Upload
others
View
4
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
Ankara, 2018
T.C.MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
Orta-Ağır Zihinsel Engeli veOtizm Spektrum BozukluğuOlan Öğrenciler İçin
TÜRKÇE DERSİÖĞRETİM PROGRAMIII. Kademe (5, 6, 7 ve 8. Sınıf)
i ç i n d e k i l e ri ç i n d e k i l e rGİRİŞ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖĞRETİM PROGRAMLARI . . . . . . . . . . . . 5
ÖĞRETİM PROGRAMLARININ AMAÇLARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5
ÖĞRETİM PROGRAMLARININ PERSPEKTİFİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
1. DEĞERLERİMİZ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
2. YETKİNLİKLER . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 6
ÖĞRETİM PROGRAMLARINDA ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 7
BİREYSEL GELİŞİM VE ÖĞRETİM PROGRAMLARI . . . . . . . . . . . . . . . . 8
SONUÇ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
TÜRKÇE DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ UYGULANMASI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
1. TÜRKÇE DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ ÖZEL AMAÇLARI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 9
2. ÖĞRENME ÖĞRETME YAKLAŞIMI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 10
3. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11
4. UYGULAMADA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR . . . . . . . . . . . . . 12
TÜRKÇE DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ YAPISI . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
1. ÖĞRETİM PROGRAMININ YAPISI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 13
2. HEDEFLERİN YAPISI . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16
3. HEDEF, HEDEF DAVRANIŞLAR VE AÇIKLAMALAR . . . . . . . . . . 17
ÖRNEK ÖĞRETME-ÖĞRENME SÜRECİ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55
5II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
TÜRKÇE DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMI
GİRİŞ
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI ÖĞRETİM PROGRAMLARI
Orta-ağır zihinsel engeli ve otizm spektrum bozukluğu olan öğrenciler için geliştirilen öğretim prog-ramları; öğrencilerin hayat boyu kullanabilecekleri bilgi, kavram ve becerileri kazanmalarını, bunları kul-lanarak kendilerini bireysel ve sosyal yönden geliştirmelerini, etkili iletişim kurmalarını, akademik, günlük yaşam, öz bakım gibi alanlarda gelişim sağlamalarını hedefleyen bir bütünlük içinde yapılandırılmıştır. Bu nitelik dokusuna sahip bireylerin yetişmesine hizmet edecek öğretim programları salt bilgi aktaran bir yapı-dan ziyade bire ysel farklılıkları dikkate alan, değer ve beceri kazandırmayı hedefleyen, yalın ve anlaşılır bir yapıda hazırlanmıştır. Programlarda bu amaç doğrultusunda bir taraftan farklı konu ve kademelerde sarmal bir yaklaşımla tekrar eden hedeflere ve açıklamalara, diğer taraftan bütünsel ve bir kerede kazandırılması hedeflenen öğrenme çıktılarına yer verilmiştir. Her iki gruptaki hedef ve açıklamalar ilgili disiplinin yetkin, güncel, geçerli ve eğitim öğretim sürecinde hayatla ilişkileri kurulabilecek niteliktedir. Bu hedefler ve açıkla-malar, eğitim kademeleri düzeyinde değerler, beceriler ve yetkinlikler perspektifinde bütünlük sağlayan bir bakış açısıyla yalın bir içeriğe işaret etmektedir. Böylelikle anlamlı ve kalıcı öğrenmeyi sağlayan, sağlam ve önceki öğrenmelerle ilişkilendirilmiş, günlük hayatta değerler, beceriler ve yetkinlikler çevresinde bütünleş-miş bir öğretim programları toplamı oluşturulmuştur.
ÖĞRETİM PROGRAMLARININ AMAÇLARI
Öğretim programları, 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanununun 2. maddesinde ifade edilen “Türk Millî Eğitiminin Genel Amaçları”, “Türk Millî Eğitiminin Temel İlkeleri” ve 573 sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’de yer alan “Özel Eğitimin Temel İlkeleri” esas alınarak hazırlanmıştır. Eğitim ve öğre-tim programlarıyla sürdürülen tüm çalışmalar; okul öncesi, birinci, ikinci ve üçüncü kademe seviyelerinde birbirini tamamlayıcı bir şekilde aşağıdaki amaçlara ulaşmaya yöneliktir:
1. Okul öncesi eğitimini tamamlayan öğrencilerin bireysel gelişim süreçleri göz önünde bulundu-rularak dil ve iletişim, öz bakım ve günlük yaşam, bedensel, bilişsel, sosyal ve duygusal alanlarda sağlıklı şekilde gelişimlerini sağlamak,
2. Birinci kademe eğitimini tamamlayan öğrencilerin gelişim ve öğrenme düzeylerine uygun olarak dil ve iletişim, öz bakım ve günlük yaşam, bedensel, bilişsel, sosyal ve duygusal alanlarda sağlıklı şekilde gelişimlerini desteklemek, günlük yaşamlarında ihtiyaç duyacakları temel akademik becerileri kazan-mış, bunları etkin bir şekilde kullanarak bağımsız bireyler olarak hayatlarını sürdürmelerini sağlamak,
3. İkinci kademe eğitimini tamamlayan öğrencilerin, ilkokulda kazandıkları yetkinlikleri geliştirmek suretiyle millî ve manevi değerleri benimsemiş, toplumla etkileşimini, bütünleşmesini sağlayacak şekilde yeterliliklerle donatılmış bireyler olmalarını sağlamak,
4. Üçüncü kademe eğitimini tamamlayan öğrencilerin birinci ve ikinci kademede kazandıkları yetkin-likleri geliştirmek suretiyle, insanlarla etkileşim kurabilen, toplumsal kurallara uyum sağlayabilen, toplumsal yaşama katılım için çabalayan, yaşamlarını bağımsız olarak sürdürebilen bireyler olma-larını sağlamak, “Türkiye Yeterlilikler Çerçevesinde (TYÇ)” ve ayrıca disiplinlere özgü alanlarda ifa-desini bulan temel düzey beceri ve yetkinlikleri kazanmış, ilgi ve yetenekleri doğrultusunda hayata ve bir mesleğe hazır, toplum hayatında üretime katkısı olan, millî ve manevi değerleri benimseyen bireyler olmalarını sağlamaktır.
6 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
ÖĞRETİM PROGRAMLARININ PERSPEKTİFİ
Eğitim sistemimizin temel amacı bireye değerlerimiz ve yetkinliklerle bütünleşmiş bilgi, beceri ve dav-ranışlar kazandırmaktır. Bilgi, beceri ve davranışlar öğretim programlarıyla kazandırılmaya çalışılırken de-ğerlerimiz ve yetkinlikler bu bilgi, beceri ve davranışların arasındaki bütünlüğü kurmaktadır. Değerlerimiz toplumumuzun millî ve manevi kaynaklarından günümüze ulaşmış ve yarınlarımıza aktaracağımız öz mi-rasımızdır. Yetkinlikler ise bu mirasın hayata aktarımıdır. Bu yönüyle değerlerimiz ve yetkinlikler birbirinden ayrılmaz bir şekilde öğrenme öğretme süreçleriyle kazandırmaya çalıştığımız bilgi, beceri ve davranışlar ile birlikte ele alınarak programın perspektifini oluşturmaktadır.
1. DEĞERLERİMİZ
Değer; bir sosyal grup veya toplumun kendi varlık, birlik, işleyiş ve devamını sağlamak ve sürdürmek için üyelerinin çoğunluğu tarafından doğru ve gerekli olduğu kabul edilen ortak düşünce, amaç, temel ah-laki ilke ya da inançlardır. Değerler toplum ya da bireyler tarafından benimsenen, birleştirici olgulardır. Aynı zamanda değerler, toplumun sosyal ihtiyaçlarını karşıladığına ve bireylerin iyiliği için olduğuna inanılan öl-çütlerdir. Değer eğitiminin temel amaçlarından biri de öğrencilerin sağlıklı, tutarlı ve dengeli bir kişilik geliş-tirmelerini sağlamaktır. Değerler, insanın tutum ve davranışlarını biçimlendirmede önemli bir role sahiptir.
Eğitim sistemi sadece akademik açıdan başarılı, belirlenmiş bazı bilgi, beceri ve davranışları kazandıran bir yapı değildir. Temel değerleri benimsemiş bireyler yetiştirmek asli görevidir; yeni neslin değerlerini, alış-kanlıklarını ve davranışlarını etkileyebilmelidir. Eğitim sistemi değerleri kazandırma amacı çerçevesindeki işlevini, öğretim programlarını da kapsayan eğitim programıyla yerine getirir. “Eğitim programı”; öğretim programları, öğrenme öğretme ortamları, eğitim araç gereçleri, ders dışı etkinlikler, mevzuat gibi eğitim sisteminin tüm unsurları göz önünde bulundurularak oluşturulur. Öğretim programlarında bu anlayışla de-ğerlerimiz, ayrı bir program veya öğrenme alanı, ünite, konu vb. olarak görülmemiştir. Tam aksine bütün eğitim sürecinin nihai gayesi ve ruhu olan değerlerimiz, öğretim programlarının her birinde ve her bir biri-minde yer almıştır.
Öğretim programlarında yer alan "kök değerler" şunlardır: adelet, dostluk, dürüstlük, öz denetim, sa-bır, saygı, sevgi, sorumluluk, vatanseverlik, yardımseverlik. Bu değerler, öğrenme öğretme sürecinde hem kendi başlarına, hem ilişkili olduğu alt değerlerle ve hem de öteki kök değerlerle birlikte ele alınarak hayat bulacaktır.
2. YETKİNLİKLER
Eğitim sistemimiz yetkinliklerde bütünleşmiş bilgi, beceri ve davranışlara sahip karakterde bireyler yetiştirmeyi amaçlar. Öğrencilerin hem ulusal hem de uluslararası düzeyde; kişisel, sosyal, akademik ve iş hayatlarında ihtiyaç duyacakları beceri yelpazesi olan yetkinlikler TYÇ'de belirlenmiştir. TYÇ’de anadilde ile-tişim, yabancı dillerde iletişim, matematiksel yetkinlik ve bilim / teknolojide temel yetkinlikler, dijital yet-kinlik, öğrenmeyi öğrenme, sosyal ve vatandaşlıkla ilgili yetkinlikler, inisiyatif alma ve girişimcilik, kültürel farkındalık ve ifade olmak üzere sekiz anahtar yetkinlik belirlenmiştir. Özel eğitim çerçevesinde yabancı dillerde iletişim ve inisiyatif alma ve girişimciliğe ait yetkinlikler öğretim programlarında ele alınmamıştır. Bu yetkinliklere ilişkin bilgi ve beceriye ait davranışlar orta ve ağır engel düzeyindeki öğrencilere kazandırı-lamamaktadır. Öğretim programlarında ele alınan yetkinlikler TYÇ’de aşağıdaki gibi tanımlamaktadır:
1. Anadilde iletişim: Kavram, düşünce, görüş, duygu ve olguları hem sözlü hem de yazılı olarak ifade etme ve yorumlama (dinleme, konuşma, okuma ve yazma); eğitim ve öğretim, iş yeri, ev ve eğlence gibi her türlü sosyal ve kültürel bağlamda uygun ve yaratıcı bir şekilde dilsel etkileşimde bulunmaktır.
7II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
2. Matematiksel yetkinlik ve bilim / teknolojide temel yetkinlikler: Matematiksel yetkinlik, günlük hayat-ta karşılaşılan bir dizi problemi çözmek için matematiksel düşünme tarzını geliştirme ve uygulama-dır. Sağlam bir aritmetik becerisi üzerine inşa edilen süreç, faaliyet ve bilgiye vurgu yapılmaktadır. Matematiksel yetkinlik, düşünme (mantıksal ve uzamsal düşünme) ve sunmanın (formüller, mo-deller, kurgular, grafikler ve tablolar) matematiksel modlarını farklı derecelerde kullanma beceri ve isteğini içermektedir.
Bilimde yetkinlik, soruları tanımlamak ve kanıta dayalı sonuçlar üretmek amacıyla doğal dünya-nın açıklanmasına yönelik bilgi varlığına ve metodolojiden yararlanma beceri ve arzusuna atıfta bulunmaktadır. Teknolojide yetkinlik, algılanan insan istek ve ihtiyaçlarını karşılama bağlamında bilgi ve metodolojinin uygulanması olarak görülmektedir. Bilim ve teknolojide yetkinlik, insan et-kinliklerinden kaynaklanan değişimleri ve her bireyin vatandaş olarak sorumluluklarını kavrama gücünü kapsamaktadır.
3. Dijital yetkinlik: İş, günlük hayat ve iletişim için bilgi iletişim teknolojilerinin güvenli ve eleştirel şekilde kullanılmasını kapsar. Söz konusu yetkinlik, bilgiye erişim ve bilginin değerlendirilmesi, saklanması, üretimi, sunulması ve alışverişi için bilgisayarların kullanılması ayrıca internet aracılığıyla ortak ağlara katılım sağlanması ve iletişim kurulması gibi temel beceriler yoluyla desteklenmektedir.
4. Öğrenmeyi öğrenme: Bireyin kendi öğrenme eylemini etkili zaman ve bilgi yönetimini de kapsa-yacak şekilde bireysel olarak veya grup hâlinde düzenleyebilmesi için öğrenmenin peşine düşme ve bu konuda ısrarcı olma yetkinliğidir. Bu yetkinlik, bireyin var olan imkânları tanıyarak öğrenme ihtiyaç ve süreçlerinin farkında olmasını ve başarılı bir öğrenme eylemi için zorluklarla başa çıkma yeteneğini kapsamaktadır. Yeni bilgi ve beceriler kazanmak, işlemek ve kendine uyarlamak kadar rehberlik desteği aramak ve bundan yararlanmak anlamına da gelir. Öğrenmeyi öğrenme, bilgi ve becerilerin ev, iş yeri, eğitim ve öğretim ortamı gibi çeşitli bağlamlarda kullanılması ve uygulanma-sı için önceki öğrenme ve hayat tecrübelerine dayanılması yönünde öğrenenleri harekete geçirir.
5. Sosyal ve vatandaşlıkla ilgili yetkinlikler: Bu yetkinlikler kişisel, kişiler arası ve kültürler arası yetkin-likleri içermekte; bireylerin farklılaşan toplum ve çalışma hayatına etkili ve yapıcı biçimde katılma-larına imkân tanıyacak; gerektiğinde çatışmaları çözecek özelliklerle donatılmasını sağlayan tüm davranış biçimlerini kapsar. Vatandaşlıkla ilgili yetkinlik ise bireyleri, toplumsal ve siyasal kavram ve yapılara ilişkin bilgiye, demokratik ve aktif katılım kararlılığına dayalı olarak medeni hayata tam olarak katılmaları için donatmaktadır.
6. Kültürel farkındalık ve ifade: Müzik, sahne sanatları, edebiyat ve görsel sanatlar dâhil olmak üzere çeşitli kitle iletişim araçları kullanılarak görüş, deneyim ve duyguların yaratıcı bir şekilde ifade edil-mesinin öneminin takdiridir.
ÖĞRETİM PROGRAMLARINDA ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI
Değerlendirme, öğretme ve öğrenmenin etkililiğini belirlemek amacı ile yapılan, öğretimle ilgili ve-rilerin toplanmasını ve yorumlanmasını içeren çok adımlı ve sistematik bir süreçtir. Öğrenme, öğretme ve planlamayı doğrudan etkileyen ve eğitim sisteminin temel ögelerinden biri olan değerlendirmeye öğretim programında önemli bir yer verilmiştir.
Öncelikle öğrencilerin öğrenme alanlarındaki performansını belirlemek ve performansına dayalı ola-rak Bireyselleştirilmiş Eğitim Programını (BEP) hazırlamak için ölçme ve değerlendirme yapılmalıdır. Sürekli değerlendirme tüm öğrencilerin ilerlemelerinin tespiti için önemlidir. Öğretim öncesinde yapılan değer-lendirme, öğrenci hakkında bilgi edinilmesini ve öğrenme hedeflerinin belirlenmesini; öğretim sırasında
8 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
yapılan değerlendirme, öğrenci ve öğretmene geri bildirim verilmesini; öğretim sonunda yapılan değerlen-dirme ise öğrenme hedeflerinin karşılanıp karşılanmadığı ve belirli alanlarda değişiklik yapılması gerekip gerekmediği hakkında karar vermeyi sağlayacaktır. Toplanan veriler sistematik olarak kayıt edilmelidir. Öğ-retim öncesi, sırası ve sonrasında yapılan tüm değerlendirmeler uygulanan öğretim konusunda yol gösterir. Öğrenci nasıl öğrenmektedir? Ne tür ipuçlarına ihtiyaç duymaktadır? En fazla desteklenmesi gereken alan nedir? Ne tür öğretimsel uyarlamalara ihtiyacı bulunmaktadır? Uygun ölçme değerlendirme süreçlerine yer verilerek bu tür sorulara cevap verilmelidir.
Ölçme değerlendirme ilkelerinden aşağıdakilere dikkat edilmelidir:
1. Ölçme ve değerlendirme çalışmaları öğretim programının tüm bileşenleri ile azami uyum sağla-malı, hedeflerin ve açıklamaların sınırları esas alınmalıdır.
2. Ölçme değerlendirme, yetersizliği olan öğrencinin bireysel özelliklerine göre biçimlendirilmelidir.
3. Öğretim programı, ölçme sürecinde kullanılabilecek ölçme araç ve yöntemleri açısından uygulayı-cılara yol gösterir. Bu araç ve yöntemlerin uygulanmasında gerekli uygulama ilkelerine uyulmalıdır.
BİREYSEL GELİŞİM VE ÖĞRETİM PROGRAMLARI
Öğretim programlarının geliştirilmesi sürecinde öğrencinin çok yönlü gelişimsel özelliklerine dair mev-cut bilgi ve birikimi dikkate alınarak ve aralarındaki ilişki göz önünde bulundurularak bazı temel gelişim ilkelerine göre program düzenlenmiştir. Öğretim programları, insan gelişiminin belirli bir dönemde sonlan-madığı ve gelişimin hayat boyu sürdüğü ilkesi ile hazırlanmıştır. Bu sebeple öğretim programlarında, her yaş döneminde bireylerin gelişim özelliklerini dikkate alarak, destekleyici önlemler alınması önerilmektedir. Gelişim, hayat boyu sürse de tek ve bir örnek yapıda değildir. Evreler hâlinde ilerler ve her evrede bireylerin gelişim özellikleri farklıdır. Evreler de başlangıç ve bitişleri açısından homojen değildir. Bu sebeple program-lar olabildiğince bunu göz önünde bulunduran bir hassasiyetle yapılandırılmıştır. Programların hedeflerini gerçekleştirme sürecinde gerekli uyarlamaların öğretmen tarafından yapılması beklenir. Gelişim dönem-leri ardışık ve değişmeyen bir sıra izler. Her evrede olup bitenler takip eden evreleri etkiler. Öte yandan bu ardışıklık basitten karmaşığa, genelden özele ve somuttan soyuta doğru gelişim gibi belirli yönelimlerle karakterize edilir. Program geliştirme sürecinde söz konusu yönelimler hem bir alandaki yeterliliği oluşturan kazanım ve becerilerin ön koşul ve ardıllığı noktasında dikkate alınmış hem de kademeler düzeyinde ders-lerin dağılımlarında ve birbirleriyle ilişkilerinde göz önünde bulundurulmuştur.
Öğretim programlarında insan gelişiminin bir bütün olduğu ilkesi ile hareket edilmiştir. İnsanın farklı gelişim alanlarındaki özellikleri birbirleri ile etkileşim hâlindedir. Söz gelimi dil gelişimi bilişsel gelişimini etkiler ve bilişsel gelişiminden etkilenir. Bu sebeple öğretmenlerden, öğrencinin edindiği bir hedefin geli-şimde başka bir alanı da etkileyeceğini dikkate alması beklenir.
Öğretim programları bireysel farklılıklar göz önünde bulundurularak yapılandırılmıştır. Bireyler arası farklılık bir bireyin diğerlerinden birden fazla özelliği bakımından farklı olmasıdır. Tüm öğrenciler için; birey-sel özellikleri, performansları ve ihtiyaçları doğrultusunda öğretim programları temel alınarak “Bireyselleş-tirilmiş Eğitim Programı” hazırlanmalı ve uygulanmalıdır. BEP’te yer alacak olan hedeflerin belirlenmesinde, öğrenme öğretme sürecinin düzenlenmesinde ve başarının değerlendirilmesinde o öğrencinin hazır bulu-nuşluğu, bilişsel, sosyal ve bedensel özellikleri farklılaşabilir. Bu nedenle öğrenme öğretme süreci planlanır-ken öğrencilerin bireysel farklılıkları (mevcut performansları, hazır bulunuşluk düzeyleri, öğrenme stilleri ve ihtiyaçları, sosyokültürel farklılıkları vb.) göz önünde bulundurulmalıdır.
9II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
SONUÇProgramları güncelleme sürecinde hangi işlemlerden ve aşamalardan geçildiği aşağıda sıralanmıştır.
• Farklı ülkelerin özel eğitim programları incelenmiş,
• Yurt içinde ve yurt dışında öğretim ve programlar üzerine yapılan akademik çalışmalar taranmış,
• Başta Anayasamız olmak üzere ilgili mevzuat, kalkınma planları, hükûmet programları, şûra kararla-rı, siyasi partilerin programları, sivil toplum kuruluşları ve sivil araştırma kurumları tarafından hazır-lanan raporlar vb. dokümanlar analiz edilmiş,
• Millî Eğitim Bakanlığı programlar ve öğretim materyalleri daire başkanlıkları tarafından öğretmen ve yöneticilerin program gereksinimleri hakkında görüşleri alınmış,
• Öğretmenlerden programların hedefleri ve yapısı hakkında görüş alınmış; bütün görüş, öneri, eleştiri ve beklentiler, Bakanlığımızın ilgili birimlerinden uzman personel, öğretmen ve akademis-yenlerden oluşan çalışma gruplarınca değerlendirilmiştir. Yapılan tespitler doğrultusunda öğretim programlarımız hazırlanmıştır.
TÜRKÇE DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ UYGULANMASI
1. TÜRKÇE DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ ÖZEL AMAÇLARI
Türkçe Dersi Öğretim Programı, orta-ağır zihinsel engeli ve otizm spektrum bozukluğu olan öğrencile-rin hayat boyu kullanabilecekleri sözlü iletişim, dinleme, okuma ve yazma becerileri kazanmaları, bu bece-rileri kullanarak, kendilerini bireysel ve sosyal yönden geliştirmeleri, etkili iletişim kurmaları, istek duyarak okuma ve yazma alışkanlığı edinmelerini sağlayacak şekilde bilgi, beceri ve değerleri içeren bir bütünlük içinde yapılandırılmıştır. Öğrencilerin bilişsel becerilerini geliştirme, iletişim kurma, duygu ve düşüncelerini ifade etme ve bilgi edinmelerinde dilin yeri çok önemlidir. Bu bağlamda öğretim programında öğrenme alanlarındaki beceriler birbiriyle ilişkili ve bütünlük içinde ele alınmaktadır. Öğrenme alanlarının her birinde edinilen bilgi ve beceriler öğrenme sürecinde birbirini etkilemekte ve tamamlamaktadır.
Ayrıca öğrencilerin gelişim özellikleri göz önünde bulundurularak dil bilgisi ve yazım kuralları ile ilgili hedefler artan bir yoğunluk içinde ve aşamalı olarak yapılandırılmıştır. 1739 sayılı Millî Eğitim Temel Kanu-nu’nda ifade edilen Türk Millî Eğitiminin Genel Amaçları ve Temel İlkeleri ile 573 sayılı Özel Eğitim Hakkında Kanun Hükmünde Kararname’de ifade edilen Özel Eğitimin Temel İlkeleri doğrultusunda hazırlanan Türkçe Dersi Öğretim Programı ile öğrencilerin;
1. Türkçeyi, konuşma ve yazma kurallarına uygun olarak doğru kullanmalarının sağlanması,
2. Yaşamları boyunca kullanacakları temel okuma yazma becerilerini kazanmalarının sağlanması,
3. Okuma yazma sevgisi ve alışkanlığını kazanmalarının sağlanması,
4. Sözlü iletişim becerilerini kullanarak iletişim kurmalarının sağlanması,
5. Dinleme / izleme ve konuşma becerilerinin geliştirilmesi,
6. Anlama, sınıflama, sıralama, ilişki kurma, tahmin etme gibi bilişsel becerilerinin geliştirilmesi,
7. Sözcük dağarcıklarını ve anlatım becerilerinin geliştirmesi,
8. Gerçek yaşam uygulamalarında okuma ve yazma becerilerini kullanmalarının sağlanması,
9. Okuduğunu anlamaya ve yazılı ifadeye hazırlık becerilerini geliştirmesi,
10 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
10. İşlevsel okuma-yazma becerilerini günlük ve sosyal yaşamlarında kullanmalarının sağlanması,
11. Millî, manevi, ahlaki, tarihî, kültürel, sosyal değerlerin farkına vardırılması amaçlanmıştır.
2. ÖĞRENME ÖĞRETME YAKLAŞIMI
Orta-ağır zihinsel engeli ve otizm spektrum bozukluğu olan öğrenciler için hazırlanan Türkçe Dersi Öğretim Programı; öğrencilerin performansını ve önkoşul becerileri göz önünde bulunduran ve öğrenciyi merkeze alan bir yaklaşımla hazırlanmış olup, bütün hedefler sürekli gelişme ve ilerleme gösteren bir yapı içinde ve tüm öğrencilerin dil becerilerini geliştirmelerini sağlayacak şekilde tasarlanmıştır.
Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda temel tasarım yaklaşımı belirlenirken hem öğrencinin ilgi ve ih-tiyaçlarını temel alan öğrenci merkezli yaklaşım hem de konu öğretimini merkeze alan konu merkezli bir yaklaşım temel alınmıştır. Bu anlamda program tasarımı eklektik bir yapıya sahiptir. Yani program hem konu merkezli hem de öğrenci merkezlidir.
Orta-ağır zihinsel engeli ve otizm spektrum bozukluğu olan öğrencilere yönelik geliştirilmiş olan bu program, bireysel temelleri dikkate alarak oluşturulmuştur. Öğrenci, programın en önemli parçasıdır. Öğ-renme alanları ve etkinlikler birey için seçilmiş ve düzenlenmiştir. Öğrenme yaşantıları bireyin ilerideki ge-reksinimleri göz önüne alınarak hazırlanmıştır. Özellikle bu program, program geliştirme açısından aşağıda belirtilen bireysel temeller dikkate alınarak geliştirilmiştir.
• Her öğrencinin bir birey olarak kendine özgü olduğunu kabul eder.
• Öğrencinin kişisel mutluluğunu ve başarma duygusunu kazandırmak için çaba gösterir.
• Öğrencinin gelecekteki hayatı için rehberdir.
• Günümüzdeki engelli bireylerden beklenen niteliklerin geliştirilmesine rehberdir.
• Öğrencinin fiziksel ve psikolojik açıdan sağlıklı bir birey olarak yetişmesini hedef almıştır.
Program geliştirme açısından bir başka önemli temel ise psikolojik temeldir. Özellikle son zamanlar-da insanlar nasıl öğrenir?, Öğrenme ortamları nasıl düzenlenmelidir? gibi sorular eğitim programlarının psi-kolojik temellerini oluşturmaktadır. Anlamlı bir öğrenme, öğrencilerin ön bilgilerinin kontrol edildiği, ger-çek yaşamda karşılaştıkları sorunların temel alındığı, öğrencinin her zaman bilişsel, çoğunlukla devinimsel olarak da etkin olduğu öğrenme ortamlarında gerçekleşmelidir. Ayrıca bu öğrenme ortamlarının öğrenciye yeni öğrendiklerinin pekiştirilmesi için fırsatlar sunması gerekmektedir. Orta ve ağır engellilere yönelik bu program aynı zamanda görevsel (işlevsel) nitelik taşımaktadır. Bu anlamda programda yer verilen konular ve etkinlikler hayatta geçerli olan konulardır. Orta-ağır zihinsel engeli ve otizm spektrum bozukluğu olan öğrenciler için hazırlanmış olan Okuma-Yazma Öğretim Programı’nın felsefi temelleri, pragmatist felse-fenin eğitime uygulanması olarak ele alınan ilerlemecilik eğitim felsefesiyle örtüşmektedir. Çünkü prog-ramda öğrenci gereksinimlerini merkeze alan ve öğrenci için işlevsel değeri olan bilgi, beceri ve tutumlar öğretilmektedir.
Dil öğrenimi doğrusal bir faaliyet olmadığından dil becerisinin kazandırılmasında tek bir öğrenme öğ-retme yaklaşımı benimsenmemeli, farklı öğretim yöntem ve teknikleri bir arada ve dengeli şekilde kulla-nılmalıdır. Bu bağlamda bu programda iki farklı öğrenme kuramından yaralanılmıştır. Öğretim programına temel olan öğrenme yaklaşımları ise sırası ile uygulamalı davranış analizi ve sosyal etkileşimci kuramdır. Uygulamalı davranış analizi, davranışçı kuramın öne sürdüğü ilkeleri kullanarak sosyal açıdan birey için anlamlı ve toplum için önemli davranışları değiştirmeyi amaçlayan bir yaklaşımdır. Uygulamalı davranış analizinde sosyal açıdan önemli, gözlenebilir ve ölçülebilir hedef davranışlar belirlenerek, bu davranışlarda istendik yönde değişiklik yaratmak için çalışılır. Uygulamalı davranış analizi alanında yeni beceri ve davra-
11II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
nışları öğretmek üzere geliştirilmiş çok sayıda yöntem bulunmaktadır. Bu programda yer alan yöntemler; Doğrudan Öğretim Yöntemi, Yanlışsız Öğretim Yöntemleri ve Etkinlik Temelli Öğretim Yöntemidir.
Sosyal etkileşim kuramına göre çocuğun gelişiminin daha bilgili ve deneyimli bir yetişkinin rehberli-ğinde sosyal bir ortamda gerçekleşmektedir. Diğer bir deyişle çocuklar diğer kişilerle etkileşimler kurarak öğrenir. Çocuklar ve yetişkinlerin birlikte etkileşim içinde gerçekleştirdikleri tüm etkinlikler yakınsal gelişim alanı olarak adlandırılan alanda gerçekleşir. Yakınsal gelişim alanı, çocuğun bağımsız olarak yapabileceği ile maksimum yetişkin desteği ile yapacağı arasındaki alan olarak tanımlanmakta ve öğrenme bu alan içinde gerçekleşmektedir. Hedeflenen, çocuğu yetişkin rehberliğinden bağımsız hale getirmektir. Bu amaçla yetiş-kin birçok destekleyici sunarak öğrencinin söz konusu becerilerde bağımsızlaşmasını sağlar. Bu yaklaşımı temel alan birçok öğretim yöntemi bulunmaktadır. Planlı Söyleşi ve Dil Deneyimi Yaklaşımı bunlardan ba-zılarıdır.
Tüm öğrenciler için bireysel özellikleri, performansları ve ihtiyaçları doğrultusunda Türkçe Dersi Öğ-retim Programı temel alınarak BEP hazırlanmalı ve uygulanmalıdır. BEP’te yer alacak hedeflerin belirlen-mesinde, öğrenme öğretme sürecinin düzenlenmesinde ve başarının değerlendirilmesinde o öğrencinin hazırbulunuşluğu, bilişsel, sosyal ve bedensel özellikleri dikkate alınmalıdır. Öğrenme öğretme sürecinde mümkün olduğunca bilgi ve iletişim teknolojilerinden yararlanılmalıdır. Bu teknolojilerin kullanılması öğre-tim stratejilerini zenginleştirirken aynı zamanda öğrencilerin öğrenmelerini destekleyecektir.
Dersin işlenişinde ve uygulamalarda görsel iletişim araçlarına yer verilmeli; slayt, bilgisayar, televizyon, etkileşimli tahta, internet, EBA içerikleri vb. etkin olarak kullanılmalıdır. Teknolojik araç ve gereçler kullanılır-ken gizlilik, bütünlük ve erişilebilirlik göz önüne alınmalı ve internetin güvenli kullanımı konusunda gerekli uyarılar yapılmalı ve tedbirler alınmalıdır. Dijital kaynakların, özellikle internetten indirilen materyallerin kullanımında intihal yapılmamalı, etik kurallara ve telif haklarına uyulmalıdır.
3. ÖLÇME VE DEĞERLENDİRME YAKLAŞIMI
Öğrencilerin öğrenme alanlarındaki performanslarını belirlemek amacıyla belirli ölçme araçlarından yararlanılır. Öğretmen tarafından da geliştirilebilen bu araçlarla elde edilen veriler;
1. Öğrencilerin öğretimi hedeflenen davranışı öğrenmeye hazır olup olmadıklarını,
2. Geliştirilen öğretim programının etkililiğini,
3. Öğretimin sonlandırılma kararının verilmesini,
4. Öğretimle ne düzeyde genellenebilen davranış değişikliğinin sağlanabildiğini,
5. Öğretim sonlandıktan sonra etkisinin devam edip etmediğini (izleme) değerlendirmek amacıyla kullanılır.
Öğrencilerin programla kazandırılması hedeflenen bilgi ve becerileri ne oranda edindiğinin tespitinde kullanılan ölçme ve değerlendirme uygulamaları sürekli olmalıdır. Değerlendirme süreci birçok basamağı içermelidir. Bu basamaklar aşağıda verilmektedir.
Programın Gözden Geçirilmesi: Öğretim programını gözden geçirerek, öğrenme alanlarına göre ne-reden başlanacağına karar verilmelidir.
Öğretim Öncesinde Veri Toplama: Öğrenciye seçilen öğrenme alanında yer alan hedef davranışlar öğretilmeden önce değerlendirme yapılmalıdır.
Kaba Değerlendirme: Program öğrenme alanları ve hedefleri gözden geçirdikten sonra kaba de-ğerlendirme araçları programa göre geliştirilmelidir. Kaba değerlendirme araçları olarak kontrol listeleri,
12 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
gözlemler ve görüşmelerden yararlanılabilir. Öğrencilerin defterleri incelenebilir. Bu tür ölçümlemeler öğ-rencinin performansı hakkında kabaca bilgi verecek ve ayrıntılı değerlendirme için yol gösterecektir.
Ayrıntılı Değerlendirme Araçları Hazırlanması ve Uygulanması: Seçtiğiniz öğrenme alanına göre ayrıntılı değerlendirme çok çeşitli ölçme araçları veya değerlendirme süreçleri kullanılarak yapılabilir. Örne-ğin; ölçüt bağımlı ölçü araçları hazırlanabilir. Dil örnekleri alınabilir. İş örneği analizleri yapılabilir. Okuduğu-nu anlama testleri uygulanabilir. Önemli olan söz konusu öğrenme alanında en iyi şekilde ölçebilecek ölçme aracı/araçlarını geliştirmek ve uygulamaktır. Öğretim öncesinde yapılan ayrıntılı değerlendirme öğretime nereden başlanacağına yol gösterecektir. Bu değerlendirmeden sonra amaçlar belirlenerek öğretime başla-nabilir.
Öğretim Sırasında Veri Toplama: Öğrenciye seçilen öğrenme alanında yer alan hedef davranışlar öğ-retilirken değerlendirme yapılmalıdır. Öğretim sırasında yapılan bu değerlendirmeler öğretimin düzenlen-mesinde rol oynar.
Öğretim Sonunda Veri Toplama: Öğretim sonunda öğretim öncesinde kullanılan ölçme araçları ile belirlenen hedeflere ulaşıp ulaşmadığı saptanmalıdır.
Toplanan Verilerin Kayıt Edilmesi: Öğrenci performansı sürekli kayıt edilerek öğrenci performansı kayıt altına alınmalıdır. Kayıtlar sistematik olarak tutulmalıdır.
Sonuçları Değerlendirilmesi ve Gerekli Düzenlemelerin Yapılması: Öğretim öncesi, sırası ve sonra-sında yapılan tüm değerlendirmeler uygulanan öğretim konusunda yol gösterir. Öğrenci nasıl öğrenmek-tedir? Ne tür ipuçlarına ihtiyaç duymaktadır? En fazla desteklenmesi gereken alan nedir? Ne tür öğretimsel uyarlamalara ihtiyacı bulunmaktadır? Eğer uygun değerlendirme süreçlerine yer verildiyse, bu tür sorulara cevap verilebilecek ve birçok problemlerin üstesinden gelinebilecektir.
Bu programda değerlendirme araçları olarak informal ölçü araçlarının kullanılmalıdır. Bunların bir kısmı ölçüt bağımlı ölçü araçları ve kontrol listeleri gibi öğretmen yapımı ölçü araçlarıdır. Ayrıca programda öğ-renci performansının belirlenmesinde gözlem tekniğine ve bazı beceriler için (ör, yazma becerisi) gözlemin özel bir türü olan çalışma örneği analizine yer verilmiştir. Çalışma örneği analizi; tepki ve hata analizi şeklin-de yapılır. Bu programda bazı öğrenme alanlarında (yazılı ifade) hata analizi kullanılmalıdır.
4. UYGULAMADA DİKKAT EDİLECEK HUSUSLAR• Birinci kademede bulunan öğrenmeye hazırlık ve erken okuryazarlık becerilerini kazanan ancak he-
nüz ilk okuma-yazma becerilerini kazanamamış öğrencilerle bu kademede de Ses Esaslı İlk Okuma Yazma Öğretim Yöntemi kullanılarak ilk okuma-yazma çalışmaları yapılmalıdır.
• Çeşitli nedenlerle yazmada güçlük çeken öğrenciler için okuma çalışmaları yazma olmadan geçek-leştirilebilir.
• İlk okuma-yazma becerilerini kazanmış olan öğrenciler için okuduğunu anlama ve yazılı ifade öğ-renme alanlarından hedefler çalışılmalıdır. Bu öğrenciler için İşlevsel Okuma-Yazma öğrenme ala-nından hedef alınmamalıdır.
• İlk kademede bulunan öğrenmeye hazırlık becerilerini ve erken okuryazarlık becerilerini kazanan ancak ilk okuma-yazmada etkili öğretim yapıldığı halde sesleri birleştiremeyen öğrenciler için ise bu programda İşlevsel Okuma-Yazma öğrenme alanı bulunmaktadır. Bu öğrencilerle işlevsel oku-ma-yazma çalışmaları yapılmalıdır. Ancak bir yandan da dik temel harflerle Ses Esaslı İlk Okuma Yazma Öğretim Yöntemi ile okuma-yazma çalışmalarına devam edilmelidir.
• Okuduğunu anlama ve yazılı ifadede hikaye, anı ve bilgi veren metin çeşitleri kullanılmıştır. Bu me-
13II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
tinleri belirli yapıları bulunmaktadır. Bu yapılara göre anlama metinleri seçilmeli ve oluşturulmalı, yazma eğitiminde ise bu yapılar çerçevesinde öğretim düzenlenmelidir.
• Öğrenmeye hazırlık becerilerini kazanan ancak hem erken okuryazarlık becerilerinin sesbilgisel far-kındalık hem de Ses Esaslı İlk Okuma Yazma Öğretim Yönteminin birinci aşaması olan sesleri fark etme aşamasında hedefleri kazanamayan öğrencilerin, sesleri fark etmede güçlükleri bulunuyor demektir. Bu öğrenciler için İşlevsel Okuma-Yazma öğrenme alanı bulunmaktadır. Bu öğrenme ala-nındaki hedefler çalışılmalıdır.
• Dinlediğini Anlama ve Sözlü İletişim bu kademede ortak öğrenme alanı olduğundan diğer öğren-me alanlarında yer alan hedefler öğretilirken bir yandan bu alanlardan hedefler çalışılmalıdır.
• Öğretmenler çocuğun performansına göre -bulunduğu kademeyi dikkate almayarak- diğer kade-melerden hedef ve hedef davranışlar seçebilir.
TÜRKÇE DERSİ ÖĞRETİM PROGRAMININ YAPISI
Orta-ağır zihinsel engeli ve otizm spektrum bozukluğu olan öğrenciler için geliştirilen Türkçe Öğretim Programı giriş, öğretim programının uygulanması ve öğretim programının yapısı bölümlerinden oluşmak-tadır.
Türkçe Dersi Öğretim Programı’nda yer alan öğrenme alanları; İşlevsel Okuma Yazma, İlk Okuma Yazma, Okuduğunu Anlama, Yazılı İfade, Dinlediğini Anlama ve Sözlü İletişim olmak üzere altı ana başlık altında düzenlenmiştir.
1. ÖĞRETİM PROGRAMININ YAPISI
İKİNCİ KADEME ÖĞRETİM PROGRAMI
Öğrenme Alanı 1:İşlevsel Okuma-Yazma
Ortak Öğrenme Alanları
Öğrenme Alanı 2:İlk Okuma-Yazma
Öğrenme Alanı 3:Okuduğunu Anlama
Öğrenme Alanı 4:Yazılı İfade
Öğrenme Alanı 6:Sözlü İletişim
Öğrenme Alanı 5:Dinlediğini Anlama
Şekil 1. Türkçe Dersi Öğretim Programı Öğrenme Alanları
14 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
İşlevsel Okuma-Yazma: Bu öğrenme alanının amacı, ilk okuma-yazmayı öğrenmede zorlanan öğren-cilerin günlük yaşamlarını daha bağımsız sürdürebilmeleri için gerekli olan işlevsel okuma-yazma becerileri-ni kazandırmaktır. İşlevsel Okuma Yazma Öğretim programı, etkililiği kanıtlanmış Edmark Reading Program temel alınarak hazırlanmıştır. Bu öğrenme alanı ile özellikle ağır ve orta-ağır zihinsel engeli ve otizm spekt-rum bozukluğu olan öğrencilere sosyal yaşamda sıklıkla kullanılan sözcüklerin okunması öğretilerek, onla-rın günlük yaşamlarını sürdürmelerini kolaylaştırmak hedeflenmiştir. Bu bağlamda, İşlevsel Okuma Yazma öğrenme alanında bu kademede günlük yaşam ve sosyal yaşam olmak üzere iki alanda sözcük serileri oluş-turulmuştur. Bu sözcük örnekleri EK-1’de verilmiştir. Bu öğrenme alanı beş aşamadan oluşmaktadır. Bunlar; sözcüğü okuma, sözcüğü görseli ile eşleme, sözcüğü yazma, sözcüğü cümle ve metin içerisinde okuma ve cümle yazmadır.
İlk Okuma-Yazma: Bu öğrenme alanında özellikle öğrencilere çözümleme ve çözümlediklerini anlama becerisinin kazandırılması hedeflenmektedir. Programda ilk okuma yazma öğretiminde Ses Esaslı İlk Okuma Yazma Öğretim Yöntemi, öğretim yöntemi olarak benimsenmiştir. Öğretilecek sesle ilgili sesbilgisel farkın-dalık çalışmasına ağırlık verilmiştir. Okuma becerisinin çözümleme ve anlamadan oluşan bir beceri olduğu temeline dayanarak öğrenciye çözümleme becerisi kazandırılırken, çözümlenenlerin anlamlandırılması için temel oluşturan sözcükleri, cümleleri ve metinleri anlama üzerinde de durulmuş ve bu yönde hedefler be-lirlenmiştir. Bu öğrenme alanı beş aşamadan oluşmaktadır. Bunlar; sesi fark etme, sesi okuma ve dik temel harflerle yazma, sesi hece ve sözcük içinde okuma-yazma, sesi cümle ve metin içinde okuma ve yazma, tanıtılan sesin bulunduğu cümle ve metinleri anlamadır. Ses esaslı ilk okuma yazma öğretim yöntemi ses grupları aşağıda verilmiştir.
Tablo 1. Ses Grupları
1. Grup Sesler e, l, a, k, i, n E, L, A, K, İ, N
2. Grup Sesler o, m, u, t, ü, y O, M, U, T, Ü, Y
3. Grup Sesler ö, r, ı, d, s, b O, R, I, D, S, B
4. Grup Sesler z, ç, g, ş, c, p Z, Ç, G, Ş, C, P
5. Grup Sesler h, v, ğ, f, j H, V, Ğ, F, J
Okuduğunu Anlama: Bu öğrenme alanında öğrenciyi metin anlamaya hazırlamak amacıyla resim-yazı eşleme çalışmaları, cümle anlama becerilerinin kazandırılması hedeflenmiştir. Ayrıca çeşitli türde metinleri anlama, okumayı yaşantılarında kullanma bu öğrenme alanının hedefleri içindedir. Öğrenme alanı; okuma kurallarını uygulama, okumaya yönelik tutum, okuma gelişimi, cümle anlama, metin yapılarını tanıma, me-tin anlama ve gerçek yaşam uygulamaları olmak üzere yedi bölümden oluşmaktadır.
Yazılı İfade: Bu öğrenme alanında öğrenciyi yazılı ifadeye hazırlamak amacıyla cümle yazma ve ta-mamlama becerileri üzerinde durulmuştur. Ayrıca çeşitli türde metin yazma ve öğrencilerin öğrendikleri yazma becerisini gerçek yaşamda kullanmalarını sağlayacak hedefler de öğrenme alanında yer almaktadır. Öğrenme alanı; yazım kurallarını uygulama, dikte yoluyla yazma, yazmaya yönelik tutum, cümle oluşturma ve cümle tamamlama, cümle yazma, metin yazma ve gerçek yaşam uygulamaları olmak üzere yedi bölüm-den oluşmaktadır.
Dinlediğini Anlama ve Sözlü İletişim: Bu öğrenme alanları ikinci kademe programı uygulanırken tüm öğrenme alanlarına hizmet edecek şekilde tasarlanmış ortak öğrenme alanlarıdır. Bu öğrenme alanlarından öğretmenler hedefler seçerek öğrencilerin dinlediğini anlama ve sözlü iletişim becerisini geliştirebilecektir.
15II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Dinlediğini Anlama öğrenme alanı; dinleme kurallarına uyma, betimlenen resimleri gösterme, yönergeleri yerine getirme, resimli anlatılarla ilgili sorulan sorulara cevap verme, dinledikleriyle ilgili sorulara cevap ver-me, dinledikleri arasındaki farkları bulma, günlük yaşantısında dinleme ve ders dinleme olmak üzere sekiz bölümden oluşmaktadır. Sözlü İletişim ise; konuşma kuralları, alıcı ve ifade edici anlam-söz dizimi, sözcük dağarcığı, olayları ve durumları anlatma ve dil bilgisi olmak üzere beş bölümden oluşmaktadır.
Türkçe öğretim programında Kademe, Öğrenme Alanı, Bölüm / Aşama, Hedef'e ilişkin kodlamada aşağıdaki sistematik izlenmiştir.
2 1 1 1
Bulunduğu Kademe Öğrenme Alanı Bölüm / Aşama Hedef Numarası
. . .. .
16 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
2. HEDEFLERİN YAPISI
Bu bölümde orta-ağır zihinsel engeli ve otizm spektrum bozukluğu olan öğrenciler için hazırlanan Türkçe Dersi Öğretim Programının öğrenme alanlarına göre hedef ve hedef davranış sayıları verilmiştir. Türkçe Dersi ikinci kademe programında İşlevsel Okuma Yazma öğrenme alanını alan öğrenciler için toplam 20 hedef ve 83 hedef davranış yer almaktadır. Türkçe Dersi ikinci kademe programında İlk Okuma Yazma öğrenme alanını alan öğrenciler için ise toplam 55 hedef ve 249 hedef davranış bulunmaktadır.
Tablo 2. İşlevsel Okuma Yazma Öğrenme Alanını Alan Öğrencilerin Öğretim Programında Yer Alan Hedef ve Hedef Davranış Sayıları
Öğrenme Alanları Hedef Sayıları Hedef Davranış Sayıları
İşlevsel Okuma Yazma 6 19
Dinlediğini Anlama 9 35
Sözlü İletişim 5 29
Toplam 20 83
Tablo 3. İlk Okuma Yazma Öğrenme Alanını Alan Öğrencileri Öğretim Programında Yer Alan, Hedef ve Hedef Davranış Sayıları
Öğrenme Alanları Hedef Sayıları Hedef Davranış Sayıları
İlk Okuma Yazma 8 26
Okuduğunu Anlama 18 88
Yazılı İfade 15 71
Dinlediğini Anlama 9 35
Sözlü İletişim 5 29
Toplam 55 249
Tablo 4. Hedeflerin Öğrenme Alanlarına Göre Dağılımı
Öğrenme Alanları Bilişsel Duyuşsal Psikomotor Toplam
İşlevsel Okuma-Yazma 4 0 2 6
İlk Okuma-Yazma 5 0 3 8
Okuduğunu Anlama 11 7 0 18
Yazılı İfade 8 3 4 15
Dinlediğini Anlama 5 4 0 9
Sözlü İletişim 4 1 0 5
Toplam 37 15 9 61
17II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
3. HEDEF, HEDEF DAVRANIŞLAR VE AÇIKLAMALARÖĞRENME ALANLARIİŞLEVSEL OKUMA-YAZMA
Aşama 1Sözcüğü Okuma
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im
Yönt
em v
e Te
knik
leri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.1.
1.1.
Söz
cüğü
oku
r.
1.1.
Söz
cüğü
n kü
çük
harfl
erle
yaz
ılmış
şek
lini o
kur.
1.2.
Söz
cüğü
n ba
ş ha
rfin
in b
üyük
har
fle y
azılm
ış ş
eklin
i oku
r.
1.3.
Söz
cüğü
n bü
yük
harfl
erle
yaz
ılmış
şek
lini o
kur.
1.4.
Söz
cüğü
n fa
rklı
yazı
pun
tosu
ve
kara
kter
i ile
yaz
ılmış
şek
lini o
kur.
1.5.
Söz
cüğü
, yaz
ılışı
ben
zem
eyen
diğ
er s
özcü
kler
ara
sınd
an g
öste
rir.
1.6.
Söz
cüğü
, yaz
ılışı
ben
zeye
n di
ğer s
özcü
kler
ara
sınd
an g
öste
rir.
Yanl
ışsı
z Ö
ğret
imÖ
lçüt
Bağ
ımlı
Ölç
ü A
racı
İler
lem
e Ka
yıt
Çize
lges
i
Açıklamalar
Her
bir
hede
f dav
ranı
ş iç
in a
yrı b
ir öğ
retim
sür
eci p
lanl
anm
alıd
ır. Ö
ğren
cini
n se
çile
n he
r bir
hede
f söz
cük
için
bel
irlen
en tü
m h
edef
dav
ranı
şlar
da b
ağım
sız-
lığa
ulaş
mas
ı öne
mlid
ir.
İşle
vsel
oku
ma-
yazm
a be
ceril
erin
in k
azan
dırıl
mas
ında
, öğr
enci
nin
özel
likle
ri ve
hed
ef d
avra
nışl
ar d
ikka
te a
lınar
ak e
tkili
ve
verim
li ol
acağ
ı düş
ünül
en y
anlış
-sı
z öğ
retim
yön
tem
leri
terc
ih e
dilm
elid
ir. S
özcü
k ok
uma
aşam
ası i
çin
Sabi
t Bek
lem
e Sü
reli
Öğr
etim
ya
da E
ş Za
man
lı İp
ucu
ile Ö
ğret
im y
önte
mle
rinde
n bi
ri se
çile
bilir
.
Öğr
enci
söz
cüğü
her
doğ
ru o
kuyu
şund
a m
utla
ka b
etim
lene
rek
peki
ştiri
lmel
idir.
Bu
yakl
aşım
, öğr
enci
lerin
doğ
ru ş
ekild
e ok
umas
ına
ve b
u ok
umay
ı dev
am
ettir
mes
ine
yard
ımcı
ola
cakt
ır. S
özcü
k ok
uma
çalış
mal
arı t
omba
la v
b. o
yunl
arla
sür
dürü
lmel
idir.
Öğr
etile
n he
r 10
sözc
ükte
n so
nra
bu s
özcü
kler
in b
irkaç
kez
yer
ald
ığı s
özcü
k lis
tesi
olu
ştur
ular
ak il
erle
mey
i izl
eme
değe
rlend
irmes
i yap
ılmal
ıdır.
Yap
ılaca
k ol
an b
u de
ğerle
ndirm
e ile
öğr
etm
en, ö
ğren
cini
n ya
nlış
oku
duğu
söz
cükl
eri b
elirl
emel
i ve
bir s
onra
ki h
edef
söz
cüğe
geç
mek
yer
ine
yanl
ış o
kudu
ğu s
özcü
k-le
rin ö
ğret
imin
e ge
ri dö
nmel
idir.
Örn
ek ö
ğret
me-
öğre
nme
süre
ci b
ölüm
ünde
1.1
. hed
ef d
avra
nışı
için
der
s pl
anı,
"Der
s Pl
anı Ö
rneğ
i I"d
e ye
r alm
akta
dır.
18 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Aşama 2Sözcüğü Görseli ile Eşleme
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.1.
2.1.
Söz
cüğü
gör
seli
ile e
şler
.
1.1.
Far
klı g
örse
ller a
rası
ndan
öğr
etile
n sö
zcüğ
e ai
t gör
se-
li gö
ster
ir.
1.2.
Gör
seli
göst
erile
n sö
zcüğ
ü çe
şitli
söz
cükl
er a
rası
ndan
gö
ster
ir.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im
Yönt
emi
Ölç
üt B
ağım
lı Ö
lçü
Ara
cı İl
erle
me
Kayı
t Çi
zelg
esi
Açıklamalar
Bu h
edef
ve
hede
f dav
ranı
şlar
a, ö
ğren
cini
n bi
r önc
eki a
şam
ada
okum
ayı ö
ğren
diği
hed
ef s
özcü
ğü a
nlam
land
ırmas
ı içi
n ye
r ver
ilmiş
tir. B
u ne
denl
e öğ
retim
sür
eç-
lerin
de h
edef
söz
cük
için
seç
ilen
görs
elin
öğr
enci
nin
yaşa
ntıs
ında
kar
şıla
şabi
lece
ği, s
özcü
ğü e
n uy
gun
şeki
lde
betim
leye
n bi
r gör
sel o
lmas
ına
dikk
at e
dilm
elid
ir.
Öğr
enci
söz
cüğü
her
doğ
ru e
şley
işin
de m
utla
ka b
etim
lene
rek
peki
ştiri
lmel
idir.
Söz
cük
ile g
örse
lini e
şlem
e ça
lışm
alar
ına
daha
az
olum
suz
örne
kle
başl
anm
alı,
gide
rek
olum
suz
örne
k sa
yısı
art
ırılm
alıd
ır.
Sözc
ük k
artla
rı ve
resi
mli
kart
lar i
le y
apıla
n öğ
retim
lerd
en s
onra
hed
ef d
avra
nışl
ara
yöne
lik ç
alış
ma
kâğı
tları
hazı
rlana
rak
alış
tırm
a et
kinl
ikle
ri ya
ptırı
lmal
ıdır.
Bu
tür ç
alış
mal
ar y
apılı
rken
ayn
ı zam
anda
öğr
enci
nin
sözc
ük d
ağar
cığı
nı g
eliş
tirec
ek ş
ekild
e öğ
renc
i ile
etk
ileşi
m k
urul
mal
ıdır.
Sözc
üğü
günl
ük y
aşan
tısın
dan
karş
ılaşt
ığı o
rtam
lard
a ok
uyab
ilmes
i içi
n öğ
retim
lerd
en s
onra
müm
küns
e sı
nıf o
rtam
ı düz
enle
nere
k, o
rtam
da s
özcü
ğü o
kuyu
p ok
uyam
adığ
ı göz
lenm
elid
ir. B
unun
la b
irlik
te g
ünlü
k ya
şant
ısın
da b
u sö
zcük
lerle
kar
şıla
şabi
lece
ği y
erle
re g
ezile
r düz
enle
nebi
lir. A
yrıc
a öğ
renc
inin
öğr
endi
ği
sözc
ükle
ri ge
rçek
ort
amda
oku
yabi
lmel
eri i
çin
aile
lerle
iş b
irliğ
i kur
ulm
alı v
e on
lard
an b
ilgi a
lınm
alıd
ır.
19II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Aşama 3 Sözcüğü Yazma
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.1.
3.1.
Söz
cüğü
yaz
ar.
1.1.
Söz
cük
ve o
söz
cüğe
ait
görs
el g
öste
rildi
ğind
e sö
zcü-
ğü y
azar
.
1.2.
Söz
cüğe
ait
görs
el g
öste
riler
ek, s
özcü
k sö
ylen
diği
nde
yaza
r.
1.3.
Söz
cük
söyl
endi
ğind
e ya
zar.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im
Yönt
emi
Kapa
t-Ko
pyal
a-Ka
rşıla
ştır
Stra
tejis
i
Kont
rol L
iste
si
İlerle
me
Kayı
t Çiz
elge
si
Açıklamalar
1.1.
hed
ef d
avra
nışı
nda
öğre
ncile
rin p
erfo
rman
sına
gör
e da
ha fa
zla
ipuc
u ile
baş
lanı
p bu
ipuç
ları
aşam
alı o
lara
k ge
ri çe
kilm
elid
ir. Ö
rneğ
in s
özcü
ğün
üzer
inde
n ge
çere
k ya
zma,
sık
ara
lıklı
kesi
k çi
zgile
rle y
azılm
ış s
özcü
ğün
çizg
ilerin
i birl
eştir
erek
yaz
ma,
sey
rek
aral
ıklı
kesi
k çi
zgile
rle y
azılm
ış s
özcü
ğün
çizg
ilerin
i birl
eştir
erek
ya
zma
şekl
inde
bir
sıra
izle
nebi
lir.
1.3.
hed
ef d
avra
nışı
öğr
enci
lere
; kap
at-k
opya
la-k
arşı
laşt
ır st
rate
jisi i
le d
e sö
ylen
eni y
azm
a be
ceril
eri k
azan
dıra
bilir
. Bu
stra
teji,
pro
gram
da a
çıkl
anm
ıştır
.
Öğr
enci
söz
cüğü
her
doğ
ru y
azış
ında
mut
laka
bet
imle
nere
k pe
kişt
irilm
elid
ir.
Kale
m tu
tma
ve y
azm
a ile
ilgi
li ci
ddi s
ıkın
tılar
ı ola
n öğ
renc
iler i
çin
büyü
k bi
r kâğ
ıda
sözc
üğün
yaz
ılı h
ali v
erili
p, h
arf k
artla
rı ar
asın
dan
sözc
ükte
ki h
arfle
ri eş
leye
-re
k sö
zcüğ
ün a
ltına
har
fleri
dizm
esi i
sten
mel
i, sö
zcük
tekr
ar o
kutu
lmal
ı ve
öğre
ncin
in s
özcü
ğü b
u şe
kild
e ol
uştu
rmas
ı sağ
lanm
alıd
ır.
20 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Aşama 4 Sözcüğü Cümle ve Metin İçerisinde Okuma
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
önte
m
ve T
ekni
kler
i
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.1.
4.1.
Söz
cüğü
cüm
le v
e m
etin
içer
isind
e ok
ur.
1.1.
Cüm
le iç
inde
gös
teril
en s
özcü
ğü o
kur.
1.2.
Söz
cüğü
met
in iç
eris
inde
gös
teril
diği
nde
okur
.
1.3.
Öğr
etile
n sö
zcük
ile
önce
den
veril
en s
özcü
kler
den
oluş
an c
ümle
leri
okur
.
1.4.
Öğr
etile
n sö
zcük
ile
önce
den
veril
en s
özcü
kler
den
oluş
an m
etin
leri
okur
.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im Y
önte
mi
Ölç
üt B
ağım
lı Ö
lçü
Ara
cı
İlerle
me
Kayı
t Çiz
elge
si
2.1.
4.2.
Öğr
etile
n sö
zcüğ
ün b
ulun
duğu
cüm
le
ve m
etin
hak
kınd
a so
rula
n so
rula
ra
ceva
p ve
rir.
2.1.
Cüm
lele
ri ok
uduk
tan
sonr
a cü
mle
ile
ilgili
bas
it so
ru-
lara
cev
ap v
erir.
2.2.
Met
inle
ri ok
uduk
tan
sonr
a m
etin
ile
ilgili
bas
it so
rula
-ra
cev
ap v
erir.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im Y
önte
mi
Soru
-Cev
ap
Ölç
üt B
ağım
lı Ö
lçü
Ara
cı
İlerle
me
Kayı
t Çiz
elge
si
Açıklamalar
Sözc
üğü
cüm
le v
e m
etin
içer
isin
de o
kum
a ça
lışm
alar
ı, öğ
renc
inin
oku
may
ı öğr
endi
ği s
özcü
kler
i dah
a iy
i anl
amas
ına
yard
ımcı
ola
cakt
ır. A
ncak
her
öğr
enci
den
bu
hede
f dav
ranı
şlar
ı yap
abilm
esi b
ekle
nmem
elid
ir. Ö
ğren
cini
n öğ
rend
iği s
özcü
kler
in y
er a
ldığ
ı hik
âyel
er o
kund
uğun
da d
inle
mes
i ve
dinl
edik
leri
ile il
gili
soru
lara
ce
vap
verm
esi d
e ye
terli
dir.
Bura
da a
sıl a
maç
, öğr
enci
lerin
işle
vsel
söz
cükl
eri a
nlam
alar
ını v
e ku
llanm
alar
ını a
rttır
mak
tır. B
u tü
r çal
ışm
alar
yap
arke
n ay
nı z
aman
da
öğre
ncin
in s
özcü
k da
ğarc
ığın
ı gel
iştir
ecek
şek
ilde
öğre
nci i
le e
tkile
şim
kur
ulm
alıd
ır.
1 ve
2. h
edefl
er iç
in ö
ğren
cini
n ok
uduğ
u sö
zcük
ve
sözc
ükle
ri, c
ümle
ve
met
in iç
inde
oku
yabi
lmel
eri i
çin
yapı
land
ırılm
ış ö
ykül
er k
ulla
nılm
alıd
ır. B
u aş
amad
a öğ
renc
inin
cüm
leni
n ya
da
met
nin
tam
amın
ı oku
mas
ı bek
lenm
emel
idir.
Bu
hede
f dav
ranı
şın
öğre
tilm
esin
in a
mac
ı, sa
dece
öğr
enci
nin
öğre
ndiğ
i söz
cüğü
cüm
le
ya d
a m
etin
için
de ta
nım
ası v
e ba
ğlam
a uy
gun
anla
mla
ndırm
asıd
ır.
1.3.
hed
ef d
avra
nışı
için
olu
ştur
ulan
cüm
lele
rin b
elli
bir a
nlam
büt
ünlü
ğüne
sah
ip o
lmas
ına
dikk
at e
dilm
elid
ir. A
yrıc
a öğ
renc
inin
yaş
amın
da y
azm
ayı i
letiş
im
arac
ı ola
rak
kulla
nabi
lmes
ini s
ağla
mak
için
cüm
lele
rin b
u yö
nde
oluş
turu
lmuş
cüm
lele
r olm
ası d
a ön
emlid
ir.
21II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Aşama 5Cümle Yazma
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.1.
5.1.
Cüm
leyi
yaz
ar.
1.1.
Öğr
etile
n sö
zcük
ile
önce
den
veril
en s
özcü
kler
den
oluş
an c
ümle
leri
baka
rak
yaza
r.
1.2.
Öğr
etile
n sö
zcük
ile
önce
den
veril
en s
özcü
kler
den
oluş
an c
ümle
leri
söyl
endi
ğind
e ya
zar.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im
Yönt
emi
Kapa
t-Ko
pyal
a-Ka
rşıla
ştır
Stra
tejis
i
Ölç
üt B
ağım
lı Ö
lçü
Ara
cı
İlerle
me
Kayı
t Çiz
elge
si
Açıklamalar
Öğr
enci
nin
sözc
ükle
ri ya
zma
bece
risin
i kaz
anm
asın
ın a
rdın
dan
cüm
le y
azm
a he
defi
alın
mal
ıdır.
Söz
cük
yazm
ayı ö
ğren
en ö
ğren
ci iç
in b
u aş
amad
a sö
zcük
ler
aras
ında
uyg
un b
oşlu
klar
bıra
kma,
cüm
leni
n so
nuna
nok
ta k
oym
a, c
ümle
ye b
üyük
har
fle b
aşla
ma
gibi
, cüm
le y
azm
a aş
amas
ı içi
n ge
rekl
i ola
n ya
zım
kur
alla
rına
yöne
lik m
odel
lem
eler
yap
ılmal
ıdır.
Öğr
enci
nin
cüm
leyi
bak
arak
yaz
ma
perf
orm
ansı
na g
öre,
öğr
etile
n sö
zcük
ile
önce
den
veril
en s
özcü
kler
den
oluş
an c
ümle
leri
söyl
endi
ğind
e ya
zma
hede
f dav
ra-
nışı
çal
ışılm
alıd
ır. B
u he
def d
avra
nışı
n ka
zand
ırılm
ası i
çin
Kapa
t-Ko
pyal
a-Ka
rşıla
ştır
Stra
tejis
i kul
lanı
lmal
ıdır.
22 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
İLK OKUMA YAZMAAşama 1
Sesi Fark Etme
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.2.
1.1.
Tan
ıtıla
n se
si ay
ırt e
der.
1.1.
Tan
ıtıla
n se
sle
başl
ayan
söz
cükl
erin
gör
selle
rini g
ös-
terir
.
1.2.
Tan
ıtıla
n se
sle
başl
ayan
söz
cükl
erin
han
gi s
esle
baş
la-
dığı
nı s
öyle
r.
1.3.
Tan
ıtıla
n se
sle
bite
n sö
zcük
lerin
gör
selle
rini g
öste
rir.
1.4.
Tan
ıtıla
n se
sle
bite
n sö
zcük
lerin
han
gi s
esle
bitt
iğin
i sö
yler
.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im
Yönt
emi
Ölç
üt B
ağım
lı Ö
lçü
Ara
cı
Açıklamalar
1.1.
ve
1.3.
hed
ef d
avra
nışl
arı;
eşle
me
ve a
yırt
etm
e be
ceril
eri i
le g
erçe
kleş
tirile
bilir
. Önc
e eş
lem
e ile
baş
lanm
alıd
ır. E
şlem
e ya
ptırm
ak iç
in ik
i ade
t tan
ıtıla
n se
sle
başl
ayan
/ bi
ten
sözc
ük v
e fa
rklı
sesl
e ba
şlay
an /
bite
n sö
zcük
lerin
gör
selle
ri gö
ster
ilere
k, s
özcü
kler
in s
öyle
nmes
i ve
aynı
ses
le b
aşla
yanl
arın
/ bi
tenl
erin
(tan
ıtıla
n se
s) g
öste
rilm
esi i
sten
ir. A
yırt
etm
e iç
in is
e ay
nı s
esle
baş
laya
n / b
iten
iki s
özcü
ğün
görs
eli v
e ta
nıtıl
an s
esle
baş
laya
n / b
iten
bir s
özcü
k gö
rsel
inde
n ol
uşan
set
su
nulm
alıd
ır.
Eşle
me
ve a
yırt
etm
e iç
in a
yrı u
ygul
amal
ar y
apıla
cağı
gib
i baş
laya
n ve
bite
n se
sler
için
de
ayrı
uygu
lam
alar
yap
ılmal
ı ve
her b
ir uy
gula
ma
için
en
az d
ört s
ette
n ol
uşan
söz
cükl
er v
e gö
rsel
leri
kulla
nılm
alıd
ır.
1.1.
ve
1.3.
hed
ef d
avra
nışl
arı i
çin
yöne
rge,
tanı
tılan
ses
çık
arıla
rak
" ...
ile b
aşla
yanı
gös
ter!"
(ayı
rt e
tme)
, "...
ile b
aşla
yanl
arı g
öste
r!" (e
şlem
e) ş
eklin
de o
lmal
ıdır.
Bu
hed
ef d
avra
nışl
ar ö
ğren
cini
n bi
lişse
l düz
eyin
e gö
re ü
ç gö
rsel
ya
da d
ört g
örse
lden
seç
me
olar
ak d
üzen
lene
bilir
.
1.2.
ve
1.4.
hed
ef d
avra
nışl
arı i
çin
öğre
nciy
e sö
zcük
ler,
görs
elle
ri ile
sun
ular
ak s
öyle
nir.
Söyl
enirk
en ö
ğret
ilece
k se
se v
urgu
yap
ılır.
Her
ne
kada
r ses
gru
plar
ının
öğr
etim
sıra
sı ö
ğret
im p
rogr
amın
da b
elirl
ense
de
tanı
tılac
ak s
esle
rin s
ırala
mas
ında
öğr
enci
nin
çıka
rabi
ldiğ
i ses
leri
göz
önün
e al
ın-
mal
ıdır.
Örn
ek ö
ğret
me-
öğre
nme
süre
ci b
ölüm
ünde
1.1
. hed
ef d
avra
nışı
için
der
s pl
anı,
"Der
s Pl
anı Ö
rneğ
i II"d
e" y
er a
lmak
tadı
r.
23II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Aşama 2 Sesi Okuma ve Dik Temel Harflerle Yazma
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.2.
2.1.
Tan
ıtıla
n se
si ok
ur.
1.1.
Tan
ıtıla
n se
sin
küçü
k ha
rfin
i oku
r.
1.2.
Tan
ıtıla
n se
sin
büyü
k ha
rfin
i oku
r.
1.3.
Tan
ıtıla
n se
sin
küçü
k ha
rfin
i diğ
er s
esle
r ara
sınd
an g
öste
rir.
1.4.
Tan
ıtıla
n se
sin
küçü
k ha
rfin
i söz
cükl
er iç
inde
gös
terir
.
1.5.
Tan
ıtıla
n se
sin
büyü
k ha
rfin
i diğ
er s
esle
r ara
sınd
an g
öste
rir.
1.6.
Tan
ıtıla
n se
sin
büyü
k ha
rfin
i söz
cükl
er iç
inde
gös
terir
.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im
Yönt
emi
Ölç
üt B
ağım
lı Ö
lçü
Ara
cı
2.2.
2.2.
Tanı
tılan
ses
i dik
tem
el
harfl
erle
yaz
ar.
2.1.
Tan
ıtıla
n se
sin
küçü
k ha
rfin
i mod
ele
baka
rak
dik
tem
el h
arfle
yaz
ar.
2.2.
Tan
ıtıla
n se
sin
büyü
k ha
rfin
i mod
ele
baka
rak
dik
tem
el h
arfle
yaz
ar.
2.3.
Tan
ıtıla
n se
si s
öyle
ndiğ
inde
yaz
ar.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im
Yönt
emi
Göz
lem
-Kon
trol
Lis
tesi
Açıklamalar
1. h
edef
ve
hede
f dav
ranı
şlar
ı içi
n se
s ta
nıtıl
ırken
mut
laka
tanı
tılan
ses
i ayr
ıt et
me
aşm
asın
da y
apıla
nlar
la il
işki
kur
ulm
alı,
ayrıc
a ta
nıtıl
an s
esi g
ünlü
k ya
şam
da
neyi
n çı
kard
ığı ö
rnek
lend
irilm
elid
ir.
2. h
edef
ve
hede
f dav
ranı
şlar
ı içi
n öğ
renc
iden
yaz
mas
ı ist
enile
n ha
rfin
nas
ıl ya
zıld
ığın
a m
odel
olu
nmal
ıdır.
Öğr
enci
nin
harf
i sat
ır ar
asın
a dü
zgün
yaz
mas
ı kad
ar
harf
in y
azım
yön
üne
ve k
ural
ların
a uy
gun
olar
ak y
azm
ası d
a ön
em ta
şım
akta
dır.
Bu n
eden
le, m
odel
olu
rken
har
fin ç
izim
i söz
elle
ştiri
lmel
idir.
Öğr
enci
den
deft
eri-
ne y
azm
ası i
sten
ilen
harf
, bir
örne
k şe
klin
de y
azılm
alıd
ır. Ö
ğren
cini
n bu
mod
ele
baka
rak
yazm
ası i
sten
mel
idir.
24 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Aşama 3Sesi, Hece ve Sözcük İçinde Okuma-Yazma
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.2.
3.1.
Tan
ıtıla
n se
si, h
ece
ve
sözc
ük iç
inde
oku
r.
1.1.
Tan
ıtıla
n se
s ile
olu
ştur
ulan
hec
eler
i oku
r.
1.2.
Tan
ıtıla
n se
sin
bulu
nduğ
u he
cele
rden
olu
şan
sözc
ükle
ri ok
ur.
1.3.
Oku
duğu
söz
cükl
erin
resi
mle
rini g
öste
rir.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im
Yönt
emi
Kont
rol L
iste
si
2.2.
3.2.
Tanı
tılan
ses
i, he
ce v
e sö
zcük
için
de d
ik te
mel
ha
rfler
le y
azar
.
2.1.
Tan
ıtıla
n se
s ile
olu
ştur
ulan
hec
eler
i bak
arak
yaz
ar.
2.2.
Tan
ıtıla
n se
s ile
olu
ştur
ulan
hec
eler
söy
lend
iğin
de y
azar
.
2.3.
Tan
ıtıla
n se
sin
bulu
nduğ
u he
cele
rden
olu
şan
sözc
ükle
ri ba
kara
k ya
zar.
2.4.
Tan
ıtıla
n se
sin
bulu
nduğ
u he
cele
rden
olu
şan
sözc
ükle
ri sö
ylen
di-
ğind
e ya
zar.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im
Yönt
emi
Kont
rol L
iste
si
Açıklamalar
1.1.
ve
1.2.
hed
ef d
avra
nışl
arı i
çin
tanı
tılan
ses
ile
önce
den
veril
en s
esle
r birl
eştir
ilere
k m
ümkü
n ol
duğu
nca
anla
mlı
hece
ve
sözc
ükle
r olu
ştur
ulm
alı,
okut
ulm
alı
ve y
azdı
rılm
alıd
ır. H
ecel
er o
kunu
rken
tanı
tılan
ses
in u
zatıl
arak
oku
nmas
ı ve
diğe
r ses
le b
irleş
tirilm
esi ç
özüm
lem
eyi k
olay
laşt
ıran
bir s
trat
ejid
ir. S
özcü
kler
oku
nur-
ken
ise
hece
lerin
e bö
l-oku
-birl
eştir
-oku
aşa
mal
arı i
zlen
mel
idir.
1.3.
hed
ef d
avra
nışı
için
oku
nan
sözc
ükle
rin re
sim
leri
ile e
şlem
ek, o
kudu
ğunu
anl
ama
bece
risi i
çin
bir h
azırl
ıktır
.
2.2.
hed
ef d
avra
nışı
için
söy
lend
iğin
de y
azm
a, ö
ğren
cini
n se
sler
i çöz
ümle
mes
inde
öne
mli
bir a
şam
adır.
Bu
aşam
a at
lanm
amal
ıdır.
25II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Aşama 4Sesi, Cümle ve Metin İçinde Okuma ve Yazma
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.2.
4.1.
Ses
i, cü
mle
ve
met
in
için
de o
kur.
1.1.
Tan
ıtıla
n se
sin
bulu
nduğ
u cü
mle
leri
okur
.
1.2.
Tan
ıtıla
n se
sin
bulu
nduğ
u m
etin
leri
okur
.A
lıştır
ma
Art
ırma
Kont
rol L
iste
si
2.2.
4.2.
Ses
i, cü
mle
için
de d
ik
tem
el h
arfle
rle y
azar
.2.
1. T
anıtı
lan
sesi
n bu
lund
uğu
cüm
lele
ri ba
kara
k ya
zar.
2.2.
Tan
ıtıla
n se
sin
bulu
nduğ
u cü
mle
leri
söyl
endi
ğind
e ya
zar.
Alış
tırm
a A
rtırm
aG
özle
m-K
ontr
ol L
iste
si
Açıklamalar
Tanı
tılan
ses
ile
önce
den
veril
en s
esle
rin b
ulun
duğu
söz
cükl
erde
n, c
ümle
ler v
e m
etin
ler o
luşt
urul
mal
ıdır.
Cüm
lele
rin v
e m
etin
lerin
anl
amlı
olm
ası i
çin
öğre
ncin
in
henü
z öğ
renm
ediğ
i ses
lerd
en o
luşa
n sö
zcük
ler i
çin
resi
m k
ulla
nıla
bilir
.
2.2.
hed
ef d
avra
nışı
için
söy
lend
iğin
de y
azm
a, ö
ğren
cini
n se
sler
i çöz
ümle
mes
inde
öne
mli
bir a
şam
adır.
Bu
aşam
a at
lanm
amal
ıdır.
Bu h
edef
ve
hede
f dav
ranı
şlar
ın ö
ğret
ilmes
i sıra
sınd
a no
ktal
ama
işar
etle
rine
öğre
ncin
in d
ikka
ti çe
kilm
eli,
hang
i nok
tala
ma
işar
eti o
lduğ
u ve
ne
amaç
la k
ulla
nıld
ı-ğı
söy
lenm
elid
ir.
26 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Aşama 5Tanıtılan Sesin Bulunduğu Cümle ve Metinleri Anlama
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.2.
5.1.
Tan
ıtıla
n se
sin b
ulun
-du
ğu c
ümle
ve
met
in
hakk
ında
soru
lan
soru
la-
ra c
evap
ver
ir.
1.1.
Tan
ıtıla
n se
sin
bulu
nduğ
u cü
mle
leri
okud
ukta
n so
nra
cüm
le il
e ilg
ili b
asit
soru
lara
cev
ap v
erir.
1.2.
Tan
ıtıla
n se
sin
bulu
nduğ
u m
etin
leri
okud
ukta
n so
nra
met
inle
ilgi
li ba
sit s
orul
ara
ceva
p ve
rir.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im
Yönt
emi
Soru
-Cev
ap
Ölç
üt B
ağım
lı Ö
lçü
Ara
cı
Açıklamalar
Cüm
le a
nlam
a iç
in s
orac
ağın
ız s
orul
ar, c
ümle
lerin
her
bir
öges
ine
göre
haz
ırlan
mal
ıdır.
Met
ni a
nlat
an b
ir re
sim
olm
ası v
e m
etni
oku
mad
an ö
nce
resi
m h
akkı
nda
konu
şulm
ası a
nlam
ayı k
olay
laşt
ırır.
Soru
lar m
etin
de g
eçen
eyl
emle
r, ki
şile
r ve
nesn
eler
hak
kınd
a ol
uştu
rulm
alı,
met
inde
geç
en b
ilgi b
irim
ine
yöne
lik o
lmal
ıdır.
Cüm
lele
rin v
e m
etin
lerin
anl
amlı
olm
ası i
çin
öğre
ncin
in h
enüz
öğr
enm
ediğ
i ses
lerd
en o
luşa
n sö
zcük
ler i
çin
resi
m k
ulla
nıla
bilir
.
27II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
OKUDUĞUNU ANLAMABölüm 1
Okuma Kurallarını Uygulama
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.3.
1.1.
Oku
ma
pozi
syon
unu
ayar
lar.
1.1.
Oku
rken
dik
otu
rur.
1.2.
Kita
bı k
endi
gör
üş m
esaf
esin
e uy
gun
uzak
lıkta
tuta
r.G
öste
rip Y
aptır
ma
Yönt
emi
Göz
lem
-Kon
trol
Lis
tesi
2.3.
1.2.
Oku
ma
kura
lların
a uy
gun
okur
.2.
1. G
özle
sat
ır ta
kibi
yap
arak
oku
r.
2.2.
Ses
siz
okum
a ku
ralla
rına
uygu
n ol
arak
oku
r. A
lıştır
may
ı Art
ırma
Göz
lem
-Kon
trol
Lis
tesi
2.3.
1.3.
Oku
ma
araç
-ger
eçle
rini
tem
iz v
e dü
zenl
i kul
la-
nır.
3.1.
Kita
plar
ın s
ayfa
ların
ı düz
gün
çevi
rir.
3.2.
Kita
plar
ını t
emiz
ve
düze
nli k
ulla
nman
ın ö
nem
ini f
ark
eder
.
3.3.
Kita
plar
ının
say
fala
rını t
emiz
tuta
r.
3.4.
Kita
plar
ını o
kudu
ktan
son
ra y
erin
e ko
yar.
Gös
terip
Yap
tırm
a Yö
ntem
iG
özle
m-K
ontr
ol L
iste
si
Açıklamalar
2.2.
hed
ef d
avra
nışı
nda
öğre
ncid
en d
udak
ların
ı har
eket
ett
irmed
en v
e se
si d
uyul
may
acak
şek
ilde
sess
iz o
kum
ası b
ekle
nmek
tedi
r.
3. h
edef
ve
hede
f dav
ranı
şlar
ı içi
n ya
pıla
ndırı
lmış
bir
öğre
tim s
ürec
inin
uyg
ulan
mas
ına
gere
k yo
ktur
. Öğr
enci
ye o
kul a
raç-
gere
çler
ini n
için
tem
iz v
e dü
zenl
i ku
llanm
ası g
erek
tiği,
okul
ara
ç-ge
reçl
erin
i tem
iz v
e dü
zenl
i kul
lanm
ası i
çin
nele
r yap
mas
ı ger
ektiğ
i oku
ma
ile il
gili
tüm
çal
ışm
alar
da a
nlat
ılmal
ıdır.
Ayr
ıca
bu
hede
f dav
ranı
şlar
a yö
nelik
hik
âyel
er o
kunm
alı,
vide
olar
izle
tilm
eli v
e gö
ster
ip y
aptır
ma
yönt
emi k
ulla
nılm
alıd
ır.
28 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Bölüm 2Okumaya Yönelik Tutum
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.3.
2.1.
Öğr
enci
oku
may
a yö
nelik
olu
mlu
tutu
m
göst
erir.
1.1.
Oku
may
a is
tekl
i olu
r.
1.2.
İle
tişim
am
açlı
okur
.
1.3.
Bilg
i edi
nmek
için
oku
r.
1.4.
Oku
mak
tan
hoşl
anır.
Dil
Den
eyim
i Yak
laşı
mı
Göz
lem
Açıklamalar
1. h
edef
ve
hede
f dav
ranı
şlar
ı içi
n ya
pıla
ndırı
lmış
bir
öğre
tim s
ürec
inin
uyg
ulan
mas
ına
gere
k yo
ktur
. Bu
hede
f dav
ranı
şlar
ı kaz
andı
rmak
için
kita
plar
oku
nmal
ı, ok
uma
saat
leri
düze
nlen
mel
i, çe
şitli
kon
ular
da (ö
r. kı
rtas
iyed
e al
dıkl
arım
ız, h
ayva
nat b
ahçe
sind
e gö
rdük
lerim
iz, a
ilem
ve
ben,
doğ
um g
ünün
de y
aptık
larım
vb.
) re
sim
ve
yazı
dan
oluş
an k
itapl
ar ö
ğren
ci il
e bi
rlikt
e ha
zırla
nara
k ok
utul
mal
ıdır.
29II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Bölüm 3Okuma Gelişimi
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.3
.3.1
. Met
ni d
oğru
ve
akıc
ı ol
arak
sesl
i oku
r.
1.1.
Met
inde
yer
ala
n sö
zcük
leri
doğr
u ok
ur.
1.2.
Hec
elem
eden
oku
r.
1.3.
Akı
cı o
kur.
Mod
el O
kum
a - T
ekra
rlı
Oku
ma
Mod
el O
kum
a - T
ekra
rlı
Oku
ma
- Hat
a D
üzel
tme
Oku
ma
Kayı
t Çiz
elge
si
2.3.
3.2.
Met
ni v
urgu
ve
tonl
a-m
a ya
para
k se
sli o
kur.
2.1.
İşi
tileb
ilir b
ir se
s to
nuyl
a ok
ur.
2.2.
Virg
ül v
e no
ktad
a du
rakl
amal
ar y
apar
.
2.3.
Nok
tala
ma
işar
etle
rine
uygu
n vu
rgu
ve to
nlam
a ya
para
k ok
ur.
2.4.
Anl
amla
ra u
ygun
vur
gu v
e to
nlam
a ya
para
k ok
ur.
Mod
el O
kum
aKo
ntro
l Lis
tesi
Açıklamalar
Hec
elem
eden
oku
mak
, ses
lerin
ve
hece
lerin
üze
rinde
dur
mad
an o
kum
aktır
. Akı
cı o
kum
anın
ise
doğr
u ok
uma,
oku
ma
hızı
ve
vurg
u ve
tonl
amal
ı oku
ma
olm
ak
üzer
e üç
bile
şeni
bul
unm
akta
dır.
Hec
elem
eden
ve
doğr
u ok
uyan
öğr
enci
ler i
çin
akıc
ı oku
ma
ve v
urgu
ve
tonl
amal
ı oku
ma
da h
edefl
eneb
ilir.
Doğ
ru v
e he
cele
med
en o
kum
a he
def d
avra
nışl
arın
da, p
erfo
rman
s be
lirle
mek
için
biri
m, "
daki
kada
oku
nan
sözc
ük s
ayıs
ı" ol
mal
ıdır.
Hec
elem
eden
oku
nan
doğr
u sö
zcük
say
ısın
ı bel
irlem
ek iç
in b
irim
, "tü
m m
etin
de h
ecel
emed
en o
kuna
n sö
zcük
say
ısı"
olm
alıd
ır.
30 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Bölüm 4Cümle Anlama
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.3.
4.1.
Oku
duğu
çeş
itli b
ilgi b
i-rim
leri
içer
en c
ümle
lerle
ilg
ili so
rula
n so
rula
ra
ceva
p ve
rir.
1.1.
Oku
duğu
cüm
lele
r ile
bu
cüm
lele
re a
it ol
an re
sim
leri
göst
erir.
1.2.
Oku
duğu
cüm
le h
akkı
nda
soru
lan
soru
lara
cev
ap v
erir.
1.3.
Sıra
lı ol
arak
ver
ilen
ve s
ıralı
bir o
layı
anl
atan
her
biri
bir
ya d
a ik
i cü
mle
lik c
ümle
kar
tını o
kuya
rak
uygu
n ol
ay k
artı
ile e
şler
.
1.4.
Bir
varlı
ğın
bir y
a da
iki ö
zelli
ğini
tanı
mla
yan
bir c
ümle
yi o
kuya
rak
ait o
lduğ
u re
smi ç
eşitl
i var
lık re
sim
leri
aras
ında
n gö
ster
ir.
1.5.
Bel
li bi
r uyg
ulam
a sı
rası
nı ta
kip
eden
etk
inlik
leri
anla
tan
her b
iri b
ir ya
da
iki c
ümle
lik c
ümle
kar
tların
ı oku
yara
k uy
gun
resi
mle
eşl
er.
1.6.
Lis
tele
me
cüm
lesi
nde
yer a
lan
sözc
ükle
ri uy
gun
resi
mle
eşl
er.
1.7.
Sıra
lı ol
arak
ver
ilen
nede
n ve
son
uç a
nlat
an c
ümle
leri
okuy
arak
cü
mle
leri
doğr
u sı
rada
resi
mle
yen
resi
m il
e eş
ler.
1.8.
Sıra
lı ol
arak
ver
ilen
prob
lem
i, pr
oble
min
çöz
ümü
ve s
onuc
unu
an-
lata
n he
r biri
bir
ya d
a ik
i cüm
lelik
cüm
le k
artla
rını o
kuya
rak
uygu
n re
sim
ile
eşle
r.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im
Yönt
emi
Soru
-Cev
ap
Ölç
üt B
ağım
lı Ö
lçü
Ara
cı
Açıklamalar
Bu h
edef
dav
ranı
şlar
için
önc
e re
sim
hak
kınd
a ko
nuşu
lmal
ı, da
ha s
onra
öğr
enci
ye c
ümle
oku
tulm
alı,
ardı
ndan
cüm
le il
e re
sim
eşl
enm
elid
ir.
31II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Bölüm 5Metin Yapılarını Tanıma
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.3.
5.1.
Ver
ilen
cüm
lele
rden
ya-
pıla
rına
uygu
n m
etin
ler
oluş
turu
r.
1.1.
Bir
öykü
yü a
nlat
an c
ümle
leri
öykü
yap
ısın
a gö
re s
ıraya
diz
er.
1.2.
Sıra
lı bi
r ola
yı a
nlat
an c
ümle
leri
olay
sıra
sına
gör
e sı
raya
diz
er.
1.3.
Bir
varlı
ğın
/ yer
in v
b. ö
zelli
kler
ini t
anım
laya
n cü
mle
leri
sıra
ya d
izer
.
1.4.
İki
var
lığın
/ ye
rin v
b. b
enze
r ve
fark
lı yö
nler
ini a
nlat
an c
ümle
leri
benz
erlik
ve
fark
lılık
ola
rak
grup
lar.
1.5.
Bel
irli b
ir uy
gula
ma
sıra
sı o
lan
etki
nlik
leri
anla
tan
cüm
lele
ri uy
gu-
lanm
a sı
rası
na g
öre
sıra
ya d
izer
.
1.6.
Pro
blem
, çöz
üm v
e so
nuç
anla
tan
cüm
lele
ri pr
oble
m, ç
özüm
ve
sonu
ç sı
rası
na g
öre
sıra
ya d
izer
.
Met
in Y
apıs
ı Öğr
etim
i Ko
ntro
l Lis
tesi
Açıklamalar
İlk o
lara
k, ö
ğren
cide
n ka
rışık
sıra
da v
erile
n öy
kü /
sıra
lı ol
ay re
sim
li ka
rtla
rını s
ıraya
diz
mes
i ist
enm
elid
ir. İk
inci
ola
rak,
resi
mle
rle il
gili
cüm
lele
r kar
ışık
sıra
da
veril
erek
, öğr
enci
den
cüm
lele
ri ok
uyup
resi
mle
rle e
şlem
esi i
sten
mel
idir.
Üçü
ncü
olar
ak, r
esim
ler k
aldı
rılar
ak, ö
ğren
cide
n cü
mle
leri
sıra
ya d
izm
esi i
sten
mel
i ve
son
olar
ak c
ümle
leri
şem
atik
düz
enle
yici
ye y
erle
ştirm
esi i
sten
mel
idir.
Böy
lece
öğr
enci
resi
mle
rden
yar
alan
arak
yap
ı hak
kınd
a fik
ir ed
inec
ek, c
ümle
lerle
eşl
eyer
ek
bunl
arı y
apıy
a uy
gun
sıra
ya d
izec
ek, s
on o
lara
k da
yap
ıyı g
örse
lleşt
iren
şem
aya
yerle
ştire
rek
yapı
yı b
ütün
ola
rak
göre
bile
cekt
ir.
32 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Bölüm 6
Metin Anlama
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
önte
m
ve T
ekni
kler
i
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
Değ
erle
ndir
me
Yönt
em v
e A
raçl
arı
2.3.
6.1.
Çeş
itli t
ürde
yaz
ılmış
me-
tinle
ri ok
uduk
tan
sonr
a bi
lgi b
irim
leri
ile il
gili
soru
lan
soru
lara
cev
ap
verir
.
1.1.
Bi
r öyk
üyü
okud
ukta
n so
nra
öykü
öge
leri
ile il
gili
soru
lan
soru
lara
cev
ap
verir
.1.
2.
Oku
duğu
bir
met
nin
konu
su il
e ilg
ili s
orul
an s
orul
ara
ceva
p ve
rir.
1.3.
Bi
r anı
yı o
kudu
ktan
son
ra a
nı ö
gele
ri ile
ilgi
li so
rula
n so
rula
ra c
evap
ver
ir.1.
4.
Bir ş
iiri o
kudu
ktan
son
ra ş
iir il
e ilg
ili s
orul
an s
orul
ara
ceva
p ve
rir.
1.5.
O
kudu
ğu b
ir şi
irin
ana
duyg
usu
ile il
gili
soru
lan
soru
lara
cev
ap v
erir.
1.6.
O
kudu
ğu b
ir m
etin
deki
kah
ram
anla
rın fi
ziks
el v
e ki
şise
l öze
llikl
eri i
le il
gili
soru
lan
soru
lara
cev
ap v
erir.
1.7.
O
kudu
ğu b
ir m
etin
de iş
lene
n ol
ay k
arşı
sınd
a ka
hram
anın
duy
gula
rı ile
ilgi
li so
rula
n so
rula
ra c
evap
ver
ir.1.
8.
Sıra
lı bi
r ola
yı a
nlat
an m
etni
oku
dukt
an s
onra
sıra
lana
n ol
ayla
rla il
gili
soru
-la
n so
rula
ra c
evap
ver
ir.
1.9.
Ta
nım
lam
a m
etni
ni o
kudu
ktan
son
ra ta
nım
lana
n va
rlığı
n / y
erin
öze
llikl
eri
ile il
gili
soru
lan
soru
lara
cev
ap v
erir.
1.10
. Sıra
lı bi
r etk
inliğ
i içe
ren
bir m
etni
oku
dukt
an s
onra
sıra
lana
n aş
amal
arla
ilgi
li so
rula
n so
rula
ra c
evap
ver
ir.1.
11. K
arşı
laşt
ırma
met
nini
oku
dukt
an s
onra
kar
şıla
ştırı
lan
ögel
erin
ben
zerli
k ve
fa
rklıl
ıkla
rı ile
ilgi
li so
rula
n so
rula
ra c
evap
ver
ir.
1.12
. Lis
tele
me
met
nini
oku
dukt
an s
onra
list
elen
en ö
gele
rle il
gili
soru
lan
soru
lara
ce
vap
verir
.1.
13. N
eden
-son
uç m
etni
ni o
kudu
ktan
son
ra n
eden
ve
sonu
çlar
ile
ilgili
sor
ulan
so
rula
ra c
evap
ver
ir.1.
14. G
ünce
l bir
prob
lem
i anl
atan
bir
met
in o
kudu
ktan
son
ra p
robl
em, ç
özüm
ve
sonu
ç ile
ilgi
li so
rula
n so
rula
ra c
evap
ver
ir.
Met
in Y
apıs
ı Öğr
etim
iO
kudu
ğunu
Anl
ama
Ölç
ü A
racı
2.3.
6.2.
Çeş
itli t
ürde
yaz
ılmış
me-
tinle
ri ok
uduk
tan
sonr
a an
latır
.
2.1.
Bi
r öyk
üyü
okud
ukta
n so
nra
olay
sıra
sına
gör
e an
latır
. 2.
2.
Bir a
nıyı
oku
dukt
an s
onra
ola
y sı
rası
na g
öre
anla
tır.
2.3.
Sı
ralı
bir o
layı
içer
en b
ir m
etni
oku
dukt
an s
onra
ola
y sı
rası
na g
öre
anla
tır.
2.4.
Ta
nım
lam
a m
etni
ni o
kudu
ktan
son
ra ta
nım
lana
nın
özel
likle
rini a
nlat
ır.2.
5.
Sıra
lı bi
r etk
inliğ
i içe
ren
bir m
etni
oku
dukt
an s
onra
etk
inlik
sıra
sına
gör
e an
latır
.2.
6.
Karş
ılaşt
ırma
met
nini
oku
dukt
an s
onra
kar
şıla
ştırı
lan
ögel
erin
ben
zerli
k ve
fa
rklıl
ıkla
rını a
nlat
ır.2.
7.
List
elem
e m
etni
ni o
kudu
ktan
son
ra li
stel
enen
öge
leri
anla
tır.
2.8.
N
eden
-son
uç m
etni
ni o
kudu
ktan
son
ra n
eden
ve
sonu
çlar
ı anl
atır.
2.9.
G
ünce
l bir
prob
lem
i anl
atan
met
ni o
kudu
ktan
son
ra p
robl
em, ç
özüm
ve
sonu
ç ög
eler
ini a
nlat
ır.
Küm
ülat
if Te
krar
Str
atej
isi
Oku
duğu
nu A
nlat
ma
Kont
rol L
iste
si
Açıklamalar
1. h
edef
ve
hede
f dav
ranı
şlar
ı içi
n m
etin
yap
ısı ö
ğret
imin
de ç
eşitl
i etk
inlik
ler y
apıla
bilir
. Örn
eğin
met
in ö
gele
rini,
ilgili
şem
atik
düz
enle
yici
ye y
erle
ştiri
lebi
lir, m
etin
par
çala
ra
ayrıl
arak
birl
eştir
ilebi
lir, m
etin
öge
lerin
in a
ltı k
ırmız
ı kal
emle
çiz
ilebi
lir. B
u et
kinl
ikle
rin h
er b
iri b
irkaç
kez
fark
lı iç
erik
te a
ncak
ayn
ı yap
ıda
met
inle
rle y
apılm
alıd
ır.2.
hed
ef v
e he
def d
avra
nışl
arı i
çin
met
in k
ümül
atif
olar
ak a
nlat
tırılı
rken
öğr
enci
ye ö
nce
met
nin
birin
ci k
ısm
ı oku
tulm
alı v
e an
latt
ırılm
alı,
daha
son
ra ik
inci
kıs
mı o
kutu
lmal
ı ve
anla
ttırm
alı,
daha
son
ra d
iğer
kıs
ım o
kutu
lmad
an ö
nce
bir v
e ik
inci
kıs
mı ö
ğren
cide
n bi
rlikt
e an
latm
ası i
sten
mel
idir.
Bu
şeki
lde
bütü
n m
etin
anl
atıla
na k
adar
dev
am e
dilm
edir.
M
etin
lerin
uzu
nluğ
u öğ
renc
inin
düz
eyin
e uy
gun
olm
alı,
bölü
nere
k an
latıl
acak
kıs
ma
da a
ynı ş
ekild
e öğ
renc
i düz
eyin
e ve
met
nin
yapı
sına
gör
e ka
rar v
erilm
edir.
Örn
ek ö
ğret
me-
öğre
nme
süre
ci b
ölüm
ünde
1.1
4. h
edef
dav
ranı
şı iç
in d
ers
plan
ı, "D
ers
Plan
ı Örn
eği I
II"te
" yer
alm
akta
dır.
33II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Bölüm 7
Gerçek Yaşam Uygulamaları
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
önte
m
ve T
ekni
kler
i
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
Değ
erle
ndir
me
Yönt
em v
e A
raçl
arı
2.3.
7.1.
Oku
l yaş
amın
da o
kum
a be
ceris
ini k
ulla
nır.
1.1.
Yer
ve
oda
isim
lerin
i oku
yara
k ok
ulda
gitm
ek is
tedi
ği y
eri b
ulur
.
1.2.
Ev
için
ver
ilen
okum
a öd
evle
rini y
apar
.
1.3.
Yaz
ılı ö
dev
yöne
rgel
erin
e uy
gun
olar
ak v
erile
n öd
evle
rini y
apar
.
1.4.
Haf
talık
der
s pr
ogra
mın
a uy
gun
olar
ak d
ers
hazı
rlığı
yap
ar.
1.5.
Der
se u
ygun
ola
n de
rs k
itabı
nı s
eçer
.
1.6.
Oku
lda
bulu
nan
yazı
lı uy
arı t
abel
alar
daki
uya
rılar
a uy
gun
davr
anır.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im Y
önte
mi
Gör
ev A
naliz
i
Kend
ini İ
zlem
e
Göz
lem
-Kon
trol
Lis
tesi
2.3.
7.2.
Oku
ma
alış
kanl
ığı k
aza-
nır.
2.1.
İlg
i ala
nlar
ına
uygu
n m
etin
leri,
kita
plar
ı oku
r.
2.2.
İlg
i ala
nlar
ına
uygu
n İn
tern
et s
ayfa
ların
daki
yaz
ıları
okur
.
--
---
Oku
ma
İzle
me
List
esi
2.3.
7.3.
Bilg
i edi
nmek
am
acıy
la
okum
a be
ceris
ini k
ulla
-nı
r.
3.1.
Bir
şem
a, g
rafik
ya
da ta
blod
a ve
rilen
bilg
ileri
okuy
arak
sor
ulan
sor
ular
a ce
vap
verir
.
3.2.
Bilg
isay
ar, t
able
t, ce
p te
lefo
nu v
b. te
knol
ojik
ara
çlar
daki
ekr
an y
azıla
rını
okuy
arak
dos
ya y
a da
uyg
ulam
ayı a
çar.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im Y
önte
mi
Soru
-Cev
apKo
ntro
l Lis
tesi
2.3.
7.4.
İlet
işim
ve
habe
rleşm
ek
amac
ıyla
oku
ma
bece
ri-si
ni k
ulla
nır.
4.1.
Bilg
isay
ar, t
able
t ve
cep
tele
fonu
ndan
ele
ktro
nik
post
alar
ını o
kuya
rak
habe
rleşi
r.
4.2.
Cep
tele
fonu
ndan
mes
ajla
rını o
kuya
rak
habe
rleşi
r.
4.3.
Bilg
i ya
da h
atırl
atm
a am
acıy
la y
azıla
n kı
sa n
otla
rı ok
uyar
ak il
etiş
im k
urar
.
4.4.
Kıs
altm
alar
ı bul
unan
yaz
ılı a
dres
leri
okur
.
4.5.
Tel
efon
num
aral
arın
ı oku
r.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im Y
önte
mi
Soru
-Cev
apKo
ntro
l Lis
tesi
2.3.
7.5.
Gün
lük
yaşa
mın
da o
ku-
ma
bece
risin
i kul
lanı
r.
5.1.
Haz
ırlan
an b
ir al
ışve
riş li
stes
ine
uygu
n ol
arak
alış
veriş
yap
ar.
5.2.
Ürü
nler
in ü
retim
ve
son
kulla
nma
tarih
lerin
i oku
yara
k al
ışve
riş y
apar
.
5.3.
Yaz
ılı y
öner
gele
re u
ygun
ola
rak
fizik
sel a
ktiv
ite y
apar
.
5.4.
Fat
ural
arda
ki b
ilgile
ri ok
uyar
ak ö
dem
e ya
par.
Etki
nlik
Tem
elli
Öğr
etim
Göz
lem
-Kon
trol
Lis
tesi
34 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Bölüm 7
Gerçek Yaşam Uygulamaları
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
önte
m
ve T
ekni
kler
i
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
Değ
erle
ndir
me
Yönt
em v
e A
raçl
arı
2.3.
7.6.
Sos
yal y
aşan
tısın
da o
ku-
ma
bece
risin
i kul
lanı
r.
6.1.
Bir
oyun
u, k
ural
ların
ı oku
yara
k oy
nar.
6.2.
Çev
rede
ki b
ilgi a
fişi v
e ta
bela
lard
a ye
r ala
n ya
zıla
ra u
ygun
dav
ranı
r.
6.3.
Res
tora
n, p
asta
ne, k
afe
vb. y
erle
rde
men
üler
i oku
yara
k yi
yece
k-iç
ecek
si
pariş
ede
r.
6.4.
Sin
ema,
tiya
tro,
kon
ser g
ibi e
tkin
lik b
iletle
rinde
ki b
ilgile
ri ok
uyar
ak
etki
nliğ
e ka
tılır.
6.5.
Ula
şım
ara
çlar
ı üze
rinde
ki y
azıla
rı ok
uyar
ak is
tene
n ye
re g
ider
.
Etki
nlik
Tem
elli
Öğr
etim
Göz
lem
-Kon
trol
Lis
tesi
2.3.
7.7.
Zam
anın
ı yön
etm
ek
için
oku
ma
bece
risin
i ku
llanı
r.
7.1.
Haf
talık
der
s pr
ogra
mın
a uy
gun
olar
ak d
ers
araç
-ger
eçle
rini s
ınıfa
ge
tirir.
7.2.
Tak
vim
ve
saat
i oku
yara
k ok
ula
ve d
erse
zam
anın
da g
elir.
7.3.
Gün
lük
ve h
afta
lık p
lanl
ama
yapa
r.
7.4.
Bel
irli g
ün v
e ha
ftal
arı t
akvi
mde
n ta
kip
eder
.
7.5.
Gün
lük
yaşa
ntıs
ında
baş
lam
a ve
biti
ş sü
resi
ver
ilen
zam
an ç
izel
gele
rine
uygu
n da
vran
ır.
Gör
ev A
naliz
i
Kend
ini İ
zlem
e-Ta
kvim
Ça
lışm
ası
Göz
lem
-Kon
trol
Lis
tesi
2.3.
7.8.
Sağ
lık v
e gü
venl
iğin
i ko
rum
ak iç
in o
kum
a be
ceris
ini k
ulla
nır.
8.1.
Güv
enlik
ile
ilgili
uya
rı ya
zı v
e iş
aret
lerin
e uy
gun
davr
anır.
8.2.
Sağ
lıkla
ilgi
li uy
arı y
azı v
e iş
aret
lerin
e uy
gun
davr
anır.
8.3.
Sıra
lı ol
arak
ver
ilen
yazı
lı yö
nerg
eler
i uyg
ulay
arak
ev
alet
lerin
i çal
ıştır
ır.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im Y
önte
mi
Etki
nlik
Tem
elli
Öğr
etim
Göz
lem
-Kon
trol
Lis
tesi
Açıklamalar
Yazı
ve
işar
etle
ri ok
uma
hede
f dav
ranı
şlar
ı; do
ğrud
an ö
ğret
im y
önte
mi i
le s
ınıft
a öğ
retil
mel
i, da
ha s
onra
dra
mat
izas
yonl
a bu
yaz
ı ve
işar
etle
ri gö
rdüğ
ünde
nas
ıl da
vran
acağ
ı uyg
ulat
ılmal
ıdır.
Öğr
enci
nin
öğre
ndiğ
i ger
çek
yaşa
m u
ygul
amal
arın
ı yaş
antıs
ında
kul
lana
bilm
esi i
çin
hede
f dav
ranı
şlar
öğr
etild
ikte
n so
nra
öğre
nciy
i ge
rçek
çev
reye
göt
ürer
ek g
enel
lem
e ya
pmal
arı i
çin
aile
ler y
önle
ndiri
lmel
idir.
1.2.
, 1.3
., 1.
4., 1
.5.,
7.1,
.7.2
., 7.
3., 7
.4. b
irer k
işis
el o
rgan
izas
yon
hede
flerid
ir. B
u ne
denl
e bu
bec
erile
ri ka
zand
ırmak
için
önc
e aş
amal
ar g
örev
ana
lizi i
le s
ırala
n-m
alı,
daha
son
ra k
işis
el o
rgan
izas
yond
a ku
llanı
lan
kend
ini i
zlem
e çi
zelg
eler
i, aj
anda
def
teri
hazı
rlam
a, g
ünlü
k / h
afta
lık /
aylık
takv
imle
r olu
ştur
ma
gibi
org
ani-
zasy
onu
sağl
ayan
des
tekl
eyic
i çiz
elge
lerd
en y
arar
lanı
lara
k bu
bec
erile
r kaz
andı
rılm
alıd
ır.
4.1.
gib
i hed
ef d
avra
nışl
arın
çal
ışıla
bilm
esi i
çin
öğre
ncin
in b
u ar
aç-g
ereç
leri
kulla
nmay
ı bilm
esi g
erek
ir.
35II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
YAZILI İFADEBölüm 1
Yazım Kurallarını Uygulama
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.4.
1.1.
Yaz
ma
pozi
syon
unu
ayar
lar.
1.1.
Yaz
arke
n de
fter
ine
doğr
u eğ
ilere
k ra
hat y
azab
ilece
ği ş
ekild
e ot
urur
.
1.2.
Def
teri
kend
i gör
üş v
e ya
zma
mes
afes
ine
uygu
n uz
aklık
ta tu
tar.
Gös
terip
Yap
tırm
a Yö
ntem
iG
özle
m-K
ontr
ol L
iste
si
2.4.
1.2.
Düz
enli
yaza
r.
2.1.
Sat
ır ta
kibi
yap
arak
yaz
ar.
2.2.
Söz
cükl
er a
rası
nda
uygu
n bo
şluk
bıra
kara
k ya
zar.
2.3.
Har
fler a
rası
nda
uygu
n bo
şluk
bıra
kara
k ya
zar.
2.4.
Cüm
lele
r ara
sınd
a uy
gun
boşl
uk b
ıraka
rak
yaza
r.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im
Yönt
emi
Kend
ini İ
zlem
eYa
zı Ö
rneğ
i Ana
lizi
2.4.
1.3.
Cüm
le v
e m
etin
yaz
ar-
ken
yazı
m k
ural
ların
a uy
ar.
3.1.
Cüm
leye
büy
ük h
arfle
baş
lar.
3.2.
Cüm
le s
onun
a no
kta
koya
r.
3.3.
Cüm
le s
onun
daki
nok
tada
n so
nra
cüm
leye
büy
ük h
arfle
baş
lar.
3.4.
Sor
u cü
mle
lerin
in s
onun
a so
ru iş
aret
i koy
ar.
3.5.
Sor
u iş
aret
inde
n so
nra
cüm
leye
büy
ük h
arfle
baş
lar.
3.6.
Öze
l isi
mle
rin b
aş h
arfle
rini b
üyük
har
fle y
azar
.
3.7.
Öze
l ism
e ge
len
ekle
ri ke
sme
işar
eti k
ulla
nara
k ay
rı ya
zar.
3.8.
Birb
iri a
rdın
ca s
ırala
nan
eş g
örev
li sö
zcük
ler v
e sö
zcük
gru
plar
ının
ar
asın
a vi
rgül
koy
ar.
3.9.
Duy
gu v
e se
slen
me
ifade
lerin
de ü
nlem
işar
eti k
ulla
nır.
3.10
. Sat
ır so
nuna
sığ
may
an s
özcü
kler
için
kes
me
işar
eti k
ulla
nır.
3.11
. Yaz
ı içi
nde
geçe
n sa
at, t
arih
ve
sıra
bild
iren
sayı
lard
a no
kta
kulla
nır.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im
Yönt
emi
Kend
ini İ
zlem
eYa
zı Ö
rneğ
i Ana
lizi
2.4.
1.4.
Yazı
ara
ç-ge
reçl
erin
i te-
miz
ve
düze
nli k
ulla
nır.
4.1.
Yaz
ı ara
ç-ge
reçl
erin
i tem
iz v
e dü
zenl
i kul
lanm
anın
öne
min
i far
k ed
er.
4.2.
Yaz
ı ara
ç-ge
reçl
erin
i çal
ışm
a so
nund
a ye
rine
koya
r.
4.3.
Def
terle
rini d
üzgü
n ku
llanı
r.
Gös
terip
Yap
tırm
a Yö
ntem
iG
özle
m-K
ontr
ol L
iste
si
Açıklamalar
4. h
edef
ve
hede
f dav
ranı
şlar
için
yap
ıland
ırılm
ış b
ir öğ
retim
sür
ecin
in u
ygul
anm
asın
a ge
rek
yokt
ur. Ö
ğren
ciye
yaz
ı ara
ç-ge
reçl
erin
i niç
in te
miz
kul
lanm
ası g
e-re
ktiğ
i, ya
zı a
raç-
gere
çler
ini t
emiz
ve
düze
nli k
ulla
nmas
ı içi
n ne
ler y
apm
ası g
erek
tiği y
azm
a ile
ilgi
li tü
m ç
alış
mal
arda
anl
atılm
alıd
ır. A
yrıc
a bu
hed
ef d
avra
nışl
ara
yöne
lik h
ikây
eler
oku
nmal
ı, vi
deol
ar iz
letil
mel
i ve
göst
erip
yap
tırm
a yö
ntem
i kul
lanı
lmal
ıdır.
36 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Bölüm 2Dikte Yoluyla Yazma
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.4.
2.1.
Bir
met
in y
azdı
rılırk
en
söyl
enen
sözc
ükle
ri do
ğru
ve a
kıcı
ola
rak
yaza
r.
1.1.
Bir
met
in y
azdı
rılırk
en s
öyle
nen
sözc
ükle
ri do
ğru
olar
ak y
azar
.
1.2.
Bir
met
in y
azdı
rılırk
en s
öyle
nen
sözc
ükle
ri ak
ıcı y
azar
.
Kapa
t- K
opya
la- K
arşı
laşt
ır St
rate
jisi
Hed
ef K
oym
a
Hat
a A
naliz
i
Yazm
a Ka
yıt Ç
izel
gesi
Açıklamalar
Doğ
ru v
e ak
ıcı y
azm
a iç
in p
uanl
ama
yapa
rken
, bel
irli b
ir bi
rim s
eçm
eniz
, öğr
enci
gel
işim
ini i
zlem
eniz
açı
sınd
an ö
nem
lidir.
Doğ
ru y
azm
a iç
in s
özcü
k sa
yısı
(ör.
söyl
enen
15
sözc
ükte
yaz
dığı
doğ
ru s
özcü
k sa
yısı
) seç
ilmel
idir.
Akı
cı y
azm
a iç
in is
e sü
re s
eçilm
elid
ir (b
ir da
kika
da y
azıla
n sö
zcük
say
ısı).
Öğr
etim
tekn
ikle
rinde
öne
rilen
, Kop
yala
-Kar
şıla
ştır
stra
tejis
i şu
şeki
lde
uygu
lanı
r: a)
öğr
enci
söz
cüğe
bak
ar, b
) söz
cüğü
kap
atır,
c) s
özcü
ğü y
azar
, d) s
özcü
ğü a
çar
ve ö
rnek
le k
arşı
laşt
ırır,
e) e
ğer d
oğru
ysa
peki
ştiri
lir, d
eğils
e bi
rkaç
kez
söz
cüğe
bak
arak
yaz
ar v
e ye
nide
n ay
nı s
ürec
i den
er.
37II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Bölüm 3Yazmaya Yönelik Tutum
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.4.
3.1.
Yaz
may
a yö
nelik
olu
mlu
tu
tum
gös
terir
.
1.1.
Yaz
may
a is
tekl
i olu
r.
1.2.
Yaz
ıyı i
letiş
im a
maç
lı ku
llanı
r.
1.3.
Yaz
may
ı bilg
i edi
nmek
ve
bilg
i ver
mek
için
kul
lanı
r.
Dil
Den
eyim
i Yak
laşı
mı
Göz
lem
Açıklamalar
1. h
edef
ve
hede
f dav
ranı
şlar
ı içi
n ya
pıla
ndırı
lmış
bir
öğre
tim s
ürec
inin
uyg
ulan
mas
ına
gere
k yo
ktur
. Bu
hede
f dav
ranı
şlar
ı kaz
andı
rmak
için
kita
plar
haz
ırlat
ıl-m
alı,
çeşi
tli k
onul
arda
(ör.
kırt
asiy
ede
aldı
klar
ımız
, hay
vana
t bah
çesi
nde
görd
ükle
rimiz
, aile
m v
e be
n, d
oğum
gün
ünde
yap
tıkla
rım v
b.) r
esim
ve
yazı
dan
oluş
an
kita
plar
öğr
enci
ile
birli
kte
hazı
rlanm
alıd
ır.
38 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Bölüm 4Cümle Oluşturma ve Cümle Tamamlama
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.4.
4.1.
Kur
allı
ve a
nlam
lı cü
mle
-le
r olu
ştur
ur.
1.1.
Ver
ilen
sözc
ükle
rden
kur
allı
ve a
nlam
lı cü
mle
olu
ştur
ur.
1.2.
Cüm
lele
ri ku
rallı
ve
anla
mlı
cüm
lele
r ola
cak
şeki
lde
düze
ltir.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im
Yönt
emi
Ölç
üt B
ağım
lı Ö
lçü
Ara
cı
2.4.
4.2.
Çeş
itli k
onul
arda
ve
yapı
lard
a ya
zılm
ış, y
a-rım
bıra
kıla
n cü
mle
leri
tam
amla
r.
2.1.
Çeş
itli k
onul
arda
ve
yapı
lard
a ya
zılm
ış c
ümle
lerd
e bo
ş bı
rakı
lan
yere
uyg
un o
lan
sözc
üğü,
bak
arak
yaz
ar.
2.2.
Çeş
itli k
onul
arda
ve
yapı
lard
a ya
zılm
ış c
ümle
lerd
e bo
şluk
lara
uy
gun
sözc
üğü
yaza
r.
2.3.
Çeş
itli k
onul
arda
ve
yapı
lard
a ya
zılm
ış, y
arım
bıra
kıla
n cü
mle
leri
tam
amla
r.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im
Yönt
emi
Boşl
uk D
oldu
rma
Test
i
Açıklamalar
1.1.
hed
ef d
avra
nışı
için
örn
ek; ç
içek
- A
li - t
oplu
yor.
1.2.
hed
ef d
avra
nışı
için
yan
lış o
luşt
urul
muş
örn
ek c
ümle
ler:
"ked
inin
süt
içti"
ya
da "i
çti k
edi s
üt".
2.1.
hed
ef d
avra
nışı
için
öğr
enci
den
çeşi
tli k
onul
arda
ve
yapı
lard
a ya
zılm
ış c
ümle
lerd
e bo
şluk
lara
resm
i ve
yazı
lı fo
rmu
olan
/ sa
dece
yaz
ılı fo
rmu
olan
söz
cükl
er
aras
ında
n uy
gun
sözc
üğü
seçi
p ya
zmas
ı ist
enir.
2.2.
hed
ef d
avra
nışı
için
öğr
enci
nin
bild
iği b
ir şa
rkıd
a ek
sik
bıra
kıla
n na
kara
tları,
tekr
arlı
olar
ak b
akıla
n bi
r res
imli
kita
ptan
olu
ştur
ulan
met
inde
eks
ik b
ırakı
lan
diya
logl
arı,
bir g
ünde
yap
tıkla
rını i
çere
n cü
mle
lerd
e bo
şluk
lara
uyg
un s
özcü
kler
i yaz
mas
ı ist
eneb
ilir.
Cüm
lede
boş
bıra
kıla
n ye
rler,
kulla
nım
sık
lığı y
ükse
k ol
an
çeşi
tli tü
rde
sözc
ükle
r içi
n ol
mal
ı; sa
dece
isim
, eyl
em d
eğil,
nite
lem
e, y
er b
ildirm
e, te
krar
bild
irme,
işar
et b
ildirm
e gi
bi s
özcü
k tü
rlerin
i de
içer
mel
idir.
2.3.
hed
ef d
avra
nışı
için
bağ
laçl
ı cüm
le ta
mam
lam
a da
çal
ışılm
alıd
ır. Ö
rneğ
in "Ö
mer
oku
la g
ider
ken
çok
kork
muş
tu ç
ünkü
.....".
"Tuv
alet
ler ç
ok k
irliy
di b
unun
için
...
...."
39II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Bölüm 5Cümle Yazma
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.4.
5.1.
Ver
ilen
resim
lerle
ilgi
li cü
mle
ler y
azar
.
1.1.
Eyl
em y
a da
bir
olay
içer
en re
sim
li ka
rt v
erild
iğin
de, o
layı
ya
da
eyle
mi a
nlat
an b
asit
kura
llı c
ümle
yaz
ar.
1.2.
Sıra
lı bi
r ola
y iç
eren
resi
mli
kart
lar v
erild
iğin
de, h
er b
ir ka
rtı a
nlat
an
bir y
a da
iki c
ümle
yaz
ar.
1.3.
Bel
li bi
r uyg
ulam
a sı
rası
nı ta
kip
eden
etk
inlik
leri
anla
tan
resi
mli
kart
lar v
erild
iğin
de, h
er b
ir ka
rtı a
nlat
an b
ir ya
da
iki c
ümle
yaz
ar.
1.4.
Bas
it te
k ol
aylı
bir ö
ykü
içer
en re
sim
li ka
rtla
r ver
ildiğ
inde
, her
bir
kart
ı anl
atan
bir
ya d
a ik
i cüm
le y
azar
.
1.5.
Bir
yer /
var
lık v
b. re
sim
li ka
rt v
erild
iğin
de re
sim
de v
erile
n ye
r /
varlı
k vb
. öze
llikl
erin
i bas
it cü
mle
lerle
yaz
ar.
1.6.
Sıra
lı ol
arak
ver
ilen
nede
n ve
son
uç a
nlat
an re
sim
li ka
rtla
r ver
ildi-
ğind
e he
r bir
kart
ı anl
atan
bir
ya d
a ik
i cüm
le y
azar
.
1.7.
Pro
blem
çöz
üm v
e so
nucu
anl
atan
resi
mli
kart
lar v
erild
iğin
de, h
er
bir k
artı
anla
tan
bir y
a da
iki c
ümle
yaz
ar.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im
Yönt
emi
Kont
rol L
iste
si
2.4.
5.2.
Kim
, ne
yapı
yor,
nere
-de
, ne
zam
an, n
eden
gi
bi s
orul
ara
ceva
p ve
rere
k, v
erile
n cü
mle
yi
geni
şlet
erek
yaz
ar.
2.1.
Öğr
enci
kim
, kim
in, n
e ya
pıyo
r, ne
rede
, ne
zam
an s
orul
arın
a ce
vap
vere
rek,
ver
ilen
cüm
leyi
gen
işle
tere
k ya
zar.
2.2.
Ned
en v
e na
sıl s
orul
arın
a ce
vap
vere
rek,
ver
ilen
cüm
leyi
gen
işle
te-
rek
yaza
r.
Cüm
le B
irleş
tirm
eO
rtal
ama
Cüm
le
Uzu
nluğ
u
Açıklamalar
1. h
edef
için
önc
elik
le b
ir re
smin
gös
teril
erek
üze
rinde
kon
uşul
mas
ı, da
ha s
onra
öğr
enci
den
resm
i anl
atan
bir
cüm
le y
azm
asın
ın is
tenm
esi v
e cü
mle
nin
öğre
nci
ile b
irlik
te e
tkile
şim
li di
yalo
glar
a ye
r ver
ilere
k dü
zelti
lmes
i ger
ekm
ekte
dir.
1.1.
’ den
1.8
.’ e k
adar
ola
n he
def d
avra
nışl
ar iç
in c
ümle
örn
ekle
ri sı
rası
ile
aşağ
ıda
yer a
lmak
tadı
r:
1.1.
"Elif
çiç
ek to
pluy
or."
"Ked
i köp
eği k
oval
ıyor
."
1.2.
Özl
em ç
içek
leri
topl
adı.
Vazo
ya s
u do
ldur
du. Ç
içek
leri
vazo
ya k
oydu
1.3.
Ekm
ek o
rtad
an k
esili
r. İç
ine
yağ
sürü
lür.
İçin
e pe
ynir
konu
r.
1.4.
Zey
nep
okul
dan
geld
i. M
asan
ın ü
zerin
deki
kur
abiy
eler
i gör
dü. Z
eyne
p bü
tün
kura
biye
leri
yedi
. Zey
nep’
in k
arnı
ağr
ıdı.
1.5.
(İne
k re
smi v
erili
r). İ
nek
ot y
er. İ
nek
bize
süt
ver
ir.
1.6.
Ali
çok
acık
mış
tı. A
li bü
tün
kura
biye
leri
bitir
di.
1.7.
Sev
gi e
lini k
esti.
Yar
a ba
ndı y
apış
tırdı
. Eli
artık
kan
amıy
or.
2.1.
ve
2.2.
hed
efler
inde
söz
diz
imse
l olg
unlu
ğu a
rtırm
ak iç
in c
ümle
birl
eştir
me
tekn
iği k
ulla
nılm
alıd
ır. B
u te
knik
le ö
ğren
cile
rin ç
ekird
ek c
ümle
leri
etki
li şe
kild
e ku
llanm
alar
ına,
tekr
ar y
azm
alar
ına,
bu
cüm
lele
ri an
lam
alar
ına,
göz
den
geçi
rmel
erin
e ve
gel
iştir
mel
erin
e ya
rdım
cı o
lunm
akta
dır.
Çeki
rdek
cüm
lele
r ver
ilirk
en
geni
şlet
ilebi
lece
k cü
mle
olm
asın
a di
kkat
edi
lmel
idir.
40 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Bölüm 6Metin Yazma
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.4.
6.1.
Çeş
itli t
ür v
e ya
pıda
m
etin
ler y
azar
.
1.1.
Tan
ımla
ma
met
ni y
azar
.
1.2.
Anı
sını
yaz
ar.
1.3.
Gün
lük
yaza
r.
1.4.
Bas
it bi
r öyk
ü ya
zar.
1.5.
Bel
li bi
r uyg
ulam
a sı
rası
nı ta
kip
eden
etk
inlik
leri
anla
tan
sıra
lam
a m
etni
yaz
ar.
1.6.
Kar
şıla
ştırm
a m
etni
yaz
ar.
1.7.
Lis
tele
me
met
ni y
azar
1.8.
Bir
olay
ın o
luş
sıra
sını
anl
atan
sıra
lam
a m
etni
yaz
ar.
1.9.
Pro
blem
çöz
üm m
etni
yaz
ar.
1.10
. Oku
duğu
bir
met
ni k
endi
cüm
lele
ri ile
yaz
ar.
1.11
. Yaz
dığı
met
ne u
ygun
bir
başl
ık y
azar
.
Met
in Y
apıs
ı Öğr
etim
i+
Yazm
a Ö
ğret
im A
şam
ala-
rının
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im
Yönt
emi i
le Ö
ğret
imi
Met
in Ö
gele
ri Ko
ntro
l Li
stes
i
Yazı
lan
Sözc
ük S
ayıs
ı Ka
yıt Ç
izel
gesi
Açıklamalar
Yazm
a öğ
retim
ine,
met
in y
apıs
ı öğr
etim
i ile
baş
lanm
alıd
ır. Y
azm
a aş
amal
arı i
se p
lanl
ama-
tasl
ak o
luşt
urm
a-ko
ntro
l etm
e-dü
zeltm
e, p
ayla
şma
ve k
itap
oluş
turm
a-da
n ol
uşur
. Dah
a de
tayl
ı açı
klam
a öz
el ö
ğret
im y
önte
mle
ri kı
smın
da s
unul
muş
tur.
Konu
seç
imin
de ö
ğren
cini
n gü
nlük
yaş
antıs
ına
uygu
n ko
nula
rın s
eçim
ine
dikk
at e
dilm
elid
ir. Ö
rneğ
in ta
nım
sal b
ir m
etin
yaz
dırm
ak is
teni
rse
sevd
iği b
ir ha
yvan
ı, ki
şiyi
, yer
i tan
ıtan
bir y
azı y
azm
ası;
prob
lem
çöz
üm m
etni
yaz
mas
ı ist
enirs
e ar
kada
ş ka
vgas
ı, öd
evi e
vde
unut
ma
gibi
kon
ular
ver
ilebi
lir.
41II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Bölüm 7Gerçek Yaşam Uygulamaları
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.4.
7.1.
Yaz
ıyı o
kuld
a bi
lgi e
din-
mek
ve
bilg
i ver
mek
için
ku
llanı
r.
1.1.
Öde
vler
ini t
ahta
dan
deft
erin
e ka
yded
er.
1.2.
Ara
ma
mot
orun
a an
ahta
r söz
cük
yaza
rak
aram
a ya
par.
1.3.
Kıs
a ce
vapl
ı sor
ular
ın c
evap
ların
ı yaz
ar.
1.4.
Bir
şem
a, ta
blod
a vb
. ist
enen
bilg
ileri
yaza
r.
1.5.
Çeş
itli k
onul
arda
duy
uru
pano
su h
azırl
ar.
1.6.
Oku
lda
uym
ası g
erek
en k
ural
ları
ve s
orum
lukl
arı y
azar
.
1.7.
Hab
er p
anos
u ha
zırla
r.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im
Yönt
emi
Etki
nlik
Tem
elli
Öğr
etim
Kont
rol L
iste
si
2.4.
7.2.
Sos
yal y
aşan
tısın
da ih
-tiy
aç d
uydu
ğu fo
rmla
rı do
ldur
ur.
2.1.
Kiş
isel
bilg
ilerin
i dol
duru
r.
2.2.
Aile
bilg
ilerin
i dol
duru
r.
2.3.
Sağ
lık h
izm
etle
ri fo
rmla
rını d
oldu
rur.
2.4.
İm
za a
tar.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im
Yönt
emi
Kont
rol L
iste
si
2.4.
7.3.
Yazı
yı h
aber
leşm
e ar
acı
olar
ak k
ulla
nır.
3.1.
Kla
vye,
dok
unm
atik
ekr
an g
ibi a
raçl
arla
yaz
ar.
3.2.
Ele
ktro
nik
post
a ya
zar.
3.3.
Tel
efon
mes
ajla
rı ya
zar.
3.4.
Tel
efon
ele
ktro
nik
post
a ve
kar
tlara
kut
lam
a m
esaj
ı yaz
ar.
3.5.
Ark
adaş
ların
a an
lık m
esaj
lar y
azar
.
3.6.
Bilg
i ver
mek
am
acıy
la m
esaj
lar y
azar
.
3.7.
Adr
ese
ulaş
mak
için
yol
tarif
ini y
azar
.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im
Yönt
emi
Etki
nlik
Tem
elli
Öğr
etim
Kont
rol L
iste
si
2.4.
7.4.
Yazı
yı k
endi
ni d
üzen
le-
mek
için
kul
lanı
r.
4.1.
Yap
acak
ların
ı içe
ren
haft
alık
çiz
elge
haz
ırlar
.
4.2.
Alış
veriş
list
esi h
azırl
ar.
4.3.
Yap
acak
ların
ı hat
ırlat
ıcıla
r lis
tesi
ne y
azar
.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im
Yönt
emi
Etki
nlik
Tem
elli
Öğr
etim
Kont
rol L
iste
si
Açıklamalar
Öğr
enci
nin
öğre
ndiğ
i ger
çek
yaşa
m u
ygul
amal
arın
ı yaş
antıs
ında
kul
lana
bilm
esi v
e ge
nelle
yebi
lmes
i içi
n ai
lele
r yön
lend
irilm
elid
ir.
Bu b
ölüm
e ai
t hed
efler
, yaz
ma
grup
çal
ışm
alar
ı / b
ireys
el g
rup
çalış
mal
arı i
le e
tkin
lik te
mel
li öğ
retim
uyg
ulan
arak
ger
çekl
eştir
ilmel
idir.
Çık
an ü
rünl
er s
ınıfl
a pa
y-la
şılm
alı,
bazı
hed
efler
için
form
lar d
oldu
ruld
ukta
n so
nra
öğre
ncile
rin g
erçe
k or
tam
a ge
nelle
yebi
lmel
eri i
çin
dram
atiz
asyo
n ya
pılm
alıd
ır. D
ijita
l uyg
ulam
alar
(ör.
akıll
ı tah
ta, t
able
t vb.
) ile
de
gene
llem
e ça
lışm
alar
ı yap
ılabi
lir.
42 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
DİNLEDİĞİNİ ANLAMABölüm 1
Dinleme Kurallarına Uyma
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.5.
1.1.
Din
lem
e ku
ralla
rına
uyar
.
1.1.
Kon
uşan
kiş
iyi s
essi
zce
dinl
er.
1.2.
Din
lem
e sı
rası
nda
konu
şan
kişi
ile
göz
tem
ası k
urar
.
1.3.
Kon
uşan
kiş
inin
söy
ledi
kler
ine
dikk
atin
i ver
ir.
1.4.
Kon
uşan
kiş
inin
söy
ledi
kler
ine
dikk
atin
i sür
dürü
r.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
imle
Kur
al
Öğr
etim
i
Vide
o M
odel
Kend
ini İ
zlem
e
Göz
lem
-Kon
trol
Lis
tesi
Açıklamalar
Din
lem
e ku
ralla
rına
yöne
lik h
edef
dav
ranı
şlar
ın ö
ğret
imin
de, k
ural
lara
doğ
ruda
n öğ
retim
ile
mod
el o
luna
bile
ceği
gib
i, vi
deo
mod
el d
e ku
llanı
labi
lir. H
edef
dav
-ra
nışl
arın
kal
ıcılı
ğını
sağ
lam
ak v
e sü
resi
ni a
rtırm
ak iç
in ö
ğren
cini
n do
ğru
şeki
lde
serg
iledi
ği h
edef
dav
ranı
şlar
ın p
ekiş
tirilm
esi ö
nem
lidir.
Bu
nokt
ada
öğre
nci i
çin
en u
ygun
ve
etki
li pe
kişt
ireç
seçi
lmel
i ve
öğre
ncin
in u
ygun
din
lem
e da
vran
ışla
rı be
timle
nere
k pe
kişt
irilm
elid
ir.
1.3.
hed
ef d
avra
nışı
nın
kaza
ndır
ılmas
ında
ken
dini
izle
me
stra
tejis
i kul
lanı
labi
lir. B
u st
rate
ji uy
gula
nırk
en, ö
nce
öğre
ncin
in d
ikka
tini v
erm
e sü
resi
bel
irlen
ir. B
u sü
reyi
art
ırmak
için
am
aç k
onur
. Öğr
enci
ye "d
ikka
timi v
eriy
orum
" ve
"dik
katim
i ver
miy
orum
" şek
linde
haz
ırlan
mış
iki s
ütun
dan
oluş
an b
ir çi
zelg
e ve
rilir.
Dik
katin
i ve
rme
ve v
erm
eme
duru
mla
rı ta
nım
lanı
r. 10
ile
90 s
aniy
e ar
asın
da fa
rklı
aral
ıkla
rda
uyar
ı ses
i ver
ilere
k, o
sıra
da ö
ğren
cide
n di
kkat
ini v
eriy
orsa
"dik
katim
i ver
iyo-
rum
", ve
rmiy
orsa
"dik
katim
i ver
miy
orum
" süt
unun
a iş
aret
lem
e ya
pmas
ı ist
enir.
%80
ora
nınd
a "d
ikka
timi v
eriy
orum
" işa
retle
ndiğ
inde
, öğr
enci
ye ö
nced
en s
eçtiğ
i öd
ül v
erili
r. Bu
uyg
ulam
a, h
edefl
enen
sür
e bo
yunc
a di
kkat
ini s
ürdü
rdüğ
ünde
son
a er
diril
ir.
43II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Bölüm 2Betimlenen Resimleri Gösterme
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.5.
2.1.
Bet
imle
nen
nesn
e,
eyle
m v
e ol
ay re
smin
i gö
ster
ir.
1.1.
Bet
imle
nen
nesn
e re
smin
i gös
terir
.
1.2.
Bet
imle
nen
eyle
m re
smin
i gös
terir
.
1.3.
Bet
imle
nen
olay
resm
ini g
öste
rir.
Plan
lı Sö
yleş
iÖ
lçüt
Bağ
ımlı
Ölç
ü A
racı
Açıklamalar
Tüm
hed
ef d
avra
nışl
arda
bet
imle
nen
resi
m il
e ol
umsu
z ör
nek
olar
ak s
eçile
n re
sim
lerd
eki o
rtak
öge
leri
birb
irine
ben
zeşt
irere
k be
ceriy
i zor
laşt
ırabi
lirsi
niz.
44 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Bölüm 3Yönergeleri Yerine Getirme
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.5.
3.1.
Gün
lük
rutin
için
de v
e-ril
en y
öner
gele
ri ye
rine
getir
ir.
1.1.
Gün
lük
rutin
için
de k
endi
sine
ver
ilen
yöne
rgel
eri y
erin
e ge
tirir.
1.2.
Gün
lük
rutin
için
de g
ruba
ver
ilen
yöne
rgel
eri y
erin
e ge
tirir.
Göz
lem
-Kon
trol
Lis
tesi
Kont
rol L
iste
si
2.5.
3.2.
Din
lem
e ve
taki
p be
ceril
eri g
erek
tiren
yö
nerg
eler
i söy
lend
iği
sıra
ile
yerin
e ge
tirir.
2.1.
Psi
kom
otor
bec
erile
ri iç
eren
yön
erge
leri
söyl
endi
ği s
ıra il
e ye
rine
getir
ir.
2.2.
Din
lem
e ve
taki
p be
ceril
eri g
erek
tiren
yön
erge
leri
söyl
endi
ği s
ıra il
e ya
zara
k, b
oyay
arak
, çiz
erek
, işa
retle
yere
k vb
. yer
ine
getir
ir.
Kont
rol L
iste
si
Kont
rol L
iste
si
Açıklamalar
Tüm
hed
ef d
avra
nışl
ar iç
in y
öner
gele
rin b
ir ke
z ve
rilm
esin
e di
kkat
edi
lmel
idir.
Eğe
r öğr
enci
ler y
apam
ıyor
sa y
a yö
nerg
eler
bas
itleş
tirilm
eli y
a da
bir
önce
ki
aşm
aya
dönü
lmel
idir.
2.1.
hed
ef d
avra
nışı
için
seç
ilen
yöne
rgel
erde
öğr
enci
nin
bild
iği k
avra
mla
rın k
ulla
nılm
asın
a öz
en g
öste
rilm
elid
ir (ö
r. İk
i adı
m s
ağa
git!
Sonr
a so
l kol
unu
hava
ya
kald
ır! A
sker
gib
i yür
ü!).
Yöne
rge
cüm
lele
rinde
ki s
özcü
k sa
yısı
ve
yöne
rge
sayı
sı ö
ğren
cile
rin p
erfo
rman
slar
ına
göre
bel
irlen
mel
idir.
2.2.
hed
ef d
avra
nışı
nda
öğre
nciy
e ya
zma,
boy
ama,
çiz
me,
işar
etle
me
vb. b
ecer
ileri
içer
en y
öner
gele
r ver
ilmel
idir.
Seç
ilen
yöne
rgel
erde
öğr
enci
nin
bild
iği k
av-
ram
ların
kul
lanı
lmas
ına
özen
gös
teril
mel
idir
(ör.
önün
deki
kâğ
ıttak
i sol
üst
köş
ede
bulu
nan
kare
nin
için
e x
işar
eti k
oy).
Örn
ek ö
ğret
me-
öğre
nme
süre
ci b
ölüm
ünde
2.2
. hed
ef d
avra
nışı
için
der
s pl
anı,
"Der
s Pl
anı Ö
rneğ
i IV"
te" y
er a
lmak
tadı
r.
45II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Bölüm 4Resimli Anlatılarla İlgili Sorulan Sorulara Cevap Verme
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.5.
4.1.
Res
imle
ri gö
ster
ilere
k,
çeşit
li tü
rde
anla
tılar
ı di
nled
ikte
n so
nra
ilgili
so
rula
ra c
evap
ver
ir.
1.1.
Din
ledi
ği b
ir öy
kü il
e ilg
ili s
orul
an s
orul
ara
ceva
p ve
rir.
1.2.
Din
ledi
ği s
ıralı
bir o
layl
a ilg
ili s
orul
an s
orul
ara
ceva
p ve
rir.
1.3.
Tan
ımla
nan
bir v
arlığ
ın ö
zelli
kler
ini d
inle
dikt
en s
onra
sor
ulan
sor
u-la
ra c
evap
ver
ir.
1.4.
Din
ledi
ği b
ir an
ı ile
ilgi
li so
rula
n so
rula
ra c
evap
ver
ir.
1.5.
Pro
blem
, çöz
üm v
e so
nuçt
an o
luşa
n bi
r ola
yı d
inle
dikt
en s
onra
so
rula
n so
rula
ra c
evap
ver
ir.
1.6.
Kar
şıla
ştırı
lan
iki ö
geni
n öz
ellik
lerin
i din
ledi
kten
son
ra s
orul
an s
oru-
lara
cev
ap v
erir.
1.7.
Ned
enle
ri ve
son
uçla
rı ol
an b
ir so
runu
din
ledi
kten
son
ra s
orul
an
soru
lara
cev
ap v
erir.
Plan
lı Sö
yleş
i
Soru
-Cev
apKo
ntro
l Lis
tesi
Açıklamalar
Tüm
hed
ef d
avra
nışl
ar iç
in re
sim
ler y
a da
resi
mli
kita
plar
kul
lanı
lmal
ıdır.
Pla
nlı s
öyle
şi y
apılı
rken
; önc
e re
sim
lerle
birl
ikte
söz
kon
usu
anla
tılar
öğr
etm
en ta
ra-
fında
n ya
pılm
alı,
öğre
ncile
rin d
il ve
anl
atım
ları
/ ifa
dele
ri ge
nişl
etilm
eli v
e öğ
renc
inin
kon
uşm
ası d
este
klen
mel
idir.
Dah
a so
nra
öğre
ncin
in ö
nünd
en re
sim
ler
kald
ırılm
adan
sor
ular
yön
eltil
mel
idir.
İfad
e ed
ici d
il be
ceril
eri o
lmay
an ö
ğren
cile
rden
sor
ular
a re
sim
den
göst
erer
ek c
evap
ver
mes
i ist
enm
elid
ir.
1.2.
hed
ef d
avra
nışı
nda
anla
tılan
sıra
lı ol
ayın
bir
şeyi
n ya
pılış
ını,
hazı
rlanı
şını
içer
en e
n fa
zla
5 aş
amal
ı bir
olay
olm
asın
a di
kkat
edi
lmel
idir.
1.3.
ve
1.6.
hed
ef d
avra
nışl
arın
da ta
nım
lana
n şe
y; b
ir ye
r, bi
r hay
van
veya
bir
mes
lek
olab
ilir (
ör. o
rman
, asl
an, d
okto
r)
1.5.
, 1.6
. ve
1.7.
hed
ef d
avra
nışl
arı i
çin
öğre
ncin
in g
ünlü
k ya
şant
ısın
da y
er a
lan
günc
el o
layl
ar o
lmal
ıdır
(ör.
kard
eş g
eçim
sizl
iği)
46 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Bölüm 5Dinledikleriyle İlgili Sorulara Cevap Verme
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.5.
5.1.
Çeş
itli t
ürde
anl
atıla
rı di
nled
ikte
n so
nra
ilgili
so
rula
ra c
evap
ver
ir.
1.1.
Din
ledi
ği b
ir öy
kü il
e ilg
ili s
orul
an 5
N 1
K so
rula
rına
ceva
p ve
rir.
1.2.
Din
ledi
ği s
ıralı
bir o
lay
ile il
gili
soru
lan
soru
lara
cev
ap v
erir.
1.3.
Tan
ımla
nan
bir v
arlığ
ın ö
zelli
kler
ini d
inle
dikt
en s
onra
sor
ulan
sor
u-la
ra c
evap
ver
ir.
1.4.
Din
ledi
ği b
ir an
ı ile
ilgi
li so
rula
n so
rula
ra c
evap
ver
ir.
1.5.
Pro
blem
, çöz
üm v
e so
nuçt
an o
luşa
n bi
r ola
yı d
inle
dikt
en s
onra
so
rula
n so
rula
ra c
evap
ver
ir.
1.6.
Kar
şıla
ştırı
lan
iki ö
geni
n öz
ellik
lerin
i din
ledi
kten
son
ra s
orul
an s
oru-
lara
cev
ap v
erir.
1.7.
Ned
enle
ri ve
son
uçla
rı ol
an b
ir so
runu
din
ledi
kten
son
ra s
orul
an
soru
lara
cev
ap v
erir.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im
Yönt
emi
Soru
-Cev
apKo
ntro
l Lis
tesi
Açıklamalar
Tüm
hed
ef d
avra
nışl
ar iç
in ö
nce
öğre
tmen
şem
atik
düz
enle
yici
kul
lana
rak
anla
tılac
ak b
ilgi b
irim
i öge
lerin
i (ör
. ner
ede,
ne
zam
an, k
im, p
robl
em v
b.) u
ygun
şe
mat
ik d
üzen
leyi
ciye
yer
leşt
irmel
idir.
Met
in o
kunu
rken
şem
aya,
met
in ö
gele
rini g
örse
lleye
n re
sim
ler y
erle
ştiri
lir. A
rkas
ında
n m
etin
tekr
ar ö
ğren
cile
re d
inle
tilir.
Ö
ğren
cile
rin s
orul
ara
ceva
p ve
rmes
i ist
enir.
Bu
öğre
tim h
er h
edef
dav
ranı
ş iç
in b
irkaç
met
in ö
rneğ
i ile
tekr
ar e
dilir
.
1.2.
hed
ef d
avra
nışı
için
bir
şeyi
n ya
pılış
ını,
hazı
rlanı
şını
içer
en e
n fa
zla
5 aş
amal
ı bir
olay
olm
alıd
ır (ö
r. to
st y
apım
ı).
1.3.
ve
1.6.
hed
ef d
avra
nışl
arı i
çin
tanı
mla
nan
şey;
bir
yer,
bir h
ayva
n, b
ir m
esle
k ol
abili
r (ör
. orm
an, a
slan
ya
da d
okto
r).
1.5.
ve
1.7.
hed
ef d
avra
nışı
için
öğr
enci
nin
günl
ük y
aşan
tısın
da y
er a
lan
günc
el o
layl
ar o
lmal
ıdır
(ör.
tuva
letle
rin k
irli o
lmas
ı).
47II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Bölüm 6Dinledikleri Arasındaki Farkları Bulma
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.5.
6.1.
Din
ledi
ği c
ümle
ve
me-
tinle
r ara
sında
fark
ları
söyl
er.
1.1.
Din
ledi
ği ik
i cüm
le a
rası
ndak
i far
klar
ı söy
ler.
1.2.
Din
ledi
ği ik
i kıs
a m
etin
ara
sınd
aki f
arkl
arı s
öyle
r. Et
kinl
ik Te
mel
li Ö
ğret
im
Kont
rol L
iste
si
Açıklamalar
1.1.
hed
ef d
avra
nışı
için
iki c
ümle
ara
sınd
a bi
r far
k be
lirle
nmel
idir
(ör.
Mar
kett
en ü
ç ki
lo e
lma
aldı
m. M
arke
tten
üç
kilo
arm
ut a
ldım
).
1.2.
hed
ef d
avra
nışı
için
met
inle
rde
bulu
nan
kara
kter
ler,
eyle
mle
r, öz
ellik
ler v
b. ö
gele
r far
klıla
ştırı
labi
lir. Ö
ğren
ci p
erfo
rman
sına
gör
e fa
rklıl
ık s
ayıs
ı düz
enle
nme-
lidir.
48 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Bölüm 7Günlük Yaşantısında Dinleme
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.5.
7.1.
Gün
lük
yaşa
ntısı
nda
izle
dikl
eri v
e di
nled
ikle
-rin
e uy
gun
tepk
i ver
ir.
1.1.
Din
ledi
ği b
ir an
onst
a ve
rilen
bilg
ileri
söyl
er.
1.2.
Din
ledi
ği b
ir an
onst
a ve
rilen
yön
erge
leri
yerin
e ge
tirir.
1.3.
İzl
ediğ
i film
ile
ilgili
sor
ulan
sor
ular
a ce
vap
verir
.
1.4.
Din
ledi
ği s
esli
bir m
esaj
ile
ilgili
sor
ulan
sor
ular
a ce
vap
verir
.
1.5.
İzl
ediğ
i bir
TV p
rogr
amı i
le il
gili
soru
lan
soru
lara
cev
ap v
erir.
Plan
lı Sö
yleş
i
Etki
nlik
Tem
elli
Öğr
etim
Soru
-Cev
ap
Kont
rol L
iste
si
Açıklamalar
1.1.
ve
1.2.
hed
ef d
avra
nışl
arı i
çin
okul
ano
nsla
rı se
çile
bilir
.
1.3.
hed
ef d
avra
nışı
için
der
ste
konu
yla
ilgili
gös
teril
en k
ısa
bir f
ilm o
labi
lir.
1.5.
hed
ef d
avra
nışı
için
tele
vizy
on p
rogr
amı o
lara
k ha
va d
urum
u, b
ir te
levi
zyon
hab
eri s
eçile
bilir
.
49II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Bölüm 8Ders Dinleme
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.5.
8.1.
Der
si ak
tif o
lara
k di
nler
.
1.1.
Söz
el v
urgu
lara
dik
kat e
dere
k vu
rgul
anan
bilg
ilere
yön
elik
sor
ulan
so
rula
ra c
evap
ver
ir.
1.2.
Bir
dizi
hal
inde
sun
ulan
fiki
rleri
kend
i ifa
dele
riyle
anl
atır.
1.3.
Sun
ulan
bilg
inin
yap
ısın
a yö
nelik
ipuç
ların
ı tak
ip e
dere
k bi
lgiy
i ya
pıya
uyg
un b
içim
de a
nlat
ır.
Etki
li Ö
ğret
im Ö
gele
rini
Kulla
nara
k Su
num
Yap
ma
Soru
-Cev
ap
Küm
ülat
if A
nlat
ma
Kont
rol L
iste
si
Açıklamalar
Der
si a
ktif
olar
ak d
inle
mey
e yö
nelik
hed
ef d
avra
nışl
arın
kaz
anılm
ası i
çin
öğre
tmen
, der
s an
latım
ını d
a he
def d
avra
nışl
arda
yer
ala
n ög
eler
e (a
mac
ı açı
klam
a,
sunu
pla
nını
açı
klam
a, d
erse
güd
ülem
e, a
ktif
katıl
ımı s
ağla
ma,
sun
ulan
am
aç il
e ye
ni s
unul
acak
am
aç a
rası
nda
bağ
kurm
a vb
.) gö
re y
apıla
ndırm
alıd
ır. D
ersi
akt
if ol
arak
din
lem
e be
ceris
i içi
n sı
nıf i
çeris
inde
ki fi
ziki
ort
am d
üzen
lem
eler
ine,
der
sin
bir f
orm
at ç
erçe
vesi
nde
sunu
mun
a di
kkat
edi
lmel
idir.
50 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
SÖZLÜ İLETİŞİMBölüm 1
Konuşma Kuralları
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.6.
1.1.
Kon
uşm
a ku
ralla
rına
uyar
.
1.1.
Kon
uşan
kiş
iyi s
essi
zce
dinl
er.
1.2.
Kon
uşm
a sı
rası
nda
konu
şan
kişi
ile
göz
tem
ası k
urar
.
1.3.
Kon
uşm
ak iç
in s
ırası
nı b
ekle
r.
1.4.
Kon
uşur
ken
sesi
ni u
ygun
kul
lanı
r.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
imle
Kur
al
Öğr
etim
i
Vide
o M
odel
Göz
lem
Açıklamalar
Konu
şma
kura
lların
a yö
nelik
hed
ef d
avra
nışl
arın
öğr
etim
inde
kur
alla
ra m
odel
olu
nmal
ıdır.
Hed
ef d
avra
nışl
arın
kal
ıcılı
ğını
sağ
lam
ak v
e sü
resi
ni a
rtırm
ak iç
in
öğre
ncin
in d
oğru
şek
ilde
serg
iledi
ği h
edef
dav
ranı
şlar
ın p
ekiş
tirilm
esi ö
nem
lidir.
Bu
nokt
ada
öğre
nci i
çin
en u
ygun
ve
etki
li pe
kişt
ireç
seçi
lmel
idir.
51II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Bölüm 2Alıcı ve İfade Edici Anlam-Söz Dizimi
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.6.
2.1.
Cüm
lele
rin a
nlam
ların
ı ve
söz
dizi
mle
rini a
yırt
ed
er.
1.1.
Söy
lene
n cü
mle
ile
ilişk
ili re
smi g
öste
rir.
1.2.
Söy
lene
n cü
mle
ler a
rası
ndan
birb
irine
yak
ın a
nlam
lı cü
mle
leri
söyl
er.
1.3.
Söy
lene
n cü
mle
leri
tekr
ar e
der.
1.4.
Eks
ik b
ırakı
lan
cüm
leni
n de
vam
ını s
öyle
r.
1.5.
Söy
lene
n, s
öz d
izim
i hat
ası o
lan
cüm
leyi
düz
elte
rek
söyl
er.
1.6.
Söy
lene
n, a
nlam
hat
ası o
lan
cüm
leyi
düz
elte
rek
söyl
er.
1.7.
Söy
lene
n cü
mle
leri
birle
ştire
rek
yeni
olu
şan
cüm
leyi
söy
ler.
1.8.
Söy
lene
n sö
zcük
lerd
en c
ümle
olu
ştur
arak
söy
ler.
Plan
lı Sö
yleş
i
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im
Yönt
emi
Kont
rol L
iste
leri
Ölç
üt B
ağım
lı Ö
lçü
Ara
çlar
ı
Açıklamalar
Bu b
ölüm
de T
ürkç
enin
söz
diz
imse
l ve
anla
msa
l yap
ısın
ın fa
rk e
ttiri
lmes
i am
açla
nmak
tadı
r. Bu
hed
ef d
avra
nışl
arın
hem
dil
hem
de
okum
a ve
yaz
ma
bece
riler
ine
katk
ısı b
ulun
mak
tadı
r. H
edef
dav
ranı
şlar
ı öğr
enci
nin
konu
şma
dili
yetk
inliğ
ini a
rtırm
ak a
mac
ıyla
öğr
etm
eyi h
edefl
iyor
sanı
z pl
anlı
söyl
eşile
r, cü
mle
yap
ıların
ı far
k et
tirm
ek iç
in ö
ğret
im d
üzen
liyor
sanı
z do
ğrud
an ö
ğret
im u
ygun
ola
cakt
ır.
Bu h
edef
dav
ranı
şlar
ın e
rken
dön
emde
öğr
enci
lere
kaz
andı
rılm
ası,
öğre
ncin
in d
ili d
oğru
ifad
e et
mes
ine
ve a
nlam
asın
a ka
tkıd
a bu
lunu
r. Ö
zelli
kle
söz
dizi
mse
l ha
tala
rı bu
luna
n ya
da
kısa
cüm
lele
rle k
onuş
an ö
ğren
cile
rde
hem
söy
lene
n cü
mle
leri
birle
ştirm
e he
m d
e sö
ylen
en c
ümle
yi te
krar
etm
e he
def d
avra
nışl
arın
ın
öğre
timi ö
nem
lidir.
İlk
okum
a-ya
zma
öğre
nen
öğre
ncile
r içi
n bu
hed
ef d
avra
nışl
arı g
erçe
kleş
tirm
eler
i, ok
uduğ
unu
anla
ma
ve ö
zelli
kle
yazı
lı ifa
de iç
in ö
nem
ka
zanm
akta
dır.
1.7.
hed
ef d
avra
nışı
için
bağ
laçl
arla
birl
eştir
ilebi
lece
k ik
i cüm
le s
öyle
nmel
idir
(ör.
Ali
yere
düş
tü. D
izi y
ara
oldu
. Son
ra A
li ye
re d
üştü
ğü iç
in d
izi y
ara
oldu
).
52 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Bölüm 3Sözcük Dağarcığı
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.6.
3.1.
Söz
cük
dağa
rcığ
ını
geliş
tirir.
1.1.
Gün
lük
rutin
lerd
e ku
llanı
lan
sözc
ükle
ri uy
gun
bağl
amla
rda
kulla
nır.
1.2.
Yen
i söz
cükl
eri u
ygun
bağ
lam
lard
a ku
llanı
r.
1.3.
Söy
lene
n sö
zcük
lerin
anl
am k
ateg
oris
ini s
öyle
r.
1.4.
Ver
ilen
sözc
üğün
eş
anla
mlıs
ını s
öyle
r.
1.5.
Ver
ilen
sözc
üğün
zıt
anla
mlıs
ı söy
ler.
Etki
nlik
Tem
elli
Öğr
etim
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im Y
önte
-m
i ile
Kav
ram
Öğr
etim
i
Ölç
üt B
ağım
lı Ö
lçü
Ara
cı
Dil
Örn
eği A
lma
Kont
rol L
iste
si
Açıklamalar
1.1.
hed
ef d
avra
nışı
nı k
azan
dırm
ak iç
in g
ünlü
k ru
tinle
r sıra
sınd
a ku
llanı
lan
sözc
ükle
rin li
stes
ini o
luşt
urul
abili
r. G
ünlü
k ru
tinle
r tek
rarlı
bağ
lam
lar o
lduğ
u iç
in
öğre
ncin
in b
u sö
zcük
leri
tekr
arlı
olar
ak d
uym
asın
ı ve
dola
yısı
yla
öğre
nmes
ini k
olay
laşt
ırır.
Ayrıc
a re
sim
li bi
r kita
bı te
krar
lı ol
arak
bak
tırıla
rak
da b
irçok
söz
cüğü
ka
zanm
ası s
ağla
nabi
lir.
1.2.
hed
ef d
avra
nışı
için
, yen
i söz
cükl
eri ö
ğren
ci b
irçok
der
ste
duya
bilir
. Bu
sözc
ükle
rin k
azan
dırıl
mas
ı içi
n sö
zcük
anl
amal
arın
ın ö
ğret
ilmes
i ger
ekm
ekte
dir.
Örn
eğin
ilk
okum
a-ya
zmad
a öğ
renc
inin
bilm
ediğ
i bir
sözc
ük o
luşt
urul
arak
oku
tuld
uğun
da, b
u sö
zcüğ
ün a
nlam
ını ö
ğret
mek
am
acıy
la re
smi y
a da
ger
çek
nesn
e gö
ster
ilebi
lir.
1.3.
hed
ef d
avra
nışı
nda,
söz
cükl
erin
anl
am k
ateg
oris
ini ö
ğret
mek
için
kav
ram
öğr
etim
i yap
ılmal
ıdır.
Böy
lece
kat
egor
ide
yer a
lan
ögel
eri d
iğer
öge
lerd
en a
yır-
mas
ı ve
kate
goriy
i isi
mle
ndirm
esi s
öz k
onus
u ol
abili
r. Ay
rıca
bu h
edef
dav
ranı
şın
öğre
tilm
esin
in a
rdın
dan
öğre
ncile
rin b
elli
bir k
ateg
oriy
e ai
t olm
ayan
söz
cüğü
be
lirle
mes
ine
yöne
lik e
tkin
likle
r yap
tırılm
alıd
ır.
53II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Bölüm 4Olayları ve Durumları Anlatma
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.6.
4.1.
Res
imle
rle g
öste
rilen
fa
rklı
türd
eki o
layl
arı v
e du
rum
ları
anla
tır.
1.1.
Res
imle
ri gö
ster
ilen
bir ö
yküy
ü an
latır
.
1.2.
Res
imle
ri gö
ster
ilen
sıra
lı bi
r ola
yı a
nlat
ır.
1.3.
Res
mi g
öste
rilen
bir
varlı
ğı ta
nım
lar.
1.4.
Res
mi g
öste
rilen
bel
li bi
r uyg
ulam
a sı
rası
nı ta
kip
eden
etk
inlik
leri
anla
tır.
1.5.
Res
imle
ri gö
ster
ilen
bir p
robl
em, ç
özüm
ve
sonu
çtan
olu
şan
bir
olay
ı anl
atır.
1.6.
Res
imle
ri gö
ster
ilen
iki ö
geyi
kar
şıla
ştıra
rak
anla
tır.
1.7.
Res
imle
ri gö
ster
ilen
bir s
orun
un n
eden
lerin
i ve
sonu
cunu
anl
atır.
Plan
lı Sö
yleş
i
Küm
ülat
if Te
krar
Str
atej
isi
Tekr
ar A
nlat
ma
Kont
rol L
iste
si
Açıklamalar
Bu h
edef
dav
ranı
şlar
gru
ba y
a da
bire
ysel
ola
rak;
pla
nlı s
öyle
şile
r, kü
mül
atif
tekr
ar v
e te
krar
anl
atm
a bi
rlikt
e ku
llanı
lara
k öğ
retil
ebili
r. Pl
anlı
söyl
eşile
rde
öğre
nciy
e re
sim
gös
teril
erek
bel
irli s
orul
arla
resi
m h
akkı
nda
konu
şmas
ı ist
enm
eli,
verd
iği c
evap
lar d
üzel
tiler
ek y
a da
gen
işle
tiler
ek d
önüt
ver
ilmel
idir.
Her
bir
resi
mde
n so
nra
öğre
ncid
en re
smi a
nlat
mas
ı, ik
inci
resm
e ge
ldiğ
inde
biri
nci v
e ik
inci
resi
mde
gör
dükl
erin
i anl
atm
ası ş
eklin
de k
ümül
atif
tekr
ar, p
lanl
ı söy
leşi
ile
birli
kte
kulla
nıla
bilir
. Dah
a so
nra
da re
sim
ler o
rtam
dan
kald
ırıla
rak
tekr
ar a
nlat
ma
tekn
iği k
ulla
nılm
alıd
ır.
1.2.
ile
1.7.
ara
sınd
aki h
edef
dav
ranı
şlar
ı içi
n, o
lay
ya d
a va
rlık
kart
ların
ın; ö
ğren
cini
n gü
nlük
yaş
antıs
ında
n se
çile
n ol
ay re
sim
leri
ve g
ünlü
k ya
şant
ısın
da k
arşı
-la
ştığ
ı kiş
i, ne
sne,
hay
van
gibi
var
lık re
sim
lerin
in o
lmas
ına
özen
gös
teril
mel
idir.
Örn
eğin
1.6
. hed
ef d
avra
nış
için
bir
bahç
e ve
sok
ak re
smi,
1.7.
hed
ef d
avra
nış
için
ekm
ek is
rafı
ile il
gili
olar
ak g
ereğ
inde
n fa
zla
ekm
ek a
lan
bir ç
ocuk
resm
i-bay
atla
mış
ekm
ek re
sim
leri
ve e
kmek
leri
çöpe
ata
n bi
r çoc
uk re
smi k
ulla
nıla
bilir
.
Örn
ek ö
ğret
me-
öğre
nme
süre
ci b
ölüm
ünde
1.3
. hed
ef d
avra
nışı
için
der
s pl
anı,
"Der
s Pl
anı Ö
rneğ
i V"t
e ye
r alm
akta
dır.
54 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Bölüm 5Dil Bilgisi
Hed
efH
edef
Dav
ranı
şlar
Öne
rile
n Ö
ğret
im Y
ön-
tem
ve
Tekn
ikle
ri
Öne
rile
n Ö
lçm
e ve
D
eğer
lend
irm
eYö
ntem
ve
Ara
çlar
ı
2.6.
5.1.
Yaz
ılı b
ir cü
mle
de ö
zel
isim
, cin
s isim
, sıfa
t, te
kil
ve ç
oğul
isim
lerin
altı
nı
çize
r.
1.1.
Yaz
ılı b
ir cü
mle
de ö
zel i
sim
lerin
altı
nı ç
izer
.
1.2.
Yaz
ılı b
ir cü
mle
de c
ins
isim
lerin
altı
nı ç
izer
.
1.3.
Yaz
ılı b
ir cü
mle
de s
ıfatla
rın a
ltını
çiz
er.
1.4.
Yaz
ılı b
ir cü
mle
de te
kil i
sim
lerin
altı
nı ç
izer
.
1.5.
Yaz
ılı b
ir cü
mle
de ç
oğul
isim
lerin
altı
nı ç
izer
.
Doğ
ruda
n Ö
ğret
im
Yönt
emi
Ölç
üt B
ağım
lı Ö
lçü
Ara
cı
Açıklamalar
1.3.
hed
ef d
avra
nışı
için
tüm
sıfa
t çeş
itler
ini h
edefl
emek
ten
ziya
de n
itele
me
sıfa
tları
için
öğr
etim
yap
ılmal
ıdır.
Öğr
etim
de k
ulla
nıla
cak
cüm
lele
rin, ö
ğren
ciye
bel
irli y
aşan
tılar
ver
erek
(res
im g
öste
riler
ek, b
ir an
ısın
ı anl
attır
arak
vb.
) ken
di c
ümle
lerin
den
seçi
lmes
i öne
rilir.
55II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
ÖRNEK ÖĞRETME-ÖĞRENME SÜRECİDERS PLANI ÖRNEĞİ - I
BÖLÜM-1
Dersin Adı : Türkçe Kademe : 2 Öğrenme Alanı : İşlevsel Okuma-Yazma Aşama 1: Sözcük Okuma Önerilen Süre : 15-20 dk.
BÖLÜM-2
Hedef 2.1.1.1. Sözcüğü okur.
Hedef Davranışlar 1.1. Sözcüğün küçük harflerle yazılmış şeklini okur.
Öğretim Yöntem ve Teknikleri Yanlışsız Öğretim Yöntemi: Sabit Bekleme Süreli Öğretim
Öğretim Teknolojileri ve Materyalleri
Küçük harflerle yazılmış (süt), baş harfi büyük harfle yazılmış (Süt), tamamı büyük harfle yazılmış (SÜT) sözcük kartları ile farklı yazı puntosu ve karakteri ile süt yazılmış sözcük kartları
Ortam Düzenlemeleri
Ortam; ses, koku ve başka dikkat dağıtıcı uyaranlardan arındırılır. Isı ve ışık ayarlanır. Öğrencinin fiziksel ihtiyaçları giderilir. Öğretmen ve öğrenci masada karşılıklı oturur.
BÖLÜM-3
Dikkati Çekme Hedef sözcüğün (süt) sıkça tekrarlandığı bir hikaye okunabilir. Hedef sözcük ile ilgili yaşantısından sorular sorulabilir.
Güdüleme
Öğrenci ve öğretmen masada yan yana oturur. Öğretmenin çalışma sırasında kullanacağı öğretim setleri sağındaki küçük bir sehpaya koyulur. Öğretmen, "Bugün seninle sözcük okuma çalışması yapacağız. Sen bu çalışma sonunda yeni bir sözcüğü daha okumayı öğrenmiş olacaksın, sen oku-maktan hoşlanıyorsun değil mi? Yeni bir sözcük daha öğrenmek ister misin?" denerek öğrencinin çalışmaya istekli hale gelmesi sağlanır.
Gözden Geçirme ve Derse Geçiş
Öğretmen ders sırasında çocuğun uyması gereken kuralları söyleyerek derse başlar. "Çalışmamız sırasında senden uymanı istediğim bazı kurallar var: 'Bak!' dediğimde bakacaksın, 'Oku!' dediğimde okuyacaksın, 'Dur ve beni izle!' dediğimde durup beni izleyeceksin. Bu kurallara uyarsan çalışma-mızın sonunda …… kazanacaksın." diyerek öğrenci için etkili olduğu bilinen pekiştireci ve kuralları açıklar. Daha sonra öğrenciye öğretimde kullanacağı araç gereçleri göstererek "Bak, bunlar da çalış-mamız sırasında kullanacağımız araç-gereçlerimiz." der. Araç-gereçlerin tanıtımı yapıldıktan sonra "Hazırsan çalışmamıza başlayalım, hazır mısın?" (dikkat işareti) der ve öğrenciden sözel ifade ya da jest ve mimiklerle verilecek bir cevap bekler. Öğrenci hazır olduğunu söyler ya da bu anlamda başını sallarsa öğrenciye, "Aferin, çok güzel. O zaman çalışmamıza başlayalım." diyerek öğretime başlar.
Uygulama
Ana Yönerge: "Oku!"Öğrenci İçin Belirlenen Uygun İpucu: Model olma
SIFIR SANİYE BEKLEME SÜRELİ ÖĞRETİM PLANI
Birinci Öğretim Süreci:Öğretmen masanın üzerine "süt" yazan sözcük kartını koyar. Daha sonra sözcük kartını işaret ederek "Buna bak!" der. Öğrencinin dikkatini sözcük kartına çektikten sonra "Oku!" ana yönergesini verir. Öğ-rencinin tepki vermesine izin vermeden "Dur ve beni izle!" der.Becerinin ilk basamağı için uygun ipucunu sunar. "Evet, bak, ben okuyorum ‘süt’ " der. Sonra öğrenci-ye " Şimdi sen de oku!" der.Öğrenci;a) Doğru tepki verdiğinde "Aferin, çok güzel okudun, burada, ‘süt’ yazıyor." der.b) Yanlış tepkiye yöneldiğinde öğretmen, öğrenciye "Dur, bekle ve beni izle!" der ve hemen ardın-dan uygun ipucunu tekrar sunar. "süt" derken oldukça yavaş ve belirgin bir şekilde söylemeye dikkat eder." Daha sonra sözcük kartını işaret ederek "Şimdi sen oku!" der. Öğrenci doğru tepki verdiğinde "Aferin, çok güzel okudun, burada ‘süt’ yazıyor." der.c) Hiçbir şey yapmadan beklediğinde öğretmen, öğrencinin tepki vermemesini görmezden gelerek tekrar uygun ipucunu sunar, "süt" derken oldukça yavaş ve belirgin bir şekilde söylemeye dikkat eder. Daha sonra sözcük kartını işaret ederek "Şimdi sen de oku!" der. Öğrenci doğru tepki verdiğinde "Afe-rin, çok güzel okudun, burada ‘süt’ yazıyor." der.Öğretmen, öğrenciye çalışmanın sona erdiğini söyler. "Bugün seninle sözcük okuma çalışması yaptık, süt sözcüğünü okuduk." diyerek hedef davranışı özetler. Öğrencinin uyduğu kuralları söyler ve gerekli ödüllendirmeyi yapar.
56 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Uygulama
İkinci Öğretim Süreci: Ortam, araç-gereçler, kurallar ve öğretim süreci birinci öğretim süreciyle aynıdır.
DÖRT SANİYE BEKLEME SÜRELİ ÖĞRETİM PLANIÖn koşul: Öğrencinin bekleme becerisine sahip olmasıdır.Öğrenci için belirlenen uygun ipucu: Model olmaÖğretim SüreciÖğretmen sözcük kartını işaret ederek "Buna bak!" der. Öğrencinin dikkatini sözcük kartına çektikten sonra "Oku!" ana yönergesini verir. Hemen ardından içinden "1001, 1002, 1003, 1004" diye dört saniye sayarak öğrencinin okumasını bekler.Öğrenci;a) Bu dört saniye içinde okursa , "Aferin, çok güzel okudun, burada 'süt' yazıyor." der.b) Bu dört saniye içinde, yanlış tepkiye yönelirse yani süt yerine yumurta ya da su gibi başka bir söz-cük söylerse, öğretmen, "Dur, beklemen gerekiyor." der, 4 saniyenin bitmesini bekler ve uygun ipucu-nu sunar. Öğretmen "süt" derken oldukça yavaş ve belirgin bir şekilde söylemeye dikkat eder. Daha sonra sözcük kartını işaret ederek "Şimdi sen de oku!" der. c) Bu dört saniye içinde hiç tepki vermezse, uygulamacı, dördüncü saniye bitince uygun ipucunu su-nar. Öğretmen "süt" derken oldukça yavaş ve belirgin bir şekilde söylemeye dikkat eder. Daha sonra sözcük kartını işaret ederek "Şimdi sen de oku!" der. c1) İpucu verildikten sonra yine yanlış tepkiye yönelir ya da hiç tepki vermezse uygulamacı bir kez daha uygun ipucunu sunar. "Şimdi tekrar beni izle, sonra sen okuyacaksın." der. Öğretmen "süt" der-ken oldukça yavaş ve belirgin bir şekilde söylemeye dikkat eder. Daha sonra sözcük kartını işaret ede-rek "Şimdi sen de oku!" der.
BÖLÜM-4
Ölçme ve Değerlendirme:Ölçüt Bağımlı Ölçü Aracı ile değerlendirme yapılır.
Öğretimden sonra öğrencide;
• Akıcılık çalışmaları için öğrencinin edinim düzeyinde okuma becerisini gerçekleştirdiği "...." süreden daha az olarak
belirlenen sürede okuması istenir. Öğrenciye belli aralıklarla süt sözcük kartı gösterilip, okuması istenerek akıcılık
kazandırılır.
• Kalıcılık çalışmaları için öğretimden belirli bir süre sonra (2-3 hafta) öğrenciden okuması istenebilir. Öğrenci bu de-
ğerlendirmede öğretimden belli bir zaman geçtikten sonra süt sözcüğünü, gösterildiğinde okuyarak gerçekleştirir.
• Genelleme çalışmaları için farklı ortamlarda ve farklı kişilerde öğrencinin hedef sözcüğü okuması istenir. Öğrenci
bu değerlendirmede süt sözcüğünü farklı bir ortamda ve farklı kişilere okuyarak gerçekleştirir.
Sözcük ile o sözcüğe ait görseli eşleme hedefi kalıcılığa, sözcüğü karşılaştığı ortamlarda okuma hedefi ise genellemeye hizmet etmektedir.
Aşağıda belirtilen hedef davranışlar için de aynı öğretim süreçleri uygulanır.1.2. Öğretilen sözcüğün baş harfinin büyük harfle yazılmış şeklini okur. 1.3. Öğretilen sözcüğün büyük harflerle yazılmış şeklini okur.1.4. Öğretilen sözcüğün farklı yazı puntosu ve karakteri ile yazılmış şeklini okur.
57II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
DERS PLANI ÖRNEĞİ - II
BÖLÜM-1
Dersin Adı : Türkçe Kademe : 2 Öğrenme Alanı : İlk Okuma-Yazma Aşama 1: Sesi Fark Etme Önerilen Süre : 15 dk.
BÖLÜM-2
Hedef 2.2.1.1. Tanıtılan sesi ayırt eder.
Hedef Davranışlar 1.1. Tanıtılan sesle başlayan sözcüklerin görsellerini gösterir.
Öğretim Yöntem ve Teknikleri Doğrudan Öğretim Yöntemi
Öğretim Teknolojileri ve Materyalleri
"t" sesi ile başlayan ve başlamayan sözcüklerin görselleri;• top / diş - taç - kol• tarak / tavuk - sinek - havuç• misket / tavşan - tasma - mantar• cüzdan / terlik - mendil - timsah
Ortam Düzenlemeleri
Ortam; ses, koku ve başka dikkat dağıtıcı uyaranlardan arındırılır. Isı ve ışık ayarlanır. Öğretmen ve öğrenci masada karşılıklı oturur. Öğretmenin çalışma sırasında kullanılacağı materyaller, öğrencinin hareket ala-nında olmayacak şekilde, odanın bir köşesinde hazır bulundurulur.
BÖLÜM-3
Dikkati Çekme Öğrenciye "t" sesi ile ilgili şarkılar dinletilebilir, "t" sesi ile ilgili kısa bir öykü anlatabilir veya "t" sesi ile ilgili tekerlemeler okunabilir.
Güdüleme
Öğretmen, öğrenciye araç-gereçleri göstererek "Bugün seninle 't sesi ile başlayan sözcükleri bulma' ça-lışması yapacağız. Önce ben sana t sesi ile başlayan ve başlamayan resimler göstereceğim, birlikte bu resimlerde neler olduğunu söyleyeceğiz. Daha sonra ben t sesi ile başlayanları göstermeni isteyeceğim. T sesi ile başlayanları bulmak için beni dikkatli bir şekilde dinlemesin. T sesi ile başlayanları gösterebilirsen yakında bu sesi yazmayı ve okumayı öğrenebileceksin." der.
Gözden Geçirme ve Derse Geçiş
"Çalışmamız sırasında senden uymanı istediğim bazı kurallar var: 'Bak!' dediğimde bakacaksın, 'Dinle!' dediğimde sessiz bir şekilde yüzüme bakarak beni dinleyeceksin, 'Göster!' dediğimde göstereceksin. Bu kurallara uyarsan çalışmamızın sonunda… kazanacaksın." diyerek öğrenci için etkili olduğu bilinen pe-kiştireci ve kuralları açıklar. Daha sonra öğrenciye "Hazırsan çalışmamıza başlayalım, hazır mısın?" der ve öğrenciden sözel ifade ya da jest ve mimiklerle verilecek bir yanıt bekler. Öğrenci hazır olduğunu söyler ya da bu anlamda başını sallarsa öğrenciye, "Aferin, çok güzel. O zaman çalışmamıza başlayalım." diyerek öğretim sürecine başlar.
Uygulama
Öğretmen t sesi ile başlayan ve başlamayan bir ya da iki heceli sözcüklerin resimlerini gösterip, t sesine vur-gu yaparak söyler. Daha sonra öğrenci ile birlikte söyler (ör. top-diş-taç-kol). Öğrenciden T sesi ile başlayan sözcüklerin resimlerini göstermesi istenir. Gösterirse pekiştirilir, göstermezse öğretmen sözcükleri vurgulu şekilde söyleyerek öğretimi tekrar eder. Öğrenci göstermezse öğretmen t sesi ile başlayanları göstererek t sesini vurgular, diğer örneklerdeki isimleri söyleyerek "t sesi ile başlamıyor." der. Öğrenci birinci öğretim se-tinde doğru tepki verinceye kadar bu işlem tekrar edilir. Öğrenciden birinci sette doğru tepki alınınca diğer üç öğretim seti ile öğretime devam edilir.
BÖLÜM-4
Ölçme ve Değerlendirme: Ölçüt Bağımlı Ölçü Aracı ile değerlendirme yapılır.
Değerlendirme Materyalleri:• taş- raf-diş- tas• halı- toka - tava- kapı• lamba- toprak-radyo tuzluk• tilki- limon- fener-torba
Öğrenci ve öğretmen masada karşılıklı oturur. Öğretmen, öğrenciye araç-gereçleri gösterir, gerekirse kuralları hatırlatır. Araçların tanıtımı bittikten sonra öğretmen, öğrenciye "Hazırsan çalışmamıza başlayalım, hazır mısın?" der. Öğrenci hazır olduğunu söyler ya da bu anlamda başını sallarsa öğrenciye, "Aferin, çok güzel. O zaman çalışmamıza başlayalım." diyerek değerlendirme sürecine başlar.Birinci değerlendirme setindeki materyalleri masaya dizer ve "Buna bak!" yönergesiyle nesneleri tek tek gösterir ve isimlerini söyler. Daha sonra "T sesi ile başlayan sözcüklerin resimlerini göster!" yönergesini verir. Öğrenci doğru olanı gösterirse, hiçbir tepki vermeden kayıt çizelgesinin "evet" sütununa (+) işareti koyar ve diğer setle değerlendirmeye geçer. Öğrenci yanlış olanı gösterirse veya kararsız kalırsa öğretmen yine hiçbir tepki vermeden kayıt çizelgesinin "hayır" sütununa (-) işareti koyar. Öğrenci tepkisiz veya kararsız kalırsa yukarıdaki gibi bir kez daha soruyu yineler. Öğrenci yine kararsız kalırsa veya tepkisiz kalırsa kayıt çizelgesinin "hayır" sütununa (-) işaretini koyar. Diğer soruları da aynı şekilde uygular. Öğretmen, öğrenci dört değerlendirme setinden en az üçünü doğru yapıyorsa öğrencinin kaldığı hedef davranıştan bir sonraki öğretim oturumundan devam eder. Öğrenci bu ölçütü sağlamıyorsa öğretim sürecini tekrar eder.
58 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
DERS PLANI ÖRNEĞİ - III
BÖLÜM-1
Dersin Adı : Türkçe Kademe : 2 Öğrenme Alanı : Okuduğunu Anlama Bölüm: Metin Anlama Önerilen Süre : 40 dk.
BÖLÜM-2
Hedef 2.3.6.1 Çeşitli türde yazılmış metinleri okuduktan sonra bilgi birimleri ile ilgili sorulan sorulara cevap verir.
Hedef Davranışlar 1.14. Güncel bir problemi anlatan bir metin okuduktan sonra problem, neden, çözüm ve sonuç ile ilgili sorulan sorulara cevap verir.
Öğretim Yöntem ve Teknikleri
Metin Yapısı Öğretimi
Öğretim Teknolojileri ve Materyalleri
Güncel problemleri konusunda yazılmış bir problem, bu problemin nedeni, çözüm yolu ve çözüm yolu-nun olumlu sonucunu içeren kısa metinler.
Ortam Düzenlemeleri Ortam öğrencilerin dikkatini dağıtacak uyaranlardan arındırılır. Isı ve ışık düzeni sağlanır. Tüm öğrenciler tahtayı rahat görebilecekleri şekilde oturtulur.
BÖLÜM-3
Dikkati Çekme
Öğretmen sınıfta öğrencilere bir anısını anlatarak derse başlar. Öğretmen; bir toplantıya katıldığını ve bu toplantıda çok fazla yemeğin çöpe atıldığını fark ettiğini, bu duruma çok üzüldüğünü, yemek israfının bü-yük bir problem olduğunu öğrencilere anlatır. Öğretmen anısındaki problem durumu öğrencilere anlat-tıktan sonra öğrencilerle etkileşimsel diyaloglar kurarak problemin nedeni, çözüm yolunu ve sonucunu öğrencilerle tartışır. Tartışma sırasında problem, neden, çözüm ve sonuç sözcüklerini vurgular.
GüdülemeÖğretmen, öğrencilere "Bugün sizlerle problem çözüm metin yapısını tanıyacağız; bu yapıyı tanımamız, okuduğumuz metinleri daha kolay anlamamızı sağlayacak, böylece bilgileri daha kolay öğreneceğiz." di-yerek öğrencilerin güdülenmesini sağlar.
Gözden Geçirme ve Derse Geçiş
Öğretmen, öğrencilere "Bugün sizinle problem çözüm metinlerini öğreneceğiz." diyerek derse giriş yapar ve arkasından ders kurallarını hatırlatır. Öğrencilere "Ders sırasında uyacağımız kurallar nelerdi? Ders bo-yunca sessiz olmanız ve parmak kaldırarak konuşmanızdı, değil mi? Eğer bugün dersimizde bu kurallara uyarsak ve güzel çalışırsak dersin son on dakikasında sevdiğimiz … oyununu oynayabiliriz." der ve öğren-cilerin derse hazır olup olmadıklarını kontrol ettikten sonra derse başlar.
Uygulama
Metin yapısı ögelerinin ve dizilişin tanıtılmasıÖğretmen öğrencilere "Bugün sizlerle problem-çözüm metinlerini öğreneceğiz, bu metinlerin her biri bir problemi, bu problemin nedenini, çözüm yolunu ve çözüm yolunun sonucunu içeriyor" der. "Dersin başında size anlattıklarımı hatırlayan var mı? Size bir toplantıya katıldığımdan bahsetmiştim, bu top-lantıda beni üzen bir problem olmuştu? Neydi bu problem?" diyerek öğrencilerin birkaç saniye düşünme-lerine fırsat verir. Öğrencilerin bu sırada "yemek atıkları, yemek israfı" gibi cevapları "Aferin, harikasınız, proble-mi doğru hatırladınız." diyerek pekiştirilir. Öğretmen daha sonra "Evet, benim toplantıda gördüğüm problem; yemeklerin israf edilerek çöpe atılmasıydı. Şimdi gelin birlikte bunu bir cümle şeklinde yazalım." diyerek tahta-ya "Yemek israfı önemli bir problemdir." cümlesini yazar. Öğretmen cümleyi tahtaya yazdıktan sonra öğrenci-lerin yazmalarını bekler. Öğrenciler yazdıktan sonra öğretmen "Evet, şimdi bir problem cümlesi yazdık, şimdi sıra ile dersin başında sizlerle tartıştığımız önemli noktaları yazalım. Sizlerle başka neler konuşmuştuk? Evet, yemek israfının nedenlerini konuşmuştuk, değil mi?" diyerek ve etkileşimsel diyaloglar kurarak tahtaya yemek israfına ilişkin neden, çözüm yolu ve sonuç cümlelerini yazar."Yemek israfının nedeni, insanların yiyebileceklerinden daha çok yemek almalarıdır.""Yemek israfının çözüm yolu, herkesin kendi yiyebileceği kadar yemek almasıdır.""Sonuç olarak, herkes kendine yetecek kadar yemek alırsa yemek israfı olmaz."Öğretmen öğrencilerle birlikte tüm cümleleri yazdıktan sonra sıra ile cümleleri okur ve her bir cümlenin neyi ifade ettiğini tartışır. Daha sonra öğrencilere "Problem çözüm metinlerinden önce problem tanıtılır. Bakın, bi-zim yazdığımız gibi, önce problem yazdık. Daha sonra neden cümlesi gelir. Bakın, biz de problemden sonra nedenini yazdık. Nedenden sonra çözüm / önlem cümlesi gelir. Bakın, biz de yemek israfının çözüm yolunu yazdık. En son da sonuç cümlesi gelir; biz de çözüm yolu uygulanırsa sonucun ne olacağını en sona yazdık." diyerek öğrencilerle birlikte problem çözüm yapısının ögelerini ve bu ögelerin hangi sırada yazıldığını tekrar eder.Öğretmen bu süreci öğrenciler problem-çözüm yapısı ögelerini ve bu ögelerin hangi sırada yazıldığını ba-ğımsız olarak söyleyene ya da yazana kadar farklı cümlelerle tekrar eder.
BÖLÜM-4
Ölçme ve Değerlendirme:Araç gereç: Problem-çözüm metni ve sorularıÖğretmen, öğrencilerden problem çözüm metnini sessiz okumalarını ister. Öğrenciler metni sessiz okuduktan sonra öğretmen bir kez sesli olarak metni öğrencilere okur. Öğrenciler ve öğretmen metni okuduktan sonra öğretmen sıra ile metin yapısı sorularının olduğu kağıtları dağıtır ve öğrencilerin soruları cevaplamasını ister.*Yazmakta zorlanan öğrenciler için öğretmen soruları sorar ve öğrencinin cevaplarını kaydeder.
59II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
DERS PLANI ÖRNEĞİ - IV
BÖLÜM-1
Dersin Adı : Türkçe Kademe : 2 Öğrenme Alanı : Yazılı İfade Bölüm : Metin Yazma Önerilen Süre : 40 dakikalık öğretim oturumları ile öğrenciler bağımsız uygulama aşamasını tamamlayana kadar sürdürü-lür.
BÖLÜM-2
Hedef 2.4.6.1. Çeşitli tür ve yapıda metinler yazar.
Hedef Davranışlar 1.5. Belli bir uygulama sırasını takip eden etkinlikleri anlatan sıralama metni yazar.
Öğretim Yöntem ve Teknikleri Metin Yapısı Öğretimi + Yazma Öğretim Aşamalarının Doğrudan Öğretim Yöntemi ile Öğretimi
Öğretim Teknolojileri ve Materyalleri
Süreç temelli yazma öğretiminin aşamalarının yazılı olduğu karton, planlama çalışma kağıdı, kont-rol etme aşaması için hazırlanmış soruların bulunduğu karton ve öğrenci çalışma kağıtları, kağıtlar, kalem, silgi.
Ortam Düzenlemeleri
Ortam; ses, koku ve başka dikkat dağıtıcı uyaranlardan arındırılır. Isı ve ışık ayarlanır. Öğrenciler U oturma düzeni ile oturur. Tahta bütün öğrencilerin rahat bir şekilde görebileceği uzaklıktadır.
BÖLÜM-3
Dikkati ÇekmeÖğrencilere daha önceden okudukları sıralama türü metinler hatırlatılır ve bu metin yapısı ile ilgili geçmiş bilgilerini harekete geçirecek sorular sorulur. Örn. Sıralama metni ne demekti? Sıralama metni olarak biz neler okumuştuk vb.
Güdüleme
Öğretmen, öğrencilere "Çocuklar, bugün sizlerle belli bir uygulama sırasını takip eden etkinlikleri anlatan sıralama metni yazmayı öğreneceğiz. Siz bu çalışmanın sonunda çok sevdiğiniz bir yeme-ğin tarifi gibi belli bir sırayı izleyen birçok konu hakkında istendiğinde metin yazabileceksiniz." di-yerek öğrencileri derse güdüler.
Gözden Geçirme ve Derse Geçiş
"Çalışmamız sırasında sizden uymanızı istediğim bazı kurallar var: Ders boyunca 'Beni izleyin!' de-diğimde sessizce beni izleyeceksiniz, parmak kaldırarak konuşacaksınız" diyerek çalışma sırasında uyulması gereken kuralları açıklar. Öğretim sonunda öğrencilerin alacağı ödülü açıklar. Ödül et-kinlik ise nasıl yapacaklarını gösterir. Daha sonra öğrencilere öğretimde kullanacağı araç-gereçleri gösterir. Araçların tanıtımı bittikten sonra öğretmen, öğrencilere "Hazırsanız çalışmamıza başla-yalım, hazır mısınız?" der ve öğrencilerden sözel ifade ya da jest ve mimiklerle verilecek bir cevap bekler. Öğrenciler hazır olduğunu söyler ya da bu anlamda başını sallarsa öğrencilere, "Aferin, çok güzel. O zaman çalışmamıza başlayalım." diyerek öğretime başlar.
Uygulama
1. Model Olma
PlanlamaKonu seçimiÖğretmen süreç temelli yazma öğretimindeki planlama (konu seçimi, yazma amacını belirleme, oku-yucu kitlesini belirleme, beyin fırtınası, fikirleri düzenleme), taslak oluşturma, düzeltme, kontrol etme, paylaşma ve kitap oluşturma aşamalarının yazılı olduğu, önceden hazırlanmış olan büyük bir kartonu tahtaya asar. Kartonda yazma aşamalarını gösteren görseller de bulunmaktadır. Öğrencilere bu karto-nu göstererek "Şimdi beni dikkatlice dinlemenizi istiyorum. Sıralama metni yazmayı öğrenebilmemiz için sırasıyla şu basamakları uygulayacağız." diyerek önce bütüncül bir şekilde sırası ile bu basamakla-rın neler olduğunu kartondan görselleri de göstererek okur. Daha sonra "Yazımıza başlarken planlama aşamasında; konumuzu seçeceğiz, yazma amacımızı belirleyeceğiz, okuyucu kitlemizi belirleyeceğiz. Daha sonra yazacağımız konu ile ilgili beyin fırtınası yapacağız, fikirlerimizi düzenleyip bir sıraya ko-yacağız. Sonra taslak oluşturma aşamasına geçerek fikirlerimizi cümleler halinde yazacağız. Düzeltme aşamasında yazımıza gerekliyse eklemekler, çıkarmalar yapacağız ve kontrol etme aşamasına geçe-ceğiz. Bu aşamada yazımızın yazım kurallarına uygunluğuna bakacağız. Son olarak kitap oluşturma ve paylaşma aşamasında yazdıklarımızı birbirimize okuyup paylaşacağız hatta sınıf kitaplığımıza bir kitap yapacağız." der. Daha sonra öğrencilere dikkatli dinlemeleri gerektiğini hatırlatarak "Şimdi tah-tadaki yazmanın basamaklarına bakın, ilk ne yapacakmışız? Evet, bir sıralama metni yazmak için ilk olarak planlama yapmamız gerekiyormuş. Planlama yapabilmek için de önce konu seçmeliyim." diye-rek tahtadaki uygulama basamaklarından ilk basamağı işaretler. Daha sonra "Acaba hangi konularda sıralama metni yazılabilir, bir düşüneyim.
60 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Uygulama
Mesela nasıl fidan dikildiğini anlatan bir metin yazabilirim ya da bir yemeğin yapılışını anlatan bir me-tin yazabilirim. Çünkü fidan dikmede de yemek yapmada da bir sıralama var. En iyisi ben bulduğum bu konuları tahtaya yazayım. Böylece hangi konularda yazabileceğimi daha rahat görmüş olurum." der. Tahtaya bu iki konuyu yazar. Daha sonra öğrencilere dönerek "Sizce başka hangi konularda sıralı metin yazılabilir?" diye sorar ve düşünmeleri için zaman verir. Öğretmen, parmak kaldıran öğrencilere söz hakkı vererek, öğrencilerden aldığı cevaplardan uygun olanları tahtaya yazar. Uygun olmayanla-rın ise neden uygun olmadığını açıklar." Evet, gördüğünüz gibi konularımızı yazdık. Şimdi buradan kendimize uygun bir konu seçelim. Seçtiğimiz konu bildiğimiz bir konu olmalı, mesela ben yağmu-run nasıl oluştuğunu bilmiyorum, o yüzden bu konuyu seçmemeliyim ama kek tarifi olabilir. Çünkü ben nasıl kek yapıldığını biliyorum. Siz de biliyorsunuz. Hatırlayın sizinle de birlikte kek yapmıştık. Ne dersiniz?" der ve öğrencilerden onay bekler. Öğrencilerin onaylamasının ardından "Evet, yaşasın o zaman konumuzu seçtik." der. Daha sonra öğrencilere "Neden bu konuyu seçtik?" sorusunu sorar. Öğretmen, öğrencilerin vermiş olduğu cevabı tekrardan düzenleyerek "Evet, haklısınız, bildiğimiz bir konuda yazmamız daha kolay olur." der. Daha sonra öğrencilere planlama çalışma kâğıdını dağıtır (Planlama çalışma kağıdında "Konu, Neden Yazıyorum?, Kimler Okuyacak?, Ne Biliyorum?, Fikirlerin Gruplandırması" olmak üzere 5 kısım yer almaktadır). Öğrencilere "Bakın, bu bizim planlama aşama-sında kullanacağımız kâğıdımız. Bu kâğıdımızı planlama aşaması boyunca kullanacağız. Burada plan-lama aşamasında yer alan kısımlar ile ilgili kutucuklar var. Aaa işte konu da tam burada. Konu yazan yere belirlediğimiz konuyu yazmalıyım." diyerek kâğıtta konu yazan yere "kek tarifi" yazar. Daha sonra öğrencilerden de yazmalarını ister. Öğrenciler yazarken gerekli düzeltici dönütleri verir.Yazma Amacını Belirleme Öğretmen, öğrencilere "Evet konumu belirledim ve planlama kâğıdıma yazım. Şimdi ne yapacağım?" der ve sonra tahtadaki yazma sürecinde izlenecek basamakların yazılı olduğu kartona dikkat çekerek "Buradan bakalım, yazma basamaklarında şimdi sırada ne varmış?" der. Öğrencilerden gelen "yazma amacını belirlemeliyiz" cevabını pekiştirir. "Evet, çocuklar o zaman ne yapıyoruz, düşünelim, bu konu-da metin yazmanın amacı ne? Ben de bunu düşünmeliyim. Ben konumu kek tarifi yazma olarak belir-ledim. Çünkü ben kek yapmayı çok iyi biliyorum, üstelik arkadaşlarım benim yaptığım kekleri çok be-ğeniyorlar. O zaman yazacağım bu kek tarifini arkadaşlarıma verebilirim. Onlar da benim yazacağım bu kek tarifini okuyarak kendilerine kek yapabilirler." der. Daha sonra "Çocuklar ben şimdi planlama çalışma kâğıdımda 'Neden Yazıyorum?' kısmına belirlediğim amacımı yazıyorum" diyerek öğrencile-re model olur, çalışma kağıdında ilgili yere -kek tarifini arkadaşlarıma vermek için- diye yazar. Daha sonra öğrencilerden de kendi yazma amaçlarını belirlemelerini ister. Tüm öğrencilerin amaçlarını sesli olarak okutur ve uygun dönütler verir. Daha sonra öğrencilerden de planlama kâğıtlarında "Neden Yazıyorum?" kısmına belirledikleri yazma amaçlarını yazmalarını ister. Öğrenciler yazarken gerekli düzeltici dönütleri verir.Okuyucu Kitlesi BelirmeÖğretmen "Yazma amacımı belirledim ve planlama kâğıdıma yazdım. Şimdi ne yapacağım?" der ve sonra tahtadaki yazma sürecinde izlenecek basamakların yazılı olduğu kartona dikkat çekerek "Bu-radan bakalım, yazma basamaklarında şimdi sırada ne varmış?" der. Öğrencilerden gelen "okuyucu kitlesini belirlemeliyiz" cevabını pekiştirir. "Evet, o halde 'yazdığım metni kimler okuyacak?’ soru-sunu kendime sormalıyım. Ben bu metni arkadaşlarım için yazacağım, böylece bu yazımı okuyan arkadaşlarım da benim gibi kek yapabilecekler." der. Daha sonra planlama kâğıdını göstererek "Ben planlama kâğıdımda 'Kimler Okuyacak?' yazan yere 'arkadaşlarım' yazıyorum." der. Öğretmen "Şimdi de sizlerin ‘Yazdığım metni kimler okuyacak?’ sorusunu cevaplamanızı ve planlama kâğıdınıza yazma-nızı istiyorum, bunun için size 5 dk. süre veriyorum haydi başlayın." der. Belirlenen süre sonunda öğ-rencilerin vermiş olduğu cevaplar sesli olarak okunur. Öğretmen, öğrencilerin vermiş olduğu uygun cevapları "Aferin çok güzel düşünmüşsün, güzel olmuş." diyerek pekiştirir. Uygun olmayan öğrenci cevaplarında öğrenciye sorular sorarak uygun cevaplara ulaşmasını sağlar.Beyin Fırtınası Öğretmen "Okuyucu kitlemi belirledim ve planlama kâğıdıma yazdım. Şimdi ne yapacağım?" der ve sonra tahtadaki yazma sürecinde izlenecek basamakların yazılı olduğu kartona dikkat çekerek "Bu-radan bakalım, yazma basamaklarında şimdi sırada ne varmış?" der. Öğrencilerden gelen "beyin fırtı-nası yapmalıyız" cevabını pekiştirir. "Kek tarifi deyince aklınıza neler geliyor?" sorusunu sorarak beyin fırtınasını başlatır. Sonra "Benim aklıma kek dediğimde yumurta geliyor." der ve planlama kâğıdını göstererek, "Ne Biliyorum?" yazan kısma "yumurta" yazar. Daha sonra "Baktığım tariflerden hatırla-dıklarım ve aklıma gelen her şeyi buraya yazmalıyım, böylece bir şeyleri unutmam." der. Sonra tekrar kendine "Kek tarifi deyince aklınıza neler geliyor?" diye sorar. "Benim aklıma kek yapmak deyince kek kalıbı da geliyor" der ve aklına gelen fikirleri planlama kağıdına yazar.
61II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Uygulama
Öğretmen ayrıca beyin fırtınasını yönlendirmek için "Kekin içine neler katılır? Kek yaparken hangi mutfak araç gereçleri kullanılır? Kekin üzerine neler konulur? Kek nasıl yapılır?" gibi kek tarifi ile ilgili soruları sorar. Öğretmen beyin fırtınası sırasında ifade edilen kek tarifi ile ilgili tüm fikirleri planlama kağıdında yer alan "Ne Biliyorum?" kısmına yazar. Daha sonra "Kek yapma hakkında bildiğim her şeyi buraya yazdım, böylece metni yazarken tüm bilgilerimi hatırlayacağım ve daha kolay sıraya koyabileceğim. Sizler de önünüzdeki planlama kâğıtlarında 'Ne Biliyorum?' kısmına kek yapmayla ilgili aklınıza gelenleri yazın." der ve öğrencilere belli bir süre verir. Tüm öğrencilerin fikirlerini yazmasının ardından öğrencilere sırayla "Planlama kâğıdına 'ne bili-yorum?' kısmına yazdıklarını oku!" der. Öğrenci yazdıklarını okuduktan sonra diğerlerine "Sizce arkadaşınız başka neler yazabilirdi?" diyerek diğerlerini de beyin fırtınasına katar. Öğrenci arkadaşlarının söylediklerin-den yazmadıkları varsa kâğıdına ekler. Fikirleri Düzenleme Öğretmen "Şimdi planlama kâğıdına yazmış olduğum fikirleri daha kolay sıralayabilmek için gruplandırma-lıyım." der. Öğretmen planlama kâğıdına dikkat çeker ve "Aaa ben buraya yumurta yazmışım, un yazmışım, bunlar kek yapımında kullanılan malzemeler. O zaman bunları gruplandırayım. Kek yapmak için başka mal-zeme yazmış mıyım?" der ve tahtada şema yaparak kek malzemesi olan tüm yazılanları gruplar, bu fikirleri daire içine alır ve üzerine de kek için gerekli malzemeler, diye yazar. Öğretmen bu şekilde tahtadaki tüm fikirleri kek yapmak için gerekli malzemeler, kek yapmak için gerekli mutfak araç-gereçleri, kekin yapılışı, kekin süslenmesi olarak gruplandırır. Sonra öğrencilerle tartışarak gruplanan fikirleri de kendi içinde sıraya sokar. Ayrıca öğretmen kekin yapılış aşamaları ile ilgili de gruplamaya giren her bir aşamayı da kendi için-de sıralamaya model olur. Örneğin kek yaparken önce malzemeler hazırlanır, Daha sonra çukur bir kaba yumurtalar kırılır, şeklinde kek yapılış aşamalarını sıraya dizer. Öğretmen "Şimdi sizler de kendi fikirlerinizi gruplandırın." der ve öğrencilere 5-10 dk süre verir. Bu sırada öğretmen, öğrencilerin tek tek yanlarına gider ve gruplandırmalarını inceler ve gerekli dönütleri verir, düzeltmeleri yapar.
Taslak OluşturmaÖğretmen tahtaya astığı yazma sürecinin basamaklarını gösteren kartonu göstererek "Bakın, planlama aşa-masında konumu seçtim, yazma amacımı belirledim, yazımı kimlerin okuyacağını belirledim, konu hak-kında aklıma gelenleri yazdım ve fikirlerimi düzenledim. Şimdi sırada taslak oluşturma aşaması var. Taslak oluşturma aşamasında sıraya koyduğum fikirlerimi artık yazacağım." der. Öğrencilere "Önce siz de şimdiye kadar neler yaptık, bir anlatın bakalım." der ve öğrencilerden yazma sürecinin basamaklarını anlatmalarını ister. Uygun anlatan öğrencileri pekiştirir ve diğerlerine de uygun dönütler vererek anlatmalarını sağlar. Sonra "Peki, şimdi şemamıza bakalım: İlk grupta yumurta, süt, yağ ve şeker gibi kek yapımında kullanıla-cak malzemeler yer alıyor. Bunları nasıl cümle haline getirebilirim. Şöyle yazabilir miyim? Bir kek yapmak için un, süt, ……….gereklidir. Evet, bu cümle güzel oldu o zaman yazıyorum." diyerek söylediği cümleyi tahtaya yazar. Öğretmen her bir grupta yer alan fikirlerle ilgili olarak bu şekilde yüksek sesle düşünme tek-niğini kullanarak uygun cümleler kurar ve bu cümleleri yazar. Böylece yazma sürecinin taslak oluşturma aşamasına model olur. Bu sırada kekin nasıl yapıldığını anlattığı cümlelerde "önce, sonra, daha sonra..." gibi anahtar sözcüklerinin kullanımına dikkat çekerek yazarken kolaylık olması ve metin türüne uygun yazmaları için bağlayıcı sözcüklerin yazılı olduğu "Anahtar sözcükler İpucu Tablosu / Tırtılı" nı tahtaya asar (Tırtılda, önce, sonra, daha sonra, … dan sonra, en son vb. bir işin sıralamasının yazımında yararlanılacak anahtar sözcükler bulunmaktadır). "Bu tırtıla bakın, bu sözcükleri bir okuyalım bakalım neler var?" diyerek sıralı bir metin yazarken kullanılacak anahtar sözcükleri öğrencilere tanıtır ve "Kekin nasıl yapıldığını yazarken sıra-sını anlatabilmek için buradaki sözcüklerden yararlanacağım." der. Daha sonra metnin yazımına geri döner, anahtar sözcükler ipucu tablosundan / tırtılından da yararlanarak kekin nasıl yapıldığının aşamalarını yazar ve metnini bitirir. Öğretmen kendisi metnini bitirdikten sonra öğrencilerden de planlama kâğıtlarında fikir-lerin gruplandırması kısmında yaptıkları şemalarına bakarak, kendi metinlerini yazmalarını ister. Yazarken kolaylık olması ve metin türüne uygun yazmaları için bağlayıcı sözcüklerin yazılı olduğu "Anahtar sözcükler İpucu Tablosu / Tırtılı" aracını kullanmalarını hatırlatır. Öğrenciler metinlerini yazarken öğretmen de tek tek öğrencilerin yazdıklarını inceler ve düzeltici dönütler verir. Öğretmen istenilen şekilde taslak oluşturan öğ-rencilere "Aferin anahtar sözcükleri uygun şekilde kullanarak çok güzel bir metin oluşturmuşsun." diyerek dönüt verir ve pekiştirir.
DüzeltmeÖğretmen bu aşamada bir kümülatif tekrar yapar. "Bir sıralama metni yazabilmek için ilk olarak planlama yaptım. Konumu seçtim, yazma amacımı belirledim, metnimi kimlerin okuyacağını belirledim, konu hakkın-da aklıma gelenleri yazdım ve daha sonra fikirlerimi düzenledim. Taslak oluşturma aşamasında sıraya koy-duğum fikirlerimi yazdım." der. Daha sonra yazma sürecinin aşamalarını gösteren kartonu tekrar öğrencilere gösterir ve "Şimdi sırada düzeltme aşaması var.
62 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Uygulama
Şimdi yazdığım metinde düzeltmem gereken yerler varsa, eklemek veya çıkarmak istediğim fikirler varsa, yerini değiştirmek istediğim cümleler varsa bu aşamada gerçekleştirebilirim." der. "Ama önce siz de şimdiye kadar neler yaptık, bir anlatın bakalım." der ve öğrencilerden yazma sürecinin basa-maklarını anlatmalarını ister. Uygun anlatan öğrencileri pekiştirir ve diğerlerine de uygun dönütler vererek anlatmalarını sağlar. Yazmış olduğu metni sesli olarak okur "Burada yazmayı unuttuğum bir şeyler var, kek yaparken içine yumurta katacağız ama kaç tane katacağımı yazmamışım. Metnimi düzenleyerek unuttuğum yerleri yazdığım metne eklemeliyim vb." diyerek metni üzerinde çeşit-li düzeltmeler yaparak, düzeltme aşamasında öğrencilerin neler yapması gerektiğine model olur. "Şimdi sizler de metinlerinizi tekrar okuyarak, düzeltmek istediğiniz yerlere karar verin ve düzen-lemelerinizi yapın." der. Tüm öğrenciler metinlerini kendi kendilerine okurlar ve gerekli gördükleri düzeltmeleri yaparlar. Bu sırada öğretmen tek tek öğrencilerin düzeltmelerini inceler ve gerekli dönütleri verir.
Kontrol EtmeÖğretmen bu aşamada bir kez daha kümülatif tekrar yapar. "Bir sıralama metni yazabilmek için ilk olarak planlama yaptım. Konumu seçtim, yazma amacımı belirledim, metnimi kimlerin okuyacağı-nı belirledim, konu hakkında aklıma gelenleri yazdım ve fikirlerimi düzenledim. Sonra metnimi yaz-dım. Düzeltme aşmasında yazdığım metinde düzeltmem gereken yerleri, eklemek veya çıkarmak istediğim fikirleri, yerini değiştirmek istediğim cümleleri belirledim. Şimdi sıra yazdıklarımı kontrol etmede, ama önce siz de şimdiye kadar neler yaptık, bir anlatın bakalım." der ve öğrencilerden yaz-ma sürecinin basamaklarını anlatmalarını ister. Uygun anlatan öğrencileri pekiştirir ve diğerlerine de uygun dönütler vererek anlatmalarını sağlar. Sonra "Hadi o zaman yazdığımız yazıları kontrol edelim, benim yazdığım yazıdan başlayalım… Yazdığım metin yazım kurallarına uygun mu? Cümle yapılarım düzgün mü? Noktalama işaretleri kullandım mı?" der ve tahtaya soruların olduğu çalışma kartonunu asar. Öğretmen kendi metninde unuttuğu noktalama işaretlerini ekleyerek, yazım hata-larını düzelterek öğrencilere model olur. Daha sonra öğrencilerden de tahtadaki sorulara bakarak kendi metinlerinde gerekli kontrolleri yapmalarını ister.
Paylaşma ve Kitap OluşturmaÖğretmen bu aşamada öğrenciler için bir kümülatif tekrar daha yapar. Yazma sürecinin aşamaları-nın yazılı olduğu kartonu göstererek "Bir sıralama metni yazabilmek için ilk olarak planlama yap-tım. Konumu seçtim, yazma amacımı belirledim, metnimi kimlerin okuyacağını belirledim, konu hakkında aklıma gelenleri yazdım ve fikirlerimi düzenledim. Taslak oluşturma aşamasında metnimi yazdım. Düzeltme aşamasında yazdığım metinde düzeltmem gereken yerleri, eklemek veya çıkar-mak istediğim fikirleri, yerini değiştirmek istediğim cümleleri belirledim. Yazdıklarımı kontrol ettim. Hadi, şimdi siz de şimdiye kadar neler yaptık, bir anlatın bakalım." der ve öğrencilerden yazma süre-cinin basamaklarını anlatmalarını ister. Uygun anlatan öğrencileri pekiştirir ve diğerlerine de uygun dönütler vererek anlatmalarını sağlar. Daha sonra öğretmen "Şimdi de paylaşma ve kitap oluştur-ma aşamasına geldim. O zaman ben metnimi ilk sizinle paylaşmak istiyorum, beni dinler misiniz? Ben sizlere yazdığım metni okumak istiyorum." der ve kendi metnini öğrencilere okur. Daha sonra öğrencilerden de metinleri sırayla okumalarını ister. Daha sonra da "Evet, arkadaşlar çok yoğun bir çalışma geçirdik. Şimdi bu metinlerimizi ödül olarak panomuza asacağız ve bu metinleri anne ve babanızla da paylaşabilirsiniz çünkü harika metinler yazdınız." der.* Model olma aşaması, öğrenciler yazma sürecinin aşamalarını sırasıyla söylemeye başlayıncaya kadar, en az iki oturum daha farklı konularla yapılır.
2. Rehberli Uygulama
PlanlamaKonu SeçimiÖğretmen daha önce hazırlamış olduğu sıralı metin yazmaya uygun konuların bulunduğu listeyi öğrencilere verir. Öğretmen "Şimdi benim yaptığım gibi siz de yazmanın tüm aşamalarını uygula-yarak sıralı metin yazacaksınız. Bunun için yazmanın basamaklarına bakalım, ilk olarak ne yapacak-sınız? Evet, önce planlama yapmanız gerekiyor. Bunun için planlama aşamasının ilk adımı olarak ilgi duyduğunuz veya bildiğiniz konuyu listeden seçeceksiniz." der ve "Haydi, şimdi konunuzu seçin!" yönergesini verir. Öğrencilerden seçtikleri konular hakkında bir dahaki derse kadar araştırma yap-malarını ve bilgi toplamalarını ister.
63II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Uygulama
Yazma Amacını BelirlemeÖnceden konularını seçmiş olan öğrenciler, konuları hakkında hazırlık yaparak derse gelirler. Öğ-retmen derse, öğrencilerden seçtikleri konuları paylaşmalarını isteyerek başlar. Öğretmen tüm öğ-rencilerin konularını dinler. "Şimdi herkesin konusunu belirlediğini görüyorum. Bu konunuzu plan-lama kâğıtlarınıza yazın!" der. Daha sonra her öğrencinin yazma amacını belirlemesini ister. Yazma amaçlarını belirleyen öğrencilerden planlama kâğıdına -Neden Yazıyorum?- kısmına bu amaçlarını yazmalarını ister. Bu sırada öğretmen tek tek öğrencilerin yanlarına gider ve düzeltici dönütler verir.Okuyucu Kitlesini BelirmeÖğretmen "Konumuzu ve yazma amaçlarını planlama kâğıdına yazdık. Şimdi sırada okuyucu kitle-sini belirleme var. Hadi, herkes yazdığı metni kimlerin okuyacağına karar versin." der. Öğrencilere "Yazdığın metni kimler okuyacak? Neden onların okuması gerektiğini düşünüyorsun?" gibi sorular yöneltir. Tüm öğrencilere sırayla aynı soruları sorarak gerekli dönüt ve düzeltmeleri verir. Daha son-ra öğrencilerden planlama kağıdında yer alan "Kimler Okuyacak?" kısmına metni kimlerin okuyaca-ğını yazmalarını ister. Öğretmen daha sonra beyin fırtınasına geçer.Beyin Fırtınası ile Fikir ÜretimiÖğretmen "Geçen ders seçtiğiniz konular hakkında bilgi sahibi olmanızı istemiştim. Herkes konu-ları hakkında araştırma yaparak bilgi sahibi oldu mu?" diye sorar. Öğretmen, öğrencilerin cevabı üzerine öğrencilerden konuları hakkında bildiklerini ve öğrendiklerini planlama kâğıdındaki "Ne Biliyorum?" kısmına yazmalarını ister. Öğretmen fikirlerini yazmaları için öğrencilere belli bir süre verir. Süre dolduğunda öğrencileri sırayla kaldırarak paylaşmalarını ister. Öğretmen örneğin fidan dikmek üzerine yazı yazacak olan öğrenciyi kaldırarak "Kâğıdına fidan dikmek ile ilgili neler yazdın, bize oku!" der. Öğrenci sesli olarak okur, öğrenci okuyup bitirdiğinde öğretmen tüm sınıfa "Sizce başka ne yazılabilir? Siz neler biliyorsunuz?" der. Konusu fidan dikimi olan öğrenciye dönerek "Ar-kadaşların fikirlerini söylerken, sen de eklemek istediklerini kâğıdına ekleyebilirsin." der. Sınıfta fi-dan dikimi konusu hakkında beyin fırtınası yapılır, daha sonra diğer öğrencilerin konuları hakkında da kısa kısa beyin fırtınası yapılır.Fikirlerin DüzenlenmesiÖğretmen beyin fırtınası adımını bitirdikten sonra ortaya çıkan fikirlerin düzenlenmesi adımına ge-çer. Öğretmen bu aşamada kümülatif bir tekrar yapar. "Bir sıralama metni yazabilmek için ilk olarak planlama yaptınız. Konunuzu seçtiniz, yazma amacınızı belirlediniz, metni kimlerin okuyacağını belirlediniz, konu hakkında aklınıza gelenleri yazdınız." der. Ardından daha önce fikirlerin grup-landırılmasına model olunduğu için öğrencilerden fikirlerini sıralama metnine uygun gruplandır-malarını ister. Öğretmen "Evet, çocuklar herkesin konuları hakkında beyin fırtınası yaptık. Şimdi planlama kâğıdına yazdığınız karışık fikirlerinizi sıralama metin türü ve konunuza göre uygun şe-kilde gruplandırın ve planlama kâğıdınızda 'Fikirlerin Gruplandırılması' kısmına yazın." der. Öğren-cilere belli bir süre verir. Bu sırada öğrencilerin yanlarına giderek uygun olan fikirleri ve yazımlarını pekiştirir, uygun olmayanlara düzeltici dönütler verir. Öğrencilerin fikirlerini gruplandırmalarının ardından taslak oluşturma aşamasına geçer.
Taslak OluşturmaÖğretmen öğrencilere "Çocuklar, planlama aşamasında neler yaptık, kim söylemek ister?" der. Öğ-rencilerin cevaplarını düzelterek planlama aşamasında yapılanları özetler. Daha sonra öğrencilere "Evet, şimdi sırada hangi aşamamız var?" diye sorar. Öğrencilerden "taslak oluşturma" cevabını al-dıktan sonra "Bu aşamada planlama kâğıdına yazdığınız bilgilerden yararlanarak metninizi yaza-caksınız. Daha önceki sıralı metin çalışmasında yaptığımız gibi her bir fikrimizi uygun sırada ‘önce, sonra, daha sonra...’ gibi sıralı metin yazmanızı kolaylaştıran sözcükleri kullanarak yazacaksınız. Bu aşamada bazı soruları kendinize sormayı unutmuyorsunuz. Bunlar: Yazdığım metni kimler okuya-cak? Okuyucu yazdığım metni anlar mı? Fikirlerimi ne kadar doğru ifade ettim?" der. Öğrenciler bir ders saati süresince taslak aşamasında uğraşırlar. Öğretmen ayrıca, öğrencilere yazarken kolaylık olması ve metin türüne uygun yazmaları için bağlayıcı sözcüklerin yazılı olduğu "Anahtar sözcük-ler İpucu Tablosu / Tırtılı" aracını kullanmalarını hatırlatır. Öğretmen bu arada sürekli öğrencilerin yazdıklarını okuyarak değerlendirir ve gerekli dönütleri vererek düzeltmeler yaptırır. Öğrencilerin metni yazmalarının ardından düzeltme aşamasına geçilir.
DüzeltmeÖğretmen, öğrencilere "Sıralı bir metin yazabilmek için ilk olarak planlama yaptık. Planlama aşa-masından neler yaptık?" diye sorar. Öğrencilerin cevaplarını düzelterek planlama aşamasında yapı-lanları özetler. Daha sonra "Planlamadan sonra ise taslak oluşturma aşamasına geçtik. Peki, taslak oluşturma aşamasında neler yaptık?" diye sorar. Öğrencilerin doğru cevaplarını pekiştirir. Öğrenci-lere dönerek "Şimdi de sırada düzeltme aşaması var." der. Bu gözden geçirme sürecinde öğretmen öğrencilere yardımcı olur. Bu düzeltme süreci iki üç defa tekrarlanır. Bu tekrarlarda fikir ekleme, çıkarma ve değiştirmeler yapılır. Bu düzeltmeler sonucunda öğrenciler yazılarının beğendikleri kı-sımlarını, geliştirilmesi gereken kısımlarını, değiştirilmesi gereken kısımlarını, düzeltilmesi gereken kısımlarını belirler. Öğrenciler düzeltme aşamasını bitirdikten ve yazılarına içerik bakımından son halini verdikten sonra kontrol etme aşamasına geçilir.
64 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Uygulama
Kontrol EtmeÖğretmen öğrencilere her bir aşamada ne yaptıklarını sırasıyla anlatarak kümülatif bir tekrar yapar. "Şimdi sıra, yazdığınız metni kontrol etmeye geldi. 'Yazdığınız metin yazım kurallarına uygun mu? Cümle yapıları düzgün mü? Noktalama işaretleri kullandınız mı?' sorularına göre yazınızı kontrol edeceksiniz." der. Daha sonra öğrencilerden kendi metinlerinde gerekli kontrolleri yapmalarını is-ter. Öğretmen bu sırada öğrencilerin takıldıkları yerlerde onlara yardımcı olur.
Paylaşma ve Kitap OluşturmaÖğretmen aşamalara yönelik gerekli kümülatif tekrarı yaptıktan sonra öğrencilerden bu aşamada kontrol edip düzelttikleri metinleri okuyarak arkadaşları ile paylaşmalarını ister. Sınıfta bir yazar kol-tuğu oluşturulur. Öğrenciler bu yazar koltuğuna oturarak yazılarını yüksek sesle okurlar. Öğretmen öğrencilerden sırayla yazar koltuğuna oturup yazılarını okumalarını, dinleyicilerden de dinledikleri yazının bütünü hakkında düşündüklerini söylemelerini ister. Öğretmen tüm öğrenciler yazılarını okuduktan sonra model olma aşamasında yazılan metinlerle birlikte, sınıf kitaplığı için yapılan ki-tabın içine yeni metinleri ekler. Kitabın içerisinde herkesin kendine ait bölümleri ve bu bölümlerin kendilerine ait olduğunu gösteren resimleri bulunmaktadır. Her öğrencinin yazmış olduğu metin-ler kendi bölümlerine yerleştirilmektedir. Öğretmen kitabı kitaplığa yerleştirerek "Seçtiğiniz diğer konularla da sıralı metinler yazmaya devam edeceğiz ve kitabımıza yerleştireceğiz." der.* Öğrenciler yazma sürecinin aşamalarını bağımsız uygulamaya başlayıncaya kadar en az 2-3 otu-rum farklı konular üzerinde rehberli uygulamalar aşamasına devam edilir.
3. Bağımsız UygulamaModel olma ve rehberli uygulama aşamaları tamamlandıktan sonra bağımsız uygulama aşamasına geçilir. Bu aşamada uygulanan basamaklarda planlama kâğıdı dışında herhangi ipucu veya hatır-latıcı olabilecek bir şey kullanılmaz. Öğretmen öğrencilerden konularını seçerek metni yazmalarını ister. Öğrencilere çok gerekli durumda onaylayıcı ve düzeltici dönütler verir.* Öğrenciler yazma sürecinin tüm aşamalarını bağımsız şekilde uygulayıncaya kadar en az 2-3 otu-rum bağımsız uygulamalar aşaması farklı konularda tekrarlatılır.
BÖLÜM-4
Ölçme ve Değerlendirme: Yazı örneği analizi ile değerlendirme yapılır.Öğretim sonrasında öğrencinin yazdığı yazı örnekleri incelenir. Öğrencinin farklı zamanlarda yazdığı 3-5 yazı örneğine bakılması yeterlidir. Öğrenci, süreç temelli yazma aşamalarına uygun olarak yazmış mı diye bakılmalıdır. Bunun için bir kontrol listesi oluşturulabilir. Bu kontrol listesinde "Seçtiği konu yazmak istediği metin türüne uygun mu?, Metnini okuyucu kitlesine uygun olarak yazmış mı?, Metni açık ve anlaşılır mı?, Yazdığı metin, sıralama metin türüne uygun olmuş mu? …" gibi bir sıralama metninde aranan özelliklere bakılmalıdır. Öğrenci uygun şekilde yazmışsa öğretmen bir sonraki hedef davranışa geçmelidir. Öğrencinin metinlerinde bazı eksiklikler varsa, uygun şekilde yazmamışsa öğretmen tekrar öğretim sürecine dönmelidir. Öğrencinin yazılarında belirgin ve sürekli olarak yaptığı bir hata fark edilmiş ise öğretim aşamasında özellikle bu hatayı düzeltmeye yönelik çalışmalar yapılmalıdır.
65II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
DERS PLANI ÖRNEĞİ - V
BÖLÜM-1
Dersin Adı : Türkçe Kademe : 2 Öğrenme Alanı : Dinlediğini Anlama Bölüm : Yönergeleri Yerine Getirme Önerilen Süre : 25 dk.
BÖLÜM-2
Hedef 2.5.3.2. Dinleme ve takip becerileri gerektiren yönergeleri söylendiği sıra ile yerine getirir.
Hedef Davranışlar 2.2. Dinleme ve takip becerileri gerektiren yönergeleri söylendiği sıra ile yazarak, boyayarak, çizerek, işaretleyerek vb. yerine getirir.
Öğretim Yöntem ve Teknikleri Etkinlik Temelli Öğretim
Öğretim Teknolojileri ve Materyalleri
Yönerge cümleleri (öğrencilerin ön koşul olarak önceden bildiği geometrik şekilleri, renkleri içeren ve öğrencilerin önceden çizebildiklerinden emin olunan basit şekiller içeren yönergeler), resim kâğıdı, renkli kalemler
Ortam Düzenlemeleri
Ortam; ses, koku ve başka dikkat dağıtıcı uyaranlardan arındırılır. Isı ve ışık ayarlanır. Öğrencinin fiziksel ih-tiyaçları giderilir. Sınıfta öğrencilerin birbirlerinden etkilenmelerini önleyecek bir oturma düzeni oluştu-rulmalıdır. Sınıf içerisinde öğretmen masası öğrencilerin hepsinin rahat bir şekilde görebileceği uzaklıkta, karşılarında bulunur. Her öğrencinin sırasına resim kağıdı, renkli kalemler koyulur.
BÖLÜM-3
Dikkati Çekme Öğrenciler ile daha önceden öğrendikleri psikomotor becerileri içeren yönergeleri söylendiği sıra ile ye-rine getirme ile ilgili bir oyun bir tur oynanabilir.
Güdüleme
Öğretmen, öğrencileri derse güdelemek için "Çocuklar, bugün sizinle çok eğlenceli bir oyun oynayacağız. Bu oyunu çok seveceğinize eminim. Gördüğünüz gibi hepinizin önünde resim kağıdı ve renkli kalemler var. Ben sizlere bu resim kağıdına benim söylediklerimi söylediğim sıra ile yerine getirerek boyamanızı, çizmenizi, işaretlemenizi isteyeceğim. Bakalım kimler söylediklerimi en güzel şekilde yerine getirecek? Bu oyunu kim kazanacak çok merak ediyorum." diyerek öğretime başlar.
Gözden Geçirme ve Derse Geçiş
Öğretmen "Tabii bu çalışma sırasında sizden uymanızı istediğim bazı kurallarda olacak." diyerek aşağıdaki şekilde kuralları açıklar. Bunun dışında öğrenciler için gerekli duyduğu başka kurallar varsa söyler.
• Çalışma sırasında sessiz olmaları gerektiği, • Her bir yönerge cümlesinin bir kez okunacağı / söyleneceği,• Çalışma başladıktan sonra öğretmenine veya arkadaşlarına soru soramayacakları, • Çeşitli nedenlerden dolayı yerine getiremedikleri yönergeleri geçerek bir sonraki yönergeyi
dikkatli bir şekilde dinleyip yerine getirmeleri gerektiği açıklanır.
Uygulama
Öğretmen, öğrencilere "Hazırsanız başlıyorum." şeklinde dikkat işareti vererek aşağıda sıralanmış olan yönerge cümlelerini sırası ile okur. Yönerge cümlelerini öğrencilerin seviyesine uygun bir hızda ve tane tane okumaya dikkat eder. Yönerge cümlelerini okurken "/" işaretinin bulunduğu yerlerde iki - üç saniye durur, ardından okumaya devam eder. Bu sayede öğrencilerin yönergeleri daha rahat takip etmeleri sağ-lanır. Yönerge cümleleri;
• Önündeki kâğıttaki sol üst köşede bulunan / karenin içine x işareti koyun.• Karenin yanında bulunan küçük dikdörtgeni / sarı renkle boyayın.• Kâğıtta sağ en alt köşede bulunan dairenin içine / bir kare çizin.• Çizdiğin karenin içine dört tane yıldız çizerek / yıldızları kırmızı renkle boyayın.
* Öğrencileriniz bu yönergeleri takip etmekte çok fazla zorlanacağını düşünüyorsanız daha basit yöner-gelerle de başlayabilirsiniz. Bu aşamada dikkat etmeniz gereken asıl nokta seçtiğiniz yönergelerde bulu-nan kavramların öğrencilerinizin bildiği kavramlar olmasıdır. ** Ayrıca yönerge cümlelerindeki sözcük sayısı ve yönerge sayısı öğrencilerin performanslarına göre be-lirlenmelidir. Gittikçe yönerge cümleleri zorlaştırılmalı ve yönerge sayısı artırılmalıdır.
BÖLÜM-4
Ölçme ve Değerlendirme: Kontrol Listesi ile değerlendirme yapılır.
Öğretim sonunda ayrı bir değerlendirme sürecine yer verilmez. Hazırlanan kontrol listesi hem etkinlik sırasında hem de etkinlik sonrasında öğrencinin performansı gözlemlenerek doldurulur. Kontrol listesi; "Öğrenci yönergeyi söylendikten sonra beklenen sürede gerçekleştirdi mi?, Yönergelerin ikinci kez okunmasını istedi mi?, Söylenen yönergeleri doğru şekilde yerine getirdi mi?, Anlamadığı yönergeyi geçip bir sonraki yönergeyi dikkatli bir şekilde dinleyip yerine getirdi mi?" gibi hedef davranış için gerekli olan ölçütlerin yer aldığı bir kontrol listesi olmalıdır. Öğrencinin gerçekleştirip gerçekleştiremediği ölçütler ilgili kontrol listesinde "Evet" / "Hayır" şeklindeki sütunlara işaretlenme yapılır. Öğrenciler ölçütlerin hepsini gerçekleştirene kadar bu tarz etkinlik örnekleri ile öğretime devam edilmelidir. Öğrencilerin hepsi ölçütleri karşılıyorsa daha zorlaştırılmış yönerge maddeleri ile yeni öğretime geçilmelidir.
66 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
DERS PLANI ÖRNEĞİ - VI
BÖLÜM-1
Dersin Adı : Türkçe Kademe : 2 Öğrenme Alanı : Sözlü İletişim Bölüm : Olayları ve Durumları Anlatma Önerilen Süre : 30-35 dk.
BÖLÜM-2
Hedef 2.6.4.1. Resimlerle gösterilen farklı türdeki olayları ve durumları anlatır.
Hedef Davranışlar 1.3. Resmi gösterilen bir varlığı tanımlar.
Öğretim Yöntem ve Teknikleri Kümülatif Tekrar Stratejisi
Öğretim Teknolojileri ve Materyalleri
Çeşitli insan resimleri
Ortam Düzenlemeleri
Ortam; ses, koku ve başka dikkat dağıtıcı uyaranlardan arındırılır. Isı ve ışık ayarlanır. Öğrencinin fiziksel ihtiyaçları giderilir. Öğretmen ve öğrenci masada karşılıklı oturur. Öğretmenin çalışma sı-rasında kullanılacağı materyaller, öğrencinin hareket alanında olmayacak şekilde, odanın bir köşe-sinde hazır bulundurulur.
BÖLÜM-3
Dikkati Çekme Arkadaş temalı kısa bir çizgi film izletilir ve çizgi filmdeki karakterlerin fiziksel özellikleri üzerine öğrencilerle kısa bir sohbet yapılır.
Güdüleme
Öğretmen, öğrencilere araç-gereçleri göstererek "Bugün sizinle, bu resimleri inceleyeceğiz. Bu re-simlerde incelediğimiz kişileri anlatacağız. Sizler bu çalışma sonunda resimlere bakarak kişilerin fiziksel özelliklerini nasıl anlatmanız gerektiğini öğrenmiş olacaksınız. Bu yüzden beni dikkatli bir şekilde dinlemelisiniz." der.
Gözden Geçirme ve Derse Geçiş
Öğretmen ders sırasında uyulması gereken kuralları hatırlatarak öğretime başlar. "Çalışmamız sıra-sında sizden uymanızı istediğim bazı kurallar var: 'Bak!' dediğimde bakacaksınız. 'Dinle!' dediğimde sessiz bir şekilde yüzüme bakarak beni dinleyeceksiniz. ! Anlat! dediğimde anlatacaksınız. Bu ku-rallara uyarsanız çalışmamızın sonunda ….. kazanacaksınız" diyerek öğrenciler için etkili olduğu bilinen pekiştireci ve kuralları açıklar. Daha sonra öğrencilere çalışma sırasında kullanılacak resimler tanıtılır. Araç gereçlerin tanıtımı bittikten sonra öğretmen öğrencilere "Hazırsanız çalışmamıza baş-layalım, hazır mısınız?" der ve öğrencilerden sözel ifade ya da jest ve mimiklerle verilecek bir yanıt bekler. Öğrenciler hazır olduğunu söyler ya da bu anlamda başını sallarsa öğrencilere, "Hazırsınız görüyorum, aferin size. O zaman çalışmamıza başlayalım." diyerek öğretim sürecine başlar.
Uygulama
Öğretime başlarken öğrencilere "Bugün bir sürü insan resmi göstereceğim size, sonra da bu insan-ların resimde gördüğümüz fiziksel özelliklerini anlatacağız." diyerek öğretime başlar. Öğrencilerden birinin resmini slayttan açar ve ekrana yansıtır. Öğretmen, öğrencilere "Resimde kimi görüyorsu-nuz?" diye sorarak öğrencilerin dikkatini resme çeker. Öğrencilerin cevap vermesinin ardından "Evet çocuklar bu arkadaşınız Ada… Gördünüz mü? Hadi bakalım, Ada’nın fiziksel özelliklerini an-latmaya başlayalım. Önce Ada’nın saçları nasıl, saçları ne renk söyleyelim. Kim söylemek ister?" diye sorar. Gelen cevapları dinler ve sonra "Evet çocuklar Ada uzun saçlı. Ada’nın saçları kahverengi." der. Sonra öğrencilere "Hadi bakalım, şimdi sıra sizde. Ada’nın saçları nasıl, saçları ne renk siz söyleyin bakalım." der. Her öğrenciye tek tek aynı yönergeyi vererek tepki ister. Öğretmen, öğrencilerin "Ada uzun saçlı. Ada’nın saçları kahverengi." demesini pekiştirir. Daha sonra öğrencilere "Hadi, tekrar res-me bakalım, Ada’nın başka hangi özellikleri var acaba?" der. Daha sonra "Aaa bakın Ada gözlük takmış. O zaman hadi, Ada’yı bir kez daha anlatalım." der. Önceki cümle ile yeni öğrenilen ögeyi birleştirerek resimdeki çocuğu tanımlar. "Ada uzun saçlı. Ada’nın saçları kahverengi. Ada gözlük kullanıyor." der. Sonra öğrencilere "Hadi bakalım, şimdi sıra sizde, siz de resme bakarak Ada’yı aynı benim anlattığım gibi anlatın bakalım." diyerek öğrencilerin de resimde gördükleri çocuk resmi-ni kümülatif bir biçimde tanımlamalarını ister. Her öğrenciye tek tek aynı yönergeyi vererek tepki ister. Öğretmen, öğrencilerin "Ada uzun saçlı. Ada’nın saçları kahverengi. Ada gözlük kullanıyor." demesini pekiştirir. Bu aşamada öğrencilere düzeltici dönütler verir. Öğrencilerin verdiği cevapları düzelterek ya da genişleterek dönüt verir.
67II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Uygulama
Her seferinde resimdeki öğrenci resmine bakılarak bir fiziksel özellik daha anlatıma eklenir. Resim-deki öğrencinin fiziksel özellikleri anlatılırken her bir fiziksel öge öncekine eklenerek anlatılır (Kü-mülatif Tekrar Stratejisi). Bu şekilde öğrenciler hem söyledikleri özellikleri tekrar eder hem de her seferinde bir öge ekleyerek anlattıklarını genişletirler.
* Burada anlatılacak öge sayısı öğrencilerin performanslarına göre planlanır. Anlatılar az ögeden başlamalı, giderek artırılmalıdır.
** Öğrencilerin tanımlamalar için gerekli olan ön koşul kavramları bildiğinden emin olunmalıdır.
BÖLÜM-4
Ölçme ve Değerlendirme: "Ölçüt Bağımlı Ölçü Aracı " ile değerlendirme yapılır.
Değerlendirme Materyalleri: Çeşitli insan resimleri
Değerlendirme bire bir yapılır. Öğrenci ve öğretmen bir masada karşılıklı otururlar. Öğretmen, öğrenciye çalışmada ne yapılacağını "Şimdi senin önüne bazı insan resimleri koyacağım. Sen de bu resimlere bakacaksın ve resimdeki insanların fiziksel özelliklerini bana anlatacaksın." şeklinde söyler. Çalışma sırasında uyulması gereken kurallar ve ödül açıklanır. Daha sonra öğrenciye "Hazırsan çalışmamıza başlayalım." diyerek dikkat işaretini verir. Öğrencinin önüne bir insan resmini koyar. Öğrenciden bu resimdeki kişinin fiziksel özelliklerini anlatması istenir. Öğrencinin performansı kayıt çizelgesine kaydedilir. Öğrencinin tanımlamaları ile ilgili notları alınır. Örneğin öğrencinin kaç özellik söylediği, kaç sözcüklük cümleler kurduğu vb. Diğer üç resim için de aynı süreç uygulanır. Ardından değerlendirme süreci öğrenciye teşekkür edilerek tamamlanır.
68 II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
EK-1. Türkçe Dersi Öğretim Programı İşlevsel Okuma-Yazma için Önerilen Sözcükler
Tema 1: Günlük Yaşamım* Tema 2: Sosyal Yaşamım **
Yoğurt Meyveli Süt Dur Dikkat kırılır
Kraker Çikolata Çıkış Radyasyon
Bisküvi Deodorant Erkek Yangın Söndürücü
Un Tıraş Kremi Zehir / Zehirli Madde Yeni boyanmıştır.
Makarna Diş Fırçası Ateşle Yaklaşma Doktor
Reçel Diş Macunu Ateş yakmayınız Karakol
Erişte Sabun Kız İnşaat Alanı
Pirinç Şampuan Tehlike Eczane
Nohut Tuvalet Kağıdı Otobüs Durağı Lütfen Ellerini Yıka
Mercimek Krem Dışarı Diş Hekimi
Fasulye Kağıt Havlu Soğuk Dokunma
Kıyma Çamaşır Deterjanı Açık Kayıp Eşya Bürosu
Sandviç Bulaşık Deterjanı Asansör Danışma
Sucuk Temizleyici Kadın Yaya Geçidi
Sosis Cam Temizleyici Sıcak Hemşire
Biftek Yumuşatıcı Üst geçit / Alt geçit Yüksek Voltaj
Marul Çamaşır Suyu Giriş Yangın Merdiveni
Domates Yara bandı Kapalı Ambulans
Patates Peçete Yukarı Fotoğraf Çekmek Yasaktır
Havuç Menü Telefon Yangın Hortumu
Ispanak Akşam Yemeği Yemekhane Benzin İstasyonu
Salatalık Öğle Yemeği Polis Restoran
Elma Kahvaltı Yürümek yasak Okul Geçidi
Portakal Ana Yemekler Mescit Bisiklet Yolu
Muz Salatalar Aşağı Dikkat Köpek Var
Üzüm Sıcak İçecekler Muayene Odası Park Yasak
Çilek Soğuk içecekler İtiniz Gişe
Karpuz Hamburger Dikkat Köpek Var Yiyecek ve içecek sokulmaz.
Şeftali Patates Kızartması İçilmez Su Kapalı Tutun
Ton Balığı Pizza Elde yıkayınız Yanıcı Madde
Soğan Kola / Cola Market Islak Zemin / Kaygan Zemin
Et Soğan Halkası Kasap Taksi
Süt Ayran Kırtasiye Tek Yön
Tereyağı Çorba Manav Rahatsız Etme
Margarin Izgara Köfte Fırın Otogar
69II. Kademe Türkçe Dersi Öğretim Programı
Tema 1: Günlük Yaşamım* Tema 2: Sosyal Yaşamım **
Peynir Tavuk şiş Pastane Engelli Park Yeri
Yumurta Beyti Lokanta Bebek Bakım Odası
Kahve Lahmacun Terzi Acil Toplanma Yeri
Çay Tavuk Döner Çekiniz Elektrik
Meyve Suyu İskender Tuvalet Metro
Zeytin Yağı Et Döner Kasa Tren Garı
Gazoz Adana Kebap Girmek yasak Engellilere Aittir
Patates Cipsi Kıymalı Pide Yürümek yasaktır Revir
Bal Kaşarlı Pide Uzak Durun Merdiven
Patlamış Mısır Mantı Yürüyen Merdiven İlk Yardım
Kek Börek Dikkat Ölüm Tehlikesi
Kurabiye Sütlaç Hastane Yerlere çöp atmayınız
Şeker Künefe Girilmez Çöpleri çöp kutusuna atınız
Puding Kadayıf Öğle Arası Engelli Asansörü
Balık Pasta Demiryolu Geçidi Arızalı
Turşu Limonata Yemek ve içmek yasaktır. Tuvalet - WC
Mısır Dondurma Sessiz olun Ofis
Bezelye Tatlılar Sadece çalışanlar içindir. Acil Servis
Salam Baklava
Mantar Küçük
Ketçap Orta
Tuz Büyük
Biber Maden suyu
Mayonez Su
* Günlük Yaşamım temasında yer alan sözcüklerin öğretim amacı, ilk okuma-yazma becerileri olmayan öğ-rencilerin günlük yaşamlarında alışveriş yapmaları ya da restoran vb. yerlerde sipariş verebilmeleri gibi be-cerilerde daha bağımsız olmalarını sağlamaktır. Bu temada listelenen sözcüklerde günlük yaşamda market alışverişi, bir restoran, bir kafe ya da pastanede sipariş vermede karşımıza çıkan sözcüklerden oluşturulmuş-tur. Tema ile ilgili tüm sözcükler listeye alınmamış, sık karşılaşılabilecek sözcüklere ve bağımsız yaşam için öncelikli sözcükler olmasına dikkat edilmiştir. Bu sözcükler arasından hedef sözcük seçilirken öğrencinin ilgi alanları ve çevresi göz önünde bulundurulmalıdır. Sözcük listesinde olmayan ancak temaya girdiği düşünü-len sözcüklerin de öğretimi hedeflenebilir.
** Sosyal Yaşamım temasında yer alan sözcüklerin öğretim amacı, çocuğun sosyal yaşam içinde kar-şılaşabileceği çeşitli durumlarda davranışlarını düzenleyebilmelerine yardımcı olmaktır. Hedef sözcüklerin belirlenmesinde öğrencinin girdiği sosyal ortamlar göz önünde bulundurulmalı ve bu ortamlarda bulunan sözcüklerin ya da sözcük gruplarının öğretimine öncelik verilmelidir. Yanıcı madde, ölüm tehlikesi, ıslak ze-min gibi levhaların ve işaretlerin öğretiminde, işlevsel okuma-yazma öğretim aşamalarından olan resim ile sözcüğü eşleme öğretim aşamasında levha resimleri kullanılmalıdır.