Hon thin chnh sch T gi Vit Nam: C s xc nh, c ch v cng c iu tit trc yu cu ca WTO v cc i tc thng mi.A. C S L THUYT

I. TNG QUAN V T GI1. Khi nimT gi hi oi (foreign exchange rate/exchange rate): l gi c ca mt ng tin ny tnh bng ng tin khc hoc s lng mt ng tin c th em ra trao i ly 1 n v ng tin khc.2. Tc ng ca t gi ti nn kinh t

Tc ng ca t gi ln Cn cn thng mi

T gi tng -> ng ni t b mt gi -> Gim sc mua ca hng ha trong nc -> khuyn khch xut khu , hn ch nhp khu hng ha

T gi gim -> ng ni t tng gi -> Tng sc mua ca hng ha trong nc-> khuyn khch nhp khu, hn ch xut khu.

=> Nh thng qua t gi m nh nc c th kim sot, tc ng n c cu xut nhp khu, qua tc ng ti Cn cn thng mi. a s cc nc u dng t gi kch thch xut khu, hn ch nhp khu hng ha nc ngoi, nng nng lc cnh tranh ca hng ha xut khu nhm iu tit cn cn thng mi, ngoi ra c th lm tng thu nhp ngoi t v hn ch chi tiu ngoi t ra nc ngoi.

Tc ng ca t gi n lm phtT gi tc ng ti lm pht qua 2 knh:

Th nht, t gi thay i s lm nh hng ti gi tnh bng ni t ca hng ha nhp khu. Gi ny c tnh vo ch s gi tiu dng, ch s ch yu o lm pht. T gi tc ng ti mc gi tng i gia hng ha sn xut trong nc v hng ha sn xut nc ngoi. Mc gi tng i ny nh hng ti cu trong nc v cu ngoi nc i vi hng ha sn xut trong mt quc gia. Tng cu b nh hng tt yu s nh hng ti lm pht, c th khi tng cu tng, lm pht s tng v ngc li. Tc ng ca t gi n ngun vn u t

Khi NHTW n nh t gi thp hn t gi th trng ( tc ng ni t c nng gi so vi ng ngoi t) th: Ngun vn u t t nc ngoi vo quc gia s ti s gim. Ngun vn u t t quc gia s ti ra bn ngoi s tng.

Khi NHTW n nh t gi cao hn t gi th trng (tc ng ni t gim gi so vi ng ngoi t): Ngun vn u t t nc ngoi vo quc gia s ti s tng

Ngun vn u t t quc gia s ti ra bn ngoi s gim.

Khi t gi bin ng, cc nh u t s ngn ngi hn trong vic b tin u t.Ngc li, quc gia c tin t n nh s thu ht vn u t nc ngoi.V nguyn tc nu ph gi a t gi v mc bn vng th nn kinh t s n nh hn d trong ngn hn tc tng trng c th b nh hng. Trong trng hp ny u t nc ngoi s gia tng v cc nh u t c gii to ri ro t gi trong tng lai. Tuy nhin nu ph gi khng mnh v uy tn ca ngn hng Trung ng khng cao th cc nh u t c th vn ngn ngi.

3. Cc nhn t tc ng ti t gi

Nm nhm nhn t ch yu tc ng ln t gi bao gm:

Chnh lch tng i v lm pht

Chnh lch tng i v li sut

Chnh lch tng i gia thu nhp gia mt quc gia vi cc quc gia khc, c bit l i vi nhng nc i tc quan trng

S thay i trong chnh sch qun l ca nh nc

S thay i k vng ca th trng v t gi trong tng lai.II. CHNH SCH T GI1. Khi nim, Mc tiu ca chnh sch t gi Khi nim

Chnh sch t gi l nhng hot ng ca Chnh Ph (m i din thng l NHTW) cn thit ph hp vi mc tiu chnh sch tin t quc gia.

Mc tiu ca chnh sch t gi

a. n nh gi c.

Vi cc yu t khc khng i, khi ph gi ng ni t (tc t gi tng), lm cho gi hng ha nhp khu tnh bng ni t tng, gy lm pht. T gi cng tng mnh v t trng hng ha nhp khu cng ln th t l lm pht cng cao.

Ngc li khi nng gi ni t ( tc t gi gim) lm cho gi hng ha nhp khu tnh bng ni t gim, to p lc gim lm pht.

Chnh sch t gi c th c s dng hu hiu nhm t c mc tiu n nh gi c.

b. Thc y tng trng kinh t v cng n vic lm y

Vi cc yu t khc l khng i, khi ph ni t s kch thch xut khu v hn ch nhp khu, trc tip tng thu nhp quc dn v tng cng n vic lm. Ngc li, khi nng gi ng ni t s tc ng lm gim tng trng kinh t v gia tng tht nghip

c. Cn bng cn cn vng lai

Vi chnh sch t gi nh gi thp ng ni t s thc y xut khu, hn ch nhp khu, gip ci thin cn cn vng lai

Vi chnh sch t gi nh gi cao ni t s c tc dng km hm xut khu v kch thch nhp khu. Vi chnh sch t gi cn bng s c tc dng lm cn bng xut khu v nhp khu, gip cn cn vng lai t ng cn bng.

T gi l mt bin s kinh t, tc ng n hu ht cc mt hot ng ca nn kinh t, nhng hiu qu nh hng ca t gi ln cc hot ng khc nhau l rt khc nhau. Trong , hiu qu tc ng ca t gi n hot ng xut nhp khu l trc tip, r rang v nhanh chng. Chnh v vy, cn bng cn cn vng lai c xem l mc tiu quan trng nht v thng xuyn c t ra cho cc nn kinh t ang pht trin nhm to cho tng trng kinh t v nng cao v th kinh t ca quc gia trn trng quc t.

2. Phn loi ch t giTheo sch gio trnh c 3 loi:

Ch t gi c nh

Ch t gi th ni hon ton

Ch t gi th ni c iu tit

Theo Qu tin t quc t IMF k t ngy 31/07/2006 chia ch t gi thnh 7 nhm

Nhm 1: H thng tin t khng c ng tin php nh ring

L ch t gi ca nhng nc khng s dng ng tin ca quc gia mnh m s dng ng tin ca quc gia khc lm ng tin php nh duy nht (la ha hon ton). Nhng nc p dng ch ny thng l thnh vin ca mt lin minh tin t v chnh sch tin t ca quc gia hon ton chu s kim sot ca chnh ph quc gia ni pht hnh ng tin php nh

Nhm 2: Hi ng tin t:

Thc cht l ch t gi c nh, theo quc gia cm kt mt cch cng khai vic c nh t gi gia ng ni t vi mt ngoi t no , c quan pht hnh tin m bo mc cung ng tin t gi cho bng c t gi c nh. iu ny c ngha l tin t ch c pht hnh khi c mt lng ti sn bng ngoi t tng ng. NHTW khng thc hin vai tr truyn thng Ngi cho vay cui cng v hu nh khng c quyn t quyt nh chnh sch tin t ca quc gia mnh. Tt nhin ty quy nh ca hi ng tin t, t gi vn c th c php giao ng.Nhm 3: Ch c nh t gi truyn thng

Trong ch ny ng tin quc gia c neo vi mt hoc mt r tin t. T gi vn c th giao ng vi mt bin hp di +_1 %, xung quang t gi trung tm hoc chnh lch gia mc cao nht v thp nht l t hn 2% cho khong thi gian t nht l 3 thng. Chnh ph sn sang can thip trc tip duy tr t gi c nh nh mua bn ngoi t trn th trng ngoi hi hoc gin tip qua chnh sch li sut, ban hnh cc quy nh v qun l ngoi hi. Nh vy NHTW vn c th thc hin chc nng truyn thng l ngi cho vay cui cng v c th t quyt nh iu chnh t gi, tt nhin mt cch khng thng xuyn.

Nhm 4: Ch t gi neo vi bin hp

T gi c php giao ng t nht l +_1 %, xung quang t gi trung tm hoc chnh lch gia mc cao nht v thp nht l ln hn 2%.Nhm 5: Ch t gi neo vi bin iu chnh.

u tin t gi c c nh, sau c u n iu chnh ph hp vi din bin ca nn kinh t

Nhm 6: Ch t gi th ni c qun l

NHTW tc ng n t gi m khng t ra mc tiu c th, thay vo vic iu hnh t gi c da trn din bin ca cn cn thanh ton, d tr ngoi hi v s pht trin ca cc th trng, c th trc tip hoc gin tip

Nhm 7: Ch t gi th ni hon ton

T gi do th trng t quyt nh. S can thip ca c quan iu hnh tin t, nu c, ch l nhm iu tit t gi nhm ngn nga s bin ng t ngt, ch khng phi p t mt cch ch quan mc t gi cho th trng.

3. Nhn t quyt nh ti vic la chn ch t gi:

Vic la chn ch t gi ph thuc vo:

Quy m, mc m ca ca nn kinh t i vi hot ng thng mi v dng vn quc t

C cu xut khu

D tr ngoi hi

S vng mnh hay yu km ca h thng ti chnh

Tnh hnh lm pht

Tnh trng n nc ngoi

iu kin chnh tr

S tin cy v n nh ca chnh sch cng nh s nht qun ca nh hoch nh chnh sch, kh nng ng ph trc nhng c sc t bn trong v bn ngoi.4. Cng c ca NHTW trong thc thi chnh sch tin t+ Nghip v th trng m:Cng c nghip v th trng m ngoi t:Nghip v th trng m ngoi t thc cht l hot ng ca NHTW can thip vo th trng ngoi hi iu chnh t gi hi oi. Cc Chnh ph thc hin can thip vo t gi hi oi thng qua vic iu chnh mc d tr ngoi t. Ty theo mc tiu mun tng hay gim gi ng ni t m NHTW s bn ra hay mua vo ng ngoi t, thay i mc d tr ngoi t v thay i t gi hi oi. C hai kh nng c th xy ra khi NHTW tin hnh can thip vo th trng ngoi hi. l, kh nng can thip hu hiu v kh nng can thip v hiu.

+ Bin php kt hi:

L vic chnh ph quy nh i vi cc th nhn v php nhn c ngun thu ngoi th phi bn mt t l nht nh cho cc t chc c php kinh doanhp ngoi hi.

Bin php ny c p dng trong nhng thi k khan him ngoi t trn th trng ngoi hi

+ Li sut ti chit khu

Cng c li sut ti chit khu: Cch thc dng li sut ti chit khu iu chnh t gi hi oi c thc hin vi mong mun to ra s thay i tc thi v t gi. Li sut ti chit khu thay i ko theo s thay i cng chiu ca li sut th trng, lm thay i hng chy ca cc dng vn u t bng vic cc nh u t trong mt nc s chuyn i ng tin mnh ang s hu sang ng tin c li sut cao hn, cung - cu ngoi t thay i lm cho t gi thay i theo (phn tch trong ngn hn). C th, khi li sut trong nc tng, dng vn ngn hn trn th trng ti chnh quc t s vo trong nc, cc 4 nh u t trong nc cng chuyn vn ca mnh sang ng ni t. Ngc li, khi mun iu chnh t gi hi oi tng, ta s tin hnh gim li sut ti chit khu.

+ Chnh sch thng mi quc t

Thu quan

Thu quan hay thu xut nhp khu hoc thu xut-nhp khu l tn gi chung gi hai loi thu trong lnh vc thng mi quc t. l thu nhp khu v thu xut khu. Thu nhp khu l thu nh vo hng ha nhp khu, cn thu xut khu l thu nh vo hng ha xut khu.Thu quan cao lm hn ch s nhp khu ,nhp khu gim lm cu ngoi t gim kt qu lm cho ni t ln gi.

khi thu quan thp s c tc dng ngc li.Hn ngch

Hn ngch hay hn ch s lng l quy nh ca mt nc v s lng cao nht ca mt mt hng hay mt nhm hng c php xut hoc nhp t mt th trng trong mt thi gian nht nh thng qua hnh thc cp giy php

Tc dng lm hn ch nhp khu , cu ngoi t gim kt qu lm cho ni t ln gi . D b hn ngch c tc dng lm tng nhp khu lm cho cu ngoi t tng , ng ni t gim gi.Gi c

Thng qua h thng gi c, Chinh ph c th tr gi gip cho cc mt hng xut khu chin lc hay ang trong giai on u sn xut. Kch thch xut khu tng lm cung ngoi t tng, ng ni t ln gi

Mt khc, Chnh ph cng c th b gi cho 1 s mt hng NK thit yu. kt qu l nhp khu tng ng ni t gim gi, tc ng vo s chuyn dch ca lung vn.

+ Bin php ph gi/nng gi ni t

Ph gi ni t v hnh ng ca NHTW tc ng vo t gi chnh thc theo hng lm gim sc mua ca ng ni t so vi ngoi t nhm mc ch ci thin cn cn vng lai. Ph gi gp phn gip hng xut khu tr nn hp dn hn i vi ngi mua nc ngoi nhng li c mt tri m lm gi hng nhp khu tng ln tng i, gy nguy c lm pht.

+ S dng d tr ngoi hi

D tr ngoi hi c coi l Tm l chn sau cng m c quan iu hnh chnh sch tin t c th s dng nhm ngn nga s mt cn i nghim trng cung v cu ngoi t trn th trng. Khi thiu ht ngoi t phc v cho nhu cu nn kinh t, NHTW bn ngoi t ra th trng, thu ni t v. Ngc li, khi cung ngoi t trn th trng di do, NHTW y mnh mua vo ngoi t. Nu mt quc gia duy tr lng d tr ngoi hi mng s khng th bo v c gi tr ng ni t v s b v hiu ha bi p lc ca cc lc lng th trng nh nh u c v nh u t khi lng ln.III. HON THIN CHNH SCH T GI Mt chnh sch t gi c coi l hon thin khi gp phn t c cc mc tiu ra, trong mc tiu trung tm l bo m s n nh gi tr tin t v s cn bng ca cn cn vng lai.

Ni dung chnh sch t gi:

+ Chnh ph v NHTW quc gia cn la chn ch t gi ph hp.

+ NHTW c th s dng nhng cng c no nhm bnh n t gi, m bo cn bng ni v cn bng ngoi.

B. THC TRNG CHNH SCH T GI VN

1. Giai on 1: u nm 2007 n cui thng 8 nm 2008: Trc khng hong kinh t

T cui nm 2006 n u 2007, kinh t VN ni ln vi nhiu s kin, mang li nhiu ha hn. Vit Nam tr thnh thnh vin chnh thc ca t chc thng mi th gii (WTO). Tc tng trng GDP ng th 2 chu lc. Kim ngch xut khu tng u t 20 n 25%. Dng vn nc ngoi v kiu hi lin tc tng. Ch s chng khon VN-Index tng ln gp 4 ln.

Tuy nhin, n gia nm 2007, thng k ch s gi tiu dng ln ting bo hiu mt iu khng tt lnh cho nn kinh t: CPI tng qu cao. Cui nm 2007, con s lm pht c cng b l 12,6% - cao nht trong 12 nm qua. u nm 2008, CPI tip tc tng mnh, ch trong vng 3 thng u nm tng ln mc 9,19% (vt mc ch tiu lm pht trong nm 2008 do chnh ph ra l 8,5%)

Do vy, kim sot lm pht tr thnh vn cp thit ca Chnh ph.

Mt trong nhng nguyn nhn quan trng dn n lm pht cao ti Vit Nam l nh hng chnh sch t gi khng ph hp so vi bin ng ca nn kinh t lm cho lng cung tin tng t bin; chi ph sn xut trong nc tng cao: Vi mc ch gi VND yu nng cao nng lc cnh tranh v gi c ca hng xut khu, tnh ti thng 6/2007, NHNN tng cung VND hn 110% so vi nm 2006, v tng tng cng 135% tnh t cui nm 2005, nhm mua li lng ngoi t. Bn cnh , thc hin chnh sch ni rng bin t gi t 0,25% ln 0,5% vo u nm, v ti 12/12/2007 tip tc ni rng bin ln 0,75%. Mt trong nhng kt qu kh quan ca cc bin php trn l gi cho t gi danh ngha dao ng nh v c xu hng gim (tc VND ch ln gi nh) trong bi cnh lm pht gia tng gp phn tch cc trong n nh li sut VND v n nh th trng tin t.

Trong nm 2008, vn vi mc tiu kim ch lm pht, ngy 30/1/2008, NHNN thng bo iu chnh cc li sut: li sut c bn t 8,25%/nm ln 8,75%/nm, li sut ti chit khu t 4,5%/nm tng ln 6%/nm Cng thi im trn th gii gi USD tip tc gim, cc d tr lin bang M (FED) tip tc ct gim li sut c bn ng USD, lm cho cung USD tng mnh v lm t gi gim. Trc tnh hnh , trnh cho h thng ngn hng ri vo trng thi mt thanh khon, ngy 10/2/2008, NHNN ni rng bin t gi t ln v tung ra th trng gi cho vay ngn hn 33000 t ng. Ngy 13/2/2008, NHNN thng bo pht hnh tn phiu bng VND, v ngy 17/3/2008 thc hin di hnh thc bt buc i vi cc NHTM vi tng gi tr tn phiu pht hnh l 20.300 t ng, k hn 364 ngy, li sut 7,8%/nm. ng thi NHNN cng khng thc hin vic mua USD vo nhm hn ch bm tin ra lu thng.

Qu II/2008 l thi im nh u t nc ngoi bt u rt vn khi Vit Nam khi lo ngi v tnh hnh kinh t Vit Nam v do tnh hnh thanh khon yu trn th trng th gii y nhu cu USD chuyn vn v nc ln cao. c bit trong thi gian ny t gi chnh lch gia th trng chnh thc v th trng t do tng rt cao, c lc ln n 2.500VND. Ngy 27/6, NHNN tip tc ni rng bin dao ng t gi ln 2% thu hp khong cch ny.

2. Giai on 2: (t gia thng 8/2008 n cui nm 2010): nn kinh t ri vo khng hong.

Suy thoi kinh t ton cu 20082012 l cuc suy thoi kinh t v suy gim tc tng trng kinh t din ra ng thi nhiu nc, nhiu khu vc trn th gii. N c ngun gc t suy thoi kinh t Hoa K cui thp nin 2000 v khng hong ti chnh 2007-2010.

Ba thng cui nm 2008, T gi USD/VDN tng t ngt tr li t mc 16.600 ln mc cao nht l 16.998 sau gim nh. Sau khi NHNN tng bin t gi t 2% ln 3% vo ngy 7/11/2008 th t gi tng ln mc 17.440VNDUSD.

Ngy 24 thng 3 nm 2009 Ngn hng Nh nc quyt nh m rng bin n nh t gi mua bn USD t +/-3% ln mc +/-5% so vi t gi bnh qun lin ngn hng. Sau khi bin giao dch t gi c iu chnh ln mc +/-5%, cc NHTM iu chnh t gi ln mc kch trn, thu hp c khong cch chnh lch gia t gi chnh thc v th trng t do qua thu ht c mt lng khch hng bn li USD cho mnh v hn ch tnh trng chy mu ngoi t ra khi ngn hng, khc phc mt phn no tnh trng thiu cung ngoi t.Vi mt lot cc iu chnh v bin cng nh li sut ngoi t phi hp cng cc bin php khc, th trng ngoi t bt u c du hiu bnh n.

Tuy nhin vo nhng thng cui nm tnh trng cng thng ngoi t li bng ln. Nhng din bin kinh t tiu cc ny lm cho th trng ngoi t cng thng tr li bt chp nhng n lc t u nm ca Chnh ph. Trc tnh hnh ny, ngy 26 thng 11 nm 2009, NHNN iu chnh nng t gi cng b ln 17961VND/USD,ng thi cng thu hp bin t gi t +/-5% xung cn +/-3%. Li sut c bn tng t 7% ln 8%. Li sut chit khu tng t 5 ln 6%. Cc bin php ny c p dng nhm gim lng tn dng lu thng trn th trng, hng ti n nh ng bc Vit Nam.y l mt s can thip mnh ca NHNN vo t gi vi k vng c th thu hp khong cch t gi chnh thc v t do, qua bnh n th trng. Tuy nhin cc bin php ny c a ra qu mun v trong hon cnh cc ngn hng vn thiu ngun cung USD buc mt s doanh nghip phi mua USD ngoi th trng t do nn cc iu chnh trn vn cha c tc dng h nhit th trng ngoi t trong nm 2009.

Nm 2010, USD li tip tc cng thng, gi mua bn USD ti cc NHTM lun chm trn. Sau mt thi gian di khng iu chnh t gi BQLNH, ngy 11/2/2010, NHNN bt ng tng gi USD 3%. Mc d tng t gi nhng p lc v cu USD vn khng gim. Tnh trng gm gi ngoi t vn khng suy gim. Nhiu NHTM khng cn i c ngun ngoi t buc phi thng lng gi vi bn cung ri cng thm khon ph vo gi bn USD cho ngi c nhu cu mua ngoi t. T gi b chn p. Ngy 17.8.2010, ln th hai trong nm, NHNN iu chnh USD tng 2%. T gi bnh qun lin ngn hng t 18.544 tng ln 18.932 VND/USD. Cc NHTM c php mua bn USD mc gi 19500 VND/USD, tng 400VND/USD so vi ngy 17.8.10. Vic t gi c iu chnh mt cch bt ng v nht ngng thnh vin th trng thm hoang mang, v khng lm gim nhit th trng ngoi t. Cui nm 2010, khi cc thng tin v tnh hnh kinh t v m khng kh quan nh gia tng t l lm pht, n nc ngoi, n cng, thm ht ngn sch, d tr ngoi hi quc gia suy gim, cng nh vic tng gi vng trn th trng Th gii to p lc ln t gi. Hin tng cc doanh nghip t tha thun gi mua bn ngoi t vt mc trn cho php tr thnh ph bin. T gi th trng t do c thi im t trn 21.500 VND/USD, lch 2.000 VND/USD so vi t gi chnh thc.

3. Giai on 3: Giai on sau suy thoi v nn kinh t bt u phc hi Nhng thng u nm 2011, nn kinh t Vit Nam c nhng chuyn bin tch cc. Nn kinh t vt qua giai on suy thoi, nhng nhng kh khn vn cn ang pha trc v nhng mt cn i mi ang pht sinh. Trong bi cnh kinh t th gii c d bo tng trng chm hn, gi c hng ha tng cao hn nm 2010, khng hong n cng trong khu vc ng Euro c nguy c lan rng, USD b gim gi, gi vng tng, lm thay i cc knh u t, gy bin ng ln th trng ti chnh quc t. tip tc duy tr mc tng trng v n nh nn kinh t, NHNN tip tp iu chnh t gi theo hng linh hot nhm n nh gi tr ng tin, kim sot lm pht v gim suy thoi kinh t.

Ngy 9/2/2011, Ngn hng Nh nc quyt nh iu chnh t gi bnh qun lin ngn hng t 18.932 VND/USD ln 20.693 VND/USD (tng 9,3%), ng thi thu hp bin t gi t 3% xung 1%. T Thng 11/2009 n nay, y l ln th t Vit Nam ph gi ng ni t v kh khn thanh khon trong th trng ngoi hi. Tuy nhin, s n nh ca t gi trong thi gian cn li ca nm 2011 v c nm 2012 cho thy s thnh cng ca NHNN trong iu hnh t gi. ng lu , trong qu I/2012, t ngy 13/2/2012 t gi mua vo ca S Giao dch NHNN c iu chnh cao hn t gi mua vo ca cc NHTM. iu ny nhm khuyn khch cc NHTM bn li cho NHNN ngoi t mua c t cc doanh nghip v dn c, to iu kin cho NHNN thc hin mc tiu tng d tr ngoi hi quc gia.

Trong nm 2013 t gi chu p lc tng gi theo bi cnh th trng ti chnh trong nc v quc t. Trong , ng ch l t tng gi di nht hi cui thng 4/2013, khi mt s ngn hng thng mi (NHTM) nng gi USD ln kch trn cho php (21.036 VND/USD), thm ch tng gi mua bng gi bn ln kch trn 21.036 VND, gi bn USD trn th trng t do ln ti 21.320 VND.

Tuy nhin, n cui thng 5/2013, d NHNN bn ngoi t can thip nhng trn th trng t gi vn tng v din bin phc tp. Trc tnh hnh , ngy 27/6/2013, NHNN iu chnh tng tgi bnh qun lin ngn hng thm 1% ln mc 21.036 VND/USD, sau hn 1 nm n nh mc 20.828 VND/USD. ng thi, NHNN cng iu chnh t gi mua ngoi t ln 21.100 VND t ngy 7/8/2013 v tip tc mua ngoi t t cc t chc tn dng ti mc gi ny. n cc thng cui nm 2013 th t gi vn tip thc tng mnh c bit t thng 8/2013, t gi trn th trng t do li tng cao so vi t gi chnh thc ti cc ngn hng khin NHNN phi tng t gi trn th trng lin ngn hng t 18544 VND ln 18932 VND (tng 2.1%). V cc NHTM vn tip tc p dng mc li sut kch trn.

Tnh ti ngy 30/6/2014, t gi trung bnh ca 23 ngn hng thng mi t 21.251 VND/USD, tng 0,8% so vi mc t gi ca u thng 01/2014 v tng 1,04% so vi cng thi im nm 2013; t gi t do ngy 30/6/2014 l 21.305 VND/USD, tng 0,6% so vi t gi t do thi im u nm v tng 0,1% so vi cng thi im nm 2013, xc lp mc t gi tng cao nht trong thng 6. gp phn h tr xut khu, thc y tng trng kinh t theo mc tiu Quc hi v Chnh ph ra, chiu 18/6, NHNN quyt nh nng t gi chnh thc thm 1% ln 21.246 VND/USD, c hiu lc t ngy 19/6/2014. y l ln iu chnh t gi u tin trong vng 1 nm qua (sau quyt nh nng t gi thm 1% ln 21.036 VND/USD vo chiu 27/6/2013) v l ln th 2 trong gn 3 nm tr li y. Quyt nh iu chnh t gi c ban hnh trong bi cnh gi mua bn USD c duy tr mc cao trong thi gian trc , ch yu do k vng v kh nng NHNN s iu chnh t gi sau nhng thng ip ca Thng c v nh hng chnh sch t gi trong nm 2014.C. C. HON THIN CHNH SCH T GI CA VN GIAI ON MI1. KINH NGHIM HON THIN CHNH SCH T GI CA MT S QUC GIA CHU

1.1. Ch t gi p dng ti cc nc Chu

Trc khi i su tm hiu Kinh nghim hon thin chnh sch t gi ca cc nc, chng ta s cng xem Trung Quc v Thi Lan cng b ch t gi c g khc bit so vi cch phn loi ca IMF (Ngun: IMF).

Trung Quc: vo ngy 21/07/2005, Trung Quc sau khi nng gi ng Nhn dn t (RMB) ln 2,1% tuyn b p dng ch t gi th ni c qun l thay cho ch t gi c nh neo vi la M. Theo , t gi gn vi mt r tin t v do cung cu th trng quyt nh. Ban u, r tin t ch c la M, Euro, yn Nht, v ng Won Hn Quc. Sau , NHTW Trung Quc b sung ng Ringgit (Malaysia), rp (Nga), la c, bt (Thi Lan), la Canada, v bng Anh vo r tin t, tuy nhin khng cng b t trng ca tng ng tin. K t thi im , h thng tin t vn hnh tng i n nh. T gi song phng gia ng Renminbi vi ng la M ln xung kh mnh.

Thi Lan: Ngay sau khi tr thnh quc gia u tin trong khu vc phi hng chu hu qu ca cn bo khng hong, vo ngy 2 thng 7 nm 1997, Thi Lan tuyn b bt u p dng ch t gi th ni c qun l, kt thc s tn ti hn mt thp k ca ch t gi c nh 25 bt/1 la M. Gi tr ca ng bt do cc lc lng th trng trong v ngoi nc quyt nh. NHTW Thi Lan ch can thip khi cn thit, nhm ngn nga s bin ng t ngt v t c mc tiu ca chnh sch kinh t. Vi mc tiu kim ch lm pht, NHTW Thi Lan iu hnh chnh sch tin t bng cng c li sut ch cht, hin ti l li sut ti chit khu k hn 14 ngy.

1.2. Kinh nghim hon thin chnh sch t gi ca Trung Quc

1.2.1. Din bin t gi Trung Quc

Lch s ch t gi ca Trung Quc k t ngy thc hin chnh sch m ca (1979) c th c chia lm 6 giai on chnh: 1979 1985, 1985 1993, 1994 1997, 1998 2005, 2005 2008, v 2008 n nay.

Giai on 1 (1979 -1985)

Sau nhiu nm p dng m hnh qun l kinh t k hoch ha tp trung, Trung Quc tin hnh mt cuc ci cch ton din, ni bt nht l chnh sch m ca kinh t vo nm 1979, ngay sau khi kt thc chin tranh. Trc , ng Nhn dn t (RMB, k hiu quc t l CNY) c c nh vi la M (USD) v c nh gi cao. Trong thi gian ny tn ti ng thi hai loi t gi: i, t gi chnh thc v ii, t gi kt ton ni b. T gi chnh thc l 1,58, trong khi t gi kt ton ni b l 2,80.

Giai on 2 (1985 1993)

K t 1984, RMB lin tc c ph gi trong mt thi gian di. Nu nm 1979 t gi chnh thc USD/RMB l 1,58 th ti nm 1993, qua 6 ln ph gi, con s ny tng ln l 5,80.

Tuy vn duy tr h thng t gi kp, nhng c s thay i: t gi chnh thc c neo vi bin iu chnh vi USD, v t gi kt ton ni b c nh c thay th bi t gi hon i ngoi t c th ni t do cng vi chnh sch kt hi (nghip v hon i c a vo hot ng t 1990). Cc doanh nghip xut khu buc phi bn li ton b s ngoi t thu c nhng vn c th mua li khi cn thit vi th tc c n gin ha.

Giai on 3 (1994 1997)

T gi chnh thc v t gi hon i ngoi t c hp nht k t sau phin hp ton th ln th 3, k hp th 14 ca y ban Trung ng ng cng sn Trung Quc. ng Nhn dn t mt gi 50%, l t mt gi cao nht t trc ti gi. y c coi l bc ngot mang tnh chin lc khi cng tc qun l ngoi hi chuyn t hnh chnh trc tip sang nh hng th trng. Chnh sch kt hi ngoi t c xa b. Ch t gi theo nh cng b ca NHTW c chuyn sang th ni c qun l. Theo , ch cn li mt loi t gi do th trng quyt nh, l t gi lin ngn hng. Trong thi gian sau , ng Nhn dn t tng gi khong 4,8%. Tuy nhin, thc cht vn l ch t gi c nh. y cng l thi k Trung Quc bt u thc hin t do ha ti khon vn, cho php cc doanh nghip c vn nc ngoi u t vo trong nc, sau cho php cc doanh nghip nc ngoi c mua c phn ca cc doanh nghip Trung Quc thuc s hu nh nc. H qu l nn kinh t pht trin vi tc chng mt, gi c tng cao, NHTW Trung Quc buc phi tht cht tin t i ph vi lm pht. Cng thi gian ny, cn cn thanh ton ca Trung Quc t mc thng d ln, nhm duy tr t gi khng i, NHTW phi pht hnh thm tin mua vo lng ngoi t d tha. Hnh ng ny cn tr n lc kim ch lm pht ca NHTW v t ln vai c quan ny thm mt gnh nng.

Giai on 4 (1997 2005)

Trong sut thi gian din ra khng hong ti chnh tin t Chu , ng Nhn dn t c k vng s gim gi. Tuy nhin, Chnh ph Trung Quc cam kt khng ph gi, gi nguyn t gi USD/RMB mc 8,28.

Sau mt thi gian pht huy u th v mang li kt qu nh t gi n nh, xut khu tng trng cao, lm pht thp, ch t gi c nh neo vi USD ca Trung Quc bt u bc l im yu, c bit t 1996 khi cc nc Chu ang phi i mt vi khng hong ln nht khu vc. ng USD ln gi mnh so vi cc ng Bath (Thi Lan), Rupiah (Innxia), Ringgit (Malaysia), Won (Hn Quc) trong khi CNY c neo cht vi USD, chnh v vy t gi gia ng Nhn dn t vi cc ng tin ny cng bin ng rt mnh. ng trc thc trng xut khu gim st (1996-1998), Chnh ph Trung Quc quyt nh gim thu xut khu. Bin php ny, tuy khuyn khch c xut khu v n nh t gi, t thm gnh nng cho ngn sch nh nc.

Cui nm 1998, Trung tm hon i ngoi t c thay th bi Trung tm giao dch ngoi hi vi ba loi ngoi t c mua bn l la M, la Hng Kng, v Yn Nht. NHTW Trung Quc quy nh cc NHTM nc ngoi phi bn ngoi hi khi cc ngn hng ny vt qu hn mc cho php. NHTM c php mua li 60% lng ngoi hi , NHTW mua 28%, v ngn hng nc ngoi ch c mua 12%.

Sau khi Trung Quc gia nhp WTO ngy 11/12/2001, cam kt gi n nh t gi ca NHTW Trung Quc ny vn c gi vng (v c duy tr cho n tn 2005). S kin gia nhp WTO buc Trung Quc phi chun b sn sng cho vic t do ha ti khon vn nh cam kt vi t chc ny. Trong khi gi t gi c nh vi mt bin dao ng nh (0,3%), Trung Quc tng bc tin hnh ci cch ti chnh v xy dng c s h tng, chun b cho s p dng tr li ch t gi th ni. Do cc t chc ti chnh cha th hon tt cng cuc ci t v cha sn sng cho vic thay i t gi, Chnh ph Trung Quc tin hnh ci cch cc NHTM quc doanh c quy m ln trc, vi mc tiu a cc nh ch ny tr thnh lc lng dn dt th trng.

Giai on 5 (2005 2008)

Ti thng 7/2005, cuc ci cch cc NHTM quc doanh hon thnh. Ngy 21/7/2005, NHTW Trung Quc tuyn b p dng ch t gi th ni c qun l, vi t gi do cung cu th trng quyt nh v c gn vi mt r tin t, bin dao ng cho php ca RMB i vi USD l 0,3%. Tuy nhin, thng tin v nhng ng tin no c a vo danh mc v t trng tng ng tin l bao nhiu khng c cng b. Ngay trong ngy hm , t gi USD/RMB c iu chnh t 8,28 ln 8,11.

n ngy 9/8/2005, Thng c NHTW Trung Quc chnh thc cng b tn 11 ng tin trong r tin t, gm c: la M, Euro, Yn Nht, Won Hn Quc, la Singapore, Bng Anh, Ringgit Malaysia, rup Nga, la c, bt Thi, v la Canada. L do la chn cc ng tin trn xut pht t nh hng ln ca cc quc gia ny ti cn cn vng lai ca Trung Quc. Tuy nhin, khng ging nh SDR (Quyn rt vn c bit), t trng ca tng ng tin cng nh tiu chun xc nh t trng v tn sut thay i t trng l bao lu mt ln na khng c cng b. Sau , Trung Quc n lc khng ngng hnh thnh v pht trin cc th trng giao ngay, hon i v k hn, m rng bin dao ng t 0,3% (2005) ln 0,5% (2007), nhm to ra mt c s linh hot hn hn, mang tnh th trng hn hn cho t gi hi oi. ng Nhn dn t tng gi u n cho n nm 2008, khi Chnh ph v NHTW quyt nh quay tr li ch neo t gi.

Giai on 6 (2008 n nay)

Thng 7/2008, khi s liu thng k cho thy xut khu gim 16%, hng ngn nh my sn xut hng xut khu b buc phi ng ca, khong 20 triu cng nhn nc ngoi ang lm vic ti y b mt vic lm, tt c u do nh hng ca cuc khng hong ti chnh ton cu, Trung Quc quyt nh dng tng gi ca RMB. T gi c gi tng i n nh mc 6,8 RMB/1 USD. Ngy 19/6/2010, khi tnh hnh kinh t trong nc v th gii n nh tr li, NHTW Trung Quc cng b tip tc chnh sch t gi linh hot bng cch tng gi ng Nhn dn t, kt qu l RMB tng gi 6% k t cho n u thng 8/2011.

Dng nh giai on 1997-2005 l thi k nn kinh t Trung Quc pht trin mnh v n nh vi tc tng trng bnh qun 9% v lm pht bnh qun di 1%, cho d NHTW Trung Quc t b ch t gi th ni c qun l chuyn sang ch neo c nh vi la M. Tuy nhin, y l thi k din ra khng hong ti chnh tin t Chu . Chnh v vy, ngn nga tc ng ca cuc khng hong, Chnh ph Trung Quc cam kt gi nguyn t gi USD/RMB mc 8,3. Tip , s c khng b ngy 11/9/2001 y kinh t ton cu ri vo giai on bt n. Nh s kp thi v kin nh trong hoch nh chnh sch, Chnh ph Trung Quc gi cho nn kinh t khng b ri vo vng xoy khng hong.

1.2.2. Bi hc rt ra t kinh nghim ca Trung Quc

Vit Nam gia nhp WTO nm 2006, 5 nm sau Trung Quc. Cng nh Trung Quc, Vit Nam phi cam kt thc hin t do ha ti khon vn, d b nhng ro cn hnh chnh v s di chuyn vn ra vo quc gia. Ti thi im 2001, ch t gi ca Trung Quc vn l neo c nh vi la M. Chnh ph Trung Quc tin hnh m ca ti khon vn khi cha chuyn sang ch t gi th ni. Nu th ni t gi vo thi im , NHTW Trung Quc phi c kh nng qun l tt chnh sch tin t v chnh sch ti kha, kim sot c dng vn v li sut (ch khng phi s can thip trc tip ca NHTW trn th trng ngoi hi) quyt nh t gi. Nhn li tnh hnh Trung Quc nm 2001, th trng vn trong nc cha thc s pht trin, cc doanh nghip quc doanh ch yu vn da vo ngun vn vay ngn hng, thm ht ngn sch ln ti 247 t Nhn dn t (gp gn 17 ln so vi mc thm ht nm 1990), thiu c ch gim st cht ch, thiu nguyn tc k ton chun mc v minh bch. Vic m ca ti khon vn trong iu kin nh vy chc chn s dn t nc ny lp li tnh trng ca Thi Lan cch 4 nm (1997). Chnh v l do trn, Chnh ph Trung Quc la chn cch m ca ti khon vn mt cch t t trong khi vn duy tr ch t gi c nh.

Ti nm 2005, M gy sc p vi Trung Quc v vic ng Nhn dn t b nh gi thp gy nh hng xu ti cn cn thng mi ca quc gia ny, nhng quan trng hn c l s bng n ln sng u t vo Trung Quc t nhng nm 2003-2004 khin cho tn dng tng trng vi tc cha tng thy dn n n xu tng cao. Nhn thy vic duy tr ch t gi c nh cn tr s c lp ca chnh sch tin t v gy nn nhng bin ng v m, sau khi tin hnh mt lot cc bin php tht cht tn dng (tng t l d tr bt buc v tng li sut), thanh khon ca h thng ngn hng c ci thin, Chnh ph Trung ng ng cho NHTW cng b th ni t gi, gn vi mt r tin t thay v ch neo vi USD nh trc y. Vic CNY ln gi ngay lp tc so vi USD dng nh xoa du tnh hnh cng thng gia Trung Quc v cc i tc thng mi quan trng.

Tuy nhin, sau mt khong thi gian tng gi u n, ng Nhn dn t bt u nh hng xu ti hot ng xut khu (in hnh l i vi sn phm nng nghip). y c l l nguyn nhn khin Trung Quc thay i chin lc ca mnh trong mi quan h vi th gii. K t gia 2006 t gi danh ngha v t gi thc ca ng tin Trung Quc bt u tng mnh. R rng, th ni t gi ch l danh ngha, trn thc t li tuyn b ca NHTW Trung Quc khng mang li nhiu s thay i. ng Nhn dn t vn c neo rt cht vi USD. Hng thng, NHTW Trung Quc vn can thip rt mnh vo th trng ngoi hi nhm gi t gi mc mong mun.

Sau cuc ci cch danh ngha i vi t gi thng 7/2005 , th gii chng kin nhng thay i thc s trong cch thc kim sot vn ca Trung Quc: cho php ngi dn c nm gi s lng ngoi t ln hn (20.000 USD thay v 8.000 USD nh trc), cho php t chc kinh t c php m ti khon ngoi t ti NHTM, cho php cc cng ty bo him u t trn th trng chng khon quc t, cng dn Trung Quc mun u t vo th trng chng khon Hng Kng c mua ngoi t vi s lng ty , thnh lp Cng ty u t Trung Quc l DNNN vi s vn ban u 200 t USD thc hin u t ra nc ngoi.

R rng, Trung Quc li bi hc qu cho Vit Nam v s ch ng nhng cng rt thn trng trong iu hnh chnh sch tin t v chnh sch t gi. Trn thc t Trung Quc tin hnh ni lng ti khon vn trc khi thc s th ni t gi (vic tuyn b th ni vo 2005 ch mang tnh tnh th v hnh thc), vi quan im cn phi c th trng giao ngay v k hn thc s tt NHTM v doanh nghip c kh nng t phng v khi ri ro ngoi hi. Vit Nam c nn v c kh nng lm c nh vy khng?1.4. Kinh nghim hon thin chnh sch t gi ca Thi Lan [98]

1.4.1. Din bin t gi Thi Lan

1997 l khong thi gian nc si la bng ca Thi Lan, do y l t nc phi hng chu u tin v nng n nht hu qu ca cuc khng hong ti chnh tin t Chu . K t thng 7/1997, Thi Lan p dng ch th ni c qun l i i vi chnh sch tin t vi mc tiu kim ch lm pht.

Nm 2000, Thi Lan t ra mc tiu lm pht cho giai on 2000-2002 l t 0 3,5%. Trong na u nm 2000, lm pht mc thp, y ban chnh sch tin t Thi Lan quyt nh gi nguyn li sut ti chit khu mc 1,5%/nm. Bc vo qu 4 nm 2000, do gi du th tng trong khi ng bt Thi gim gi, gy p lc lm pht v tng trng, tuy nhin CPI vn thp hn 3,5%. V vy, li sut c gi nguyn mc 1,5% cho ti thng 6/2001 ch s ny c nng ln 2,5%, do gi du tng cao khin lm pht vt qua ngng 3,5%. Sau , t gi USD/THB trn th trng c mt thi gian tng i n nh, d tr ngoi hi tng, t cui nm 2001 n cui 2002 NHTW Thi Lan gim dn mc li sut xung 2,25% (25/12/2001), 2% (21/01/2002), v 1,75% (19/11/2002).

Nh vy, c th thy rng, mt khi cng b ch t gi l th ni c qun l, NHTW Thi Lan gi ng cam kt khi ch s dng duy nht mt cng c ca chnh sch tin t: li sut. Bng 3.3 cho thy ch trng chuyn ch t gi sang th ni giai on sau khng hong gip nn kinh t Thi Lan bt u phc hi v lm pht c duy tr n nh mc di 3,5%.

1.4.2. Bi hc rt ra t kinh nghim ca Thi Lan

Sai lm ln nht ca Thi Lan, iu m sau ny tr thnh bi hc ng gi cho khng ch quc gia ny m c cho cc nc ang pht trin, trong c Vit Nam, chnh l quyt nh t do ha ti chnh ngay t u thp k 90 ca th k trc, bt u bng vic xa b trn li sut, sau l ni lng kim sot vn i vi cc dng vn nc ngoi, trong khi vn ang duy tr ch t gi neo c nh vi USD. Khi ro cn i vi cc giao dch trn ti khon vn b d b, cng vi chnh lch li sut ni t v ngoi t qu cao, mt ln sng vn khng l chy vo quc gia, trong cc khon vay n nc ngoi chim t l chi phi ti 60,4%. Nm 1996, ri ro thanh khon ca cc Cng ty ti chnh Thi Lan l rt ln khi trong tng s n nc ngoi ca cc cng ty ny, n ngn hn chim ti 95% tng d n v ch yu l bng USD, trong khi d n tn dng di hn trn tng d n cho vay ch chim 40% v ch yu bng ni t.

Trong khi , c s h tng ca h thng ti chnh Thi Lan nhng nm u thp k 90 cn lc hu v yu km: th trng tri phiu cha pht trin gip NHTW Thi Lan c kh nng trung ha dng vn nng ang t chy vo, n xu ca h thng ngn hng tng cao (c bit l cc cng ty ti chnh v NHTM quc doanh), chim ti 45% tng gi tr ti sn. Khi cc dng vn bt u o chiu, ng Bt gim gi mnh so vi USD khi ch t gi c nh vi USD vn c duy tr, ri ro t gi tr nn nghim trng, y h thng ti chnh Thi Lan vo cn bo khng hong.

Nhng g Chnh ph Thi Lan lm sau khng hong l mt bi hc na cho Vit Nam. Thi Lan p dng cc chun mc k ton quc t vo h thng ngn hng; thc hin ti cu trc h thng ny theo hng nng cao t l an ton vn, yu cu nghim ngt cng tc qun tr ri ro v thc hin kim sot ni b. Nh , t l vn ch s hu/ti sn c c phn chia theo mc ri ro ca cc ngn hng Thi Lan c ci thin v t l n xu gim ng k, c bit cc ngn hng quy m ln v nh. y l mt trong nhng iu kin quan trng gip n nh chnh sch tin t v chnh sch t gi ca Thi Lan thi gian va qua.

HON THIN CHNH SCH T GI VIT NAM GIAI ON 2010-2020

2.1. nh hng chnh sch t gi Vit Nam n 2020

tr thnh thnh vin ca T chc thng mi quc t WTO, Vit Nam cam kt ti 2018 s thc hin t do ha ti khon vng lai v ti khon vn. Chnh v vy, Quc hi t ra mc tiu ti nm 2018 phi i mi chnh sch t gi.

Cho n thi im ny, c th ni, ti khon vng lai ca Vit Nam c t do ha mt phn, th hin chnh sch gim thu xut nhp khu, cho php cc doanh nghip xut khu c gi li ngoi t trn ti khon. Ring i vi ti khon vn, vn t do ha ang t ra mt thch thc ln cho Vit Nam. Bi hc t Thi Lan (1997) cho thy mt quc gia tin hnh t do ha ti khon vn khi vn duy tr ch t gi c nh v h thng chnh sch kinh t v m khng thng nht s nhanh chng ri vo khng hong. i vi trng hp Vit Nam, trong iu kin thiu mt h thng gim st ti chnh cht ch, chnh sch ti kha khng tin cy, h thng ngn hng yu km, t do ha ti khon vn mt cch vi vng s gy ra hu qu khn lng. C th l tnh trng vay n nc ngoi din ra trn lan, dng vn nc ngoi vo nhiu, khng c gim st, khng c cnh bo, khng c c ch qun l, khng c cng c phng v khi ri ro t gitt yu s dn Vit Nam theo vt xe ca Thi Lan cch y 15 nm.

Vn kin i hi ng Cng sn Vit Nam [4] ln th XI nu r: ti 2020 Vit Nam s tr thnh nc cng nghip vi cn cn thng mi cn bng. Ngy 28/12/2011, Th tng Nguyn Tn Dng k quyt nh s 2471/Q-TTg ph duyt chin lc xut nhp khu hng ha thi k 2011-2020, nh hng n 2030. Theo , mc tiu n 2020 tng kim ngch xut khu tng gp 3 ln so vi 2010, v cn cn thng mi cn bng. t c mc tiu rt c th ni trn, xut khu phi c tng cng theo hng va m rng v quy m, va ch trng nng cao gi tr gia tng cho sn phm. Chnh sch t gi cng l mt trong nhng mi quan tm ca cc doanh nghip xut khu, do t gi tc ng phn no ti tnh cnh tranh ca hng ha. Trong iu kin cc yu t khc l nh nhau, t gi thc tng (hng Vit Nam tr nn r tng i) l ng lc khuyn khch cc doanh nghip xut khu y mnh sn xut kinh doanh, nng cao cht lng v kh nng cnh tranh ca hng ha trn th trng quc t. Ngy 18/4/2012, Chin lc Ti chnh n 2020 c Th tng k ph duyt trong quyt nh s 450/Q-TTg. Theo , n 2015, bi chi ngn sch nh nc gim xung cn 4,5% GDP, con s ny s l 4% cho giai on 2016-2020. Ring n nc ngoi ca quc gia n 2020 khng vt qu 50% GDP. Trong iu kin d tr ngoi hi mng (khong 12 t la M, tng ng 1,5 thng nhp khu), nu t gi bin ng tng (VND gim gi) th dng nh c li cho xut khu, nhng gy sc p cho vic tr n nc ngoi. Chnh v vy, c th ni, hon thin chnh sch t gi l yu cu cp thit. Vic ng Vit Nam gim gi gy nn nhng phn ng khc nhau ca cc bin s v m nhng giai on khc nhau. Quan h nhn - qu r nt nht l: gi du -> li sut -> t gi -> gi tiu dng. Chiu ca cc mi quan h ny (t l thun hay nghch) ty thuc vo tr thi gian. Chnh v vy, i vi nh hoch nh chnh sch kinh t v m, trong hon cnh cc mc tiu c phn mu thun nhau, v d tng trng vi n nh tin t, thc y xut khu vi sc p n nc ngoi khi ph gi ni t, vic xy dng nn cc phng n t c nhng la chn ph hp cho chnh sch t gi l rt cn thit.

2.2. Cc phng n cho chnh sch t gi ca Vit Nam

2.2.1. Phng n 1 Ph gi ni t (VND)

Xt trong mi quan h vi lm pht:

Khi t gi danh ngha tng, ban u ch s gi tiu dng khng tng m li gim, nhng sau bt u tng ln lin tc. Vic lm pht ( y th hin qua bin s CPI) tng hay gim khng nh hng ti tng trng. Nh vy, d mc tiu cui cng ca chng ta l kim ch lm pht hay m bo tng trng, NHNN u khng nn thc hin ph gi ni t.

Nu khng ph gi, Vit Nam phi nh i iu g? Tuy nhin, xt v di hn VND vn khng nn b ph gi.

Xt trong mi quan h vi cn cn thng mi ca Vit Nam:

Nu khng ph gi VND, t gi thc s gim, khin cho cn cn thng mi ca Vit Nam tip tc thm ht. Nu ph gi, t gi thc ch c th tng nu mc ph gi mnh hn tc tng ca lm pht. Nh vy, lun c mt s nh i gia lm pht v cn cn thng mi. Trong khong 3 thng u sau khi ph gi, ch s gi nhp khu gim, iu ny c li cho cn cn thng mi. Nhng sau , ch s gi tiu dng bt u tng ln v lm pht s ko di, t gi thc gim, cn cn thng mi quay tr v tnh trng thm ht. Nh vy, v di hn, vic ph gi VND khng tt cho cn cn thng mi ca Vit Nam. iu ny i ngc li vi hiu ng tuyn J. R rng l, trong vi nm gn y, NHNN Vit Nam thc hin ph gi VND l da trn m hnh Hiu ng tuyn J vi hy vng sau mt thi gian cn cn thng mi s c ci thin. Trn thc t, s liu chng minh: ph gi khng gip ci thin cn cn thng mi ca Vit Nam.

2.2.2. Phng n 2 Khng ph gi ni t, gi du th gii tng

Trong tnh hung ny, NHNN khng ph gi VND, v gi du th gii tng cao. Gi hng ha nhp khu ngay lp tc s tng, khin cn cn thng mi ca Vit Nam tr nn xu i. Gi hng ha tiu dng v li sut cng tng ngay sau , v khi li sut tng th t gi cng tng theo, ci vng lun qun vi lm pht cao iu khng trnh khi.

Qua hai phng n trn ta thy, lu nay nhng quyt nh thay i t gi, li sut ca Chnh ph v NHNN khng tc ng ti tng trng, nhng gy nh hng tiu cc ti lm pht v cn cn thanh ton quc t. Khi nhng nh hng tiu cc ln dn ln gy nn s xo trn, bt n ca nn kinh t, v di hn s km hm tng trng ca Vit Nam. Mt ln na chng ta cn khng nh: khng nn ph gi VND, c bit khi lm pht ang cao.

2.2.3. Phng n 3 Khng ph gi ni t, nhng tc ng tng li sut

Kim nh quan h nhn qu trn cho ta thy li sut tc ng n t gi. V vy, mt phng n na: tng li sut. H qu ca vic lm ny l t gi tng. Nu NHNN mun trnh nh hng ca t gi ti tng lm pht, cn phi gi cho t gi i xung. Nh vy, NHNN buc phi tung d tr ngoi hi ra th trng gim p lc tng t gi. Tuy nhin, d tr ngoi hi gim li khin cho nn kinh t c nguy c b tn cng tin t, v khng hong l rt gn. D tr ngoi hi gim cng khin ri ro cn cn thanh ton gia tng: nhp khu gim st, dn n sn lng gim v kt qu l gim tng trng trong di hn.

Nh vy, nu tnh hung ny xy ra, NHNN cn gi mt bin dao ng ph hp iu tit t gi, khng nn gi c nh t gi hoc p dng mt bin qu hp.

2.2.4. Phng n 4 Khng ph gi ni t, gim li sut khuyn khch doanh nghip vay vn, y mnh xut khu

y chnh l iu ang din ra Vit Nam, khi 6 thng u nm 2012 GDP ch tng 4,38%, l mc thp so vi cng k nm trc. Tuy nhin, vic gim li sut c th khin lm pht tng cao, c bit khi cng v cui nm. Cc doanh nghip nhp khu vay ngoi t, nay li vay VND vi li sut gim mua ngoi t, tr n cc khon vay trc. Cu ngoi t tng s gy p lc gim gi VND. ng thi, cc doanh nghip xut khu c ngoi t li khng bn ngoi t cho ngn hng m tn dng li sut gim vay VND. Cung ngoi t gim trong khi cu ngoi t tng cng to nn p lc cho t gi v lm pht. Tuy cc phng n nu ra trn y cha phn nh ht tt c cc kh nng c th xy ra ca nn kinh t, c bit trong bi cnh tnh hnh kinh t - chnh tr - x hi trong nc v trn th gii ang ht sc phc tp, c c s a ra mt s xut vi NHNN Vit Nam, c quan trc tip iu hnh chnh sch t gi, v vi Quc hi, Chnh ph v cc b ngnh c lin quan.

2.3. xut vi NHNN nhm hon thin chnh sch t gi Vit Nam giai on 2010-2020

2.3.1. La chn ch t gi cn thn trng

Vic la chn ch t gi Vit Nam hin nay cn thn trng ph hp vi xu th pht trin ca nn kinh t trong tng giai on, chnh sch neo t gi ch ph hp vi nhng quc gia:

i, thng b ng trong kim ch lm pht;

ii, cha hi nhp su vo th trng vn quc t;

iii, c d tr ngoi hi mnh;

iv, ng tin m t gi neo u vo phi l ng tin ca i tc thng mi chnh;

v, kh nng i mt vi nhng c sc ca quc gia v i tc l tng ng nhau; v

vi, th trng lao ng phi kh linh hot sn sng pht huy li th cnh tranh trong xut khu.

Xem xt tnh hnh ca Vit Nam ta thy, gn mt na s iu kin trn, li l nhng iu kin ht sc quan trng, Vit Nam cha th p ng. D tr ngoi hi ca Vit Nam l mt vn m chng ta thng n trnh. M, quc gia m ng tin c ng Vit Nam neo vo sut hai thp k qua, l mt trong s nhng i tc quan trng nht ca Vit Nam, tuy nhin mi ch l xt trn gic kim ngch xut nhp khu. c bit, nng lc cnh tranh ca cc doanh nghip xut khu Vit Nam cha t ti tm c th xoay chuyn tnh hnh, lm li cho quc gia khi gi hng xut khu bin ng theo chiu hng tch cc. Hn th na, thc tin cho thy s pht trin ca nn kinh t Vit Nam trong sut mt thi gian di theo ui ch t gi neo vi bin iu chnh l s pht trin bp bnh, b ng v khng bn vng. Lm pht ln xung tht thng v cn cn vng lai thm ht trin min. S thm ht ca cn cn vng lai c gii quyt bng chnh sch thu ht vn u t nc ngoi t v mt lng nhng yu v mt cht. S liu FDI vo Vit Nam th hin trn cn cn thanh ton quc t ca Vit Nam mi ch l con s tng th m cha bc tch c bao nhiu do nh u t nc ngoi gp vn v bao nhiu do huy ng trong nc. l cha k ti nhng hu qu lu di v mi trng do nhiu d n FDI mang li. Lung vn u t gin tip cha ng ri ro rt ln khi kh nng o chiu vo thi im th trng bt li l rt cao. Khi y, vi lng d tr ngoi hi mng, b p cho s thm ht ca cn cn thanh ton, Chnh ph v NHNN Vit Nam p dng chnh sch t gi v qun l ngoi hi, ngoi thng vi nhiu cng c hnh chnh nh hn ngch xut khu, kt hi ngoi t, v kim sot cht ch vic chuyn vn ra nc ngoi. Khi nhng bin php k trn ch c tc dng trong mt thi gian ngn v tnh hnh li tr nn cng thng sau th NHNN buc phi s dng cng c ph gi ng ni t.

u im ca ph gi l hng ha xut khu dng nh tr nn cnh tranh hn v mc gi so snh thp hn, Chnh ph khng cn vay ngoi t cng nh khng cn bo h khu vc kinh t t nhn khi thua l, gim nhu cu vay n nc ngoi.

Nhng ph gi tin t c th mang li hu qu nghim trng: trn thc t kh nng cnh tranh ca hng ha phi mt 1 thi gian di mi t c, trong khi tc ng ngc chiu ca ph gi l trc tip, ngay lp tc, c bit nhng quc gia c n bng ngoi t ln. y chnh l trng hp ca ng Nam nm 1997.

Ph gi c th dn ti kt cc ti t, l khng hong. Vy ti sao cc Chnh ph vn la chn gii php ny? V nu khng ph gi, tn tht cn ln hn nhiu, bi v khng th cng mt lc t c ton dng nhn cng, tng trng trong khi cn cn thanh ton li b thm ht. Nu mun t c cc mc tiu , i hi phi tng kh nng cnh tranh, v cch nhanh nht l ph gi.

Tuy nhin, i vi trng hp ca Vit Nam, ph gi khi lm pht ang cao li l mt sai lm rt ln, v ph gi ch khin t gi danh ngha tng, cn t gi thc khng nhng khng tng m cn c th gim.

2.3.1.1. xut 1: Thay v ch neo vi USD nh hin nay, NHNN thc hin chuyn i sang m hnh t gi neo vi mt r tin t vo nm 2014.

i vi nhng quc gia ang neo t gi vi mt ng tin, trong c Vit Nam, l nu tt yu phi t b ch neo t gi do nhng nhc im ca m hnh ny, th nn t b khi nn kinh t ang trong giai on pht trin tt, tng trng cao, dng vn vo gia tng. Khi tnh hnh tr nn xu i, tng trng chm li, ni t gim gi, vic thay i ch t gi phi tr mt ci gi rt t. Khi y, Chnh ph, khng cn cch no khc buc phi t b cam kt bo v t gi vn lun c neo vi mt ngoi t, gy gim st nim tin, dn n s bt n. Ring trng hp ca Vit Nam, l ra vic thay i ch t gi t neo vi USD sang th ni c qun l nn c quyt nh vo thi im 2006-2007. Trong giai on hin ti, Cn cn vng lai thng d cha bn vng, y cha phi thi im ph hp Chnh ph v NHNN Vit Nam cng b chuyn sang ch t gi mi.

Mc tiu c t ra ti 2020, l Vit Nam s tr thnh nc cng nghip vi cn cn thng mi cn bng [4]. Cng theo cam kt vi T chc Thng mi Th gii WTO, nm 2018 ti khon vng lai v ti khon vn ca Vit Nam phi c t do ha. Chnh ph v Th tng Nguyn Tn Dng cng cam kt trc Quc hi phn u nm 2012 s a mc lm pht ca Vit Nam xung 1 con s, c th l 9%. Trc yu cu cp thit ny, nu lm pht gim c kt hp vi s ci thin ca cn cn vng lai v d tr ngoi hi, NHNN cn chun b phng n trnh Quc hi v Chnh ph bt u thc hin chuyn i t c ch t gi neo vi ng la M sang m hnh t gi neo vi mt r tin t. y l bc m khi d tr ngoi hi mnh ln mt cch bn vng (tc l d tr ngoi hi tng do gia tng xut khu ch khng phi do dng vn u t gin tip nc ngoi hay do NHNN tung VND mua vo ngoi t), ch t gi ca Vit Nam c th chuyn sang th ni c qun l vo nm 2018 theo mc tiu ra ca Quc hi nm 2018 phi i mi chnh sch t gi. NHNN Vit Nam, vi s ng h ca Quc hi v Chnh ph, bin quyt tm ca mnh thnh hin thc.

Mt iu quan trng m NHNN Vit Nam cn lu khi la chn cc ng tin vo trong r tin t lm cn c tnh ton t gi, l phi xem xt n nc ngoi ca Vit Nam v lm pht nhp khu vo Vit Nam ch yu gn vi quc gia no, t tp trung nghin cu v d bo s n nh hay mt n nh ca quc gia , ch khng ch nghin cu v a ra d bo cho ring Vit Nam. Mt s nghin cu v xem xt k lng s gp phn hn ch nhng tc ng tiu cc t s mt n nh ca ng tin trong r tin t.

2.3.1.2. xut 2: Khng thc hin t do ha ti khon vn khi cha thc hin chuyn i ch t gi

Gi s, vo thi im thch hp, nu Vit Nam quyt nh la chn chuyn i m hnh t gi t neo vi ng USD sang th ni c qun l, t do ha ti khon vn hay khng l mt vn s gy nhiu tranh ci. Nhiu nh kinh t hc cho rng, t do ha ti khon vn l iu kin tin quyt thc hin ch t gi linh hot hn. Tuy nhin, ch t gi linh hot cn c xy dng sao cho c th on trc c kh nng o chiu ca dng vn nc ngoi do tnh cht d o chiu y ri ro ca loi vn ny. Nu khng, khi ln sng u c xut hin, cam kt t do ha ti khon vn c th phi t b gi ly an ninh quc gia. Kt qu l, nim tin b gim st do s khng vng vng, thiu nht qun ca Chnh ph v NHTW.

T do ha ti khon vn cn c thc hin sau khi quc gia chnh thc chuyn sang ch t gi th ni c qun l. Bi v, nu ti khon vn c m trc, v ch t gi vn l neo vi mt ng tin, dng vn vo gia tng, c nguy c gy bong bong tn dng dn n lm pht. Trong hon cnh , ch cn da vo gii php nng gi ng ni t. Ngc li, khi vn b rt ra t, d tr s cn kit nu NHTW khng ph gi. y chnh l bi hc nhn tin t cc nc Thi Lan, Hn Quc, Indonexia, Brazil, Achentina thp k 90 ca th k trc, cc quc gia ny thc hin t do ha ti khon vn theo gi ca IMF m cha c s chun b k lng. Vi trng hp ca Vit Nam, t do ha ti khon vn trong thi im hin ti l nguy him, bi v li sut Vit Nam ang cao hn rt nhiu so vi th gii v cc cng c phng nga ri ro t gi vn cha ph bin c th pht huy tc dng.

Trung Quc li mt kinh nghim qu cho nhng nc ang trn con ng tin ti m ca ti khon vn nhm p ng yu cu hi nhp kinh t quc t. Quc gia ny tin hnh cc bc mt cch t t, c trnh t, bt u bng vic dch chuyn kim sot vn t ngn hn sang di hn: nh thu i vi nhng dng vn vo Trung Quc di mt nm th o chiu chy ra nc ngoi. Nm 2010, Chnh ph Trung Quc cho php cc cng ty Trung Quc s dng ng Nhn dn t trong hu ht cc giao dch thng mi quc t, l mt bc nng cao v th ca ng RMB. Tuy nhin, iu ny li dn n mt h qu l mt khi lng RMB chy ra nc ngoi. Nh vy, nu m ca ti khon vn vi vng, rt c kh nng gy nn khng hong. khc phc, sp ti y Trung Quc s thit lp khu vc th nghim chuyn i tin t c bit ti Thm Quyn, ca ng giao thng quan trng ca quc gia ny vi th gii. Theo , khng ch c php cho vay ng Nhn dn t i vi ngi Trung Quc Hng Kng nh hin nay, cc ngn hng Hng Kng cn c php cho vay trc tip Nhn dn t i vi ngi Trung Quc Thm Quyn. K hoch ny c xut nhm cho php dng vn RMB nc ngoi quay tr li Trung Quc.

Mc m ca ti khon vn ca Trung Quc (o bng ch s) vo khong 0.7, trong khi ti phn ln cc nc thuc G-20 nh Anh, Nht Bn, M, thm ch Innxia ch s ny u ln hn 1. iu ny cho thy mc d gia nhp WTO cch y hn mt thp k, Trung Quc vn rt thn trng trong vic m ca ti khon vn. Vit Nam cng khng nn qu vi vng khi cha chun b tt cc iu kin.

Khc vi Vit Nam, Trung Quc c th thc hin t do ha ti khon vn trc khi thc s th ni t gi l bi hai l do quan trng:

i, d tr ngoi hi ln. Trong vng 10 nm t 2000, c mt s khc chnh lch ngy cng ln v t l d tr ngoi hi trn tng GDP gia Trung Quc v Vit Nam.

ii. Lm pht ca Trung Quc thp hn so vi Vit Nam

R rng, trong iu kin nh hin nay, Vit Nam khng th hnh ng ging nh Trung Quc, m cn chun b cc iu kin chuyn i m hnh t gi ri mi m ca th trng vn mt cch t t.

2.3.1.3. xut 3: Cng c h thng ngn hng mt cch hiu qu trc khi chuyn i m hnh t gi sang th ni c qun l vo nm 2018

Khng phi ch n by gi Chnh ph v NHNN mi thc hin ti cu trc h thng ngn hng. Tuy nhin, qu trnh ny cha c thc hin mt cch ch ng, u n, lin tc, c h thng, m trong mt s trng hp th hin r s b ng ca NHNN buc phi i ph khi tnh hnh tr nn cp bch.

Nu chuyn i ch t gi t neo vi bin iu chnh nh hin nay

sang th ni c qun l, mt trong nhng iu kin tin quyt l Vit Nam phi

cng c h thng ngn hng ti chnh. Vic NHNN cng b s m bo cho 100% cc NHTM khng b ph sn, c th dn n tnh trng cc ngn hng (c bit l cc ngn hng nh, nng lc qun l km, khng c chin lc di hn) v mc tiu li nhun u t vo nhng lnh vc ri ro, khng chn lc v khng c bin php phng v. NHNN nn gi thng ip trc tip ti ban lnh o ca ngn hng ang nm trong nhm yu km (khng cng b trn cc phng tin thng tin i chng do s gy hiu ng min cho ton h thng), theo cnh bo nhng nguy c m ngn hng ang gp phi, nu trong mt khong thi gian xc nh cc ch tiu an ton bt u vt qu mc quy nh, NHNN cn kin quyt gii th hoc sp nhp vi ngn hng khc lnh mnh hn. ng thi, phi cho php cc nghip v phi sinh c a vo s dng tr li nhm gip gim thiu ri ro t gi cho cc ch th tham gia th trng. Tt nhin, cng c phi sinh phi i km vi khung php l v h thng gim st cht ch ch khng th lng nh thi k th im trc y.

2.3.2. Khng ph gi tin t vi mc ch ci thin cn cn vng lai

Nu mc thm ht vng lai, c bit l thm ht thng mi ngy cng gia tng, trong iu kin d tr ngoi hi gim st, t l n/ti sn trong Bng cn i tin t ca NHNN tng cao, NHNN khng nn ph gi tin t vi mc ch ci thin cn cn vng lai.

Lin quan ti Bng cn i tin t ca NHNN, vic VND gim gi s lm tng gi tr n nc ngoi ca NHNN. Trong iu kin hin ti vi d tr ngoi hi mng, NHNN khng th c kh nng va trang tri cho cc khon n ca chnh mnh va b p cho thm ht ca cn cn vng lai. m bo kh nng thanh khon, NHNN bt buc phi chi VND mua vo ngoi t. iu ny lm gia tng cung tin, ng ngha vi gia tng lm pht.

Bi ton t ra y cho Vit Nam, c th l NHNN Vit Nam, l phi tng d tr ngoi hi. Tuy nhin, ci kh ca bi ton l ch chng ta d ri vo vng lun qun: tng d tr bng cch NHNN mua vo ngoi t, c

ngha l NHNN phi xut VND ra, iu ny s nh hng ti Bng cn i tin t v dn n lm pht. Tnh hung ny xy ra Vit Nam giai on 2007-2008, khi hnh ng mua vo ngoi t ca NHNN y lm pht nm 2008 ln mc k lc 23%.

Trc khi ni ti gia tng d tr bng cch no, l Chnh ph khng nn tip tc t gnh nng n vn l kt qu ca chnh sch ti kha km hiu qu ln vai NHNN. Ni cch khc, NHNN Vit Nam, tuy v mt hnh chnh vn thuc Chnh ph, nhng hot ng ca c quan ny nht nh phi c gii phng khi nhim v tr n cho nhng khon vay v u t ca Chnh ph, tp trung cho nhim v iu hnh chnh sch tin t, y li lm pht.

Mt ln na, cng c ph gi tin t khng th gip chnh sch t gi t

c cc mc tiu ca mnh. NHNN Vit Nam, c quan iu hnh chnh sch t gi cn tnh n vic pht huy u im ca cc cng c khc nh nghip v th trng m v li sut.

2.3.3. Ni rng bin dao ng t gi

NHNN nn xem xt ni rng bin dao ng ca t gi khi th trng ngoi hi ang n nh m khng ph gi VND. Cng c ph gi tin t ca NHNN Vit Nam trong iu hnh chnh sch t gi khng t c mc tiu m bo cn bng cn cn ni (lm pht tng ln hai ch s) v cn bng ngoi (thm ht cn cn vng lai)..Cng c ph gi ni t khng nn tip tc c p dng nh mt gii php chnh nhm tng cng xut khu. Tuy nhin, trc ht, NHNN Vit Nam cn xc nh t gi gia VND vi USD hin ti ang l cao hay thp. lm c iu ny, chng ta phi xem xt mi quan h gia Vit Nam ng vi cc ng tin khc v gia cc ng tin khc vi ng la. Nu kt qu cho thy VND vn ang b nh gi cao so vi USD, NHNN Vit Nam tip tc iu chnh gim gi cho v gi tr thc. iu ny cn phi c thc hin trc khi chng ta bt u qu trnh chuyn i m hnh t gi nh xut phn trc.

Trong phng n 2 trnh by phn trc, ph gi ni t l vic khng nn lm, c bit trong bi cnh lm pht cao ca Vit Nam hin nay NHNN khng nn ph gi phc v cho mc tiu tng trng. Thay v da vo cng c ph gi, NHNN nn quan tm n cng c bin dao ng ca t gi. Khi li sut tng 1 im phn trm th t gi tng 12,1 im phn trm v tc ng ny ch xy ra trong mt thi gian rt ngn (k sau khng nh hng). Bin dao ng ca t gi qua nhiu ln iu chnh, t 5% xung 3% v hin nay l 1%, nh vy l qu hp so vi con s thc t 12% trn. V vy, NHNN nn cn nhc vic m rng bin , khi xut hin nhng c sc t bn ngoi khng gy nn s no lon ca th trng. Trong giai on hin ti, tnh hnh th trng ngoi hi tng i n nh, NHNN c th thc hin m rng bin ln khong 3%, sau l 6%.

Tuy nhin, vic s dng cng c bin dao ng ca t gi cng cn ht sc thn trng. Khi p dng ch t gi th ni c qun l, cng c bin dao ng vn c th c p dng. Tuy nhin, rt kinh nghim t Trung Quc, NHNN Vit Nam khng nn tn dng cng c ny mt cch qu mc. c bit, vic gia tng bin dao ng thng ng ngha vi k vng tng gi ca ng ni t, nn kinh t khi y tr nn ph thuc vo dng vn u t gin tip nc ngoi vo Vit Nam gia tng. Vi c im d o chiu ca mnh, dng vn ny sn sng gy ra ri ro khi th trng chng khon pht trin qu nng.

2.4. xut vi Quc hi, Chnh ph v cc b ngnh

2.4.1. xut vi Quc hi v Chnh ph

Qu trnh thc thi v iu hnh chnh sch tin t cng nh chnh sch t gi ca NHNN Vit Nam khng th thiu s ch o, s nh hng st sao v s ng tm nht tr ca cc thnh vin thuc Quc hi v Chnh ph.

Th nht, thng nht ch trng chuyn i m hnh t gi.

Quc hi v Chnh ph cn bn lun v thng nht ch trng chuyn i

m hnh t gi, ng h NHNN Vit Nam trong vic xy dng n, vch ra l trnh c th cho qu trnh ci cch ch t gi s c thc hin vo 2018.

Th hai, xc nh r nhim v trng tm ca NHNN l kim ch lm pht, n nh tin t.

Quc hi cn sm quyt nh vic rt bt trch nhim chi tr cho cc khon

chi tiu cng ca Chnh ph khi vai ca NHNN, to iu kin c quan ny tp trung vo nhim v kim ch lm pht.

Th ba, Quc hi v Chnh ph cn xc nh r v th php l ca y ban Gim st Ti chnh Quc gia.

V h thng gim st, y ban Gim st Ti chnh Quc gia c thnh lp t 2008 vi t cch l mt c quan c lp vi Chnh ph v NHNN, vi chc nng nhim v thc hin gim st chung th trng ti chnh (bao gm lnh vc ngn hng chng khon bo him); iu phi hot ng gim st chuyn ngnh; gim st cc Tp on ti chnh. Tuy nhin trn thc t, vic gim st, c bit i vi h thng ngn hng, ch yu vn l gim st t xa (off-site). Trong khi , cc c quan gim st ca tng h thng vn duy tr nhng hot ng tch bit: V Thanh tra Gim st ca NHNN thc hin thanh tra, gim st cc t chc tn dng; y ban chng khon nh nc thanh tra, gim st th trng chng khon v cc cng ty chng khon; Cc Gim st bo him (B Ti chnh) thc hin thanh tra, gim st cc cng ty bo him. Chnh v vy, vic gim st ca y ban cha th i su phn nh thc t ang din ra trong lng h thng ti chnh Vit Nam, c bit l trong h thng cc NHTM.

xut Quc hi cn xem xt li v th php l ca y ban Gim st Ti chnh Quc gia, c quan ny c thc quyn trong cng tc gim st trc tip cc hot ng ti chnh. ng thi y ban ny cn c giao nhim v l c quan chu trch nhim nghin cu, xy dng h thng cnh bo ti chnh sm (Early Warning System), nhm gip Chnh ph pht hin nhng du hiu c th dn h thng ti chnh v nn kinh t ti bn b vc khng hong.

c th xy dng c h thng ny, trc ht phi nghin cu cc cuc khng hong tng xy ra khu vc v trn th gii, tm hiu cc triu chng v din bin ca chng. V d, khi tm hiu li cuc khng hong Chu M Latinh thp k 70, cc nh nghin cu tm ra thm ht ngn sch ln l nguyn nhn cn bn chm ngi cho cuc khng hong khi n lm xi mn d tr ngoi hi ca cc quc gia trong mt thi gian di. Cuc khng hong ti chnh tin t ng Nam nm 1997 li xut pht t nguyn nhn chnh lch li sut trong nc v quc t cao, tng trng tn dng qu mc, khi dng vn nc ngoi vo ng Nam (ch yu l vn ngn hn) dng li t ngt v o chiu, NHTW khng cn d tr hn ch ri ro thanh khon ca h thng ngn hng. Sau khi tm hiu cc tnh tit dn cc quc gia ti khng hong, h thng cnh bo sm cn chn ra cc bin s quan trng lm tm gng phn nh mc ri ro ca h thng ti chnh tin t quc gia."Mc t do ha ti chnh trong nc v vi nc ngoi l ch tiu kh phc tp v khng d lng ha. T do ha ti chnh c th c phn nh qua vic tr li cc cu hi sau:

- NHTW c cho php cc NHTM trong nc c t do vay vn trn th trng quc t khng? Nu c, vo thi im no th ph hp?

- Nh u t nc ngoi c php u t vo th trng chng khon trong nc vo thi im no v nh th no?

- T l dng vn nc ngoi vo/GDP l bao nhiu?

Th t, Chnh ph n lc h tr cng cuc khai thc du m v tng cng nng sut lc du.

Qua kim nh bng m hnh VAR: nhn t tc ng nhiu nht ti lm pht v cn cn thanh ton l gi du, khng phi l t gi. V vy, Quc hi v Chnh ph cn tip tc thc hin ch trng tng khai thc du v tng nng sut lc du. Tuy nhin, cng khng nn da hon ton vo ngun ti nguyn khong sn ny phc v cho nhu cu tng trng, ci thin cn cn thanh ton, bi v ti nguyn l c hn. Hn na, v lu di, mt quc gia cn lun gi cho mnh mt th mnh sc mnh v ti nguyn - gi vng ch quyn v ch tn dng trong tnh hung tht cp bch.

2.4.2. xut vi B Cng thng

Trong kin ngh vi Quc hi trn, Xy dng H thng cnh bo sm v ti chnh, trong , bn cnh cc ch tiu v ti chnh tin t cn c cc ch tiu v xut nhp khu. R rng, hot ng xut nhp khu l mt lnh vc c nh hng rt ln ti s hon thin ca chnh sch t gi.

Nu Vit Nam khng nn khai thc trit ngun ti nguyn ca mnh, ch cn mt cch c th ci thin cn cn thanh ton, l: tng kh nng cnh tranh ca hng ha trong nc bng vic tng nng sut lao ng, thay i c cu u t. iu ny c nu trong Chin lc pht trin kinh t 2010-2020, tuy nhin lch s chng minh t ch trng ti hnh ng l c mt chng ng di v khng bao gi bng phng. Thc t hin nay quy m v c cu xut nhp khu ca Vit nam tuy c chuyn bin nhng vn mt cn i v th hin s yu th ca thng mi Vit Nam trong gn 20 nm qua. Ga tr xut khu sn phm th, mi s ch lun thp hn so vi gi tr nhp sn phm th tng ng, trong khi tnh hnh xut nhp khu sn phm qua ch bin v tinh ch th ngc li.

Trong c cu xut khu xt theo tiu chun ngoi thng, t trng xut sn phm th gim dn, tuy nhin mc gim chm, t khong 60% xung cn 40%.

V c cu nhp khu, trong sut hai thp k qua hng ha nhp v l sn phm ch bin chim ti 80%, trong khi sn phm th nhp v ch chim trn di 20%. Ci thin v cht tnh hnh xut nhp khu ca Vit Nam l yu cu v cng cp thit trong iu kin hin nay.

Chnh v vy, tng cng xut khu ca Vit Nam cn c thc hin bng bin php r sot li cc ngnh ngh xut khu, thc y cc doanh nghip xut khu thay i v cht lng hng ha, tn dng li th cnh tranh. Trc khi h tr cc doanh nghip xut nhp khu trong vic tip cn th trng, B Cng thng cn tin hnh r sot, quy hoch li cc doanh nghip ang hot ng trong lnh vc ny. Trn c s la chn nhng doanh nghip c tim nng pht trin da trn cht lng, m bo tiu ch xut tinh, nhp th, B cn h tr doanh nghip i mi k thut sn xut, nng cao nng sut lao ng, ng thi phi hp vi NHNN, B Ti chnh c c ch h tr, u i v vn.

Bn cnh , cn phi quan tm ti t gi thc song phng gia VND vi ng tin ca cc i tc thng mi chnh ca Vit Nam. Trong khi VND ln gi thc ngy cng nhiu so vi USD, trong khi c thi k (2010-2011) li xung gi so vi ng Bath ca Thi Lan v Ringgit Malaysia, ring vi Trung Quc th s cnh tranh v gi ca hng ha Vit Nam t ra yu th hn hn. V vy, Vit Nam nn tp trung nng cao cht lng nhng sn phm xut i cc nc Chu (nh Thi Lan v Malaysia) nhm tng cng ngun thu ngoi t t nhng quc gia ny.