28
TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ Kayıhan Pala Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı

TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ

Embed Size (px)

DESCRIPTION

TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ. Kayıhan Pala Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı. Türkiye’de halkın sağlığı ne durumda?. Türkiye’de sağlık durumu. “ Kötü ” gelir dağılımındaki adaletsizlik hızlı kentleşme sağlık hizmeti sistemindeki yetersizlik. - PowerPoint PPT Presentation

Citation preview

Page 1: TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ

TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN

KAMUSAL ÖNEMİKayıhan Pala

Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlığı Anabilim Dalı

Page 2: TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ

Türkiye’de halkın sağlığı ne durumda?

Page 3: TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ

Türkiye’de sağlık durumu“Kötü”

gelir dağılımındaki adaletsizlik

hızlı kentleşme

sağlık hizmeti sistemindeki yetersizlik

WHO (2004) Health Care Systems in Transition HiT summary, Turkey. European Observatory on Health Systems and Policies.

Page 4: TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ

Türkiye’de yoksulluk

Türkiye’de günde 4,30 ABD dolarından az

geliri olanların oranı %39,1

Günde 2,15 ABD dolarından az geliri

olanların oranı %10,3

World Bank, 2005

Page 5: TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ

Sağlıkla ilgili sosyal güvence

Güvencesiz kesim:

Kentsel alanda %34,1

Kırsal alanda %42,0

Sağlık Bakanlığı, 2006

Page 6: TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ

Özel sağlık harcamaları

Toplam sağlık harcamaları içinde özel sağlık harcamasının payı:

Batı %27,56

Doğu %40,58

Güney %43,81

Sağlık Bakanlığı, 2006

Page 7: TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ

Hasta yatağında eşitsizlik… Türkiye’de genel olarak on bin kişiye 25

hastane yatağı düşmektedir.

Ancak bu konuda büyük bir eşitsizlik vardır ve on bin kişiye düşen yatak sayısı 3-60 arasında değişmektedir.

WHO (2004) Health Care Systems in Transition HiT summary, Turkey. European Observatory on Health Systems and Policies.

Page 8: TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ

Yataklı tedavi: Özel sektör büyüyor

Ölçüt 1980 2005

Yataklı tedavi kurumu sayısı 869 1198

Yatak sayısı 98.758 192.685

Özel hastanelerin yataklı tedavi kurumu sayısı içindeki oranı

%8,63 %22,37

Özel sektörün yatak oranı %2,19 %6,40

Sağlık Bakanlığı İstatistik Yıllıkları

Page 9: TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ

Ölüm nedenleri: “ÖNLENEBİLİR” Beş yaşın altındaki çocuklarda temel

ölüm nedeni enfeksiyon hastalıkları 25-44 yaş arasındaki erişkinlerde

temel ölüm nedenleri kalp hastalıkları ve kazalar

45-64 yaş arasındakilerde ise kalp hastalıkları ve sigara içmeye bağlı solunum rahatsızlıkları

WHO (2004) Health Care Systems in Transition HiT summary, Turkey. European Observatory on Health Systems and Policies.

Page 10: TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000

0

5

10

15

20

25

30

Kişi başına GSYİH(Satın alma gücüparitesine göre, dolar)

Bebek ölüm hızı (Binde)

Çeşitli ülkelerde bebek ölüm hızı Çeşitli ülkelerde bebek ölüm hızı değerlerideğerleri

UNDP, 2006

Page 11: TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ

64

66

68

70

72

74

76

78

80

82

Au

stralia

Au

stria

Be

lgiu

m

Can

ad

a

Cze

ch R

epu

blic

Den

ma

rk

Fin

lan

d

Fran

ce

Germ

an

y

Gre

ece

Hun

ga

ry

Icela

nd

Irelan

d

Italy

Jap

an

Ko

rea

Lu

xem

bo

urg

Me

xico

Neth

erla

nds

New

Ze

alan

d

Norw

ay

Po

lan

d

Po

rtug

al

Slova

k Rep

ub

lic

Sp

ain

Sw

ed

en

Sw

itzerla

nd

Tu

rkey

Unite

d K

ingd

om

Unite

d S

tate

s

DOĞUMDA BEKLENEN YAŞAM ÜMİDİ (2003)

OECD,2006

Page 12: TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ
Page 13: TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ

BİR SAĞLIK SİSTEMİNİN TEMEL YAPILARIBİR SAĞLIK SİSTEMİNİN TEMEL YAPILARI (WHO (WHO 8352183521))

Sağlık kaynaklarının gelişimi (1)

•İnsangücü •Bina, araçlar•Donatım ve gereçler•Bilgi

Kaynakların kullanımının örgütlenmesi (2)

•Ulusal sağlık yetkilileri•Sağlık sigortası programları•Diğer hükümet kuruluşları•Hükümet-dışı kuruluşlar•Bağımsız özel sektör

Sağlık hizmetlerinin sunumu (3)

•Birinci basamak•İkinci basamak•Üçüncü basamak

Yönetim (5)•Liderlik•Karar-vericilik

PlanlamaYürütmek ve gerçekleştirmekİzlemek ve değerlendirmekBilgi desteği

•Düzenleme

Ekonomik destek (4)

•Kamu finans kaynakları•İşverenler•Gönüllü kuruluşlar•Yerel toplum çabaları•Dış yardım•Özel harcamalar•Diğer

Page 14: TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ

Sağlık hizmeti sunucularının üç temel hedefi

Sağlık hizmeti sunucularının temel hedefleri

Hedefin anlamı Kamu sektörünün önceliği

Özel sektörün önceliği

Eşitlik Sağlık hizmetine herkesin ve gereksinim duyduğu ölçüde erişmesi

EVET HAYIR

Verimlilik Kaynakların etkin kullanılması

EVET EVET

Kalite Hizmetten yararlananların hoşnutluğu

HAYIR EVET

Page 15: TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ

S A Ğ L I K H İ Z M E T L S A Ğ L I K H İ Z M E T L E R İE R İ

Ç E V R E Y E Y Ö N E L İK

B A Ğ I Ş IK L A M A B E S L E N M E

E R K E N T A N I A İ L E P L A N L A M A S I

K E M O P R O F L A K S İ K İ Ş İ SE L H İ J Y E N

S A Ğ L I K E Ğ İ T İ M İ Y A Ş A M B İ Ç İ M İ

K İ Ş İ Y E Y Ö N E L İK

K O R U Y U C U H İ ZM E T L E R

I I I .B A S A M A K

I I .B A S A M A K

I .B A S A M A K

T E DA V İ E D İ C İ H İ ZM E T L E R

T I B B İ R E H A B İ L İ T A S Y O N

S O S Y A L R E H A B İ L İ T A S Y O N

R E H A B İL İ T A S Y O N H İ ZM E T L E R İ

Page 16: TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ

Hekimlerin istihdam biçimleri

Fazla mesaili çalışma (Over-time)

Tam süre çalışma (full-time)

Yarı zamanlı çalışma (part-time)

Page 17: TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ
Page 18: TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ

Tam süre çalışma nedir?

Tam süre çalışma, başka bir sektörde ya

da iş dalında çalışmaksızın, kişinin bütün

zamanını (mesaisini) yapmakta olduğu işe

ayırması

Page 19: TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ

Tam süre

Neden önemli?

Page 20: TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ

Sağlık Hizmetlerinin Temel Özellikleri

Erişilebilirlik Finansal erişilebilirlik Coğrafi erişilebilirlik

Kapsayıcılık Koruyucu hizmetler Tedavi edici hizmetler Esenlendirici hizmetler

Eşgüdüm Süreklilik

Yalnızca hastalık sırasında değil, uzun erimli sağlık hizmeti

Page 21: TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ

Öğrenciler

in

çalışmak

istediği

sektör

İstihdam biçimi Sayı %

Yalnızca kamuda (devlet memuru) 19 12,6

Yalnızca kamuda (Sözleşmeli) 3 2,0

Yalnızca özel sektör 25 16,6

Yalnızca özel muayenehane 15 9,9

Kamu + özel sektör 89 58,9

Toplam 151 100,0

Bir araştırma!Bir araştırma!

Pala,K., A.Tokyay ve G.Aslan,”Uludağ Üniversitesi Tıp Fakültesi Son Sınıf Öğrencilerinin Gelecek İle İlgili Düşünceleri”, IX.Ulusal Halk Sağlığı Kongresi, Kongre Kitabı s.460, 3-6 Kasım 2004, Ankara

Page 22: TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ

Türkiye’de tam süre uygulamaları

Cumhuriyet’in ilk yılları; sıtma, frengi,

trahom savaşımı

1961; 224 sayılı yasa

1978; 2162 sayılı yasa

Page 23: TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ

Türkiye’de sağlık politikalarında güncel durum:

“Sağlıkta Dönüşüm” macerası

Page 24: TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ

Devletin sağlık hizmeti sunumundan el çektirilmesi

“Her iki Bakanlık da, şu anda yüksek öncelik vermedikleri daha önemli görevler taşıdıkları için, mevcut yapılarının özünü oluşturan sağlık hizmetlerinin üretilmesi ve sunulması işiyle gerçekte doğrudan ilgili olmamalıdır”

Dünya Bankası,Haziran 2002

Page 25: TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ

Türkiye’de hekim dengesiHekim Sayı %

Pratisyen 29.837 30,5

Sağlık Bakanlığı’nda 26.398

Asistan 17.913 18,3

Uzman 50.058 51,2

Toplam 97.808 100.0

Sağlık Bakanlığı Personel Genel Müdürlüğü verileri 31.12.2006

Page 26: TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ

Sağlık insangücü: İyi yönetim1. İstihdam ve insan gücünden yararlanma

politikalarının geliştirilmesi2. Sağlık insan gücü gereksiniminin izlenmesi3. Coğrafi, kurumsal ve uzmanlık alanlarına göre

insan gücünün dağıtımı4. Sürekli eğitim ve insan gücünün denetimi5. Kariyer gelişimi için fırsatlar ve teşvikler

sağlanması6. Performans değerlendirmesi, ve7. İnsan gücünün verimli kullanılabilmesi için

gereksinim duyulan lojistik desteğin sağlanması.

Hall, T.L., Health Manpower Planning, WHO, 1978.

Page 27: TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ

NASIL BİR “TAM SÜRE”? Hizmet sunumunun öncelikli

hedefi:EŞİTLİK Finansman: Kamu kaynakları Özlük hakları:Kabul edilebilir bir düzey

Hastayla ilgili bir genel/özel ayrımı yapmak: OLANAKSIZ

Page 28: TAM SÜRE ÇALIŞMA DÜZENİNİN KAMUSAL ÖNEMİ

Sağlığın ticareti Sağlık, ticari bir mantıkla ele alındığı her zaman, temel bir insan hakkı olmaktan çıkar; parası olanın ancak parası kadar satın alabildiği bir meta biçimine dönüşür ki, bugün karşı durulması gereken asıl tehdit bu durumdur.