\

--4

.E.TD-

G,=D- I

<t-. ---i

<1 lqr . l - r

'a rrl

.gt rr l=, s)c)

,L'r :j.* ..=

z' -r<i -.i.lft -;

,Ct r-** l

=)

L)

E{E=D-E

GIED<.viD4

.v!,-

=

-<k

G.=D<lE-

.4

e|,-,4

er!--4

-J

--

-<G=D|E= 22

trf=urEButoo u,l

;3*coan zn69r Efitr EEt-OoE l !

<t6Eq i3i lo. xz

EE =A#{ffiwry

fIIIItttItttIttII|.

I

ANG MAAYONG PAMAAGI SA PAGTANUM UGPAG-ATIMAN SA SAGING BONGAN

I fti1"" sa Yuta nga Tamnan sa saging BonganI . l. Klase sa yuta- balason [sandy loari. soil]"sandongfshaded. areal habog nga Iugar lhigh elevationt. ann Uun_ong ablinga luna o yuta maoy iabing maayo drn;; ;;saging. bongan. Ang soil ph otemplida sa yuta ne;grKrnananglan sa saging 4.5 _ 7.5 ph.1.2. Sitwasyon sa nahimutangan si yuta [TopographyJ_p arag

-[tlat], hin ayhay [ro I I i ng], b akil i d [m o unti-in o u s1.,,]:1;,:5r1"*

sa patag magranum kinahanglan Uutungon ugKanal nga kaagl_an sa tubig panahon sa ting_ulan aron dilimalunopan ang lugar.

, .l .2.2. Kung sa hinayhay ug sa bakilid ka magranum

krnahanglan magbutang ka ug contour aron dili mabanlasang yuta panahon sa ting-ulan.1.3. Temperatura- ang saging moangay sa bugnaw ngalugar..25 - J5 degrees centigrade ang lalniro;' rnuoy'.ouyosa saging. 45 degrees centigrade pataas dili nu ̂ uuyolamryn sa bongan, latundan ug lakatan.1.4. Rainl-all requirement- 20_ 22 cm deep kada bulan.1.5. Gikusgon sa hangin [wind velociq,]_'*g gikur;;n ,unangm nga magtuyoktuyok sa iyang palibot dili moiubra sa40 km./hr.l.6.Duo1 sa tinubdan sa tubig_ para adunay kakuhaan ugibubu panahon sa tins-init.

F

FFFFHhFFFIrIrhIhIIr!

2.Paghimo ug semilyahanan [Nursery establishment]_ angmga gulang nga ampongol [bull corm] maoy gamiton sapagpadaghan sa semilya. pabarogon pagbutang butanganug compost o dagame palibot sa ampongol parang dali ramoturok ang mga saha. Inig panahana sa mga ampongollugiton sa hait nga kutsilyo ang mga saha ngi miturok ngamay gamot na nga migawas.

ffi\lp

r(,iri

F#,1t'l

#, #ffi{t', F,.4 r-,

ff+ s t:r

IFIItItIIttIt:

t:

rl:

:

I

i&l

.+,f'!14l.l:':.,.,/q.s;lz

. i ,ur ; . i r , , t : . i r :1, l i i ' js1v,

l

2.1. Mag-andam ug yuta nga maoy gamiton sa pag potting:a. Compost o dagame, tae sa hayopb. Balas sa subac. Yuta

h3E,:I

'i.i. ',,

l { i , . - . . I a\ \4r :tJl1:\)

!TTTITTI_tIIIIIIIIIII

F t\ ^5 5t] 5r'*^

Sagulon ang tulo compost, balas ug yuta I is to I ang ratiosa pagsagol.

2.2. Mag-andwn ug plastic bagpara sa pag potting 6 by l0inches ang sukud.2.3. Mag-andam ug tolda o palandong adto ipahiluna aagpinating nga semilya. Bubuan kada adlaw ang semilya pagabot ug 2 ka bulan gikan sa pagpating pwede na itanum angsemilya.

4

IFFITIIl|IIIIIIItIIII

?t\ a, t i'..,r,a1 - r

\

dl,"Vs{".w\Yrvr@v

I

r\r'{.r1,*atr'l i,t i ri/l rl,il

-t

i r )1. '$,,-.-;-qr'-d;t = j\-r \\i.l.lFd E!I r t { t '

| \ 1t,r1t\ e't1 \ nri'l ri-.

2...,a.,Magtanurn ug para semilyahanan [stock sucker farm] _dili lalom nga pagkatanum aron dali ra mosaha. clilipabungahon putlon ang puso kung mobunga na aron dali ramodagko ang mga saha. I ka metros axg gitas_on sa sahapwede na itanum.

spha;i1h"t*uwt !

_t!".j .'

r ' - " - l l i

.,J,lh"1$=iI

j

t f t , . 'i(lr)ql t,lio, \,.,1\nal,..'c,,n

3. Pag -anadam sa Tamnanan [Panahon sa ting-init]3.1. Paghinlo- hagbasan ug limpyohan ang luna nga maoyplano nga tamnan sa saging bongan.

ii

tr2

t )

' ' r i / ii l ' l

. - r r [ *

l li{r*ft

FFFFFtshhLrthtttttr|r|T-r

3.2. Pagdaro- darohontalnnan sa saging 2 o 3

ang luna ngaka beses.

gilimpyohanpara

3.3. Pagsukud sa tamnanan [lay out]- sukdon ang gilay_onnratag punuan ug ang gilay_on matag tuclling. Ang gilay_onsa sukod dcpendc sa klasc sa saging nga itanurn. In'gelsakto ug pareho nga sukod makaiabing ,u n uuyorigtinubuan sa tanum, equal ang sunlight nga madawat satanum ug equal usab ang air circulation sa iyang palibot.

hIIIrlrlIIrlrlrltIL

- , . . . r . , . r . $ to n .< ; , q ' i l le r t , , : , , r , . . j ! -l n i l r l

a. I i \ t l . ' . \ i . ( c . ; , , ,11 . . i { , t i ; ; ; , . , r - . . . : j . . r .

l . t t . . . ' ' * . r : I ' r r1 - r r ! \ - l - , ' r .1n t . , ! ,aLL,a . ,

l r ! ! - { \ ^ I , . , f I | w \ f l \ a c r ( , - I ; . } . | l t r . . _ M ( t , !

'-'l t,F.t-i/J yr.l). ..,] .l ,

Iu

-lj 1*q --.,'1)"t;" t1"1lL;tl6,^{i|y1 :

{ r6r16rf s;1,.i gr ,tir?.in.] ltu.k"u, ',1r1 {-Lrlr*\cJ hr_ r'c'h Ilrru li.1ic.. nd.t, ..t .

i lr!. la1-L ' r i . . 'cr-) )-\rrt t- le \i:t- c,Mit 1,<_r"'l tl. ,z {.1.1{-r114 r z- ,i-"f l4 vi'rr vL,r\ 1.151lvl'i rr .,p Lr4[ir.r'j4ll"r,,u1 r..f .d"r,r rcr,,lDla{..

D oe.-.4 nr$rr{,

'lri.n,1.,riq- t4Jhcu

3.3.a. Mga kiase sa design

3.3. a.l. Single row

1rl"r*ir n a1 i'r ei,, rN ci,'.', r,

i\"

i "1'-r,*o+,,r,

sa pag lay out:

F

TIIhtttT

t

Srngl" R.wv- -,, q---,-9! 1

Y -- V- .{2

v,-_ -__-(tr-. *i i&- d"- -. {zE *t ' I Id2,-----$2.---s$2

5 l r 1 ,

3.3. a.2. Double row

Y--4€ -ir- ry-_#*+_ryl r l : ; iv Y -v v- *. -*-ai ! I i I T-1

*VVS4Y-{es'4alm : | 1 ; i ;g_ -S- S_- {4 .de__€4 _sB

t--

I

J.J. a.J. bquare svstem

i - - - ; J r '>4L'4re -95'l'dw\

ai"4 ' I I I ; iV. S P d4 d4 -{i4 -ap

4'r". . ( tJ7 - N;'nb<r af pto,nl5Np: --

L - Are4 ,Y1 s4 vvl

- -

l1uryr":Jfuls14s: ,i

Fhhh

II

hEEt;

TT;

t;

It

3.3. a.4. Triangular system

|]1-)- l{,Mb€f .4 .ranl-l

il ':ia,,rqrtf;ff:ry;1;;1'pa'-, ,; i ;

"": '"ra, ia,"- t f r , \ r ih i i+, , ! - t ' .

3.4. Pagbuho sa tamnanan- ang giladmon sa buho 30-40cm. or l2-16 inches. Ang gidak-on sa buho kung dinaro ughumok ang yuta pwede ra nga igo nasulod ang semilya.I(ung dili dinaro kay bakilid dako ang buho dili momimnussa media l1/21 metros ang gilapdon pero mao ra gihaponang giladmon.

,

.

t0

4.a. Sword sucker [saha o sinaging]- kung duol ra angtamnanan maayo ang saha nga gamiton sa pagtanum dilimoubos sa 1 ka metros ang gitas-on.

hhFFI

tIIItIIIII

I-

t.

Itrf u,:ffi4. Pagpili sa semilya nga itanum- 3 kanga igtatanum.

klase ang semilya

sD:, \l r ; f ,rrrr. , l ! ' .rdJri i f , \); i l r i

1t

Itr|IhhtIttI||

II

th

e'ivrl: 11:;r,r ot,l .:'"lcf 'r' I

4.b. Bull corm [ampongol]- kung layo ang tamnananmaayo gamiton ang ampongol aron dili mabun-og sapaghakut. 4-5 inches ang diametro sa gidak-on ug 4-5inches ang gitas-on sa iyang bani.

1' ' ' "

'

"J ,

{tI.-r,.r.- iI ,.,"t1 c..n r

',

,; +,

12

4. c. Plantlets or tissue culture- kung gusto ka ug semilyanga disease free, virus free o walay inpeksyon sa sakittissue culture ang gamiton.

A1-t"qol'z t t t t . i tS'

fla'rf,! "rle-s11s 4r\leau

5. Pagbutang ug organiko nga abuno-alang sa dali ugmaayong tinubuan sa tanum. Sa dili pa itanum ang semilyabutangan una ang buho ug organic dili mominus sa 3 kakilo kada punuan. Himoon kini nga pag-abuno sa organickada 3 ka bulan. Ikaduha nga pag aplay sa organic ikubkubpalibot sa punuan. Sa panahon nga mag sucker control kanae half moon ang pag aplay pabor sa semilya nga imongsibilin.

' t

t|rIIIttIiIIrIIE

6. Pagtanum- kinahanglan basa pa ang )uta panahon sapagtanum. Sa dili pa itanum ang semilya tam-awon una angplastada sa mata sa saha aron usa ra ang direksyon sapagpadagan sa sah4 aron dili maguba ang linya ug tudling,.

sa pagtanum ug arcn dili maguba ang distansya sapagtanum. Kinahanglan pinigon sa pagtanum gikan sadagko ngadto sa dagkodagko nga semilya. Tan-awon anggitas-on ug gidagkuon sa semilya.

t;' " ;; -;l;: ;i-;-

i.1 ,1,.r o r,/,jjl .1 1ny . - r Ml\r^w'nr i r i r r l , fs. l .d "r / , ,Arc

, ,.rrdr.^rfr,.,

r. { rr1,rtrt'!,,.,r ri !1r jrrlI'rj:J rA._, i.-rl i, r if.

.i: ir.tltr'r. :.rf o. 1,-.rr...r,i

.edir.i.!, $ 4r sL..,,rl.: r h, l i ' ! t : i , i l l ! , r rd,nl ;)i4 r!!.;i $,'] ..i,,,,,,,,,,,,,,,,,r4 L. i.r,Br" f !.\ s4. Itrl La

t5

tIIIIIItIT

t . l t .i-l A'ri

"'''t'S".f;' 'n|.o ,:

i l r l . , i * l*; .\,'r tl

iaiq ,Jili ?, rfe,riL.ri' t"r{1?",/,t},rt,l tirtl. qrrnrl f,!4P\ ndit lirn :r.t,r,Vr_.1tir F4tuI 4,)it !oi,14 trlri i+.ai,rqw1 !:nrt' ' . i r t , Is r c . l 1 , \ .1 ' ] . t ! \ l i, r r; .r(t- i.fri l,rirq,irr, ..lr[q. Iti. Jiri"rl',r

ilti;*

1il

\IZ'_[

r luvlfl;1

l,l1r \

iila\ l l - l

i iri

,j:, lf" =1p t,- Yi|:["

IIIIIIIII

(s!11i.'lriT!

7. Pagpuli ug tanum sa nangamatay [replanting]- kungplantlets o tissue culture ang gigamit nga semilya sapagtanum unya mamatay kinahanglan pulihan dayon. perokung sword sucker ang gigamit nga semilya unya mamataypaabuta una ug I ka bulan basin naay saha nga moturok.I(ung ampongol ang gigamit sa pagtanum, 3 ka semana

t6

TF

EI

hIItth

gikan sa pagtanum wala pay mitubo paabuta una ang I kabulan basin naay saha nga moturok o mogawas.

";.-,n "1 ] ' =.,a a !wH-*.- ;,-,1. ,' ' ' . , ' ! ' r . ' - , r . l . . r . . j ; , , 1 , v , 11 * , r . lqn r . I , ! 1 , , $ \+ ( r , ' I , . , " : , , . , ) ' , ,

l L \ l l ' r _ , t I . 1 . , , , r r 1 -

It

, . , : .

i-

:

i

8. Sanitation and Maintenance:

17

8.1. Drainage canal- kung patag ang gitamanan sa sagingkinahanglan butangan ug kanal aron adunay kaagian satubig panahon sa ting-ulan aron dili malunopan angkasagingan. Prevention kini aron dili malata ang saging ugaron dili hugpaan sa sakit ang kasagingan.

I

18

I|-

FhIIIIII

ItIIIIIIItt-

8.2. Deleafing or Leaf Pruning- pagkuha as laya ugdaut nga dahon nga may inpeksyon sa mga leafdiseases sama sa:

8.2.a. Yellow sigatoka o Dalag sigatoka- anghinungdan sa maong sakit mao ang fungus ngaginganlan ug Mycosphaerella musicola. Kining maongsakit sa dahon mahimong masumpo samakanunayong pag-inspekyon sa kasagingan ugpagkuha niini. Ang deleaflng makausa kada semana,Ang pagpanguha sa dahon dili pasubraan kay angdahon maoy kusina sa tanum.

Ang dagway sa dahon nga giataki ug dalag ngasigatoka.

19

FFFFEh||

Itttr|tIIrtI-

Irh

8.2.b. Black o itum nga sigatoka- ang hinungdanniining maong sakit mao fugus nga ginganlan ugMycosphaerella fijensis mas daling kining mokatapkay sa dalag sigatoka. Makontrol kini pinaagi samakanunayong pag-inspeksyon sa kasagingan ugpagpanguha sa daut nga dahon gumikan sa sigatoka.

Ang dagway sa dahon nga nasakit sa itum ngasigatoka

8.2.c. Freckle o talumtum- ang hinungdan niiningmaong sakit mao ang fungus nga ginganlan ugPhyllostictina musarum. Sagad kining Makita sa mgagulang dahon. Gitawag kini ug itum nga puntik-puntlko [black spot]. Ang grabe na pag-ataki sa talumtummoresulta sa pagpangatagk sa dahon nga mapormasilhig. Makita usab kini palwa sa dahon. Angpagsumpo niini mao ang makanunayong pag-

20

IIIIIIIttTIIt-

inspeksyon sa kasagingannga dahon.

ug pagkuha sa na inpeKed

Ang hitsura sa dahon nga grabe ang pag-ataki safreckle

8.3. Abli puno [round weeding- paglimpyo sa punuanusa [1] ka metros palibot. Himoon kini ka usa [1]kada bulan.

27

IIIFIT

8.4. Paghagbas sakasagingan [slashing]- kinahanglan mamaintain ang kalimpyo sa kasagingan. Kinahanglan angsagbot dili molapas sa 6 ka pulgada ang gitas-on. Himoonkini ka usa [1] sulod sa 2 ka bulan

22

IIIIIIIIIIIIIr|rlrlIIf-

Mao kini ang hulagway sa kasagingan nga giatimanug limpyo. Ang mga punuan nga may x gipatay kaywala sa insakto nga lugar.

9. Pagkontrol sa saha ug paglimpyo sa lindog sasaging [sucker control and pruning]- ang pagkontrolsa popolasyon nga dili mosubra ug dili makulang Angpagkuha sa saha o pagtangal sa saha sa unanghenerasyon sa pagtanum kinahanglan nga kasagarannga gitas-on sa mga saha moabot sa [knee hlgh]

23

ttIIItIIIttItIItII

tupong sa tuhod or [bolo high] tupong na sa gunamao ni ensaktonga panahon sa pagpanguha ug sananga subra na sa unang henerasyon. Himoon kini kada60 ka adlaw o kada 2 ka bulan. Adunay upat [4] kacriteria o basihanan sa saha nga ibilin nga maoysunod nga mobunga 1l produksyon, 2l direksyon,3ldistancia, 4l spacing o lugar. Kining 4 ka basihananmao ni ang maghatag ug maayong tubo sa saging ugpaglahutay o maluntarong produksyon. Kinahanglanusa ra ang direksyon sa pagpadagan sa saha arondili maguba ang linya o tudling ug iyang distancia.Kinahanglan ma maintain ang succession format sasaging mother, duagther, grand daugther finahan,anak, apoll is to I ratio sa saha nga ibilin'

Sa wala panga dahon,sana

makuhai ug layabani, sagbot ug

sa nakuhaan na uglaya nga dahon, banisagbot ug mga saha

III

FFTTTTtII

,*.)ri 1i:,:r in'N+,.ir, ri..i n:

Production

Ang punu-an nga may 6 kabook saha, kinahanglannga. patyon ang 3 ug ang 2 maoy lukaton para sasimilya, Ang mga saha nagtotoy sa nanay ngapunoan. Kung daghan ang saha, mag niwang angllllun nga puno-an ug minus ang katidad sa brngan i lnt.

25

IIIIIIIIIttIItIIIII-

Niini nga hulagway Makrta nga ang saha nga may y'mao ang mga saha nga nabutang sa insaKongdireksyon. Ang mga saha nga may X mao ang mgasaha nga nga patyon-o'lokaton kay wala sa insaKongdireksyon. Samtang sa laing bahin, ang mga saha ngamay nga ilhanan mao ang mga saha nga walasa InsaKong direksyon, pero angay ipabilin tungod saprodukson sa bunga nga panginahanglan aronmakwaftahan pa kini. Apan dili na kini pasanayon pahuman kini maka pamunga para dili maguba anginsaKong direksyon sa saha.

SpacingSa kanunay i-maintain ang mother, daughter uggrand daughter nga succession format aron sakanunay himsog ang tubo sa saging ug may maayongkalidad sa bunga. Samtang sa laing bahin, ang pag

26

++ttIlt|l|lIl|lllIIIrllIr||

-

control sa saha nga ipabilin mao ang pag maintain sakanunay sa gidaghanon sa puno-an basi sa standardnga requirement.

Ang 1 ka heKarya tamnan lamang ug 1,200 ka puno-an. Gikan sa pagsugod sa pagtanum ug saginghangtud sa pila ka mga katuigan ang puno-an ngasaging sa 1 ka heKarya magpablin nga 1,200. Angratlo sa puno-an ug sa saha 1:1 fone is to one]. Angusa ka punoan may usa lamang ka saha nga ipabiilinpara magpabilin ang saldong lugar ug distansya sakada punoan niini.

Distance

Ang sakto nga distansya sa pagtanum sa saging maoang 3 ka metros sa kada puno-an ug 3 ka metroskada tudling. Ang panagdasok sa puno-an sa mgasaging moresulta sa niwang nga punoan ug minusang kalidad sa bunga tungod kay ang kainit sa adlawdili na maangay paglagbas ngadto sa mga dahon niiniAng panagdasok sa puno-an, sa laing bahin, maoyusa sa hinungdan nga masakit ang saging kay angkainit sa adlaw dili na makalagbas ngadto sa puno-an

27

IFl.IItIIIIIIIIIIIIIITI

ug magpabilin kini nga umog nga maoy puy-an sakagaw ug mga inseKos.

Patyon ang punoanpaqdasok sa punoan

nga wala na makauq mamintinar anq

abot sa 3 m. aronkahimsuq sa tubo sa

malikayan angKada punoan.

28

Mao ni ang hulagway sa mother, daughter, granddaughter succession format:

II *

ll

tI|ttttl|ttr|ttt!tI|I

Punoan sa saging nga giputol kay wala sa saktong distansya aronmabalik ngadto sa insaktong sukod ang gilay-on sa kada puno-an niini.

29

tIr|rII-

r|IIIIIIIIIIr|I-

Niini nga succession format magpabilin angkahamugaway sa luna ug ang maayo nga produksyonsa saging. Sa higayon nga ma-harvest na anginahan/mother, daku na ang anak/dauqhter ngasaha nga mosunod sa pagbunga. Sa panahon ngama-harvest na ang bunga sa anak/mother dakunapud ang apo/orand dauqhter nga mosunod sapagpabunga nga nagdala napud ug saha.

10. Fruit care and Management

l0.1.Propping [pagtuko sa punuan]- ang pagtuko sapunuan sa saging himoon kini panahon nga magbitayna ang puso. Proteksyon kini panahon nga may kusognga ulan ug hangin aron dili matumba ang sagingproteksyon usab kini nga dili mabali ang punuan sasaging sa panahon nga modagko na ang bungatungod sa kabug-at sa bulig. Himoon kini ka usa [1]kada semana.

30

l.ITI|trttIIIIIII|IIIII-

Mao ni ang hulagway sa saging nga gitukurankinahanglan mag-andam ug hagdanan.

10.2. Fruit obstacle removal lpagkuha samakabababg sa bungal- ang tanan nga makababagug makatakdol sa bunga samtang ngatubokinahanglan kuhaon aron dili madaut ang porma sasipi ug aron dili magasgas ang mga dawin aronhamis, limpyo ug nindot ang porma sa bunga,Himoon kini kaduha [2] kada semana.

5 l

r|IIIIIIIIIIIIIIIIII-

JNR

Niini nga hulagway Makita nga walay makababag sa bungasamtang kini nagatubo

10.3. Dellowering and linger trimming [pagkuha sa bulaktumoy sa dawin ug pagkuha usab sa mga lingkit ngadawinl- ang pagkuha sa mga bulak tumoy sa dawinproteksyon kini sa rotten finger o pagkalata sa dawin ugaron maayo" nindot ug hamis ang pagtubo sa mga dawin.

32

lr|tIIIIIIIIIItIIIIIr-

JNR

Niini nga hulagway Makita nga wala nay mga bulaktumoy sa dawin gikuhaan sa mga bulak

10.4. Debudding [paghimuso] - ang pagputol sapuso/ pagmaynus sa sipi nga ibilin sa usa [1] ka buligug pagbutang ug fruit guard sa katapusang sipi.Paggawas sa katapusang sipi flast false hand] angsunod nga mogawas pino nga mga bulak o dawinmao ni ang insakton panahon sa paghimuso. Sa

liili*,r

33

tIlIIIIIIIIIIIr|r|IIr|r|I

katapusang sipi adto ka magbilin ug fruit o guardia sabunga. Kung Lunes hangtod Merkules ka maghimusobinli sa katapusang sipi ug usa [1] ka dawin nga fruitguard mao ni ang unang passing, kung Huwebeshangtod Sabado ka maghimuso binli ug duha [2] kadawin sa katapusang sipi nga fruit guard mao ni angikaduhang passing. Gikan sa fruit guard pataas adtoka magsugod ug maynus ug duha [2] ka sipiarondagko ug tag-as ang mga dawin. puwede pod ngaang gidaghanon sa sipi nga imong ibilin sa usa kabulig ibasi sa nahabilin nga mga dahon nga maayowalay inpeksyon sa leaf diseases. Himoon kini kaduha[2] kada semana.

b' .

,li,

;iii,1'

"..,'. $\]KAl'\ &+

Niini nga hulagway Makita nga gihimusoan na angbulig gimaynusan na ang gidaghanon sa sipi uggibutangan na ug fruit guard.

34

rIIIIIIIIIIIIIIIItI-

10.5. Tagging/Bagging - pagbutang ug tagging stripo colored ribbon human sa pagputol sa puso. Adtoitali ang ribbon dapit sa fruit guard puwede pod italicsa lindog sa saging kanang dili maabot sa mga bata.Ang ribbon mao ni ang basihan panahon sapagharvest. Pinaagi sa ribbon mailhan kung pila na kasemana ang bunga gikan sa pagputos. Pgkahuman ugbutang sa ribbon baloton o puston ang bunga o buligsa silopin o polyethylene bag nga may gitas-on nga1.1m. to 1.5m. . Proteksyon kini sa mga peste uginseKo nga moataki sa bunga. Human ug putos erecord ang tanang naputos nianang semanaha.Himoon kini kaduha [2] kada semana.

Niini nga hulagway makita nga naa sa lindog sasaging gitali ang ribbon.

'1:'1{',.1nti"

fir .iiil h

,i\ $+' JUR

35

tIIIrlIIIIIrlIlIrlIII-

a

Niini nga hulagway Makita nga humana ug putos angbulig sa saging sa silopin.

36

tIIIIIIIIIIIIIIIIII

I l. Han'est [pag-ani, pagsanggi o kosetsa]- 9-10 ka semana

_eikan sa pagputos ugll-I2 ka semana gikan sa paggawassa puso maharvest na ang bunga.11.1. Pamaagi sa pagharvest:I 1 .1 . a. Himoon ang pagharvest sayo sa buntag11.1. b. Pamutlon ang katunga sa dahon aron walaymaigo sa silingan nga punuan aron dili mangabali angdahon sa silingan nga punuan.

11.1. c. Balion ang saging diha dapit sa tunga ugihinayhinay pagpaubos nga dili matakdo ang bulig sa

]-uta.

, . / : | ,. ' ' . ' . ' . - '

, l

l i. )

, ]

3',7

!--

FIIIIIIIIIIIIIttItI

t-

11.1. d. Putlon angmay igo kagunitan

pungango gikan saang bulig panahon

.'X ili'.':r r,orr4 "l

, : . , i r ' . , r ' i

unang slPl ngasa paghakut.

38

i

IIIIItIIIIII

I

tI

tn

I-

39

tr:c,l:f rAJ uryrD 5rfci., i ' lI

11.1. e. Mogamit ug padding/lining nga ihapin sa buligsamtang hakuton padulong sa sip-anan

r:; . ;- ----."-"-:-**'1: ll d\in;J Le 'r1 ;u 6' ,* ,"r' jl,i., r,- J , u ,. i rr,.,.,

i , , J . t , . ' - " ' I " ' * ''L,t( ,i1,),riL.i ,,u-'.-',, ,1,, r*-,^,, ,r.ll,;;;r,

...,,,i-q-T- --:. : ,..+.*

",.".i _\_>\ i,".*=_ _- _.

,__.S:;*.*G;-$=-3 : -

i : - - - . . - : . r ' _ : : , -> : . , t - - - . , : _ - . . . .

[ | i-r r te

40

tIIIItIItr|r|Ir|IIIIII-

i l , t i :- .. '. ; - . " , , , " ".

n

11.2. Pagsipe:11.2.a, Siguroon nga ang lugar nga adto magsipe dilidirekta mainitan ug maulanan.11,.2.h. Hapinan ang yuta sa presko nga umbak o dahonnga igo makaprotekta sa saging nga dili madaut.71.2.c. Moganit ug hait nga kutsilyo o dehander ngapangsipe ug likayan nga dili masamad ang bunga.11.2.d, Ibutang ang sinepe sa may hapin nga magkulobaron makatulo ang taguk ug ayaw ipatongpatong angsipe aron dili matuloan sa taguk ang ubang sipe ngamaoy makaingon sa pagkamansa.11.2.e. Pilion alng m^ayo ug dili maayo nga bunga:11.2.e,1, Ang gitas-on sa dawin dili moubos sa 5.5 inchesor 14 cm.11.2.e.2. Ang diametro sa dawin dili moubos sa 1.07inches or 2.7 cr:a.11.2.e.3. Ang maturity o kagulangon sa bunga 80-85%

Ircrsento .112.e.4. Ang mga gasgas ug bun-og dili molabaw sa 10o%pofsento.112.e.5. Walay advance cutting.

4 l

FlIIIIII

lZ?ost Harvest fhuman sa pag_ani]l2L PaghakutlLL t llain ug markahan ang saging nga naharvest ngalinutos o IB-OB.lZl. b. Ibutang ang bunga sa hakutanan nga may igonghapin.72.1. c-. Likayan nga masubr aar anggibug_aton sa sulodsa bakutanan ug pagkabundak niini,

I I : I:l-rron sa gitakda nga btrying cenrer.

?,']:!._l:!'!:rool.u"* purchaser sa rE-oB nga sagingprnaagr sa pagpakita sa Growers schedule tn]On i.orm.

42

+ J ;

c.)

+

z3

p

rn

E

z-,7

<v-tr'

<vZ7;<=>&

KO.rz<Y

)z<.Dar

zj<aF<eai*

ail>Z

<z

z

tttttIIIIItt|||

l|

IIIIrtrl

zIp

Qtn- - 'ar ;

4CC

o0, " '

t-i .i v!

l - 6 JEi)-e'E(E .F a)

' c )(-.l

")

6

cg

a

h0 0r

c.; c.;

a(J

c)

ca

:-

c.1ca

Fl

ab!

ncr)

(€trcc

nca

tITTTt

II:

I

caaa

.=

:o rJ: - ^

30=

(tr .)

- * -

= =

U)E

li

(E

f tE

boa

bl))-rs hn= >, --r. - =

3 f '-

9._V E i s- tr n e'o o - !E q 6€ A o Xi

E F ft'E E = E +roJgE E soaH- oL ) i =a )= -

Eq::hoTo-EI >,= ?E YgpSFfi='=; '=^=l--oF g E; #a: FLi 'q=i-cs!

. C q ( , = d . , ' ; = - :' - .3

tr(g

a)oo . . cJ.r (D C€A( )bJv . 1 ;

tsF^a'=@ 1 A

tIIIItIItttt

X

X

X

X

(s+-

Or

, i9=

= An cD- \ =-: .A E

! - * : - .' v - L J =' CJ ' - rv

o

( ,a .? ,

dZor

^Y ' .=oO er l4

--.J ;; :Y

oo -v 6

. r . ;

Y . '

\J C6r. JZ.)^ i

-:z :< d(.) \./ =

-.v o. -

H ooi

YJZ C€

- i = - :Z

+r \-/ (gH V q g

C.l OIJ :/.'\ ;- -- + r=

' = -

=A-*

t - .= > r . i9troF- : r - =

F ' : r r - F. ! : . : -c )XF JZ c ' )! tS-s

".; Eb: H. t - - r , l

\, .-- s- l-J- c, a.l

(6

G

.r

;

C)

t-Cd

E

F i : E

tr-' OJJ H' : ( d o J

Cg

5n

. i 9 G

orj .o Cd; r . -

ri h^ ia

- ! _ X

(slt

(gC€

bn. ..!r ii

n !c !

< f bo :z-\ ,i- tl

E

IIIItIIrItItItItI

I