi lîng çc chÊt trong A.

b) TÝnh ¸p suÊt P vµ thÓ tÝch NO (®ktc) khi hßa tan phÇn 1 víi

dung dÞch HNO3.

22

Ch¬ng 4ph¶n øng ho¸ häc

4.1 §¸p ¸n B.

4.2 §¸p ¸n D.

4.3 §¸p ¸n A.

4.4 §¸p ¸n D.

4.5 §¸p ¸n C.

4.6 §¸p ¸n B.

4.7 §¸p ¸n A.

4.8 §¸p ¸n B.

4.9 §¸p ¸n A.

4.10 §¸p ¸n A.

4.11 §¸p ¸n A.

4.12 §¸p ¸n B.

4.13 §¸p ¸n A.

4.14 Híng dÉn gi¶i :

a) - ChÊt oxi ho¸ lµ chÊt nhËn electron hay lµ chÊt cã sè oxi ho¸ gi¶m sau ph¶n øng. ChÊt oxi ho¸ cßn ®îc gäi lµ chÊt bÞ khö.

- Sù oxi ho¸ mét chÊt lµ lµm cho chÊt ®ã nhêng electron hay lµm t¨ng sè oxi ho¸ cña chÊt ®ã.

- ChÊt khö lµ chÊt nhêng electron hay lµ chÊt cã sè oxi ho¸ t¨ng sau ph¶n øng. ChÊt khö cßn ®îc gäi lµ chÊt bÞ oxi ho¸.

- Sù khö mét chÊt lµ lµm cho chÊt ®ã nhËn electron hay lµm gi¶m sè oxi ho¸ cña chÊt ®ã.

b) - Mét chÊt cã tÝnh oxi ho¸ khi tiÕp xóc víi mét chÊt cã tÝnh khö, cha ch¾c ph¶n øng oxi ho¸ - khö ®· x¶y ra. V× ph¶n øng

23

oxi ho¸ - khö chØ x¶y ra gi÷a chÊt oxi ho¸ m¹nh vµ chÊt khö m¹nh t¹o thµnh chÊt oxi ho¸ yÕu h¬n vµ chÊt khö yÕu h¬n.

ThÝ dô : CuSO4 + Fe FeSO4 + Cu

FeSO4 + Cu ph¶n øng kh«ng x¶y ra

Do Cu+2 cã tÝnh oxi ho¸ m¹nh h¬n Fe+2 vµ Fe cã tÝnh khö

m¹nh h¬n Cu.


- Ph¶n øng hãa hîp :

2Al + 3Cl2 2AlCl3 lµ ph¶n øng oxi hãa - khö v× trong

®ã cã sù thay ®æi sè oxi hãa cña Al vµ Cl.

- Ph¶n øng thÕ :

2Al + 6HCl 2AlCl3 + 3H2 lµ ph¶n øng oxi hãa - khö v×

trong ®ã cã sù thay ®æi sè oxi hãa cña Al vµ H.

- Ph¶n øng trao ®æi :

Al2(SO4)3 + 3BaCl2 2AlCl3 + 3BaSO4 kh«ng ph¶i lµ

ph¶n øng oxi hãa - khö v× trong ®ã kh«ng cã sù thay ®æi sè oxi hãa.

4.16 1.

10KBr + 2KMnO4 + 8H2SO4 5K2SO4 + 5Br2 + 2MnSO4

+ 8 H2O

2.

24

2CrCl3 + 3Br2 + 16KOH 2K2CrO4 + 6KBr + 6KCl +

8H2O

3.

2CrI3 + 27Cl2 + 64KOH 6KIO4 + 54KCl + 2K2CrO4 +

32H2O

4.

4Cl2 + K2S2O3 + 10KOH 2K2SO4 + 8KCl + 5H2O

4.17 1.

Cu2S + 12HNO3 CuSO4 + 10NO2 + Cu(NO3)2 + 6H2O

2.

25

3As2S3 + 28HNO3 + 4H2O 9H2SO4 + 6H3AsO4 + 28NO

3. 2Fe + 6H2SO4 (®Æc, nãng) Fe2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O

4. 8Al + 30HNO3 8Al(NO3)3 + 3NH4NO3 + 9H2O

4.18 1.

8FexOy + (30x-4y)HNO3 8xFe(NO3)3 + (3x-2y)N2O +

(15x-2y)H2O

2.

3K2S + K2Cr2O7 + 7H2SO4 4K2SO4 + 3S + Cr2(SO4)3 +

7H2O

3.

26

5C6H12O6 + 24KMnO4+36H2SO4 30CO2 +12K2SO4 +

24MnSO4 + 66H2O

4.19 1.

- Tæng sè oxi ho¸ t¨ng :

S t¨ng + 2 5

- Tæng sè oxi ho¸ gi¶m :

Mn gi¶m - 5 2

5K2SO3 + 2KMnO4 + 6KHSO4 9K2SO4 + 2MnSO4 + 3H2O

2.


Fe t¨ng + (3x-2y)

2


S gi¶m - 2 (3x-2y)

2FexOy + (6x-2y)H2SO4 ®Æc Fe2(SO4)3 + (3x-2y)SO2 +

(3x-y)H2O

3.


C t¨ng + 12 3


Cr gi¶m - 32 1

3H2C2O4 + K2Cr2O7 + 4H2SO4 6CO2 + Cr2(SO4)3 +

K2SO4 + 7H2O

4.


N t¨ng + 1 6

27


Cr gi¶m

- 32 1

6NO + K2Cr2O7 + 4H2SO4 6HNO2 + K2SO4 + Cr2(SO4)3 +

H2O


1. 2KMnO4 + 16HCl 2KCl + 2MnCl2 + 5Cl2 + 8H2O

2. 2FeS2 + 11KNO3 Fe2O3 + 11KNO2 + 4SO2

3. (5x-2y)FeO +(16x-6y)HNO3 (5x-2y)Fe(NO3)3 + NxOy +

(8x-3y)H2O

4. Fe2O3 + 6HNO3 2Fe(NO3)3 + 3H2O

C©n b»ng ph¬ng tr×nh Fe3O4 + HNO3 Fe(NO3)3 + NxOy +

H2O b»ng çch nh©n ph¬ng tr×nh (4) víi (5x-2y) råi céng víi

ph¬ng tr×nh (3) :

(5x-2y)Fe3O4 + (46x-18y)HNO3 (15x-6y)Fe(NO3)3 + NxOy +

(23x-9y)H2O


- KhÝ kh«ng mµu ho¸ n©u ngoµi kh«ng khÝ lµ NO :

3Mg + 8HNO3 3Mg(NO3)2 + 2NO + 4H2O

2NO + O2 2NO2

- KhÝ kh«ng mµu, kh«ng mïi, kh«ng ch¸y, nhÑ h¬n kh«ng khÝ

lµ N2 :

5Mg + 12HNO3 5Mg(NO3)2 + N2 + 6H2O

- Kh«ng cã khÝ tho¸t ra, khi dung dÞch thu ®îc t¸c dông víi

NaOH cã khÝ tho¸t ra lµ NH3 :

4Mg + 10HNO3 Mg(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O

NH4NO3 + NaOH NaNO3 + NH3 + H2O

28


Çc ph¬ng tr×nh hãa häc :

2KOH + H2S K2S + 2H2O

(1)

2FeCl3 + H2S HCl + 2FeCl2 + S (2)

Trong çc ph¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc trªn: Ph¶n øng (1) lµ ph¶n øng axit – baz¬, ph¶n øng (2) lµ ph¶n øng oxi ho¸ - khö.

Trong ph¶n øng (1) H2S lµ axit v× ph¶n øng víi baz¬ t¹o muèi

vµ níc, cßn trong ph¶n øng (2) H2S lµ chÊt khö v× trong ph¶n

øng S-2 nhêng electron vµ t¨ng sè oxi ho¸ tõ -2 lªn 0.

4.23 - Gäi sè mol M trong 1,62g lµ a, vµ n lµ ho¸ trÞ cña M.

8M + 10nHNO3 8M(NO3)n + nN2O + 5nH2O

10M + 12nHNO3 10M(NO3)n + nN2 + 6nH2O

- Gäi sè mol N2O, N2 trong 448,0ml hçn hîp E lµ x vµ y. Ta cã :

x + y = 0,02 mol (I)

- Khèi lîng hçn hîp khÝ : mE = 28x + 44y = 18,0.2.0,02 =0,72

(II)

Gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh (I) vµ (II), thu ®îc : x = 0,01mol, y = 0,01mol.

- Theo ®Þnh luËt b¶o toµn electron : na = 8x + 10y = 0,18 (III)

- MÆt kh¸c khèi lîng kim lo¹i M : mM = Ma = 1,62

(IV)

Tõ (III) vµ (IV) M = 9n. CÆp nghiÖm phï hîp : n = 3 vµ M = 27 (nh«m).

4.24 a) Ta cã A + 60 +2.16 = B + 60 + 16 = C + 60 A + 32 = B + 16 = C

29

MÆt kh¸c tæng sè khèi cña çc nguyªn tè : A + B + C = 120 A = 24 (Mg), B = 40 (Ca), C = 56 (Fe) ; çc muèi lµ

MgCO3, CaCO3 vµ FeCO3.

b) MgCO3 + 2HNO3 Mg(NO3)2 + CO2 + H2O

CaCO3 + 2HNO3 Ca(NO3)2 + CO2 + H2O

3FeCO3 + 10HNO3 3Fe(NO3)3 + 3CO2 + NO +

H2O


Çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc :

1. 5Na2SO3 + 2KMnO4 + 3H2SO4 5Na2SO4 + 2MnSO4 +

K2SO4 + 3H2O

2. Na2SO3 + 2KMnO4 + 2KOH Na2SO4 + 2K2MnO4 +

H2O

3. 3Na2SO3 + 2KMnO4 + H2O 3Na2SO4 + 2MnO2 +

2KOH



1. 2Al + K2Cr2O7 + 7H2SO4 Al2(SO4)3 + Cr2(SO4)3 +

K2(SO4)3 + 7H2O

2. 2Al + KClO3 Al2O3 + KCl

3. 2Al + 3Na2O2 2NaAlO2 + 2Na2O

4. 4Al + 6KMnO4 3MnO2 + 3K2MnO4 + 2Al2O3



1. 24KMnO4+5C6H12O6+36H2SO4 24MnSO4

+12K2SO4+30CO2+ 6H2O

30

2. 3MnSO4 + 2KClO3 + 12KOH 3K2MnO4 + 2KCl +

3K2SO4 + 6H2O

3. 5PH3 + 8KMnO4 + 12 H2SO4 5H3PO4 + 4K2SO4 +

8MnSO4 + 12H2O

4. 3C2H4 + 2KMnO4 + 4H2O 3C2H4(OH)2 + 2MnO2 +

2KOH



1. 2NaCrO2 + 3Br2+ 8NaOH 2Na2CrO4 + 6NaBr +

4H2O

2. 4Fe(CrO2)2 + 7O2 + 8K2CO3 2Fe2O3 + 8CO2 +

8K2CrO4

3. 3C2H5OH + K2Cr2O7 + 8HCl 3CH3CHO + 2CrCl3 +

2KCl + 7H2O

4. Na2Cr2O7 + 3C 3CO + 2NaCrO2

4.29 Gäi sè mol FexOy lµ a mol trong m gam, khi cho FexOy t¸c

dông víi dung dÞch H2SO4 ®Æc, nãng sinh ra khÝ SO2 :

2FexOy + (6x-2y)H2SO4®Æc xFe2(SO4)3 + (3x-2y)SO2 +

(3x-y)H2O

a

SO2 + 2NaOH Na2SO3 + H2O

(g) 3xa – 2ya = 0,2 (I)

(g) xa = 0,6 (II)

31

ya = 0,8 x : y = 3 : 4 ; VËy c«ng thøc cña s¾t oxit lµ

Fe3O4.


Gäi sè mol Fe vµ M trong 1,805g hçn hîp lµ a vµ b.

Khi cho hçn hîp t¸c dông víi dung dÞch HCl :

Fe + 2HCl FeCl2 + H2 (1)

a a

2M + 2nHCl 2MCln + nH2

(2)

b

Khi cho hçn hîp t¸c dông víi dung dÞch HNO3 :

Fe + HNO3 Fe(NO3)3 + NO + 2H2O (3)

a a

3M + 4nHNO3 3M(NO3)n + nNO + 2nH2O

(4)

b

Theo çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc, ta cã :

= 0,0475(mol) 2a + nb = 0,095

(I)

= 0,04(mol) 3a + nb = 0,120

(II)

a = 0,025, nb = 0,045. MÆt kh¸c : mhh = 56a + Mb =

1,805 M = 9n

VËy nghiÖm phï hîp lµ n = 3 vµ M = 27 (Al).

%mAl = 22,44% ; %mFe = 77,56%.

32


Çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc:

2FexOy + (6x-2y)H2SO4 ®Æc xFe2(SO4)3 + (3x-2y)SO2 + (3x-

y)H2O

SO2 + Br2 + 2H2O H2SO4 + 2HBr

SO2 + 2NaOH Na2SO3 + H2O

SO2 + K2CO3 K2SO3 + CO2

Fe2(SO4)3 + 6NaOH 3Na2SO4 + 2Fe(OH)3

2Fe(OH)3 Fe2O3 + 3H2O

4.32 §¸p sè : KNO3 10,1g ; KClO3 12,25g ; Voxi = 4,48 lÝt.

4.33 Çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc:

1. 4NH3 + 5O2 4NO + 6H2O

NH3 lµ chÊt khö, O2 lµ chÊt oxi hãa.

2. 2NO2 + 2NaOH NaNO2 + NaNO3 + H2O

NO2 võa lµ chÊt khö, võa lµ chÊt oxi hãa.

3. NH4NO2 N2 + 2H2O

N trong NH lµ chÊt khö, N trong NO lµ chÊt oxi hãa.

4. 3KClO3 + 2NH3 2KNO3 + KCl + Cl2 + 3H2O

NH3 lµ chÊt khö, KClO3 lµ chÊt oxi hãa.

4.34 Çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc :

1. 3Cu + 2NaNO3 + 4H2SO4 3CuSO4 + Na2SO4 +

2NO + 4H2O

Cu lµ chÊt khö, NaNO3 lµ chÊt oxi hãa.

2. 4CuFeS2 + 13O2 4CuO + 2Fe2O3 + 8SO2

CuFeS2 lµ chÊt khö, O2 lµ chÊt oxi hãa.

33

3. 3Cu2S + 22HNO3 6Cu(NO3)2 + 3H2SO4 + 10NO

+ 8H2O

Cu2S lµ chÊt khö, HNO3 lµ chÊt oxi hãa.

4. 3CuS + 8HNO3 3Cu(NO3)2 + 3S + 2NO + 4H2O

CuS lµ chÊt khö, HNO3 lµ chÊt oxi hãa.


1. 10FeSO4 + 2KMnO4 + 8H2SO4 5Fe2(SO4)3 + K2SO4

+2MnSO4 + 8H2O

FeSO4 lµ chÊt khö, KMnO4 lµ chÊt oxi hãa.

2. CuFeS2 + 2Fe2(SO4)3 + 3O2 + 2H2O CuSO4 +

5FeSO4+ 2H2SO4

CuFeS2 lµ chÊt khö, Fe2(SO4)3 vµ O2 lµ chÊt oxi hãa.

3. (5x-2y)Fe3O4 +(46x-18y)HNO3 NxOy +(15x-6y)Fe(NO3)3

+(23x-y)H2O

Fe3O4 lµ chÊt khö, HNO3 lµ chÊt oxi hãa.

4. 3PbS + 8HNO3 3S + 3Pb(NO3)2 + 2NO + 4H2O

PbS lµ chÊt khö, HNO3 lµ chÊt oxi hãa.


1. 11KNO3 + 2FeS2 (nung nãng) 4SO2 + Fe2O3 +

11KNO2

FeS2 lµ chÊt khö, KNO3 lµ chÊt oxi hãa.

2. K2Cr2O7 + 3H2S + 4 H2SO4 K2SO4 + Cr2(SO4)3 + 3S

+ 7H2O

H2S lµ chÊt khö, K2Cr2O7 lµ chÊt oxi hãa.

34

3. 4Na2S2O3 + SeO2 + 2H2O 2Na2S4O6 + Se +

4NaOH

Na2S2O3 lµ chÊt khö, SeO2 lµ chÊt oxi hãa.

4. 5(NH4)2S2O8 + 2MnSO4 +8H2O 2HMnO4 + 5(NH4)2SO4

+ 7H2SO4

MnSO4 lµ chÊt khö, (NH4)2S2O8 lµ chÊt oxi hãa.

4.37 Sè oxi ho¸ cña çc nguyªn tö çc nguyªn tè trong çc chÊt :


1. CuS + 4HNO3 SO2 + 2NO + Cu(NO3)2 + H2O

CuS lµ chÊt khö, HNO3 lµ chÊt oxi hãa.

2. 2CrI3 + 64KOH + 27Cl2 2K2CrO4 + 6KIO4 + 54KCl +

32H2O

CrI3 lµ chÊt khö, Cl2 lµ chÊt oxi hãa.

3. 3HgS + 12HCl + 8HNO3 3H2HgCl4 + 8NO + 3H2SO4 +

4H2O

HgS lµ chÊt khö, HNO3 lµ chÊt oxi hãa.

4.39 1.

1

5

3Cl2 + 6NaOH NaClO3 + 5NaCl + 3H2O

2.

3

2(3 – x)

35

3M2Ox + (24-2x)HNO3 6M(NO3)3 + (6-2x)NO + (12-x)H2O

Khi x < 3 th× ph¶n øng trªn lµ ph¶n øng oxi hãa khö, cßn nÕu x = 3 th× ph¶n øng trªn lµ ph¶n øng trao ®æi.


1. Zn + H2SO4 lo·ng ZnSO4 + H2

2. S + 2H2SO4 ®Æc, nãng 3SO2 + 2H2O

3. 2H2S (k) + SO2(k) 3S + 2H2O

4. FeS2 + 2HCl (dd) FeCl2 + S + H2S


ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc vµ ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn electron.

4.42 Híng dÉn gi¶i : ViÕt ph¬ng tr×nh ho¸ häc, tÝnh sè mol vµ ¸p dông ®Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng. Tæng khèi lîng muèi sinh ra lµ : m = 6,675g.


1. 3NO2 + H2O 2HNO3 + NO H2O lµ m«i trêng

2. NaH + H2O H2 + NaOH H2O lµ chÊt oxi hãa

3. 2F2 + 2H2O 4HF + O2 H2O lµ chÊt khö

4. 4KO2 + 2CO2 2K2CO3 + 3O2


Çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc:

3Zn + 2CrCl3 3ZnCl2 + 2Cr Cr

lµ chÊt oxi hãa

3Cl2 + 2KCrO2 + 8KOH 2K2CrO4 + 6KCl + 4H2O Cr

lµ chÊt khö


1. N2 + O2 2NO

36

Tia löa ®iÖn

2NO + O2 2NO2

4NO2 + O2 + 2H2O 4HNO3

2. CO2 + H2O + CaCO3 Ca(HCO3)2

CO2 + H2O + MgCO3 Mg(HCO3)2

3. 2Cu + O2 + 4HCl 2CuCl2 + 2H2O

(Dung dÞch dÇn dÇn chuyÓn sang mµu xanh)



1. CaCO3 + 2HCl CaCl2 + CO2 + H2O (kh«ng lµ ph¶n øng

oxi hãa – khö)

2. Cl2 + 2NaOH NaCl + NaClO + H2O (Cl2 tù oxi hãa

– khö)

3. 2NO2 + 2KOH KNO3 + KNO2 + H2O (NO2 tù oxi hãa

– khö)

4. FexOy + (6x-2y)HNO3 (3x-2y)NO2 + xFe(NO3)3 + (3x-

y)H2O

FexOy lµ chÊt khö, HNO3 lµ chÊt oxi hãa.


A1 chøa CuSO4, Cu(NO3)2 ; A2 lµ khÝ NO ; A3 lµ kÕt tña

BaSO4.

3Cu2S + 16HNO3 3CuSO4 + 3Cu(NO3)2 + 10NO +

8H2O

2NO + O2 2NO2

CuSO4 + BaCl2 BaSO4 + CuCl2


MxOy + yCO xM + yCO2

37

a ya xa

M + 6HNO3 M(NO3)3 + 3NO2 + 3H2O

xa xa 3xa

Mx = 42y Mxa = 42ya = 16,8

MÆt kh¸c 3xa = 0,9 xa = 0,3 M = 56, ya = 0,4

C«ng thøc cña oxit : Fe3O4.


NaHSO4 + NaNO3 kh«ng ph¶n øng

NaHSO4 + Cu kh«ng ph¶n øng

NaNO3 + Cu kh«ng ph¶n øng

8NaHSO4 + 2NaNO3 + 3Cu 3CuSO4 + 2NO + 5Na2SO4

+ 4H2O



1. CO2 + Mg CO + MgO

2. CO2 + MgO MgCO3

3. MgO + 3C MgC2 + CO

4. 2CO + O2 2CO2



1. 3FeCO3 + 10HNO3 NO + 3Fe(NO3)3 + 3CO2 + 5H2O

FeCO3 lµ chÊt khö, HNO3 lµ chÊt oxi hãa.

2. FeS + 6HNO3 3NO + H2SO4 + Fe(NO3)3 + 2H2O

FeS lµ chÊt khö, HNO3 lµ chÊt oxi hãa.

3. Fe3O4 + 28HNO3 NO + 9Fe(NO3)3 + 14H2O

38

Lß ®iÖn

NhiÖt ®é cao

NhiÖt ®é cao

NhiÖt ®é cao

Fe3O4 lµ chÊt khö, HNO3 lµ chÊt oxi hãa.



1. Fe + 2HCl FeCl2 + H2

2. CuO + H2SO4 CuSO4 + H2O

3. Fe3O4+ 8HCl FeCl2 + 2FeCl3 + 4H2O

4. CuCl2 + 2NaOH 2NaCl + Cu(OH)2

5. Ca(HCO3)2 + Ca(OH)2 2CaCO3 + 2H2O



1. FeS2 + 8HNO3 2H2SO4 + 5NO + Fe(NO3)3 +

2H2O

ChÊt khö lµ FeS2 trong ®ã bÞ oxi hãa thµnh , bÞ oxi

hãa thµnh .

ChÊt oxi hãa lµ HNO3 trong ®ã bÞ khö xuèng .

2. Fe2(SO4)3 + Fe 3FeSO4

ChÊt khö lµ Fe bÞ oxi hãa thµnh , chÊt oxi hãa lµ Fe2(SO4)3

trong ®ã bÞ khö xuèng .



1. Cu2S + 6H2SO4 ®Æc 2CuSO4 +5SO2+ 6H2O

2. 3mFexOy + (2my -2nx)Al 3xFemOn + (my -

nx)Al2O3

3. 3MxOy + (12x-2y)HNO3 3xM(NO3)3 + (3x-

2y)NO + (6x-y)H2O

39

4. 10KClO + N2H4 2KNO2 + 5Cl2 + 4KOH +

2K2O


a) Çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc :

8Al + 3NaNO3 + 5NaOH + 2H2O 8NaAlO2 + 3NH3

(1)

4Zn + NaNO3 + 7NaOH 4Na2ZnO2 + NH3 + 2H2O

(2)

2Al + 2NaOH + 2H2O 2NaAlO2 + 3H2

(3)

Zn + 2NaOH Na2ZnO2 + H2

(4)

b) Gäi sè mol Al vµ Zn trong 50g hçn hîp lµ x vµ y.

Ta cã : 27x + 65y = 50 (I)

Trong qu¸ tr×nh ph¶n øng : Al – 3e

Zn – 2e

+ 8e

2 + 2e H2

§Ó sinh ra 1mol NH3 cÇn 8mol electron, ®Ó sinh ra 1mol H2

cÇn 2mol electron. Trong 50,0g hçn hîp nÕu toµn bé hçn hîp chØ cã Al th× sè mol electron do kim lo¹i nhêng ®i lµ lín nhÊt, cßn nÕu hçn hîp chØ cã Zn th× sè mol electron do kim lo¹i nh-êng ®i lµ nhá nhÊt. §Ó thu ®îc sè mol khÝ lín nhÊt lµ hçn hîp

chØ cã Al vµ khÝ chØ lµ H2 :

Sè mol H2 lín nhÊt lµ : = 2,78(mol)

40

Sè mol NH3 thu ®îc khi hçn hîp chØ cã Zn vµ chØ gi¶i phãng

NH3 lµ :

= 0,192(mol)

4,3 lÝt = 0,192.22,4 Vhçn hîp 2,78.22,4 =

62,272 lÝt.


Çc kim lo¹i chØ thÓ hiÖn tÝnh khö v× chóng kh«ng cã kh¶ n¨ng nhËn thªn electron.

HÇu hÕt çc ion kim lo¹i chØ cã tÝnh oxi hãa, trõ çc ion cã sè oxi hãa trung gian cña çc kim lo¹i cã nhiÒu sè oxi hãa. ThÝ dô

, , … (HS tù lÊy thÝ dô minh häa).



1. C6H12O6 + 12H2SO4 6CO2 + 12SO2 + 18H2O

2. K2Cr2O7 +3RCH2OH +4H2SO4 K2SO4 + Cr2(SO4)3 +

3RCHO + 7H2O

3. 6nKMnO4+5CnH2n+9n H2SO4 3nK2SO4 + 6nMnSO4

+5nCO2 +14nH2O

4. 3RCH=CHR'+2KMnO4+4H2O 3RCH(OH)CH(OH)R' +

2MnO2+ 2KOH


- Çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc :

2Fe + O2 2FeO (1)

3Fe + 2O2 Fe3O4 (2)

4Fe + 3O2 2Fe2O3 (3)

Fe2O3+ 6HNO3 2Fe(NO3)3 (4)

41

3FeO + 10HNO3 3Fe(NO3)3 + NO + 5H2O (5)

3Fe3O4 + 28HNO3 9Fe(NO3)3 + NO + 14H2O

(6)

Fe + 4HNO3 Fe(NO3)3 + NO + 2H2O

(7)

Ph¬ng ph¸p 1 : Ph¬ng ph¸p ®¹i sè

- Gäi sè mol Fe, FeO, Fe3O4, Fe2O3 trong hçn hîp B lÇn lît lµ x,

y, z, t.

- Khèi lîng hçn hîp B : mB = 56x + 72y + 232z + 160t = 30

(I)

- Sè mol NO sinh ra : nNO = = 0,25 3x + y + z =

0,75 (II)

- Tõ (I) ta cã : mB = 80(x + y +3z + 2t) – 8(3x + y +z)

= 30 (III)

- KÕt hîp (II) vµ (III) (x + y +3z + 2t) = 0,45(mol).

- Theo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng : mFe = 56(x + y +3z +

2t) = 25,2(g).

Ph¬ng ph¸p 2 : Ph¬ng ph¸p b¶o toµn electron

Trong qu¸ tr×nh ph¶n øng :

Fe chuyÓn tõ Fe0 thµnh Fe+3 Tæng sè mol electron do Fe

nhêng lµ 3.

O chuyÓn tõ O0 thµnh O-2 Tæng sè mol electron do oxi

nhËn lµ 4.

N chuyÓn tõ N+5 thµnh N+2 Tæng sè mol electron do oxi

nhËn lµ 3.

42

Theo ®Þnh luËt b¶o toµn electron : 3. = 4. + 3.

m = 25,2g.

Ph¬ng ph¸p 3 : Ph¬ng ph¸p b¶o toµn khèi lîng

Theo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng cho qu¸ tr×nh hßa tan hçn

hîp B trong dung dÞch HNO3 :

Trong ®ã : m = 25,2g.


- Gäi sè mol Mg, MgO trong mçi phÇn lÇn lît lµ x, y.

MgO + 2HCl MgCl2 + H2O (1)

Mg + 2HCl MgCl2 + H2 (2)

Ta cã sè mol H2 = x = 0,14mol, sè mol MgCl2 =x + y =

= 0,15(mol)

y = 0,01mol. VËy lîng Mg ®· bÞ oxi hãa lµ : =

6,67%

- Hßa tan phÇn hai trong dung dÞch HNO3 thu ®îc muèi

Mg(NO3)2 vµ khÝ X, trong qu¸ tr×nh ®ã Mg chuyÓn tõ sè oxi

hãa Mg0 thµnh Mg+2 v× vËy khÝ X chøa nguyªn tè N cã sè oxi

hãa nhá h¬n +5. Trong çc s¶n phÈm khö HNO3 th× khÝ sinh

ra cã thÓ lµ : N2, N2O, NO, NO2.

Ta cã : Mg - 2e Mg+2

43

aN+5 + ane aN+5-n trong ®ã a 2 (sè nguyªn tö N trong

ph©n tö X), n 8

Theo ®Þnh luËt b¶o toµn electron : 0,14.2 = an. =

0,028an an = 10

VËy a = 2, n = 5 lµ phï hîp vµ khÝ X lµ nit¬ N2.


MgO + 2HNO3 Mg(NO3)2 + H2O

(3)

5Mg + 12HNO3 5Mg(NO3)2 + N2 + 6H2O

(4)


- Gäi sè mol NO, NO2 trong hçn hîp lÇn lît lµ x, y.

Mg + 4HNO3 Mg(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

(1)

3Mg + 8HNO3 3Mg(NO3)2 + 2NO + 4H2O

(2)

Cu + 4HNO3 Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

(3)

3Cu + 8HNO3 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

(4)

Ag + 2HNO3 Ag(NO3)2 + NO2 + H2O

(5)

3Ag + 4HNO3 3Ag(NO3)2 + NO + 2H2O

(6)

x + y = = 0,05(mol)

(I)

44

30x + 46y = 2,14

(II)

x =0,01mol, y = 0,04mol.

Theo çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc, cø sinh ra 1mol NO2 khèi lîng

muèi t¨ng 62g, vµ cø sinh ra 1mol NO khèi lîng muèi t¨ng 3 . 62 = 186(g).

VËy khèi lîng hçn hîp muèi thu ®îc :

m = 2,35 + 62 . 0,01 + 196 . 0,04 = 10,41(g).


a) Gäi sè mol Fe, Fe3O4, Fe2O3 trong hçn hîp A lÇn lît lµ x, y, z.

3Fe + 2O2 Fe3O4 (1)

4Fe + 3O2 2Fe2O3 (2)

Fe2O3+ 6HNO3 2Fe(NO3)3 (3)

Fe3O4 + 10HNO3 3Fe(NO3)3 + NO2 + 5H2O

(4)

Fe + 6HNO3 Fe(NO3)3 + 3NO2 + 3H2O

(5)

3Fe3O4 + 28HNO3 9Fe(NO3)3 + NO + 14H2O (6)


(7)

Gäi sè mol NO2, NO trong hçn hîp lÇn lît lµ a, b.

Trong qu¸ tr×nh ph¶n øng :

Fe chuyÓn tõ Fe0 thµnh Fe+3 Tæng sè mol electron do Fe

nhêng lµ 3.

O chuyÓn tõ O0 thµnh O-2 Tæng sè mol electron do oxi

nhËn lµ 4.

45

N chuyÓn tõ N+5 thµnh N+2 Tæng sè mol electron do oxi

nhËn lµ 3.

Theo ®Þnh luËt b¶o toµn electron : 3nFe =

3. = 4. + a +3b a + 3b = 0,08

(I)

MÆt kh¸c : a = b (II)

VËy a = b = 0,02mol. ThÓ tÝch hçn hîp khÝ lµ V = 22,4.(a + b) = 0,896 lÝt

b) Trong b×nh chøa O2 vµ N2. Sè mol O2 lµ =

0,03(mol)

Khi cho hçn hîp khÝ D vµo ta cã çc ph¶n øng :

2NO + O2 2NO2 (8)

4NO2 + O2 + 2H2O 4HNO3

(9)

Ta thÊy mol nªn oxi d, çc khÝ tan

hoµn toµn.

Nång ®é % dung dÞch thu ®îc :

= 0,42%


FexOy + (6x-2y)HNO3 xFe(NO3)3 + (3x-2y)NO2 + (3x-y)H2O

(1)

3FexOy + (12x-2y)HNO3 3xFe(NO3)3 + (3x-2y)NO + (6x-

y)H2O (2)

46

Cu + 4HNO3 Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O

(3)

3Cu + 8HNO3 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O

(4)

Gäi sè mol NO2 vµ NO trong hçn hîp lµ a vµ b vµ khèi lîng mol

trung b×nh cña hçn hîp khÝ lµ .

Ta cã : a + b = = 0,5

(I)

MÆt kh¸c 46a + 30b = 19,8

(II)

a = 0,3, b = 0,2

Gäi sè mol Cu vµ FexOy trong hçn hîp lµ z vµ t mol.

Khèi lîng hçn hîp r¾n : m = 64z + (56x + 16y)t = 48,8 (III)

Khèi lîng hçn hîp muèi thu ®îc : m’ = 188z + 242xt = 147,8 (IV)

Theo ®Þnh luËt b¶o toµn electron : 2z + (3x-2y)t = a + 3b = 0,9 (V)

Gi¶i hÖ ph¬ng tr×nh (III), (IV) vµ (V) thu ®îc : z = 0,4, xt = 0,3, yt = 0,4

x : y = 3 : 4 . VËy s¾t oxit lµ Fe3O4 ; t =

0,1mol.

.


a) Gäi sè mol khÝ D vµ NO trong hçn hîp lµ a vµ b.

47

Ta cã . V× vËy khÝ D cã M > 47,

kh«ng mµu lµ s¶n phÈm ph¶n øng gi÷a kim lo¹i vµ hçn hîp

axit HNO3 vµ H2SO4 nªn D chØ cã thÓ lµ SO2.

MÆt kh¸c : a + b = = 0,4(mol) (I)

vµ 30b + 64a = 18,8 (II)

Tõ (I) vµ (II), ta cã : a = b = 0,2 (mol).

Sè mol HNO3 = 2,0 . 0,1 = 0,2(mol) ; sè mol H2SO4 = 12 . 0,1

= 1,2(mol).

V× sè mol HNO3 = 0,2mol = b nªn cã çc ph¬ng tr×nh sau :

2Al + 2HNO3 + 3H2SO4 Al2(SO4)3 + 2NO + 4H2O

(1)

2Al + 6H2SO4 Al2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O

(2)

3Cu + 2HNO3 + 3H2SO4 3CuSO4 + 2NO + 4H2O

(3)

Cu + 2H2SO4 CuSO4 + SO2 + 2H2O

(4)

b) Gäi sè mol Al, Cu trong hçn hîp lµ x vµ y.

Ta cã : 27x + 64y = 18,2 (III)

Theo ®Þnh luËt b¶o toµn electron : 3x+2y = 2a + 3b = 1,0 (IV)

x = y = 0,2mol ; mAl = 27x = 5,4g ; mCu = 64y = 12,8(g).

c) Cho dung dÞch Z t¸c dông víi dung dÞch NaOH :

CuSO4 + 2NaOH Cu(OH)2 + Na2SO4

(5)

48

Al2(SO4)3 + 6NaOH 2Al(OH)3 + 3Na2SO4

(6)

Al(OH)3 + NaOH NaAlO2 + 2H2O

(7)

§Ó kÕt tña cùc ®¹i th× cha cã ph¶n øng (7) :

nNaOH = 3x + 2y = 1,0 VNaOH = 0,5 lÝt

§Ó kÕt tña cùc tiÓu th× ph¶n øng (7) hoµn toµn :

nNaOH = 4x + 2y = 1,2 VNaOH = 0,6 lÝt


a) Gäi sè mol khÝ D vµ NO2 trong hçn hîp B lµ a vµ b.

Ta cã : .

V× vËy, khÝ D cã M > 49, lµ s¶n phÈm ph¶n øng gi÷a kim lo¹i

vµ hçn hîp axit HNO3 vµ H2SO4 nªn D lµ SO2 a =

0,01mol, b = 0,05mol

2R + 2HNO3 + H2SO4 R2SO4 + 2NO2 + 2H2O

(1)

2R + 2H2SO4 R2SO4 + SO2 + 2H2O

(2)

R’ + 2HNO3 + H2SO4 R’SO4 + 2NO2 + 2H2O

(3)

R’ + 2H2SO4 R’SO4 + SO2 + 2H2O

(4)

Theo çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc, cø 2mol NO2 sinh ra khèi lîng

muèi t¨ng thªm 96g so víi khèi lîng kim lo¹i, hay 1mol NO2 lµm

t¨ng 48,0g.

Theo çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc, cø 1mol SO2 sinh ra khèi lîng

muèi t¨ng thªm 96g so víi khèi lîng kim lo¹i.

49

VËy khèi lîng muèi lµ : m = 3,0 + 48,00,05 + 96,00,01 = 6,35(g).

b) Sè mol Cl2 ph¶n øng víi mçi kim lo¹i lµ a.

2R + Cl2 2RCl

R’ + Cl2 R’Cl2

Ta cã khèi lîng kim lo¹i ®· ph¶n øng :

vµ khèi lîng muèi sinh ra :

R = 108 (b¹c Ag) vµ R’ = 64 (®ång Cu).

Trong hçn hîp A cã x mol Ag vµ y mol Cu : 108x + 64y = 3,0 (I)

vµ x + 2y = 2a + b = 0,07 (II)

x = 0,01(mol), y = 0,03(mol) ; %mAg = 36,0%, %mCu =

64,0%.


a) Gi¶ sö trong hçn hîp gåm khÝ X vµ Y cã sè mol lÇn lît lµ a vµ b.

Ta cã : .

V× hçn hîp khÝ kh«ng mµu cã mét khÝ dÔ hãa n©u ngoµi

kh«ng khÝ nªn X lµ NO (X = 30 <37) vµ Y lµ N2O (Y = 44 >

37).

VËy : a + b = = 0,07(mol )

(I)

vµ 30a + 44b = 2,59 (II)

50

a = b = 0,035mol.

4Mg + 10HNO3 4Mg(NO3)2 + N2O + 5H2O (1)

3Mg + 8HNO3 3Mg(NO3)2 + 2NO + 4H2O (2)

8Al + 30HNO3 8Al(NO3)3 + 3N2O + 15H2O (3)

Al + 4HNO3 Al(NO3)3 + NO + 2H2O (4)

Sè mol Mg, Al trong hçn hîp lµ x vµ y.

Ta cã : 24x + 27y = 3,945 (III)

Theo ®Þnh luËt b¶o toµn electron : 2x + 3y = 3a + 8b = 0,385 (IV)

x = 0,08mol, y = 0,075mol ; mAl = 27y = 2,025(g) ; mMg =

24x = 1,92(g).

b) Sè mol HNO3 ph¶n øng = 4a + 10b = 0,49mol.

c) Khèi lîng hçn hîp muèi khan thu ®îc : m = 148x + 213y = 27,815(g).


a) Gi¶ sö c«ng thøc oxit lµ M2On , ta cã :

M = , vËy : n = 3, M = 56 (lµ Fe).

C«ng thøc s¾t oxit : Fe2O3

b) KhÝ thu ®îc cã M = 15 . 2 = 30(g) lµ NO. Çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc :

Fe2O3+ CO 2FeO + CO2 (1)

3Fe2O3 + CO 2Fe3O4 + CO2

(2)

Fe2O3+ 3CO 2Fe + 3CO2 (3)

51

Fe2O3+ 6HNO3 2Fe(NO3)3 + 3H2O

(4)

3FeO + 10HNO3 3Fe(NO3)3 + NO + 5H2O

(5)

3Fe3O4 + 28HNO3 9Fe(NO3)3 + NO + 14H2O

(6)


(7)

nNO = 0,02mol

Theo ®Þnh luËt b¶o toµn electron : 2nCO = 3nNO = 3.0,02

nCO = 0,03mol

Theo ®Þnh luËt b¶o toµn khèi lîng : m + mCO = 4,32 +

m = 4,32 + 44 . 0,03 – 28 . 0,03 = 4,80(g).

c) Trong b×nh chøa : (mol)

2NO + O2 2NO2

4NO2 + O2 + H2O 4HNO3

nªn oxi d, NO hoµn toµn chuyÓn thµnh

HNO3.

Nång ®é dung dÞch C :

= 0,256%.


a) Sè mol M, Fe trong mçi phÇn cña hçn hîp lµ x vµ y, M cã hãa trÞ n.

Fe + 2HCl FeCl2 + H2 (1)

52

2M + 2nHCl 2MCln + nH2 (2)

Fe + 4HNO3 Fe(NO3)3 + NO + 2H2O(3)

3M + 4nHNO3 3M(NO3)n + nNO + 2nH2O

(4)

Trêng hîp I : M kh«ng t¸c dông víi HCl

y = (mol) ; y + (mol) lo¹i

Trêng hîp 2 : M t¸c dông víi HCl

y (mol) ; y + (mol )

nx = 0,06 mol ; y = 0,04 mol.

MÆt kh¸c : m = Mx + 56y = = 2,78(g)

M = 9n, cÆp nghiÖm phï hîp : n = 3, M = 27 lµ Al, x = 0,02 mol.

%mAl = 19,42% ; %mFe = 80,58%.

b) Sè mol H2 sinh ra tõ D = 0,02mol < y = 0,04mol nªn Al

ph¶n øng hÕt vµ Fe ph¶n øng mét phÇn vµ chØ t¹o muèi s¾t (II).

Al + 3AgNO3 Al(NO3)3 + 3Ag

2Al + 3Cu(NO3)2 2Al(NO3)3 + 3Cu

Fe + 2AgNO3 Fe(NO3)2 + 2Ag

Fe + Cu(NO3)2 Fe(NO3)2 + Cu

Fe + 2HCl FeCl2 + H2

nFe d = 0,02mol

Khèi lîng hçn hîp r¾n : m = 56.0,02 + 108nAg + 64nCu =

5,84(g)

108nAg + 64nCu = 4,72

53

MÆt kh¸c : 3x + 2(y-0,02) = nAg + 2nCu = 0,1

nAg = 0,02mol, nCu =

0,04mol.

Nång ®é çc chÊt trong dung dÞch lµ AgNO3 : 0,2M ;

Cu(NO3)2 : 0,4M.


a) KÝ hiÖu chung 3 kim lo¹i lµ M vµ hãa trÞ trung b×nh lµ n, sè

mol NO2 vµ NO lµ a vµ b.

Ta cã : ; a + b = a =

M + 2nHNO3 M(NO3)n + nNO2 + nH2O (1)

3M + 4nHNO3 3M(NO3)n + nNO + 2nH2O (2)

Theo çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc :

- Sinh ra 1mol NO2 khèi lîng muèi t¨ng so víi khèi lîng kim lo¹i

lµ 62(g).

- Sinh ra 1mol NO khèi lîng muèi t¨ng so víi khèi lîng kim lo¹i lµ :

3 . 62 = 186(g).

Khèi lîng muèi sinh ra :

m + (g)

b) Khi cho V = 1,12 lÝt a = 0,02mol, b = 0,03mol

Sè mol HNO3 ®· ph¶n øng = 2a + 4b = 0,16mol

ThÓ tÝch HNO3 37,8% (D = 1,242g/ml) cÇn dïng :

=12,9(ml).


54

Khèi lîng kim lo¹i ®· ph¶n øng lµ : 6,25 – 2,516 = 3,734(g), sè

mol N2O vµ NO lµ a vµ b. Kim lo¹i d nªn HNO3 ph¶n øng hoµn

toµn :

Al + 4HNO3 Al(NO3)3 + NO + 2H2O

(1)

8Al + 30HNO3 8Al(NO3)3 + 3N2O + 15H2O

(2)

3Zn + 8HNO3 3Zn(NO3)2 + 2NO + 4H2O

(3)

4Zn + 10HNO3 4Zn(NO3)2 + N2O + 5H2O

(4)

Ta cã ; a + b = =

0,05(mol).

a = 0,0125mol, b = 0,0375mol

Theo çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc :

Sinh ra 1mol N2O th× khèi lîng muèi t¨ng so víi khèi lîng kim

lo¹i lµ

8 . 62 = 496(g).

Sinh ra 1mol NO khèi lîng muèi t¨ng so víi khèi lîng kim lo¹i lµ :

3 . 62 = 186(g).

Khèi lîng muèi sinh ra :

m + 496a + 186b = 3,734 + 496.0,0125 + 186.0,0375 = 16,909(g).


a) Sè mol M, M’ trong hçn hîp lµ x vµ y.

M + 2HCl MCl2 + H2 (1)

2M’ + 6HCl 2M’Cl3 + 3H2 (2)

55

M + H2SO4 MSO4 + H2 (3)

2M’ + 3H2SO4 M’2(SO4)3 + 3H2 (4)

Sè mol HCl = 0,25mol, sè mol H2SO4 = 0,125mol.

Sè mol H2 = 0,195mol < 0,125 + nªn axit d, kim lo¹i tan

hoµn toµn.

b) Ta cã : Mx + M’y = 3,87 (I) ; 2x + 3y = 2.0,195 = 0,39 (II)

x : y = 2 : 3 x = 0,06mol ; y = 0,09mol ; 2M + 3M’ = 129

CÆp nghiÖm phï hîp : M = 24 lµ Mg vµ M’ = 27 lµ Al.

c)

Al + 4HNO3 Al(NO3)3 + NO + 2H2O

(1)

8Al + 30HNO3 8Al(NO3)3 + 3N2O + 15H2O

(2)

Trong hai ph¶n øng trªn, chÊt khö lµ Al, chÊt oxi hãa lµ HNO3

vµ HNO3 còng ®ãng vai trß lµm m«i trêng ph¶n øng.


a) Gäi sè mol M vµ M(NO3)2 trong 21,52g hçn hîp lµ a, b.

56

Khi nung hçn hîp :

2M(NO3)2 2MO + O2 + 4NO2 (1)

2b 2b b 4b

2M + O2 2MO (2)

2b 2b 2b

Hçn hîp r¾n thu ®îc : MO (4b mol), M d ((2a – 2b) = 2x mol).

Khi cho phÇn 1 cña s¶n phÈm t¸c dông víi dung dÞch HNO3 :

3M + 8HNO3 3M(NO3)2 + 2NO + 4H2O(3)

x x

MO + 2HNO3 M(NO3)2 + H2O(4)

2b 4b 2b

Khi cho phÇn 2 cña s¶n phÈm t¸c dông víi dung dÞch H2SO4 :

M + H2SO4 MSO4 + H2

(5)

x x x x

MO + H2SO4 M SO4 + H2O(6)

2b 2b 2b

Theo çc ph¬ng tr×nh ho¸ häc, ta cã :

mol (I)

(mol) (II)

x = 0,08mol ; b = 0,01mol ; a = b + x = 0,09mol.

MÆt kh¸c : mhh = M.2a + (M + 2.62).2b = 0,18M + 0,02M + 2,48 =15,48(g)

M = 65 lµ Zn ; mZn = 11,7g ; = 3,78g.

57

b) Theo çc ph¬ng tr×nh (1) vµ (2), khÝ trong b×nh lµ NO2 cã :

4b = 0,04mol P = 0,3584atm.

Theo çc ph¬ng tr×nh (3) vµ (4), khÝ trong b×nh lµ NO cã sè mol :

mol ThÓ tÝch khÝ NO thu ®îc : V =

1,195 lÝt.

58

Documents

tai lieu hoa hay Chuong4