Depozito İade Sistemleri

Tasarım Seçenekleri ve Etkileri

Dr Chris Sherrington

Çevire Politikası ve Ekonomi Yöneticisi

Eunomia Research & Consulting

10 Ekim 2019

Eunomia Hakkında

Manchester

Bristol Londra

Birleşi

k

KrallıkGlasgow

Atina,

Yunanistan

Brüksel,

Belçika

New York,

ABD

Auckland, Yeni

Zelanda

(Eunomia NZ)

Küresel DİS Uzmanlığı

AB çapında

DİS için

potansiyel

Connecticut’ın

Şişe Yasasının

Reformu

İskoç DİS’in

uygulanması

Québec’in

DİS’inin

Modernizasyonu

Kirlilik ve

belediyeler

üzerindeki

potansiyel etki

Düzenlemenin

gözden

geçirilmesi & danışmanlık

desteği

Kaliforniya DİS

İncelemesi

Katalonya’da

maliyet fayda

analizi

Ambalaj

endüstrisiiçin

seçeneklerin

değerlendiril

mesi

Kanarya Adaları

için etki

değerlendirmesi

Alberta Kilit

Performans

Endikatörleri

Ontario DİS

modeli

İşlerin

gözden

geçirilme

si

Sosyal

kapsayıcı DİS

%90’ı tutturmak

için mevcut

sistemin

potansiyeli

Hong Kong

maliyetler &

iş

Çek

Cumhuriyeti

için DİS

tasarlanması

Depozito İade Sistemi Nedir?

• İçecek ambalajları ile

ilgilidir.

• Tüketicileri

kullandıkları

ambalajları iade etmeye

teşvik eden ücret iadeli

depozito sisteminin

kullanılmasıdır.

• Hedefler:

• Geri dönüşümün

artırılması

• Çöpün azaltılması

Faydaları

• Azaltılmış Çöp (~ %95)

• Azaltılmış sera gazıemisyonları

• Artan istihdam

• Yeni içecek ambalajlarıiçin kaliteli geridönüştürülmüş malzeme

• İçecek sektörü• Üretici sorumluluğunu

uygulamak için etkin araçlar

• Perakendeciler• Hizmet bedeli ile telafi

edilir

• Mağazaya gelen müşterisayısı & taahhüt

• Devlet• Azaltılmış kalıntı atık ve

çöp maliyetleri

• Çöp yaratanların üstlendiği atık maliyetleri-genel vergi mükellefi üzerinde daha az yük

Çöp

AB Sahil Çöpü (%)

82

55 49

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Plastic / Non-plastic Split of Plastic,General / Fishing

Split of General,SUP/other

AB

Sahill

erinde

Bulu

nan

Maddele

r(p

arç

asayıs

ına

göre

)

Plastic General Plastics Single-use General Plastics

Other General Plastics Fishing-related Non-plastic

AB Sorunu

0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

AB

sa

hil

çö

pü

ara

ştırm

ala

rın

da

gö

rece

lite

kra

rla

nm

asık

lığ

ı(p

arç

asa

yıs

ına

gö

re)

Kaynak: Eunomia’nın yaptığı JRC verisi analizi

Karada toplanan çöp miktarı hâlâ yüksek

Karada toplanan çöp

• Temizlemesi pahalı

• Mahallede rahatsızlık

yaratır

Yaban hayatı üzerindeki etkileri

• Çöpe atılan şişelerin

%8’i ve kutuların

yaklaşık %5’inin

içinde ölü memeli

bulunmuştur

• Ör. sivri fare, tarla

faresi ve orman faresi

• http://www.keepbritain

tidy.org/thoughtless-

tossers-are-killing-

our-wildlife

İyileştirilmiş Geri Dönüşüm Oranları

DİS İade Oranları

70 75 80 85 90 95 100

Denmark

Estonia

Finland

Germany

Iceland

Lithuania

Norway

Sweden

%

Kaynak: Reloop (2018) Tek Kullanımlık Ambalajlar için Depozito Sistemleri: Küresel

Bakış

DİS olan ABD Eyaletlerinde Geri Dönüşüm

Oranları

Yıl: 2015

Geri dönüştürülmüş içerik tedariği

Devletin elde ettiği tasarruflar

Tasarım seçenekleri

Yönetişim

• Devlet ya da sektör tarafından• Tasarım esnekliği

dereceleri

• Merkezi operatör ya da dağınık

• Sahteciliği önleme• (satış rakamlarını ve

iade verilerini takip etmek için barkodlardan faydalanma)

• Kanunla belirlenen hedefler

• Üretici sorumluluğu

• Şeffaflık ve hesap verebilirlik

• Verimlilik

• Sistem başarısı

üzerindeki etkileri

Yönetişim – Olumlu Örnekler

• Norveç• Merkezi sistem operatörü tarafından işletilir

• Lojistiği düzenler, veri ve finansmanı yönetir.

• Uyumu destekler

• Yıllık rapor ve hesap bilgilerini yayınlar

• Sistemin kurucusu ve sahibi sektördür

• Kâr amaçlı değildir.

• İçecek ve perakende sektörleri yönetim kurulunda temsil

edilmektedir.

• Devlet yüksek iade oranlarına ulaşmak için vergi teşviği verir

• Estonya• Norveç’e benzer bir operatör modeli vardır.

• Uyumsuzluk suç teşkil eder ve cezaya tabidir

Yönetişim – Alternatif Yaklaşımlar

• Connecticut, ABD• Sistem operasyonu ve başarısından tek bir şirket

sorumlu değildir.

• Bireysel içecek şirketleri kendi lojistiklerini ve para akışlarını düzenler.

• Sistem tasarımı devlet mevzuatında belirlenmiştir.

• Hedef yoktur; sınırlı gözetim.

• Maliyetler adil ya da şeffaf bir şekilde bölüştürülmemiştir.

• Hawaii, ABD• Devlet tarafından işletilmektedir- üretici

sorumluluğuna zarar vermektedir.

• Fonlama devlet ve tüketiciler tarafından üstlenilmektedir.

Merkezi Sistem Operatörü organizasyonu

Connecticut organizasyonu

Depozito Seviyesi

• İadeyi teşvik etmesiaçısından önemli

• Sahtecilik riskine karşıdengelenmiştir:• Depozito başlatılmamıştır;

• Birden fazla kez paraya çevirme;

• Düzmece paraya çevirmeler(depozitolu olmayan ambalajların iade edilmesi)

• İçecek maliyeti ile orantılıdır

• ABD’de $0.05 (€0.04)

• Almanya’da €0.25

Depozito Seviyesi & İade Oranı

İade Altyapısı - Nerede

• Perakendeciler• Hepsi ya da yalnızca büyük

mağazalar

• Tüketici açısından pratiklik

• Küçük perakendeciler

açısından adil olması

• Hizmet bedeli ödüyor

• Manuel ya da otomatik

• Maliyet

• Sahtecilik

• İstihdam

• Lojistik

• Geri ödeme

merkezleri• İşleten

• Sistem Operatörü

• Sözleşmeli işletmeler

• Maliyet & uygunluk

• Manuel ya da otomatik

Hizmet Bedeli

• En iyi uygulama

• Sistem operatörü

perakendeci

maliyetlerini hesaplar:

• Yer

• çalışan

• DİM’ler (kullanılan

yerlerde)

• Sistem operatörü için

verimlilik tasarruflarını

yansıtır

• Maliyetler değiştikçe

güncellenir

Türüne Göre Gösterge Kabul Edilen Maliyetler

Kaynak yaratma– Malzeme Sahipliği

• En iyi uygulama

• İşleme ve geri dönüşüm için malzeme

sistem operatörüne iade edilir.

• Sistem operatörü en iyi fiyatı almak için

malzemeyi toptan pazarlar.

• Gelirler sisteme yeniden yatırılır.

Kaynak yaratma- Norveç

Kaynak yaratma– Üretici ücretleri

• En iyi uygulama

• Kalan maliyetleri

karşılamak için asgari

seviye

• Ambalaj türüne göre

farklılaşması

• Eko tasarımı teşvik

etmek için ücretlerin

değiştirilmesi

Avrupa DİS Maliyetleri

• Norveç

• Alüminyum kutu: -₺0.04

• Çelik kutu: ₺0.15

• Plastik etiket için ilave ücret: ₺0.02

• PET Şişe: ₺0.08

• HDPE Şişe: ₺0.19

• Hafif mavi plastik için ilave ücret: ₺0.06

• Renkli plastik için ilave ücret: ₺0.11

• Standart barkod için ilave ücret: ₺0.04

Avrupa DİS Maliyetleri

• Estonya

• PET şişe ≤ 0.75 litre: €0.0110 (₺0.08)

• PET şişe > 0.75 litre: €0.0197 (₺0.15)

• Cam şişe: €0.0197 (₺0.15)

• Metal kutu: €0.0000 (ücret yok)

• Uluslararası barkod ilave ücreti: €0.0050

(₺0.04)

Perakendeci Hizmet Bedeli

• Norveç

• Sıkıştıran DİM:

• ₺0.14

• ₺0.18

• Manuel

• ₺0.04

• ₺0.07

• Estonya

• Sıkıştıran DİM:

• ₺0.24

• Manuel

• ₺0.08

• ₺0.10

Türk DİS Uygulaması

Tahmini Maliyetler & Etkileri

• Kapsam:• Plastik, metal, cam

• Hedeflenen iade oranı

• %90

• 12 milyar içecekambalajı

• 1.2 milyon ton

• Perakendeci HizmetBedeli

• ₺0.04 - ₺0.16

• Ambalaj başına net maliyet

• ₺0.04

• Yıllık CO2 azaltımı

• 263,000 ton

• Yıllık Çöp azaltımı

• 33,000 ton

www.eunomia.co.uk

@Eunomia_RandC

mail@eunomia.co.uk