Upload
nura
View
74
Download
5
Embed Size (px)
DESCRIPTION
TANECİKLER ARASI ETKİLEŞMELER. Tanecikler Arası Etkileşmeler. Moleküller arası etkileşimlere zayıf etkileşimler denir. Zayıf etkileşimler, maddenin katı, sıvı ve gaz halinde olmasını belirler. KALICI VE GEÇİCİ (İNDÜKLENMİŞ ) DİPOLLER. - PowerPoint PPT Presentation
Citation preview
TANECİKLER ARASI ETKİLEŞMELER
Tanecikler Arası Etkileşmeler
Bağlar
Güçlü etkileşimler
İyonik bağ
Kovalent bağ
Metalik bağ
Zayıf etkileşimler
Van der waals etkileşimleri Dipol-dipol İyon-dipol İndüklenmiş
dipol
Hidrojen bağı
Moleküller arası etkileşimlere zayıf
etkileşimler denir.
Zayıf etkileşimler, maddenin katı, sıvı
ve gaz halinde olmasını belirler.
KALICI VE GEÇİCİ (İNDÜKLENMİŞ ) DİPOLLER
Polar moleküllerde kalıcı dipoller oluşur.
Örneğin ; HCl, HBr, NH3 ve H2O da
kalıcı dipoller oluşur. Apolar
moleküllerde ( N2, O2, CH4, BF3 ) geçici
dipoller oluşur.
Apolar moleküllerde ve soygaz
atomlarında elektron yoğunluğu eşit
olarak dağılmıştır. Bundan dolayı kalıcı
dipoller oluşmaz.
Bu tür maddelere dışarıdan elektriksel
etki yapıldığında elektronlar atomun
veya molekülün bir bölgesinde
toplanır.
Bu sayede apolar moleküller veya
soygazlar polar yapı kazanır. Bu şekilde
oluşan dipollere indüklenmiş( geçici
dipol ) denir.
Örneğin helyuma dışarıdan yapılan
bir etki sonucunda elektronlar bir
bölgede toplanır ve geçici olarak
polar özellik kazanır.
İndüklenmiş Dipollerde Polarlık Kuvveti
Apolar moleküllerin polarlığının
büyüklüğü, geometrik şekline ve
elektron sayısına bağlıdır.
Apolar molekülde ne kadar fazla
elektron varsa indüklenmiş dipolün
polarlığı o kadar fazla olur.
Aynı sayıda karbon ve hidrojen atomu
bulunduran moleküllerde dallanma
arttıkça polarlık azalır.
VANDER WAALS ETKİLEŞİMİ :
Polar veya apolar moleküllerin hem
kendi aralarında hem de başka
taneciklerle yapmış olduğu fiziksel
bağlar van der waals etkileşimi olarak
adlandırılır.
Bu etkileşimler maddenin yoğun
fazında (katı ve sıvı) etkilidir.
Van der waals etkileşimleri
Dipol-indüklenmiş dipol etkileşimleri
İyon- indüklenmiş dipol etkileşimleri
İndüklenmiş dipoller arası etkileşimler
İyon-dipol etkileşimleri
Dipol-dipol etkileşimleri
A) DİPOL DİPOL ETKİLEŞİMİ
Polar moleküller arasında oluşan
etkileşimlere denir. Bir molekülün artı(+)
kutbu ile diğer molekülün eksi (–) kutbu
arasında gerçekleşen çekim
kuvvetleridir.
Bu etkileşimde polar iki molekülün zıt
kutupları birbirini çekerler.
Ortamdaki moleküllerin polarlığının
artması dipol-dipol etkileşimin
artmasına neden olur.
İyon- dipol etkileşiminden daha
kuvvetlidir.
Polar moleküllerden oluşan sıvıların
birbiri içerisinde çözünmesi dipol-dipol
etkileşimi ile açıklanır.
Etanol ve suyun her oranda
karışabilmesi bu olaya örnektir.
H2S ,HCl ve HBr..vb bileşiklerde dipol
dipol etkileşimi etkindir.
Dipol dipol etkilşşimlerinde hem çekme
hem de itme kuvvetleri bulunur.
B) İYON- DİPOL ETKİLEŞİMLERİ
Kalıcı dipollerin pozitif kutbu ile negatif
iyonlar ve kalıcı dipolün negatif kutbu
ile pozitif iyonlar arasında bir elektriksel
çekim kuvveti oluşur. Bu çekim
kuvvetine iyon-dipol etkileşimleri denir.
İyonik katılar( NaCl, KF, CaBr2), su gibi
polar çözücülerde çözündüğünde iyon
- dipol etkileşimleri oluşur.
C) İNDÜKLENMİŞ DİPOLLER ARASINDAKİ ETKİLEŞİMLER
Apolar moleküllerin ve soygazların
uygun koşullar sağlandığında sıvı veya
katı hale geçebildiği görülmüştür.
Bu da apolar moleküller ve soygaz
atomları arasında bir etkileşim
oluştuğunu gösterir.
Apolar moleküllerde ve soygazlarda
anlık geçici dipoller oluşur. Farklı
atom veya moleküllerin anlık kısmi
yükleri birbirini çeker ve böylece
moleküller arası bağlar oluşur.
Oluşan bu etkileşime indüklenmiş
dipol-indiklenmiş dipol etkileşimi
denir.
İndüklenmiş dipoller arasındaki çekim
kuvveti ilk kez FRİTT London
tarafından açıklandığı için bu kuvvetlere
London kuvvetleri de denir
. London kuvvetleri, moleküller arası
etkileşimin en zayıfıdır.
LONDON etkileşimi tüm moleküllerde
bulunur; fakat sadece London
etkileşiminin bulunduğu maddeler
soygazlar, moleküler elementler ( N2-
O2- Cl2 ) ve apolar moleküllerdir.
Atomların ve moleküllerin molekül
ağırlığı ve yüzey alanı büyüdükçe
( dallanma azaldıkça ) London
etkileşimi güçlenir.Bu da kaynama
noktasının yükselmesine neden olur.
Apolar moleküllerin elektron sayısı
arttıkça polarlığı artar ve kaynama
noktaları yükselir.
İndüklenmiş dipoller arasında sadece
çekme kuvveti vardır.
D)İyon-indüklenmiş dipol etkileşimi:
Geçici indüklenmiş moleküller (apolar
molekül) ile iyonik bir maddenin
iyonları arasında oluşan anlık çekim
kuvvetlerine denir.
Bu etkileşim çok zayıftır ve iyonları
birbirinden ayırarak çözmeye yeterli
değildir.
Örneğin apolar olan CH4 molekülü ile
iyonik yapılı NaCl karıştırıldığında anlık
çok zayıf iyon-indüklenmiş dipol bağları
oluşur .
Fakat bu bağlar Na+ ve Cl- arasındaki
kuvvetli iyonik bağları
koparamadığından çözünme
gerçekleşmez.
E)Dipol- indüklenmiş dipol etkileşimi :
Polar moleküller ile indüklenmiş
dipoller arasında oluşan anlık
çekim kuvvetleri dipol-
indüklenmiş dipol etkileşimleridir..
dipol- indüklenmiş dipol etkileşimleri,
polar moleküller arasındaki güçlü dipol
–dipol etkileşimlerini koparmaya
yetmediğinden çözünme olmaz.
Örneğin, polar H2O ve apolar CH4
molekülleri birbiri içinde çözünmez.
2) HİDROJEN BAĞI
Elektronegatifliği yüksek olan N, O ve F’
ye bağlı hidrojen atomu bu bağı
bozmadan başka bir molekülde bulunan
ortaklanmamış elektron çifti taşıyan
diğer bir atomla da bağlanabilmektedir.
Hidrojen atomu bu durumda iki molekül
arasında köprü oluşturmuş olur. Bu
şeklide hidrojenin oluşturduğu bağa
hidrojen bağı denir.
Bileşiğin yapısında – OH-, -COOH ve
NH2- varsa moleküller arası hidrojen
bağı oluşturabilir.
H2O, HF ve NH3 ‘ün kaynama noktasının gruptaki diğer atomlardan daha yüksek olması hidrojen bağından kaynaklanmıştır.
Hidrojen bağının olduğu moleküllerde dipol- dipol ve London etkileşimi de bulunur. Hidrojen bağı, dipol – dipol ve London etkileşimlerinden daha kuvvetlidir.
Örneğin alkol ( C2H5-OH ) su ( H2O )
içinde çözündüğünde moleküller
arasında hidrojen bağı, dipol- dipol
etkileşimleri ve London kuvvetleri
oluşur.
O2 apolar molekülleri H2O polar
moleküller içinde çok az çözünür.
Çözünme sırasında Londan kuvvetleri
ve dipol – indüklenmiş dipol kuvvetleri
meydana gelir.