Upload
others
View
4
Download
0
Embed Size (px)
Citation preview
T.C
İSTANBUL GELİŞİM ÜNİVERSİTESİ SAĞLIK
BİLİMLERİ YÜKSEK OKULU
HEMŞİRELİK BÖLÜMÜ
Evde Bakım Hemşireliği Dersi
Evde Bakım Hizmetlerinin Organizasyonu ve Koordinasyonu,
Evde Bakım Ekibi
Öğretim Görevlisi Mücella SOYDAN
25.10.2018 1
Evde bakım kavramı, gereksinimi olan birey ve
ailesine tıbbi ve sosyal bakım hizmetlerinin ev
ortamında ve multidisipliner bir ekip çalışması ile
sağlandığı bir hizmet yaklaşımıdır.
Bakımı alan, sunan, ve finanse edenler yönünden kabul gören bu yaklaşım ile;
Birey ve ailesinin sağlık bakımına katılımı artar,
Hastanede yatış süresi kısalır,
Maliyet azalır,
Değişik sektör ve disiplinlerin iş birliği ile
sağlık bakımında süreklilik sağlanır.
25.10.2018 2
Evde bakım planlamasında temel
çerçeveyi belirleyen, bireyin tam olarak
değerlendirilmesidir.
Böylece bireyin günlük yaşam
aktivitelerinin ne kadarını
bağımsız olarak yerine getirebildiğini, ne kadarında ve ne oranda yardıma gereksinimi olduğunu saptamak mümkün olacaktır.
Yapılan bakım planları mevcut potansiyelin en iyi biçimde kullanılmasına yönelik olmalıdır.
25.10.2018 3
Evde Bakım Kapsamında Sunulan Hizmetler
1. Değerlendirme, izleme
ve yeniden değerlendirme,
2. Sağlığın geliştirilmesi,
korunması, hastalıkların ve
özürlülüğün önlenmesi,
3. Öz bakımın sağlanması,
kendine yardım, karşılıklı
yardımlaşma, savunuculuk,
4. Tıbbi bakım, hemşirelik bakımı,
25.10.2018 4
5. Kişisel bakım hizmeti (giyinme, banyo, beslenme),
6. Ev işleri hizmeti (temizlik,
çamaşır yıkama, alış veriş),
7. Özürlü ya da yaşlı bireyin
gereksinimlerini karşılamak için
ev ortamında düzenlemeler
yapılması,
8. Sevk işlemi ve kamu
olanaklarına ulaşma imkanının
sağlanması,
9. Evde rehabilitasyon hizmeti,
25.10.2018 5
10. Temel ve özel gereksinimlerin karşılanması,
destekleyici aletler, ekipman ve ilaçların sağlanması,
11. Özelleşmiş destek hizmetleri
(inkontinans durumu, demans ve
diğer ruhsal sorunlar, vb. için)
12. Bakım gereksinimi olan
kişinin dönem dönem kurumsal
bakım alması ile yakınlarının
dinlendirilmesine yönelik
hizmetler (respite care),
25.10.2018 6
13. Palyatif bakım (ağrının ve/veya diğer sağlık
sorunlarının giderilmesi ),
14. Hastaya, ailesine ve
diğer ilişkili kişilere
gerekli bilginin verilmesi,
15. Danışmanlık ve
duygusal destek hizmeti,
16. Sosyal etkileşimin
artırılması ve informal
ilişkilerin geliştirilmesi,
25.10.2018 7
17. Üretim ve rekreasyon
çalışmaları,
18. Fiziksel aktivite olanaklarının
sağlanması,
19. Hasta ve yakınlarının eğitimi,
20. Bakım öncesinde, bakım sırasında ve sonrasında bakım
verenlere destek sağlanması,
21. Toplumun bakım rolü üstlenme
konusunda hazırlanması ve
harekete geçirilmesi.
25.10.2018 8
Ek olarak:
1. Yiyecek, yakacak, barınak
ve gelir sağlanması
2. Ev, hastane ve kurumlar
arası bağlantıların oluşturu-
larak bakımın sürekliliğinin
sağlanması,
3. Planlama, yönetim ve
politika oluşturmak amacıyla
hastalara ait bilgi toplanması
ve kaydedilmesi
4. Denetim ve teknik destek,
5. İzleme, değerlendirme ve geri bildirim hizmetleri.
25.10.2018 9
EVDE BAKIM EKİBİ
Evde bakım bireyin ve ailenin;
fiziksel,
ruhsal,
sosyal,
ekonomik ve
çevresel
tüm boyutları ile dikkate alınmasını gerektirdiğinden mültidisipliner bir ekip çalışmasını gerektirmektedir.
* Evde sağlık hizmeti sunmanın karmaşık doğası nedeniyle ekip üyeleri yasal ve etik uygulamaların bilincinde olmalıdır.
25.10.2018 10
EVDE BAKIMIN YÜRÜTÜLMESİ İÇİN
HİZMET AĞI
EKİP KURUMLAR KURULUŞLAR
• Hekim
• Hemşire
• Diyetisyen
• Fizyoterapist
• Psikolog
• Sosyal Hizmet
Uzmanı
• Ev Ekonomisti
• Sağlık Yöneticisi
• Eğitim Kurumları
• İlgili Bakanlıklar
• Hastaneler
• Belediyeler
• Meslek
Kuruluşları
• Gönüllü
Kuruluşlar
• Sigorta Şirketleri
• Firmalar
• Özel Bakım
Kuruluşları
• Hemşirelik
Kuruluşları
25.10.2018 11
* Evde bakım (EB), disiplinler arası işbirliğini
gerektiren bir ekip işidir. İşbirliği daha hasta hastanede
iken başlar.• Hastanın tedavisini üstlenen hekim,
• Ekibin diğer üyeleri,
• Taburculuk planlaması görevlisi
ile birlikte, hastanın evde bakıma ihtiyacı olduğu kararı verilirse;
Hasta, tedavisini üstlenen
hekimin direktifleri
doğrultusunda
Evde Bakım Kuruluşu’na sevk
edilir.
25.10.2018 12
* Taburculuk planlaması görevlisi, EB
kuruluşundaki sevkleri kabul eden görevliye hekimin
direktiflerine uygun hizmetleri bildirir(hastane.
* EB kuruluşu yöneticisi, hastanın bakımında
birden çok disiplinden kişi görev alacak ise bu
kişileri belirler ve disiplinler arası iş birliğini
izler.
25.10.2018 13
**Hekim, bakım ihtiyacı olan kişinin tedavi
planını uygulaması gereken kişidir ve aynı zamanda
evde bakım hizmetlerinin de yasal sorumlusudur.
25.10.2018 14
* EB hemşiresi, hastaların kendi kendilerine
yeterli hale gelmelerini ve öz bakımlarını
yapmalarını sağlamayı amaçlar.
Hastalar bu şekilde kendi
sağlık bakımlarıyla ilgili
olarak daha fazla
inisiyatif sahibi olurlar.
Bakımın sürekliliğinin
başarısı aynı zamanda
ekiple birlikte oluşturulan
bakım planını hastanın
kavramasına bağlıdır.
25.10.2018 15
EB hemşiresi,
hastanın sağlıkla ilgili olumlu davranışlar göstermesine
yönelik çalıştığı için, daha çok «kolaylaştırıcı
(facilitator) görev yapan kişi» olarak
tanımlanmaktadır.
**EB hemşiresi
sağlık bakım
yardımcılarının
denetiminden de
sorumludur.
25.10.2018 16
GÜNLÜK YAŞAM AKTİVİTELERİ
1. Güvenli çevrenin sağlanması ve sürdürülmesi
2. İletişim
3. Solunum
4. Beslenme
5. Boşaltım
6. Bireysel hijyen ve giyim
7. Vücut ısısının kontrolü
8. Hareket
9. Çalışma ve eğlence
10. Cinselliğin ifadesi
11. Uyku
12. Ölüm
Ay F. : Temel Hemşirelik Kavramlar, İlkeler, Uygulamalar. S 19, İstanbul Medikal Yayıncılık, İstanbul,2008.
25.10.2018 17
* Sosyal Hizmet Uzmanı (SHU), sosyal,
duygusal ve çevresel olarak hastaların
ve/veya ailelerinin
iyilik hallerini etkileyen
faktörlerin düzeltilmesi
sorumluluğunu taşırlar,
uygun hizmetlere ulaşmaları
için ve ayrıca ödeme güçlüğü varsa malzeme
sağlama konusunda yardımcı olurlar.
* Fizyoterapist, koruyucu ve iyileştirici uygulamalar gerçekleştirir,
Hasta ve ailesinin kendi kendine bakımın geliştirilmesi ve bu sorumluluğun kazanılması eğitimini vermekle görevlidir.
25.10.2018 18
. Kasların güçlendirilmesi,
. Mobilizasyonun sağlanması,
. Spastisitenin kontrolü,
. Yürüyüş eğitimi gibi
tedavi edici egzersizler, masaj gibi uygulamalar
verirler.
• Hastanın kendi rehabilitasyon programına
katılarak yaptırdığı egzersizler günlük yaşam
aktivitelerinin yerine getirilmesinde ve
fiziksel performansın artırılmasında çok
önemli bir rol oynar.
25.10.2018 19
* Uğraşı Terapisti, hastalara evlerinde günlük
yaşam aktivitelerini yapabilme becerilerini
geliştirme ve sürdürmeyi öğreterek, fonksiyon
görme kapasitelerini en üst düzeye
çıkarmalarına yardımcı olur.
Verdiği eğitim daha çok üst ekstremite kas kuvvetinin ve hareket
yeteneğinin yeniden kazanılmasına odaklıdır.
25.10.2018 20
*Konuşma Terapisti,
konuşma, dil ve işitme
konularında
sorunu olan hastalarla
çalışırlar.
Amacı; konuşma ve
dil becerilerinin en üst düzeye kadar
geliştirilmesi ve erişilen bu düzeyde
tutulmasıdır. Yeme ve yutma güçlüğü olan
hastalarla da çalışırlar.
25.10.2018 21
* Evde Bakım Yardımcısı, hastalar
bağımsızlıklarını kazanana kadar özellikle
kişisel hijyen konusunda yardımcı olurlar.
Ayrıca hafif ev işleri ile evle ilgili diğer işleri de yaparlar. Ekibin gittikçe önem kazanan üyelerindendir,
*EB hemşiresi,
SHU veya
fizyoterapiste bağlı olarak hazırlanan
plan doğrultusunda çalışırlar.
25.10.2018 22
Evde Bakım ve Aile Üyeleri
Uzun süreli bakım gereksinimi olan bireylerin
destekleyici hizmetlerinin %85’inin aile bireyleri ve
yakınlar tarafından sağlanabildiği, sadece %15’inin
dışarıdan talep edilmesi gerektiği belirlenmiştir.
EB hizmetinin gerçekleşmesi için;
1. Hastanın bu hizmeti almaya
istekli olması,
2. Yakınlarının da hastanın
ihtiyaçlarını giderme
konusunda rıza göstermesi
iki önemli koşuldur.
25.10.2018 23
Hastanın psikolojik ve sosyal yönden
güçlü bir destek sisteminin olması önemlidir,
bu nedenle de aile üyesinin eğitimi önem taşır.
Temelde ailede bakım verecek kişiden
üstlenmesi beklenen işlevler:
1. Hastaya duygusal destek sağlamak,
2. Hasta ile ilgili gözlem yapmak,
3. Fiziksel destek sağlamak,
4. Ev işlerinin yürütülmesini sağlamak,
5. Tedavi planına katılmak,
6. Yardım istemek.
25.10.2018 24
EB veren aile bireyleri, ekip tarafından
bilgilendirilir,
Yerine getirmeleri gereken aktiviteler,
Ortaya çıkabilecek sorunlar,
Tehlikeler ve belirtileri
konularında eğitilirler.
25.10.2018 25
Eğitimi Etkileyen Bakım Veren Aile Üyesine Ait
Özellikler:
1. Öğrenim durumu, 2. Kültürel özellikleri, 3. Dil
özellikleri, 4. Duygusal durumu, 5. Anksiyete düzeyi.
25.10.2018 26
Süreç sonrası EB ekibi, aile üyesinin verdiği
bakımı değerlendirmek durumundadır;
Hastanın yeterli ve
zamanında beslenmesi,
Hastanın kişisel
hijyenine(yıkanma,
Giyinme, taranma) yeterli
düzeyde yardımcı olunması
Hastanın giysilerinin
temiz ve düzenli olması,
Hastanın ilaçlarını düzenli
olarak almasını sağlaması,
Hastanın deri
bütünlüğünün
korunması… gibi25.10.2018 27
Evde Bakımın Olumlu ve Olumsuz YönleriEvde Bakımın Olumlu Yönleri:
1. Aileyi parçalanmaktan korur. Eğer bakıma ihtiyacı olan kişinin çocukları varsa, kişi aile yaşamının parçası olmaya devam eder
2. Kişinin kendi alıştığı ortamda ve kendi konforu içinde yaşamını sürdürebilmesine olanak tanır.
25.10.2018 28
Evde Bakımın Olumlu Yönleri
3. Kişinin enerjisini
hobilerini, arkadaş
ilişkilerini, iletişimini ve
spor aktivitelerini eskiden
olduğu gibi sürdürmesine
olanak verecek biçimde
harcamasını sağlar.
4. Kişinin toplumdan
soyutlanmasını önler.
5. Kişinin bağımsız
yaşamasını sağlar. Hasta
kişi bu sayede hastalığı
üzerindeki kontrolünü
artırabilir
25.10.2018 29
Evde Bakımın Olumlu Yönleri
6. Hastanın ve/veya yakınlarının yaşam kalitesini artırır. Hasta yakınlarına dinlenme olanağı sağlar.
7. İyileşmeyi hızlandırır.
8. Kurumlara geri dönüşleri azaltır.
25.10.2018 30
Evde Bakımın Olumlu Yönleri
9. Hastane
enfeksiyonlarından
korur.
10. Kişiye gereksinim
duyduğu bakımı verir.
11. Hastalarda stresin
azalmasını sağlar.
25.10.2018 31
Evde Bakımın Olumlu Yönleri
12. Kısa dönemde maliyeti hastane bakımına göre daha düşüktür.
13. Hastanede erken taburcu edilmeler nedeniyle hasta döngüsü hızlanır, daha az yatak ve personel ile daha çok hastaya hizmet sunulur.
25.10.2018 32
Evde Bakımın Olumlu Yönleri
Hastalar yataklı tedavi kurumlarına yatış için sıra beklemez veya daha az sıra beklerler.
14. Kişilere tanıdan iyileşmeye kadar geçen dönemde kesintisiz bir sağlık hizmeti sunulması sağlanır.
25.10.2018 33
Evde Bakımın Olumsuz Yönleri
1. Hasta özel yaşamına müdahale ediliyormuş duygusuna kapılabilir.
2. Birey hastalığının ağırlığına ve gereksinim duyduğu hasta bakım hizmetlerinin niteliğine göre çevresini çok sayıda insan, alet ve malzeme ile sarılmış hissedebilir.
25.10.2018 34
Evde Bakımın Olumsuz
Yönleri
3. Evde sağlık bakımı verilmesi bireyin kendiniolduğundan daha fazla hasta hissetmesine neden olabilir.
4. Bakım verme sürecinde aile üzerinde artan oranda duygusal, fiziksel ve ekonomik baskı oluşabilir.
25.10.2018 35
Evde Bakımın Olumsuz
Yönleri
5. Evde bakım hizmetlerinde kullanılan bazı yüksek teknolojili cihazlar bakım veren kişilerin yeterince bilgili ve kullanmada yeterli olmamaları sonucu sorun yaratabilirler.
6. Acil durumlarda hemen müdahale edecek profesyonellerin bulunmayışı da evde bakımın hastane bakımı karşısındaki dezavantajı olarak görülebilir.
25.10.2018 36Evde Sağlık Hizmetleri Koordinasyon Merkezi 444 38 33
Daima;
Hayatınızı olmasını istediğiniz şekilde gözünüzün önünde canlandırın.
İstediğiniz şey üzerinde durun,
o zaman ona doğru çekilirsiniz.
25.10.2018 37
Evde Sağlık Hizmetleri Formlar1. BAŞVURU FORMU / EK-3
2. ONAM FORMU
3. KABUL EDİLEN HASTA DEĞERLENDİRME FORMU
4. HASTA TEDAVİ PLANI FORMU
5. HASTA TAHLİL / TETKİK İSTEM FORMU
6. KONSÜLTASYON İSTEM FORMU
7. HASTA NAKİL FORMU
8. HİZMET SONLANDIRMA FORMU
9. Bulundurulması Gereken Araç Gereç Tıbbi Cihaz ve İlaçların Asgari Standardı
25.10.2018 38
Kaynaklar:
• Halk Sağlığı Temel Bilgiler III. Ed: Güler Ç., Akın L. Hacettepe Üniversitesi Yayınları, Ankara, 2015.
• Fadıloğlu Ç., Ertem G., Aykar F.Ş. Evde Sağlık ve Bakım. Göktuğ Basın Yayın ve Dağıtım, Amasya, 2013.
• Erci B., Avcı Aİ., Hacıalioğlu N., Kılıç D.,Tanrıverdi G. Halk Sağlığı Hemşireliği. Göktuğ Yayıncılık, 2009.
• SAĞLIK ALANI SERTİFİKALI EĞİTİM PROGRAMI STANDARTLARI - EVDE SAĞLIK HİZMETLERİ HEMŞİRELİĞİ: TC Sağlık Bakanlığı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü, 22 Mart 2015, Standart No: SASES-11
25.10.2018 39