TBMM Bilişim ve İnternet Komisyonu Bilişim Terimleri

TBMM Bilişim ve İnternet KomisyonuTBMM Bilişim ve İnternet Komisyonu

Bilişim TerimleriBilişim Terimleri

27 Mart 2012

Müberra SUNGUR , Y.Müh., PMPAhmet DİKİCİ, Y.Müh., PMP

Organizasyonel YapıOrganizasyonel Yapı

TÜBİTAK – BİLGEM – UEKAE / Yazılım ve Veri Mühendisliği Bölümü (G222)

PROGRAM & PROJELER

Kamu Ar-Ge Projeleri

Sosyal ve İstatistiki Ar-Ge Projeleri

CBS ve Uzaktan Algılama Birimi

KURUMSAL KAYNAKLAR

KALİTE, TEST ve SÜREÇ YÖNETİMİ

TÜBİTAK – BİLGEM - UEKAE / G222 Bölümü

4178 m² Çalışma Alanı110+ Personel

70+ Mühendis16 Sosyal Bilimler Uzmanı11 Akademisyen

2

3TÜBİTAK – BİLGEM - UEKAE / G222 Bölümü

PaydaşlarımızPaydaşlarımız

Bütünleşik Sosyal Yardım Hizmetleri Projesi – BÜTÜNLEŞİK

Projenin Amacı Devlet tarafından verilen tüm sosyal yardımların bilgilerinin tek merkezde toplanması, Sosyal yardımlarla ilgili veritabanlarının entegre edilerek hane halkı yaklaşımının geliştirilmesi,

Sosyal yardım bilgilerinin bütüncül bir şekilde yönetilebilmesiyle birlikte sosyal yardım kararlarının etkinleştirilmesi ve daha adil kaynak dağıtımının sağlanması imkanını verecek

bir bilgi sisteminin geliştirilmesidir.

Proje kapsamında,SYDV ve SYGM’de otomasyona geçilecek,Kamu Kurumları ile veri paylaşımı sağlanacak,Belediyeler ve STK’lar için ortak veri standartları belirlenecektir.

Bütünleşik Sosyal Yardım Hizmetleri Projesi

4

Proje Paydaşları SYGM TÜBİTAK Kalkınma Bakanlığı (DPT) TÜİK

TÜBİTAK – BİLGEM - UEKAE / G222 Bölümü

PUAN ProjesiPUAN Projesi

Sosyal Yardım Yararlanıcılarının Belirlenmesine Yönelik Puanlama Formülü Geliştirilmesi Projesi - PUAN

Projenin Amacı

Sosyal yardımlardan yararlanacak yoksul kesimin belirlenmesine yönelik,

Tüm Yardım Kategorilerini Göz Önünde Bulunduran, Bölgelerarası Farklılığı Gözeten, Kır-Kent Ayrımını İçeren, Uygulaması Kolay, Somut Olarak Ölçülebilir Göstergelere Dayalı, Hane Ziyaretleri Sırasında Doğrulanabilen

bir puanlama formülü geliştirilmesidir.

Proje Paydaşları SYGM TÜBİTAK Kalkınma Bakanlığı (DPT) TÜİK

TÜBİTAK – BİLGEM - UEKAE / G222 Bölümü 5

Sunum PlanıSunum Planı

6TÜBİTAK - UEKAE / G222 Birimi

Bilgi ÇağıBilgi Çağı

Data / Veri

Information / Malumat

Knowledge / Bilgi

Wisdom / İrfan, Bilgelik


Genel (1)Genel (1)

Yazılım


Donanım

Genel (2)Genel (2)

Bilişim Teknolojileri / Bilgi Sistemleri

Belli bir hizmetin sağlanabilmesi ve kullanılabilmesi için ihtiyaç duyulan tüm donanım, yazılım ve iletişim altyapısıdır.


Genel (3)Genel (3)

Yazılım Hayatımızın İçinde….OtomotivBuzdolabı, Çamaşır MakinesiAsansörUzay mekiğiFinans, BankacılıkCep telefonları


Genel (4)Genel (4)

İşletim SistemiDOSMicrosoft WindowsUNIXLinuxiOSAndroidvb.


Genel (5)Genel (5)

Kayıt (Registration): Bir hesap oluşturulması için tamamlanması gereken süreç.


Genel (6)Genel (6)

Hesap: Bir bilgisayara veya bilgisayar ağına bağlanabilmek için

gerekli olan kullanıcı adı ve parola ikilisidir.


Genel (6)Genel (6)

Login: Kaynaklara ulaşmak için oturum açmak


Genel (5)Genel (5)

İçerik: Bir web sitesinde bulunan yazılı ve görsel tüm

materyaller

İçerik Yönetim Sistemleri: Bir web sitesinde bulunan içeriğin yönetildiği sistem.

Download: Internet'ten ya da başka bir sistemden ihtiyaç duyulan

bir dosyanın (doküman, rapor, program vs.) bilgisayara kopyalanarak indirilmesidir.


Genel (6)Genel (6)

Log: Sunucu üstünde bulunan bir dosyadır. Bu dosyaya; sunucunun

çalışma kayıtları, hata kayıtları yanında dışarıdan gelen bağlantı isteklerinin nereden geldiği ve sunucu üstünde nerelere ulaştığının kayıtlarını tutar. Bir nevi o kaynağa erişim sağlayanın ayak izlerinin tutulduğu dosyadır.


Genel (7)Genel (7)

Animasyon:

Grafiklerin belli bir senaryo doğrultusunda canlandırılması işlemi.


Donanım (1)Donanım (1)

Dijital Aygıt: Sayısal veriyi işleyebilen tüm elektronik cihazlara verilen gelen

addır. Bilgisayarlar, cep telefonları birer dijital aygıttır.

DSL (Sayısal Abone Hattı):Bakır kablolar üzerinden evlere ve ofislere yüksek hızda Internet

erişimi sağlayan bir teknolojidir. Dial-up bağlantıya göre daha hızlı altyapı sunar.

Cache Bellek: Bir veriye daha hızlı erişebilmek için kullanılır. Bilgisayarda ya da

Internet sayfasında eğer bir veriye daha önce erişilmişse, bu veri belleğe kaydedilir ve ihtiyaç duyulduğunda hafızadaki bu veri iletilerek hızlı erişim sağlanmış olur.



Gateway (Ağ geçidi): Farklı ağ iletişim kuralları kullanan sistemlerin birbirleriyle iletişim

kurmasını sağlar. Bir başka deyişle aynı dili konuşamayan iki ağ arasında tercüman vazifesi görür.



Port: Fiziksel olmakla beraber aynı zamanda mantıksal bir

arabirimdir.



Encoder: Bir verinin gizlilik, güvenlik, yer

kazanma, standartlaştırma gibi amaçlarla başka bir veriye çevrilmesini sağlayan sistemdir (uygulama ya da bir cihaz tarafından gerçekleştirilebilir)

Ethernet:Yerel ağda kullanılan bir bilgisayar ağı

teknoloji ailesidir. Yaygın olarak kullanılmaktadır. Bilgisayarlar ve diğer sistemler (yazıcı vs.) bu sayede ağ üzerinden iletişim kurabilirler.


Yazılım (1)Yazılım (1)

Uygulama (Application)Belli bir amacı gerçekleştirmek için (hesap, yazı vs.) kullanılan

yazılımdır.

Arabirim / ArayüzBir Internet sayfası, uygulama ya da programın kullanılabilmesi

için sunulur.

İstemci (Client)Internet hizmeti, masaüstü uygulaması (bankacılık uygulaması,

hastane yönetim sistemi vs.) gibi sistemlere bağlanan uç birim/uygulama ya da kişidir.



Veri tabanı:Bilgisayar terminolojisinde, sistematik erişim imkânı olan,

yönetilebilir, güncellenebilir, taşınabilir, birbirleri arasında tanımlı ilişkiler bulunabilen bilgiler kümesidir.

Veri yönetimi:Olgu, kavram veya komutların, iletişim, yorum ve işlem için

elverişli biçimli gösterimi.

Yazılım tasarımı:Yazılım gereksinimlerini karşılamak üzere geliştirilen çözüm.



E-ticaret :Mal ve hizmetlerin üretim, reklam, satış ve dağıtımlarının Internet

ağları üzerinden yapılmasıdır. Internet yardımıyla bu hizmeti sağlayan kurumlardan ürün ya da hizmet alımı yapılabilir. Bu ürün ya da hizmet için güvenli bir şekilde ücret ödenebilir.

Freeware:Kamuya açık ve ücretsiz yazılım. Yazılımı herhangi bir ücret

ödemeden bilgisayar indirip, kullanabilmek mümkündür. Yazılımın ücretsiz olması açık kaynak kodlu olduğu anlamına gelmez.

Subscriber: Abone



Cloud:Belirli bir hizmetin farklı teknolojiye sahip

farklı alanlardan kullanılabilmesi için geliştirilen altyapıdır. Bu hizmet Internet altyapısı kullanılarak sağlanır ve Internet'e erişebilen istemciler güvenli olarak hizmet alabilir.

Add-in / plugin:Bir uygulamanın özelliklerini

zenginleştirmek amacıyla, o uygulama üzerine entegre edilmiş programdır.

Betik (Script):Tek seferde tanımlı bir işi

gerçekleştirmek için hazırlanan küçük komutlar dizisidir.


İletişim (1)İletişim (1)

Access:Belirli bir hizmet almak amacıyla sunulan Internet

sayfası ya da uygulamaya erişmek olarak nitelendirilebilir. Bazı hizmetler güvenli olduğu için erişebilmek için şifre girmek gerekebilir.

Erişilebilirlik: Bir Internet sayfası ya da uygulamaya teknolojik altyapı

ya da fiziksel çevreden bağımsız olarak mümkün olan en geniş kullanıcı kitlesi tarafından erişimin sağlanması anlamına gelmektedir.

Ağ bağlantıları:Bilgisayarların Internete ve diğer bilgisayarlara

bağlanabilmesi için ihtiyaç duyulan bağlantılardır.


İletişim (2)İletişim (2)

Dial-up (Çevirmeli ağ):Internet'e ya da başka bir ağa

modem ile telefon hattı üzerinden numara çevrilerek bağlantı kurulmasıdır.

3GYeni nesil cep telefonu ve el

bilgisayarlarında (tablet bilgisayar) bulunan kablosuz iletişim teknolojisidir. Yüksek hız sayesinde kaliteli Internet hizmeti alınabilir, görüntülü görüşme gerçekleştirilebilir.


Web (1)Web (1)

HTML:Web sayfalarının hazırlanmasında kullanılan

kodlama dilidir.

Link:Kaynağa dış dünyadan erişim sağlanabilmesi

için tanımlanan adres.

Browser (Tarayıcı)Tüm Internet sayfalarının (bankacılık, arama

motoru vb.) içeriklerini görebilmek için kullanılan uygulamadır. Örnek: MS Internet Explorer, Mozilla Firefox, Google Chrome, vb.


Web (2)Web (2)

Cookie:Bazı Internet sayfalarının, bağlantı kuran kişiye ait temel bilgileri

kullanıcının bilgisayarına kayıt etmesidir. Bu bilgiler sayesinde kullanıcı aynı sayfaya tekrar bağlantı yaptığında kullanılır. Browser (tarayıcı) üzerinde bulunan ayarlarla bu bilgilerin silinmesi sağlanabilir.

Status update: Durum güncelleme


Ağ (1)Ağ (1)

Genişbant: Yüksek hızda ağ hizmeti (Internet bağlantısı vs.) anlamına

gelmektedir.Örnek: ADSL, Kablo internet, uydu internet

Domain: Aynı organizasyonda çalışan tüm sistemlerin (kullanıcılar,

bilgisayarlar, sunucular vs.) sanal olarak konumlandırılmasıdır. Fiziksel olarak farklı yerlerde olan sistemler de aynı domain'in bir parçası olabilmektedir.

Host: Web sitesinde yayınlanmak istenen sayfaların, resimlerin veya

dokümanların internet kullanıcıları tarafından erişebileceği bir bilgisayarda tutulmasıdır.


Ağ (2)Ağ (2)

FTP: Dosya aktarım iletişim kuralı. Bir

verinin bir sistemden (bilgisayar vs.) başka bir sisteme aktarılması için kullanılan protokoldür. Aktarma işlemi Internet gibi ağ üzerinden gerçekleştirilebilir.


DNS (Alanı Adı Sistemi):

Internet sayfası isimlerini bölümlemeye, bu bölümleri adlandırmaya ve bölümler arası iletişimi organize etmeye yarayan bir sistemdir.

ISDN: Ses, görüntü ve verilerin

sayısal olarak birleştirilip aynı hat üzerinde taşınmasıdır.

Tunneling: Verinin bir tünelden güvenli

bir şekilde iletilmesidir.

Açık KaynakAçık Kaynak

Açık Web StandartlarıInternet sayfalarının kodlarının açık bir standarda bağlı

olmasıdır. Kodlar ve bu kodların standartları kamuoyuna açıktır.


Güvenlik (1)Güvenlik (1)

Bilgi Güvenliği: Belli bir amaç için kullanılan verilerin sadece yetkililerin

görebilmesi ve kullanabilmesi, yetkili olmayanların verilere erişememesidir.

Encryption (Şifreleme): Bir veri ya da bilginin belli bir algoritmaya göre şifrelenmesidir. Bu

sayede yetkili olmayan kişiler verilere erişse bile açamazlar. Açabilmek için belli şifreye ihtiyaç duyulmaktadır.

BOTYaygın olarak "robot" olarak adlandırılan ve Internet dünyasında

sıkça duyulan pek çok bilgisayar işlemini otomatik yapabilen yazılımlardır. Özellikle arama motorlarında veri endekslenmesi amacıyla kullanılmaktadır.



Hacker, Cracker:Kişilerin sahip oldukları sistemlerdeki bilgileri izinsiz bir

şekilde erişerek kendi çıkarı doğrultusunda kullanan kişilerdir.

Penetrasyon:Bilişim Sistemleri’ni oluşturan altyapı, donanım, yazılım

ve uygulamalara bir saldırganın izlemesi öngörülen yöntemler kullanılarak yapılan saldırı ve müdahaleler sonucunda güvenlik açıklarının tespit edilip bu zafiyetlerin kullanılarak sistemlere sızılmaya çalışılmasıdır.

Siberuzay / Siber savaş:Bilgisayarların ve onu kullanan insanların internet ve

benzeri ağlar içinde kurduğu iletişimden doğan sanal gerçeklik ortamını anlatan metaforik bir soyutlamadır. (sanal alem de denebilir)



Sistem Yönetimi: Bilgi işlem birimlerinde yazılımların ve bilgi servislerinin barındırıldığı

donanımların (bilgisayar vb.) ve cihazların bakımının, güvenliğinin ve idamesinin sağlanması

Sosyal Medyada Güvenlik: Sosyal medyada gizlilik ayarları


TEŞEKKÜRLER…

Documents

TBMM Bilişim ve İnternet Komisyonu Bilişim Terimleri