T.C. MALİYE BAKANLIĞI

T.C.T.C.

MALİYE BAKANLIĞIMALİYE BAKANLIĞI

MEHMET ŞİMŞEKMEHMET ŞİMŞEK

MALİYE BAKANIMALİYE BAKANI

Strateji Geliştirme Başkanlığı

TÜRKİYE EKONOMİSİ

REEL SEKTÖR


Temel Ekonomik Büyüklükler

2009 2010 2011 2012

MİLLİ GELİR

GSYH Reel Büyümesi (%) -6,0 3,5 4,0 5,0

GSYH (Milyar TL) 947 1.029 1.118 1.227

GSYH (Milyar Dolar) 608 641 669 723

Kişi Başına Milli Gelir (Dolar) 8.456 8.821 9.096 9.732

FİYATLAR (%)

TÜFE Yıl Sonu 5,9 5,3 4,9 4,8

ÖDEMELER DENGESİ (Milyar Dolar)

İhracat (fob) 98,5 107,5 118,0 130,0

İthalat (cif) 134,0 153,0 168,0 187,0

Dış Ticaret Dengesi -35,5 -45,5 -50,0 -57,0

Cari Denge -11,0 -18,0 -22,0 -28,0

Cari Denge / GSYH (%) -1,8 -2,8 -3,3 -3,9


Türkiye’de GSYH Büyüme Oranları (%, Yıllar itibarıyla)

45

3,5

-6,0

0,9

4,7

6,9

8,49,4

5,36,2

-5,7

-8,0

-6,0

-4,0

-2,0

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

12,02

00

1

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

20

09

*

20

10

**

20

11

**

20

12

**

Kaynak: TÜİK, DPT

* Tahmin** Hedef


Türkiye’de GSYH Büyüme Oranları (%, Çeyrekler itibarıyla)

-16

-12

-8

-4

0

4

8

12

01

Ç1

01

Ç2

01

Ç3

01

Ç4

02

Ç1

02

Ç2

02

Ç3

02

Ç4

03

Ç1

03

Ç2

03

Ç3

03

Ç4

04

Ç1

04

Ç2

04

Ç3

04

Ç4

05

Ç1

05

Ç2

05

Ç3

05

Ç4

06

Ç1

06

Ç2

06

Ç3

06

Ç4

07

Ç1

07

Ç2

07

Ç3

07

Ç4

08

Ç1

08

Ç2

08

Ç3

08

Ç4

09

Ç1

09

Ç2

Kaynak: TÜİK


-35,0

-25,0

-15,0

-5,0

5,0

15,0

25,0

2006 I II III IV 2007 I II III IV 2008 I II III IV 2009 I II

Özel Sabit Sermaye Yatırımları Özel Tüketim HarcamalarıNet Mal&Hizmet İhracatı GSYH

Talep Unsurlarındaki Reel Gelişmeler

(Çeyrek Dönem, Yıllık % Değişme)

Kaynak: TÜİK


Güven Endekslerindeki Gelişmeler

40

50

60

70

80

90

100

1102

00

8-1

20

08

-2

20

08

-3

20

08

-4

20

08

-5

20

08

-6

20

08

-7

20

08

-8

20

08

-9

20

08

-10

20

08

-11

20

08

-12

20

09

-1

20

09

-2

20

09

-3

20

09

-4

20

09

-5

20

09

-6

20

09

-7

20

09

-8

20

09

-9

TÜİK-TCMB Tüketici Güven Endeksi TCMB Reel Kesim Güven Endeksi

Kaynak: TCMB

Strateji Geliştirme Başkanlığı8

Büyüme Oranları (%)

2,11,3 1,3 0,9

-14,0

-7,5-8,5

-6,0

5,6

-7,3

-15,0

-13,0

-11,0

-9,0

-7,0

-5,0

-3,0

-1,0

1,0

3,0

5,0

Ukrayna Rusya İzlanda Meksika Türkiye

2008 2009*

Kaynak: IMF, Dünya Ekonomik Görünümü, Ekim 2009

* Tahmin


Avrupa’nın En Büyük Ekonomileri (2008 İtibarıyla Satın Alma Gücü

Paritesine Göre GSYH, Trilyon Dolar)

0,0 0,5 1,0 1,5 2,0 2,5 3,0

Almanya

İngiltere

Fransa

İtalya

İspanya

Türkiye

Hollanda

Polonya

Belçika

İsveç

Yunanistan

Avusturya

İsviçre

Kaynak: IMF, Dünya Ekonomik Görünümü Raporu, Ekim 2009


AB Ülkeleri ve Türkiye Reel GSYH (2001=100)

Karşılaştırması

90

100

110

120

130

140

150

160

1700

0Ç

1

00

Ç3

01

Ç1

01

Ç3

02

Ç1

02

Ç3

03

Ç1

03

Ç3

04

Ç1

04

Ç3

05

Ç1

05

Ç3

06

Ç1

06

Ç3

07

Ç1

07

Ç3

08

Ç1

08

Ç3

09

Ç1

Türkiye Macaristan Polonya İspanya

Portekiz İtalya Avro Bölgesi

Kaynak: OECD, 2009


AB Ülkeleri ve Türkiye’de GSYH Bileşenlerinin Karşılaştırması -

Yatırımlar (2001=100)

50

100

150

200

250

01

Ç1

01

Ç3

02

Ç1

02

Ç3

03

Ç1

03

Ç3

04

Ç1

04

Ç3

05

Ç1

05

Ç3

06

Ç1

06

Ç3

07

Ç1

07

Ç3

08

Ç1

08

Ç3

09

Ç1



Kaynak: OECD, 2009


AB Ülkeleri ve Türkiye’de GSYH Bileşenlerinin Karşılaştırması - Özel

Tüketim (2001=100)

90

100

110

120

130

140

150

160

170

01

Ç1

01

Ç3

02

Ç1

02

Ç3

03

Ç1

03

Ç3

04

Ç1

04

Ç3

05

Ç1

05

Ç3

06

Ç1

06

Ç3

07

Ç1

07

Ç3

08

Ç1

08

Ç3

09

Ç1



Kaynak: OECD, 2009



İhracat (2001=100)

80

100

120

140

160

180

200

220

01

Ç1

01

Ç3

02

Ç1

02

Ç3

03

Ç1

03

Ç3

04

Ç1

04

Ç3

05

Ç1

05

Ç3

06

Ç1

06

Ç3

07

Ç1

07

Ç3

08

Ç1

08

Ç3

09

Ç1



Kaynak: OECD, 2009



İthalat (2001=100)

80

110

140

170

200

230

260

01

Ç1

01

Ç3

02

Ç1

02

Ç3

03

Ç1

03

Ç3

04

Ç1

04

Ç3

05

Ç1

05

Ç3

06

Ç1

06

Ç3

07

Ç1

07

Ç3

08

Ç1

08

Ç3

09

Ç1



Kaynak: OECD, 2009


Dünya GSYH’si İçindeki Payı (Satınalma Gücü Paritesine Göre, %)

0,8

1,0

1,2

1,4

19

80

19

83

19

86

19

89

19

92

19

95

19

98

20

01

20

04

20

07

18

22

26

30

Türkiye (Sol Eksen) Avrupa Birliği (Sağ Eksen)

Kaynak: IMF, Dünya Ekonomik Görünümü Raporu, Ekim 2009


Sanayi Üretimi (Yıllık, Yüzde Değişim)

2009 Ağustos

10

,4

1,2

-3,8

-4,4

-5,7

-7,2

-9,9

-10

,7

-15

,0

-18

,0

-19

,9

10

,6

-55-50-45-40-35-30-25-20-15-10

-505

10

Ta

yla

nd

Hin

dis

tan

G. K

ore Şili

Ro

ma

nya

Tü

rkiy

e

Me

ksik

a

Çe

k C

um

.

Bu

lga

rista

n

G. A

frik

a

Alm

an

ya

Ma

caris

tan


13,314,2

14,614,8

11,0

10,3

10,210,610,8

10,510,3

5,0

7,0

9,0

11,0

13,0

15,0

17,0

19,0

21,0

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009* 2010** 2011** 2012**

Türkiye’de İşsizlik Oranları (%)

* Tahmin** HedefNot: 2004 sonrası yıllık veriler TÜİK tarafından yeni nüfus projeksiyonlarına göre revize edilmiştir.

Kaynak: TÜİK, DPT


Türkiye’de İşsizlik Oranları (Dönemsel, %)

11,6 11,911,0

9,99,2 9,4

9,9

15,516,1 15,8

13,613 12,8

14,9

0,0

2,0

4,0

6,0

8,0

10,0

12,0

14,0

16,0

18,0

20,0

Ocak Şubat Mart Nisan Mayıs Haziran Temmuz

2008 2009

Kaynak: TÜİK


2009 2010 2011 2012

Nüfus (Yıl Ortası, Milyon Kişi) 71,9 72,7 73,5 74,3

İşgücüne Katılma Oranı (%) 47,6 47,4 47,3 47,3

İstihdam Düzeyi (Milyon Kişi) 20,9 21,3 21,7 22,2

İşsiz Sayısı (Bin Kişi) 3.642 3.629 3.573 3.409

İşsizlik Oranı (%) 14,8 14,6 14,2 13,3

İşgücü Piyasasına Yönelik Tahminler


0

50.000

100.000

150.000

200.000

250.000

300.000

Oca

.08

Şub

.08

Mar

.08

Nis

.08

May

.08

Haz

.08

Tem

.08

Ağu

.08

Eyl

.08

Eki

.08

Kas

.08

Ara

.08

Oca

.09

İşsizlik Sigortasından Yararlananların Sayısı

Kaynak: Türkiye İş Kurumu


0

50

100

150

200

250

300

3502

00

7-1 3 5 7 9

11

20

08

-1 3 5 7 9

11

20

09

-1 3 5 7 9

0

5

10

15

20

25

Tarım Dışı İşsizlik(sağ eksen)

İşsizlik Ödeneği(sol eksen)

Tarım Dışı İşsizlik Oranı (Ocak 2007 – Temmuz 2009, %)ve İşsizlik Ödeneğinden Yararlanan Kişi Sayısı

(Ocak 2007 – Eylül 2009, Bin kişi)

Kaynak: TÜİK, Türkiye İş Kurumu


Yoksulluk sınırı yöntemlerine göre fertlerin yoksulluk oranları (%)

Yoksulluk sınırı yöntemlerine göre fertlerin yoksulluk oranları (%)

2002 2003 2004 2005 2006 2007

Yoksulluk (gıda+gıda dışı) 26,9628,1

225,6

020,5

017,8

118,5

6

Kişi başı günlük 1 Doların altı 0,20 0,01 0,02 0,01 0,00 0,00

Kişi başı günlük 2.15 Doların altı 3,04 2,39 2,49 1,55 1,41 0,63

Kişi başı günlük 4.3 Doların altı 30,3023,7

520,8

916,3

613,3

39,53

Kaynak: TÜİKKaynak: TÜİKKaynak: TÜİKKaynak: TÜİK


İşgücü,İstihdam ve Tarım dışı İstihdam (Bin Kişi)

16.1

78

15.5

88

15.5

16

14.9

13

13.9

19

13.9

82

13.8

96

21.3

54

21.1

47

19.6

32

20.0

67

20.4

23

21.1

89

21.1

9423.8

18

23.6

40

22.0

16

22.4

55

22.7

51

23.1

14

23.8

05

0

5.000

10.000

15.000

20.000

25.000

30.000

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Tarım Dışı İstihdam Toplam İstihdam İşgücü

Not: 2004 sonrası yıllık veriler TÜİK tarafından yeni nüfus projeksiyonlarına göre revize edilmiştir.



İstihdamın Sektörel Dağılımı (%)

2004

29,1%

20,0%4,9%

46,0%

Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler

2008

23,7%

21,0%

5,9%

49,5%

Tarım Sanayi İnşaat Hizmetler



Kaynak: BM

28%

15%

16%

16%

15%

16%

14%

16%

17%

15%

64%

65%

63%

67%

68%

64%

64%

65%

67%

65%

8%

20%

21%

17%

17%

21%

23%

19%

16%

21%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Türkiye

Çek Cum.

Macaristan

Polonya

Rusya

Avrupa

Bulgaristan

Romanya

Slovakya

Ukrayna

0-14 Yaş 14-60 Yaş 60+ Yaş

Demografik Avantaj - Ülkelerin Demografik Profili


Kaynak: BM

Demografik Avantaj - Ülkelerin Demografik Profili

(2050 Tahminleri)

18%

13%

14%

12%

15%

15%

12%

13%

13%

13%

58%

49%

51%

48%

53%

51%

47%

48%

50%

51%

25%

39%

34%

40%

32%

35%

40%

39%

38%

40%

0% 10% 20% 30% 40% 50% 60% 70% 80% 90% 100%

Türkiye

Çek Cum.

Macaristan

Polonya

Rusya

Avrupa

Bulgaristan

Romanya

Slovakya

Ukrayna

0-14 Yaş 14-60 Yaş 60+ Yaş


İşsizlik Oranları (%)

10,311,0

14,814,6

4,5

8,3

4,63,8 3,4

7,47,5

1,0

6,1

11,3

5,8

4,0 3,5

7,97,6

1,6

12,0

18,2

9,99,3

5,4

10,7

8,6

5,7

15,5

20,2

10,1

6,1

11,7

10,511,7

6,9

0,0

5,0

10,0

15,0

20,0

25,0

Japo

nya

Mek

sika

AB

D

İzla

nda

Avr

o B

ölge

si

Mac

aris

tan

İrla

nda

İspa

nya

Tür

kiye

2007 2008 2009 2010

Kaynak: IMF, Dünya Ekonomik Görünümü, Ekim 2009, OECD Ekonomik Görünümü No:85


Kıdem Tazminatı Yükü (20 Yıllık Hizmet Karşılığı Kaç Haftalık

Ücret Tutarında Ödendiği)

0

30

60

90

120

İrla

nd

a

İng

ilte

re

Çe

k C

um

.

Slo

vaky

a

Ka

na

da

Ma

caris

tan

Fra

nsa

Yu

na

nis

tan

Alm

an

ya

İsp

an

ya

Po

rte

kiz

Tü

rkiy

e

Kaynak: Doing Business, 2010


48

40

45

50

55

60

65

70

Tür

kiye

Fra

nsa

Kor

eS

lova

kya

Mac

aris

tan

Çek

Cum

.A

vust

raly

aA

vust

urya

Bel

çika

Dan

imar

kaH

olla

nda

İngi

ltere

İspa

nya

İsve

çİs

viçr

eİta

lya

Japo

nya

Kan

ada

Lüks

embu

rgM

eksi

kaP

olon

yaP

orte

kiz

Y. Z

elen

daY

unan

ista

nF

inla

ndiy

aİr

land

aA

BD

İzla

nda

Nor

veç

Alm

anya

Erkeklerde Emeklilik Yaşı

Kaynak: OECD, Pensions at a Glance, 2009


44

40

45

50

55

60

65

70

Tür

kiye

*F

rans

aİt

alya

Pol

onya

Kor

eA

vust

urya

Yun

anis

tan

İngi

ltere

Slo

vaky

aM

acar

ista

Avu

stra

lya

İsvi

çre

Mek

sika

Çek

Cum

.B

elçi

kaD

anim

arka

Hol

land

aİs

pany

aİs

veç

Japo

nya

Kan

ada

Lüks

embu

Por

teki

zY

. Z

elan

daF

inla

ndiy

aİr

land

aA

BD

İzla

nda

Nor

veç

Alm

anya

(*) Türkiye için emeklilik yaşı fiili minimum emeklilik yaşıdır.

Kaynak: OECD,Pensions at a Glance, 2009

Kadınlarda Emeklilik Yaşı


İstihdamı Koruma Mevzuatının Yarı Zamanlı Çalışanlar Üzerindeki Kısıtlayıcılığı

(Endeks Skalası 0-6 Arasında En Az Kısıtlayıcıdan En Fazlaya)

Kaynak: OECD Going for Growth, 2009

0

0,5

1

1,5

2

2,5

3

3,5

4

4,5

AB

D

İngi

ltere

İsvi

çre

Kan

ada

Avu

stur

alya

Dan

imar

ka

İrlan

da

Y.Z

elan

da

Bel

çika

İtaly

a

Mac

aris

tan

OE

CD

Finl

andi

ya

Pol

onya

Nor

veç

Mek

sika

EU

19

Avu

stur

ya Kor

e

Yun

anis

tan

Japo

nya

Fran

sa

Slo

vaky

a

Türk

iye

Lüks

embu

rg

Hol

land

a

İsve

ç

İspa

nya

Alm

anya

Çek

Cum

h.

Por

teki

z

2003 2006

OECD Ortalaması 1,86


318,8

0

200

400

600

800

1000

1200

1400

1600

1800B

ulga

rista

n

Rom

anya

Litv

anya

Leto

nya

Mac

aris

tan

Est

onya

Pol

onya

Slo

vak

Cum

.

Çek

Cum

.

Tür

kiye

Por

teki

z

Slo

veny

a

Mal

ta

Yun

anis

tan

İspa

nya

AB

D

İngi

ltere

Fra

nsa

Hol

land

a

Bel

çika

İrla

nda

Lüks

embu

rg

Kaynak: Eurostat

ABD, Seçilmiş AB Ülkeleri ve Türkiye için Asgari Ücret Düzeyleri, (2009, €)


2007 Yılı Eğitim Durumuna Göre İşsizlik Oranları (%)

2,2

3,54,1 4,2

9,510,4

2,73,4

2,8 2,5

13,0 12,9

3,8

2,23 2,9

9,710,3

0

2

4

6

8

10

12

14

Me

ksik

a

İzla

nd

a

Lü

kse

mb

urg

Da

nim

ark

a

Tü

rkiy

e

Tü

rkiy

e 2

00

8

Lise altı Lise ve dengi meslek Yüksekööğretim

Kaynak: TÜİK, Education at a Glance,2009Kaynak: TÜİK, Education at a Glance,2009Kaynak: TÜİK, Education at a Glance,2009Kaynak: TÜİK, Education at a Glance,2009


Türkiye’de Enflasyon Gelişmeleri(1980 – 2008)

0

20

40

60

80

100

120

140

19

80

19

81

19

82

19

83

19

84

19

85

19

86

19

87

19

88

19

89

19

90

19

91

19

92

19

93

19

94

19

95

19

96

19

97

19

98

19

99

20

00

20

01

20

02

20

03

20

04

20

05

20

06

20

07

20

08

Kaynak: IMF, TÜİK, TCMB


8,49,7

7,79,3

18,4

29,7

10,1

35

20

128

5 4

7,5

0

10

20

30

40

50

60

70

2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009

Gerçekleşen Enflasyon ve Yılsonu Enflasyon Hedefleri

(Ocak 2002 – Eylül 2009, %)

Kaynak: Merkez Bankası, TÜİK


Enflasyon(Ocak 2007 – Eylül 2009, yıllık %

değişim)

4

6

8

10

12

14

20

07

-1 3 5 7 9

11

20

08

-1 3 5 7 9

11

20

09

-1 3 5 7 9

Kaynak: TÜİK


0

2

4

6

8

10

12

14

Oca

.07

Şub.

07M

ar.0

7N

is.07

May

.07

Haz

.07

Tem

.07

Ağu.

07Ey

l.07

Eki.0

7Ka

s.07

Ara.

07O

ca.0

8Şu

b.08

Mar

.08

Nis.

08M

ay.0

8H

az.0

8Te

m.0

8Ağ

u.08

Eyl.0

8Ek

i.08

Kas.

08Ar

a.08

Oca

.09

Şub.

09M

ar.0

9N

is.09

May

.09

Haz

.09

Tem

.09

Ağu.

09Ey

l.09

Eki.0

9Ka

s.09

Ara.

09

TÜFE Belirsizlik Aralığı Üst Sınır Hedefle Tutarlı Patika Belirsizlik Aralığı Alt Sınır

TÜFE, Enflasyon Patikası ve Belirsizlik Aralığı (Yüzde)TÜFE, Enflasyon Patikası ve Belirsizlik Aralığı (Yüzde)

Kaynak: Merkez Bankası, TÜİK


-5

0

5

10

15

20

25

30

35O

ca

k 0

4

Ma

rt 0

4

Ma

yıs

04

Te

mm

uz

04

Ey

lül 0

4

Ka

sım

04

Oc

ak

05

Ma

rt 0

5

Ma

yıs

05

Te

mm

uz

05

Ey

lül 0

5

Ka

sım

05

Oc

ak

06

Ma

rt 0

6

Ma

yıs

06

Te

mm

uz

06

Ey

lül 0

6

Ka

sım

06

Oc

ak

07

Ma

rt 0

7

Ma

yıs

07

Te

mm

uz

07

Ey

lül 0

7

Ka

sım

07

Oc

ak

08

Ma

rt 0

8

Ma

yıs

08

Te

mm

uz

08

Ey

lül 0

8

Ka

sım

08

Oc

ak

09

Ma

rt 0

9

Ma

yıs

09

Te

mm

uz

09

Ey

lül 0

9

Gıda Enerji İşlenmemiş Gıda ve Enerji Dışı TÜFE

Gıda, Enerji ve Çekirdek Enflasyon(Ocak 2004 – Eylül 2009, yıllık % değişim)

Kaynak: TÜİK, TCMB


Enflasyonun Bileşenleri (Yüzde Katkı)

Enerji%17

Gıda%23,9

Diğer Mal ve

Hizmetler %49,4

Tütün%9,7

Gıda%36,11

Enerji%-1,48

Tütün%18,68

Diğer Mal ve

Hizmetler %44,88

2004-2006 Ortalaması Eylül 2009

Kaynak: TÜİK


23,126,9

32,434,9

40,7

55,3

46,7

67,7

31,0 31,7

46,3

58,1

67,3

-

10,0

20,0

30,0

40,0

50,0

60,0

70,0

80,0

1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009Eylül

(Mily

ar U

SD

)

Hanehalkı Net Döviz Pozisyonu(Milyar Dolar)

Kaynak: TCMB


Hanehalkı Borçluluğu ( Milyar TL)

14,18

28,31

47,67

69,62

94,76

116,80 120,73

0,00

20,00

40,00

60,00

80,00

100,00

120,00

140,00

2003 2004 2005 2006 2007 2008 2009Temmuz


Firmaların Toplam Borçlarının Öz Kaynaklara Oranı

ve Faiz Ödeme Gücü (Faaliyet Kârı / Faiz Ödemeleri) (%)

Kaynak: TCMB Sektör Bilançoları

0

50

100

150

200

250

300

350

400

1996 1997 1998 1999 2000 2001 2002 2003 2004 2005 2006 2007 2008

Toplam Borç / Özkaynak Faiz Ödeme Gücü

Documents

T.C. MALİYE BAKANLIĞI