samsam samsam

samsamsamsam = samen de l en samen l er en samen werken samsammaandblad nr.2 2012tanzania samsam

samsamsamsam = samen de l en samen l er en samen werken samsammaandblad maandblad nr.2 2012 samsamsamsamsamsam = samen de l en samen l er en samen werken samsammaandblad nr.2 2012tanzaniavoor jonge

wereld-burgers

MAryiszAngeres vAnxplAstAz

MijnvAderweet nietdAtikeen rApperben

debekendstehiphop-ActvAntAnzAniA

Kijk naar de videoclipwedstrijd

op samsam.netWelke school vind

jij de beste?

Bij deze samsam hoort een vragenlijst Vraag je juf of meester! (want jouw klas kan

een prijs winnen!)

samsamsamsam = samen de l en samen l er en samen werken samsammaandblad nr.2 2012tanzania samsam

Hiphop ken je waarschijnlijk door de muziek van Ali B, Keizer, Lil Wayne en Kanye West, bekende Nederlandse en Amerikaanse rappers. De eerste hiphop ontstond bijna veertig jaar geleden in de arme wijken van grote steden in Noord-Amerika. Nu vind je hiphop in allerlei vormen en stijlen overal ter wereld. Samsam ging op bezoek bij X Plastaz, een superpopulaire hiphopband uit Tanzania. Op de volgende paginas vertellen deze jonge rappers over hun muziek.

SamSam = Samen

Samsam is een oud woord

voor: samen, allebei, het-

zelfde. Samsam gaat over:

samen delen, samen

leven, samen spelen,

samen leren en samen

verantwoordelijk zijn voor

een duurzame wereld.

de makers:

nu weer

vul hier de oplosssing in

van deredactie

Maak deze rebus en zie in welke taal Romwaldi rapt.

Tanzania

Nederland

Indische O

ceaanDar es Salaam

Arusha

Dodoma

ZAmBiA

KeNiA

mOZAmBique

TANZANiA

ugANDA

CONgO

rWANDA

BuruNDi

2

Klopt het?

kijk voor het goede antw

oord op pag.23

Romwaldi (13, midden) leerde de samsam-journalisten een paar hiphopgebaren. Van links naar rechts: Rogier Kappers (filmmaker), Laurent Peter Kiria (geluidsman) en Wineke Onstwedder (fotograaf)

rebus3 weken lang een spannende videoclip wedstrijd op samsam.net

K i j K v o o r f i l m p j e S e N f o T o S o v e r T A N z A N i A & h i p h o p o p S A m S A m . N e T

Romwaldi (13) vertelt op pagina 18 meer over zijn muziek

I love TanzaniaMijn

naam is Romwaldi. Ik woon in Arusha, een

stad in Tanzania. Ik ben gek op hiphop. Ik schrijf zelf ook songs. De liedjes gaan over het leven hier. Dat is niet al-tijd makkelijk, maar je moet niet triest zijn. Ga naar school, en blijf leren, daar-over gaat mijn

muziek.

Ik ben niet rijk, maar ik ben gelukkig

dat ik een rap-per ben. Muziek is

mijn talent!

3Op samsam.net staat een filmpje over romwaldi

K w e e N i e K w e e T w e l

Hiphop past goed bij samsam

4

Hiphop past goed bij samsam

5

Nederlandrosa (13) en Ceciel (12) zijn op de finale van de grote Hiphop Prijs van Nederland. Vanavond treedt rosas broer Joram (18) op. Zijn hiphop-band heet makkie & Krankjoram.

mijn broer is echt hl goed! Hij schrijft de muziek en zijn vriend makkie de teksten. Joram speelt ook heel mooi piano. Vaak hoor ik hem op zijn kamer oefenen. Zijn rustige en zachte nummers vind ik ook heel mooi. ik ga niet naar al zijn concerten, want die zijn vaak s avonds laat. maar nu natuurlijk wel! ik denk dat hij gaat winnen!

Nora (11) en irene (15) zijn fans van de hiphop-band X Plastaz. en van de bandleden is Noras nichtje mary (16).

ik ga vaak naar concerten en optredens van mary, zegt Nora. Omdat mary nu optreedt, mag ik haar gestreepte vest lenen. Lief h? Na de show geef ik het terug. gelukkig is dit optreden s middags. s Avonds mag ik niet. Dat is te laat, want ik moet s ochtends vroeg naar school.

irene vindt de teksten van de liedjes van X Plastaz heel goed: Ze gaan over armoede, weeskinderen en straatkin-deren. Als weeskinderen deze muziek horen, voelen ze zich minder alleen. Ze weten dan dat iemand om ze geeft.

Rosa (rechts) en Ceciel tijdens de finale. Joram won niet de eerste prijs, maar hij gaf wel een fantastisch optreden (in Paradiso, een beroemd muziekpodium in amsterdam)

nora en Irene (rechts) tijdens een optreden van mary

Tanzania

r a p p e n m e t d e h e l e fa m i l i e

Hiphop fanswakker

6

Arusha

Amsterdam

leeS verDer op pAgiNA 8 eN 9

r a p p e n m e t d e h e l e fa m i l i e

Plastaz is straattaal voor pleister. De X betekent bedekken. muziek als pleister op de wond dus

wakkerHiphop is niet alleen muziek. Het is ook een manier van leven, zeggen hiphoppers. Je kunt met hiphop laten zien wie je bent en vertellen wat je denkt.

Hiphop komt uit de arme stadswijken van noord-amerika. Bijna veertig jaar geleden begonnen jongeren daar met praatzingen, of in het engels: rappen. Hun raps gaan vaak over de moeilijke dingen in hun leven. Door muziek te maken voelen ze zich weer trots en zelfverzekerd.

Ondertussen is hiphop overgewaaid naar andere landen. Daar rappen jongeren in hun eigen taal. In het Swahili bijvoorbeeld, dat ze in Tanzania spreken.

sc h u dt

7

M u z i e k d i e j e

X Plastaz is de bekendste hiphopact van Tanzania.De band bestaat uit: Ziggy, Gsan, merege, Diana, Steve en mary. mary leer je kennen op de volgende paginas. Deze foto is een paar jaar geleden gemaakt. mary was toen nog te jong om op te treden. Het meisje rechts is haar zus Diana

MuziekkaMerDe familie rutta uit Arusha in Tanzania is

een bijzondere familie. Bijna iedereen maakt muziek. De kinderen met hun eigen band

X Plastaz en hun moeder in het kerkkoor. Het gezin woont in een ruim huis, dat betaald wordt van het sala-ris van n van de broers. Hij heeft een baan in Ame-rika. De grote muziekkamer is ook logeerkamer. gasten kunnen op ieder moment van de dag binnenvallen: er staat altijd eten en drinken klaar.

MixX Plastaz is n van de populairste hiphopbands van Tanzania. De groep heeft zes bandleden: twee broers en twee zussen van de rutta-familie en twee vrienden. De taal waarin X Plastaz rapt is een mix van Afrikaanse talen: Swahili, Haya en maa. Ook de muziek is een mengsel van muziekstijlen uit verschillende landen.

zenuwachtigmary is de jongste van de band. Ze begon met zingen toen ze 14 was. ik ben nooit nerveus voor

optredens, maar de allereerste keer wel. ik was superzenuwachtig. mijn stem trilde, vertelt mary. Nu stap ik zo het podium op.in het begin gebruikte ik wel eens make-up voor een optreden, maar mijn oudste zus heeft alles meegeno-men naar Duitsland. Daar woont ze nu. ik heb alleen nog nagellak. Hiphoppers moeten zich eigenlijk niet opmaken. Je moet zo natuurlijk mogelijk overkomen, lippenstift past daar niet bij.

Lekker schreeuwenAls we een nieuw nummer hebben, ga ik met mijn broer Steve naar de rivier beneden bij ons huis om te oefenen. Door het ruisen van de rivier hoort niemand ons. Zelf horen we het juist heel goed. Zo oefenen we nieuwe teksten en melodien. Het maakt niet uit of het vals is, daar kan ik lekker schreeuwen!

Laat naar bedOmdat drie bandleden in het buitenland wonen, treden de leden niet vaak samen op. Via internet sturen de broers en zussen elkaar teksten en muziekopnamen voor nieuwe liedjes. Optreden, vertelt mary, doe ik meestal met mijn broer Steve. mijn moeder vindt het goed, ook als het s avonds is. Ze is het gewend door mijn oudere broers en zussen. Als het laat wordt, slaap ik uit. Dan ga ik later naar school. De meesters en juffen balen

daar van, maar ja. ik probeer allebei goed te doen, school en optredens. gelukkig

steunen mijn ouders me.

Het is een swingende boel in huize Rutta. marys moeder loopt altijd zingend en dansend door het huis8

hiphop & nederhopDe eerste rappers waren afrikaanse verhalenvertellers die lang geleden praatzingend van dorp naar dorp trokken. Bij hiphop horen rap (praten op muziek), breakdance (eigenlijk breaking of b-boying), DJing (diedjee-jing, plaatjes draaien) en graffiti (teke-ningen op straat). nederlandstalige hiphop heet nederhop.

Hiphop is een mix van muziekstijlen Rappen is praatzingen op muziek Hiphoppers vind je overal ter wereld

Op samsam.net staan filmpjes en fotos over X Plastaz.

een studio van een muzikant huren is niet zo duur. Je liedje op de radio krijgen is lastiger. Je moet de juiste mensen kennen en soms geld betalen

mary en Steve oefenen het liefst bij de rivier. Valse noot? niemand die het hoort

9

onbenuLLigVeel hiphoppers uit Tanzania houden niet van de raps van populaire amerikaanse arties-ten. Ze vinden het maar niks: miljoenen dollars verdienen met onbenullige teksten. X Plastaz wil muziek over het chte leven maken. mensen moeten denken: H, dat heb ik ook. Daarom rappen de muzikanten: ook al ben je arm, geloof in jezelf. Ga naar school, blijf leren en zoek kansen. Gebruik geen drugs en geweld! De raps zijn ook een waarschuwing voor de politieke leiders: open je ogen en vecht tegen armoede en oneerlijkheid.

r A p p e N i N j e m o e r S T A A l

muziek van overalarusha is d hiphopstad van Tanzania. Overal in de stad is muziek. X Plastaz zingt in het engels, Swahili en het maa, de talen die ze in Tanzania spreken. Inspiratie voor de muziek haalt de band uit de hele wereld.

mary is fan van rihanna, een r&B-ster uit Amerika.

X Plastaz trad op in Amsterdam.

in Chicago woont marys oudste broer gsan, oprichter van X Plastaz.

in Arusha zie je op straat afbeeldingen van Bob marley, de beroemde reggae-zanger uit Jamaica. Sommige mensen dragen hun haar net als hij. De kleuren van reggae zijn rood, groen en geel.

Jazz, blues en soul zijn oude muziek-stijlen uit Noord-Amerika. Afrikanen die als slaven naar Noord- en Zuid-Amerika werden gebracht, namen hun eigen ritmische muziek mee. Daaruit ontstonden jazz, blues en soulmuziek. De r&B van nu, is daarop gebaseerd.

Hier komen de muziekvideos van X Plastaz vaakop de televisie.

Afr

ika

zuid

am

erik

a

noord

ameri

ka

10

Hiphop ontstond in de gettos (arme wijken) van grote steden in Noord-Amerika, bijvoor-beeld in New York.

Bandlid merege hoort bij de maasai, een nomadenvolk in Oost-Afrika. Hij woont niet in Arusha. Vaak is hij onderweg om het vee te hoeden. Door merege zingt X Plastaz ook in het maa, de taal van de maasai. Zijn dansstijl is ook van de maasai.

Hindi is een taal uit india. Lang geleden kwamen veel indirs naar Tanzania. Ze namen niet alleen hun taal, maar ook hun eigen muziek mee: hindi-muziek. Die hoor je terug in de nummers van X Plastaz.

in Stockholm, woont Ziggy, vriend en oprichter van X Plastaz.

X Plastaz stond overal op het podium: gabon (Libreville), en-geland (Londen), Belgi (Brussel), Nederland (Amsterdam), Brazili (rio de Janeiro en Salvador).

in Keulen, woont Diana, bandlid en zus van mary. in Duitsland kwam ook de eerste CD van X Plastaz uit.

azie

australie

Afr

ika

europa

11

h u i S w e r K , v o e T b A l e N h i p h o p

Romwaldi (rechts) heeft een druk leven. Overdag gaat hij

naar school, daarna maakt hij huiswerk, hij voetbalt met

vrienden en s avonds schrijft hij songs. Gelukkig maakte

Rowaldi even tijd om met zijn vrienden te poseren. Vr de

studio waar zijn hiphop-idool JCB vaak muziek opneemt.

Van rechts naar links: Romwaldi (13), Kelvin (14), erik (13), Juma (14)

Romwaldi & zijn vrienden

12

Romwaldi & zijn vrienden

Twee manieren om elkaar te begroeten. Daarbij zeg je: mambo? (Hoe gaat het?) Poa! (Goed!) Wil je romwaldi horen rappen?

Kijk op samsam.net

13

Van 6 t/m 30 maart is de website van

samsam extra leuk! Dit keer staat

de site vol muziek en videoclips. Uit

Tanzania n uit nederland. Kijk mee!

videoclipDrie Nederlandse scholen laten op www.samsam.net zien hoe zij een videoclip maken bij een liedje van X Plastaz. meer dan honderd scholen uit Nederland en Suriname zitten in de jury. Zij bepalen welke school de beste videoclip maakt. Op 3 april is de winnaar bekend!

14

w e d st r i j d

Bekijk de filmpjes op samsam.net en laat horen wie jij de beste vindt!

h u h , T w e e D e z e l f D e p l A A T j e S , o f T o c h N i e T ?

Dit zijn Tinga Tinga schilderingen. Je vindt ze op muren overal

in Tanzania. Tinga Tinga is een oude manier van schilderen.

Tanzaniaanse kunstenaars schilderen zo mensen en dieren.

verschillen

Kun je de 7 verschillen tussen deze twee plaatjes vinden?

z o e k d e

15

w e d st r i j d

OPLOSSiNg: trommel midden, bloemen op rok rechts, ketting 2e vrouw links, extra arm 2e vrouw

links, sterretjes broek 1e vrouw links, gele bloemen op rok 2e vrouw links, voet 2e vrouw links.

A c h T e r D e S c h e r m e N

mary is wel beroemd, maar

niet verwaand. Voor een

optreden met haar broer

Steve regelt ze alles zelf.

Ster zonder poehaDe ochTeND voor heT opTreDeN

ouDSTe zuS TiNA wil mAry mooi mAKeN

Nog eveN AAN eeN SoNgTeKST werKeN

NAAr De copyreTTe meT eeN zelfgemAAKTe poSTer

16

hier zulleN veel meNSeN De poSTer zieN

mAry eN STeve rAppeN De STerreN v/D hemel

Alle fANS zijN geKomeN

broer STeve helpT meT poSTerS plAKKeN

DAN NAAr breAKDANceleS

KlereN uiTzoeKeN voor heT opTreDeN of Toch mAAr ieTS ANDerS

STeve iS NieT zeNuwAchTig

AAN heT eiNDe vAN De AvoND...

17

JCB (rechts) is de beroemdste rapper van arusha. JCB zegt dat Romwaldi een goede rapper kan wor-den. maar hij moet wel wat harder zingen.

18

Mijn vader

i N T e r v i e w

weet niet dat ik een rapper ben

Wanneer begon je met rappen?"Toen ik 9 jaar was, hoorde ik JCB op de radio. Hij is de beste rapper in Arusha! Hij zingt dat arme mensen optimistisch moeten blijven. Ze moeten iets van hun leven proberen te maken, ze moe-ten in beweging blijven. Door JCB ben ik zelf gaan schrijven. ik heb al drie songs af."

Waar gaan jouw songs over?"Over dat je altijd hard moet werken om je doel te berei-ken. Je moet niet droevig zijn, ook al ben je arm. ik woon in een arme buurt, maar het uitzicht op de vulkaan is heel mooi!"

Wanneer schrijf je?"Na schooltijd, als mijn huiswerk af is. School is heel belangrijk voor me. meestal ga ik eerst basketballen of voetballen met mijn vrienden. Daarna ga ik onder een boom in de schaduw zitten. Daar schrijf ik mijn liedjes."

Welk muziekinstru-ment heb je?"geen, maar ik droom van een eigen keyboard."

Je ouders zijn zeker trots op je?"mijn moeder steunt me, maar mijn vader weet niet dat ik een rapper ben. Hip-hop heeft hier een slechte naam. Dat komt door de namaak Amerikaanse hip-hop. mensen denken dat alle hiphoppers gangsters met drugs en geweren zijn."

Wanneer vertel je je vader dat je een rapper bent?"Als ik zestien of zeventien ben. Het is mijn droom om een echte muzikant te wor-den. ik wil naar de universi-teit om muziek te studeren. Dat is hard werken, maar het zal me lukken."

19

Mijn vader

Bij JCB thuis in de studio mag Romwaldi laten horen wat hij kan

Raad eens wat dit gebaar betekent?

Romwaldi (13) vertelt over zijn

leven als ondergrondse rapper.

in een filmpje op samsam.net zie je hoe JCB romwaldi coacht

D A N S j e z o r g e N w e g

Op het feest!

ndani ya shereheop het feest

hakuna kulala mpaka kukuchegaan we niet slapen voor de zon weer opkomt

ndani ya shereheop het feest

nataka watu wote tustarehewil ik dat iedereen zich ontspant

ndani ya shereheop het feest

masela na mabinti tuchezejongens en meisjes, laten we dansen

ndani ya shereheop het feest

kina mama piga vigelegelemeiden, laat van je horen!

eerste couplet

nimefika kwenye sherehe nikakuta watu ni wengi wengiik kwam op het feest en zag dat er veel mensen waren

nikakuta watu wana furaha ile kishenziik zag dat iedereen veel lol had

vinywaji vijiko viko vingier was van alles te eten en drinken

watu wanakula kunywa pasipo na wingiiedereen eet en drinkt

sherehe inanoga zaidi kwani tuko na maza na dingihet feest is nog leuker nu mijn vader en moeder er ook zijn

hakuna nomageen probleem

mambo yote ni poaalles is cool

raga hip hop tunacheza na kufurahiadanszaal, hiphop, we dansen en hebben plezier

er is n ding dat ik heb geleerd het maakt niet uit of ik vroeg of laat benmijn ouders begrijpen het toch niethet valt niet op te lossen

tweede couplet

ho ongezeni vileoh, breng nog wat te drinken

pesa nilizo nazo nataka ziishi leoik ga al mn geld uitgeven vandaag

vijana watu wazima nataka mlewe leojong en oud, iedereen moet iets drinken

watoto samahani sitaki mlewe leosorry kinderen, jullie niet

fanya fujo uone ndani ya hii sherehe ya leowie voor problemen zorgt op dit feest, zal wat beleven

leo tunakamua mawio mpaka machweovandaag blijven we de hele dag op, tot de zon weer ondergaat

RefReIn

eeRSTe COUPLeT

TUSSenRefReIn

TWeeDe COUPLeT

Bij deze rap van X Plastaz maken drie scholen een videoclip. Het is een feestlied: het leven is soms moeilijk, maar zo nu en dan moet je feestvieren. Dit is de tekst in het Swahili en nederlands, bekijk op samsam.net de clips die de scholen bij dit lied gemaakt hebben.

(vertaald uit het maa, de taal van de maasai)

20

umesikia hujasikia shangilia hohebben jullie me gehoord? hallo?

umeona hujaona furahia leohebben jullie het door? maak plezier!

Baada ya mparangano wa maisha Na het dagelijks gedoe

muda mrefu sana maofisini biasharalange dagen op kantoor en op de zaak

mishen town au kulimamet straathandel of werk op het land

tukishavuna ni vyema kutanuana het werk is het fijn om los te gaan

japo mara moja kwa mwakaals is het maar n keer per jaar

sasa naamwel nu...

ndugu waungwanamijn lieve broers en zusters,

mabibi na mabwanamannen en vrouwen,

kuanzia madogo vijana kinderen, jongeren

na wazee wazimaen ouderen

karibuni sanavan harte welkom

tena sana sanaen nog een keer van harte

sana sana sana sana van harte, van harte, van harte!

Wil je horen hoe het klinkt? ga naar samsam.net

RefReIn

DeRDe COUPLeT

muziekin je hoofdZoek de weg in dit doolhof-hoofd.De kortste weg leidt langs een aantal woorden. Als je deze woorden op een rij zet krijg je een tekstregel van JVT. (de Jeugd Van Tegenwoordig...)

21

start

einde

schrijf hier je oplossing

Antwoord:

BasketBaldaGBoekdroomGitaar

hiphoplesoptredenposter

rapperstraattaalstUdioUitslapen

22

S U O O P O H P I HL T I P I L E S Z RI A R T T D N G D EA N B A S R U S M TA A K T A L E T P SL E Z I E T A D S OM O O R D K T P E PR A P P E R S A E ND A G B O E K A A NE R G I T A A R B L

De woorden in de lijst zijn verstopt in het letterveld: hori-zontaaal, verticaal en diagonaal, van links naar rechts of van rechts naar links. Sommige letters worden in meer woorden gebruikt. Alle woorden gevonden? mooi, dan vormen de overgebleven letters, in de leesrichting, de oplossing.

Herken jij deze zeven Nederhoppers? Hun namen staan in deze lijst. De eerste letters van de overgebleven namen vormen een woord. Al deze rappers gebruiken het.

beeldpuzzel

Watskeburt?

wegstreeEppuzzel

VieZe FurmANuKrAANTJe PAPPieOSDOrP POSSeeXCeLLeNTeXTiNCeFABerYAYOrAYmZTerAZAHLeeSKATe THe greATgerS PArDOeLT-SLASHAPPAALi BAFriKA BAmBATAALANge FrANS

OPLOSSiNgeN wegstreeppuzzel: zing dans maak plezier - beeldpuzzel: moerstaal

o m c i r k e l h e t G o e d e a n t w o o r d

3minutentest

1 TanZanIa LIGT In

a. azib. amerikac. afrika

6 WaT IS DISSen?a. Lekker etenb. Iemand op zijn nummer zettenc. Plaatjes draaien

In WeLKe RIJTJe STaaT

een naam DIe eR nIeT BIJ PaST?

a. ali b, Lange Frans en baas b., Gers Pardoelb. X Plastaz, Raymzter, brainpowerc. Def P., 50 cent, Lady Gaga

5 De OffICILe TaLen

Van TanZanIa ZIJn

a. Tanzaniaans en Fransb. Tanzanees en Spaansc. Swahili en Engels

7

3 WaT HOORT

BIJ HIPHOP?

a. stijldansenb. jodelenc. rijmen

4 HOe HeTen BReaKDanCeRS?

a. breakiesb. b-boys of b-girlsc. breakers

maaSaI ZIJn

a. nomaden in Oost-afrikab. bewoners van Malawic. saaie mensen in hiphoptaal

2

A D r e S S A m S A m

postbus 94020, 1090GA, Amsterdam

Tel. +31 (0)20 568 84 40Fax +31 (0)20 568 87 87E-mail samsam@ncdo

w e b S i T e www.samsam.net

Deze SymboleN verwijzeN NAAr De rechTeN vAN heT KiND

ieder kind heeft recht op:

anTWOORDen:

co

lofo

n

23

... en bescherming tegen:

eTeN & DriNKeN

gezoNDheiD

oNDerwijS

Spel

eigeN goDSDieNST

eeN eigeN meNiNg KiNDerArbeiD

gewelD, oorlog

miShANDeliNg

r e D A c T i e Liesbeth Schouten (hoofdredacteur), Hans Serrarens (eindredacteur), Marinde Hurenkamp (redacteur), Jenny Mustamu (secretariaat) ThemA 'h iphop TANzANiA ' Wineke Onstwedder (tekst en fotografie) Thomas Gesthuizen (advies) v e r D e r w e r K T e N m e e Studio De Leijer, Carry Brugman, Willem Ritstier, Leen Baars vormgeviNg & i lluSTrAT ieS Studio Boot, 's-Hertogenboschl i ThogrAf ie & DruK Veronica Litho & Roto Smeets A D r e S S e N b e h e e r Pondres AboNNemeNTeN NeDerlAND gratis voor scholen en kinderen van 9 tot 13 jaar AboNNemeNT iN De KlAS of Thu iS Ga naar www.samsam.net en klik op over samsam N i e u w S b e g r i pScholen met een abonnement krijgen bij elk nummer Nieuwsbegrip-opdrachten van CED-groep l e S o p D r A c h T e N Op www.samsam.net staan lesopdrachten onder 'voor docenten' SAmSAm iS eeN grATiS uiTgAve vAN

JaZZ, SOUL en

BLUeS ZIJn

a. Muziekstijlenb. Radiozendersc. Spijkerbroekmerken

8

rebus pag. 2: SWaHILI

muziek in je hoofd-puzzel pag. 21:

DE WERELD IS WEER PLaT Ja

OP JE bOLLE bIPS Na

EEN GOLFLENGTE aFSTaND

VaN JE HEMELLIcHaaM

antwoorden op test van deze pagina

1. c 2. a 3. c 4. b 5. c

6. b 7. c 8. a 9. c

Wat weet jij er nu van?d o e d e t e s t

HIPHOP

OnTSTOnD In

a. in 1980 in New Delhi b. in 1998 in Nieuw-Zeelandc. in 1973 in New York

9

samsam samsam

maandblad nr.2 2012aardolie samsamsamsamsamsam = samen de l en samen l er en samen werken samsam

maandblad nr.2 2012tanzania samsamsamsamsamsam = samen de l en samen l er en samen werken samsam

maandblad nr.2 2012aardolie samsamsamsamsamsam = samen de l en samen l er en samen werken samsam

maandblad nr.2 2012tanzania samsamsamsamsamsam = samen de l en samen l er en samen werken samsam

zoek de dader met sam & sam detectives

23