T.C. ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

BİLGİSAYAR VE ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI

POLİS MESLEK YÜKSEKOKULLARINDA BİLGİSAYAR DESTEKLİ

ÖĞRETİM UYGULAMALARI İLE İLGİLİ BU OKULLARDA GÖREVLİ EĞİTİCİLERİN GÖRÜŞ VE DÜŞÜNCELERİ

-Adana Kemal Serhadlı Polis Meslek Yüksekokulu’nda Bir Araştırma-

Davut ÖZATEŞ

YÜKSEK LİSANS TEZİ

Adana, 2007

TC ÇUKUROVA ÜNİVERSİTESİ

SOSYAL BİLİMLER ENSTİTÜSÜ

BİLGİSAYAR VE ÖĞRETİM TEKNOLOJİLERİ EĞİTİMİ ANA BİLİM DALI

POLİS MESLEK YÜKSEKOKULLARINDA BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖĞRETİM UYGULAMALARI İLE İLGİLİ BU OKULLARDA GÖREVLİ

EĞİTİCİLERİN GÖRÜŞ VE DÜŞÜNCELERİ -Adana Kemal Serhadlı Polis Meslek Yüksekokulu’nda

Bir Araştırma-

Davut ÖZATEŞ

Danışman: Yrd. Doç. Dr. M. Oğuz KUTLU

YÜKSEK LİSANS TEZi

Adana, 2007

i

Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müdürlüğüne,

Bu çalışma, jürimiz tarafından Bilgisayar Ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim

Dalında YÜKSEK LİSANS TEZİ olarak kabul edilmiştir.

Başkan : Yrd. Doç. Dr. M. Oğuz KUTLU (Danışman)

Üye : Yrd. Doç. Dr. Cahit ASLAN

Üye : Yrd. Doç. Dr. Mehmet TEKDAL

ONAY

Yukarıdaki imzaların, adı geçen öğretim elemanlarına ait olduklarını onaylarım. ..../.../2007

Prof. Dr. Nihat KÜÇÜKSAVAŞ

Enstitü Müdürü

NOT: Bu tezde kullanılan özgün ve başka kaynaktan yapılan bildirişlerin, çizelge, şekil

ve fotoğrafların kaynak gösterilmeden kullanımı, 5846 Sayılı Fikir ve Sanat Eserleri

Kanunu’ndaki hükümlere tabidir.

ii

ÖZET

POLİS MESLEK YÜKSEKOKULLARINDA BİLGİSAYAR DESTEKLİ

ÖĞRETİM UYGULAMALARI İLE İLGİLİ BU OKULLARDA GÖREVLİ EĞİTİCİLERİN GÖRÜŞ VE DÜŞÜNCELERİ

-Adana Kemal Serhadlı Polis Meslek Yüksekokulu’nda Bir Araştırma-

Davut ÖZATEŞ

Yüksek Lisans Tezi, Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı

Danışman: Yrd. Doç. Dr. M. Oğuz KUTLU

Eylül, 2007, 69 Sayfa

Eğitim sürecini daha etkili ve verimli kılmak için yapılan çalışmalar uzun zamandır

devam etmekte olup, özellikle son yıllarda büyük bir ivme kazanmıştır. Özellikle

okullarda bilgisayarların uygun bir şekilde kullanılması ile öğrencilerin motivasyonları

ve okula devam oranları yükselmekte, bunların sonucu olarak da öğrenme düzeylerinde

ve başarılarında artış sağlanmaktadır. Ancak burada sorun uygun kullanımın nasıl

olacağının belirlenmesidir.

Bu araştırmanın temel amacı; Adana Kemal Serhadlı Polis Meslek Yüksek

Okulunda uygulanan bilgisayar destekli öğretim uygulamaları kapsamında ne tür

etkinliklerin yapıldığını belirlemek ve bu okullarda görev yapan eğiticilerin görüş ve

düşüncelerini almaktır. Bu araştırma, Adana Kemal Serhadlı Polis Meslek Yüksek Okulundaki bilgisayar

destekli öğretim uygulamalarını, değiştirme, etkileme çabası olmadan olduğu gibi

tanımlamak amacıyla betimsel türde tarama modeli ile yapılmıştır.

Araştırmanın çalışma evreni 2006-2007 öğretim yılında Adana Kemal Serhadlı

Polis Meslek Yüksekokulunda bulunan öğrenciler ve bu okulda görev yapan

öğretmenlerdir. Örneklem seçimi için, araştırma evrenindeki her birimin eşit seçilme

şansı olan seçkisiz örnekleme yöntemi kullanılmıştır.

iii

Bilgisayarla Öğretim Programının öğretimi geliştirmesine yönelik yapılan

etkinlikleri gözlemlemek amacıyla yapılandırılmamış gözlem anket tekniği kullanılmış,

uzman yorumu doğrultusunda anketler son haline getirilerek soru havuzu oluşturulmuş

ve 23 eğiticiye uygulanmıştır. Anket yoluyla elde edilen veriler SPSS-10 İstatistiksel

Paket Programıyla analiz edilmiş ve araştırmada sorulan sorular temelinde verilerin %

ve frekans değerleri tablolaştırılmıştır.

Bu araştırma ile, genelde tüm eğitim sistemimizdeki değişik tür ve kademelerde

olduğu gibi Polis Meslek Yüksek Okullarının eğitim uygulamalarında da Bilgisayar

Destekli Eğitime geçiş ve uygulama aşamalarında bir çok sorunla karşılaşıldığı,

öğretim sürecinde araç-gereçlerin genellikle az veya orta düzeyde kullanıldığı, daha çok

ekonomik yetersizlikler ve öğretmenlerin hazır olmamaları nedeniyle Polis Eğitiminde

Bilgisayar kullanılmasında geç kalındığı, Bilgisayar Destekli Eğitimin verimli

öğrenmeyi sağlayabileceği ve öğrenci başarısını artırabileceği, başarıyı sağlayacak en

önemli faktörün “öğretmenlerin eğitimleri” olduğu, diğer araç gereçlerin kullanımını

etkileyebileceği, bu nedenle diğer öğretim araç ve gereçlerinin yeniden gözden

geçirilmesi gerektiği, Bilgisayar Destekli Eğitimde öncelikli yaklaşımın “ Alıştırma ve

Pratik yaparak pekiştirme” olması gerektiği sonucuna varılmıştır.

Anahtar Kelimeler: Bilgisayarlarla Öğretim, Bilgisayar Destekli Öğretim, Eğitim

Teknolojisi, Öğretim Teknolojisi, Polis Meslek Yüksek Okulu.

iv

ABSTRACT

COMPUTER-AIDED TEACHING PRACTICES IN POLICE VOCATIONAL

HIGH SCHOOLS AND OPINIONS OF INSTRUCTORS IN THESE SCHOLLS

- A Research in Adana Kemal Serhadlı Police Vocational High School -

Davut ÖZATEŞ

Master Thesis, Computer and Teaching Technology Education Department

Advisor: Assistant Professor M.Oğuz KUTLU

September, 2007, 69 Pages

The doings to be effective and rich is going on for a long time; especially they

picked up speed in recent years. Especially using computers in schools appropriately

and rates motivations of students and attendance to school are increasing, consequently

their learning levels and successes are increasing. However, real matter is to determine

how to use appropriately. The base aim of this research is to determine that what kind of activities within the

context of computer-aided teaching practices in Adana Kemal Serhadlı Police

Vocational High School and take opinions of advisors in these schools. This research is done with scanning model in descriptive kind for changing

computer-aided teaching practices in Adana Kemal Serhadlı Police Vocational High

School and for defining without influence effort as it is. The people of research subject are the students and teachers in Adana Kemal

Serhadlı in 2006-2007 education period Police Vocational High School. For the

sampling choice, in-line the sampling way was used. Unconfigured investigation survey technique was used for research the activities for

developing teaching program with computers, through specialists’ comments the

surveys are arranged in the last instance and practiced for twenty-three. The

informations by way of the survey are analysed with SPSS-10 Statistical Packaged

Software and tabulated percent and frequency values on the basis of questions in

research.

v

With this research, it is came to the conclusion that it is met with lots of difficulties

on transitional and practical steps to computer-aided education in education practices of

police vocational high school like in different kind and steps in all our education

system; materials are usually used to low or middle level during teaching period,

because of lack of economic and because the teachers are not available, it is delayed for

using computer on police education, computer-aided education can provide to learn

efficiently and increase the success, the most important element is educations of

teachers for success, the using of other materials can affect, consequently other teaching

materials must be looked over again, the priority approach must be.

Key Words: Teaching with Computers, Computer-Aided Teaching, Education

Technology, Teaching Technology, Police Vocational High School

vi

ÖNSÖZ

Bu araştırma, Adana Kemal Serhadlı Polis Meslek Yüksek Okulunda uygulanan

bilgisayar destekli öğretim uygulamaları kapsamında ne tür etkinliklerin yapıldığını

belirlemek ve bu okullarda görev yapan eğiticilerin görüş ve düşüncelerini alarak,

Bilgisayar Destekli Eğitime geçiş ve uygulama aşamalarında karşılaşılan sorunların

tespiti, çözümü ve eğitim sürecini daha etkili ve verimli kılmak amacıyla yapılacak, bir

tür Program Geliştirme çabası olan çalışmalara katkıda bulunmak amacıyla yapılmıştır.

Araştırmamda benden yardımlarını ve desteklerini esirgemeyen değerli hocalarım

Prof. Dr. Ülkü KÖYMEN‘e, Danışmanım Yrd. Doç. Dr. M. Oğuz KUTLU’ya, Yrd.

Doç. Dr. Cahit ASLAN’a, değerli arkadaşım Mustafa DURAN’a, Kemal Serhadlı Polis

Meslek Yüksek Okulunun kıymetli idareci ve eğiticilerine ve maddi desteklerinden

dolayı (Proje No:EF2005YL57) Çukurova Üniversitesi Araştırma Fonuna ve

çalışanlarına teşekkür ederim.

Davut ÖZATEŞ

vii

İÇİNDEKİLER

BÖLÜM I

GİRİŞ

Sayfa 1.1. Giriş ve Problem ……………………………………………………… 1

1.1.1. Eğitim Teknolojisi …………………………………………………….. 3

1.1.1.1. Eğitim Teknolojisinin Yararları …………………………… 7

1.1.1.2. Günümüzde Eğitim Teknolojisine ilişkin Gelişmeler ……… 9

1.1.2. Öğretim Teknolojisi …………………………………………………. 10 1.1.2.1. Öğretim Teknolojisinin Uygulama Aşamaları ……………. 11

1.1.2.2. Öğretim Teknolojisinin Yararları …………………………. 12

1.1.3. Bilgisayarların Eğitim Alanında Kullanımı ………………………… 12

1.1.4. Bilgisayarların Öğretim Alanında Kullanımı ……………………… 17

1.1.5. Bilgisayar Destekli Öğretim ………………………………………… 18

1.1.5.1. Bilgisayar Destekli Öğretimin Amaçları …………………. 20

1.1.5.2. Bilgisayar Destekli Öğretim Modelleri ……………………. 20

1.1.5.3. Bilgisayar Destekli Öğretimin Uygulama Biçimleri ……… 21

1.1.5.4. Bilgisayar Destekli Öğretim Programları (Yazılımları) …. 22

1.1.5.5. Bilgisayar Destekli Öğretimin Yararları …………………. 25

1.1.5.6. Bilgisayar Destekli Öğretimin Sınırlılıkları ………………. 26

1.1.5.7. Bilgisayar Destekli Öğretimdeki Sorunlar ………………... 28

1.1.5.8. Bilgisayar Destekli Eğitimde Araştırma Konuları ……….. 30

1.1.5.9. Bilgisayar Dest. Eğit. Destekleyici Basılı Materyaller ……. 31

1.1.5.10.Bilg. Dest. Öğret. Başarıya Ulaşmasının Etkileyen Fakt. … 32

1.1.6. Türkiye'de Bilgisayar Öğretiminin Yeri ve Önemi …………........... 34

1.1.7. Ülkemizdeki Polis Meslek Yüksek Okullarındaki Eğitimin Yapısı …36

1.2. Amaç ……………………………………………………………………….. 39

1.3. Araştırmanın Önemi ……………………………………………………… 39

1.4. Sayıtlılar …………………………………………………………………… 41

1.5. Sınırlılıklar ………………………………………………………………… 41

viii

BÖLÜM II

YÖNTEM

2.1. Araştırmanın Modeli ……………………………………………………… 42

2.2. Evren ve Örneklem ……………………………………………………...... 42

2.3. Veri Toplama Araçları …………………………………………………… 42

2.4. Veri Analizi ………………………………………………………………... 42

BÖLÜM III.

BULGULAR VE YORUM

3.1. Anket Sonuçları ve Analizleri …………………………………………….. 43

BÖLÜM-IV

SONUÇ ve ÖNERİLER

4.1. Sonuçlar ……………………………………………………………………. 56

4.2. Öneriler …………………………………………………………………….. 58

KAYNAKÇA …………………………………………………………………… 59

EKLER ………………………………………………………………………….. 63

ÖZGEÇMİŞ …………………………………………………………………….. 69

ix

KISALTMALAR LİSTESİ

BÖ : Bilgisayarla Öğretim

BÖP : Bilgisayarla Öğretim Programı

BDÖ : Bilgisayar Destekli Öğretim

BDÖ : Bilgisayar Destekli Eğitim

x

TABLOLAR LİSTESİ Sayfa

Tablo-1: Araştırmaya Katılan Eğiticilerin Mesleki Kıdem Durumları ……. 43

Tablo-2: Araştırmaya Katılan Eğiticilerin Cinsiyet Durumları …………… 43

Tablo-3: Araştırmaya Katılan Eğiticilerin Ders Anlatırken Mevcut

Araç Gereçlerden Yararlanma Düzeyi ……………………………….. 44

Tablo-4:Eğitim Sisteminde Bilgisayar Öncelikle Hangi

Amacı Gerçekleştirmek İçin Kullanılmalıdır? ………………………. 44

Tablo-5: Eğitim Sisteminde Bilgisayar Destekli Öğretim Uygulamasına

Geçişte Geç Kalınmış Mıdır? …………………………………………. 45

Tablo-6: Bilgisayar Destekli Öğretim Uygulamalarının

Başlamasının Gecikme Nedenleri Nelerdir? …………………………. 45

Tablo-7: Bilgisayar Eğitiminde Öncelikli Amaç Ne Olmalıdır? ……………. 46

Tablo-8: Eğitim Sisteminde “Bilgisayar Eğitimine” Başlanması

İçin Hangisi Öncelikle Yapılmalıdır? ………………………………… 46

Tablo-9: Öğretmenlere Yönelik Bilgisayar Öğretiminde Hangi

Konunun İşlenmesine Ağırlık Verilmelidir? ………………………… 47

Tablo-10: Öğrencilere “Bilgisayar Eğitiminin” Veriliş Biçimi

Nasıl Olmalıdır? ………………………………………………………. 47

Tablo-11: Kurumda Bilgisayar Eğitimi Dersi Haftada Kaç

Saat Verilmelidir? ……………………………………………………… 48

Tablo-12: Bilgisayar Eğitimi Dersinde Teori Ve Uygulama Oranı

Ne Düzeyde Olmalıdır? ……………………………………………….. 48

Tablo-13: Bilgisayar Eğitiminde Başarıya Ulaşmanın En Önemli

Faktörü Hangisidir? …………………………………………………… 49

Tablo-14: Öğrencilere Yönelik Bilgisayar Destekli Öğretim

Projesini Başlatma Biçimi Nasıl Olmalıdır? …………………………. 50

Tablo-15: Bilgisayar Destekli Öğretimde Öncelikli Yaklaşım

Ne Olmalıdır? …………………………………………………………. 51

Tablo-16: Bilgisayar Destekli Öğretim, Öğretmenin Rollerinden En

Çok Hangisinde Değişikliğe Neden Olabilir? ………………………… 52

Tablo-17: Bilgisayar Destekli Öğretim’in Eğitim Sistemindeki

Öncelikli Amacı Nedir? ………………………………………………... 53

xi

Tablo-18 Bilgisayar Destekli Öğretim’in Öğrencilerin

Öğrenmesine Yönelik En Önemli Etkisi Ne Olabilir? ………………. 53

Tablo-19: Bilgisayar Destekli Öğretim’de Öğrenci Başarısı Ne

Düzeyde Olur? …………………………………………………………. 54

Tablo-20 Bilgisayar Destekli Öğretim’de Öğrenme Zamanı

Kısalabilir Mi? …………………………………………………………. 54

Tablo-21: Bilgisayar Destekli Öğretim’in Uygulanmasının Diğer

Araç-Gereç Kullanımına Etkisi ………………………………………. 55

1

BÖLÜM 1

GİRİŞ

1.1. Giriş ve Problem

Eğitim sürecini daha etkili ve verimli kılmak için yapılan çalışmalar uzun zamandır

devam etmekte olup, özellikle son yıllarda büyük bir ivme kazanmıştır. Moone ve Collis

(1992), eğitimdeki gelişmelerin ardındaki itici gücün gelişen ve değişen toplum

özellikleri olduğunu ifade ederken, Hızal (1989), bu gelişme ve değişmelere neden olan

temel etkenleri; eğitim talebinde bulunan birey sayısı ve bilgideki olağanüstü artış ile

belirli bir meslekte bulunanların mesleklerinde ilerleme gereksinimi duymalarının

oluşturduğunu belirtmiştir. Alkan da (1984), günümüzde görülmekte olan büyük

değişiklerde demografik, bilimsel, ekonomik, sosyal ve siyasal karakterli çeşitli

etkenlerin rol oynadığını, bunların eğitimi çeşitli yönlerden etkilediğini ve eğitimin

kendisini yeni koşullara uydurmak zorunda olduğunu ifade etmektedir. Çağımızda eğitilmiş insan gücüne olan gereksinim, bireyin toplum içindeki sosyo-

ekonomik statüsünü artırdığı gibi, eğitime olan talebin artmasına, bireysel yetenek ve

farklılıkların ön plana çıkmasına da neden olmaktadır. Çağımızda hızla artan eğitim taleplerini, uzun zamanda ve büyük yatırımlarla

yetişen geleneksel sınıf öğretmenleri ve daha fazla okul inşa etmekle karşılamanın kalıcı

bir çözüm olamayacağı artık anlaşılmıştır (Alkan,1984). Çağdaş eğitim politikalarının,

bilimsel esaslara dayandırılmadığı uygulamalarda teknolojik olanaklardan

yararlanılmadığı sürece bugünkü toplumsal ve bireysel gereksinimlere gerekli bir

biçimde yanıt veremeyeceği bir gerçektir. Bu nedenle eğitim politikalarında ‘okulların

gereksinim duyduğu çağdaş eğitim ve öğretimin nasıl gerçekleştirileceği ‘ konusu,

günümüz eğitim sorunlarının en önemli öğesini oluşturmaktadır (Alkan,1984). Aslında bu gerçek, değişik zamanlarda değişik eğitimciler tarafından da dile

getirilmiştir. Bunlardan Keppe (Akt: Alkan, 1984), problemlerin çözümünde yeni

yöntemler geliştirmekle görevli olduğumuzu, çünkü çağımızda yeni araçlara sahip

olduğumuzu belirtmiştir. Balloy (Akt: Alkan,1984), dünün yöntem ve araçlarıyla

bugünün sorununun geleceğe yönelik çözülemeyeceğini ifade ederken, Skinner ( Akt.

Alkan,1984), sınıf niçin aile mutfağı kadar otomatikleşmesin? şeklindeki bir soruyla

2

yeni teknolojilerin eğitimdeki işlevini göstermeye çalışmıştır. Thompson (1991) da,

eğitimde yeni teknolojilerin kullanılması gerektiğini, oysa günümüzde bu açıdan

okullarımızın geçmişten daha iyi olmadığını vurgulamaktadır. Külahçı ve Gürol ise

(l990), çağımızdaki bilimsel ve teknolojik gelişmelerin, bir yandan toplumu oluşturan

kurumlar için yeni gereksinmeler yaratırken, diğer yandan yeni olanaklar sunduğunu

belirtmektedirler. Aynı bağlamda Keser (1991), birey, bilgi ve toplum üçlüsünün

niteliklerinde ve karşılıklı etkileşimlerinde oluşan değişme ve gelişmelerin, bireyin

niteliklerinin, bilginin, birey ve toplum yaşamımdaki işlevinin, üretilme ve kazanılma

yöntemlerinin ve çağdaş toplumun yapı ve işleyişinin değişmesine neden olduğunu

belirterek, tüm bu olguların eğitimde köklü değişmelere yol açarak, teknolojik

olanakların öğretme-öğrenme süreçlerinde işe koşulmasını zorunlu hale getirdiğini

belirtmektedir. Ayrıca, Çuhacı da (1985) günümüzdeki teknolojik gelişmelere paralel

olarak, öğretme öğrenme süreçlerinde çağdaş anlayışa uygun çalışmalar yapılmasının

gereğine değinmektedir. Özellikle son yıllarda eğitimde karşılaşılan bu tür değişimler ve bu değişimlerin

getirdiği çağdaş sorunlar ile bunların çözümü için yapılan çalışmalar, eğitimle ilgili

disiplinler arası bir yaklaşım olan ve “Eğitim Teknolojisi" adı verilen bir bilim dalının

doğmasına neden olmuştur. Alkan (1984, s.52) Eğitim teknolojisini; " eğitimle ilgi1i kuramların en etken ve

olumlu uygulamalara dönüştürülmesi için personel, araç-gereç, süreç ve yöntemlerden

oluşmuş bir sistemler bütünü" olarak tanımlarken, Demirel ve Jn (1987: 60), eğitim

teknolojisinin; ikinci dünya savaşı sırasında ve bu savaştan sonra davranış bilimleri

alanında öğrenme ve iletişimle i1gi1i olarak yapılan araştırma sonuçlarının, sistem

yaklaşımıyla birlikte eğitim alanında kullanılmaya başlamamasıyla benliğini kazanmış

bir bilim dalı olduğunu belirtmektedir. Fidan (1983, s. 90) ise, eğitim teknolojisini;

"davranış bilimleri kuram ve yaşamların öğretim işine uygulanması" olarak

tanımlamaktadır. Bu tanımlarda ortak olarak vurgulanan temel nokta, eğitim teknolojisinin sadece

fiziksel bilimlerin ve bunlara bağlı teknolojilerin eğitime uygulanması olmadığıdır.

Eğitim teknolojisi; öğretme-öğrenme yöntemleri, stratejileri ve araç-gereçlerinin

planlanması, uygulanması ve değerlendirilmesine yönelik bilimler arası bir yaklaşım

olup, yöneldiği temel amaç; öğretimde etkili ve kolay öğrenmenin sağlanmasıdır. Bu

bağlamda Keser (1991) eğitim teknolojisi alanındaki gelişmelerin daha çok "yeni

3

teknolojik sistemler öğretme öğrenme süreçleri, eğitim ortamları, eğitimde insan gücü

ile ilgili gelişmeler ve program düzenleme yöntemlerinde yeni yaklaşımlar” olduğunu

belirtmekte, "yeni teknolojik sistemlere" örnek olarak da bilgisayarları göstermektedir.

Aşkar da (1990) teknolojinin büyük bir hızla ilerlemesi sonucunda bilgisayarların birçok

alanda kullanılmaya başlandığını, hatta günlük yaşamımızın ayrılmaz bir parçası haline

geldiğini belirterek, görevi kişileri toplumun gereksinmeleri doğrultusunda günümüze

ve geleceğe hazırlamak olan okulların, bu gelişmelerden etkilenmemelerinin olanaksız

olduğunu ifade etmektedir. Çağdaş toplumda artık, toplumu oluşturan bütün bireyler

gibi, öğretmen ve öğrenciler de istemeseler bile bilgisayarlardan etkilenmek

durumundadırlar (Williams, 1986). Diğer taraftan öğrenme-öğretme süreçlerine planlı bir yaklaşım olan ve kendi

kendine öğrenme sürecinde ümit verici yeni bir yöntem olarak kabul edilen Programlı

Öğretim’in günümüzdeki önemine değinen Hızal (1989), bu yöntemin programlı

kitaplar ve öğretme makineleri ile yapıldığını, öğretme makinelerinin en gelişmiş

örneğinin ise bilgisayarlar olduğunu ifade ederek öğrenme sürecinde bilgisayarın

önemini vurgulamaktadır. Naimi (1990), yapılan araştırmalarla, okullarda bilgisayarların uygun bir şekilde

kullanılması ile öğrencilerin motivasyonlarının ve okula devam oranlarının

yükseldiğini, bunların sonucu olarak da öğrenme düzeylerinde ve başarılarında artış

sağlandığının saptandığını belirterek, sorunun uygun kullanımın nasıl olacağının

belirlenmesi olduğunu ifade etmektedir.

1.1.1. Eğitim Teknolojisi Eğitim teknolojisini kavramsal düzeyde inceleme konusu yaptığımızda bu kavramı

oluşturan “eğitim” ve “teknoloji” kavram1arına açıklık getirmek gereklidir. Eğitim,

bireyde kendi yaşantısı yolu ile kasıtlı ve istendik davranış değişikliği meydana getirme

sürecidir (Ertürk, 1997, s.12). Teknoloji sözcüğü incelendiğinde ise, kapsamı içerisinde

makineler, işlemler, yöntemler, süreçler, sistemler, yönetim ve kontrol mekanizmaları

gibi çeşitli öğelerin yer aldığı görülmektedir. O halde teknoloji bu öğelerin belirli bir

düzende bir araya getirilmesiyle oluşan ve bilim ile uygulama arasında köprü görevi

yapan bir disiplin olarak tanımlanabi1ir (Alkan, 1997, s.17). Eğitim teknolojisinin; kuramsal esaslar, hedef, öğrenci, insan gücü, yöntem-teknik,

ortam, öğrenme durumları ve değerlendirme olmak üzere sekiz öğesi bulunmaktadır. Bu

4

öğeler tek tek incelendiğinde, eğitim teknolojisinin eğitim uygulamalarında ne kadar

önemli olduğu ortaya çıkmaktadır. Yani eğitim teknolojisi, eğitim teorisinden (kuramsal

esaslar) uygulamasına (ortam-yöntem-teknik-öğrenme durumları) ve değerlendirmesine

kadar oldukça geniş bir alanı, daha doğrusu eğitim etkinliklerinin her yönünü

kapsamakta ve eğitim uygulamalarına bütüncül bir yaklaşım göstermektedir. Eğitim teknolojisi kavramına ilişkin olarak bir takım araştırmacılar tarafından

yapılan değişik tanım ve yaklaşımlar şunlardır: “Eğitim teknolojisi, davranış bilimlerinin iletişim ve öğrenme ile ilgili verilerine

dayalı olarak, eğitim ile ilgili ulaşılabilir insan gücü ve insan gücü dışı kaynakları,

uygun yöntem ve tekniklerle akıllıca ve ustaca kullanıp sonuçları değerlendirerek,

bireyleri eğitimin özel amaçlarına ulaştırma yollarını inceleyen bilim dalıdır” (Çilenti,

1988, s.29). “Eğitim teknolojisi, değişik bilimlerin verilerini özel hedef ve yöntem, araç ve

gereç, ölçme ve değerlendirme gibi eğitimin geniş alanlarında uygulamaya koyan,

uygun maddi ve manevi ortamlarda insan gücünün en iyi şekilde kullanılmasını, eğitim

sorunlarının çözümlenmesini, kalitenin yükseltilmesini ve verimliliğin arttırılmasını

sağlayan bir sistemler bütünüdür” (Rıza, 1997, s.28). “Eğitim teknolojisi adı altında yaratılan sistemin içinde olan ders araçları;

öğretmeni destekleyen araçlar ve öğrenmeyi gerçekleştiren araçlar görevini

gerçekleştirir” (Okan, 1983, s.10). “Eğitim teknolojisi alanı içinde yer alan öğretim sistemleri kavramı, performans

tekno1ojisi alanında performans sistemleri olarak anılmaya başlanmış ve eğitim

teknolojisinin öğretim sistemlerinin tasarımlanması, geliştirilmesi, değerlendirilmesi ve

uygulanması işlevleri performans teknolojisi kapsamında performans sistemlerinin

geliştirilmesi ve bu sistemlerin uygulanmaya konması sırasında performans sonuçları ile

ilgili geriye bildirim formuna dönüşmüştür” (Tandoğan,1993,s.17). “Eğitim teknolojisi, öğrenme sürecinde her öğrencinin bireysel nitelikleri göz

önünde bulundurularak öğretmenin doğrudan karışmasına gerek kalmadan, öğrencinin

kendi kendine öğrenmesine olanak veren bir öğrenme sürecidir” (Hızal, 1984, s. 262). “Eğitim teknolojisi, eğitim kuramları ve öğretim programlarının en etkili ve olumlu

bir biçimde uygulama olanağı bulabilmesi için derslik, deney odası yada işliklerin

5

donatımı, düzenlenmesi, öğrenme çevresinin iletişim bakımından etkili duruma

getirilmesi gibi konular ve bu konulara ilişkin sorunlar ile uğraşan eğitim alanıdır”

(Oğuz kan, 1983, s.48). “Eğitim teknolojisi, iletişim araçlarının (radyo ve televizyon gibi) eğitimin

etkinliğini arttırmak için kullanılması anlamında olmayıp, eğitim teknolojisi

çalışmalarındaki ağırlık öğrenme-öğretme sürecinin etkililiği üzerindedir” (Fidan,

1985.S.175). “Okullarda öğrencilere belirlenen niteliklerin (hedeflerin) eğitim yolu ile

kazandırılmalarında eğitim teknolojisinin işlevi, tam öğrenmeyi (belirlenen niteliklerin

tümünü) gerçekleştirmek ve eğitim sürecindeki öğrencilerin tümüne istenilen nitelikleri

kazandırmaktır” (Özbilgin, 1991, s.156). “Eğitim teknolojisinin katkısı uzmanlarca en münasip biçimde planlanmalı ve

gerekli araç -gereçler sağlanıp öğretmenin istifadesine sunulmalıdır” (Ertürk, 1997,

s.104). “Geniş kapsamlı ve çağdaş eğitim teknolojisi anlayışı, öğrenme-öğretme

etkinliklerinin sistem yaklaşımına göre düzenlenmesi, uygulanması ve geliştirilmesini

esas almaktadır” (Büyükkaragöz ve Çivi, 1995, s.152). “Eğitim teknolojisi, bir eğitim programının eğitim durumu öğesi içerisinde yer

almakta olup, eğitim ortamında istendik davranışı öğrenciye kazandırmak için gerekli

araç gereçlerin tümü ve bunların eğitim ortamında kullanımı olarak ele alınabilir”

(Sözmez, 1994). “Eğitimde etkinliğin ve verimliliğin artması sadece okula çok sayıda araç

girmesiyle bağımlı değildir. Bu bir eğitim teknolojisi işidir” (Doğdu ve Arslan, 1993,

s.16). “Eğitim teknolojisi, öğrenme ve iletişim alanlarındaki araştırma ve kavramlara

dayalı sistemli bir planlamaya uyarak, erişilebilen insan gücü ve insan gücü dışı

kaynakları belli yöntem ve tekniklerle akıllıca ve ustaca kullanma ve varılan sonuçları

değerlendirme yolu ile eğitimin özel hedeflerine ulaşma sürecidir” (Eğitim Teknolojisi

Ders notları, 1994, s.9). “Eğitimi daha etkin ve verimli hale getirmeyi amaçlayan eğitim teknolojisinden

eğitimin değişik alanlarında yararlanmak mümkündür” (Şahin kesen, 1993, s.68).

6

“Eğitim teknolojisi, maksatlı ve planlı bir öğretimi meydana getirecek olan öğeleri,

en verimli ve etkili olarak hizmete vermeyi öngörür. Bilim ve uygulama arasındaki bağı

kuvvetlendirir. Araç, yöntem, personel ve ortam düzenleme işini gösterir. Bunları

sistematize edip bir metodolojiyi oluşturur” (Doğdu ve Arslan, 1993, s.7). “Eğitim teknolojisi, eğitim felsefelerince belirlenen eğitim hedefleri ve değerlerine

erişebilmek için gerekli yol ve yöntemlerle ilgilenen bir disiplindir” (Alkan, 1997, s.22). “Eğitim teknolojisi, eğitimin yürütülmesine ilişkin süreçlerle ilgili olup,

davranışları saptama, eğitim durumlarını belirleme ve yaşantıları kazandırma

etkinlikleriyle ilgili olarak ortam düzenleme yada çevreyi ayarlama etkinliklerini

kapsamaktadır” (Alkan, 1997, s.22). “Eğitim teknolojisi, öğrenme sistemlerini planlayan mümkün olan tüm

yöntemlerini, kaynaklarını, iletişim araçlarını çizen, en etkin ve olumlu öğrenmeyi

sağlamak için var olan yaratıcı öğretim tekniklerini tamamlayan bir bilim dalıdır”

(Carter ve Burton, 1988, s.13). “Daha etkili bir öğretim ve öğrenmeyi gerçekleştirmek için insani ve insani

olmayan kaynaklar arasındaki ilişkileri güçlendirmek amacıyla, insan öğrenmesi ve

iletişimle ilgili araştırmalara dayanan, özel hedefler şeklinde tüm öğrenme ve öğretim

süreçlerinin tasarım, uygulama ve değerlendirmesinde kullanılan sistemli bir yöntemdir”

(Rıza, 1997, s.27–28). “Eğitim teknolojisi, öğrenme ile ilgili sorunların analiz ve çözümünde, insanları,

yöntemleri, düşünceleri, araç-gereçleri ve organizasyonu içeren karmaşık ve tümleşik

bir süreçtir” (Ergin, 1995, s.6). “Çağımız eğitiminde sayı ve kalite yönünden problemlerin çözümünü, öğretim

programları ve onun uygulamada rehberi olan planların işlevlerini yerine

getirebilmelerini gerçekleştirebilmek için gereksinim duyulan teknoloji, eğitim

teknolojisidir” (Meral, 1991, s.357). Eğitim teknolojisi ile ilgili olarak yapılan tanımlamalar ve yaklaşımlar

incelendiğinde bu kavram her bir araştırmacı tarafından değişik olarak tanımlanmış gibi

görülse de tanımlardan çıkartılan ortak nokta; eğitim teknolojisinin eğitimde öğrenme

öğretme süreçlerinde niteliği arttıran ve bu süreçleri öğretmen ve özellikle de öğrenci

açısından daha da verimli ve etkili hale getiren ve eğitimde “nasıl öğretelim”? sorusuna

7

yanıt veren bir teknoloji (uygulayım bilim) olduğudur. Yine tanımlar genel olarak

incelendiğinde, eğitim teknolojisine;

a) Sistemler bütünü

b) Uygulamalı bir bilim dalı

c) Eğitimin özel hedeflerine ulaşma süreci

d) Eğitim hedeflerine ulaşmada yardımcı bir disiplin

e) Sistemli bir yöntem

f) Karmaşık ve tümleşik bir süreç

g) Eğitim kuram ve sorunları ile uğraşan eğitim alanı

h) Performans teknolojisi

i) Öğrencinin kendi kendine öğrenmesine olanak veren bir öğrenme süreci gibi

yakıştırmalarda bulunulduğu dikkat çekmektedir.

Bazı tanımlarda (Okan, 1983; Ertürk, 1997; Sönmez, 1994) eğitim teknolojisi

“araç-gereç” boyutunda, yine bazı tanımlarda ise (Sönmez, 1994; Meral, 1991) eğitim

programlarının eğitim durumu öğesi içerisinde dar bir kapsamda ele alınmıştır. Yukarıdaki değişik tanımlar ışığında eğitim teknolojisi şöyle tanımlanabilir:

“Eğitim teknolojisi, eğitimle ilgili kuramların, öğretmen ve özellikle de eğitim

etkinliklerinin merkezinde yer alan hedef kitleyi oluşturan öğrenci açısından en etken ve

verimli uygulamalara dönüştürülebilmesi için, kuramsal esaslar, hedef, öğrenci, insan

gücü, ortam, yöntem-teknik, öğrenme durumları ve değerlendirme gibi öğelerden

oluşturulmuş uygulamalı bir bilim dalıdır. Yani eğitim uygulamalarına bilimsel,

sistematik, bütüncül bir yaklaşımdır.

1.1.1.1. Eğitim Teknolojisinin Yararları Eğitim teknolojisinin yararları ile ilgili birçok araştırma yapılmıştır. (Alkan 1997,

s.41) Bu konuda yapılan araştırmaların ortaya koyduğu verilere göre, eğitim sistemi için

eğitim teknolojisinin genel olarak sisteme ve özel olarak bireye sağlayabileceği

yararları; serbesti, birinci kaynaktan bilgi, fırsat eşitliği, çeşitlilik ve kalite, yaratıcılık,

kopya edilebilen bir sistem, üretken eğitim ve hızlı öğrenme ve bireysel öğretim

şeklinde sıralamıştır. (Rıza 1997, ss.67–79) eğitim teknolojisinin yararlarını dolaylı ve

dolaysız olarak iki sınıfa ayırarak ele almıştır. Rıza’ya göre eğitim teknolojisinin dolaylı

yararları şunlardır:

8

1. Yaratıcılığa sevk eder.

2. Öğretmenin rolünü genişletir.

3. Fırsat eşitliği yaratır.

4. Motivasyon yaratır.

5. Eğitimi bireyselleştirir.

6. Serbest eğitimi sağlar.

7. Birinci kaynaktan bilgiyi sağlar.

8. Kopya edilebilen bir sistem oluşturur. Eğitim teknolojisinin dolaysız yararları ise aşağıda maddeler halinde sıralanmıştır:

1. Öğrenmeyi kolaylaştırır 2. Aktif öğrenmeyi sağlar.

3. Somut öğrenmeyi gerçekleştirir.

4. Aşamalı öğrenmenin temelini kurar.

5. Düşüncede sürekliliği sağlar.

6. Üretimi artırır. 7. Değişik sınıf ve düzeylerde özel hedefleri gerçekleştirir.

Özbilgin (1991) ise, eğitim teknolojisinin yararlan konusunu eğitimde nitelik

geliştirme açısından ele almış ve okullarda öğrencilere belirlenen niteliklerin

(hedeflerin) eğitim yoluyla kazandırılmalarında eğitim teknolojisinin işlevinin, “tam

öğrenme” yi (belirlenen niteliklerin tümünü) gerçekleştirmek ve eğitim sürecindeki

öğrencilerin tümüne istenen nitelikleri kazandırmak olacağını belirtmiştir.

Eğitim-öğretimde teknoloji uygulamaları;

1. Merak, tasarımcılık ve ekip çalışmasını gerçekleştirmek,

2. Öğretmenin rolünün değişmesi,

3. Çıraklık modelinin yeniden ortaya çıkması,

4. Öğrencilerin korku ve çekingenliğini azaltması,

5. Davranış problemlerinin azalması ve konsantrasyonla kendine güvenin

geliştirilmesi,

6. Daha fazla bilgiye erişim,

7. Medyanın aşırı yüküne erişmek için daha zengin bilgi ortamı sağlaması,

8. Sınıfın duvarlarını yıkarak ev, şehir ve dünyayı bir araya getirmek gibi kolaylıklar

sağlamaktadır (Şimşek, 1999, s.14).

9

Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılacağı üzere eğitim teknolojisi, eğitim

uygulamalarında oldukça önemli yararlar sağlamaktadır. Eğitim teknolojisinin yararları

genel bir yaklaşım ile;

1. Genel olarak eğitim bilimleri ve eğitim sistemine, 2. Özel olarak bireye (öğrenciye),

3. Eğitimde insan gücüne (öğretmen, uzman, yönetici v.b.),

4. Öğrenme-öğretme sürecine,

5. Kitle eğitimine getirdiği yararlar şeklinde sınıflandırılabilir.

1.1.1.2. Günümüzde Eğitim Teknolojisine İlişkin Gelişmeler

Günümüzde eğitim teknolojisine ilişkin gelişmeler; 1. Yeni teknolojik sistemler,

2. Öğrenme-öğretme süreçleri,

3. Eğitim ortamları,

4. Program düzenleme yöntemleri,

5. Eğitimde insan gücü ile ilgili gelişmeler olmak üzere beş kategoride

incelenmektedir (Alkan, 1992, s.42). Bilgisayar, etkileşimli video, televizyon sistemleri, eğitim amaçlı uydular, tele

iletişim, veri bankaları ve veri tabanı sistemleri ve bilgi işlem sistemleri gibi

uygulamalar yeni teknolojik sistemlere örnek olarak gösterilebilir. Tam öğrenme,

yeterliliğe dayalı öğrenme, bireysel ve bağımsız öğrenme, uzaktan öğretim gibi

gelişmeler, öğrenme-öğretme süreçleriyle yakından ilgili yeni teknolojilerdir. Çoklu

ortamlar video, teleteks, telefax, eğitim teknolojisi merkezleri, öğretim programı ve

materyali geliştirme laboratuarları, elektronik laboratuarlar, robotlar, benzeşim ortamları

gibi örnekler, eğitim teknolojisinin ortam boyutu ile ilgili yeni teknolojilere örnek

verilebilirler. Öğrenci gruplarının sayı, nitelik, ilgi ve beklenti yönünden değişmesi,

eğitimde hiyerarşik personel yapısı ve yeni uzmanlık alanları ile disiplinler arası takım

çalışması gibi gelişmeler, eğitimde insan gücü ile ilgili yeni uygulamalardır. Davranış

analizi, içerik analizi, iç analizi, görev analizi, programlı öğretim, modüler

programlama, paket programlar, bireysel esasa göre düzenlenmiş öğretim sistemleri gibi

uygulamalar ise eğitim teknolojisinde program düzenleme konusundaki gelişme ve

uygulamalara ait birkaç örnektir.

10

Günümüzde eğitim teknolojisine ilişkin gelişmelerin çeşitliliği, eğitim

teknolojisinin 2000’li yıllara doğru ülkelerin eğitim sistemleri açısından ne kadar

önemli bir yer tuttuğunu ortaya koymaktadır. Eğitim teknolojisinde program düzenleme

konusundaki gelişmeler arasında yer alan ve bireysel bir öğretim teknolojisi olarak

nitelendirebileceğimiz bilgisayar destekli öğretim tanım ve uygulamalarına geçmeden

önce, öğretim teknolojisi, bireysel öğretim teknolojisi ve Bilgisayar destekli öğretimin

temelinde yer alan programlı öğretim kavramlarının incelenmesi önem arz etmektedir.

1.1.2. Öğretim Teknolojisi Öğretimin, eğitimin bir alt kavramı olduğu düşüncesinden yola çıkılarak “öğretim

teknolojisi” de eğitim teknolojisinin bir parçası olarak ele alınabilir. Bu doğrultuda

yapılan bir tanıma göre öğretim teknolojisi; “özel amaçların gerçekleştirilmesinde etkili

öğrenme sağlamak için ‘iletişim ve öğrenmeyle’ ilgili araştırmalardan hareketle, insan

gücü ve insan gücü dışı kaynaklar kullanılarak öğretme-öğrenme sürecinin

tasarımlanması, yürütülmesi ve değerlendirilmesinde sistematik bir yaklaşım”dır (Ergin,

1995, s.6). Alkan (1997)’a göre “öğretim teknolojisi”, öğretimin eğitimin bir alt kavramı

olduğu anlayışına dayalı olarak ve belirli disiplinlerin (fen, yabancı dil, biyoloji vb.)

kendine özgü yönlerini dikkate alarak düzenlenmiş teknolojiyle ilgili bir terimdir.

Öğretim teknolojisi kavramının tanımını tarihsel bir değişim ve gelişim içerisinde ele

alıp inceleyen Şahin ve Yıldırım (1999. s.4) bu kavramı “öğrenme-öğretme ortamının en

etkin şekilde düzenlenmesi için gösterilen sistematik ve planlı etkinlikler bütünü” olarak

tanımlamışlardır. Commission on Instructional Technology, öğretim teknolojilerini iki şekilde

tanımlamaktadır: "(1) iletişim devrimi ile birlikte şekillenen medyanın, öğretmen, kitap,

yazı tahtası ile beraber öğretimsel amaçlar için kullanılmaya başlamasıdır. (2)

Belirlenmiş hedefler uyarınca, daha etkili bir öğretim elde etmek için, öğrenme ve

iletişim konusundaki araştırmaların ve ayrıca insan kaynakları ve diğer kaynakların

beraber kullanılmasıyla tüm öğrenme/öğretme sürecinin sistematik bir yaklaşımla

tasarlanması, uygulanması ve değerlendirilmesidir" (Commission on Instructional

Technology, 1970, s.19). Öğretim teknolojisi, davranış değişikliği yada başka herhangi bir öğrenme

sonucunu elde etmek için sarf edilen, araç kullanarak yada kullanmadan, hali hazırda

11

var olan veya kazanılacak (oluşturulacak) her türlü çabayı anlatır (Knezevich ve Eye,

1970, s.16). Öğretim teknolojileri, 'öğrenme nesnelerini'; yani öğrenme ve öğretme sürecinde

yer alacak her türlü materyal ve aracı anlatır (Armsey ve Dahl, 1973, s.vii).

1.1.2.1. Öğretim Teknolojisinde Uygulama Aşamaları Seels ve Richey (1994, s.26)’e göre, sistematik bir süreç olarak düşünüldüğünde,

öğretim teknolojisinin bir öğrenme ortamındaki uygulama aşamaları şunlardır (şahin ve

Yıldırım, 1999): 1. Tasarlama

1.1.Öğretimsel sistemlerin tasarımı

1.2.Mesaj tasarımı

1.3. Öğretim stratejileri

1.4.Öğrencinin özellikleri 2. Geliştirme

2.1. Yazılı teknolojiler

2.2.Görsel-işitsel teknolojiler

2.3.Bilgisayar tabanlı teknolojiler

2.4.Kaynaştırılmış teknolojiler 3. Kullanma

3.1. Medya kullanımı

3.2.Yeniliğin yaygınlaştırılması

3.3.Uygulama ve kurumsallaştırma

3.4.Politika ve düzenlemeler

4. Yönetim

4.1.Proje yönetimi

4.2.Kaynak yönetimi

4.3.Dağıtım sisteminin yönetimi

4.4.Bilgi yönetimi

12

5. Değerlendirme

5.l. Problem analizi

5.2.Kriter dayanaklı ölçme

5.3.Sürece yönelik (formative) değerlendirme

5.4.Ürüne yönelik (summative) değerlendirme

1.1.2.2. Öğretim Teknolojisinin Yararları Rıza (1997) ve Yalın a göre (2001) öğretim teknolojisinin yararları şunlardır;

Ülkemizde öğretim genellikle düz anlatım yöntemi ile yürütülmektedir. Bazı

eğitimcilerin öğretim yöntemleri ile ilgili önerileri genellikle uygulanamamaktadır.

Kullanılan anlatım yöntemi öğrencilerin dikkatini uzun süre çekememektedir. Öğretim

araçları birçok görevi sözlerden daha iyi bir şekilde yerine getirmektedir. Bu görevler

aşağıdaki gibi sıralanmıştır;

1.Yaratıcılığı artırır.

2.Öğretmenin rolünü geliştirir.

3.Fırsat eşitliğini gerçekleştirir.

4.Motivasyonu artırır.

5.Eğitimi bireyselleştirir.

6.Öğretimde hem öğrenciye hem öğretmene serbestlik sağlar.

7.Birinci kaynaktan bilgi sağlar.

8.Kopya edilebilen sistemler oluşturur.

9.Öğrenmeyi kolaylaştırır.

10.Aktif öğrenmeyi sağlar.

11.Somut öğrenmeyi gerçekleştirir.

12.Aşamalı öğrenmenin temelini kurar.

13.Dikkati sürekli hale getirir.

14.Verimliliği artırmaktadır.

15.Değişik tür ve düzeylerden davranışları gerçekleştirir.

1.1.3. Bilgisayarların Eğitim Alanında Kullanımı Çağımızda bilim ve teknolojideki hızlı gelişmeler ekonomik sistemi olduğu kadar

eğitimsel ve sosyal sistemleri de etkilemektedir. Günümüzde bilgi, gelişmiş toplumlarda

ekonomik gelişmelerin anahtarı haline gelmiştir. Teknoloji ise eğitim sürecinin

13

geliştirilmesinde önemli rol oynamaktadır. Bilgi teknolojisinin hızla gelişmesi, bilgi

toplumlarının ortaya çıkmasına neden olmuş, toplumların yeni teknolojik gelişmeleri

izlemeleri ve kendilerine uyarlamaları zorunlu hale gelmiştir. Bilginin ve öğrenci

sayısının hızla artması bir takım sorunları da beraberinde getirmiş, eğitim sürecinin ve

niteliğinin gelişmesinde önemli rol oynayan yeni teknolojilerin eğitim kurumlarına

girmesi zorunlu hale gelmiştir (Gürol, 1990, s.133). Söz konusu yeni teknolojik

sistemlerden birisi de, "en etkili iletişim ve bireysel öğretim aracı" olarak nitelendirilen

(Keser, 1988, s.71; 'Numan oğlu, 1990, s.7; Akkoyunlu, 1993, s.8) bilgisayarlardır. Eğitim alanında, öğrenci sayısının hızla artması, öğretmen/öğrenci oranlamasında

ortaya çıkan öğretmen yetersizliği, bireylere öğretilmesi gereken bilgi miktarının hızla

artması sonucu içeriğin daha karmaşık bir hale gelmesi gibi sorunlar ortaya çıkmıştır.

Buna karşın eğitime olan talep sürekli olarak artmış, bireylerin eğitim olanaklarından

daha fazla yararlanma istekleri bireysel öğretimi önemli hale getirmiştir. İşte gerek

bilgisayara, gerekse eğitime ilişkin olarak belirtilen bu gibi nedenlerden dolayı,

bilgisayarların eğitimde kullanımı zorunlu hale gelmiştir. Ayrıca bilgisayarın öğrenciyi

daha çok güdülemesi, yaşam boyu eğitimi desteklemesi, öğretim programlarındaki

esnekliği arttırması da eğitimde bilgisayar kullanımının gerekçesi olarak ileri

sürülmüştür. (Alkan, 1997; Gürol, 1990, s.133; Arseven, 1986; Keser, 1988, s.72). Bilgisayarları eğitim süreci ile bütünleştirme girişimleri, bilim adamlarınca

üzerinde 30 yıldan fazla bir süredir çalışılmakta olan bir konudur. Bu çalışmaların bir

kısmı sonuçlanmış bir kısmı ise devam etmektedir. Birçok durumda bilgisayarların

okula gelişi çok hızlı olmuş ve dikkatli bir plan yapmak için zaman bulunamamıştır.

Günümüzde bilgisayarların eğitimde nasıl ve hangi amaç için kullanılacağı, ülkelerin

politikalarına göre değişmekte, bu konuda henüz yanıtlanmamış pek çok soru

bulunmaktadır. Bu durumda bilgisayarı bir eğitim aracı olarak kullanmadan önce

birtakım önemli noktaların göz önünde bulundurulması gereği ortaya çıkmaktadır. İlk

olarak bugün ve yakın gelecekte öğretilmesi gerekli konular belirlenmeli, sonra

öğretilmesi düşünülen konuların ne şekilde öğrencilere aktarılacağı saptanmalıdır. Son

olarak ise verilmesi gereken eğitimin en iyi yöntemle verilebilmesi için, günümüzdeki

ve gelecekteki teknolojiye dikkatli bir şekilde göz atılması gereklidir (Castellan, 1987). Bilgisayarın eğitim sistemine girmesi; eğitim ve öğretim sürecinde, okul

programlarında değişiklikler ve bilgi akışına yeni boyutlar getirmiş, kalıplaşmış bilgi

aktarımına dayanan eğitim sistemlerinde köklü değişikliklere yol açmıştır (Ün, 1986,

14

s.38; Ergün, 1990, Türker, 1990, s.299; Sonat, 1986, s.21; Numanoğ1u, 1990, s.9). Eğitim sistemlerindeki sorunların çözülmesi doğrultusundaki düşüncelerin

günümüzde ulaştığı son aşama, başka pek çok sektörde olduğu gibi, sorunların çözümü

için teknolojiden, özellikle iletişim teknolojisinden yararlanılmasının kaçınılmazlığıdır

(Seniş, 1993, s.5). Bu amaçla ise koşulabilecek yeni teknolojilerden birisi olan ve

çağımıza adını veren bilgisayarların eğitime niçin girdiğine ilişkin olarak birçok neden

ortaya atılmıştır. Örneğin; sosyal gerçeklik, öğrencilerin yeni teknolojilerle donanmış

olarak topluma hazırlanmaları gerektiğini ileri sürerken, mesleki gerçeklik, çocukların

teknolojik bir toplumda teknolojiyi profesyonelce kullanabilecek şekilde hazırlanmaları

gerektiğini ileri sürmektedir. Pedagojik gerçeklik ise; bilgisayarların öğrenme ve

öğretme ortamını zenginleştireceğini savunmaktadır (Akkoyunlu, 1993, s.9). Bilgisayarlar eğitimde hem amaç hem de araç olarak kullanılmaktadır. Bir amaç

olarak bilgisayar öğretimi, bilgisayarların ne olduğu ile ilgili bilgilerden, programlama

dillerine kadar oldukça geniş bir alanı kapsamaktadır. Bir eğitim aracı olarak

bilgisayarların eğitim açısından üstün yönleri şunlardır (Keser, 1988, s.73) : 1. Etkileşimli bir araçtır, öğrenci bilgisayar karşısında denetim yetkisini kullanmayı

öğrenir.

2. Büyük bir esnekliğe sahiptir, etkin bir pekiştiricidir, sabrı sonsuzdur.

3. Yazı tahtası, ders kitabı kadar geneldir. Yazı, çizim, grafik, sayı, renk, ses vb.

çok çeşitli bildirim simgesini durgun yada hareketli olarak kullanabilir ve çeşitli

kaynaklardan yararlanabilir.

4. Uygun biçimde hazırlanmış her çeşit programı kullanabilir.

5. Ders yazılımlarında çok değişik sürprizlere yer verilerek eğitimi zevkli ve ilgi

çekici hale getirebilir.

6. Bireysel öğretimde ve grup öğretiminde kullanılabilir.

7. Programlı öğretimin dayandığı ilkelerin uygulanmasına hizmet edebilir.

8. Öğrencinin sorulara verdiği cevapları kaydeden, istenildiği an sonuçları

bildirebilen eşsiz bir sınav aracıdır ve soru da üretebilmektedir. Eğitim alanında bilgisayarın kullanılma şekillerine baktığımızda çeşitli

uygulamaların olduğu görülmektedir. Bu uygulamalardan çıkartılan ortak düşünceler

doğrultusunda; bilgisayarların eğitimde, yönetim, araştırma, rehberlik ve danışmanlık

hizmetlerinde, ölçme-değerlendirme ve öğretim hizmetlerinde (öğrenme-öğretme

15

süreçlerinde) kullanıldığı görülmektedir (Keser, 1988, s.76; Hızal, 1989, s.6; Numan

oğlu, 1990, s.l0; Güneş, 1991, s.9; Taşçı, 1993, s.61). Eğitim araştırmalarında kullanımını incelediğimizde; bilgisayarların

araştırmacıların yararlanabileceği en önemli araçlardan biri haline geldiği

görülmektedir. Araştırmacılar; konuları ile ilgili literatürün belirlenmesi, araştırmanın

tasarımının yapılması, elde edilen verilerin hızlı ve doğru biçimde analizi, sonuçların

grafik ve tablo haline getirilmesi ve araştırma raporunun yazılmasında bilgisayardan

etkili şekilde yararlanabilmektedir (Keser, 1988, s.77; Hızal, 1989, s.29). Bu amaçlarla

geliştirilen özel yazılımlar (SPSS, MlCROSTAT gibi) eğitim araştırmalarının daha kısa

sürede kolayca tamamlanmasına katkı sağlamaktadır. Eğitim hizmetlerinin yönetiminde bilgisayar kullanılması ile eğitim kurumları

yöneticilerinin alacakları kararların sağlıklı verilere dayanması, kurumun daha akılcı ve

verimli bir biçimde yönetilmesi sağlanmıştır. Eğitim kurumlarında bilgisayarlardan;

öğrenci kayıtlarının yapılması, ders dağıtım çizelgelerinin hazırlanması, sınavlarının

düzenlenmesi, sonuçların değerlendirilmesi, öğretmenler arasında görev dağılımının

yapılması, ders planlarının hazırlanması, derslik ve laboratuarların düzenlenmesi

amacıyla yararlanılmaktadır. Bunların yanında, personele ilişkin kimlik, değerlendirme,

hizmet, kadro, aylık yan ödeme, plan, bütçe, ayniyat, muhasebe, bordro işlemleri,

kuruma ilişkin araç-gereç kayıtlarının tutulması gibi işler daha kısa sürede doğru ve

eksiksiz olarak gerçekleştirilebilmektedir (Savaş, 1987, s.120–145; Keser, 1988, s.78;

Hızal, 1989, s.30–31; Baykal, 1991, s.29–30; Numan oğlu, 1990, s.11). Eğitimde büyük önem taşıyan ölçme-değerlendirme ve rehberlik-danışmanlık

hizmetlerinde bilgisayarlardan yaygın, etkili ve verimli bir şekilde yararlanılması,

işlemlere hız, duyarlılık, süreklilik ve güvenirlik kazandırmaktadır. Bilgisayar ölçme ve

değerlendirme sürecinde; testlerin hazırlanması ve geliştirilmesi, uygulanması ve

değerlendirilmesinde, sonuçlar hakkında istatistikî bilgilerin çıkartılmasında ve soru

bankalarının oluşturulmasında kullanılmaktadır (Keser, 1988, s. 80–82; Hızal, 1989,

s.31; Baykal, 1991, s.30–31). Bilgisayar; rehberlik ve danışmanlık hizmetlerinde ise,

öğretmen ve öğrencilere yardımcı bir araç olarak kullanılmaktadır. Öğrenciler için

kişisel bilgileri içeren dosyaların tutulmasında, kişilik, tutum vb. konulardaki ölçme

araçlarının sonuçlarını değerlendirmede, rapor yazma ve istatistikî sonuçlar çıkartmada,

meslek seçiminde ve bir mesleğe yöneltme, gibi birçok işte bilgisayar büyük zaman ve

emek tasarrufu sağlamaktadır.

16

Halis’e göre bilgisayarlar eğitim alanında 3 ana amaca hizmet ederler:

1. İdari amaçlı

2. Bilgisayarları Öğrenme

3. Bilgisayar aracılığı ile öğrenme İdari amaçlı bilgisayar kullanımı aynı zamanda "bilgisayar yönetimli öğretim"

olarak da nitelendirilebilir. Öğrencilerin devam-devamsızlık, sınav notları ve kişisel

gelişimleriyle ilgili veriler ve dosyaların oluşturulup saklanması gibi bilgisayarların

sınıf veya ders dışı etkinliklerini içermektedir. Burada bilgisayarlar, öğretimi planlama,

düzenleme ve programlama açısından ve genel anlamıyla bir okulda eğitim - öğretimin

planlı ve programlı yürütülmesi amacıyla kullanılmaktadır. Bilgisayarların bu kullanım

yaklaşımı öğretmen - öğrenci - idareci - veli arasındaki ilişkilerin ve iletişimin

kolaylaştırılmasında önemli katkılar sağlamaktadır. Bilgisayarları öğrenme yaklaşımında bilgisayar, teknolojinin ürettiği teknik

kapasitesi yüksek bir araç olarak düşünülmekte ve bireylerin bu teknolojiden

yararlanabilmesi için gereken teknik becerilerin geliştirilmesi amaçlanmaktadır. Bir

bilgisayarın teknik özelliklerini bilme, bilgisayarda çeşitli programları kullanabilme

(örneğin, power-point, elektronik posta, kelime işlemci vb.), dosya kaydetme,

değiştirme ve bilgiyi işleme, düzenleme, sunu haline getirme gibi beceriler bilgisayar

okur-yazarı olan bir bireyde bulunması gereken teknik ve temel beceriler arasında

gösterilebilir. Bilgisayar aracılığıyla öğrenme (bilgisayar destekli öğretim) yaklaşımında ise,

eğitim - öğretim faaliyetlerinde bu teknolojilerin öğrencilere bilgiyi sunma amacıyla bir

araç olarak kullanılması ifade edilmektedir. Özellikle, öğretmenlerin ve aynı zamanda

öğrencilerin, belirlenen müfredat ders ve konularını daha iyi kavrayabilmeleri ve

özümseyebilmeleri amacıyla kullanıldığında bilgisayarlar sınıf içi öğretim-öğrenme

etkinliklerinde karşımıza çok güçlü bir araç olarak çıkmaktadır. Burada öğrencinin etkili

öğrenmesi için bilgisayar destekli teknolojilerin öğretmenin öğretim yöntemlerine

katılması ifade edilmektedir (Altun, 2002). Eğitimde bilgisayardan yararlanmada önemli

rol oynayan bir takım etmenler bulunmaktadır. İlgili literatüre göre bu etmenler

şunlardır (Rızal, 1989) :

1. Öğretmen eğitimi,

2. Planlılık ve araştırmaya dayalı olma,

17

3. Yönetim ve kamuoyu desteği sağlama,

4. Program (Yazılım),

5. Programlarla bütünleşme,

6. Ülkelerarasında sağlıklı iletişim,

7. Donanım,

8. Eğitime ayrılan finansal kaynaklar,

9. Bakım-onarım ve destek hizmetleri.

1.1.4. Bilgisayarların Öğretim Alanında Kullanımı Bilgisayarlar okul sistemlerine girerek öğretim alanında da kullanılmaya

başlanmıştır. Öğretme-öğrenme etkinliklerini bireysel ihtiyaçlara cevap verecek şekilde

düzenlemek, eğitim hizmetlerini daha verimli ve etkili bir biçimde yürütmek ve çağdaş

bir öğretme-öğrenme ortamı yaratmak amacıyla diğer araçlar gibi bilgisayarlar da geniş

ölçüde kullanılmaktadır. Kullanım şekillerine baktığımızda iki boyut ortaya

çıkmaktadır; (1) Bilgisayar için eğitim, (2) Eğitim için bilgisayar (Baykal, 1986, s.30–

31; Keser, 1988, s.83–84; Numan oğlu, 1990, s.13).

1.Bilgisayar için eğitim: Bu kendi içinde üç bölümde incelenebilir: a.Bilgisayar okur-yazarlığı: Toplumun bütün kurum ve süreçlerini etkileyen

bilgisayarla bir arada yaşayabilmek için zorunlu bilgi ve anlayışı kapsar. b.Yazılım eğitimi: Bireyin kendisi yada başkaları için gerekli yazılımları geliştirme,

geliştirilmiş olanları kullanma ve kullanacaklara yardımcı olma gibi yetenek ve

becerileri kazandırır. c.Donanım eğitimi: Bilgisayar donanımlarının tasarımından bakım ve onarımına

kadar uzanan akademik ve mesleki yeterlilikleri amaçlar. 2.Eğitim için bilgisayar: Bu da kendi içinde üç bölümde incelenebilir: a.Bilgisayar denetimli öğretim: Herhangi bir konuda öğrencinin öğrenme

süreçlerinin bilgisayarla yönetilmesidir. Her öğrencinin öğretimin amaçladığı

davranışları kazanıncaya kadar yapması gerekenleri gösterir ve yaptıklarının kaydını

tutar. b.Bilgisayara dayalı öğretim: Herhangi bir konuda diğer öğretim donanımlarından

bağımsız, tek başına yeterli bir öğretici kaynak olarak bilgisayarın eğitimde

18

kullanılmasıdır. Cooper (1988, s.207) BDÖ ve bilgisayar yönetimli öğretimi bilgisayara

dayalı öğretimin iki temel fonksiyonu olarak ele almıştır. c.Bilgisayar destekli öğretim (BDÖ): Öğretim sürecinde bilgisayarın seçenek

olarak değil, sistemi tamamlayıcı, sistemi güçlendirici bir öğe olarak kullanılmasıdır.

Bilgisayarların öğretimde kullanılması konusunda yapılmış olan uluslararası

düzeydeki çeşitli araştırmalarda (Gleoson, 1981; Taber, 1983) konu; okul sistemi,

öğrenci, öğretmen, öğrenme ortamı, geleneksel yöntemle kıyaslama ve araştırma

gereksinimi gibi açılardan ele alınmıştır. Araştırmalarda şu alanlarda daha çok araştırma

gereksinimi olduğu üzerinde durulmuştur:

1. Bilgisayar kullanımında öğretmenin rolü,

2. Öğretim uygulamalarında bilgisayarın etkisi,

3. Bilgisayar kullanımının mevcut program içine bütünleşmiş edilmesi (Slaughter

ve Brown, 1993hs.10 ve 15). Gleason (1981, s. 7 -18) ise çeşitli araştırma sonuçlarına göre şu yargılara varmıştır:

1. Bilgisayar öğrencilerin öğretim hedeflerine ulaşmasına yardımcı olmaktadır.

2. Geleneksel öğretimle karşılaştırıldığında; bilgisayar programları, öğrenme

zamanında % 20 ile % 40 arasında tasarruf sağlamaktadır.

3. Bilgisayarın öğretim alanında kullanılması, geleneksel öğretime oranla,

öğrenci başarısını olumlu yönde etkilemekte ve motivasyonu arttırmaktadır.

4. Bilgisayar destekli öğretimin başarısında eğitsel (ders) yazılımların etkililiği

önemli rol oynamaktadır.

1.1.5. Bilgisayar Destekli Öğretim Bilgisayar destekli öğretim; bilgisayarların öğretimde kullanılmasının en zor fakat

ümit vaat edenidir. Diğer kullanım biçimlerine göre öğretmenlerin yetiştirilmesi, uygun

donanımın belirlenmesi ve ders programlarıyla tutarlı ders yazılımlarının sağlanması

gibi yetenek, uzmanlık, çaba, zaman ve para gerektiren karmaşık ve uygulaması oldukça

güç bir kullanım biçimidir. Buna rağmen bilgisayar destekli öğretimin birçok ülkede her

geçen gün daha fazla önem kazanmaya başladığı görülmektedir (Keser, 1988, s.89).

Bilgisayar destekli öğretim kavramının ortaya atılışı ile l960'lı yıllarda A.B.D.'deki

üniversitelerin bünyelerinde bilgisayar destekli öğretim çalışmalarına ve araştırmalarına

yer verilmeye başlanmıştır.

19

Bilgisayar destekli öğretimde bilgisayarın, öğretim sürecine bir seçenek olarak

değil, sistemi tamamlayıcı ve güçlendirici olarak girmesi esastır (Baykal, 1986, s.30;

Keser, 1988, s.89; Güneş, 1991, s.10; Demirel, 1994, s.73; Taşçı, 1993, s.l1; Numan

oğlu, 1992, s.13). Bu yöntemle bilgisayarın bir öğretim aracı ve öğrenmenin meydana

geldiği bir ortam olarak kullanılması söz konusudur ve bilgisayar, öğretim işlevini

büyük bir hızla ve sabırla yerine getirmektedir. Öğrenme materyali, öğrenciye bilgisayar

aracılığı ile verilmekte, öğrenci sürekli etkin durumda ve öğrenmeye katıldık durumda

bulunmaktadır. Bilgisayar destekli öğretim yöntemi, kendi kendine öğrenme ilkelerinin

bilgisayar teknolojisiyle birleşmesinden oluşmuş bir öğretim yöntemi olarak da kabul

edilmektedir (Bayraktar, 1988, s.22). Bilgisayar destekli öğretim için gerekli öğelere bakıldığında, donanım, yazılım,

laboratuar, öğretmen eğitimi, yardımcı personel eğitimi gibi birçok unsuru içerdiği

görülmektedir. Bu öğeler içerisinde en fazla dikkati çekeni, ders yazılımı olarak kabul

edilmekte ve hatta bilgisayar destekli öğretimin başarısının ders yazılımının etkililiği ile

doğrudan orantılı olduğu ileri sürülmektedir (Keser, 1988, s.105; Numan oğlu, 1991,

s.13; Şeniş, 1991, s.183; Shelley ve Hunt, 1984, s.164; Bitter ve Camuse, 1984, s.69).

Bilgisayar destekli öğretim sürecini etkileyen yada etkilediği düşünülen değişkenlere

bakıldığında; öğrenci motivasyonu, yenilik, etkileşim, bireysel öğrenme farklılıkları,

ders yazılımının türü, kapsamı ve niteliği, öğretmenin bilgisayar destekli öğretimi

algılama biçimi, tutumu, beklentisi, değişen rolü, ders yazılımının eğitim programı ile

bütünleştirilmesi, bilgisayar destekli öğretim uygulamasının okul içinde yürütülme

biçimi gibi çeşitli değişkenleri kapsadığı ileri sürülmektedir (Aşkar, 1991, s 174). Yukarıdaki açıklamalar doğrultusunda bilgisayar destekli öğretimi şöyle

tanımlamak mümkündür. Bilgisayar destekli öğretim; bilgisayarın öğretimde

öğrenmenin meydana geldiği bir ortam olarak kullanıldığı, öğretim sürecini, öğrenci

motivasyonunu güçlendiren, öğrencinin kendi öğrenme hızına göre yararlanabileceği,

kendi kendine öğrenme ilkelerinin bilgisayar teknolojisiyle birleşmesinden oluşmuş bir

öğretim yöntemidir. Bu yöntemin öğrenme-öğretme süreçlerindeki başarısı çeşitli

değişkenlere bağlı olmakla birlikte, yöntemin başarısında öğretim hedef ve amaçlarına

uygun ders yazılımlarının sağlanması oldukça önemlidir. Bilgisayar destekli öğretim

yönteminde, bilgisayar teknolojisi öğretim sürecine değil de, geleneksel öğretim

yöntemlerine bir seçenek olarak girmekte ve nicelik açılarından eğitimde verimi

yükseltmede önemli bir rol oynamaktadır.

20

1.1.5.1. Bilgisayar Destekli Öğretimin Amaçları Bilgisayar destekli öğretim yönteminde bilgisayarın temel amacı, materyalleri ya da

bilgiyi en iyi şekilde kullanmada öğrenciye ve öğretim sürecine yardım etmektir. Bilgisayar destekli öğretimin amaçları şunlardır (Barker ve Yeates, 1985, s.27):

1. Geleneksel öğretim yöntemlerini daha etkili hale getirmek,

2. Öğrenme sürecini hızlandırmak,

3. Zengin bir materyal sağlamak,

4. Ucuz ve etkili öğretimi gerçekleştirmek,

5. Gereksinmeye dayalı öğretimi gerçekleştirmek,

6. Telafi edici öğretimi sağlamak,

7. Öğretimde sürekli olarak niteliğin artmasını sağlamak,

8. Bireysel öğretimi gerçekleştirmek, Yukarıda açıklanan amaçlar, bilgisayar destekli öğretim yönteminde, öğrenme-

öğretme süreçlerinin öğrenci merkezli olarak düzenlendiği ve bilgisayarın bu yöntemde

öğretim sistemini tamamlayıcı ve güçlendirici olarak kullanıldığını göstermektedir.

1.1.5.2. Bilgisayar Destekli Öğretim Modelleri Bilgisayar destekli öğretimde çeşitli modeller kullanılmaktadır. Ancak,

araştırmacılar tarafından önerilen ve yaygın kabul gören başlıca modeller şunlardır

(Bayraktar, 1988, s.20; Keser, 1988, s.92; Gürol, 1990, s.137):

1. Öğretimsel model

2. Hipotezci model

3. Açıklayıcı model

4. Arındırılmış model Bu modellerin her birisi öğrenme-öğretme sürecine katkısı yönünden bilgisayarın

değişik özelliklerini ortaya koymaktadır. Örneğin; öğretimsel model temelde programlı

öğretime dayanmakta ve bilgisayar sabırlı bir yardımcı gibi kullanılmaktadır. Hipotezci

modelde, öğrenciye hipotez formüle etmede yardımcı olunmakta ve bu model bilginin,

öğrencinin yaşantılar yoluyla yaratılması gerektiği düşüncesine dayanmaktadır.

Açıklayıcı modelde bilgisayar, öğrenci ile gerçek yaşamın gizli modeli yada benzeşimi

olarak, ilerledikçe konuyu keşfederek öğrenmesi esas alınmaktadır. Arındırılmış

21

modelde ise, bilgisayar öğrencinin çalışma yükünü azaltma aracı olarak kullanılmakta

ve öğrenciye hesaplama, bilgi işlem vb. olanaklar sağlamakta ve onu desteklemektedir

(Sonat, 1986; Orhun, 1987; Keser, 1988; Gürol, 1990). Yukarda açıklanan bilgisayar destekli öğretim modellerinde bilgisayarın öğrenciye

ve öğrenme-öğretme sürecine değişik biçimlerde katkı sağladığı görülmektedir. Ancak

bu modellerin ortak özelliği, öğrenciye öğrenmesinde etkin bir yardımcı olmaları ve

öğrenciyi merkeze almalarıdır.

1.1.5.3. Bilgisayar Destekli Öğretimin Uygulama Biçimleri Bilgisayar destekli öğretimde öğretmen konuyu işlerken, sahip olduğu donanım ve

yazılım olanaklarına, öğreteceği konunun ve öğrencilerin özelliklerine ve belirlediği

öğretim amaçlarına göre bilgisayarı değişik yer, zaman ve şekillerde kullanabilir;

1. Öğretmen, konuyu geleneksel yöntemle sınıfta işler. Dersi kaçıran, başarısız olan

yada öğrenme ihtiyacı duyan öğrencilere konuyu bilgisayar yardımı ile öğrenme fırsatı

sağlanabilir. Yani bilgisayar burada, "özel öğretmen" görevini üstlenir.

2. Öğretmen, konuyu sınıfta işledikten sonra, değerlendirme çalışmaları sınıfta

bilgisayar yardımı ile yapılabilir.

3. Öğretmen konuyu sınıfta işledikten sonra, alıştırma, uygulama ve değerlendirme

çalışmaları bilgisayar yardımı ile yapılabilir.

4. Konu bilgisayar yardımı ile öğretilir. Öğretmen, öğrenme eksikliklerini tartışma

yöntemi ile giderebilir ve öğrencileri denetleyerek hatalarını düzeltebilir. Yani burada

öğretmen, "danışman" rolünü üstlenmektedir (Aşkar ve Erden, 1986, s.23; Keser, 1988,

s.94; Gürol, 1990, s.138; Demirel, 1994, s.73).

Bilgisayar destekli öğretim genel olarak aşağıda belirtilen dört yöntem uygulanarak

gerçekleştirilebilmektedir: 1. Her eğitim kurumuna laboratuar kurulması (laboratuar yöntemi),

2. Her eğitim sınıfına birer adet bilgisayar, sunum cihazları ve çevre birimleri

kurulması (her sınıfa PC yöntemi),

3. Her öğrencinin ve öğretmenin kişisel ve taşınabilir bir bilgisayara (PC) ve eğitim

ortamının bir ağ bağlantısına sahip olması (kişisel PC yöntemi ),

4. Internet yolu ile eğitim yöntemi (senkron ve asenkron).

22

1.1.5.4. Bilgisayar Destekli Öğretim Programları (Yazılımları) Günümüzde bilgisayar destekli öğretimin gerçekleşme biçimleriyle ilgili olarak

çeşitli gruplandırmalar yapılmaktadır. Konu ile ilgili olarak çeşitli kaynakların

incelenmesi sonucunda (Barker ve Yeates, 1986; Alkan, 1986; Çilenti, 1988; Keser,

1988; Hızal, 1989; Deniz, 1989; Numan oğlu, 1990; Gürol, 1990; Jacobsen, Eggen,

Kauchak, 1993; İpek, 2001) en yaygın olarak kullanılan bilgisayar destekli öğretim

programlarının (yazılımlarının);

1. Özel öğretici programlar;

2. A1ıştırma ve tekrar programları,

3. Benzetişim programları,

4. Eğitsel oyun programları,

5. Problem çözme programları biçiminde sınıflandırıldığı görülmektedir. Bu programlar (yazılımlar) dışında bilgisayar destekli eğitim ve öğretim ile ilgili

olarak literatürde adı geçen diğer bazı programlar (yazılımlar) ise şunlardır:

1. Gösterim,

2. Diyalog kurma,

3. Bilgi deposu,

4. Yaratıcı etkinlikler,

5. Uygulama yazılımları,

6. İletişim yazılımları,

7. Entelektüel (Kabiliyetli) bilgisayarla öğretim,

8. Çoklu ortam yazılımları, Bilgisayar destekli öğretimde en yaygın olarak kullanılan programlara (yazılımlara)

ilişkin ayrıntılı bilgiler aşağıda sunulmaktadır; Özel öğretici programlar (Tutorial): Öğretmen gibi konu anlatan, alıştırma fırsatı

sağlayan, öğrenciyi derse karşı güdüleyen ve öğrenci başarısını değerlendiren

programlardır. Bu programın amacı bilgisayar ile öğrenci arasında birebir etkileşim

yoluyla ders ortamı sağlamaktır. Bu program sayesinde öğrenci kendi öğrenme hızına göre çalışır. Ayrıca istediği

kadar tekrar etme olanağına da sahiptir. Bu programlar öğretim zamanını da kısaltmakta

yada bu zaman esnasında daha fazla uygulama yapma olanağı da sağlamaktadır. Bu

23

programlar herhangi bir nedenle dersi kaçırmış olan veya öğrenme güçlüğü çeken

(zayıf) öğrencilere eski konuları gözden geçirerek dersi tekrar etme veya ek yardımcı

bilgiler sunma vb. kolaylıklar da sağlamaktadır. BDÖ için önerilen bireysel öğretim

tekniğidir. Yapılan araştırmalarda en etkin öğretimin de bu yolla verilen eğitimle olduğu

belirlenmiştir. Bu ortamın kurulumu; gerek maddi açıdan gerekse okullarımızdaki

öğretmen eksikliklerimizden dolayı zor olmasına rağmen günümüzde özel ders adı

altında yaygınlaşmıştır. Alıştırma ve tekrar programları: Bu programlar, öğrencilerin sahip oldukları

bilgileri kalıcı hale getirmek amacı ile kullanılırlar. Asıl amacı öğretmek yerine pratik

yapmak olan bu programlarda verilen sorular ile karar verme ve pratik yapma esastır.

Bu programlar soru bankası gibi çalışmanın yanı sıra, soruları anında değerlendirme ve

öğrencilere hangi konularda ne tür problemler çözmeleri gerektiğini önerebilme gibi

olanaklar da sunarlar. Verilen doğru yanıtlar için, değişik yaş grupları için değişik

pekiştirenler ve güdüleyici bir takım unsurlar kullanılır. Öğrenci yanlış yanıt verdiği

zaman, yanıtın yanlış olduğu belirtilerek, tekrar denemesi istenir. Bazı alıştırma ve

tekrar programları, istenilen düzey ve konuda soru üretme olanağı da sunmaktadırlar.

Bu da kullanıcının çözebileceği soru sayısında kısıtlamaların en az düzeyde olmasını

sağlamaktadır. Bu programların genel özelliklerinden birisi de "kayıt tutma" özelliğidir.

Bu sayede hem kullanıcı hem öğretmen (ve kullanıcının ailesi) kullanıcının başarısını

ölçebilmekte ve eksik veya yetersiz olduğu konularda ona daha çok destek olabilmekte,

hem de kullanıcının bizzat kendisi kayıtlar (sonuçlar) doğrultusunda kendi kendini

güdüleyebilmektedir. Skinner'in temelini attığı programlı öğretim ilkelerini esas alan bu

program öğretmeyip sadece temel matematik yeteneğini, yabancı bir dili kullanma,

kelime ve dil bilgisi yönündeki yeteneklerini pratik yapma yolu ile geliştirir. Bu nedenle

değişik konu ve bilim alanları için bu programları geliştirmek gerekir. Benzetişim (Simülasyon) programları: Benzetişim sınıf içinde bir olay, durum

yada problemin gerçeğe uygun olarak geliştirilen bir model yada yakın koşulları

oluşturularak öğrenmenin gerçekleştiği bir öğretim tekniğidir. Gerçek ortamlarda

yetiştirmenin güç, tehlikeli ve pahalı olduğu durumlarda, öğrencilere gerçeğin bir

benzeri üzerinde çalışma ve yetişme olanağı sağlar. Bilgisayarla benzetişim "gerçeğin

belli bir kısmının görünümünün; bilgisayarda bir modelin oluşturulması yolu ile elde

edilmesi ve bu oluşumun davranışının deneyler yapılarak incelenmesiyle, gerçek

sistemin davranışı konusunda bilgi edinme süreci" olarak tanımlanabilir. Bu

24

programlarda öğrenilecek içerik (bilgi) sanal bir ortamda canlandırılmaktadır.

Bilgisayarla benzetişimde öğrenci aktif ve ön planda olup, verdiği kararlar ile öğretimin

akışını daha çok etkileyebilmektedir. Bilgisayarla benzetişim yolu ile eğitim, özellikle

gerçek ortamın çok tehlikeli, çok pahalı ve çok zaman alıcı olduğu durumlarda

gerçekleşebilmektedir. Bu programlar sayesinde gerçek sistem oluşturulmadan sistemi

daha iyi anlamak ve sistemin modeli üzerinde yapılan değişikliklerin etkilerini düşük bir

maliyetle izlemek olanağı söz konusu olabilmektedir. Benzetişim programlarında

kullanılan deneyler laboratuar deneylerinden daha ucuza mal olmalı ve gerçek yaşam ile

tutarlı olmalıdır. Ayrıca benzetişim programları deney ve ders konusunun bütün yönleri

ile ele alınmasını sağlamalı ve kullanıcılara benzetişimi gerçekleştirilen deney, olay,

durum yada problemi istedikleri kadar tekrar edebilme olanağı sağlanmalıdır. BDÖ' de

benzetim programı çok yaratıcı bir öğrenme ve ilginç olabilecek yaklaşımı ortaya

koyabilir. Bu programın bir alt basamağı sanal bir durumu ortaya koymak ve

göstermektir. Fakat bu seviyede öğretme amacı ve süreci gerçekleşmez. Sadece bazı

durumları görsel olarak sunar. Öğretmen böyle bir ortamı benzetim programını

kullanarak sınıf etkinliği içinde öğrencilerine sunabilir. Eğitsel oyun programları: Oyunlar, bireyin fiziksel ve zihinsel yeteneklerini

geliştirici, yaşantıyı zevkli kılıcı, sanatsal ve estetik nitelikleri ve beceriyi geliştirici

etkinliklerdir. Eğitsel oyunlar ise, öğrenilen bilgilerin pekiştirilmesini, daha rahat bir

ortamda tekrar edilmesini sağlayan bir öğretim tekniğidir. Bilgisayarda eğitsel oyun

programları ise öğrencilerin oyun formatından yararlanarak ders konularını

öğrenmelerini yada problem çözme becerilerini geliştiren ve onları öğrenme

ortamlarında sürekli aktif tutan programlardır. Öğrencilere kazandırılmak istenilen

içeriğin (bilgilerin) oyunların içinde gizlendiği ve asıl amacın oyun olmaktan çok

bilginin oyunlar yolu ile verilmesi olan eğitsel oyun programı öğrencide motivasyon ve

ilgiyi yaratır. Eğitsel değeri olmayan bilgisayar öğretim programını kullanmak bir

anlamda zamanı verimsizce harcamaktır. Eğitsel oyunların eğitim ve öğretimi nasıl

etkileyeceği çok önemli konudur. Bunun gerçekleşmesi öğrencinin güdülenmesi ve

programın niteliklerinin yüksek kalitede olması ile olanaklıdır. Bu kaliteli programın

kullanımı ve onun öğrenmeye katkısı ise öğretimi etkili kılacaktır. Bilgisayar öğretim

oyunları eğlence amacıyla geliştirilmiş ve öğrencilere yardımcı bilgileri sağlayıcı

özelliğe sahiptir. Asıl önemli olan bu oyun programlarının öğrenciyi motive etmesidir.

Bu programlar öğretimi gerçekleştirici oyunlar biçiminde tasarlanır. Böylece öğrenme

25

sürecinde değerli yetenek yada bilgi öğrenciye kazandırılmış olabilir. Asıl önemli olan

eğitsel değeri olan oyun programının özelliklerini geliştirebilmektir. Bir eğitsel oyunun

ne kadar öğretici olduğu ise oyun programının (yazılımının) ne kadar iyi yapılandırıldığı

ile doğrudan orantılıdır. Problem çözme programları: Problem çözme, öğrencilerin açık bir çözümü

olmayan bir problem yada durumu bilimsel yaklaşımla, yaparak ve yaşayarak çözmeleri

biçiminde gerçekleştirilen ve üst düzey zihinsel etkinliklerin (analiz, sentez,

değerlendirme, tümevarım ve tümdengelim) kazanılmasında işe koşulan ve yaratıcı

düşünmeyi geliştiren bir öğretim yöntemidir. Bilgisayar destekli öğretimde problem

çözmeye yönelik programların tasarımı, hazırlanması ve geliştirilmesi, diğer

programlara oranla zordur. Çünkü bu programlarda bilgisayar, problemin çözümünün

öğretilmesinin yanı sıra "problemi çözmek için gerekli bilginin" de öğretilmesi amacı ile

de kullanılmaktadır. Esas olarak öğrencinin yeterince alıştırma (pratik) yaparak,

problem çözme yeteneklerinin geliştirilmesi amacını güden ve bireysel öğrenmenin yanı

sıra grupla öğrenme olanağı sunması gerekli olan bu tür programların başında LOGO

programı gelmektedir. LOGO programı öğrenme sürecinde yaratıcı öğrenme ve

öğrencinin ne yaptığının kendisi tarafından fark edilmesi ve görülmesi sonucu önemli

bir konuma gelmiştir. LOGO öğretim süreci için güçlü ve etkili problem çözme

yeteneklerini öğrenciye kazandıran bir programdır. LOGO programında robot "turtle"

yada "kaplumbağa" kullanılır. Öğrenci bu kaplumbağa ile bir şekli değişik aşamalardan

geçerek çizer ve meydana getirir. Öğrenci istediği yönde kaplumbağayı hareket ettirerek

ilgili problemin çözümünü sağlar. Bu öğrenme biçimleri geometri şekilleri, bir üçgen,

ev yada araba çizimi olabilir. Öğrenci daha zor matematik problemlerini çözebilir.

Bugün LOGO öğrenme projeleri çeşitli seviyelerdeki öğrenme için geliştirilmiş olup

eğitimin hizmetine sunulmuştur.

1.1.5.5. Bilgisayar Destekli Öğretimin Yararları Bilgisayar destekli öğretimin birçok yararları vardır. İlgili literatüre göre BDÖ'in

yararları şunlardır (Doğan, 1988; Keser, 1989; Demirel, 1994; Gleason, 1981; Kent,

1983; Bemadatte, 1983; Gregory, 1985; Fiber, 1987; Kennett, 1990; Ely, 1993). 1. Bilgisayar destekli öğretim, öğrencileri sürekli aktif tutar. Öğrenci bilgisayarın

üreteceği sorulara yanıt vermesi gerektiği ve ancak konu üzerinde düşünerek bir sonraki

adıma geçebileceği için sürekli aktif olmak zorundadır.

26

2. Her öğrenciye kendi öğrenme hızında bir öğrenim sağlar.

3. Bu yöntemde her öğrenci, öğrendiği konu ile ilgili olarak sorduğu sorulara yanıt

alabilir. Sınıfların kalabalık olması, zamanın sınırlı olması ve bireysel farklılıklar

nedeniyle öğrencilere soru sorulmayabilir. Bilgisayar destekli öğretimde öğrenci

bilgisayarla etkileşim kurarak, istediği anda konu ile ilgili sorular sorarak yanıtlarını

alabilmekte ve istediği kadar tekrarlayabilmektedir.

4. Laboratuar ortamında yapılması tehlikeli ve pahalı olan deneyler benzetişim

yöntemi ile kolaylıkla yapılabilmektedir.

5. Bilgisayar destekli eğitim ile ilgili konular öğrencilere daha kısa sürede ve

sistemli bir şekilde öğretilebilir.

6. Öğrenci, kendisine ait kişisel bir öğrenme ortamında rahatlıkla çalışabilmektedir.

7. Öğretim programı öğrencinin öğrenme ile ilgili gereksinimine göre hazırlanabilir.

Öğretim amaçlarının sıralanışı öğrencinin öğrenme davranışlarıyla belirlenir.

8. Öğrenim küçük birimlere indirildiği için, başarı bu birimler üzerinde sıralanarak

gerçekleştirilir.

9. Öğrenci kendi çalışmasına rağmen, öğretmen tarafından sürekli denetlenebilir ve

gerektiğinde müdahale edilebilir.

10.Bedensel yada zihinsel özürlü öğrenciler, özel olarak düzenlenen bilgisayar

destekli öğretim ortamında bireysel öğrenme hızlarına göre ilerleyebilirler (Eggen ve

Kauchak, 19; s:238).

11.Öğretmeni, dersi tekrar etme, ödev düzeltme vb. görevlerden kurtararak ona

öğrencilerle daha yakından ilgilenme ve verimli çalışma zamanı ve olanağı tanır.

1.1.5.6. Bilgisayar Destekli Öğretimin Sınırlılıkları BDÖ'in yararları yanı sıra birtakım sınırlılıkları da vardır. Bu sınırlılıklar şunlardır

(Şahın ve Yıldırım, s.64–66):

a) Öğrencilerin Sosyo-Psikolojik Gelişimlerini Engellemesi Bazı uzmanlara göre, bilgisayarların öğretimi bireyselleştirebilmesi, öğrencinin

sınıf içinde arkadaşları ve öğretmenleriyle olan etkileşimini azaltmaktadır. Başka bir

deyişle, yazılımların görsel-işitsel özelliklerinden dolayı çocuğun ilgisini çekmesi ve

özellikle de eğitimsel oyunlarda çocuğun saatlerce bilgisayar başında kalması gibi

özellikler nedeniyle, çocuğun yaşıtlarıyla ve diğer bireylerle olan etkileşimi azaltmakta

ve bu durum çocuğun sosyo-psikolojik gelişimini olumsuz yönde etkilemektedir.

27

Bilgisayarların eğitim ortamında bilinçsizce yada plansız kullanımı sonucu bu tür

sorunların ortaya çıkması doğaldır. Ancak, böyle bir sorunla sadece bilgisayar

kullanılan öğretim ortamlarında karşılaşılabileceğini düşünmek büyük bir yanılgı olur.

Sınıf içinde kullanılan diğer öğretim materyalleri söz konusu olduğunda da, çocuğun bir

materyali (TV, video, vb.) sürekli ve plansız kullanması, benzer sorunların oluşmasına

neden olacaktır. Bu yüzden, bu tür materyallerin sınıf içinde etkin ve başarılı

kullanımlarında öğretmenlerin rolü büyüktür. Bilgisayarların öğretimi bireyselleştirme

gibi bir olanak sağlamasının yanında, öğrencinin diğer öğrencilerle ve öğretmenle olan

etkileşimini artırıcı öğretimsel faaliyetlerin öğretmen tarafından planlanması ve

uygulanması gerekir. Benzer olarak, aileler de, çocukların bilgisayar üzerinde harcadığı

zamanın süresini ve eğitimsel kalitesini denetlemelidir. Sınıfta kullanılacak öğretim seti

yazılımlarının seçiminde, öğrenmeyi bireyselleştirmesi kadar öğrencinin diğer

öğrencilerle etkileşimini sağlayan yazılımların seçilmesi, öğrencinin sınıf içindeki

sosyo-psikolojik gelişimini destekleyecektir.

b) Özel Donanım ve Beceri Gerektirmesi Her şeyden önce, bir öğretim yazılımının kullanılabilmesi için mutlaka gerekli

donanımın bulunması gerekir. Sınıfların yada okulların BDE için gerekli donanımlara

erişimi bazen zor ve pahalı bir süreç olabilir. Bunun yanında, öğretimsel yazılımların

kullanılabilmesi için bilgisayarlara ek olarak özel donanımlara da ihtiyaç duyulabilir.

Diğer öğretim materyallerinin birçoğunda olmadığı halde, BDE ortamlarında donanım

ve yazılıma sürekli yatırım yapılması gerekliliği göz ardı edilemeyecek bir gerçektir.

Özellikle de teknolojik özellikleri çok gelişmiş olan yazılımlar, donanımın da sürekli

güncelleştirilmesini ve yenilenmesini gerektirebilir. Bunun yanında, diğer öğretim

materyallerinin aksine, BDE materyallerinin kullanımı için hem öğrencilerin hem de

öğretmenlerin bazı özel bilgi ve becerilere sahip olması gerekir. Her ne kadar

günümüzdeki yazılımlar kullanıcılardan en az düzeyde bilgisayar bilgisi talep etse de,

bilgisayar okuryazarı olan öğrenci ve öğretmenlerin BDE'den en yüksek faydayı

sağladıkları yadsınamaz bir gerçektir. Bu gereklilikler, okul yönetimine büyük bir

maddi yük getirmektedir. Bu yüzden, BDE için gerekli olan donanım ve yazılımın

alımında ve bilgisayar okuryazarlığı eğitimlerinde maliyet-fayda analizleri yapılmalı,

eldeki kaynaklar en akılcı ve etkin şekilde kullanılmalıdır.

28

c) Eğitim Programını Desteklememesi Öğretimde kullanılan her materyalin, eğitim programını destekleyici ve programda

belirlenen amaç ve hedefleri öğrenciye kazandırıcı nitelikte olması gerekir. Aslında, her

türlü öğretimsel etkinliğin amacı, eğitim programında belirtilmiş amaç ve hedeflerin

kazandırılabileceği öğretim ortamlarının yaratılması ve öğrenciye sunulmasıdır. Ancak,

piyasada bulunan birçok eğitim yazılımı bu özellikten uzaktır. Piyasada bulunan eğitim

yazılımları her ne kadar teknolojik nitelikleri bakımından gelişmiş materyaller olsa da,

eğitim programlarıyla bir tutarlılık göstermediği için öğretimsel değeri az olan

materyallerdir. Öğretimsel yazılımlar, diğer öğretim materyalleri ile karşılaştırıldığında,

öğretmen tarafından geliştirilmesi zor olan, hazırlanması uzun süren ve geliştirilmesi

pahalı olan materyallerdir. Bu yüzden, piyasadaki yazılımların birçoğunun eğitim

programıyla bir tutarlılık göstermemesi, BDE'nin sahip olduğu sınırlılıkların başında yer

alır.

d) Öğretimsel Niteliğin Zayıf Olması Program uygunluğunun yanında, eğitim yazılımlarının öğretimsel olarak da etkin

öğrenme ortamlarını öğrenciye sunabilmesi gerekir. Eğitim yazılımının türü ne olursa

olsun (alıştırma-uygulama, benzeşim vb.) her türlü yazılım öğretim tasarımı ilkelerine

uygun olarak geliştirilmelidir. Bu gerçeğe rağmen, piyasadaki yazılımların büyük bir

çoğunluğu bu nitelikten yoksundur. Özellikle bazı yazılımlar, yazılı materyallerin

elektronik ortama aktarılmış şeklinden öteye gidememektedir. Diğer taraftan bazı

yazılımlar ise, hedeflenen öğrenci grubunun pedagojik özelliklerine uygun olmayan

öğretim tasarımları üzerine geliştirildiği için öğretimsel etkinliği düşük olan

yazılımlardır. Piyasada öğretimsel niteliği yüksek olan yazılımların az olması, BDE'in

sahip olduğu diğer bir sınırlılıktır.

1.1.5.7. Bilgisayar Destekli Öğretimdeki Sorunlar Bilgisayar destekli öğretim yöntemi, günümüzde Dünya’nın gelişmiş ülkelerinde,

gelişmekte olan ve az gelişmiş ülkelerin eğitim sistemlerinde kullanılmaktadır. Bu

yöntem yetişkin öğrenme özellikleri açısından da uygun ve etkili bir öğretim

yöntemidir. Ancak ilgili literatür incelendiğinde bu yöntemin uygulanmasının

beraberinde birtakım sorunları da getirdiği görülmektedir. Bilgisayarların eğitimde kullanımına ve bilgisayar destekli öğretime ilişkin başlıca

29

sorunların aşağıda belirtilen noktalarda toplandığı dikkati çekmektedir (Balkan, 1986,

s.10–11; Keser, 1988, s.132–13; Tandoğan, 1983, s.65; Özgü 1989, s.27; Yörükoğlu,

1988, s.13–15; Rich, 1992, s.102–103; Demirel, 1994, s.77; Sprinthall, 1991, s.348;

Hebenstreft, 1985, s.40; Açıkgöz, 1986, s.37; Tandoğan, 1983, s.365 ):

1.Okulların nitelikli eğitim verip vermediğine bakılmaksızın bilgisayarla

donatılması yoluna gidilmektedir.

2. Bilgisayar yazılımlarının sayısı sınırlıdır. Ders programları ile yazılımların

içeriği arasında tutarlılık sağlanamamakta, hazır paket programların kalitesi tartışma

konusu olmaktadır.

3. Ders yazılımlarının istenilen kalitede ve amaca uygun olarak hazırlanması

uzun zaman almakta ve ekip çalışması gerektirmektedir.

4. Bilgisayar sistemleri pahalıdır. Eğitim sistemlerinin, özellikle okulların

böyle pahalı bir uygulamayı nasıl yüklenebileceği tartışma konusudur.

5. Bilgisayar eğitimi, bilgisayarla eğitim ve bilgisayar destekli öğretim

kavramları birbirine karıştırılmakta ve bu yanlış değerlendirme, girişimlere ve

uygulamalara karşı olumsuz tepkilerin doğmasına neden olmaktadır.

6. Öğretmenlerin ve yöneticilerin gerek hizmet öncesi, gerekse hizmet içi

eğitimlerle yeterince yetiştirilip yetiştirilmediği tartışma konusudur.

7. Bilgisayar destekli öğretimin henüz yeni olması ve genç kuşaklar

üzerindeki olumlu ve olumsuz etkileri saptanacak aşamaya gelmediği için ve konu ile

ilgili araştırma sayısının çok az olması nedeni ile bilgisayar destekli öğretim ile ilgili

korkular sürmektedir.

8. Bilgisayarların eğitim ve öğretimde etkin bir şekilde kullanımı her şeyden

önce servis, yedek parça, bakım ve onarım garantisi olmasına bağlıdır.

9. BDÖ bazı amaçlara ulaşmada etkilidir. Ancak bu tüm BDÖ programlarının

(yazılımlarının) tüm öğrenciler için etkili olduğu anlamına gelmemektedir.

10. Bilgisayarlı ve bilgisayar destekli öğretim materyallerinin hazırlanması

oldukça güç ve zaman alıcıdır. Örneğin bir saatlik bir ders yazılımının hazırlanabilmesi

için 100 ile 300 saat arasında bir çalışma yapılması gerekmektedir.

11. Bilgisayarlı ve bilgisayar destekli öğretimin geleneksel öğretim sistemine

uyarlanması, onunla bütünleştirilmesi güçtür.

12.Bilgisayarlarla yapılan öğretimde tartışmalara yer verilmediği

belirtilmektedir.

30

Sonuç olarak bilgisayar destekli öğretim, öğrencinin bir bilgisayar ucu başında,

öğrencilerin gösterebilecekleri türlü tepkiler göz önünde tutularak hazırlanmış bir

yazılım ile etkileşim içinde, kendi öğrenme hızına göre ilerleme olanağına sahip olduğu

bir öğretim yöntemidir. Uygulama zorluklarına rağmen, özellikle gelişmekte olan

ülkelerde, var olan sistemin etkisiz olduğu yerlerde, genel olarak eğitimin kalitesini

artırmak ve özellikle fen bilimleri, matematik gibi daha üst düzeyde zihinsel becerileri

gerektiren alanlarda geleneksel öğretim yöntemlerini destekleyebilecek yeni ve ümit

verici bir yaklaşım olarak kabul edilmektedir.

1.1.5.8. Bilgisayar Destekli Eğitimde Araştırma Konuları Bu çerçeve içinde, eğitime teknolojiyi yerleştirmeye karar vermiş olan çeşitli

disiplinlerden bir dizi araştırmacının yapması gereken çok çeşitli araştırmalar olduğu

söylenebilir. Bunlar yazılımın, donanımın ve uygulayıcı öğretmenlerin sahip olması

gereken niteliklerden uygulama yaklaşımına kadar geniş bir yelpazeye yayılan araştırma

konularıdır. Donanım konusunda; bilgisayarın sahip olması gereken hız, bellek gibi temel

özelliklerin değerlendirilmesi ilk akla gelen araştırma konuları arasında sayılabilir.

Ancak bunlardan daha önemli olarak, farklı özelliklere sahip, hatta farklı kuşaklardan

bilgisayarların uyum sorunlarının araştırılmasının gerekliliği vurgulanabilir. Bu arada

bilgisayarların girdikleri alanın ihtiyaçlarına göre şekil değiştirebilme potansiyelleri

dikkate alınmalı ve eğitim dünyasının donanım üreticilerinden ne istediği sürekli olarak

değerlendirilmelidir. Yazılım konusunda yapılması gereken araştırmaları sadece

sıralamak bile yeterince zor görünmektedir. Ekranda kullanılacak renkler yada

resimlerin ve yazıların ekrandaki konumları gibi estetik-ergonomik sorunların yanı sıra,

yazılımların farklı bilgisayarlarda çalışabilmelerini sağlamak gibi teknik, yazılım

maliyetlerini makul düzeyde tutmak gibi ekonomik sorunlardan söz edilebilir.

Yazılımların bakımı ve yönetimi başlı başına bir araştırma alanı olarak görülebilir Ama

kuşkusuz en önemli problem alanı, yazılımların üretilmesi ve değerlendirilmesinde

kullanılabilecek eğitsel ilkelerde ortaya çıkmaktadır. Programın eğitim ilkelerinin ne

ölçüde geçerli olduğundan, kullanılacak dilin sahip olması gereken özelliklere kadar

birçok araştırma konusu, BDE'nin nasıl daha verimli hale getirebileceğini araştırmak

isteyen araştırmacıları beklemektedir. Uygulamada görev alacak öğretmenlerin sahip olması gereken niteliklerin nasıl

31

kazandırılacağı da temel problem alanları olarak görülmektedir. Bu anlamda bir dizi

soru cevaplandırılmayı beklemektedir. Bu soruların bir bölümü aşağıdaki gibi

sıralanabilir: Öğretmen donanımdan ne kadar anlamalı, işletim ve programlama dilleri

konusunda ne kadar bilgi sahibi olmalı? Mevcut öğretmenlere bu bilgiler nasıl

kazandırılır? Yeni öğretmen adaylarına nasıl bir eğitim programı uygulanmalı ve bu

eğitim programlarını uygulamak için gerekli olan araç-gereç ve personel nasıl

sağlanmalıdır? Son olarak, donanım, yazılım ve öğretmenlerden meydana gelen temel kaynakların

nasıl örgütleneceği ve zaman içinde nasıl iyileştirileceği gibi sorunları içeren uygulama

yaklaşımına değinilebilir. Sınıf içinde mekânsal düzenlemeden, farklı hızlardaki

öğrencilerin aynı müfredatı bireysel bir yaklaşımla izlemesinin nasıl sağlanacağına

kadar bir dizi sorun henüz çözülememiştir. Ama sadece sınıf içindeki uyulama

sorunlarının çözümü yeterli değildir. Bilgisayarların bakımı gibi veya okullar arasındaki

farklılıklara uygun tepkiler geliştirmek gibi teknik düzeyde problemlerin yanı sıra,

öğretmenlerin motivasyonunu sağlamak gibi taktik ve eğitim sisteminin top yekûn

şekillenecek imkân ve ihtiyaçlara göre düzenlenmesi gibi "stratejik" sorunlara da çözüm

aramak gerekmektedir (Taşçı, 1990, s.102).

1.1.5.9. Bilgisayar Destekli Eğitimi Destekleyici Basılı Materyaller Bilgisayar destekli eğitimi destekleyici basılı materyaller şunlardır (Gürcan ve

Yılmaz, 1996, s.288–293) :

a) Öğretmen Elkitapları

b) Öğrenci Elkitapları

c) Teknik başvuru Elkitapları

a) BDE Öğretmen Elkitapları BDE öğretmen elkitapları, "öğretmenlerin süreçte alacakları rolü öneren ve eğitim

sürecini planlamalarına yardımcı olan elkitapları" olarak tanımlanabilir. Bu elkitapları,

eğitimde bilgisayarın ve öğretmenin birbirine nasıl destek vermeleri gerektiğine ilişkin

bilgileri içermelidir. BDE uygulamalarında öğretmen, diğer eğitim uygulamalarına göre

farklı tutum ve davranışlar göstermek durumunda kaldığından, bu tür elkitaplarına

ihtiyaç hissedilmektedir. Bilgisayarların sınıflarda kullanımıyla, eğitim sürecinin önemli

ölçüde değiştiği söylenebilir. Bu nedenle, öğretmenin bilgisayar donanımı ve öğrenciler

32

ile iletişimini tanımlamayı amaçlayan elkitapları, belirli bir içerikte oluşturulmalıdır. Bu

içerik, BDE ders yazılımlarının özelliklerine göre farklılıklar göstermesine rağmen,

öğretmen elkitaplarının içeriğini oluşturmakta kullanılabilecek bir yapıdadır.

b) BDE Öğrenci Elkitapları Öğretme-öğrenme sürecinde, öğrencinin olumlu yönde düşünmesini kolaylaştırarak

dikkatini toplamak, ilgisini uyandırmak, bireysel etkinliğini geliştirmek, öğrenmede

etkenlik ve süreklilik sağlamak, öğretme-öğrenme süresini kısaltmak, öğretmene ve

yönetime yardımcı olmak gibi işlevlerin yerine getirilebilmesi gerekir. Bu özelliklerin

öğrencilere kazandırılabilmesi için, belirli bir öğretim gerecinin, bütün yönleriyle ve

ayrıntılarıyla tanımlanmasının, biçimde seçiminin ve yerli yerinde ve zamanında

kullanılmasının bilinmesi son derece önemlidir. Bu açıdan bakıldığında; BDE öğrenci elkitapları “eğitim sürecinde, öğrencinin

eğitim öncesinde düşlediği bazı olguları yakalamasına yardımcı olabilecek, bilgisayar

ve ders yazılımı kullanma becerisini artırabilecek, eğitim sürecinden gerekli verimi

almasını ve kendi başına bu işlevleri yerine getirmesini destekleyecek basılı

materyaller" olarak tanımlanabilir.

c) BDE Teknik Başvuru Elkitapları BDE süreci, öğretmen ve öğrencilerin bilgisayarla etkileşiminde, bilgisayar

donanımı ve ders yazılımının teknik bir hata olmaksızın çalışmasıyla etkili bir

öğrenmeye dönüşebilir. Bu açıdan, BDE uygulamalarının hedef kitlesine teknik

personelin katılması da uygun olacaktır. Öğretmenin teknik konularda zaman kaybını

engellemek için, uygulamalarda teknik personel bulunması yada öğretmenin teknik

konulardaki bilgi ve becerisinin artırılması görüşüne henüz açıklık kazandırılamamasına

rağmen, yine de BDE uygulamalarının verimli bir şekilde yapılabilmesi için BDE teknik

başvuru elkitaplarına gereksinim duyulmaktadır.

1.1.5.10. Bilgisayar Destekli Öğretimin Başarıya Ulaşmasını Etkileyen Faktörler Bilgisayar destekli öğretim uygulamalarının başarıya ulaşmasında önemli rol

oynayan faktörler konusunda, ilgili literatürde değişik bir takım görüş ve önerilerin yer

aldığı görülmektedir. Köksal ve Yavuz, (1990, s.59) Öztürk ve Okur, (1989, s. i 7) bu

faktörleri şöyle sıralamışlardır:

33

1. Uygun donanım seçimi,

2. Ders yazılımlarının geliştirilmesi ve değerlendirilmesi,

3. Öğretmen eğitimi,

4. BDÖ'in müfredata ve okul ortamına uyarlanması,

5. İzleme; ölçme ve değerlendirme, Öztürk ve Okur (1989, s.17) BDÖ'e başarılı bir geçiş için zorunlu ön koşulları;

a) Hükümet desteği,

b) 'Milli Eğitim Bakanlığı 'nın desteği,

c) Merkezi bir kuruluş desteği ve

d) Uluslararası işbirliği olarak belirtmişlerdir. Yazıcı (1985, s.2) BDÖ'in başarıya ulaşması için üniversiteler desteğinde bir BDÖ

Merkezi kurulmasının önemine değinmiş, Titiz (1997, s.273) ise BDÖ'nin başarısını

öğrenci merkezli eğitime bağlamıştır. Titiz'e göre (s.274) “BDÖ öğretmen merkezli bir

sistemde yalnızca bilgisayar okur-yazarlığı denilen becerinin kazanılmasını sağlayabilir.

BDÖ'den beklenen ise bu değildir". Milli Eğitim Bakanlığı Bilgisayar Destekli Eğitim Projesi'nde öncelikler olarak; 1. Yazılım,

2. Donanım,

3. Öğretmen yetiştirme,

4. Bakım-onarım-destek hizmetleri ve

5. Yardımcı personel eğitimine yer verilmiştir (MEB 1991). Keser (1988, s.104–105) ve Gürol (1996: s.139) BDÖ'in yararlı ve başarılı

olabilmesindeki ön koşulları şöyle sıralamışlardır: 1. Eğitim programları, bilgisayar destekli öğretime uyabilecek ve bundan en büyük

yararları sağlayabilecek şekilde yeniden düzenlenmelidir.

2. Eğitimci ve öğretmenlerin, geleneksel öğretim yöntemleri dışına çıkarak

bilgisayarı kullanmaları ve bu ileri teknoloji ürününden çekinmemeleri sağlanmalıdır.

3. Ders yazılımları kolay anlaşılır, değiştirilebilir, yani esnek olmalıdır. Ayrıca

değişik bilgisayarlara taşınabilmelidir.

4. Bilgisayarların bakım ve onarım işlerinin yerine getirilmesi ve masraflarının

karşılanması gerekmektedir.

34

5. Derslerinde bilgisayar destekli öğretimden yararlanacak olan öğretmenlerin bu

konuda yetiştirilmeleri gereklidir. Aşkar (1991, s.174) BDÖ sürecini etkileyen yada etkilediği düşünülen değişkenleri;

öğrenci motivasyonu, yenilik, etkileşim, bireysel öğrenme farklılıkları, ders yazılımının

türü, kapsamı ve niteliği, öğretmenin bilgisayar destekli öğretimi algılama biçimi,

tutumu, beklentisi ve değişen rolü, ders yazılımın eğitim programlarıyla bütünleşmesi,

bilgisayar destekli öğretim uygulamasının okul içinde yürütülme biçimi şeklinde ele

almıştır. Özgü ve Alkan (1989, s.25) BDÖ'in başarıya ulaşmasında önemli olan

faktörleri şöyle sıralamışlardır: 1. Yazılım,

2. Donanım,

3. Öğretmen Yetiştirme. Yukarıdaki açıklamalardan da anlaşılacağı üzere BDÖ'in başarısında önemli olan

birçok değişik faktör bulunmaktadır. Ancak bilgisayar destekli öğretim uygulamalarının

başarıya ulaşmasında en önemli faktörler sırasıyla; yazılım (seçim, geliştirme-

değerlendirme) donanım ve bilgisayar destekli öğretim için öğretmen yetiştirmedir.

1.1.6. Türkiye'de Bilgisayar Öğretiminin Yeri ve Önemi Türkiye'de bilgisayarın öğretim hizmetinde kullanılması ile ilgili çalışmalar,

ortaöğretimde bilgisayarla öğretim konusunun gündeme gelmesi ile başlamıştır. 1984

yılında üniversitelerdeki ilgili bölümlerin öğretim üyeleri ile bakanlık yetkililerinden

oluşan bir özel ihtisas komisyonu kurulmuş ve komisyon aynı yıl çalışmalarına

başlamıştır. 1985–1986 öğretim yılında tespit edilen bazı lise ve dengi okullarda

bilgisayar öğretimi ve bilgisayar destekli öğretimin başlatılması, bu okullarda görev

alacak öğretmenlerin yetiştirilmesi, pilot okullarda yapılan uygulama sonuçlarına göre

sistemin yaygınlaştırılması konularında tavsiye kararları almıştır (MEB Ortaöğ. Bilg.

Eği. iht. Kom. Raporu, 1984). Bilgisayarların eğitimde kullanılması, öğretim açısından şu şekilde

sınıflandırılabilir (Aşkar, 1990). 1. Bilgisayar destekli öğretim,

2. Bilgisayarla düzenlenmiş öğretim,

3. Bilgisayara dayalı öğretim,

35

4. Bilgisayar Öğretimi. Bir eğitim aracı olarak bilgisayarlar, görsel-işitsel araçların pek çoğunun işlevini

yerine getirmekte ve iletişimi etkenleştirerek bireysel öğrenmeyi daha kolay

gerçekleştirmektedir. Son derece esnek bir yapıya sahip olan bilgisayarlar, özel

hazırlanmış öğretim programları aracılıyla öğretme-öğrenme sürecinde zengin bir

yaşantı oluşturabilmektedir. Bilgisayarlar bugünkü durumda öğretimi büyük oranda

bireyselleştirerek geleneksel sınıf öğretiminin olumsuzluklarını ortadan kaldırmaktadır.

Eğitim programlarının bireyselleştirmeyi yeterince gerçekleştirememesi yetenekli ancak

yavaş öğrenen çocukların eğitimini zorlaştırmaktadır. Farklı bilgi, beceri ve tutum

düzeyindeki bireylerden oluşan bir sınıfta, bilgisayar aracılığıyla her bireye kendi

yeteneğini geliştirmelerine olanak sağlanmakta, çeşitli beklentileri karşılanabilmektedir

(Aşkar, 1992). Ancak sıralanan olumlu etkilerin sağlanabilmesi için öğrencilere

bilgisayar okur - yazarlığı yeteneklerinin kazandırılması önem taşımaktadır. Bu konuda

Milli Eğitim Bakanlığı da; Bilgisayar destekli eğitime geçmeden ve onunla birlikte

öğrencilerin bilgisayarla tanışmasını sağlayıp, günlük hayatta ve öğretim süreçlerinde

bilgisayarı kullanabilir hale getirmek amacıyla eğitimin her kademesinde bilgisayar

okuryazarlığının yaygınlaştırılması (Tebliğler Dergisi, 1995/2431) için çeşitli

çalışmalarda bulunmaktadır. 2002 yılına kadar ilköğretim okullarında bilgisayar dersini

hizmet içi bilgisayar eğitimi almış formatör öğretmenler vermekteyken, 1997 yılında

üniversitelerin eğitim fakültelerinde Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri adı altında bir

bölüm kurulmuş ve bu bölümden mezun olan bilgisayar öğretmenleri ile bilgisayar dersi

işlenmeye başlamıştır. İlköğretim okullarında bilgisayar dersi 4. sınıftan başlamakta ve

8. sınıfa kadar devam etmektedir. Yapılan bütün çalışmaların amacı, öğrencilerin çok

kısa bir zamanda teknolojik gelişmenin ürünü olan bilgisayarlarla tanışmalarını

sağlamaktır (Tebliğler Dergisi, 1996/2458). Aşkar (1991), temel becerilerin öğretimi, pekiştirilmesi ve kalıcılığının

sağlanmasından başlayarak problem çözme, model geliştirme, kritik düşünme gibi üst

düzey hedeflerinin gerçekleştirilmesinde bilgisayarların tartışılmaz bir yeri olduğunu

belirtmiş ve bu özellikleri şu şekilde sıralamaktadır: Bilgisayarlar, işlenmiş konularla ilgili alıştırma ve tekrar yaptırma amacıyla

kullanılmakta, puanlamanın otomatik olarak yapılması ve öğrenciye eksiği ile anında

dönüt vermesi, bilgi ve becerinin pekiştirilmesi ve kalıcılığının sağlanmasında etkili

sonuçlara yol açmaktadırlar.

36

Bilgisayarlar, öğrencinin karşısına oturup kendi düzeyine, ilgisine, hızına ve yoluna

göre öğrenmesini sağlamaktadırlar. Bilgisayarlar, kavram ve ilkeleri sunar, örnekler verir, sorular sorar, öğrencinin

verdiği cevaplara göre dönüt verirler. Yapılan araştırmalar bu tür yazılımların,

öğretmenin anlatımının arkasından bir tekrar ve özet yapılması durumundan daha etkili

olduğunu göstermektedir. Bilgisayarlar, diyaloga dayalı modellerin geliştirilmesiyle sorduğu sorulara

basamak basamak cevap alır ve her basamakta öğrencinin yaptığı hataları düzeltmesi

için ipuçları verir ve onu yönlendirirler. Böylece öğrencinin hatalarını görüp onlardan

kurtularak doğru cevabı bulması sağlanır. En iyi öğrenmenin insanın kendi hatalarından

ders alması, onları fark etmesi olduğu düşünüldüğünde bilgisayarların bu özelliğinin

göz ardı edilemeyecek ölçüde önemli olduğunda ortaya çıkar. Bilgisayarlar, eğlendirici de olabilmektedirler. Yapılan bir araştırmada çocukları

oyuna iten nedenleri şu şekilde sıralamaktadır. Başarıp başaramayacağı belli olmayan

bir amacın olması, merak uyandırması, fantezinin olması. Örneğin; iki arkadaşın

lunaparktaki oyunlar yolu ile yüzdeleri öğrenmesi, bir bilgisayar oyununda uzayda

gezerken ve savaş yaparken hesaplamalar yapması. Bu durumda matematik hem fantezi

bir ortamda daha zevkli bir hale gelecek, hem de öğrencinin ilgisi yoğunlaşacağından

daha fazla verim alınabilecektir.

1.1.7. Ülkemizdeki Polis Meslek Yüksek Okullarındaki Eğitimin Yapısı Polis meslek yüksek okulları ; Emniyet Teşkilatına Polis memuru yetiştirmek üzere

2001 yılında 4652 sayılı Polis Yüksek Öğretim Kanunu ile Polis Akademisine bağlı 2

yıllık ön lisans düzeyinde eğitim-öğretim veren parasız, yatılı ve üniformalı eğitim-

öğretim kurumlarımızdır. Türkiye’ de 20 Polis Meslek Yüksek Okulu 2001 yılında, 5

Polis Meslek Yüksek Okulu 2003 yılında, 1 Polis Meslek Yüksek Okulu ise 2004

yılında eğitim –öğretim vermeye başlamış olup halen 26 Polis Meslek Yüksek Okulu

eğitim öğretim vermektedir. Bu okulların amacı verdiği mesleki, hukuki, sosyal,

kültürel dersler ve uygulamaları içeren ön lisans eğitimiyle Emniyet Teşkilatına memur

yetiştirmektir. Polis Meslek Yüksek Okullarında; Akademik Eğitim, her eğitim-öğretim yılında

28 hafta olup iki yıllık ön lisans eğitimini kapsamaktadır. Bu okullarda çağın

37

gereksinimine uygun olarak eğitim verilmektedir. Eğitim faaliyetleri günlük

uygulamaların aksine uzun vadede nelerin yapılabileceğini kapsar. Emniyet hizmetlerine ilk girişte mesleki ilk eğitimin yanında göreve başladığı

andan itibaren hizmet içi kurslar ve görev başı uygulamalı eğitimler verilerek

çalışanların hizmet niteliğinin sürekli artırılması ilke haline gelmiştir. Meslek yüksek

okulları müfredatı eğitimin daha teknik olarak öğretilmesi ve belleklere yerleştirilmesi

amacıyla günün teknolojisine uygun ders araçları eğitim ve öğretimde kullanılmaktadır.

Polis hizmetlerinin esasına uygulama teşkil ettiğinden uygulamalı eğitimlere gereken

önem verilmektedir. Bu okullarda mesleğine yönelik davranış kazandırmak için, en

uygun öğretim yöntemi olan çok yönlü, problem-merkezli, görselleştirilmiş (etkileşimli

Bilgisayar Destekli Öğretim/Video), bir eğitim programı uygulanmaktadır. Eğitimin

içeriği ve metodolojisinde köklü değişikliklerin yaşandığı günümüzde polis eğitiminde

ileri seviyede bulunan ülkelerde eğitim biliminin temel felsefesi doğrultusunda tamamen

teorik bilgiler öğretilmeyip, teknik taktiksel, prosedürel ve davranışsal düzeylerde,

polise somut araçlar sunan (Bilgisayar Destekli Öğretim gibi) öğretim yöntemleri

uygulanmaktadır. Bilgisayarlar ve yeni teknolojiler yardımı ile eğitim ve öğretimi nitelikli olarak

yüksek düzeyde gerçekleştirme, bütün kesimlerde ve bilim alanlarında anlamlı olduğu

kadar, aynı zamanda yaratıcı bir öğretim ve öğrenme sürecini de oluşturmaktadır. Bu

öğretimi gerçekleştirme süresi ve onun etkileri de okullarımızdan endüstriye kadar

uzanan bütün basamaklarda üretimi arttırmaya yönelik, çok yönlü, toplumsal ve sosyal

işlevleri yerine getirmektedir. Bu işlevler çok yönlü insan davranışının olumlu ve

olumsuz katkılarını, bireyin düşünme, araştırma ve üretme boyutunda uygulamalı olarak

açıkça ortaya sermektedir. Eğitimin temel görevi insan davranışlarında istendik, planlı ve yaratıcı yönde

değişiklik oluşturma süreci olarak tanımlandığına göre; insan teknoloji ve öğrenilmesi

istenen konu ile bir etkileşimi sağlama yanında bu sürecin sonunda bir ürünü ortaya

koyma gereksinimi duymaktadır. Bu ürün, ’öğrenme‘olarak ortaya çıkmaktadır.Çünkü

teknolojik ve bilimsel gelişmeler, bilgisayarlara ve yeni teknolojilere dayalı ve zorunlu

yeni öğretim süreçlerini ortaya koymaktadır. Ekonomik etkenler, harcanan zaman

bireysel beklentiler ve gereksinimler bilimsel arayışları etkileyip bireyleri ve toplumun

sorunlarının çözümüne yönelik davranışlar içinde olmasını zorunlu kılmaktadır

(İpek,2001).

38

Çağdaş toplumlarda bilimsel ve teknolojik gelişmeler nedeni ile görülmekte olan

hızlı değişimler toplumların kendi doğal ve sosyal gelişimleri üzerinde etkili olmalarını

sağlamaktadır (Alkan,1987, s.5-6). Eğitimde yeni teknolojilerin kullanılması daha çabuk

daha iyi öğrenme ve öğretmeyi sağlamak için yeni eğitsel teknik ve yöntemlerin

geliştirilmesini zorunlu kılar. Bilgisayarların öğretimde kullanımı ile bilgisayarlarla öğretimin (BÖP) olumlu ve

olumsuz yanları öğretim sürecinde etkinliği üzerinde bu güne kadar birçok araştırma

yapılmış olup araştırmalar devam etmektedir. Yapılan bazı çalışmalara göre önemli

bulunan hususlar belirtilmiştir. Kulik ve Cohen (1980) yaptıkları çalışmada BÖ

sürecinin ileri düzeydeki öğrencilerin üzerinde olumlu etki yaptığını saptamışlardır. Bu

çalışma 59 araştırmayı incelemekte olup üniversite düzeyindeki dersleri kapsamaktadır.

BÖ esasına dayanan bu dersleri alan öğrenciler öğrenci yetenekleri düzeyine göre 25

standart kayma civarında etkili bulunmuştur. Kulik, Bangert ve Williams (1983) başka

çalışmada 51 tane deneysel çalışmayı analiz ederek BÖ süreci içinde dersleri

öğrenmenin 6. sınıftan 12. sınıfa kadar olan öğrencilerin bilgisayar karşı tutumları BÖ

derslerinin sonuçları bakımından çok anlamlı ve olumlu bulunmuştur. BÖ’nün

kullanıldığı derslerde öğrencilerin ders başarı puanları başarı yüzdeleri %50 den %63

düzeyine çıkarak 32 standart kayma olarak yükselmiştir.Tüm bu yoğun çalışmalara ek

olarak Hasselbring’in BÖ’nün öğrenci başarısı üzerinden etkililiği ile ilgili yaptığı

çalışmada genel olarak aşağıdaki sonuçları ortaya koymaktadır. Bu sonuçlar 1970 ve

1980 sonrası çalışmalara ilişkin bulgulara dayanmaktadır. Bunlar kısaca:

1. BÖ ve geleneksel öğretim karşılaştırıldığı zaman, öğrenciler BÖ almaları

bakımından eşit veya daha iyi bulunmuştur.

2. BÖ ve geleneksel öğretim karşılaştırıldığı zaman, aynı düzeydeki veya daha iyi

başarı, BÖ için daha kısa süre içinde ortaya çıkmıştır.

3. BÖ kullanımı öğrencilerin, öğrenme ortamında bilgisayar kullanımına yönelik

tutumunu olumlu yönde arttırmaktadır.

4. Öğrenme başarısı üzerindeki olumlu etki, kullanılan BÖ tekniğine, bilgisayar

sistemine ve öğrencilerin yaş genişliğine bakmadan meydana gelmektedir.

5. Özel Öğretim Programları özellikle düşük yetenekteki öğrenciler için, orta ve

yüksek düzeydekilere göre daha çok etkili görülmektedir.

6. BÖ, öğrenme başarısı üzerindeki etkisi bakımından, üniversite öncesi öğrenciler

için mükemmel düzeyde görülmektedir (Hasselbring, 1984).

39

Bu araştırma bulguları ve onlardan oluşan düşünceleri de hesaba katarak belirtirsek,

BÖ’nün yararları şöyle sıralanabilir:

A. Bireysel kontrolle hareket sağlama

B. Katılarak Öğrenme

C. Değişiklik yapma olanaklarını sunma

D. Verileri rahatça kaydetme

E. Kullanımda esneklik ve değişik seçenekler

F. Kullanılan süreyi ayarlaması bakımından uygunluk. Sonuç olarak genelde tüm eğitim sistemimizdeki değişik tür ve kademelerde olduğu

gibi bu araştırma neticesinde de Polis Meslek Yüksek Okullarının eğitim

uygulamalarında Bilgisayar Destekli Eğitime geçiş ve uygulama aşamalarında bir çok

sorunla karşılaştığı görülmüştür. Bu sorunların uygulamada çözümü çalışmaları aslında

bir tür Program Geliştirme çabası, birer Aksiyon Araştırması olarak da kabul edilebilir.

1.2. Amaç Bu araştırmanın genel amacı; Adana Kemal Serhadlı Polis Meslek Yüksek

Okulunda uygulanan bilgisayar destekli öğretimle ilgili ne tür etkinliklerin yapıldığını

belirlemek ve bu okullarda görev yapan eğiticilerin görüş ve düşüncelerini almaktır. Bu

genel amaç doğrultusunda aşağıdaki sorulara yanıt aranmıştır:

1. Adana Kemal Serhadlı Polis Meslek Yüksek Okulunda Bilgisayar Destekli

Öğretim uygulamaları kapsamında neler yapılmaktadır?

2. Adana Kemal Serhadlı Polis Meslek Yüksek Okulundaki eğiticilerin Bilgisayar

Destekli Öğretim konusundaki görüş ve düşünceleri nelerdir?

1.3. Araştırmanın Önemi Bilgisayar yalnızca bilgi almaz bilgiyi işler, kaydeder ve saklar. Bilgisayarın en

önemli yeri merkezi işlem birimidir. Bu birim komutları yorumlar, verilerde işlem yapar

ve sistemin etkinliklerini koordine eder. Bilgisayarın bu birimi, elektronik bileşeni

bulunan mikro işlemcidir. Test puanları, istatistik, öğrenci yanıtları gibi bilgiler klavye,

Mouse, manyetik teyp, disket, CD, ışık kalemi, dokunmaya duyarlı ekran, barkot

okuyucu yada mikrofon yoluyla bilgisayara girilebilmektedir. Bilgisayarla ilgili çıktılar

monitörde gösterilebilir. Modem ile dijital çıktı analog sinyallere dönüştürülerek telefon

hatlarıyla dünyanın herhangi bir yerindeki diğer bilgisayarlara aktarılır.

40

Bilgisayar, bireylerle hızla etkileşime girmeyi, çeşitli biçimlerdeki çok sayıda

bilgiyi saklayıp işlemeyi ve geniş bir dizi görsel-işitsel girdiyi göstermek için diğer

medya araçlarıyla birlikte kullanmayı sağlayabilmektedir. Bilgisayar bu özellikleriyle

öğretimde potansiyelini de ortaya koymaktadır. Çeşitli öğretim etkinliklerinde

bilgisayarın kullanılması giderek yaygınlaşmaktadır. Bilgisayarların eğitim amaçlı kullanımına ilişkin ilk çalışmaların 1950’li yıllara

dayandığı söylenebilir. 1959 yılında Donald Bitzer ABD ve Avrupa’daki merkezi

bilgisayarları uydu ve telefonla birbirine bağlı sistem ağını oluşturmuştur. Bu ağ

aracılığıyla değişik terminallerden öğretim materyallerine giriş sağlanmıştır. Bir diğer

proje de Standford Matematik Bilimleri Enstitüsündeki bilgisayarla donatılan öğrenme

laboratuarında, Rıchard Atkınson ve Patrick Suppes tarafından başlatılmıştır. Projede

Öğrenme süreciyle ilgili araştırmalar yapılmış ve ders donanımı yaratmada bulgulardan

yararlanılmıştır. Daha sonra 1965-1966 yıllarında bu enstitüden lise öğrencilerine

bilgisayarlı matematik dersleri verilmiştir. İngiltere’de bilgisayar destekli eğitim projeleri 1960’lı yılların sonunda

başlatılmıştır. Hükümet beş yıllık ‘Bilgisayar Destekli Öğrenmede Ulusal Kalkınma

Programı’na finans sağlamıştır. 1970’lerin ortasında okullarda, üniversitelerde, endüstri

ve silahlı kuvvetlerde birçok proje finanse edilmiştir. 1980 yılında bir ortaokulun %25’i

ve tüm üniversitelerde bilgisayar öğretimi uygulanmıştır. Bilgisayar donanımı, ders

yazılımı satın alımına ve öğretmen yetiştirmeye odaklanılmıştır. Aynı yıllarda Açık

Üniversite bilgisayar destekli öğretim için videotext sistemini uyarlamıştır. 1980’li yıllardan beri bilgisayar donanımı ve yazılımında yaşanan önemli ilerleme,

bilgisayarlı öğrenme, örgün öğretime dayalı olmaktan çıkarılıp sınıfta ve evlerde

gerçekleştirilmesi sağlanmıştır. Bilgisayarların eğitimdeki rolü giderek artmaktadır.

Öğretim etkinliklerinde öğrenci odaklı yaklaşımı benimsemeyerek bilgisayarı kullanan

kurumlarda bilgisayara dayalı öğrenmeden yada bilgisayarlı öğrenmeden sıkça söz

edilmektedir. Bilgisayarlı öğrenme terimi kavrayıcı diğer bir deyişle şemsiye niteliği

taşıyan bir terimdir. Bilgisayar destekli öğretim, bilgisayarla yönetilen öğretim ve

bilgisayarla desteklenen öğrenme kaynakları terimleri bilgisayarlı öğrenme terimi

kapsamında yer almaktadır.

41

1.4. Sayıtlılar

1. Seçilen örneklem evreni temsil etmiştir.

2. Araştırmacı, yaptığı gözlemlerden elde ettiği verilerin toplanmasında ve

yorumunda yansız olmuştur.

1.5. Sınırlılıklar

1. Araştırma, Adana Kemal Serhadlı Polis Meslek Yüksek Okulu’ndaki

öğrenciler ile,

2. 2. sınıf öğrencileri ile,

3. 2006-2007 öğretim yılı ile,

4. Sadece Adana Kemal Serhadlı Polis Meslek Yüksek Okulu’ndaki eğitici

görüşleriyle sınırlıdır.

42

BÖLÜM II

YÖNTEM

2.1. Araştırma Modeli Bu araştırmanın betimsel türde tarama modeli bir çalışma olması planlanmıştır.

Tarama modelleri, geçmişte yada günümüzde var olan bir durumu olduğu gibi

betimlemeyi amaçlayan araştırma yaklaşımlarıdır. Araştırmaya konu olan olay, birey

yada nesne, kendi koşulları içinde ve olduğu gibi tanımlanmaya çalışılır. Onları

herhangi bir şekilde değiştirme, etkileme çabası gösterilmez (Karasar,1991,77).

2.2. Evren Ve Örneklem Araştırmanın çalışma evreni 2006-2007 öğretim yılında Adana Kemal

Serhadlı Polis Meslek Yüksekokulunda bulunan öğrenciler ve bu okulda görev yapan

öğretmenlerdir. Örneklem seçimi için seçkisiz örnekleme yöntemi kullanılmıştır. Seçkisiz

örnekleme yönteminde araştırma evrendeki her birimin eşit seçilme şansı vardır (Cohen

ve Manion,1994).

2.3. Veri Toplama Araçları Bilgisayarla Öğretim Programının öğretimi geliştirmesine yönelik yapılan

etkinlikleri gözlemlemek amacıyla yapılandırılmamış gözlem anket tekniğinin

kullanılması planlanmıştır. Yapılandırılmamış gözlem gerçekleştirilmesinin

planlanmasının nedeni sınıf ortamında öğretim boyutuyla ilgili her türlü davranışın not

alınarak bazı davranışların gözden kaçmasının önüne geçilmesi düşüncesidir. Uzman

yorumu doğrultusunda anket son haline getirilmiş, soru havuzu oluşturularak uygulama

yapılmıştır.

2.4. Veri Analizi Anket yoluyla elde edilen veriler SPSS-10 İstatistiksel Paket Programıyla analiz

edilmiş ve araştırmada sorulan sorular temelinde verilerin % ve frekans değerleri

tablolaştırılmıştır.

43

BÖLÜM III

BULGU VE YORUMLAR

Bu bölümde, uygulanan ankete verilen yanıtların analizi sonucu elde edilen bilgiler

ve yorumları sunulmuştur.

Tablo-1: Araştırmaya Katılan Eğiticilerin Mesleki Kıdem Durumları

Frekans % Geçerli %

0-5 yıl 3 13,0 13,0

6-10 yıl 3 13,0 13,0

11-15 yıl 6 26,1 26,1

16-20 yıl 7 30,4 30,4

21-25 yıl 3 13,0 13,0

26-30 yıl 1 4,3 4,3

TOPLAM 23 100,0 100,0

Tablo-1’de görüldüğü gibi, araştırmaya katılanların yarısından fazlası (%56.5)

genellikle 11-20 yıllık bir kıdeme sahiptirler.

Tablo-2: Araştırmaya Katılan Eğiticilerin Cinsiyet Durumları

Frekans % Geçerli %

Erkek 12 52,2 52,2

Kadın 11 47,8 47,8

TOPLAM 23 100,0 100,0

Tablo-2’de görüldüğü gibi, ankete katılan eğiticilerin cinsiyetlerine göre dağılımları

yaklaşık olarak birbirine eşittir. (Erkekler %52,2 ve kadınlar %47,8)

44

Tablo-3: Araştırmaya Katılan Eğiticilerin Ders Anlatırken Mevcut Araç

Gereçlerden Yararlanma Düzeyi

Frekans % Geçerli %

Çok Az 2 8,7 8,7

Az 9 39,1 39,1

Yeterince 11 47,8 47,8

Çok Fazla 1 4,3 4,3

TOPLAM 23 100,0 100,0

Tablo-3’de görüldüğü gibi eğiticiler derslerini sunarlarken araç ve gereçlerden

genellikle az (%39) ve yeterince (%47.8) faydalandıklarını ifade etmişlerdir. Ancak bu

durum uygulamada derste araç-gereçlerin istenilen düzeyde kullanılmadığını da

göstermektedir. Bilgisayar Destekli Öğretimde araç-gereç kullanımının istenilen

düzeyde olmaması dikkat çekicidir.

Tablo-4: Eğitim Sisteminde Bilgisayar Öncelikle Hangi Amacı Gerçekleştirmek

İçin Kullanılmalıdır?

Frekans % Geçerli %

BDÖ 22 95,7 95,7

Bürokratik

İşlemler 1 4,3 4,3

TOPLAM 23 100,0 100,0

Tablo-4’de görüldüğü gibi, bilgisayarların eğitimde, özellikle Bilgisayar Destekli

Öğretimi gerçekleştirmek için kullanılması gerektiği, bu kavramın içine bilgisayar

eğitimi, bilgisayar destekli eğitim ve hatta ölçme-değerlendirme ve rehberlik

hizmetlerinin girdiği söylenebilir.

45

Tablo-5: Eğitim Sisteminde Bilgisayar Destekli Öğretim Uygulamasına Geçişte

Geç Kalınmış Mıdır?

Frekans % Geçerli %

Evet 20 87,0 87,0

Başlamak İçin

Zaman Uygundur 3 13,0 13,0

TOPLAM 23 100,0 100,0

Tablo-5’te de görüldüğü gibi araştırmaya katılanların çoğunluğu (%87) Bilgisayar

Destekli Öğretim uygulamaları için geç kalındığını vurgulamaktadır. Yapılan

incelemede Polis eğitiminde Bilgisayar Destekli Öğretimin 1990’lı yılların sonlarında

ivme kazandığı görülmektedir. 1980’li yıllarda başlayan eğitimde Bilgisayar Destekli

Öğretim uygulamaları göz önünde tutulursa bu görüşün geçerli olduğu söylenebilir.

Tablo-6: Bilgisayar Destekli Öğretim Uygulamalarının Başlamasının Gecikme

Nedenleri Nelerdir?

Frekans % Geçerli %

Ekonomik

Yetersizlik 9 39,1 39,1

Öğretmenlerin

Hazır Olmaması 7 30,4 30,4

Yöneticilerin Hazır

Olmaması 4 17,4 17,4

Toplumun Hazır

Olmaması 3 13,0 13,0

TOPLAM 23 100,0 100,0

Tablo-6 incelendiğinde Bilgisayar Destekli Öğretim uygulamalarının başlamasının

gecikme nedenlerinin başında, ekonomik yetersizlikler (%39,1) ve öğretmenlerin hazır

olmaması (%30,4) gelmektedir.

46

Tablo-7: Bilgisayar Eğitiminde Öncelikli Amaç Ne Olmalıdır?

Frekans % Geçerli %

Kültür Unsuru

Olarak Tanıtmak 2 8,7 8,7

Değişik Alanlarda

Yararlanma Becerisi

Kazanmak

20 87,0 87,0

Kararsızım 1 4,3 4,3

TOPLAM 23 100,0 100,0

Tablo-7 incelendiğinde Bilgisayar eğitiminde bilgisayardan değişik alanlarda

yararlanabilme becerisini kazandırmanın, öncelikli amaç olması en çok düşünülen

(%87) konu olmuştur.

Tablo-8: Eğitim Sisteminde “Bilgisayar Eğitimine” Başlanması İçin Hangisi

Öncelikle Yapılmalıdır?

Frekans % Geçerli %

Laboratuvar

Kurulup Eğitime

Başlamak

20 87,0 87,0

Öğretmen

Yetiştirmek Ve

Sınırlı Sayıda

Okulda Uygulama

3 13,0 13,0

TOPLAM 23 100,0 100,0

Tablo-8 incelendiğinde “Bilgisayar Eğitimine” başlanması için fiziksel koşulların

(Labaratuvar Kurulması v.s.) öncelikli olması gerektiği görüşü daha çok vurgulanmıştır

(%87). Bu durum işin en kolay kısmı olan fiziksel düzenlemelerin eğiticiler tarafından

da önceliğe alındığını göstermektedir.

47

Tablo-9: Öğretmenlere Yönelik Bilgisayar Öğretiminde Hangi Konunun

İşlenmesine Ağırlık Verilmelidir?

Frekans % Geçerli %

Bilgisayarın Tanıtılması

Ve Kullanım Bilgileri 10 43,5 43,5

Programlama Dilleri 1 4,3 4,3

Program Hazırlama

Yöntemlerinde Beceri

Kazandırma

2 8,7 8,7

Her Konuda Eşit Düzeyde 10 43,5 43,5

TOPLAM 23 100,0 100,0

Tablo-9 incelendiğinde, öğretmen eğitiminde “Bilgisayarların tanıtımı ve kullanımı

bilgilerinin” ve “her konuda eşit düzeyde verilecek bir eğitimin” uygun olacağı

görüşünün aynı oranda olduğu (%43,5 ve %43,5) görülmektedir.

Tablo-10: Öğrencilere “Bilgisayar Eğitiminin” Veriliş Biçimi Nasıl Olmalıdır?

Frekans % Geçerli %

Ayrı Bir Ders

Olarak 14 60,9 60,9

Her Ders İçinde 8 34,8 34,8

Kısa Süreli Kurs

Biçiminde 1 4,3 4,3

TOPLAM 23 100,0 100,0

Tablo-10 incelendiğinde, büyük çoğunluğun “Bilgisayar Eğitiminin”ayrı bir ders

olarak verilmesi görüşünde oldukları, 1/3’ünün ise her ders içinde verilmesi gerektiğini

belirttikleri görülmektedir.

48

Tablo-11: Kurumda Bilgisayar Eğitimi Dersi Haftada Kaç Saat Verilmelidir?

Frekans % Geçerli % Yığmalı %

Bir Saat 1 4,3 4,3 4,3

İki Saat 12 52,2 52,2 56,5

Üç Saat 6 26,1 26,1 82,6

Daha Fazla 4 17,4 17,4 100,0

TOPLAM 23 100,0 100,0

Tablo-11 incelendiğinde, araştırmaya katılanların yaklaşık olarak yarısının (%52,2)

haftada en az 2 saat, yaklaşık olarak diğer yarısının (%41) ise üç ve daha fazla saat

bilgisayar dersi istedikleri görülmektedir.

Tablo-12: Bilgisayar Eğitimi Dersinde Teori Ve Uygulama Oranı Ne Düzeyde

Olmalıdır?

Frekans % Geçerli %

%30 teori %70

uygulama 18 78,3 78,3

%50 teori %50

uygulama 5 21,7 21,7

TOPLAM 23 100,0 100,0

Tablo-12’de görüldüğü gibi, araştırmaya katılanların yaklaşık olarak 4/5’i derslerin

%30 teorik ve %70 uygulamalı olması gerektiğini ifade etmişlerdir. Bu durum,

uygulamanın daha iyi öğrenmeyi sağlayacağının vurgulandığı anlamına gelebilir.

49

Tablo-13: Bilgisayar Eğitiminde Başarıya Ulaşmanın En Önemli Faktörü

Hangisidir?

Frekans % Geçerli %

Öğretmenlerin

Eğitimi Ve

Tutumları

15 65,2 65,2

Okul

Yöneticilerinin

Eğitimi Ve Tutumu

4 17,4 17,4

Hükümetlerin

Vereceği Önem 2 8,7 8,7

Kamuoyunun

Desteği 2 8,7 8,7

TOPLAM 23 100,0 100,0

Tablo-13 incelendiğinde, “Bilgisayar Eğitiminde” “Öğretmenlerin Eğitimi ve

Tutumlarını” başarıyı en çok etkileyen faktör olarak gören eğiticilerin oranının %65

civarında olduğu, okul yöneticilerinin eğitim ve tutumunun önemli olduğunu belirten

eğiticilerin oranının ise % 17 civarında olduğu görülmektedir.

50

Tablo-14: Öğrencilere Yönelik Bilgisayar Destekli Öğretim Projesini Başlatma

Biçimi Nasıl Olmalıdır?

Frekans % Geçerli %

Bir Okula Bir Dersin

Tamamı Bilgisayarla

Öğretilmeli

1 4,3 4,3

Değişik Okullarda Değişik

Derslerin Bazı Konuları

Öğretilmeli

13 56,5 56,5

Bir Okuldaki Derslerin

Tamamı Bilgisayarla

Öğretilmeli

3 13,0 13,0

Çok Sayıda Okulda

Derslerin Tamamı

Bilgisayarla Öğretilmeli

5 21,7 21,7

başka 1 4,3 4,3

TOPLAM 23 100,0 100,0

Tablo-14 incelendiğinde, öğrencilere yönelik Bilgisayar Destekli Öğretim başlatma

biriminin nasıl olması gerektiği sorusuna, araştırmaya katılanların yarısından çoğu

(%56,5) “Değişik okullarda değişik derslerin bazı konularının öğretilmesi” gerektiği

şeklinde cevap verirken, sadece %21’inin “çok sayıda okulda derslerin tamamının

bilgisayarda öğretilmesi” gerektiğini belirttikleri görülmektedir.

51

Tablo-15: Bilgisayar Destekli Öğretimde Öncelikli Yaklaşım Ne Olmalıdır?

Frekans % Geçerli %

Ders Kitaplarındaki

Bilgileri Aynen Sunmak 1 4,3 4,3

Öğrenme Güçlüğü Olanlara

Bireysel Öğrenme Olanağı

Vermek

4 17,4 17,4

Başka Yöntemlerle

Öğrenilenleri Pekiştirmek 11 47,8 47,8

Problem Çözdürmek,

Alıştırmalar Yaptırmak 3 13,0 13,0

Başka Yöntemlerle

Öğrenilmesinde Güçlük

Çekilenleri Öğretmek

4 17,4 17,4

TOPLAM 23 100,0 100,0

Tabloda görüldüğü gibi, Bilgisayar Destekli Öğretimde kullanılacak öncelikli

yaklaşımın, “başka yöntemlerle öğrenilenleri pekiştirmek” olması gerektiği araştırmaya

katılanların yaklaşık olarak yarısı tarafından (%47,8) ifade edilmiştir.

52

Tablo-16: Bilgisayar Destekli Öğretim, Öğretmenin Rollerinden En Çok

Hangisinde Değişikliğe Neden Olabilir?

Frekans % Geçerli %

Ders Anlatma İşlevinde

Azalma 11 47,8 47,8

Öğrenci Başarılarını

Değerlendirmesinde

Kolaylık

8 34,8 34,8

Rehberlik Yapması İçin

Zaman Kazanma 2 8,7 8,7

Öğrenciler Üzerindeki

Otoritesinin Azalması 1 4,3 4,3

Öğrenciler Üzerindeki

Otoritesinin Artması 1 4,3 4,3

TOPLAM 23 100,0 100,0

Tablo-16’da araştırmaya katılan eğitimcilerin, “Bilgisayar Destekli Öğretimin,

öğretmenlerin rollerinden hangisini daha çok değiştirebileceği” ile ilgili görüşleri

görülmektedir. Elde edilen sonuçlara göre eğiticilerin çoğu, Bilgisayar Destekli

Öğretimin öğretmenlerin “Ders Anlatma İşlevlerinde Azalma” (%47,8) ve öğrenci

başarılarını değerlendirmede kolaylık sağlayacağı /%34,8) görüşündedirler.

53

Tablo-17: Bilgisayar Destekli Öğretim’in Eğitim Sistemindeki Öncelikli Amacı

Nedir?

Frekans % Geçerli %

Geleneksel Öğretme-

Öğrenme Yöntemlerine

Çeşitlilik Getirmek

14 60,9 60,9

Öğretme-Öğrenme

Yöntemlerini Kökten

Değiştirmek

9 39,1 39,1

TOPLAM 23 100,0 100,0

Tablo-17 incelendiğinde, Bilgisayar Destekli Öğretim’in eğitim sistemimizde

öncelikle geleneksel öğretme-öğrenme yöntemlerine çeşitlilik getireceğinin beklendiği

(%61) görülmektedir.

Tablo-18 Bilgisayar Destekli Öğretim’in Öğrencilerin Öğrenmesine Yönelik En

Önemli Etkisi Ne Olabilir?

Frekans % Geçerli %

Araştırmacılık

Yetenekleri Önemli

Ölçüde Gelişir

17 73,9 73,9

Ezberciliğe Yönelirler 1 4,3 4,3

Okuma Alışkanlıkları

Azalır 3 13,0 13,0

Başka 2 8,7 8,7

TOPLAM 23 100,0 100,0

Tablo-18 incelendiğinde, Bilgisayar Destekli Öğretim’in, öğrencilerin daha çok

araştırmacılık yeteneklerini geliştireceği görüşünün (%74) ifade edildiği görülmektedir.

54

Tablo-19: Bilgisayar Destekli Öğretim’de Öğrenci Başarısı Ne Düzeyde Olur?

Frekans % Geçerli %

Geleneksel

Öğretimden Daha

Yüksek

22 95,7 95,7

Geleneksel

Öğretimden Daha

Düşük

1 4,3 4,3

TOPLAM 23 100,0 100,0

Tablo-19 incelendiğinde, araştırmaya katılanların büyük çoğunluğunun (%95,7)

bilgisayar destekli öğretimin öğrenci başarısını arttıracağını ifade ettikleri

görülmektedir.

Tablo-20 Bilgisayar Destekli Öğretim’de Öğrenme Zamanı Kısalabilir Mi?

Frekans % Geçerli %

Evet 19 82,6 82,6

Kararsızım 4 17,4 17,4

TOPLAM 23 100,0 100,0

Tablo-20 incelendiğinde, araştırmaya katılanların büyük çoğunluğunun (%82.6),

Bilgisayar Destekli Öğretim uygulaması sonucunda öğrencilerin öğrenme zamanlarının

kısılacağını ifade ettikleri görülmektedir.

55

Tablo-21: Bilgisayar Destekli Öğretim’in Uygulanmasının Diğer Araç-Gereç

Kullanımına Etkisi

Frekans % Geçerli %

Kullanılmalarına

Gerek Kalmaz 4 17,4 17,4

Hiç Değişiklik

Olmaz 8 34,8 34,8

İşlevleri Yeniden

Gözden Geçirilir 10 43,5 43,5

Başka 1 4,3 4,3

TOPLAM 23 100,0 100,0

Tablo-21 incelendiğinde, Bilgisayar Destekli Öğretimin uygulanmasının diğer araç

gereçlerin kullanımına etkileri ile ilgili olarak ifade edilen diğer görüşlere göre

eğiticilerin yarısına yakın kısmının (%43,5), bu araçların işlevlerinin yeniden gözden

geçirilmesi gerektiğini belirttikleri, 1/3’ünün ise (%34,8) bu konuda hiçbir değişikliğin

olmayacağı görüşünü ifade ettikleri görülmektedir.

56

BÖLÜM IV

SONUÇ VE ÖNERİLER

Adana’da Kemal Serhadlı Polis Meslek Yüksekokulu’nda önlisans düzeyinde

verilen Polis Eğitiminin Bilgisayar Destekli Öğretimle gerçekleştirilmesiyle ilgili

olarak görevli eğiticilerin görüş ve düşüncelerini belirlemeye yönelik yapılan

araştırmanın sonuç ve önerileri şu şekildedir:

4.1. Sonuçlar

1) Eğiticiler öğretim sürecinde araç-gereçleri genellikle az veya orta düzeyde

kullandıklarını ifade etmektedirler.

2) Eğiticiler, Bilgisayarların eğitim sürecinde “Bilgisayar Destekli Öğretim”

formatında kullanılmasının daha etkili olacağını belirtmişler, bu çerçevede

alıştırma ve uygulama programlarının daha işlevsel olduğunu vurgulamışlar,

bilgisayarların sadece öğretici olarak öğretmenin yerine geçmesinin uygun

olmadığını ifade etmişlerdir.

3) Araştırmaya katılan eğiticilerin çoğunluğu Polis Eğitiminde Bilgisayar

kullanılmasında geç kalındığını belirtmişlerdir.

4) Eğiticiler Polis Eğitiminde Bilgisayar kullanılmasındaki gecikme nedeni olarak

daha çok ekonomik yetersizliklerin ve öğretmenlerin hazır olmamalarının etkili

olduğunu vurgulamışlardır.

5) Eğiticiler öğrencilerin bilgisayarlardan sadece mesleki değil, polis adaylarının

sosyal ve genel kültür alanlarında gelişmelerini sağlamak amacıyla

yararlanılabileceğini belirtmişlerdir.

6) Polis Meslek Yüksek Okullarında uygulanan Bilgisayar Destekli Eğitim için

fiziki koşulların öncelikle sağlanmasının uygulamaların başarılı olmasında ve

gerçekleştirilmesinde önemli olduğu vurgulanmıştır.

7) Polis Meslek Yüksek Okullarında uygulanan Bilgisayar Destekli Eğitimde

sunulacak içerikte “Bilgisayarların tanıtımı ve kullanım bilgilerinin” önemli

olmasına karşın programlama dillerinin ve program hazırlama becerilerinin de

kazandırılmasının önemli olduğu belirtilmiştir.

57

8) Polis Meslek Yüksek Okullarında uygulanan Bilgisayar Destekli Eğitimde

Bilgisayar Eğitiminin hem ayrı bir ders içinde hem de her dersin içinde

verilmesinin çok uygun olacağı ifade edilmiştir

9) Polis Meslek Yüksek Okullarında uygulanan Bilgisayar Destekli Eğitimde

Bilgisayar Eğitiminin haftada en az 2 ve ideal olarak 3 ve daha fazla saat olması

gerektiği ifade edilmiştir

10) Polis Meslek Yüksek Okullarında uygulanan Bilgisayar Destekli Eğitimde

Bilgisayar Eğitiminde teorinin daha az (% 30) ve uygulamanın daha fazla (% 70)

olması gerektiğini belirtmişlerdir.

11) Polis Meslek Yüksek Okullarında uygulanan Bilgisayar Destekli Eğitimde

Bilgisayar Eğitiminde başarıyı sağlayacak en önemli faktörün “öğretmenlerin

eğitimleri” olduğu belirtilmiştir.

12) Polis Meslek Yüksek Okullarında uygulanan Bilgisayar Destekli Eğitimde

Bilgisayar Eğitiminin uyulama biçiminin daha çok “değişik derslerin sadece bazı

konularının bilgisayar destekli verilmesi gerektiği” vurgulanmıştır.

13) Polis Meslek Yüksek Okullarında uygulanan Bilgisayar Destekli Eğitimde

Bilgisayar Eğitiminde kullanılacak öncelikli yaklaşımın “ Alıştırma ve Pratik

yaparak pekiştirme” olması gerektiği ifade edilmiştir

14) Polis Meslek Yüksek Okullarında uygulanan Bilgisayar Destekli Eğitimde

Bilgisayar Eğitiminin öğretmen rollerine yönelik yapabileceği en büyük etkinin

öğretmenlerin ders anlatma davranışlarında tasarruf oluşturacağı şeklindedir.

15) Polis Meslek Yüksek Okullarında uygulanan Bilgisayar Destekli Eğitimde

Bilgisayar Eğitiminin öncelikli amacının öğretim yöntemlerinde oluşturacağı

çeşitlilik ile ilgi ve kalıcılığın sağlanması olacağı belirtilmiştir.

16) Polis Meslek Yüksek Okullarında Bilgisayar Destekli Eğitimde Bilgisayar

Eğitiminin Bilgisayar Eğitiminin öğrencilerin öğrenmesine yönelik olarak

onların araştırma ve inceleme davranışlarını artıracağı böylece onları daha aktif

hale getireceği ifade edilmiştir.

17) Polis Meslek Yüksek Okullarında uygulanan Bilgisayar Destekli Eğitiminin

öğrenci başarısını artırabileceği belirtilmektedir.

18) Polis Meslek Yüksek Okullarında uygulanan Bilgisayar Destekli Eğitimin

öğrencilerde verimli öğrenmeyi sağlayabileceği belirtilmektedir.

58

19) Polis Meslek Yüksek Okullarında uygulanan Bilgisayar Destekli Eğitiminin

diğer araç gereçleri kullanmayı etkileyebileceği bu nedenle diğer öğretim araç ve

gereçlerinin yeniden gözden geçirilmesi gerektiği vurgulanmıştır.

4.2. Öneriler

1) Polis Eğitiminde Bilgisayar Destekli Öğretim uygulamaları yaygınlaştırılarak ve

animasyon programları desteğiyle daha etkili hale getirilerek bu eğitimde söz

konusu olabilecek riskler en az düzeye indirilebilir,

2) Bilgisayarların Polis adaylarınca kullanılmasının sağlanması Polislik mesleğini

yapacak kişilerin genel kültür ve empati becerilerini geliştirebilir.

3) Gerçek hayatta karşılaşılması zor olan bazı ilgili olaylar Bilgisayar Destekli

senaryo eğitimiyle polis adayı öğrencilere sunulabilir

4) Öğrencilerin yaratıcılıkları ve araştırma-inceleme becerileri artırılabilir.

5) Bu konuda deneysel çalışmalar yapılarak Bilgisayar Destekli Polis eğitiminin

öğrenme düzeylerine etkileri araştırılabilir.

6) Daha fazla sayıda eğiticiye ulaşılarak tablolarla daha ayrıntılı analizler

yapılabilir.

59

KAYNAKÇA

Akkoyunlu, B. ve Orhan, F. ( 2001), The Use Of Computers in K-12 Schools in Turkey;

Techtrends; 45(6), pp.29-31.

Alkan, C. (1997), Eğitim Teknolojisi, Anı Yayıncılık, Ankara.

Alkan, C. ve Teker, Necmettin (1992). Programlı Öğretim Değişik Teknolojiler ve

Türkiye’deki Uygulama, Ankara Üniversitesi Eğitim Fakültesi Yayınları,

No:169.

Armsey, J. W. ve Dahl, N. C. (1973), An Inquiry into the Uses of Instructional

Technology, Newyork Ford Foundation Report.

Arseven, A. (1986), “Bilgisayar Destekli Öğretim”, TED Birinci Bilgisayar Eğitimi

Toplantısı, Ankara s.63-69.

Aşkar, P. ve Erden, M. (1986), “Mikrobilgisayarların Okullarda Kullanım”ı, Eğitim ve

Bilim Sayı; 61, s.21-25.

Aşkar, P. (1990), Okullarda Bilgisayar Destekli Öğretim Uygulamaları,Ortadoğu

Teknik Üniversitesi, Ankara.

Barker and Yeates H. (1985), Introducing Computer Assisted Learning. Prentice/Hall

International, England.

Baykal, A. (1986), “Bilgisayar Destekli Öğretim”, Yaşadıkça Eğitim, Sayı:2 s.30-31.

Bayraktar, E. (1988), “Bilgisayar Destekli Matematik Öğretimi”, Yayınlanmış Doktora

Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.

Bernadette, M,G. (1983), High School Students Participate in a CAI Study Skills

Program s.66-68.

Bitter,G and Camuse, R. Using A Microcomputer in the Classroom. Printed in the USA,

1984, by Reston Publıshıng Company, Inc. A Prıntıce Hall Company,Reston,

Virginia.

Büyükkaragöz, S. ve Cuma, Ç. (1995), Genel Öğretim Metotları, Atlas Kitapevi,

Konya.

Castellan, N. J. (1987), Bilgisayar ve Geleceğin Çehresi Bakış Dergisi s.45.

Comission On Instructional Technology (1970), “To Improve Learning, A Report To

The President And The Congress Of The United States. Washington DC”,

Commission On Instructional Technology.

Cooper, R. (1988), Those Who Can , Teach Houshtin Mifflin Company Fifth Edition

60

Printed in the USA.

Çilenti, K. (1988), Eğitim Teknolojisi ve Öğretim, Kadıoğlu Matbası, Ankara.

Demirel, Ö. (1994), Genel Öğretim Yöntemleri, USEM yayınları, Ankara.

Deniz, L. (1989), “Bilgisayar Yazılımlarının Değerlendirilmesi , Eğitsel Yazılımlar”,

Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler

Enstitüsü Ankara.

Doğdu, S. ve Arslan, Z. (1993), Eğitim Teknoloji Uygulamaları ve Eğitim Araç ve

Gereçleri, Tekışık A.Ş Veb Ofset Tesisleri Ankara.

Egen, P ve Kauchak, D. (1994), Educational Psychogy, Classroom Connections,

Macmillen College Publıshing Company, Printed in the USA.

Ergin, A. (1995), Öğretim Teknolojisi: İletişim, PEGEM Yayın no:17 Ankara.

Ertürk, S. (1997), Eğitimde Program Geliştirme, 9. Baskı Meteksan A.Ş Ankara.

Fidan, N. (1985), Okulda Öğrenme ve Öğretme, Alkım Kitapçılık Ankara.

Gleason, G. (1981), Microcomputers in Education The State of Art Educational

Technology.

Güneş, N. (1991), “Bilgisayarla Öğretimde Değişik Yaklaşımların Öğrenme Üzerindeki

Etkileri”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler

Enstitüsü.

Gürcan, H. İ. ve Yılmaz, R. (1996), “Uzaktan Eğitimde Bilgisayar Destekli Eğitimi

Destekleyici Basılı Materyaller”, Türkiye I. Uluslar arası Uzaktan Eğitim

Sempozyumu, Ankara s.287-297.

Hızal, A. (1977), “Programlı Öğretim”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara

Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi.

Hızal, A. (1985), “Eğitim Teknolojisi uygulama yöntemi bilgisayarla kendi kendine

Öğrenme”, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi 17(1-2).

Jacobsen, D ve Egen, P.D ve Kauchak, D. (1993), Methods for Teaching, A. Skills

Approach Fourth Edition USA : Mac Millan Publishing Company.

Karasar, Niyazi (1999), Bilimsel Araştırma Yöntemi (9. Basım), Nobel Yayınevi

Ankara.

Keser, H. (1988), “Bilgisayar Destekli Eğitim İçin Bir Model Öneris”i, Yayınlanmış

Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Ankara.

Knezewich, S. J. ve Eye, G. G. (Eds) (1970), Instructional Technology and the School

Administrator, Washington, DC, American Association of School

Administrator.

61

Köksal, M ve Yavuz, H. (1990), “Bilgisayar Destekli Eğitimin Başarıya Ulaşmasını

Etkileyen Faktörler”, TBD 8.Ulusal Bilişim Kurultayı, Ankara s.58-64.

MEB (1996), Eğitimde çağı yakalama 2000 projesi.

Meral, M. (1991), “Öğretim Planlarının Hazırlanış ve Uygulanmasında Eğitim

Teknolojisin Öğretmen ve Öğrenci Başarısına Etkisi, Eğitimde Nitelik

Geliştirme Eğitimde Arayışlar I. Sempozyumu Bildiri Metinleri”, Kültür

Koleji Yayınları no:1 s:357-359.

Moonen, J. ve Collis, B. (1992), Changing the School Experiences From A Dutch

Technology Enriched School Protect Education and Computing 8:97-102.

Naimi, L. (1990), How Elemantry Teachers Use Computers Diserttation Abstracts

International 51.

Numanoğlu, M. (1990), “MEB Bilgisayar Destekli Eğitim Projesi, Bilgisayar Destekli

Eğitim Yazılımlarında Bulunması Gereken Eğitsel Özellikler”,

Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler

Enstitüsü, Ankara.

Oğuzkan, F. (1993), Eğitim Terimleri Sözlüğü, Üçüncü Baskı Emel Matbaacılık San.

Tic.Ltd. Şti. Ankara.

Okan, K. (1983), Eğitim Teknolojisi, Ankara.

Özbilgin, L. (1991), “Eğitimde Nitelik Geliştirme Eğitimde Arayışlar I.Sempozyumu

Bildiri Metinleri”, Kültür Koleji yayınları no:1 s:154-158.

Özgü, Ö. (1989), 6. Türkiye Bilgisayar Kongresi Bildirileri, Atatürk Kültür Merkezi

s:25-27 İstanbul.

Öztürk, A. ve Okur, M.C. (1989), Türkiye’de Bilgisayar Destekli Eğitim ve Buna İlişkin

Stratejiler 6. Türkiye Bilgisayar Kongres,i Atatürk Kültür Merkezi s.15-20.

Rıza, E. (1997), Eğitim Teknolojisi Uygulamaları, (1) Genişletilmiş ve Geliştirilmiş

4.Baskı Anadolu Matbaası, İzmir.

Rich, J.M. (1992), Innovations in Education Reformers and Their Critics 6.Edition,

Printed in USA.

Savaş, K. (1987), “Bilgisayarlar ve Türk Kamu Yönetiminde Kullanılmas”ı,

Yayınlanmamış Uzmanlık Tezi, TODAİE Kamu Yönetimi Yüksek Lisans

Uzmanlık Programı Ankara.

Seels, B.B. and Richey, R.E. (1994), Instructional Technology : The Definition and

Domains of the Field, Washington: Association for Educational

Communications and Techonology.

62

Shelley, J.H. (1984), R. Computer Studies: A First Course Second Edition, Printed in

Northen Irelandet the Universities Press Ltd.

Slaughter, J.P. (1993), Teachers, Computers and the Curriculum Education Canada,

Volume:33 no:2 Printed and Published in Canada Canadion Education

Association.

Sonat, S. (1986), Bilgisayarla Eğitime Doğru Bakış Dergisi sayı:1.

Sönmez, V. (1994), Program Geliştirmede Öğretmen El Kitabı, Personel Geliştirme

Merkezi Yayın no:12 Ankara.

Sprinthall, R. (1991), Understanding Educational Research Prentice Hall Englewood

Cliffs New Jersey.

Şahin,T.Y. ve Yıldırım, S. (1999), Öğretim Teknolojileri ve Materyal Geliştirme, Anı

Yayıncılık Ankara.

Şenis, F. (1990), Bilgisayar Destekli Öğretim Yazılımlarında Öğrenci İle Etkileşim

Sağlama Yöntemleri, Anadolu Üniversitesi Bilgisayar Destekli Eğitim Birimi

Çalışma Raporları Eskişehir s.64-68.

Şimşek, N. (1997), Öğretmen ve Öğretmen Adayları İçin Derste Eğitim Teknolojisi

Kullanımları, Anıl Matbaa ve Ciltevi Ankara.

Tandoğan, M. (1993), “Bilgisayarlar ve Eğitimdeki Kullanımları”, Ankara Üniversitesi

Eğitim Fakültesi Dergisi Cilt:16 sayı:1 Ankara.

Taşçı, D. (1990), “Bilgisayar Destekli Öğretim Yazımlarında Öğrenci İle Etkileşim

Sağlama Yöntemleri”, Anadolu Üniversitesi Bilgisayar Destekli Eğitim Birimi

Çalışma Raporları, Eskişehir s.64-67.

Tebliğler dergisi (1995), sayı 2431.

Thompson, N. (1991), Computers Curriculum And The Learning Environment

Computers And Education.

Tober, F. (1983), Microcomputers in Special Education Selection and Decision Making

Process Published and Printed in USA.

Ün, K. (1986), “Eğitimde Bilgisayar”, ABECFG Dergisi, Ankara.

Watson. D. Developing CAL: Computers in the Curriculum, London.

63

EK

ANKET

AÇIKLAMA Değerli Meslektaşım,

Size verilen bu anket eğitim sistemimizde uygulanması düşünülen ‘Bilgisayar

Eğitimi’ ve ‘Bilgisayar Destekli Öğretim’ konularında sizlerin hazırlık, tutum, beklenti

ve önerilerinizi belirlemeyi amaçlayan bir araştırma için hazırlanmıştır.

Sizden istenen, her bölümdeki soruları dikkatle okuyup size en uygun gelen cevabın

başındaki parantez içine çarpı (x) işareti koymanızdır. Cevaplarınızın yanlış olması söz

konusu değildir. Önemli olana sizin görüşünüzdür.

Bu araştırmada elde edilecek bulguların geçerliliği, sizin anketi cevaplamadaki

içtenlik ve samimiyetinize bağlı bulunmaktadır. Görüşleriniz, ‘bilgisayarın’ eğitim

sistemimize sağlıklı bir biçimde sokulmasına önemli ölçüde katkıda bulunacaktır.

Vereceğiniz bilgiler sadece bu araştırmada kullanılacaktır.

Teşekkür eder saygılar sunarım.

Davut ÖZATEŞ

Ç.Ü Bilgisayar ve Öğretim

Teknolojileri Eğitimi Ana Bilim Dalı

Y.L Öğrencisi

64

I. BÖLÜM

KİŞİSEL BİLGİLER

1. Mesleki kıdeminiz :

( ) 1. 0–5 yıl

( ) 2. 6–10 yıl

( ) 3. 11–15 yıl

( ) 4. 16–20 yıl

( ) 5. 21–25 yıl

( ) 6. 26–30 yıl

( ) 7. 31–35 yıl

( ) 8. 36 ve daha çok yıl

2. Cinsiyetiniz :

( ) 1. Erkek ( ) 2. Kadın

II. BÖLÜM

BİLGİSAYAR İLE İLGİLİ BİLGİLER

3. Ders işlerken, mevcut araç- gereçlerden ne düzeyde yararlanıyorsunuz?

( )1. Çok az ( ) 2. Az ( ) 3. Yeterince ( ) 4. Çok fazla

4. Eğitim sistemimizde bilgisayar, öncelikle hangi amacı gerçekleştirmek için

kullanılmalıdır?

( ) 1. Bilgisayar eğitimi

( ) 2. Bilgisayar destekli öğretim

( ) 3. Ölçme ve değerlendirme etkinliklerinde hesaplama aracı olarak

( ) 4. Rehberlik ve danışmanlık hizmetlerinde

( ) 5. Bürokratik işlerde (öğrenci kayıtları, notların işlenmesi vb.)

65

III. BÖLÜM

BİLGİSAYAR EĞİTİMİ

5. Eğitim sistemimizde Bilgisayar Destekli Öğretim uygulamasına başlamada geç

kalınmış mıdır?

( ) 1. Evet, geç kalınmıştır?

( ) 2. Hayır, daha bir süre beklememiz gerekir.

( ) 3. Başlamak için zaman uygundur.

6.Yukarıdaki soruya ‘evet’ cevabını verdiyseniz bu gecikmenin en önemli nedeni

hangisidir?

( ) 1. Ekonomik yetersizlik

( ) 2. Öğretmenlerin hazır olmaması

( ) 3. Eğitim yöneticilerin hazır olmaması

( ) 4. Toplum olarak bu konuya hazır olmayışımız

7. Bilgisayar eğitimine öncelikle hangi amacı gerçekleştirmek için başvurmalıyız?

( ) 1. Bir kültür unsuru olarak bilgisayarı öğrencilere tanıtmak

( ) 2. Bilgisayardan değişik alanlarda yararlanma becerisini kazanmak

( ) 3. Kararsızım

8. Eğitim sistemimizde ‘bilgisayar eğitimine’ başlanması için aşağıdakilerden hangisi

öncelikle yapılmalıdır?

( ) 1. Tüm okullara bilgisayar laboratuarı kurulup öğretime başlanması

( ) 2. Bilgisayar konusunda öğretmen yetiştirilmesi ve sınırlı sayıda okulda

uygulamaya gidilmesi

66

9. Öğretmenlere yönelik ‘bilgisayar eğitimi ‘dersinde hangi konunun işlenmesine ağırlık

verilmelidir?

( ) 1. Bilgisayarın tanıtılması ve kulanım bilgileri

( ) 2. Bilgisayar programlama dilleri

( ) 3. Bilgisayar programı hazırlama yöntemlerinde beceri kazandırma

( ) 4. Yukarıdaki üç konu eşit düzeyde

10. Öğrencilere ‘bilgisayar eğitiminin’ veriliş biçimi ne olmalıdır?

( ) 1. Ayrı bir ders olarak

( ) 2. Matematik dersi içinde

( )3. Fen dersi içinde

( ) 4. Her ders içerisinde

( ) 5. Kısa süreli kurs biçiminde

11. Kurumuzda ‘bilgisayar eğitimi’ dersi haftada kaç saat verilmelidir?

( )1Bir saat ( )2.İki saat ( )3.Üç saat ( ) Daha fazla

12. Öğrencilerin ‘ bilgisayar eğitimi’ dersinde teori uygulama oranı ne olmalıdır?

( ) 1. %30 teori %70 uygulama

( ) 2. %50 teori %50 uygulama

( ) 3. %70 teori %30 uygulama

13. Öğrencilere yönelik ‘bilgisayar eğitiminin’ başarıya ulaşmasında aşağıdakilerden

hangisi en önemli faktör olabilir?

( ) 1. Öğretmenlerin eğitimi ve tutumları

( ) 2. Okul yöneticilerinin eğitimi ve tutumu

( ) 3. Hükümetlerin vereceği önem

( ) 4. Kamuoyunun desteği

67

IV. BÖLÜM

BİLGİSAYAR DESTEKLİ ÖĞRETİM

14. Öğrencilere yönelik ‘bilgisayar destekli öğretim’ projesini başlatma biçimi ne

olmalıdır?

( ) 1. Bir okula bir dersin tamamı bilgisayarla öğretilmelidir

( ) 2. Değişik okullarda değişik derslerin bazı konuları bilgisayarla öğretilmelidir

( ) 3. Bir okuldaki derslerin tamamı bilgisayarla öğretilmelidir.

( ) 4. Çok sayıda okulda derslerin tamamı bilgisayarla öğretilmelidir

( ) 5. Başka yazınız…

15. ’Bilgisayar destekli öğretim’ uygulamasında öncelikli yaklaşım ne olmalıdır?

( ) 1. Ders kitaplarındaki bilgileri aynen sunmak

( ) 2. Öğrenme güçlüğü olanlara kendi kendine öğrenme olanağı vermek

( ) 3. Başka yöntemlerle öğrenilenleri pekiştirmek

( ) 4. Problem çözdürmek, alıştırmalar yaptırmak

( ) 5. Başka yöntemlerle öğrenilmesinde güçlük çekilenleri öğretmek

16. ’Bilgisayar destekli öğretim’’ öğretmenin işlevlerinde en çok hangi değişikliğe

neden olabilir?

( ) 1. Ders anlatma işlevinde azalma

( ) 2. Öğrenci başarılarını değerlendirmesinde kolaylık

( ) 3. Rehberlik yapması için zaman kazanma

( ) 4. Öğrenciler üzerindeki otoritesinin azalması

( ) 5. Öğrenciler üzerindeki otoritesinin artması

17. ’Bilgisayar destekli öğretime’ eğitim sistemimizde öncelikle hangi amacı

gerçekleştirmek için başvurulmalıdır?

( ) 1. Geleneksel öğretme-öğrenme yöntemlerine çeşitlilik getirmek

( ) 2. Öğretme-öğrenme yöntemlerini kökten değiştirmek

68

18. ’Bilgisayar destekli öğretimin’ öğrenciler üzerinde en önemli etkisi ne olabilir?

( ) 1. Araştırmacılık yetenekleri önemli ölçüde gelişir

( ) 2. Ezberciliğe yönelirler

( ) 3. Okuma alışkanlıkları azalır

( ) 4. Başka yazınız…

19. Bilgisayar destekli öğretimde öğrenci başarısı ne düzeyde olur?

( ) 1. En az geleneksel öğretimdeki kadar

( ) 2. Geleneksel öğretimden daha yüksek

( ) 3. Geleneksel öğretimden daha düşük

20. Bilgisayar destekli öğretimde öğrenme zamanında kısalma sağlanacağını sanıyor

musunuz?

( ) 1. Evet ( ) 2. Kararsızım ( ) 3. Hayır

21. Bilgisayarın öğretim aracı olarak kullanımı diğer araç ve yöntemlerin kullanımını en

çok hangi yönde etkileyebilir?

( ) 1. Kullanılmalarına gerek kalmaz

( ) 2. Hiç bir değişiklik olmaz

( ) 3. İşlevlerini yeniden gözden geçirilir.

( ) 4. Başka yazınız…

69

ÖZGEÇMİŞ

KİŞİSEL BİLGİLER

ADI SOYADI : Davut ÖZATEŞ

DOĞUM YERİ VE TARİHİ : Ankara – 1969

MEDENİ HALİ : Evli

ADRES (EV) : Sümer Mahallesi Bülent Angın Bulvarı No: 29/3

Seyhan/ADANA

(İŞ) : Adana Emniyet Müdürlüğü

Bakımyurdu Caddesi Seyhan/ADANA

TELEFON (İŞ) : (0 322) 4352943

(CEP) : (0 505) 5421514

E-MAİL : davutozates@hotmail.com

EĞİTİM DURUMU 2002-2007 Yüksek Lisans : Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü

Bilgisayar ve Öğretim Teknolojileri Eğitimi Ana

Bilim Dalı

1987-1991 Lisans : Polis Akademisi-Siyasi

1983-1987 Lise : Polis Koleji

1980-1983 Ortaokul : Ankara Dikmen Lisesi

1975-1980 İlkokul : Mardin Sakarya İlköğretim Okulu

Ankara 27 Aralık İlköğretim Okulu

YABANCI DİL İNGİLİZCE : İyi derece