3 4 6

*+

Tandzorg

Strijd om het Nederlandse gebit Mythes rond tandpasta De opkomst van de groepspraktijk

vrijdag 20 januari 2012

Hee� uwel eens bloedend tandvlees?

slechte adem?

vlekken of aanslag op de tanden?

tandsteen zodat uw tanden niet glad voelen?

gevoelige tanden of tandvlees?

Dan is het verstandig de mondhygiënist te bezoeken

Mondhygiënist Lieneke Steverink-Jorna is geves� gd te:Terborgseweg 36 Dinxperlo

Bel voor een afspraak: 0315-652654Meer info: www.MondhygienistSteverinkJorna.nl

Koningsweg 26a 7255 KR Hengelo (G)T.(0575) 46 44 33 (06) 51 44 62 99 F.(0575) 464 421E. info@tppriefel.nl I. www.tppriefel.nl

Kunstgebit-specialist voor nieuwe gebitsprotheses en reparaties.

Stralend 2012 beginnen?

Een all inclusive tandenbleek behandeling kost bij Bergh Beauté slechts 179 euro. Dit is inclusief tandversterkende nabehandeling.Binnen 1 uur stralend witte tanden!

Wij werken samen met tandartsen en de behandeling is veilig voor uw gebit.

De Geer 7, ’s-Heerenberg.Tel. 06 - 430 08 608

www.tandenbleken-gelderland.nl

VAN OSORTHODONTIST

praktijk

GROENLO

T (0544) 46 46 46

praktijk

WINTERSWIJK

T (0543) 53 06 06

Aanmelden/inschrijven kan zonder verwijzing. Kijk op onze website.www.orthovanos.nl

U kunt

ook zonder

verwijzing een

afspraak maken

voor een stralend

gebit!

Haitsma Mulierweg 487101 CB WinterswijkTel.: 0543-530300e-mail: wil_visser@live.nlwww.mondhygiënistwinterswijk.nl

Praktijk voor MondhygiëneWil Visser

Voor een schone, gezonde en stralende mond!Een gezond gebit is een waardevol bezit!

BlinkkMondhygiënistes

Tel. 026 370 79 56 • Izaak Evertslaan 5 • 6814 JH Arnhem www.blinkk.nu • info@blinkk.nu

BlinkkDental Studios / Mondhygiëne

• Mondhygiënebehandelingen

• Tandvleesproblemen

• Veilig bleken van tanden

• Poetsinstructies kinderen

• Verzekerde zorg

vrijdag 20 januari 2012 De Gelderlander

extra | 3

door Anne Nijtmans

T ergende kiespijn had ik die zaterdag. Hetwerd steeds erger. Voor hulp kon ik ’savonds terecht bij een tandarts die weekend-dienst had. In een van de dorpen bij Nijme-

gen stond een jonge vrouw alleen in een praktijk. Zewas vriendelijk en hielp me goed, daar niet van. Voorde pijnstillers moest ik vervolgens laat op de avond er-gens in een mij onbekende Nijmeegse wijk naar dedienstdoende apotheek zoeken. Het was een hoop ge-doe om van mijn kiespijn af te komen.Maar ik had ook medelijden met de tandarts die inhaar eentje klaar moet staan voor iedereen in de ver-re omtrek, niet weet wie ze over de vloer krijgt en eralleen voor staat als ze raar of naar zijn.Dat is nu een stuk beter geregeld in Nijmegen. Sindseen half jaar is de avond- en weekendtandarts aanwe-

zig op het Spoedplein van het Canisius-WilhelminaZiekenhuis. Daar zitten ook de dokterspost, de apo-theek, de spoedeisende hulp en het Geboortehuis: al-le hulpverleners die acute zorg bieden buiten kantoor-tijden. Dus niet meer zoeken in onbekende dorpenen wijken. Helemaal fijn voor mensen die door eenongeluk een arts, een tandarts en een apotheker no-dig hebben en eerder naar drie adressen moesten.Ook veel tandartsen zijn blij met deze opzet. Aanvan-kelijk deed ongeveer de helft mee maar dat is ge-groeid naar driekwart. Initiatiefnemer André Vogels:„Het is fijn om collega’s te hebben en dat alle discipli-nes bij elkaar zitten. We krijgen regelmatig vragen uitandere plaatsen over hoe zoiets te organiseren is.”

door Yvonne Jansen

O p Dutch Health Net-work, platform op Lin-kedIn voor zorgprofes-sionals, voorspelde eco-

noom Lodewijk Brüll eind 2010dat marktwerking in de mondzorgleidt tot hogere tandartsprijzen.Het jaar was slechts enkele dagenoud toen Brüll, voorheen werk-zaam bij de voorganger van de Ne-derlandse Zorgautoriteit NZa, ge-lijk kreeg. Tussen zorgverzekeraarsen tandartsen ontbrandde een ste-vige ruzie over tarieven en vergoe-dingen.Tandartsen, orthodontisten enmondhygiënisten bepalen vanaf2012 zelf wat een behandelingkost. De komende drie jaar moe-ten aantonen of dat leidt tot con-currentiebevordering, hogere kwa-liteit en scherpere tarieven. Onder-liggende redenering: slechts 20 pro-cent van mondzorg en tandheel-kunde (vooral die voor kinderen)zit niet in de basisverzekering,maar in de aanvullende.En juist met die aanvullende zorgmoet de overheid zich niet be-moeien, maar mogen markt en pa-tiënten het lekker zelf uitzoeken,vindt minister Edith Schippersvan Volksgezondheid. De verzeke-raars klagen over een ‘zorgwekken-de tariefstijging’. De tandartsenvinden dat de pot de ketel verwijtdat ie zwart ziet. De verzekeraarsverhoogden hun prijzen ver bovende gemiddelde tariefstijging van

de tandartsen en kleedden de ver-goedingen uit, is hun reactie.In het voormalige aantal van ruimvierhonderd behandelingen is ge-snoeid tot honderdtachtig, waar-van de omschrijving op een doorde NZa opgestelde lijst staat. Som-mige verrichtingen die voorheenapart op de rekening stonden (bij-voorbeeld verdoven én vullen)staan niet meer afzonderlijk ver-meld maar als één verrichting.Tandartsen moeten hun prijzenduidelijk kenbaar maken, door zein de praktijk op te hangen of opde website te zetten. Zo wordt het,volgens de Nederlandse Maat-schappij tot bevordering der Tand-heelkunde (NMT) ‘beter kiezen

voor uw tanden’. Inmiddels blijktdat het loslaten van de tarievenniet direct tot scherpere, maarjuist hogere prijzen dan wel pro-centueel lagere vergoedingen leidt.De consument betaalt de rekeningniet alleen in euro’s, maar volgensBrüll, econoom gespecialiseerd opgebied van gezondheid, straks ookmet slechtere tanden en kiezen.Volgens hem is het een kwestievan tijd voordat ‘de huidige rede-lijk goede staat van het Nederland-se gebit, achteruitgaat en er weerlapmiddelen moeten worden ge-zocht als tandheelkundige preven-tie door de GGD en de nationaleschooltandarts’.Brüll betitelt de fraaie intenties

van het experiment als dooddoe-ner: ‘Bij een schaarse dienst waareen grote tot op zekere hoogte ge-garandeerde vraag naar is, leidt ditenkel tot hogere tarieven. Er is,met een groot tekort aan tandart-sen en ook mondhygiënisten,geen marktevenwicht tussen vraagen aanbod, en dus gaan de prijzenvanzelf omhoog. De zorgverzeke-raar anticipeert hierop, door hetverhogen van de prijs voor aanvul-lende tandartspolissen, en het be-perken van de maximaal te declare-ren bedragen’.Dat sprake is van een tekort aantandartsen wordt door Rob Bar-nasconi, voorzitter van de NMT,overigens betwist. Wat de zorgver-

zekeraars betreft is Brülls profetieuitgekomen. Zij hebben maximalevergoedingen vastgesteld, die vaaklager liggen dan de tandartstarie-ven. Consumenten moeten in veelgevallen bijbetalen, zegt Verzeke-ringssite.nl. Die vergeleek tandarts-tarieven, evenals de vergoedingenvan verzekeraars, waarondermarktleiders Achmea, VGZ, CZ enMenzis. Wat de behandelingen be-treft: de goedkoopste tandartsvraagt 26,25 euro voor een een-vlaksvulling, de duurste 82,45 eu-ro, terwijl het gemiddelde ligt op45,89 euro. De vergoeding die ver-zekeraars daar gemiddeld tegen-over stellen is 38,74 euro. Het over-grote deel (87 procent) der tandart-sen brengt voor een vulling (fors)meer in rekening.Laten de prijzen zich een-op-eenvergelijken? Nee, want de enetandarts is de andere niet, stelt deNMT. Waar de een slechts ‘door-snee’ mondzorg biedt en voor in-gewikkelder behandelingen ver-wijst naar een gespecialiseerde col-lega levert een ander (meestal eengroepspraktijk) meer specialisti-sche zorg. Waar de een vasthoudtaan kantoortijden en wachttijdenheeft, kan de patiënt bij de praktij-ken nieuwe stijl snel en ook in deavonduren of het weekeinde aan-kloppen. Aan dergelijke zorghangt terecht een (hoger) prijs-kaartje, vindt de NMT.Joep Rompen, praktijkhouder vangroepspraktijk De Tandarts in Nij-megen, vindt dat prijzen in het ver-lengde mogen liggen van wat eenpraktijk biedt aan service en kwali-teit. ‘Kwaliteit is moeilijk te bepa-len maar zeker ook afhankelijkvan de mate van investeringen dieeen praktijk doet in apparatuur enmaterialen. Met goede apparatuuris het uiteraard gemakkelijker ommeer kwaliteit te leveren. Maarook het personeel moet op topni-veau opgeleid zijn’.

Strijd om het Nederlandse gebitMARKTWERKING Prijzen laten zich niet een-op-een vergelijken

VAN DE REDACTIE

dg.nl/bijlagen

Op deze site kunt u deze special vinden als pdf. Alle vorige specials treft u ook aan op onze site.

COLOFON Deze Extra is een redactionele bijlage van:

Wilt u adverteren in een van onze specials neem dan contact op:in de regio Nijmegen: advertenties.nijmegen@gelderlander.nl, 024-3650646, in de regio Arnhem/Doetinchem: advertenties.doetinchem@gelderlander.nl , 0314-372123

*+

Reageren? Mail naar:specials@gelderlander.nl

Marktwerking in de mond-zorg zou moeten leiden totscherpere prijzen. Maaronenigheid tussen verzeke-raars en tandartsen zorgtjuist voor hogere tarieven.

Redactionele leiding: Anne NijtmansVormgeving: Johan van BrandenburgAan dit nummer werkten mee: Peter de Groot, Dorine Steenber-gen, Eva Wassenburg, Francien van Zetten

Sommige tandartsen bieden meer service. Daar hangt een prijskaartje aan, vindt de beroepsorganisatie. foto ANP

Tergende kiespijn had ik

door Francien van Zetten

ARNHEM – Soms missen mensentanden of kiezen door een onge-luk, een ziekte of simpelweg om-dat na het melkgebit geen volwas-sen tand of kies tevoorschijnkomt. Mensen kunnen door aller-lei redenen tanden en kiezen mis-sen. Bij tandheelkundige proble-men werd in de jaren zeventig entachtig vaak besloten alle tandenen kiezen te trekken en te vervan-gen door een kunstgebit.Tegenwoordig is er de implanto-loog, een kaakchirurg of tandartsdie met behulp van een schroef inhet kaakbot nieuwe kunsttandenen -kiezen plaatst in de mond vaneen patiënt. Jeroen Fennis (46) isals kaakchirurg en implantoloogverbonden aan ziekenhuis Rijnsta-te in Arnhem.Zonder de aanwezigheid van dewortels van tanden of kiezenkwijnt het kaakbot van een mens

weg, legt Fennis uit. Met alle naregevolgen van dien, zoals niet goedkunnen eten, een klapperendkunstgebit en een verouderde ge-zichtsuitdrukking door een inge-

vallen mond. „Door het plaatsenvan implantaten wordt het kaak-bot weer van binnenuit gestimu-leerd en slinkt het niet meer.”De implantologie is de jongste en

snelst groeiende tak van de tand-heelkunde en is vanaf de jarentachtig in Nederland in opkomst.De basis werd gelegd in de jarenzestig in Zweden. Fennis: „Het isfascinerend om te zien hoe je zode functies van de verdwenen tan-den en kiezen, zoals eten en spre-ken en het aanzien van het gezichtmet behulp van implantaten kuntherstellen.”De komst van het klikgebit, hetkunstgebit dat met behulp vantwee implantaten met daar boven-op een dwarsverbinding op dekaak geklikt kan worden, is vol-gens de implantoloog een enormevooruitgang ten opzichte van tradi-tionele kunstgebitten. „Dat gaat deeerste jaren goed, maar daarnaslinkt het kaakbot en past hetkunstgebit niet meer.”Het plaatsen van een implantaatvraagt om een behandeltrajectwaarbij tandarts, orthodontist,tandtechnisch laboratorium en im-

plantoloog goed samenwerken. Debehandeling door de implantoloogbestaat uit het toedienen van eenplaatselijke verdoving, het makenvan een sneetje in het tandvlees,waarna in het kaakbot een gaatjeprecies op maat voor de schroefwordt geboord. Daarna wordt deschroef met opzetstukje geplaatsten wordt het tandvlees weer ge-hecht. De schroef is van titanium.Fennis: „Het enige metaal waarbijje nooit een afstotingsreactie zieten waar het bot tegenaan groeitzonder bindweefsellaag.”Fennis benadrukt dat het vermin-deren of wegvallen van (een deelvan) het gebit en de kaak niet al-leen grote praktische, maar ook in-grijpende sociale gevolgen kan heb-ben. „Er komen hier mensen bin-nen die alleen praten met eenhand voor hun gezicht en nietmeer naar verjaardagen gaan. Hetis prachtig als zij na een behande-ling weer durven te lachen.”

door Peter de Groot

NIJMEGEN – Eerst een testje: kijk inde spiegel en zet rustig je tandenop elkaar. Verplaats nu je onder-kaak langzaam naar links ofrechts. Stukje verder nog. Zie jehet al? Die scheve mond, die rim-pels. Lijkt Quasimodo wel. Je kuntzó de toren van de Notre Damevan Parijs in.Goed sluitende tanden zijn nood-zakelijk voor een symmetrisch,aantrekkelijk gezicht. Is dat dan zobelangrijk? Zeker weten, vindt Ste-faan Bergé (46), chirurg Mond-,kaak- en aangezichtschirurgie(MKA) van het Nijmeegse Rad-boudziekenhuis. „Mensen die nietmooi zijn, verdienen minder. On-derzoek heeft aangetoond dat lelij-ke kinderen vaker straf krijgen opschool”, somt hij op.Maar aan een afwijkend gezichtkan iets gedaan worden. MKA isde tandheelkundige discipline

waarvan de beoefenaar in de volks-mond bekendstaat als kaakchirurg.En met de kaakchirurg komen demensen meestal in aanraking alsde verstandskiezen eruit moeten.Dat gebeurt dan ook volop in hetacademische ziekenhuis in Nijme-gen. „Vele duizenden behandelin-gen per jaar. Daarnaast vele hon-derden wortelpuntontstekingen.Ook het aanbrengen van implanta-ten vormt een groot deel van onswerk”, geeft Bergé aan.Allemaal nuttige medische ingre-pen, maar standaardwerk. Fractu-ren zijn van een andere orde. „Elkweekend komen hier gebroken ka-ken binnen. Oorzaken? Sport uiter-aard. Of geweld. Jonge mannendie elkaar zaterdagavond in het ca-fé op het gezicht timmeren. Ookdoor verkeersongevallen lopenmensen aangezichtsbreuken op.”Erg lastig als je een tijdje moetrondlopen met een gebroken kaak.Maar dit is niets vergeleken met de

problemen van mensen met aange-boren afwijkingen. „Mensen metvreemde schedelvormen, met eengespleten gehemelte of dysgnatie,een vormafwijking van boven- of

onderkaak waardoor men proble-men heeft met kauwen en spre-ken”, legt Bergé uit.Ook krijgt een MKA-chirurg vaakte maken met patiënten met kan-

ker in het hoofd-halsgebied.Bij het herstellen van dergelijkeaandoeningen heeft de MKA-chi-rurg te maken met drie niet tescheiden factoren: weke delen,botstructuren en tanden uiteraard.Leidraad bij ingrepen is heel vaakde ‘occlusie’: een goed contact tus-sen tanden en kiezen van boven-en onderkaak.Van het gebit weet elke doorsneetandarts van alles. Kennis van bot,huid of spieren overstijgt echterzijn vakgebied. MKA-chirurgenmoeten dan ook tandheelkundeen geneeskunde hebben gestu-deerd, voordat ze een specialisten-opleiding kunnen volgen. „Iknoem MKA-artsen wel eens ‘knut-selaars van het gezicht’. Ernstigetraumata of afwijkingen in het ge-zicht weer mooi maken door con-structief knutselen.”Dat is in elk geval heel wat meerdan even wat verstandskiezen trek-ken.

door Peter de Groot

NIJMEGEN – Het was als een priemin een open zenuw. Vorige zomermaakte het College voor Zorgver-zekeringen cijfers bekend over demondgezondheid van de Neder-landse jeugd. En die logen er nietom.Nederland stond gelijk op zijn ach-terste poten. Media doken erop,Kamerleden stelden vragen aan deminister. Groot was de ontstelte-nis toen bleek dat een aanzienlijkdeel van onze kinderen rondlooptmet een mond vol gaatjes.Pakweg de helft van de 9-jarigekinderen heeft gaatjes in het melk-gebit. Van de 15-jarigen met eenblijvend gebit gelden dezelfde mi-serabele cijfers. Van de 21-jarigenheeft slechts één op de vijf eengaaf gebit.Deze cijfers verdienen enige nuan-ce, maar daardoor worden ze ei-genlijk nog wat triester. Kinderenvan hoogopgeleiden springen ernamelijk beter uit. Het zijn met na-me de peuters en pubers vanouders met een lage sociaalecono-mische status die last hebben vantandbederf.Toch zijn de zorgverzekeraars nietecht ontevreden met deze gege-vens. In vergelijking met 2003 isde kans voor kinderen op een gaafgebit namelijk anderhalve keer zogroot.Een klein succes. Want een nieuwprobleem heeft sluipenderwijszijn intrede gedaan: tanderosie.Een slopend proces waarbij hettandglazuur oplost, tanden broosworden en afbrokkelen. Groteboosdoeners zijn zuren uit onzevoeding en dranken. En dan metname uit frisdrank.Cecile Ooms (46), tandarts bijJeugdtandverzorging Nijmegen,heeft er een treffende benamingvoor: „De cola-kids”.Jonge kinderen die thuis zomaarfrisdrank uit de koelkast kunnentrekken. Ouders hebben vaak geenidee wat ze hun schatjes aandoen.Ooms: „Het melkgebit is extra ge-voelig voor cariës. Het glazuur iseen stuk dunner, want dat isslechts in een korte periode aange-maakt.”Ook zijn onder tieners bepaalde

energiedrankjes waar je vleugelsvan krijgt razend populair. Maarze zijn net zo desastreus voor tand-glazuur als cola.„Cariës is echter te voorkomen”,geeft kindertandarts Ooms aan.„Twee keer per dag goed poetsen.Met tandpasta met fluoride.Ouders moeten het hun kinderenook gewoon leren. Door hun handvast te houden en mee te poetsen.En ook erop letten dat de kinde-ren niet vaker dan zeven keer opeen dag een eet- of drinkmomenthebben. Daarnaast is twee keerper jaar naar de tandarts nood-

zaak. Doen de kinderen moeilijk?Angst? Daar kunnen we hier bijde Jeugdtandverzorging heel goedmee omgaan.”Ouders kunnen hun kinderen na-tuurlijk ook gewoon geen fris-drank geven. Vooral geen zuigfles-je met appelsap erin op het nacht-kastje zetten, dat is een regelrechtekiller.Oh wacht, die piercings door lip oftong. Stoer ja, natuurlijk. Maarhou dan wel rekening met tand-fracturen, tandslijtage en terugtrek-kend tandvlees. Dat is een stukminder stoer.

Weer durven lachen dankzij de implantoloogDe kaakchirurg als knutselaar van het gezicht

Ouders moeten het aanleren

door Eva Wassenburg

T oen Jeurissen laatst na-scholing gaf aan praktise-rende tandartsen viel hethem op hoe weinig zijn

toehoorders wisten over tandpas-ta. En met name over het waar-heidsgehalte van de claims die fa-brikanten maken. „Tandpasta iseen consumentenproduct waar-mee tandartsen zich niet bezighou-den. Tandartsen krijgen veel gratisproducten van de industrie. Als zedie weggeven aan patiënten wektdat onterecht de indruk dat ze hetproduct aanbevelen. Dan kan demarketingafdeling weer zeggen:aanbevolen door de meeste tand-artsen.”Ook consumenten houden zichmeestal niet bezig met de ingre-diënten van hun tandpasta. Er iseen aantal tandpasta’s met ingre-diënten die Jeurissen liever nietziet. Zo begrijpt hij niet waaromer nog steeds fabrikanten zijn dietriclosan verwerken, een zeer om-streden bacteriedodende en schim-melwerende stof die in Colgate To-tal zit. In veel Europese landen isde stof in tandpasta verboden.„Het zou genmutaties veroorzakenwaardoor bacteriën resistent tegenantibiotica worden. Het verlaat hetlichaam snel, maar in de natuurwordt het afgebroken tot een kan-kerverwekkende stof. Die zou ikniet gebruiken, er zijn voldoendealternatieven.”Maakt het – behalve Colgate Total– uit welke tandpasta je gebruikt?„Nee, als er maar fluoride in zit.Fluoride is nog steeds het beste in-grediënt om gaatjes te voorkomen,

het hardt het tandglazuur en zorgtvoor weerstand in de mond.” Hijlaat een röntgenfoto zien. „Dezemevrouw had ineens vier gaatjes.Ze bleek te zijn overgestapt op eentandpasta zonder fluoride omdater vanuit de alternatieve hoekweerstand is tegen dit ingrediënt.”

De weerstand tegen fluoride is on-terecht. „Er is geen enkel weten-schappelijk bewijs dat fluoride inde hoeveelheden die tandpasta be-vat schadelijk of giftig is. We we-ten inmiddels wel dat het geen zin

heeft om fluoridepilletjes of drup-pels te gebruiken.” Daarom moeter twee minuten worden gepoetst,de fluoride moet lokaal op de tan-den inwerken. „Is je gebit gevoeligvoor gaatjesvorming dan is het

goed om af en toe een extra fluori-demomentje te pakken. Gewooneen likje tandpasta in je mond enna twee minuten uitspugen. Be-waar maar een tube in je bureaula-de op het werk”, suggereert Jeuris-

sen. Fabrikanten brengen steedsmeer tandpasta’s voor specialedoelgroepen op de markt. „Zoalstandpasta’s voor kinderen tot 5jaar. Het is de vraag of die voldoen-de beschermen, het fluoridegehal-

te is wel erg laag. Vanaf de leeftijddat kinderen tandpasta niet meerdoorslikken kunnen ze het bestepoetsen met volwassenentandpas-ta. Tandpasta’s voor kinderen van-af 5 jaar zijn in feite volwassenen-tandpasta’s met een smaakje.”Voor de werkzaamheid van tand-pasta voor gevoelige tanden isgeen wetenschappelijk bewijs.„Als mensen er baat bij hebbenmoeten ze het vooral gebruiken, alis dat mogelijk suggestie”, denktJeurissen.Tanden moeten steeds witter wor-den, maar ze kunnen met tandpas-ta niet witter worden dan dat zezijn, zegt de tandartsdocent. White-ning-pasta’s die ook tegen tand-steen werken kunnen door hetschurende effect zelfs zorgen voorgelere tanden. „Als je te veel enhard poetst met deze tandpasta’sslijt het glazuur waardoor het geli-ge tandbeen zichtbaarder wordt.”Antitandsteen tandpasta’s wordenvaak gebruikt door mensen mettandvleesproblemen, zegt Jeuris-sen. Hierbij hecht tandsteen zichlaag op de tand, onder het tand-vlees. „Een schurende tandpastaverergert het wijkende tandvlees,terwijl het tandsteenvormingnooit helemaal tegengaat.”Wat kun je zelf doen, behalve poet-sen? „Van flossen weten we inmid-dels dat het tandsteen niet voor-komt. Daarvoor kun je beter eenhouten tandenstoker gebruiken,een driehoekige.” Pas als de ruim-te tussen de tanden te groot isvoor een tandenstoker heeft flos-draad zin, zegt Jeurissen.Elektrische tandenborstels leverenalleen voordelen op voor mensenmet tandvleesproblemen. „Heb jegeen problemen, dan volstaat eenhandtandenborstel.”Nog een mythe: tandenpoetsen nahet drinken van vruchtensap isslecht. „Een paar minuten wach-ten is genoeg. Het is slechter omeerst je tanden te poetsen en dante ontbijten. De werkzame stoffenin tandpasta moeten zolang moge-lijk in het speeksel blijven.”

‘Fluoride beste om gaatjes te voorkomen’TANDENPOETSEN De mythes rond tandpasta en flosdraad ontrafeld

Flossen werkt niet tegen pla-que, en kindertandpasta isonnodig als ze boven de 5zijn. Docent tandheelkundeen tandarts Adrie Jeurissenontzenuwt reclameclaims.

Implantoloog Jeroen Fennis. foto Marina PopovaStefaan Bergé: „Symmetrie in gezicht is belangrijk.” foto Gerard Verschooten

Fabrikanten brengen steeds meer speciale tandpasta’s op de markt. Grotendeels onzin volgens docent tandheelkunde Adrie Jeurissen. foto PR

Een moeder leert haar kind tandenpoetsen. foto ANP

De Gelderlander vrijdag 20 januari 2012

4| extra

door Francien van Zetten

ARNHEM – Soms missen mensentanden of kiezen door een onge-luk, een ziekte of simpelweg om-dat na het melkgebit geen volwas-sen tand of kies tevoorschijnkomt. Mensen kunnen door aller-lei redenen tanden en kiezen mis-sen. Bij tandheelkundige proble-men werd in de jaren zeventig entachtig vaak besloten alle tandenen kiezen te trekken en te vervan-gen door een kunstgebit.Tegenwoordig is er de implanto-loog, een kaakchirurg of tandartsdie met behulp van een schroef inhet kaakbot nieuwe kunsttandenen -kiezen plaatst in de mond vaneen patiënt. Jeroen Fennis (46) isals kaakchirurg en implantoloogverbonden aan ziekenhuis Rijnsta-te in Arnhem.Zonder de aanwezigheid van dewortels van tanden of kiezenkwijnt het kaakbot van een mens

weg, legt Fennis uit. Met alle naregevolgen van dien, zoals niet goedkunnen eten, een klapperendkunstgebit en een verouderde ge-zichtsuitdrukking door een inge-

vallen mond. „Door het plaatsenvan implantaten wordt het kaak-bot weer van binnenuit gestimu-leerd en slinkt het niet meer.”De implantologie is de jongste en

snelst groeiende tak van de tand-heelkunde en is vanaf de jarentachtig in Nederland in opkomst.De basis werd gelegd in de jarenzestig in Zweden. Fennis: „Het isfascinerend om te zien hoe je zode functies van de verdwenen tan-den en kiezen, zoals eten en spre-ken en het aanzien van het gezichtmet behulp van implantaten kuntherstellen.”De komst van het klikgebit, hetkunstgebit dat met behulp vantwee implantaten met daar boven-op een dwarsverbinding op dekaak geklikt kan worden, is vol-gens de implantoloog een enormevooruitgang ten opzichte van tradi-tionele kunstgebitten. „Dat gaat deeerste jaren goed, maar daarnaslinkt het kaakbot en past hetkunstgebit niet meer.”Het plaatsen van een implantaatvraagt om een behandeltrajectwaarbij tandarts, orthodontist,tandtechnisch laboratorium en im-

plantoloog goed samenwerken. Debehandeling door de implantoloogbestaat uit het toedienen van eenplaatselijke verdoving, het makenvan een sneetje in het tandvlees,waarna in het kaakbot een gaatjeprecies op maat voor de schroefwordt geboord. Daarna wordt deschroef met opzetstukje geplaatsten wordt het tandvlees weer ge-hecht. De schroef is van titanium.Fennis: „Het enige metaal waarbijje nooit een afstotingsreactie zieten waar het bot tegenaan groeitzonder bindweefsellaag.”Fennis benadrukt dat het vermin-deren of wegvallen van (een deelvan) het gebit en de kaak niet al-leen grote praktische, maar ook in-grijpende sociale gevolgen kan heb-ben. „Er komen hier mensen bin-nen die alleen praten met eenhand voor hun gezicht en nietmeer naar verjaardagen gaan. Hetis prachtig als zij na een behande-ling weer durven te lachen.”

door Peter de Groot

NIJMEGEN – Eerst een testje: kijk inde spiegel en zet rustig je tandenop elkaar. Verplaats nu je onder-kaak langzaam naar links ofrechts. Stukje verder nog. Zie jehet al? Die scheve mond, die rim-pels. Lijkt Quasimodo wel. Je kuntzó de toren van de Notre Damevan Parijs in.Goed sluitende tanden zijn nood-zakelijk voor een symmetrisch,aantrekkelijk gezicht. Is dat dan zobelangrijk? Zeker weten, vindt Ste-faan Bergé (46), chirurg Mond-,kaak- en aangezichtschirurgie(MKA) van het Nijmeegse Rad-boudziekenhuis. „Mensen die nietmooi zijn, verdienen minder. On-derzoek heeft aangetoond dat lelij-ke kinderen vaker straf krijgen opschool”, somt hij op.Maar aan een afwijkend gezichtkan iets gedaan worden. MKA isde tandheelkundige discipline

waarvan de beoefenaar in de volks-mond bekendstaat als kaakchirurg.En met de kaakchirurg komen demensen meestal in aanraking alsde verstandskiezen eruit moeten.Dat gebeurt dan ook volop in hetacademische ziekenhuis in Nijme-gen. „Vele duizenden behandelin-gen per jaar. Daarnaast vele hon-derden wortelpuntontstekingen.Ook het aanbrengen van implanta-ten vormt een groot deel van onswerk”, geeft Bergé aan.Allemaal nuttige medische ingre-pen, maar standaardwerk. Fractu-ren zijn van een andere orde. „Elkweekend komen hier gebroken ka-ken binnen. Oorzaken? Sport uiter-aard. Of geweld. Jonge mannendie elkaar zaterdagavond in het ca-fé op het gezicht timmeren. Ookdoor verkeersongevallen lopenmensen aangezichtsbreuken op.”Erg lastig als je een tijdje moetrondlopen met een gebroken kaak.Maar dit is niets vergeleken met de

problemen van mensen met aange-boren afwijkingen. „Mensen metvreemde schedelvormen, met eengespleten gehemelte of dysgnatie,een vormafwijking van boven- of

onderkaak waardoor men proble-men heeft met kauwen en spre-ken”, legt Bergé uit.Ook krijgt een MKA-chirurg vaakte maken met patiënten met kan-

ker in het hoofd-halsgebied.Bij het herstellen van dergelijkeaandoeningen heeft de MKA-chi-rurg te maken met drie niet tescheiden factoren: weke delen,botstructuren en tanden uiteraard.Leidraad bij ingrepen is heel vaakde ‘occlusie’: een goed contact tus-sen tanden en kiezen van boven-en onderkaak.Van het gebit weet elke doorsneetandarts van alles. Kennis van bot,huid of spieren overstijgt echterzijn vakgebied. MKA-chirurgenmoeten dan ook tandheelkundeen geneeskunde hebben gestu-deerd, voordat ze een specialisten-opleiding kunnen volgen. „Iknoem MKA-artsen wel eens ‘knut-selaars van het gezicht’. Ernstigetraumata of afwijkingen in het ge-zicht weer mooi maken door con-structief knutselen.”Dat is in elk geval heel wat meerdan even wat verstandskiezen trek-ken.

door Peter de Groot

NIJMEGEN – Het was als een priemin een open zenuw. Vorige zomermaakte het College voor Zorgver-zekeringen cijfers bekend over demondgezondheid van de Neder-landse jeugd. En die logen er nietom.Nederland stond gelijk op zijn ach-terste poten. Media doken erop,Kamerleden stelden vragen aan deminister. Groot was de ontstelte-nis toen bleek dat een aanzienlijkdeel van onze kinderen rondlooptmet een mond vol gaatjes.Pakweg de helft van de 9-jarigekinderen heeft gaatjes in het melk-gebit. Van de 15-jarigen met eenblijvend gebit gelden dezelfde mi-serabele cijfers. Van de 21-jarigenheeft slechts één op de vijf eengaaf gebit.Deze cijfers verdienen enige nuan-ce, maar daardoor worden ze ei-genlijk nog wat triester. Kinderenvan hoogopgeleiden springen ernamelijk beter uit. Het zijn met na-me de peuters en pubers vanouders met een lage sociaalecono-mische status die last hebben vantandbederf.Toch zijn de zorgverzekeraars nietecht ontevreden met deze gege-vens. In vergelijking met 2003 isde kans voor kinderen op een gaafgebit namelijk anderhalve keer zogroot.Een klein succes. Want een nieuwprobleem heeft sluipenderwijszijn intrede gedaan: tanderosie.Een slopend proces waarbij hettandglazuur oplost, tanden broosworden en afbrokkelen. Groteboosdoeners zijn zuren uit onzevoeding en dranken. En dan metname uit frisdrank.Cecile Ooms (46), tandarts bijJeugdtandverzorging Nijmegen,heeft er een treffende benamingvoor: „De cola-kids”.Jonge kinderen die thuis zomaarfrisdrank uit de koelkast kunnentrekken. Ouders hebben vaak geenidee wat ze hun schatjes aandoen.Ooms: „Het melkgebit is extra ge-voelig voor cariës. Het glazuur iseen stuk dunner, want dat isslechts in een korte periode aange-maakt.”Ook zijn onder tieners bepaalde

energiedrankjes waar je vleugelsvan krijgt razend populair. Maarze zijn net zo desastreus voor tand-glazuur als cola.„Cariës is echter te voorkomen”,geeft kindertandarts Ooms aan.„Twee keer per dag goed poetsen.Met tandpasta met fluoride.Ouders moeten het hun kinderenook gewoon leren. Door hun handvast te houden en mee te poetsen.En ook erop letten dat de kinde-ren niet vaker dan zeven keer opeen dag een eet- of drinkmomenthebben. Daarnaast is twee keerper jaar naar de tandarts nood-

zaak. Doen de kinderen moeilijk?Angst? Daar kunnen we hier bijde Jeugdtandverzorging heel goedmee omgaan.”Ouders kunnen hun kinderen na-tuurlijk ook gewoon geen fris-drank geven. Vooral geen zuigfles-je met appelsap erin op het nacht-kastje zetten, dat is een regelrechtekiller.Oh wacht, die piercings door lip oftong. Stoer ja, natuurlijk. Maarhou dan wel rekening met tand-fracturen, tandslijtage en terugtrek-kend tandvlees. Dat is een stukminder stoer.

Weer durven lachen dankzij de implantoloogDe kaakchirurg als knutselaar van het gezicht

Ouders moeten het aanleren

door Eva Wassenburg

T oen Jeurissen laatst na-scholing gaf aan praktise-rende tandartsen viel hethem op hoe weinig zijn

toehoorders wisten over tandpas-ta. En met name over het waar-heidsgehalte van de claims die fa-brikanten maken. „Tandpasta iseen consumentenproduct waar-mee tandartsen zich niet bezighou-den. Tandartsen krijgen veel gratisproducten van de industrie. Als zedie weggeven aan patiënten wektdat onterecht de indruk dat ze hetproduct aanbevelen. Dan kan demarketingafdeling weer zeggen:aanbevolen door de meeste tand-artsen.”Ook consumenten houden zichmeestal niet bezig met de ingre-diënten van hun tandpasta. Er iseen aantal tandpasta’s met ingre-diënten die Jeurissen liever nietziet. Zo begrijpt hij niet waaromer nog steeds fabrikanten zijn dietriclosan verwerken, een zeer om-streden bacteriedodende en schim-melwerende stof die in Colgate To-tal zit. In veel Europese landen isde stof in tandpasta verboden.„Het zou genmutaties veroorzakenwaardoor bacteriën resistent tegenantibiotica worden. Het verlaat hetlichaam snel, maar in de natuurwordt het afgebroken tot een kan-kerverwekkende stof. Die zou ikniet gebruiken, er zijn voldoendealternatieven.”Maakt het – behalve Colgate Total– uit welke tandpasta je gebruikt?„Nee, als er maar fluoride in zit.Fluoride is nog steeds het beste in-grediënt om gaatjes te voorkomen,

het hardt het tandglazuur en zorgtvoor weerstand in de mond.” Hijlaat een röntgenfoto zien. „Dezemevrouw had ineens vier gaatjes.Ze bleek te zijn overgestapt op eentandpasta zonder fluoride omdater vanuit de alternatieve hoekweerstand is tegen dit ingrediënt.”

De weerstand tegen fluoride is on-terecht. „Er is geen enkel weten-schappelijk bewijs dat fluoride inde hoeveelheden die tandpasta be-vat schadelijk of giftig is. We we-ten inmiddels wel dat het geen zin

heeft om fluoridepilletjes of drup-pels te gebruiken.” Daarom moeter twee minuten worden gepoetst,de fluoride moet lokaal op de tan-den inwerken. „Is je gebit gevoeligvoor gaatjesvorming dan is het

goed om af en toe een extra fluori-demomentje te pakken. Gewooneen likje tandpasta in je mond enna twee minuten uitspugen. Be-waar maar een tube in je bureaula-de op het werk”, suggereert Jeuris-

sen. Fabrikanten brengen steedsmeer tandpasta’s voor specialedoelgroepen op de markt. „Zoalstandpasta’s voor kinderen tot 5jaar. Het is de vraag of die voldoen-de beschermen, het fluoridegehal-

te is wel erg laag. Vanaf de leeftijddat kinderen tandpasta niet meerdoorslikken kunnen ze het bestepoetsen met volwassenentandpas-ta. Tandpasta’s voor kinderen van-af 5 jaar zijn in feite volwassenen-tandpasta’s met een smaakje.”Voor de werkzaamheid van tand-pasta voor gevoelige tanden isgeen wetenschappelijk bewijs.„Als mensen er baat bij hebbenmoeten ze het vooral gebruiken, alis dat mogelijk suggestie”, denktJeurissen.Tanden moeten steeds witter wor-den, maar ze kunnen met tandpas-ta niet witter worden dan dat zezijn, zegt de tandartsdocent. White-ning-pasta’s die ook tegen tand-steen werken kunnen door hetschurende effect zelfs zorgen voorgelere tanden. „Als je te veel enhard poetst met deze tandpasta’sslijt het glazuur waardoor het geli-ge tandbeen zichtbaarder wordt.”Antitandsteen tandpasta’s wordenvaak gebruikt door mensen mettandvleesproblemen, zegt Jeuris-sen. Hierbij hecht tandsteen zichlaag op de tand, onder het tand-vlees. „Een schurende tandpastaverergert het wijkende tandvlees,terwijl het tandsteenvormingnooit helemaal tegengaat.”Wat kun je zelf doen, behalve poet-sen? „Van flossen weten we inmid-dels dat het tandsteen niet voor-komt. Daarvoor kun je beter eenhouten tandenstoker gebruiken,een driehoekige.” Pas als de ruim-te tussen de tanden te groot isvoor een tandenstoker heeft flos-draad zin, zegt Jeurissen.Elektrische tandenborstels leverenalleen voordelen op voor mensenmet tandvleesproblemen. „Heb jegeen problemen, dan volstaat eenhandtandenborstel.”Nog een mythe: tandenpoetsen nahet drinken van vruchtensap isslecht. „Een paar minuten wach-ten is genoeg. Het is slechter omeerst je tanden te poetsen en dante ontbijten. De werkzame stoffenin tandpasta moeten zolang moge-lijk in het speeksel blijven.”

‘Fluoride beste om gaatjes te voorkomen’TANDENPOETSEN De mythes rond tandpasta en flosdraad ontrafeld

Flossen werkt niet tegen pla-que, en kindertandpasta isonnodig als ze boven de 5zijn. Docent tandheelkundeen tandarts Adrie Jeurissenontzenuwt reclameclaims.

Implantoloog Jeroen Fennis. foto Marina PopovaStefaan Bergé: „Symmetrie in gezicht is belangrijk.” foto Gerard Verschooten

Fabrikanten brengen steeds meer speciale tandpasta’s op de markt. Grotendeels onzin volgens docent tandheelkunde Adrie Jeurissen. foto PR

Een moeder leert haar kind tandenpoetsen. foto ANP

De Gelderlander vrijdag 20 januari 2012

4 | extra

De Gelderlander vrijdag 20 januari 2012

6| extra

door Peter de Groot

NIJMEGEN – Een medicus die zich al-leen maar bezighoudt met tand-vlees en andere steunweefsels? Isdat nodig? Dat blijkt zeker zo tezijn.Een op de twee volwassen Neder-landers heeft last van ontstokentandvlees. Bij een op de drie zelfszo erg dat sprake is van parodonti-tis: een ontsteking die blijvendeschade aanricht rondom de wor-tels van tanden en kiezen. Simpelgezegd: het fundament stort in.Ga maar na wat dan met je gebitgebeurt. De ene na de andere tandvalt eruit. Hoe ouder je wordt, hoegroter de kans. En denk maar nietdat het allemaal wel los loopt, datje zo’n ontsteking op een gegevenmoment vanzelf wel gaat voelen.Parodontitis is een sluipmoorde-naar in optima forma. Je voelt ernamelijk niets van, zelfs niet ineen ernstige vorm.

Mark Timmerman (50) is paradon-toloog in Nijmegen. Afgestudeerdin Amsterdam. Via een praktijk inde hoofdstad en Utrecht belanddehij in de Waalstad. Lang combi-neerde hij een wetenschappelijkecarrière en een loopbaan in depraktijk. Met zijn keuze voor despecialisatie parodontologie be-landde hij er ergens tussenin. Da-gelijkse omgang met patiënten ge-combineerd met de academischesatisfactie van steeds meer wetenvan steeds minder.„Parodontitis komt door te veeltandplaque. Die laag plaque be-staat uit allerlei bacteriën. Nuheeft het menselijk lichaam bacte-riën nodig om goed te kunnenfunctioneren. In de mond bijvoor-beeld leven zo’n honderdduizendverschillende soorten. Maar daarzitten ook heel agressieve tussendie voor heel foute plaque zorgen.Suiker is trouwens een goedebrandstof, een aantal van die bacte-

riesoorten gedijt er prima op.”Als het tandvlees gaat ontsteken,kunnen verdiepte ‘pockets’ ont-staan. Dat is al een teken dat de on-dersteunende weefsels het zwaar

te verduren hebben.Timmerman: „Het tandvlees zitals een manchet om een tand ofkies. Aan de bovenkant is het ge-woonlijk goed aangesloten. Er zit

wel een spleetje, de pocket. Nor-maal heeft die een diepte van 3millimeter. Maar als het fout gaatdoor een teveel aan plaque, krui-pen daar allerlei bacteriën in enwordt zo’n pocket dieper. Dat kanzelfs oplopen tot meer dan 10 milli-meter. Een verraderlijk proces,want het doet geen pijn. Bot enwortelvlies raken aangetast en detanden en kiezen hebben uiteinde-lijk geen houvast meer.”Een angstaanjagend perspectiefwaar de paradontoloog gelukkigeen goede remedie voor heeft.„Schoonmaken. Soms rigoureus.Dan snijden we het tandvlees los,klappen het open en reinigen deboel. Eerst een verdovinkje uiter-aard. Zo’n ingrijpende behande-ling neemt de ontsteking weg,maar niet de gevoeligheid voor pa-rodontitis. Daarvoor zal de patiëntzijn gedrag moeten veranderen. El-ke dag aan de slag met ragertjes.En beter poetsen dus.”

Paradontitis, je voelt er helemaal niets van

door Yvonne Jansen

‘G aat het een beetjemet de zenuwenmeid?”, vraagt tand-arts Joep Rompen

meelevend aan een jonge vrouw.Zij wordt weldra door zijn collegaverlost van een opspelende ver-standskies. „Door verbetering vande mondzorg zijn gebitten er delaatste decennia sterk op vooruitge-gaan. Dat heeft ook tot gevolg datveel jonge mensen niks hebbenmeegemaakt bij de tandarts”, ver-klaart Rompen.De nieuwe generatie met een gaafstel tanden en kiezen is dik verte-genwoordigd in de ‘Eregalerij dergaatjeslozen’, een op leeftijd ge-rangschikte portrettencollectie inde ontvangstruimte van De Tand-arts, de grootste groepspraktijkvoor mondzorg in Nijmegen. Rom-pen, directeur en praktijkhoudervan De Tandarts, bladert erdoor-heen. „Kijk, achterin wordt hetdunner. Daar zitten de ouderen.Er zijn nog patiënten bij van mijnvader, die eveneens tandarts wasen één van de grondleggers van depreventieve tandheelkunde.”Het tandartsenteam van groeps-praktijk De Tandarts is Nijmegentelt negen koppen, directeur enpraktijkhouder Rompen meege-teld. Hij heeft de algemene leidingen neemt de zakelijke kant voorzijn rekening, maar is vooral ook‘meewerkend voorman’. Het teamomvat daarnaast nog zeven mond-hygiënisten, 25 (preventie-)assis-tentes, en ondersteunend perso-neel. In het praktijkgebouw te Nij-megen is verder een zelfstandig be-

handelcentrum (zbc) voor kaakchi-rurgie en implantologie gevestigd,waarin onder meer vijf stafledenvan het UMC St Radboud werken,met zowel eigen als doorgestuurdepatiënten uit de wijde regio. Het

woord ‘praktijk’ is bijna niet meerop z’n plaats. Eigenlijk heeft DeTandarts zich ontwikkeld tot eenkliniek voor mondzorg, waar allespecialismen samenkomen. Zes da-gen per week en drie avonden.

Aan de mouwomslagen is te her-kennen wie welke functie heeft.De preventie-assistente heeft eenroze manchet, de tandarts een tur-koise, een stagiair een mintgroene,de mondhygiëniste een paarse. De

meeste gezamenlijke praktijkengaan tot drie of vier tandartsen.Groepspraktijken worden ook welgeleid door zakenlieden, met na-me in het westen des lands. „Datvind ik geen gewenste ontwikke-

Moment, even met collegaGROEPSPRAKTIJK Jonge tandartsen en vrouwen werken graag samen

Met meerdere tandartseneen praktijk voeren heeft zozijn voordelen. Dure appara-tuur wordt betaalbaar en detandarts kan bij een collegate rade gaan.

Paradontoloog Mark Timmerman. foto Eveline van Elk

De groepspraktijk voor tandartsen is in opmars. Een van de redenen is de feminisering van het vak. foto Eveline van Elk

door Francien van Zetten

DOETINCHEM – Wanneer bacteriënde tand aantasten en er een gaatjeontstaat, lekken de afvalstoffenvan de bacteriën via piepkleinekanaaltjes in het tandbeen naar dezenuw en vergiftigen die. Zo kaneen pijnlijke ontsteking ontstaanwaarvoor een wortelkanaalbehan-deling nodig is.Een endodontoloog is een tand-arts die gespecialiseerd is in het uit-voeren van wortelkanaalbehande-lingen, ook wel zenuwbehandelin-gen genoemd. Henk Kouwenberg(60) is tandarts en endodontoloogmet een eigen praktijk in Doetin-chem. ‘Endo’ betekent in hetGrieks ‘van binnen’, ‘odon’ ‘tand’en ‘logie’ ‘kennis’. Endodontologieis dus de kennis van de binnen-kant van de tand.„Mensen zien soms groen van depijn en de stress als ze hier komenmet een zenuwontsteking. Het

mooie van dit vak is dat we ze danrelatief snel van hun klachten kun-nen afhelpen”, zegt Kouwenberg.„En met een goede verdoving kandat in bijna alle gevallen ook pijn-

loos met behoud van de tand ofkies.” Kouwenberg weet dat wor-telkanaalbehandelingen een slech-te naam hebben en begrijpt dat:„Bijna niemand gaat voor zijn ple-

zier naar de tandarts.” Dankzij mo-derne instrumenten, zoals de ope-ratiemicroscoop waarmee hijwerkt, kan hij heel goed zien wathij doet. Dat is heel belangrijk,want een endodontoloog werktop de vierkante millimeter of nogpreciezer. Bovendien kunnen dewortelkanaaltjes in de tand een on-voorspelbare, grillige vorm heb-ben. Het kunnen er ook meer zijndan je verwacht.Kouwenberg studeerde in 1976 afals tandarts en vestigde zich in1978 in Doetinchem, waar hij sa-men met zijn vrouw WilmaBruring een tandartsenpraktijkheeft. Wortelkanaalbehandelingengingen hem altijd al goed af en hijbesloot zich daar verder in te ver-diepen. Kouwenberg volgde departtime opleiding aan de EndoPlus Akademie in Keulen en vol-tooide die in 2006. Hij doet zo’ntweehonderd wortelkanaalbehan-delingen per jaar. „Collega’s sturen

patiënten naar mij door als ze eenwortelkanaal niet kunnen vindenof een ontsteking geneest niet.”Een wortelkanaalbehandeling be-gint met het stellen van de diagno-se, vaak het opsporen van een ont-steking. Om bij een ontstoken ze-nuw te komen, boort de en-dodontoloog – uiteraard onder ver-doving – een klein gaatje in detand of kies. Is de ontsteking bloot-gelegd dan is de druk van de ketelen kan het schoonmaken begin-nen. „In feite bestaan veel hande-lingen in de tandheelkunde uit in-fectiebestrijding”, legt Kouwen-berg uit. „In het speeksel en intandplaque zitten hele koloniesbacteriën dus moet je altijd goeddesinfecteren. Vergelijk het meteen schaafwond bij een val opstraat. Daar zit grind en andere vie-zigheid in. Dat moet er eerst uit,dan desinfecteer je de wond ensluit je hem met een pleister. Datis eigenlijk wat ik ook doe.”

door Dorine Steenbergen

B ang voor de tandarts.Gert-Jan Meeuwsen weet eralles van. Dik twintig jaar

meed hij de ‘tandenbeul’. Totdathij echtgenoot Fred een beloftedeed.Toen ze in 2009 terugkwamen vaneen vakantie op Gran Canariaklonk het stoer: „En nú wil ik naarde tandarts.” Nog niet eerder hadFred Meeuwsen die woorden opge-tekend uit de mond van zijn echt-genoot Gert-Jan (40). „Uiteindelijkging er nog twee jaar overheenvoordat hij durfde.”Gert-Jan, opgegroeid in Druten,had ruim twintig jaar geentandartsstoel gezien. Als kind ont-wikkelde hij een panische angstvoor de schooltandarts, alom ‘debeul’ genoemd. „Als die grijze busweer het schoolplein opreed, hadik het niet meer.” Omdat Gert-Jandestijds bakker was, verkeerde hijde hele dag tussen zoetstoffen. Diededen hun verwoestende werk.„Hij had een heel slecht gebit”, ver-klaart echtgenoot Fred. „Vrijuit la-chen durfde hij niet. Al deed hij

wel erg zijn best zijn mondschoon te houden. Hij poetste weldrie keer per dag.”Gert-Jan is een van de vele duizen-den Nederlanders die bang zijnvoor de tandarts. Naar schatting isdat het geval met 40 procent vande volwassenen. Zo’n 12 procentvan hen moet bovendien als ex-treem angstig worden beschouwd.Tandarts Johan Oost van Tandheel-kundig Centrum Beuningen krijgtze dagelijks over de vloer. De prak-tijk die hij samen met een collegarunt, is erin gespecialiseerd. UitGroningen en Maastricht wetende bangeriken hem te vinden,vaak pas na jarenlang moed verza-melen. „Bij bijna iedereen is deangst terug te voeren tot een trau-matische ervaring bij een vorigetandarts. Vooral de schooltandartswordt vaak genoemd. Ze komenuiteindelijk bij ons terecht omdatwij desgewenst gebruikmaken vannarcose. Dat biedt ze een escape.”Tandarts Johan Oost (32) doet zijnrelaas terwijl hij samen met assis-tente Corina aan het werk is metGert-Jan. Die ligt er ontspannenbij terwijl echtgenoot Fred binnen

handbereik zit. „Zo is het bijGert-Jan ook gegaan”, vertelt Oost.„Die allereerste keer hebben we al-leen maar gepraat en heb ik geke-ken. Samen hebben we toen planA opgesteld: saneren oftewel puin-ruimen. Onder de garantie dat ikhem geen pijn doe.”Eigenlijk wilde Gert-Jan onder nar-cose worden gebracht, maar Johanheeft hem overgehaald de behan-delingen met gewone verdoving teondergaan. „Narcose is een mooimiddel”, aldus de tandarts, „maarhet helpt je niet van je tandarts-angst af.” Gert-Jan knikt bevesti-gend. Tijdens het korte gesprekjedat over zijn hoofd heen is ge-voerd, zijn er weer enkele rotte kie-zen bij hem getrokken. Toch glun-dert hij. „Ik ga hier met pleziernaartoe.”Nu bij Gert-Jan het puinruimen erbijna op zit, is het tijd om te gaannadenken over plan B: de opknapvan zijn gebit. „Maar alles zonderhaast of pressie”, benadrukt Johan.„Het zijden draadje van vertrou-wen dat we tot stand hebben ge-bracht, mag niet stuk.”

www.tcbeuningen.nl

Endodontoloog werkt op vierkante millimeter

Bangerds van heinde en verre

ling”, zegt Rompen. „Het risico be-staat dat commercie dan boven dezorg komt te staan.”Rompen was het er niet om tedoen ‘groter te groeien’. Maar voorinvesteringen, vooral peperdure ap-paratuur, zijn meer gebruikers no-dig dan één of twee tandartsen, an-

ders loont het niet. Zo kunnen demedewerkers van De Tandartstwee- en driedimensionale rönt-genopnamen maken, die niet al-leen een zij- of vooraanzicht to-nen, maar die de kaak, de tandenen kiezen en de zenuwkanalenvan alle kanten laten zien. Vullin-gen worden niet alleen met dehand ‘geboetseerd’, maar kunnenna een opname van de aangedanetand of kies naar een slijpmachinegestuurd worden, die een perfectpassende vulling produceert. Porse-leinen kronen worden ook digitaal‘afgedrukt’ en ter plekke gebakken.Rompen denkt dat meer tandart-sen zich zullen organiseren ingroepspraktijken. „De eenpitterzal niet meteen verdwijnen. Voor-al de al wat oudere tandartsen zijnvaak wat individualistischer inge-steld. Maar jonge tandartsen wer-ken graag in een groepspraktijk”,beweert hij. „Beginnende tandart-sen moeten nog veel leren en vin-den het prettig niet meteen voorde leeuwen gegooid te worden. Bijons komen jonge tandartsen bin-nen op een leerwerktraject: 70 pro-cent patiëntenzorg, 30 procent on-derwijs. Voor de praktijk is dateen dure investering, maar jekrijgt er wel betere tandartsendoor. Ik vind het zelf ook goed omaf en toe even te overleggen meteen collega-tandarts of de kaakchi-rurg. Dat is het voordeel van metvelen in één gebouw zitten.” Iede-re patiënt heeft zijn eigen tand-arts, voor de doorsnee behande-ling. „Maar is er een ingewikkelderprobleem, dan kan een gespeciali-seerde collega dat deel van de be-handeling overnemen.”Het onderlinge contact is niet devoornaamste reden voor de op-komst van de groepspraktijk, vol-gens Rompen. Wat dan wel? „Defeminisering van het vak. Veel jon-ge tandartsen, vooral vrouwen, wil-len puur bezig zijn met hun vak,maar niet met het gedoe erom-heen. Ze werken vaker parttime.80 procent van de studenten tand-heelkunde is nu vrouw.”

overleggen

Kouwenberg voert een wortelkanaalbehandeling uit. foto Jan van den Brink

Gert-Jan is als was in de handen van tandarts Johan en assistente Corina. foto Do Visser/De Gelderlander

vrijdag 20 januari 2012 De Gelderlander

extra | 7

«infotorial

CONTACT MET DE CLIËNT IS EEN BELANGRIJK ONDERDEEL VAN HET WERK

De tandprotheticus

Hij maakt soms lange dagen, maar altijd heeft hij plezier in zijn werk. De reden? “Ik heb heel afwisselend werk, en ik werk graag met mensen samen. Ik help ze met wat ik doe, en dat geeft een prettig gevoel, zowel voor de patiënt als voor mij.”

Bij binnenkomst in de nieuwe praktijk van John, op de Dennenweg 28, zie je meteen dat hij het met smaak en aandacht heeft ingericht. Twee jaar geleden verhuisde hij van een voormalig bankge-bouw om de hoek, waar hij de eerste vijftien jaar zijn praktijk had. John heeft nu twee behan-delkamers ingericht en een aparte werkruimte, de ‘keuken’ van zijn bedrijf. In deze modern ingerichte ruimte maakt hij alle (gedeeltelijke) prothesen, frameprotheses en overkappingspro-theses op wortels (de zogenaamde klikgebitten) of implantaten.

Secuur werkJohn: “Het is steeds heel secuur werk, waarbij het contact met de cliënt een belangrijk onderdeel van het werk is. Dat onderscheidt ons ook van de tandtechnicus, die slechts vanaf een model een prothese maakt. Een tandprotheticus gaat verder. Daar hebben we ook een behoorlijke aanvullende opleiding voor gekregen. Een tandprotheticus is

gespecialiseerd in het aanmeten en vervaardigen van alle prothetische voorzieningen die uit de mond zijn te nemen. De opleiding voorziet dan ook in zowel veel technische als medische kennis. Als lid van de brancheorganisatie ONT (Organi-satie van Nederlandse Tandprothetici) zorgen we ook dat we onze kennis op peil houden.”

Even langskomenVandaag is John begonnen met een intakegesprek met een patiënt, die door een van de tandartsen waar hij mee samenwerkt, is doorverwezen. “Soms hebben mensen al jarenlang een kunstge-bit, maar moet dat aangepast worden. Logisch: je kaak verandert immers ook langzaamaan bij het ouder worden.” Dan belt er een cliënt, die aangeeft dat zijn prothese een kleine beschadi-ging heeft. Een tand is los komen te zitten, en of hij nog even kan langskomen? “Natuurlijk”, zegt John. “Daar maak ik even tijd voor.” En dat kan hij ook, omdat hij zelf zijn tijd kan indelen.

De afspraken met patiënten worden afgewis-seld door het werken aan de prothesen in zijn werkruimte, waardoor hij altijd flexibel zijn dag kan indelen. De TNT-bezorger die een pakket nieuwe materialen komt brengen, wordt ook even te woord gestaan. Dan komt er weer een patiënt die trouw elke twee jaar even ter controle langs-komt. “Heel verstandig; dat kan later een hoop schelen”, zegt John.

VragenHeeft John alleen oudere mensen als cliënt?

“Nee, van een jonge vrouw begin twintig tot een bejaarde man van ver in de negentig. Het is heel afwisselend. De een loopt al jaren met een kunstgebit; de ander begint er net aan; en de derde heeft weer een andere reden.” Hoe zit het met de zorgverzekering? “Het grootste deel van de behandeling zit in het basispakket van de ver-zekeraars. Soms moet je even je polisvoorwaarden doorlopen, maar in principe is het gedekt.”

Op de website staat uitgebreide informatie over de praktijk

Voor info of vrijblijvend een afspraak,

Voor velen is hij onbekend, de tandprotheti-cus. Wat is dat voor iemand? Wat doet hij?

We liepen een dagje mee met John Hoogendijk, zelfstandig tandprotheticus in Doetinchem.

TANDPROTHETICUS JOHN HOOGENDIJK

DENNENWEG 287004 BT DOETINCHEM

(0314) 364 363WWW.TANDPROTHETICUS-JHOOGENDIJK.NL

Orthodontist R.J.J. Reijers

Een nieuw stralendmiddelpunt in DoetinchemOrthodontie voor kinderen en volwassenen

Hofstraat 18-20 • 7001 CD Doetinchem • www.orthodoetinchem.nl

Prothese of kroon op implantaten ook iets voor u?

Nu is er de kans om uw (mond) situatie vrijblijvend te laten beoordelen.Tandarts Rene Klaassen organiseert in samenwerking met Van Straten Medical, de implantaatleverancier en Tandtechnisch Laboratorium Duodent een inloopmiddag voor iedereen op

Vrijdag 27 januari a.s. van 13.30- 16.30 uurin de Tandartspraktijk Klaassen, Emmastraat 65 te Velp

Deze middag is voor iedereen die informatie wil hebben over protheses en kronen op implantaten. Verder zal er uitleg gegeven worden over de behandeling zelf en over eventuele vergoedingen van de zorgverzekeraar.

Er is tevens gelegenheid voor het maken van een intake- gesprek.

Wanneer u niet in de gelegenheid bent om langs te komen, maar wel interesse heeft, dan kunt u contact opnemen met Tandartspraktijk Klaassen, telefoonnummer 026-3621010 (ma t/m do 08.30 -16.00 uur).

Emailadres: info@tandartsklaassen.nlWebsite : www.tandartsklaassen.nl