T.C.nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/DHFK56ET.pdfmaksİllektomİ hastalarinda saĞlikla İlİŞkİlİ yaŞam kalİtesİ: lİteratÜr taramasi protetİk dİŞ tedavİsİ ana bİlİm

T.C.

İSTANBUL ÜNİVERSİTESİ

DİŞ HEKİMLİĞİ FAKÜLTESİ

BİTİRME TEZİ

OBTÜRATÖR PROTEZLERLE REHABİLİTASYON YAPILAN

MAKSİLLEKTOMİ HASTALARINDA SAĞLIKLA İLİŞKİLİ YAŞAM

KALİTESİ: LİTERATÜR TARAMASI

PROTETİK DİŞ TEDAVİSİ ANA BİLİM DALI

Aykut GÜREL-0801150140

Danışman

[Doç. Dr. Erkan SANCAKLI]

[Mayıs-2020]

İSTANBUL

1

ÖNSÖZ

Obtüratör protezler ve belirleyicileri ile rehabilite edilen maksillektomi hastalarının yaşam

kalitesini (HRQOL) değerlendirmek ve en sık kullanılan HRQOL ölçümlerini tanımlamak

amacıyla bu literatür incelemesi yapılmıştır.

Tezimle ilgili her türlü konuda benden yardımlarını esirgemeyen Sn. Hocam Doç.Dr. Erkan

SANCAKLI’ya sonsuz teşekkürlerimi sunarım.

Her zaman yanımda olan maddi manevi desteğini hiçbir zaman eksik bırakmayan aileme çok

teşekkür ederim.

2

İÇİNDEKİLER

ÖNSÖZ 1

İÇİNDEKİLER 2

1.GİRİŞ 3

2.GENEL BİLGİLER 4

3. GEREÇ VE YÖNTEM 5

3.1. YÖNTEMLER 5

3.2. SEÇİM KRİTERLERİ 5

3.2.1. Dahil Edilme Kriterleri 5

3.2.2. Hariç Tutma Ölçütü 5

3.2.3. Veri Çıkarma 5

4. BULGULAR 6

4.1. Çalışma Özellikleri

6

4.2. Yaşam Kalitesi Ölçümü

6

4.3. Bireysel Obtüratörlerin Üretiminde Kullanılan Farklı

Teknolojilerin Etkileri Üzerine Çalışmalar

6

4.4. Farklı Retansiyon Mekanizmalarının Etkileri Üzerine

Çalışmalar 7

4.5. ObtüratörReplasmanını Serbest Flep ile Karşılaştıran

Çalışmalar 7

4.6. Obtüratör Protez Takan Hastalar Arasında Obtüratör

Fonksiyonunu Değerlendiren Çalışmalar 8

4.7. Obtüratör Protez Kullanan Hastalarda HRQOL'yi

Değerlendiren Çalışmalar 8

4.8. Obtüratör Protez Takan Hastalar Arasından Bildirilen

Problemler 9-22

5. TARTIŞMA 23-25

6. SONUÇ 26

7. KAYNAKLAR 27-30

3

1.GİRİŞ

Maksillektomi defektinin protezle rehabilitasyonu, oral fonksiyonları ve yüz hatlarını

düzeltmek ve aynı zamanda hastaların sağlıkla ilişkili yaşam kalitesini (HRQOL) iyileştirmek

için önemlidir. Bu literatür incelemesi obtüratör protezleri ve belirleyicileri ile rehabilite

edilen maksillektomi hastalarının yaşam kalitesini (HRQOL) değerlendirmeyi ve en sık

kullanılan HRQOL ölçümlerini tanımlamayı amaçlamaktadır. 15 Nisan 2020’den önce

yayınlanan çalışmaları belirlemek için PubMed, EMBASE ve Google Akademik kullanılarak

bir literatür taraması yapıldı.Otuz beş çalışma tespit edildi. Tespit edilen çoğu çalışma kesitsel

çalışmadır.

En sık kullanılan HRQOL ölçümleri Obtüratör Fonksiyon Ölçeği(OFS) ve Washington

Üniversitesi Yaşam Kalitesi ölçeği sürüm 4'tü(UWQOLv4). Çalışmalar postoperatif

radyoterapinin, kalan dişlerin, obtüratör fonksiyonunun, yutma bozukluğunun, konuşmanın,

görünümün, tedavi kapsamının ve ağrının hastaların yaşam kalitesini (HRQOL) etkileyen

önemli faktörler olduğunu göstermiştir.

Bu derleme, klinisyenler ve araştırmacılar için hastaların ihtiyaçlarını belirleme, HRQOL

ölçümlerini seçme, gelecekteki çalışmaları planlama ve kapsamlı protez rehabilitasyon

programları planlama ve geliştirme konusunda bilgiler sunmaktadır. Farklı rekonstrüksiyon ve

retansiyon yöntemlerinin yanı sıra sosyodemografik, klinik ve psikolojik de dahil olmak üzere

çeşitli belirleyicilerin hastaların yaşam kalitesi üzerindeki etkilerini değerlendirmek için daha

iyi bir örneklemle iyi tasarlanmış klinik, çok merkezli, uzunlamasına çalışmalara ihtiyaç

vardır.

4

2. GENEL BİLGİLER

Bir hastanın sonucu bildirdiği gibi, baş ve boyun kanseri olan hastalarda sağlıkla ilişkili

yaşam kalitesinin (HRQOL) değerlendirilmesi ve izlenmesi, karar verme sürecinde ve tedavi

protokollerinin geliştirilmesinde ve destekleyici bakım sağlanmasında kritik bir rol

oynamaktadır. [1, 2].

Küresel olarak nüfus artışı, yaşlanma ve sigara içme, obezite ve diyet paternleri gibi risk

faktörlerinin yaygınlığı nedeniyle kanser yükü artmaktadır [3]. Oral kavite kanseri en sık

görülen baş ve boyun kanseri türüdür [4]. Tedavilerinde önemli ilerlemelere rağmen, oral

kanser kötü prognoza ve düşük sağkalım oranına sahiptir [5].

Global Hastalık Yükü Çalışması [6], periodontal hastalık, ağız kanseri ve diş çürüğünün

küresel yükünün 1990'dan 2010'a kadar ortalama% 45.6 oranında arttığını bildirdi. Ağız

kanseri dünya çapında sekizinci en yaygın kanserdir. Yüksek gelirli ülkelerle

karşılaştırıldığında, ağız kanseri düşük gelirli ülkelerde yaygındır [7]. 2012 yılında dudak,

ağız boşluğu ve faringeal kanserler 529.500 olay vakası ve 292.300 ölümden sorumluydu ve

tüm vakaların yaklaşık% 3.8'ini ve kanser ölümlerinin% 3.6'sını oluşturuyordu. Maksiller

kanser, mortalitesi artmış nadir bir tümördür ve tüm oral kanserlerin%10'u üst diş eti ve sert

damak,oral kavitealt bölgelerinde görülür. [8].

Ağız kanseri ve tedavisi hastaların fiziksel, psikolojik ve sosyal refahı üzerinde doğrudan bir

etkiye sahiptir. Maksillofasiyal tümörün rezeksiyonundan sonra, bu hastalar orofasiyal

fonksiyonel değişiklikler ve yaşam kalitesi ve obtüratör fonksiyonları üzerinde önemli

olumsuz etkileri olabilecek sosyal ve duygusal sorunlar yaşarlar. Maksillektomidefektinin

protez ile rehabilitasyonu, oral fonksiyonları ve yüz hatlarını düzeltmek ve aynı zamanda

hastaların yaşam kalitesini iyileştirmek için önemlidir. Maksillektomi sonrası hastalar

konuşma, yutma, çiğneme ve orofasiyal estetik dahil olmak üzere ağız fonksiyonlarında ciddi

problemler yaşarlar ve bunların hepsi de yaşam kalitesi ve refahlarını etkiler. Bu nedenle,

multidisipliner ekip tarafından protez rehabilitasyonu hem oral fonksiyonu hem de yüz

formunu düzeltmek için kritik bir unsurdur [9].

Tümör rezeksiyonu sonrası maksillerdefektlerobtüratör protezi kullanılarak veya

maksillektomidefektinin boyutuna ve radyasyon tedavisi ihtiyacına göre cerrahi

rekonstrüksiyonla yeniden yapılabilir [9, 10]. Daha etkili tedavi seçeneği konusunda fikir

birliği olmamasına rağmen, obtüratör protezi en yaygın kullanılan noninvaziv yaklaşım ve

hastanın ağız fonksiyonlarını, estetiğini ve maksillerdefektlerin yönetiminde yeniden

sosyalleşmeyi düzeltmek için önerilen tedavi yöntemidir [10-15] Çünkü yaşlı hastalarda,

morbidite oranı yüksek olan hastalarda ve yaşam beklentisi olumsuz olan hastalarda hızlı ve

yeterli protez rehabilitasyonu sağlar [11]. Obtüratör rehabilitasyonu, yaşam kalitesini

iyileştirmek ve ileri malignite nedeniyle total veya genişletilmiş maksillektomi uygulanan

hastalarda komplikasyonları azaltmak için eşdeğer bir rekonstrüktif seçenektir [16]. Kapsamlı

oral rehabilitasyon yönetimi, preoperatif ışınlama, kemoterapi, cerrahi ve acil rekonstrüksiyon

dahil olmak üzere kombinasyon tedavisi ile tedavi edilen ileri evre hastalığı ve büyük

defektiolan hastalarda sağkalım ve oral fonksiyonların iyileştirilmesi için çok önemlidir.

Klinik parametrelerin yanı sıra, hastaların öznel değerlendirmesi hastaların ihtiyaçları,

beklentileri ve tedavi etkinliği hakkında daha fazla bilgi verir. Yaşam kalitesini

değerlendirmek için araştırmacılar tarafından beş gruba ayrılan hasta performans anketleri,

genel yaşam kalitesi anketleri, jenerik kanser anketleri, baş ve boyun kanseri anketleri ve baş

ve boyun fonksiyonel anketleri gibi birçok HRQOL belgesi kullanılmıştır: [17] .Bununla

birlikte, çalışmaların çoğu, hastaların yaşam kalitesini ölçmek için farklı anketler ve çalışma

tasarımı kullanmıştır ve bu da çalışmalar arasında doğrudan karşılaştırma yapma imkanını

5

engellemiştir. Ek olarak, mevcut çalışmalar hastaların HRQOL ve obtüratör fonksiyonlarını

etkileyen çeşitli faktörleri bildirmiştir. Obtüratör protezleri ve / veya serbest doku ile

restorasyon geçirmiş maksillerdefektli hastaların yaşam kalitesi üzerine yapılan son sistematik

derleme, en iyi yöntem ve ilgili faktörler hakkında kesin sonuçlara ulaşmak için bu tedavi

seçenekleriylebirlikte standart, prospektif, kör, randomize, çok merkezli çalışmaların gerekli

olduğunu bildirmiştir. [18].

Bu derleme obtüratör protezlerle rehabilite edilen maksillektomi hastalarının yaşam kalitesi

üzerine mevcut literatürü ana hatlarıyla sunmaktadır. Buna ek olarak, klinisyenler ve

araştırmacılar için hastaların ihtiyaçlarını belirleme, mevcut onaylanmış bir önlem seçme,

gelecekteki çalışmaları planlama konusunda bilgiler sağlar.

Bu literatür derlemesinin amacı obtüratör protezleri ve belirleyicileri ile rehabilite edilen

maksillektomi hastalarında yaşam kalitesini değerlendirmek ve en sık kullanılan yaşam

kalitesi önlemlerini tanımlamaktır.

3.GEREÇ VE YÖNTEM

3.1. YÖNTEMLER

PubMed, EMBASE ve Google Akademik'te Temmuz 1996 – 15 Nisan 2020 döneminde

yayınlanan çalışmaları tanımlamak için bir literatür araştırması yapılmıştır. Maksillektomi

hastaları, palatalobtüratörler, hasta memnuniyeti, yaşam kalitesi ve obtüratör fonksiyonu ilgili

tüm çalışmaları tanımlamak için MeSH araştırması ile kombinasyonlar kullanılmıştır. Ayrıca,

bu yazıların referans listeleri ve dahil edilen tüm bölümler uygun makaleler için kontrol

edilmiştir.

3.2. SEÇİM KRİTERLERİ

3.2.1. Dahil Edilme Kriterleri

Başlıklar ve özetler yazar tarafından aşağıdaki dahil edilme kriterlerine göre tarandı: İngilizce

yayınlanan çalışmalar; nicel çalışmalar; çalışma örneği obtüratör protezlerle restorasyon

uygulanan maksillektomi hastalarından oluşuyordu; Temmuz 1996 – 15 Nisan 2020

döneminde yayınlanan çalışmalar; en az bir doğrulanmışyaşam kalitesi ölçümü kullanılan

çalışmalar; yaşam kalitesi ve hasta memnuniyeti ile ilgili belirleyicileri bildiren çalışmalar; ve

çalışmalarda maksillektomi uygulanan hastaların yaşam kalitesi sonuçları ve ardından farklı

protez yöntemleri karşılaştırıldı.

3.2.2. Hariç Tutma Ölçütü

Olgu sunumları veya olgu serileri, nitel çalışmalar, kendi kendine bildirilen yaşam kalitesi

faktörlerini kullanan çalışmalar, yayınlanmamış tezler ve denemeler hariç tutulmuştur.

3.2.3. Veri Çıkarma

Çalışma tasarımı, katılımcıların özellikleri, sonuç ölçüm (ler) i ve bulgular ile ilgili veriler

elde edilmiştir.

6

4. BULGULAR

Başlıkların ve özetlerin taranması 35 makaleden oluşan bir seçimle sonuçlanmıştır.

4.1. Çalışma Özellikleri

Bu incelemeye dahil edilen 35 çalışmanın Çin (n = 6), Amerika Birleşik Devletleri (n = 4),

Hindistan (n = 4), Pakistan (n = 3), Hollanda (n = 3), İngiltere (n = 2), Almanya (n = 2), Mısır

(n = 2), Kanada (n = 2), Brezilya (n = 1),Danimarka (n = 1), Türkiye (n=1), Sırbistan

(n=1),Japonya (n=1), Sudan (n=1) ve İtalya (n=1)

Çalışmaların örneklem büyüklükleri 8 ile 73 katılımcı arasında değişmektedir. 35 çalışmanın

seçilmiş özellikleri Tablo 1'de sunulmaktadır.

4.2. Yaşam Kalitesi Ölçümü

En sık kullanılan yaşam kalitesi ölçeği Obtüratör Fonksiyon Skalası(OFS) (n = 19) ve

Washington Üniversitesi Yaşam Kalitesi ölçek sürüm 4 (UW-QoLv4) (n = 7) idi. Yirmi

çalışma Yaşam Kalitesini ölçmek için birden fazla araç kullandı. On bir çalışmada sadece bir

ölçü kullanıldı.

En sık kullanılan baş ve boyun kanserine spesifik dökümanlar şunlardır: Avrupa Kanser

Araştırma ve Tedavi Teşkilatı genel formu (EORTC C-30), baş boynuna özgü versiyon

(EORTC HN35), UW-QoLv4, Performans Durum Ölçeği Baş ve Boyun Kanseri Hastaları

(PSS-HN), OFS, Yutma Yaşam Kalitesi (SWAL-QOL) ve Doğu Kooperatif Onkoloji Grubu

performans puanı (ECOG) için. Baş ve boyun kanserine özgü HRQOL ölçümü ile birlikte

sadece iki bölgeye özgü Yaşam Kalitesi önlemi [Kol, Omuz ve El Engellileri (DASH) ve

Amerikan Ortopedik Cerrahlar Akademisi (AOSS) Kalça ve Diz Anketi] kullanılmıştır. [19].

Sadece bir çalışmada, başlangıçta DOESAK (maksillofasiyal bölgenin tümörlerinde bir

Alman, Avusturya ve İsviçre çalışma grubu) için baş ve boyun kanserine özgü önlemler ile

birlikte geliştirilen bir anket kullanılmıştır [14].

Ağız sağlığı ile ilgili yaşam kalitesini kullanan sadece üç çalışma vardır [20–22]. Tanımlanan

üç çalışmadan biri Ağız Sağlığı Etki Profili'nin (OHIP-49) kırk dokuz maddesini, iki tanesi ise

OHIP-14 kısa versiyonunu kullanmıştır.

İki çalışma, bireyselleştirilmiş obturatörlerin imalatında kullanılan farklı teknolojilerin

hastaların HRQOL'u üzerindeki etkilerini değerlendirmiştir [11, 23], üçü obturatörler ve

flepler arasındaki maksillektomi sonrası HRQOL'u karşılaştırmıştır [12, 16, 24] ve üçü farklı

tutma mekanizmalı protez [20, 21, 25], biri üst protez obtüratöru ve üst kısmi obtüratöru olan

hastalar arasındaki HRQOL'u karşılaştırdı [26] ve biri serbest vaskülarize fleplerlerle destekli

sabit protezler [27]. İmplant destekli obtüratörleri ve implantı olan hastalar arasındaki

obtüratör fonksiyon ve HRQOL arasındaki farklılıkları değerlendirdi.

4.3. Bireysel Obtüratörlerin Üretiminde Kullanılan Farklı

Teknolojilerin Etkileri Üzerine Çalışmalar

Bireyselleştirilmiş obtüratörlerin üretimi için kullanılan farklı teknolojilerin karşılaştırılması

ile ilgili çalışmalar, hızlı prototipleme teknolojisine sahip bilgisayar destekli tasarımın

maksiller rezeksiyon sonrası hastalar için bireysel obtüratörlerin üretimi için alternatif ve

uygulanabilir bir yöntem olduğunu göstermiştir [23]. Diğer bir çalışmada, standart diş

implantlarının bilgisayar destekli tasarım / bilgisayar destekli üretim ile birlikte kullanımını

içeren tedavi protokolü iyi fonksiyonel ve sosyal sonuçlar göstermiştir [11].

7

4.4. Farklı Retansiyon Mekanizmalarının Etkileri Üzerine Çalışmalar

Farklı retansiyon mekanizmasının hastaların HRQOL üzerindeki etkileri üzerine yapılan

çalışmalar, eklerin eklenmesiyle arttırılan obtüratör protezinin retansiyonununa konuşma,

yutma ve çiğneme gibi oral fonksiyonda bazı iyileşmeler gösterdiğini bildirdi. Hassas bağlantı

ile gelişmiş bir retantifobtüratör protez ile tedavi edilen hastalar, konuşma ve yutma

alanlarında geleneksel ve manyetik retantif protezlerle tedavi edilen hastalara göre daha

yüksek puanlar bildirdi. Hassas bağlantı ile birlikte gelişmiş retantifobtüratör protez ve

manyetik ataşmanla birlikte gelişmiş retantifobtüratör protezi ile tedavi edilen hastalar, ``

yutma-katı ile sızıntı '' ve '' çiğneme / yeme '' HRQOL alanlarındaki geleneksel bir obtüratör

protezi olan hastalara göre daha iyi skorlara sahipti. Büyük tek taraflı defekt ve cinsiyet,

retansiyonu arttırmak ve hastanın güvenini ve estetiğini geliştirmek için önemli bir faktör

olarak bulunmuştur [25].

Parsiyalpalato-maksillektomi hastalarının rehabilitasyonunda

zigomatikimplantretansiyonluobtüratörün değerlendirilmesi üzerine yapılan çalışma,

konvansiyonel veya implantretansiyonluobtüratör ile maksillektomi hastalarının

rehabilitasyonunun ağız sağlığı ile ilgili fonksiyonel bozukluk, psikolojik yetersizlik ve sosyal

yetersizlik alanlarında, obtüratörü olmayan hastalara göre önemli bir iyileşme gösterdiğini

belirtti. Konvansiyonel obtüratörimplantretansiyonluobtüratöre dönüştürüldükten sonra

hastaların ağız sağlığı ile ilgili yaşam kalitesinde ve çiğneme işlevlerinde önemli iyileşmeler

bulunmuştur. Abutment dişlerde, gingival indeks, diş hareketliliği ve konvansiyonel obtüratör

ile implantretansiyonluobtüratör arasındaki kemik seviyesi gibi bazı klinik parametrelerde

istatistiksel olarak anlamlı bir fark yoktu [20].

Radyasyon tedavisi ve / veya ablatif cerrahi ile tedavi edilen hastalar üzerinde yapılan bir

başka çalışma [21], sabit ve hareketli diş protezleri ile oral rehabilitasyondan sonra görünüm

ve çiğneme fonksiyonunda önemli bir iyileşme olduğunu bildirmiştir. Bu çalışmada, sabit ve

çıkarılabilir protezler arasında anlamlı bir etki ve implantın hastaların ağız sağlığı ile ilişkili

yaşam kalitesi üzerinde anlamlı bir etkisi bulunmamıştır. Seignemartin ve diğ. [26] parsiyel

hareketli protez kullanan hastaların yaşam kalitesinintotal hareketli protezlere göre daha

yüksek olduğunu bildirmişlerdir.

4.5. ObtüratörReplasmanını Serbest Flep ile Karşılaştıran Çalışmalar

Obtüratör protez kullanan hastaların HRQOL'sini serbest flep rekonstrüksiyonu yapılanlarla

karşılaştıran az sayıda çalışma vardır. Rogers ve ark. [24] bu gruplar arasında HRQOL'de

istatistiksel olarak anlamlı bir fark bulamadılar ancak obtüratör hastaları görünümleri

hakkında daha fazla endişe duyuyorlardı, üst dişlerinin daha fazla farkındalar, daha fazla

bilinçlilerdi, üst protezlerinden daha az memnunlardı, fonksiyondan daha az memnunlardı ve

ağızlarında daha fazla ağrı ve sızı olduğunu bildirdiler. Benzer şekilde Wang ve ark. [27],

maksillektomi sonrası serbest vaskülarizefleplerdeimplant destekli obturatörleri ve implant

destekli sabit protezleri olan hastalar arasında HRQOL ve oral fonksiyonlar arasında hiçbir

fark bulamadılar ancak obtüratör hastaları sabit protezlere göre daha kötü zihinsel sağlığa

sahipti. Bu bulgularla tutarlı olarak Breezeve ark. [12] bu tedavilerin hastaların HRQOL'si

üzerindeki etkileri arasında anlamlı bir fark bulamamışlardır.

Aksine, başka bir kesitsel çalışma, vaskülarize kemik içeren serbest fleplerle palatomaksiller

rekonstrüksiyonun, bu yöntem ikinci bir cerrahi bölge gerektirmesine rağmen,

protetikobtüratör ile rehabilite edilen defektli hastalara göre fonksiyonu ve HRQOL

sonuçlarını iyileştirebileceğini bildirmiştir [19].

8

5 yıllık retrospektif bir kohort çalışmasında [16] obtüratör yerleşimi HRQOL faktörleri ve

komplikasyonları açısından eşdeğer bir rekonstrüktif seçenek olarak bulundu çünkü

maksillektominin (total veya genişletilmiş) dezavantajlı etkilerinin neden olduğu kaçınılmaz

morbidite bu hastalar tarafından kabul edilebilir olarak varsayılabilir. Bir diğer uzunl dönemli

çalışma yapan Breeze ve ark. [12] benzer bulgular bildirdiler. Bu tedavi seçeneklerinin

hastaların HRQOL'si üzerindeki etkileri arasında anlamlı bir fark bulamadılar.

4.6. Obtüratör Protez Kullanan Hastalar Arasında Obtüratör

Fonksiyonunu Değerlendiren Çalışmalar

Bir obtüratör protezi kullanan hastalarda HRQOL'u inceleyen 20 kesitsel çalışma vardı.

Mevcut çalışmalar obtüratör fonksiyonunun defekt boyutu [26, 28, 29], yumuşak damak ve

sert damakta rezeksiyon boyutu [30], konuşma bozukluğu derecesi [14, 29], yutma [14],

toplumda yemek yeme ve konuşmanın anlaşılabilirliği [26] ile ilişkili olduğunu göstermiştir.

Bazı çalışmalar, defekt büyüklüğünün etkisi ile ilgili çelişkili sonuçlar bildirmiştir [14, 31].

Depprich ve diğ. [14] protez formunun, eski hareketli protezlerinin ve maksiller dişlerin veya

dentalimplantların varlığının obtüratör işlevi üzerinde anlamlı bir etkisi olmadığını

bildirmişlerdir.Kreeft ve diğ. [31], obtüratör fonksiyonunun adjuvan radyoterapi öyküsü ve

rezidüel dentisyon varlığı ile ilişkili olmadığını bildirmişlerdir. Rieger ve diğ. [29] cinsiyet,

protez retansiyonunun tipi, orbitaleksenterasyon öyküsü, radyasyon tedavisi öyküsü ve nihai

obtüratörün kullanım süresi gibi arka plan hasta özelliklerinin obtüratör fonksiyon ve

memnuniyetinin önemli belirleyicileri olduğunu bildirmişlerdir. Seignemartin ve diğ. [26]

obtüratör fonksiyonu ile yaş, tükürük akışı, maksillada diş ve tümör evresi arasında

istatistiksel ilişki bulmamışlardır.

4.7. Obtüratör Protez Kullanan Hastalarda HRQOL'yi

Değerlendiren Çalışmalar

Obtüratör protezlerle rehabilitasyon yapılan maksillektomi hastaları üzerinde yapılan

çalışmalar, postoperatif radyoterapinin [26, 28, 31, 32], defektin büyüklüğünün [26],

hiposalivasyon derecesinin [15, 26], konuşmanın anlaşılabilirliğinin [26], obtüratör protezinin

fonksiyonun [14, 15, 30, 33], yutma, konuşma ve görünüm bozukluğunun [14, 15], tedavi

derecesinin [14, 15], ağrının varlığının [14, 15, 24, 34], cerrahinin tipinin [33] ve

rezidüeldentisyonun [31] hastaların HRQOL'si üzerinde önemli etkileri vardı. Depprich ve

diğ. [14] maksillerdefektlerin sınıflandırılmasının ve cerrahi tipinin (transoral ve transfasiyal)

HRQOL üzerinde anlamlı bir etkisi olmadığını bulmuşlardır. Seignemartin ve diğ. [26]

tükürük akışı, maksillada diş ve tümör evresi ile HRQOL arasında istatistiksel bir ilişki

bulamamışlardır. Breeze ve diğ. [12] hem dikey defekt büyüklüğünün hem de postoperatif

radyoterapinin HRQOL üzerinde olumsuz bir etkisi olmadığını bildirmişlerdir. Demografik

özellikler ile ilgili çelişkili bulgular vardır. Bazı araştırmacılar, cinsiyetin [15] ve eğitim

düzeyinin [14] HRQOL ile ilişkili olduğunu bildirirken, diğerleri bu değişkenler ile hastaların

HRQOL'si arasında herhangi bir ilişki bulamamışlardır [14, 15, 26, 33]. HRQOL ile yaş

arasında anlamlı bir ilişki bulunamadı [14, 15, 26].

9

4.8. Obtüratör Protez Takan Hastalar Arasından Bildirilen

Problemler

Genel olarak, obtüratör protez takan hastalar tarafından bildirilen en yaygın problemler

şunlardır: yiyecekleri yutarken sızıntı, konuşma bozukluğu, çiğneme, yutma ve ağrı [14, 30,

33, 35]. Kelimeleri telaffuz etme, yiyecekleri çiğneme ve yutmadaki güçlükler ve ameliyat

sonrası ses değişiklikleri daha kötü uyumlamayla ilişkili bulunmuştur [30]. Kumar ve ark.

[13] tedaviden sonra EORTC QLQ-H & N35'in bazı maddelerinde daha önce olduğundan

daha önemli bir artış olduğunu bildirmişlerdir (örneğin, katı gıdaların yutulması, ağız

açılması, yemek yeme, yemek keyfi, insanlarla konuşma, telefonla konuşma, arkadaşlarınızla

ve başkalarıyla sosyal ve fiziksel temaslarda bulunmak). Bu bulgular Depprich ve ark.

tarafından yürütülen daha önceki kesitsel çalışmalarla tutarlıdır. [14], Irish ve diğ. [33] ve

Kornblith ve diğ. [30].

OHIP-14 kullanan bir başka uzun dönemli çalışma, protez rehabilitasyonu sonrası

maksillektomi hastalarında ağız sağlığı ile ilişkili yaşam kalitesinde konuşma, çiğneme ve

özgüven alanlarında anlamlı iyileşme olduğunu göstermiştir [22].

10

Yazar(yıl)/

ülke

İsim Çalışma

yöntemi

Hasta bilgisi HRQOL Genel sonuçlar

Meltem ve

diğerleri(201

7)Türkiye

[40]

Obtüratör protez

kullanan

maksillektomili Türk

hastalarda fonksiyon ve

memnuniyetin

belirleyicileri

Kesitsel

çalışma

N=41(24 erkek, 17

kadın);Ortalama

yaş52.48 ±

12.84(18-77 yaş

arası)

OFS En çok bildirilen zorluk çiğneme zorluğuydu. Hasta

memnuniyeti ve obtüratör fonksiyonu için en önemli

belirleyiciler eğitim seviyesi ve cerrahi tipi

bulunmuştur.

Renu Grupta

ve

diğerleri(201

6)

Hindistan[41

]

Maksillektomi sonrası

hastaların yaşam

kalitesinin

değerlendirilmesi

obtüratör protez

rehabilitasyonu

Kesitsel

çalışma

N=16(11 erkek, 5

kadın);Ortalama

yaş 57.8 ± 9.5 yıl

QOL Maksillofasiyal defektli hastaların orofasiyal

rehabilitasyonlarında obtüratör protez kullanmak

uygun bir tedavi yöntemidir. Hasta durumunu

iyileştirmek için maksillektomi öncesi ve sonrası

tedavi hakkında yeterli bilgi, yeterli psikolojik

bakım, konuşma terapisi sağlanmalıdır.

Chen ve

diğerleri(201

6)Çin[28]

Maksillektomi ve

obtüratör protez

yerleştirmesi sonrası

hastalarda yaşam

kalitesi

Retrospektif

kesitsel

çalışma

N=29(16 erkek,13

kadın)Ortalama yaş

48.8 yıl; 29OP

UWQOL

v4

OFS

Postoperatif radyoterapi maksillektomi ve obtüratör

protez rekonstrüksiyonu olan hastalarda yaşam

kalitesini etkileyen en güçlü değişkendi. Defektin

boyutu obtüratör fonksiyonunu etkiledi.

Chen ve

diğerleri(201

6)Çin[25]

Maksillektomi ve

obtüratör protez

rehabilitasyonu sonrası

obtüratör protez

fonksiyonu

Retrospektif

kohort

çalışması (10

yıl)

N = 28(19erkek,9

kadın) Ortalama

yaş 62.05 yıl;

9COP

11AOP

8MOP

OFS Obtüratör protezleri maksillektomi hastalarının oral

fonksiyonlarını iyileştirir; obtüratör protezin

retansiyonunu ek ataçmanlar arttırdı ve oral

fonksiyonda daha fazla fayda gösterdi.

Bu üç alt grup arasında konuşma, yutma, çiğneme

gibi fonksiyonlarda anlamlı fark vardı.

11

Yazar(yıl)/ül

ke

İsim Çalışma

yöntemi


Breeze ve

diğerleri

(2016)

İngiltere[12]


sağlıkla ilişkili yaşam

kalitesi: Obtüratör

rehabilitasyonu, flep

rekonstrüksiyonu ile

kıyaslandığında

Girişimsel

araştırmalar:

öncesi ve

sonrası

araştırmalar

N=39(22 erkek, 19

kadın); ortalama

yaş= 64 ± 7 yıl; 18

flap

rekonstrüksiyonu

21 OP

UWQOL

v4

Tedavi öncesiyle kıyaslanmaya göre sağlıkla ilişkili

yaşam kalitesinde anlamlı bir azalma vardır fakat bu

tedavi metodları etkileri arasında sağlıkla ilişkili

yaşam kalitesinde anlamlı fark yoktur.

Obtüratörler, fleple rekonstrüksiyona göre önemli bir

seçenek olarak durmaktadır.

Wang ve

diğerleri

(2016)Çin

[27]


fonksiyonel sonuç ve

yaşam kalitesi: implant

destekli obtüratör ve

serbest

vaskülarizeflepteimplan

t destekli sabit protez

arası karşılaştırma

Karşılaştırma

lı kesitsel

çalışma

N = 38 (23 erkek,

15 kadın); 18

implant destekli OP

(ortalama 56.2 yıl)

İmplant destekli

sabit protezlerle 20

vaskülarize serbest

flep transferi

(ortalama yaş 45.6

yıl)

OFS

EORTC

HN 35

MHI

Bu hasta grupları arasında oral fonksiyon arasında bir

fark yoktur. Obtüratör protezli hastaların zihinsel

sağlığı sabit protez hastalarına göre daha kötüdür.

Gotfredsen

ve Abdullah

(2015)

Danimarka

[21]

Radyasyon tedavisi ve

ablatif cerrahi sonrası

implantlı ve implantsız

oral protez

rehabilitasyonu

Girişimsel

araştırmalar:

öncesi ve

sonrası

araştırmalar

N = 51 (35 erkek,

16 kadın); ortalama

yaş = 66 yıl; 10 OP

16 sabit protez

OHIP-49 Sabit ve hareketli diş protezleri ile oral

rehabilitasyondan sonra, tüm hastalarda ağız sağlığı

ile ilişkili yaşam kalitesinde önemli bir iyileşme

bulunmuştur.Oral rehabilitasyon daha iyi görünüm ve

çiğneme fonksiyonu ile sonuçlandı.Sabit ve

çıkarılabilir protezler arasında anlamlı bir etki ve

implantın OHIP skoru üzerinde anlamlı bir etkisi

bulunmamıştır.

12

Yazar(yıl)/

ülke

İsim Çalışma

yöntemi


Salem ve

diğerleri

(2015)Mısır[

20]

Parsiyal

palatomaksillektomi

hastalarının

rehabilitasyonunda

zigoma implantı

retansiyonlu

obtüratörlerin

değerlendirmesi

Prospektif

karşılaştırmal

ı çalışma

N = 8 (5 kadın, 3

erkek); yaş aralığı

20 ila 58 yıl

geleneksel OP

İmplanttutuculuOP

OHIP 14 Abutment dişler için, bu hasta grupları arasında

gingival indeks, diş mobilitesi, kemik seviyesinde

istatiksel olarak anlamlı bir fark yoktur. İmplant

retansiyonlu obtüratör, geleneksel obtüratör ile

karşılaştırıldığında çiğneme fonksiyonu ve ağız

sağlığıyla ilişkili yaşam kalitesini oldukça geliştirdi.

Seignemartin

ve diğ.

(2015) /

Brezilya [26]

Konuşmanın

anlaşılabilirliği,

obtüratör protez ile

restore edilmiş

maksillektomi hastaları

arasında yaşam

kalitesini öngörür

Retrospektif

kesitsel

çalışma

N = 73 (37 erkek,


yaş = 62.2 yıl; 52

üst total OP ve 21

üst parsiyel OP

PSS-HN

UWQOL

v4

OFS

Konuşmanın anlaşılabilirliği HRQOL nintek

öngörücüsüydü.

Defekt sınıflandırması, Toplum içinde yemek ve

konuşmanın anlaşılabilirliği daha kötü obtüratör

fonksiyonlarının belirleyicisiydi.

Parsiyal hareketli protez kullanan hastalar, total

protez kullanan hastalara göre daha iyi

HRQOL'ye sahiptiler.

Yaş, cinsiyet, maksiller diş durumu ve tümör evresi

ile HRQOL ve OFS skorlarının herhangi bir

istatistiksel ilişkisi yoktu.

Murphy ve

diğ. (2015) /

ABD [16]

Yaşam kalitesi

faktörleri ve sinonazal

maligniteler için total

veya genişletilmiş

maksillektomi

sonrasında

hayatta kalma

Retrospektif

kohort

N = 25 (12 erkek,


yaş = 67,8 yıl; 13

serbest flap 11 OP

1 rejyonelflap

ECOG

performa

ns skoru

Kaçınılmaz morbidite hastalar tarafından kabul

edilebilir olarak değerlendirilebilir. Obtüratör

rehabilitasyonu yaşam kalitesi faktörleri ve

komplikasyonları açısından bu hastalarda eşdeğer bir

rekonstrüktif seçenek olarak bulundu.

13

Yazar(yıl)/

ülke

İsim Çalışma

yöntemi


Hussain ve

diğ. (2014) /

Pakistan [22]

Maksiller obtüratörlerin

verilmesinden sonra

oral kanser hastalarında

yaşam kalitesi

Girişimsel

araştırmalar:

öncesi ve

sonrası

araştırmalar

N = 32 (25 erkek, 7

kadın); 15-74 yaş

aralığı 32 OP

OHIP-14 Obtüratörlerin sağlanmasından sonra, bu hastalarda

ağız sağlığı yaşam kalitesinde, özellikle konuşma,

çiğneme ve kendine güven konusunda önemli ölçüde

iyileşme olmuştur.

Khan ve

diğ./Pakistan

[35]

Hemimaksillektomi

hastalarında obtüratör

fonksiyonunun subjektif

değerlendirilmesi

Kesitsel

çalışma

N = 50 (37 erkek,

13 kadın); yaş

ortalaması = 41.7

yıl. 50 OP

OFS Obtüratör protezi, konuşma ve estetikte daha iyi

işleyiş sağlar, ancak çiğneme ve yutma açısından çok

etkili değildir.

Jiao ve diğ.

(2014) / Çin

[23]

Bilgisayarlı tasarım ve

hızlı prototipleme

kullanılarak üretilen

obtüratör protezlerle

maksillektomi

defektlerinin

rehabilitasyonu: pilot

çalışma

Girişimsel

araştırmalar:

öncesi ve

sonrası

araştırmalar

N = 11 (7 erkek, 4

kadın); yaş aralığı

25-68 yaş

OFS Bu yöntemler oral fonksiyonları ve sosyal kabulü

geliştirir. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde

kullanım için önemli klinik değer göstermiştir.

Chigurupati

ve diğ.

(2013) /

ABD [32]

Maksillektomi ve protez

obtüratör

rehabilitasyonu sonrası

yaşam kalitesi

Retrospektif

kesitsel

çalışma

N = 23 (14 erkek, 9

kadın); ortalama

yaş = 61 yıl

UWQOL

v4

OFS

MHI

Maksillektomi ve protez obtüratör rekonstrüksiyonu

olan hastalarda postoperatif radyoterapi HRQOL'un

en önemli belirleyicileriydi. Maksillektomi sonrası

hastaların HRQOL'sini etkileyen faktörlerin

rekonstrüksiyon seçimini nasıl etkileyebileceğini

belirlemek için büyük örneklem büyüklüğüne sahip

başka çok merkezli çalışmalara ihtiyaç vardır.

14

Yazar(yıl)/

ülke

İsim Çalışma

yöntemi


Kumar ve

diğ. (2013) /

Hindistan

[13]

Maksillektomi

hastalarında yaşam

kalitesinin

değerlendirilmesi: uzun

dönemli çalışma

Uzun

dönemli

çalışma

N = 30 (20 erkek,


yaş = 46.83 yıl

EORTC

QLQ-H

&N

35v1

Obtüratör protezler, hastaların HRQOL'sini

iyileştirmek için oldukça pozitif ve invazif olmayan

bir yaklaşımdır.Katı gıdaları yutma problemleri, ağzı

geniş açma problemi, yeme problemi, ailenin ve

diğer insanların önünde yemek yeme güçlüğü,

yemeğin tadını çıkaramama problemi, insanlarla

konuşma güçlüğü ve telefonda, arkadaşlarla sosyal

temasta bulunma sorunu, kamusal görünümde

bulunmada sorun ve başkalarıyla fiziksel temasta

bulunmada zorluk gibi problemlerde istatistiki olarak

belirgin bir gelişme bulundu.

Kreeft ve

diğ. (2012) /

Hollanda

[31]


oral fonksiyon ve

obtüratör ile

rekonstrüksiyon

Retrospektif

kohort

N = 32 (13 erkek,


yaş = 49 yıl 32 OB

EORTC-

H&N

35

OFS

Maksillektomi kusurunun boyutu fonksiyonel sonucu

önemli ölçüde etkilemedi ancak adjuvan radyoterapi

daha kötü ağız açıklığı ve rapor edilen oral ve yutma

problemlerine neden oldu. Kalan dişlerin çiğneme ve

HRQOL üzerinde önemli bir etkisi vardı.

Depprich ve

diğ. (2011) /

Almanya

[14]

Obtüratör protezleri ile

protez tedavisi sonrası

maksillofasiyal defektli

hastaların yaşam

kalitesinin

değerlendirilmesi

Kesitsel

çalışma

N = 31 (14 erkek,


yaş = 67,6 yıl; 31

OB

DOESA

K

EORTC

QLQH &

N35 OFS

Obtüratör fonksiyon, yutma bozukluğu, konuşma,

görünüm, tedavi derecesi ve ağrının varlığı HRQOL

üzerinde önemli bir etkiye sahipti. Obtüratör

protezleri kullanılarak maksillofasiyal defektli

hastaların orofasiyal rehabilitasyonu uygun bir tedavi

yöntemidir. Maksillektomi öncesi ve sonrası

hastaların durumunu iyileştirmek için tedavi ve

yeterli psikolojik bakım ve konuşma terapisi

hakkında yeterli bilgi sağlanmalıdır.

15

Yazar(yıl)/

ülke

İsim Çalışma

yöntemi


Riaz ve

Warriach

(2010) /

Pakistan [15]

Obtüratör protezli

hastalarda yaşam

kalitesi

Kesitsel

çalışma

N=30 (19 erkek, 11

kadın); ortalama

yaş = 57,6 yıl; 30

OB

UW-

QOLv4

OFS

Obtüratör fonksiyonu, yutma, konuşma ve görünüm

bozukluğu, tedavinin kapsamı ve ağrının varlığı

HRQOL üzerinde önemli bir etkiye sahipti. Obtüratör

protezler kullanılarak yapılan orofasiyal

rehabilitasyon uygun bir tedavi yöntemidir.

Maksillektomi öncesi ve sonrası hastaların durumunu

iyileştirmek için tedavi, yeterli psikolojik bakım ve

konuşma terapisi hakkında yeterli bilgi sağlanmalıdır

Lethaus ve

diğ. (2010) /

Hollanda

[11]

Maksillektomi

hastalarında cerrahi ve

protez

değerlendirmeleri

Retrospektif

kohort

çalışması

11 (6 erkek, 5

kadın); ortalama

yaş = 60 yıl; CAD /

CAM protezleri

OFS CAD/CAM tekniği ile üretilmiş obtüratör protezi,

oral fonksiyonu ve sosyal kabulü geliştirir.

Irish ve diğ.

(2009) /

Kanada [33]

Maksillektomi protezi

olan hastalarda yaşam

kalitesi

Kesitsel

çalışma

N = 42 (12 erkek,


yaş = 60,7 yıl; 42

OB

OFS

MHI

IES

IIRS

CES-D

Yiyecekleri yutarken sızı en sık bildirilen sorundur.

Konuşma ve yeme güçlüğü, sosyal yaşamdan

kaçınmada artışa neden oldu. Cerrahi yaklaşım OFS,

IES ve MHI alt ölçekleri üzerinde anlamlı bir etkiye

sahiptir. İyi obtüratör fonksiyonu daha iyi bir

HRQOL ile ilişkilidir.

16

Yazar(yıl) /

ülke

İsim Çalışma

yöntemi


Hertrampfve

diğ. (2004) /

Almanya

[34]

Malignite tedavisi

sonrası maksillofasiyal

defektli hastaların

yaşam kalitesi

Vaka-kontrol

çalışma

Protez tedavisi alan

defekti olan

hastalar (n = 17,

ortalama yaş 61.7

yıl); Malign

olmayan bir

durumdan

etkilenen kişiler

(kontrol; n = 17,

ortalama yaş 53.4

yıl) Alman nüfus

referans verileri (n

= 2028)

EORTC

QLQ-

C30

EORTC-

H&N

35

Tümör hastaları, toplam HRQOL açısından tümör

olmayan hastalardan anlamlı olarak farklı değildi.

Tümör hastaların konuşma, ağız açma ve ağız

kuruluğu, ağrı ve yutmada daha kötü skorları vardır.

Alman popülasyonunun referans verileriyle

karşılaştırıldığında, tümör hastalarının solunum

güçlüğü, finansal zorluklar, yorgunluk, uykusuzluk

ve iştahla ilgili daha fazla eksikliği vardır. Tümör

hastaları tanıyı en stresli olay olarak

değerlendirmiştir ve ailenin iyileşme sürecinde en

etkili şey olduğunu bildirmiştir. Maksillofasiyal

defekti olan hastalar, protez tedavisinden sonra bile

birçok semptom ve problemden muzdariptir. Bu

hastalar tanı sırasında psikolojik bakıma ihtiyaç

duyarlar ve protez tedavisinin tamamlanmasından

sonra ağrı veya konuşma problemleri için tedavi

seçenekleri önerilmelidir.

Rieger ve

diğ. (2003) /

Kanada [29]

Maksiller obtüratörler:

hasta memnuniyeti ve

konuşma sonucu

arasındaki ilişki

Kesitsel

çalışma

N = 20 (12 kadın, 8

erkek); ortalama

yaş 55 yıl 20 OP

OFS Daha zayıf aeromekanik konuşma sosyal olaylardan

kaçınmakla ilişkilendirilirken, daha düşük konuşma

anlaşılırlığı sonuçları OFS'deki daha kötü konuşma

işleviyle ilişkiliydi. Cinsiyet, rezeksiyon derecesi,

protez retansiyonu tipi, orbitaleksenterasyon öyküsü,

radyasyon tedavisi öyküsü, nihai obtüratör kullanım

süresi gibi arka plan hasta özellikleri, fonksiyonel

konuşma fonksiyonlarının ve hasta memnuniyetinin

en önemli belirleyicisidir.

17

Yazar(yıl) /

ülke

İsim Çalışma

yöntemi


Feng Wang

ve

diğ.(2016)/Çi

n[42]


fonksiyonel sonuç ve

yaşam kalitesi: serbest

vaskülarize flepte

implant destekli

obtüratör ve implant

destekli sabit protezler

arasındaki karşılaştırma

Vaka kontrol

çalışma

İmplant destekli

obtüratörlü grup

(N=18, ortalama

yaş 56.2 ± 12.3 yıl) Vakülarize fleple

implant destekli sabit

protezle tedavi edilen

grup(N=20, ortalama

yaş 45.6 ± 14.1 yıl)

OFS

EORTC

MHI

Bu çalışmanın sınırları dahilinde, maksillektomi

sonrası implant destekli obtüratör ve serbest

vaskülarize flepte implant destekli sabit protezler

arasında oral fonksiyonları açısından fark

görülmediğini gösterdi. Obtüratör tedavisi alan

hastalar, sabit protez hastalarından daha zayıf bir

zihinsel sağlığa sahip gibi görünüyordu fakat bu

çalışmanın sınırları dahilinde ihtiyatlı bir şekilde

yorumlanmalıdır.

IoliIoannaArt

opoulou ve

diğ.(2016)/Sı

rbistan[43]

Obstrüratör protezlerle

restore edilen

maksillektomili

hastaların

sosyodemografik, tedavi

değişkenleri ve tıbbi

özelliklerinin yaşam

kalitesi üzerine etkileri

Kesitsel

çalışma

N=57 EORTC

QLQ-

C30

QLQ-

HN35

Maksiller rezeksiyonlu hastalarda gelişmiş yaşam

kalitesi için iyi fonksiyon gören obtüratör protezi en

önemli belirleyicidir. Ameliyat sırasındaki yaş,

adjuvan tedaviler, mandibular dişlerin varlığı ve daha

önce maksiller hareketli protez deneyimi daha iyi

obtüratör fonksiyonu için en önemli belirleyicilerdir.

Buna karşılık maksillektomi defekti büyüklüğünün

yaşam kalitesi üzerinde anlamlı bir etkisi olmuştur

ancak fonksiyonel sonucu etkilememiştir.

18

Yazar(yıl)/

ülke

İsim Çalışma

yöntemi


MarwaMoha

mmed Ali ve

diğ.(2018)/S

udan[44]

Obtüratörlü

maksillektomili

hastalarla ilişkili yaşam

kalitesi ve problemler

Kesitsel

çalışma

N=30 OFS Yaşam kalitesi medeni durumdan önemli ölçüde

etkilenmiştir. Evli hastaların daha iyi yaşam kalitesi

var iken 61.3% bunu takiben boşanmış hastalarda

38.8%, dul hastalarda 37.3% ve son olarak bekar

hastalarda 36.5% belirlenmiştir. Obtüratör protezin

retansiyonu yaşam kalitesiyle son derece önemli

ilişki içindedir. Maksillektomi tipi obtüratör

retansiyonuyla önemli miktarda ilişkilidir.

Stabilite yaşam kalitesiyle önemli korelasyona

sahiptir. Radyoterapi ile tedavi görmüş obtüratör

kullanan hastaların yaşam kalitesi radyotepi tedavisi

görmemişlerden daha düşüktür.

Pompa G ve

diğ.(2019)/İt

alya[46]

Rekonstrüksiyonsuz,

obtüratör ile rehabilite

edilen hastaların yaşam

kalitesine karşı

maksillektomi defekti

rekonstrüksiyonu

sonrası implant üstü

sabit protezler

Kesitsel

çalışma

N=68 VAS

OHIP–

14

Deneyimlerimize ve test sonuçlarımıza göre;

maksillektomi defektinin cerrahi rekonstrüksüyonu

sonrası implant destekli sabit protez ile

rehabilitasyonu, baş boyun onkoloji hastalarında en

iyi çözümü temsil ediyor.

Mohamed M.

Said ve

diğ.(2017)/Ja

ponya[47]

Kapalı veya açık

defektli parsiyel

maksillerektomi sonrası

hastalarda çiğneme

fonksiyonu ve ağız

sağlığı ile ilişkili yaşam

kalitesi

Vaka kontrol

çalışma

N=38

(N=19 kapalı

defekte sahip,

N=19 açık defekte

sahip)

OHRQo

L

GOHAI

2 grup arasında objektif karıştırma yeteneği(yiyeceği

ağzında karıştırmak), subjektif çiğneme skoru ya da

Geriatrik Oral Sağlık Değerlendirme İndeks(GOHAI)

de önemli fark yoktur.

19

Yazar(yıl)/

ülke

İsim Çalışma

yöntemi


Kanchan P.

Dholam ve

diğ.(2020)/Hi

ndistan[49]


obtüratör ile protetik

rehabilitasyonun çeşitli

aşamalarında hastaların

yaşam kalitesindeki ve

akustik konuşma

parametrelerindeki

değişiklikler

Deneysel

Çalışmalar:

Öncesi ve

Sonrası

çalışma

N=30 EORTC

QLQ-

C30

QLQ-

H&N35

Genel olarak yaşam kalitesi ve hastanın konuşması şu

sıra ile artış gösterdi: cerrahi obtüratörler, immediyat

obtüratörler ve kalıcı obtüratörler.

Hastalık semptomları ve oral fonksiyonlar immediyat

postoperatif fazda kötüleşti ancak giderek iyileşti ve

nihai obtüratör protezleri ile preoperatif seviyeye

yaklaştı.

Reilly J. de

Groot ve

diğ.(2020)/H

ollanda[50]


obtüratör protez ile

rehabilitasyon ve dijital

planlanmış, prefabrik,

serberst, vaskülarize

fibula flep ile

rekonstrüksiyon

arasında çiğneme

fonksiyonu kıyaslaması

Pilot çalışma

Prospektif

kohort

N=24(Rekonstrükte

edilmiş hastalar

(n=11),

rekonstrükte

edilmemiş(n=13))

EORTC-

QLQH&

N35

Maksiller rekonstrüksiyon, maksillektomi uygulanan

hastalarda çiğneme performansı için yararlı olabilir.

Karıştırma kabiliyeti, ısırma kuvveti ve sağlıkla

ilişkili yaşam kalitesi ile ilgili maksiller defektlerin

rekonstrüksiyonunun olası yararını desteklemek için

yapılmış daha büyük bir çalışma haklı çıkarılmıştır.

Chen ve

diğerleri(201

6)/Çin[45]


hastalarda yaşam

kalitesi ve obtüratör

protezin yerleştirilmesi

Kesitsel

çalışma

N=29(16 erkek, 13

kadın);ortalama

yaş=48.8 yıl

UW-

QoLv4

OFS

Ameliyat sonrası radyoterapi, maksillektomi ve

obtüratör protez rekonstrüksiyonu olan hastalarda

yaşam kalitesini etkileyen en güçlü değişkendir.

Defektin boyutu obtüratör fonksiyonunu biraz

etkilemiştir ancak genel yaşam kalitesini

etkilememiştir.

20

Yazar(yıl)/

ülke

İsim Çalışma

yöntemi


ParithimarKa

laignan ve

diğ.(2018)/Hi

ndistan[51]

Maksillofasiyal

protezlerin oral sağlıkla

ilişkili yaşam kalitesine

etkisi

Kesitsel

çalışma

N=25 OHIP-

Edent-19

OFS

Rehabilitasyonun temel amacı

fonksiyonel faaliyetleri korumak ve geri

kazandırmak ve dolayısıyle toplum içine geri

dönebilmeleri için maksillofasiyal defektin

sonuçlarından etkilenmiş hastaların özgüvenlerini

arttırmaktır.Bu çalışmanın sınırları dahilinde,

nihai obtüratör protezleri ile oral sağlıkla ilgili yaşam

kalitesi (OHRQol) arasında yüksek pozitif

korelasyonun var olduğu sonucuna varılmıştır.

Rogers ve

diğ. (2003) /

İngiltere [24]


sağlıkla ilişkili yaşam

kalitesi: protez

obtürasyonu ve serbest

flep karşılaştırması

Kesitsel

çalışma

N = 28 (18 erkek,


yaş = 64 yıl; 10 OB

18 SR

UW-

QOL

EORTC

QLQ

C30 -

EORTC

HN 35

HAD

Obtüratör ve serbest flep grupları arasında anlamlı

fark saptanmamıştır. Obtüratör hastaları görünümleri

hakkında daha fazla endişe duymaktalardı. Üst

dişlerinin daha farkında, daha fazla bilinçli, üst

protezlerinden ve fonksiyondan daha az

memnunlardı. Ağızlarında daha fazla ağrı ve

rahatsızlık vardı.

Mostafa I

Fayad ve

diğ.(2019)/M

ısır[48]

Yapımında Farklı

Materyaller Kullanılmış

Obtüratör Protezler ile

Rehabilite Edilmiş

Maksillektomi

Hastalarında Oral

Sağlık İlişkili Yaşam

Kalitesi

Kesitsel

çalışma

N=14(9 erkek, 5

kadın); ortalama yaş

41 yıl;Grup 1

konvansiyonel

obtüratör(metal ile

kombine sıcak

akrilik, Vertex™

Regular)Grup 2

obtüratörleri

termoplastik bazlı

dental materyalle

yapıldı.(Vertex™

ThermoSens)

OFS(Büt

ün

sorular 5

puan -

Likert

Skalası -

üzerinde

n

oylandı)

Hemimaksillektomi hastalarında 6 aylık obtüratör

protez kullanımı sonrası sonuçlarına göre

termoplastik obtüratörler, konvansiyonel olanlardan

daha iyi oral sağlıkla ilişkili yaşam kalitesiyle

sonuçlanmıştır. Bu nedenle oral sağlıkla ilişkili

yaşam kalitesini geliştirmek için tedavi planı olarak

düşünülmelidir.

21

Yazar(yıl) /

ülke

İsim Çalışma

yöntemi


Genden ve

diğ. (2003) /

ABD [19]

Palatomaksiller

rekonstrüksiyonu olan

ve olmayan hastalarda

fonksiyonel ve yaşam

kalitesi sonuçlarının

karşılaştırılması: bir ön

rapor

Karşılaştırma

lı kesitsel

çalışma

N = 8 (5 erkek, 3

kadın); ortalama

yaş = 42 yıl; 4 OB

doku kaynaklı

protez obtüratör; 4

vaskülarize kemik

içeren serbest flep

DASH

AAOS

HipandK

neeQuest

ionnaire

SWALQ

OL

Serbest flepli hastalar, çiğneme ve konuşmada

obtüratör protezli olan hastalardan daha yüksek

skorlara sahipti. Protez muadilleriyle

karşılaştırıldığında flep hastaları, önemli donör

bölgesi morbiditesi geçirmeden daha iyi bir HRQOL

elde etmişlerdir. Serbest flepler ikinci bir ameliyat

yeri gerektirmesine rağmen, bu yöntem obtüratör

protezlerden daha iyi fonksiyonel ve HRQOL

sonuçları sağlayabilmiştir.

Kornblith ve

diğ. (1996) /

ABD [30]

Obtrüratör protez

kullanan maksillektomi

hastalarının yaşam

kalitesi

Retrospektif

kesitsel

çalışma

N = 47 (31 erkek,


yaş = 59,5 yıl; 47

OP

OFS,

PAIS,

MHI,

IES,

FamilyF

unctionin

gScale,

Perceive

dNegativ

eSocioec

onomicI

mpact of

Cancer

Index

Obtüratör fonksiyonu, kelimeleri telaffuz etme,

yiyecekleri çiğneme ve yutma ve ameliyat sonrası ses

kalitesinde bir iyileşme ile ilişkilidir. Obtüratör

fonksiyonunun en önemli belirleyicileri yumuşak

damağın (üçte biri veya daha az) ve sert damağın

(dördüncü veya daha az) rezeksiyon boyutudur. İyi

fonksiyon gören obtüratör protezler, maksillektomi

hastalarının HRQOL'sini iyileştirmek için önemlidir.

22

Not:

OP, obüratörler;

COP, geleneksel retansiyonlu obtüratör protezler;

AOP, hassas bağlantılar ile geliştirilmiş retantif obtüratör protez;

MOP, manyetik ataşmanlı geliştirilmiş retantif obtüratör protez;

HRQOL, sağlıkla ilişkili yaşam kalitesi;

UWQOLv4, Washington Üniversitesi Yaşam Kalitesi ölçeği sürüm 4;

OFS, Obtüratör Fonksiyon Ölçeği;

EORTC QLQ-C30, Avrupa Kanser Araştırma ve Tedavi Genel Formu;

EORTC HN 35, Avrupa Kanser Araştırma ve Tedavi Genel Formu, baş-boyun spesifik versiyonu;

QOL, Yaşam kalitesi;

MHI, Akıl Sağlığı Envanteri

OHIP-49; Ağız Sağlığı Etki Profilinin 49 maddesi

OHIP 14, kısa versiyon

OHIP; Baş Boyun Kanseri Hastalarında Performans Durum Ölçeği PSS-HN;

PSS-HN; Baş ve Boyun Kanseri Hastalarında Performans Durum Ölçeği;

ECOG; (Doğu İşbirliği Onkoloji Grubu) performans puanı

DOESAK; Maksillofasiyal bölgenin tümörleri üzerine Alman, Avusturya ve İsviçre kooperatif grubu

IES, Olayların Etkisi Ölçeği;

IIRS, Hastalık Müdahale Puanları Ölçeği;

CES-D, Epidemiyolojik Araştırmalar Merkezi Depresyon Ölçeği;

HAD, Hastane Anksiyete Depresyonu;

DASH, Kol, Omuz ve El Yetersizlikleri;

AAOS (Amerikan Ortopedi Cerrahları Akademisi) Kalça ve Diz Anketi;

SWALQOL, Yutkunma Yaşam Kalitesi;

PAIS, Hastalığa Psikososyal Uyum Ölçeği;

VAS, Görsel Analog Skala;

GOHAI, Geriatric Oral HealthAssessment Index

Kullanılan genel yaşam kalitesi ölçütleri şunlardı: Ruh Sağlığı Envanteri (MHI; n = 4), Olayların Etkisi Ölçeği (IES; n = 2), Hastalık Müdahale

Puanları Ölçeği (IIRS; n = 1), Epidemiyolojik Araştırmalar Depresyon Ölçeği (CES-D; n = 1), Hastalığa Psikososyal Uyum Ölçeği (PAIS; n =

1), Aile Fonksiyon Ölçeği (n = 1), Algılanan Olumsuz Sosyoekonomik Etki Endeksi (n = 1) ve Hastane Kaygısı ve Depresyon Ölçeği (HAD; n =

1).

23

5. TARTIŞMA

Son yıllarda obtüratör protezlerle rehabilite edilen maksillektomi hastalarında hasta tarafından

bildirilen sonuç ölçütleri olarak HRQOL ve hasta memnuniyetinin değerlendirilmesine

yönelik ilgi artmaktadır.

Oral kavite kanseri nedeniyle radyoterapi uygulanan hastalar, ağız sağlığı ile ilişkili yaşam

kalitesinin diğer tümörlü hastalara ve popülasyon ortalamasına göre daha kötü sonuçlar

göstermiştir. Kanser hastalarında tümör bölgesi HRQOL'yi etkileyen diğer diş veya protez

tiplerinden daha önemli bir faktördür [36].

Sadece bir çalışma maksillektomi hastalarında HRQOL'yi genel popülasyonunki ile

karşılaştırmıştır. Tümörsüz hastalar ile karşılaştırıldığında, tümör hastalarında konuşma, ağız

açma, ağız kuruluğu, ağrı ve yutma gibi oral fonksiyonlarda anlamlı bir azalma görülmüştür.

Alman popülasyonunun referans verileriyle karşılaştırıldığında, tümör hastalarında fonksiyon,

dispne ve finansal zorluklar ile ilgili bazı sorunlar yaşanmıştır [34].

Ek radyoterapi ve kemoterapi nedeniyle, ileri malignitesi ve büyük defekt boyutu olan

maksillektomi hastaları, gelecekten daha fazla korkma ve depresyonda olma eğilimindedir

çünkü nüks etme riski daha yüksektir [15]. Hastaların HRQOL'sinin rezeksiyonun kapsamına

ve yerine, kanser tedavisinin türlerine, protezlerin işlevselliğinin yanı sıra hastaların başa

çıkma stratejilerine ve rehabilitasyon türüne bağlı olduğu bilinmektedir [37].

Genel olarak, obtüratör protez kullanan hastalar tarafından bildirilen en yaygın problemler,

yiyecekleri yutarken sızı, konuşma bozukluğu, çiğneme, yutma ve ağrı idi [14, 30, 33, 35].

Maksiller obtüratör kullanmak konuşma, çiğneme, estetik, yutma ve kendine güveni artırır

[22, 30, 35]. Bu hastalarda konuşma, yemek yeme ve yutma güçlüğü sosyal yaşamdan

kaçınmaya neden olabilir [13–15, 26, 29, 33]. Obtüratör fonksiyonu, daha iyi psikososyal

uyum ve kelimeleri telaffuz etme, yiyecekleri çiğneme ve yutma ve ameliyat sonrası ses

kalitesi ile ilişkilidir [30].

Protetik tedaviden sonra bile bu hastalar psikolojik, fonksiyonel veya davranışsal

problemlerden muzdariplerdi [26, 27, 30, 33, 34]. Hasta ile ilişkili klinik faktörler, ihtiyaçlar

ve kişilik hakkındaki bilgileri değerlendirdikten sonra, hastaların HRQOL'sini iyileştirmek

için multidisipliner ekip tarafından psikolojik bakım, konuşma terapisi ve ağrı yönetimi dahil

kapsamlı ağız sağlığı rehabilitasyonu yapılmalıdır [14, 15, 19, 21 , 26, 29–31, 33, 34].

Obtüratör protezleri cerrahi sonrası hastaların oral fonksiyonlarını iyileştirir. Ataçmanların

eklenmesiyle arttırılan obtüratör protezinin retansiyonu oral fonksiyonda daha fazla fayda

sağlayabilir [25].

İmplant retansiyonlu obtüratörler, bu hastaların HRQOL'sinin sosyal ve psikolojik yönlerinde

konvansiyonel obtüratörlere göre belirgin gelişmeler göstermiştir. Çünkü ek retansiyon

konuşma sırasında obtüratörün hareketini önleme fırsatı sağlamıştır [20].

Bugüne kadar yapılmış, obtüratörleri maksillektomi defektlerinin serbest flep

rekonstrüksiyonları ile karşılaştıran az sayıda çalışma vardır [12, 16, 19, 21, 24, 27]. Bazı

çalışmalar flepler ve obturatörler arasındaki tedaviden sonra HRQOL'de anlamlı bir fark

olmadığını bildirirken [12, 21, 24], bazıları ise bu hastalar arasındaki fonksiyonel ve HRQOL

sonuçlarında anlamlı bir farklılık olduğunu bildirmiştir [19, 27]. Gelecekte, farklı tipteki

fleplerin ve alternatif rekonstrüksiyon yöntemlerinin (yani kök hücreler) hastaların

24

HRQOL'siüzerindeki etkilerini karşılaştırmak için çok merkezli çalışmalara ihtiyaç

duyulmaktadır [12, 14, 15, 19]. Obtüratör protez kullanan hastaların HRQOL'sini serbest flep

rekonstrüksiyonu yapılanlarla karşılaştırmak ve fonksiyonel faktörlerin ve hasta tarafından

algılanan semptomların uygun tedavi seçimi üzerindeki etkilerini anlamak için prospektif ve

uzun dönemli çalışmalara ihtiyaç vardır [24, 29]. Ek olarak, maksillektomi sonrası HRQOL'yi

etkileyen ve rekonstrüksiyon seçimini etkileyebilecek faktörleri belirlemek için çok merkezli

çalışmalara ihtiyaç vardır [26, 32].

Sadece iki çalışma, bireyselleştirilmiş obturatörlerin üretiminde kullanılan farklı teknolojilerin

hastaların HRQOL´si üzerindeki etkilerini incelemiştir. Bu çalışmalar, özellikle gelişmekte

olan ülkelerde, hastaların HRQOL ve obtüratör işlevlerini geliştirmek için üç boyutlu (3-D)

teknoloji, implant yerleştirme ve rezeksiyonun tedavi protokolünün entegrasyonunu

önermektedir çünkü CAD / CAM teknikleriyle üretilen obtüratör protezleri ya da hızlı

prototipleme, oral fonksiyonu ve sosyal kabulü geliştirmenin yanı sıra tedavi maliyetini,

süresini ve çabasını da azaltır [11, 23]. Gelecekte, bu yöntemlerin geçerliliğini

değerlendirmek için maksiller defekt ve yumuşak damak birleşiminin sınıflandırılması için ek

değerlendirme kullanan çalışmalara ihtiyaç vardır.

Obtüratör protezi kullanan hastalarda HRQOL'yi inceleyen 20 kesitsel çalışma vardı. Çok

değişkenli analiz yöntemini kullanan çalışmalar obtüratör protezi kullanan hastalarda

HRQOL'yi etkileyen en önemli faktörlerin postoperatif radyoterapi [28, 32], konuşmanın

anlaşılabilirliği [26], obtüratör fonksiyonu, yutma bozukluğu, görünüm, tedavi derecesi, ağrı

varlığı [15] ve rezidüel dentisyon [31]olduğunu rapor etmiştir. Obtüratör işlevi ile ilgili en sık

bildirilen faktörler defekt boyutu [28], cerrahi yaklaşım [33], postoperatif radyoterapi ve

premorbid dentisyon [25] idi. HRQOL ve obtüratör fonksiyonundaki zamansal değişiklikleri

değerlendirmek için daha çok uzun dönemli çalışmalara ihtiyaç vardır çünkü çoğu çalışma

kesitsel tasarım kullanmıştır. Bu çalışmalar çeşitli hastalık, tedavi ve rehabilitasyon

aşamalarının hastaların HRQOLsi üzerindeki olası etkileri hakkında değerli bilgiler

sağlayabilir.

En sık kullanılan baş ve boyuna özgü HRQOL ölçütleri OFS [11, 14, 15, 20, 23, 25–27, 29,

30–33, 35, 40, 42, 44, 45, 48, 51] ve UW-QoLv4 [12, 15, 24, 26 , 28, 32, 45]idi. OFS alt

bölgesine özgü anket en sık obtüratör protez kullanan maksillektomi hastalarının

çalışmalarında kullanılmıştır. Her ne kadar bu önlem klinisyenler tarafından protez

rehabilitasyonu sonuçlarını iyileştirmek için zayıf bir HRQOL’si olması muhtemel hastaları

tanımlamak için kullanılabilse de [33], OFS'nin klinik faydasını bir tarama ölçütü olarak

değerlendirmek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

Ağız sağlığı ile ilişkili yaşam kalitesini kullanan sadece üç çalışma vardır [20–22,50].

Karşılaştırma çalışmaları, OHIP-49'un tedavinin etkisini ölçmek için daha iyi bir yöntem

olduğunu oysa bireysel sistematik görüşme yönteminin OHIP-49'dan daha ayrıntılı karar

almak için daha uygun olduğunu göstermiştir [38]. HRQOL belgelerinin çoğu ilgili tüm

belirleyicileri yakalamaz [39]. Bu nedenle, beş çalışmada kombine HRQOL ölçümleri (baş ve

boyun kanserine özgü ve genel) kullanılmıştır [24, 27, 30, 32, 33]. Bazı çalışmalar,

maksillektomi ve obtüratör protezlerle rehabilitasyon sonrası hastaların iyi belirlendiğini

bildirmiştir [15, 30].

25

Yaşam koşulları ve psikososyal faktörler HRQOL'nin en önemli belirleyicileridir [21, 24, 27,

30, 32, 33]. Bu nedenle, gelecekteki çalışmalar, kişisel kaynakların ve sevgi dolu bir aileye

sahip olma, sosyoekonomik avantajlar, psikolojik olarak bağımsız stresli yaşam olaylarının

olmaması ve sosyal destek gibi hastaların HRQOL'si üzerindeki yaşam bağlamıyla ilgili

faktörlerin etkilerini incelemelidir.

Yaşam koşulları ve psikososyal faktörler HRQOL'nin en önemli belirleyicileridir [21, 24, 27,

30, 32, 33]. Bu nedenle, gelecekteki çalışmalar, kişisel kaynakların ve sevgi dolu bir aileye

sahip olma, sosyoekonomik avantajlar, psikolojik olarak bağımsız stresli yaşam olaylarının

olmaması ve sosyal destek gibi hastaların HRQOL'si üzerindeki yaşam bağlamıyla ilgili

faktörlerin etkilerini incelemelidir. Birçok jenerik, kansere özgü ve baş ve boyun kanserine

özgü ölçümlerin örtüşen içeriğe sahip olduğu bilinmektedir. Araştırmacılar ve klinisyenler,

çalışma hedefleri, araştırma sorusu, çalışma örneği, belge özellikleri, içerik / HRQOL alanları,

önlemlerin yararları ve HRQOL belgelerini seçerken soruların zaman çerçevesi gibi faktörleri

göz önünde bulundurmalıdır. [17, 39].

Demografik özellikler ile ilgili çelişkili bulgular vardır [14, 15, 26, 32, 33].,

Gelecekteki çalışmalar, önceki çalışmaların bulguları ve önerileri göz önüne alınarak

hastaların sosyodemografik ve klinik faktörlerinin HRQOL ve obtüratör fonksiyonları

üzerindeki etkilerini değerlendirmek için planlanmalıdır.

Nazometri, tükürük akış testi, çiğneme performansı ve karıştırma kabiliyeti testi gibi ek klinik

test kullanan nispeten az sayıda çalışma vardır [19, 20, 26, 29, 31]. Hem klinik hem de

hastaların subjektif değerlendirmesini kullanmak, bu hastaların protez tedavisi için daha iyi

bir karar verebilmesini sağlamıştır [31]. Klinik pratiklerde HRQOL belgeleriyle birlikte klinik

testlerin entegre kullanımı için klinisyenler tarafından daha fazla dikkat edilmelidir. Bu

hastalarda başarılı protez yönetimi için fonksiyonel durum ile HRQOL sonuçları arasındaki

ilişkiyi değerlendirmek için daha fazla çalışmaya ihtiyaç vardır.

Maksiller defektler için en sık kullanılan sınıflandırma sistemi bu çalışmalarda Brown

sınıflamasıdır [12, 14, 15, 25, 26, 28, 31, 32]. Farklı boyuttaki sınıflandırma sistemlerinin

(Armany ve Okay gibi) hastaların HRQOL'si üzerindeki etkilerini değerlendirmek için daha

fazla karşılaştırmalı çalışmalara ihtiyaç vardır.

Obtüratör protezlerle rehabilite edilen maksillektomi hastalarında HRQOL ile ilgili

çalışmalarda örneklem büyüklüğü küçüktür çünkü maksiller kanser mortalitesi artmış nadir

görülen bir tümördür. Bu çalışmalarda farklı çalışma tasarımı ve HRQOL ölçümleri

kullanılmıştır. Bu nedenlerden dolayı, çalışmalar arasındaki karşılaştırmalar zordur. Bugüne

kadar, baş ve boyun kanseri hastalarının HRQOL'sini ölçmek için altın standart bir yöntem

yoktur. Mevcut HRQOL ölçümlerini, HRQOL çalışmalarını ve sonuçlarını gözden geçirerek,

bu gözden geçirmenin obtüratör protez ile rehabilitasyon yapılan maksillektomi hastalarında

gelecekteki HRQOL çalışmalarını iyileştirme fırsatı sağladığını umuyorum.

26

6. SONUÇ

Bu derlemenin ana bulguları obtüratör protezlerin hastaların HRQOL'si ve fonksiyonu

üzerinde önemli bir etkiye sahip olduğunu ortaya koymuştur. Çalışmalar, postoperatif

radyasyon tedavisi, rezidüel dentisyon, obtüratör protezin fonksiyonu, yutma bozukluğu,

konuşma, görünüm, tedavi derecesi ve ağrının varlığı hastaların HRQOL'sini etkileyen önemli

faktörler olduğunu göstermiştir. Bu derleme, klinisyenler ve araştırmacılar için hastaların

ihtiyaçlarını belirleme, gelecekteki çalışmaları planlama ve kapsamlı protez rehabilitasyon

programları planlama ve geliştirme konusunda bilgiler sunmaktadır. Farklı rekonstrüksiyon ve

retansiyon yöntemlerinin hastaların HRQOL’si üzerindeki etkilerini değerlendirmek için iyi

tasarlanmış klinik ve çok merkezli, uzun dönemli çalışmalar gereklidir. Sosyodemografik,

klinik ve psikolojik de dahil olmak üzere hastaların HRQOL'sini ve memnuniyetini

etkileyebilecek çeşitli belirleyicileri tanımlamak için daha büyük bir örneklemeyle çok

merkezli ve kapsamlı çalışmalara ihtiyaç vardır

27

7. KAYNAKLAR

[1] Rogers SN. Quality of life forheadandneckcancerpatients—has

treatmentplanningaltered? Oral Oncology. 2009;45(4-5):435-439. DOI:

10.1016/j.oraloncology.2008.11.006

[2] Rogers SN, Semple C, Babb M, Humphris G. Quality of life considerations in

headandneckcancer: United KingdomNationalMultidisciplinaryGuidelines. TheJournal of

LaryngologyandOtology. 2016;130(Suppl 2):49-52. DOI: 10.1017/S0022215116000438

[3] Global Burden of DiseaseCancer Collaboration, Fitzmaurice C, Dicker D, et al. The

Global Burden of Cancer 2013. JAMA Oncology. 2015;1(4):505-527. DOI:

10.1001/jamaoncol. 2015.0735

[4] Ayaz B, Saleem K, Azim W, Shaikh A. A clinico-pathologicalstudy of oral cancers.

Biomedica. 2011;27:29-32

[5] Noguti J, De Moura CF, De Jesus GP, Da Silva VH, Hossaka TA, Oshima CT, Ribeiro

DA. Metastasisfrom oral cancer: An overview. CancerGenomicsProteomics.

2012;9(5):329-335

[6] Murray CJ, Vos T, Lozano R et al. Disability-adjusted life years (DALYs) for 291

diseasesandinjuries in 21 regions, 1990-2010: A systematicanalysisforthe Global Burden

of DiseaseStudy 2010. Lancet. 2012;380(9859):2197-2223. DOI: 10.1016/S0140-

6736(12)61689-4

[7] FDI World DentalFederation. Oral HealthWorldwide—A reportby FDI. Geneva: The

FDI World DentalFederation; 2014

[8] Nagy J, Braunitzer G, Antal M, Berkovits C, Novák P, Nagy K. QOL in

headandneckcancerpatientsaftertumortherapyandsubsequentrehabilitation: An

exploratorystudy. Quality of Life Research. 2014;23(1):135-143. DOI: 10.1007/s11136-

013-0446-1

[9] Pace-Balzan A, Shaw RJ, Butterworth C. Oral rehabilitationfollowingtreatmentfor oral

cancer. Periodontology 2000. 2011;57(1):102-117. DOI: 10.1111/j.1600-

0757.2011.00384.x

[10] Andrades P, Militsakh O, Hanasono MM, Rieger J, Rosenthal EL. Currentstrategies

in reconstruction of maxillectomydefects. Archives of OtolaryngologyHeadNeckSurgery.

2011;137(8):806-812. DOI: 10.1001/archoto.2011.132

[11] Lethaus B, Lie N, de Beer F, Kessler P, de Baat C, Verdonck HW.

Surgicalandprostheticreconsiderations in patientswithmaxillectomy. Journal of Oral

Rehabilitation. 2010;37(2):138-142. DOI: 10.1111/j.1365-2842.2009.02031.x

[12] Breeze J, Rennie A, Morrison A, Dawson D, Tipper J, Rehman K, Grew N, Snee D,

Pigadas N. Health-relatedquality of life aftermaxillectomy:

Obtüratörrehabilitationcomparedwithflapreconstruction. British Journal of Oral

andMaxillofacialSurgery. 2016;54(8):857-862. DOI: 10.1016/j.bjoms.2016.05.024

[13] Kumar P, Alvi HA, Rao J, Singh BP, Jurel SK, Kumar L, Aggarwal H. Assessment

of thequality of life in maxillectomypatients: A longitudinalstudy. Journal of Advanced

Prosthodontics. 2013;5(1):29-35. DOI: 10.4047/jap.2013.5.1.29

[14] Depprich R, Naujoks C, Lind D, Ommerborn M, Meyer U, Kübler NR, Handschel J.

Evaluation of thequality of life of

patientswithmaxillofacialdefectsafterprosthodontictherapywithobtüratörprostheses.

International Journal of Oral andMaxillofacialSurgery. 2011;40(1):71-79. DOI:

10.1016/j.ijom.2010.09.019

[15] Riaz N, Warriach RA. Quality of life in patientswithobtüratörprostheses. Journal of

AyubMedicalCollege, Abbottabad. 2010;22(2):121-125

28

[16] Murphy J, Isaiah A, Wolf JS, Lubek JE. Quality of life factorsandsurvivalafter total

orextendedmaxillectomyforsinonasalmalignancies. Journal of Oral

andMaxillofacialSurgery. 2015;73(4):759-763. DOI: 10.1016/j.joms.2014.11.002

[17] Kanatas AN, Rogers SN. A guide of thequestionnairesused in themeasurement of

health-relatedquality of life in headandneckoncology. Tumori. 2008;94(5):724-731

[18] Brandão TB, VechiatoFilho AJ, Batista VE, de Oliveira MC, Santos-Silva AR.

Obtüratörprosthesesversusfreetissuetransfers: A systematicreview of the optimal

approachtoimprovingthequality of life forpatientswithmaxillarydefects. TheJournal of

ProstheticDentistry. 2016;115(2):247-253.e4. DOI: 10.1016/j.prosdent.2015.08.002

[19] Genden EM, Okay D, Stepp MT, Rezaee RP, Mojica JS, Buchbinder D, Urken ML.

Comparison of functionalandquality-of-life outcomes in

patientswithandwithoutpalatomaxillaryreconstruction: A preliminaryreport. Archives of

OtolaryngologyHeadNeckSurgery. 2003;129(7):775-780. DOI:

10.1001/archotol.129.7.775

[20] Salem AA, Shakel EA, Sadakha AA, Kassem EM, El-Segai AA. Evaluation of

Zygomaticimplantretainedobtüratör in rehabilitation of partialpalato-

maxillectomypatients. TantaDentalJournal. 2015;12(1):35-40. DOI:

http://dx.doi.org/10.1016/j.tdj.2014.10.003

[21] Gotfredsen K, Abdullah S. Oral

prostheticrehabilitationwithandwithoutimplantsafterradiationtherapyandablativesurgery.

International Journal of Dentistry Oral Science. 2015;2(4):21-25. DOI: http://dx.doi.

org/10.19070/2377-8075-SI02004

[22] Hussain M, Naqvi SK, Ali SA, Yazdanie N, Khan MY, Khan M. Quality of life in

oral cancerpatientsafterprovision of maxillaryobtüratörs. Pakistan Oral andDentalJournal.

2014;34(4):761-764

[23] Jiao T, Zhu C, Dong X, Gu X. Rehabilitation of

maxillectomydefectswithobtüratörprosthesesfabricatedusingcomputer-

aideddesignandrapidprototyping: A pilot study. International Journal of Prosthodontics.

2014;27(5):480-486. DOI:10.11607/ijp.3733

[24] Rogers SN, Lowe D, McNally D, Brown JS, Vaughan ED. Health-related QOL

aftermaxillectomy: A comparisonbetweenprostheticobturationandfreeflap. Journal of Oral

andMaxillofacialSurgery. 2003;61(2):174-181. DOI: 10.1053/joms.2003.50044

[25] Chen C, Ren W, Gao L, Cheng Z, Zhang L, Li S, ZhiPK.Function of

obtüratörprosthesisaftermaxillectomyandprostheticobtüratörrehabilitation.

BrazilianJournal of Otorhinolaryngology. 2016;82(2):177-183. DOI:

10.1016/j.bjorl.2015.10.006

[26] Seignemartin CP, Miranda ME, Luz JG, Teixeira RG. Understandability of

speechpredictsquality of life amongmaxillectomypatientsrestoredwithobtüratörprosthesis.

Journal of Oral andMaxillofacialSurgery. 2015;73(10):2040-2048. DOI: 10.1016/j.

joms.2015.04.031

[27] Wang F, Huang W, Zhang C, Sun J, Qu X, Wu Y. Functionaloutcomeandquality of

life after a maxillectomy:Acomparisonbetween an

implantsupportedobtüratörandimplantsupportedfixedprostheses in a freevascularizedflap.

Clinical Oral ImplantsResearch. 2016:1-7. DOI: 10.1111/clr.12771

[28] Chen C, Ren WH, Huang RZ, Gao L, Hu ZP, Zhang LM, Li SM, Dong K, Qi H, Zhi

KQ. Quality of life in patientsaftermaxillectomyandplacement of prostheticobtüratör.

International Journal of Prosthodontics. 2016;29(4):363-368. DOI: 10.11607/ijp.4608 [29]

Rieger JM, Wolfaardt JF, Jha N, Seikaly H. Maxillaryobtüratörs:

Therelationshipbetweenpatientsatisfactionandspeechoutcome. HeadNeck.

2003;25(11):895-903. DOI: 10.1002/hed.10299

29

[29] Rieger JM, Wolfaardt JF, Jha N, Seikaly H. Maxillaryobtüratörs: Therelationship

betweenpatientsatisfactionandspeechoutcome. HeadNeck. 2003;25(11):895-903. DOI:

10.1002/hed.10299

[30] Kornblith AB, Zlotolow IM, Gooen J, Huryn JM, Lerner T, Strong EW, Shah JP,

Spiro RH, Holland JC. Quality of life of maxillectomypatientsusing an

obtüratörprosthesis. Head

[31] Kreeft AM, Krap M, Wismeijer D, Speksnijder CM, Smeele LE, Bosch SD, Muijen

MS, Balm AJ. Oral functionaftermaxillectomyandreconstructionwith an obtüratör.

International Journal of Oral andMaxillofacialSurgery. 2012;41(11):1387-1392. DOI:

10.1016/j.ijom.2012.07.014

[32] Chigurupati R, Aloor N, Salas R, Schmidt BL. Quality of life

aftermaxillectomyandprostheticobtüratörrehabilitation. Journal of Oral

andMaxillofacialSurgery. 2013;71(8):14711478. DOI: 10.1016/j.joms.2013.02.002

[33] Irish J, Sandhu N, Simpson C, Wood R, Gilbert R, Gullane P, Brown D, Goldstein D,

Devins G, Barker E. Quality of life in patientswithmaxillectomyprostheses. HeadNeck.

2009;31(6):813-821. DOI: 10.1002/hed.21042

[34] Hertrampf K, Wenz HJ, Lehmann KM, Lorenz W, Koller M. Quality of life of

patientswithmaxillofacialdefectsaftertreatmentformalignancy. International Journal of

Prosthodontics. 2004;17(6):657-665 [35] KhanMWU,Shah AA, Fatima A, Hanıf A.

Subjectiveassessment of obtüratörfunctioning in patientswithhemimaxillectomy. Pakistan

Journal of MedicalandHealthSciences. 2014;8(3):694-697

[35] KhanMWU,Shah AA, Fatima A, Hanıf A. Subjectiveassessment of

obtüratörfunctioning

in patientswithhemimaxillectomy. Pakistan Journal of MedicalandHealthSciences.

2014;8(3):694-697

[36] Schweyen R, Kuhnt T, Wienke A, Eckert A, Hey J. Theimpact of oral rehabilitation

on oral health-relatedquality of life in patientsreceivingradiotherapyforthetreatment of

headandneckcancer. Clinicaland Oral Investigation. 2017;21(4):1123-1130. DOI:

10.1007/s00784-016

[37] Hahn TR, Krüskemper G, Enkling N, Kübler NR.

ZurLebensqualitätnachchirurgischerTherapievonMundhöhlenkarzinomen—

eineretrospektiveMulticenterstudie. Mund-, Kiefer- undGesichtschirurgie. 2007;11(1):27-

33. DOI: 10.1007/s10006-006-0038-0

[38] Ozhayat EB, Gotfredsen K, Elverdam B, Owall B. Patient-generatedaspects in oral

rehabilitationdecisionmaking. II. Comparison of an

individualsystematicinterviewmethodandthe oral healthimpact profile. International

Journal of Prosthodontics. 2010;23(5):421-428

[39] Ojo B, Genden EM, Teng MS, Milbury K, Misiukiewicz KJ, Badr H. A systematic

re- view of headandneckcancerquality of life assessmentinstruments. Oral Oncology.

2012;48(10):923-937. DOI: 10.1016/j.oraloncology.2012.03.025

[40] Meltem Ozdemir-Karatas, PhD, DDS,a Ali Balik, PhD, DDS,a Gülümser Evlioglu,

PhD, DDS,a Ömer Uysal, PhD,band Kadriye Peker, PhDcPredictors of

obtüratörfunctioningandsatisfaction in turkishmaxillectomyDOI:

10.1016/j.oooo.2017.11.002

[41] RenuGupta, R. P. Luthra, ShikhaGupta ;Evaluation of quality of life of

maxillectomypatientsafterprostheticobtüratörrehabilitation; doi: 10.15713/ins.idmjar.51

[42] Feng Wang Wei Huang; Functionaloutcomeandquality of life after a maxillectomy: a

comparisonbetween an implantsupportedobtüratörandimplantsupportedfixedprostheses in

a freevascularizedflap; https://doi.org/10.1111/clr.12771

https://onlinelibrary.wiley.com/action/doSearch?ContribAuthorStored=Wang%2C+Feng

https://onlinelibrary.wiley.com/action/doSearch?ContribAuthorStored=Huang%2C+Wei

https://doi.org/10.1111/clr.12771

30

[43]IoliIoannaArtopoulou, Evangelos C. Karademas, NikolaosPapadogeorgakis,

IoannisPapathanasiou, GregoryPolyzoi , DrDen; Effects of sociodemographic,

treatmentvariables, andmedicalcharacteristics on quality of life of

patientswithmaxillectomyrestoredwithobtüratörprostheses; DOI:

https://doi.org/10.1016/j.prosdent.2017.01.021

[44] MarwaMohammed Ali1, Nadia Khalifa1,2 andMohammedNasser Alhajj1,3*;Quality

of life andproblemsassociatedwithobtüratörs of patientswithmaxillectomies; DOI

10.1186/s13005-017-0160-2

[45]ChenC,RenWH,HuangRZ,GaoL,HuZP,ZhangLM,LiSM,DongK,QiH,Zhi KQ; Quality

of Life in PatientsAfterMaxillectomyandPlacement of ProstheticObtüratör; DOI:

10.11607/ijp.4608

[46] Pompa G.*, Brauner E., Jamshir S., De Angelis F., Giardino R., Di Carlo S.; Quality

of Life in

PatientsRehabilitatedwithPalatalObtüratörwithoutReconstructionVersusFixedImplant-

ProsthesisafterReconstruction of MaxillectomyDefects;

https://www.researchgate.net/publication/317027777

[47]MohamedM.SaidBDS, MPhilaTakafumiOtomaruDDS,

PhDbYesiboliYeerkenDDScHisashiTaniguchiDDS, PhDd; Masticatoryfunctionand oral

health-relatedquality of life in patientsafterpartialmaxillectomieswithclosedoropendefects;


[48]Mostafa I Fayad*, Ihab M Atito** andMahmoudAmmar*;ORAL HEALTH

RELATED QUALITY OF LIFE IN HEMIMAXILLECTOMY PATIENTS

REHABILITATED WITH OBTÜRATÖR PROSTHESIS FABRICATEDUSING

DIFFERENT MATERIALS; www.eda-egypt.org • Codex : 178/1901

[49] Kanchan P. Dholam, MDSa, GurmitBachher, PhDb, Sandeep V. Gurav; Changes in

thequality of life andacousticspeechparameters of patients in variousstages of

prostheticrehabilitationwith an obtüratöraftermaxillectomy; DOI:


[50]Reilly J. de Groot, DDS, MDa, Jana M. Rieger, PhDb,1, Antoine J.W.P. Rosenberg,

DDS, MDc, Matthias A.W. Merkx, DDS, MD, PhDd, Caroline M. Speksnijder; A pilot

study of masticatoryfunctionaftermaxillectomycomparingrehabilitationwith an

obtüratörprosthesisandreconstructionwith a digitallyplanned, prefabricated, free,

vascularizedfibulaflap; DOI: https://doi.org/10.1016/j.prosdent.2019.06.005

[51] ParithimarKalaignanandJayaShreeMohan; Impact of MaxillofacialProstheses on Oral

HealthRelatedQuality Of Life; http://dx.doi.org/10.13005/bpj/1428


https://www.researchgate.net/publication/317027777




Documents

T.C.nek.istanbul.edu.tr:4444/ekos/TEZ/DHFK56ET.pdfmaksİllektomİ hastalarinda saĞlikla İlİŞkİlİ yaŞam kalİtesİ: lİteratÜr taramasi protetİk dİŞ tedavİsİ ana bİlİm